Θέματα

Πανελλαδικών εξετάσεων
Γ΄ Λυκείου με νέα ύλη
Επαναληπτικές ασκήσεις

Δημήτρης Πατσιμάς

Στέλιος Μιχαήλογλου

www.askisopolis.gr
2
 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Γ(2015)
ex
Δίνεται η συνάρτηση f  x   , x
x2  1
Γ1. Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και να αποδείξετε ότι το σύνολο
τιμών της είναι το διάστημα  0,  
Μονάδες 6

 
2
Γ2. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f e3 x   x 2  1 
e
5
έχει στο σύνολο των πραγματικών αριθμών μία ακριβώς ρίζα
Μονάδες 8
4
2e
 f  t dt  17
4
Γ3. Να αποδείξετε ότι , για κάθε x  0 .
2

Μονάδες 4
ln x
 f  ln x   x dx .
e
Γ4. Να υπολογίσετε το 2
1

Μονάδες 7

ΘΕΜΑ Δ (2015)
Έστω η παραγωγίσιμη συνάρτηση f :  για την οποία ισχύουν:
f   x  e
f  x  f  x
 e   2 για κάθε x 

 f  0  0
Δ1. Να αποδείξετε ότι f  x   ln x  x 2  1 , x  R  
Μονάδες 5
Δ2. α) Να βρείτε τα διαστήματα στα οποία η συνάρτηση f είναι κυρτή ή κοίλη και
να προσδιορίσετε το σημείο καμπής της γραφικής παράστασης της f
(Μονάδες 3)
β) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της συνάρτησης f , την ευθεία y  x και τις ευθείες x  0 και
x 1
(Μονάδες 4)
Μονάδες 7
Δ3. Να υπολογίσετε το όριο:
lim  e
x  0 
f ( x)
 1 ln f  x  
  
Μονάδες 6
Δ4. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση

1  3 f  t 2  dt 2016   f 2  t dt
1 3

0
 2
0
x 3 x2
έχει μία τουλάχιστον ρίζα στο  2,3
[1]
www.askisopolis.gr
 Μονάδες 7

ΘΕΜΑ Γ (επαναληπτικά 2015)

Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  e x 1  ln x , x   0,   .
Γ1. Να μελετήσετε τη συνάρτηση f ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο
τιμών της.

Μονάδες 6
Γ2. Να βρείτε το πεδίο ορισμού της συνάρτησης h g με g  x   x  4 , όπου 2

h  x   f  x 2  1  f  x  2  .
Μονάδες 6
 1
Γ3. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f  f  x     1 έχει ακριβώς δύο θετικές ρίζες
 2
x1 , x2 .
Mονάδες 6
Γ4. Αν για τις ρίζες x1 , x2 του ερωτήματος Γ3 ισχύει ότι x1  x2 τότε να αποδείξετε
ότι υπάρχει μοναδικό    x1 ,1 τέτοιο , ώστε η εφαπτομένη της γραφικής
παράστασης της f στο σημείο  , f    να διέρχεται από το σημείο
 3
  0,  .
 2
Μονάδες 7

ΘΕΜΑ Δ (επαναληπτικά 2015)

Έστω μια παραγωγίσιμη συνάρτηση f :  0,    για την οποία ισχύει:

x 2
 x  f ΄  x   xf  x   1 για κάθε x   0,   .
 ln x
 ,0  x 1
Δ1. Να αποδείξετε ότι f  x    x  1 .

 1 , x 1
Μονάδες 6
1
Δ2. Να αποδείξετε ότι xf  x   f    0 , για κάθε x   0,1  1,   .
x
Μονάδες 4
Δ3. Να δείξετε ότι η f είναι γνησίως φθίνουσα στο πεδίο ορισμού της.
Μονάδες 5
Δ4 Να βρείτε τις ασύμπτωτες της γραφικής παράστασης της f.
Μονάδες 4
Δ5.Να αποδείξετε ότι το εμβαδόν E του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της f και τις ευθείες x  2 , x  e  1 και τον άξονα x΄x είναι ίσο με
x 1
ln
1 e1
  x dx .
2 2 x 1
Μονάδες 5
[2]
www.askisopolis.gr
ΘΕΜΑ Γ(επαναληπτικά 2014)
 lnxx
Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  e , x0
 0 , x0
Γ1. Να εξετάσετε αν η συνάρτηση f είναι συνεχής στο σημείο x0 = 0
Μονάδες 4
Γ2. Να βρείτε το σύνολο τιμών της συνάρτησης f
Μονάδες 7
Γ3. i) Να αποδείξετε ότι, για x > 0, ισχύει η ισοδυναμία f(x) = f(4) ⟺ x = 4x 4

(μονάδες 2)
ii) Nα αποδείξετε ότι η εξίσωση x = 4 , x > 0,έχει ακριβώς δύο ρίζες, τις
4 x

x1 =2 και x2 = 4
(μονάδες 6)
Μονάδες 8
Γ4. Να αποδείξετε ότι υπάρχει ένα, τουλάχιστον, ξ∈(0,4) τέτοιο, ώστε
 2 1
f ( ) 
3
Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Δ (2014)
 ex 1
 ,  x  0
Δίνεται η συνάρτηση f ( x)   x
 1 , αν x = 0

Δ1. Να αποδείξετε ότι η f είναι συνεχής στο σημείο x0 = 0 και, στη συνέχεια, ότι
είναι γνησίως αύξουσα.
Μονάδες 7
Δ2. Δίνεται επιπλέον ότι η f είναι κυρτή.
α) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f   2 f   x    1 έχει ακριβώς μία λύση, η οποία είναι
η x = 0.
(μονάδες 7)
β) Ένα υλικό σημείο M ξεκινά τη χρονική στιγμή t=0 από ένα σημείο A(x0, f(x0)) με
x0<0 και κινείται κατά μήκος της καμπύλης y = f(x), x ≥ x0 με x = x(t), y = y(t), t ≥
0. Σε ποιο σημείο της καμπύλης ο ρυθμός μεταβολής της τετμημένης x(t) του
σημείου M είναι διπλάσιος του ρυθμού μεταβολής της τεταγμένης του y(t), αν
υποτεθεί ότι x΄(t)>0 για κάθε t ≥ 0.
(μονάδες 4)
Μονάδες 11
Δ3. Θεωρούμε τη συνάρτηση g  x    xf  x   1  e   x  2 , x   0,   . Να
2 2

αποδείξετε ότι η συνάρτηση g έχει δύο θέσεις τοπικών ελαχίστων και μία θέση
τοπικού μεγίστου.
Μονάδες 7

[3]
www.askisopolis.gr
ΘΕΜΑ Γ(επαναληπτικές 2013)
Έστω η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: ℝ ⟶ ℝ για την οποία ισχύουν:
 2 xf ( x)  x 2  f ( x)  3   f ( x) για κάθε x∈ℝ
1
 f (1) 
2
Γ1. Να αποδείξετε ότι
x3
f ( x) 
, x
x2  1
και στη συνέχεια ότι η συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα στο ℝ
Μονάδες 6

Γ2. Να βρείτε τις ασύμπτωτες της γραφικής παράστασης της συνάρτησης f του
ερωτήματος Γ1.
Μονάδες 4
Γ3. Να λύσετε στο σύνολο των πραγματικών αριθμών την ανίσωση:
f  5( x 2  1)3  8   f  8( x 2  1) 2 
Μονάδες 7

Γ4. Να βρείτε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική παράσταση
της f τον άξονα χ΄χ και τις ευθείες x  0 και x  1
Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Δ (επαναληπτικές 2013)

Δίνεται συνάρτηση f: [0,+∞)⟶ℝ, δύο φορές παραγωγίσιμη, με συνεχή δεύτερη

παράγωγο στο [0,+∞), για την οποία ισχύουν:
 f ( x) f ( x)  1   f ( x)  για κάθε x > 0 ,
2

 f ( x) f ( x)  0 για κάθε x > 0 ,

 f (0) = 0,
1
f  x    x  1   e x 1
2

 lim x 1 0
x 1 x 1

f ( x)
Θεωρούμε επίσης τις συναρτήσεις: g ( x)  με x>0 και h( x)   f ( x)  με x≥0
3

f ( x)
Δ1. α. Να βρείτε το πρόσημο των συναρτήσεων f και f ′ στο (0,+∞)
(μονάδες 4)

β. Να αποδείξετε ότι f ΄(0) = 1

(μονάδες 3)
Μονάδες 7

Δ2. Δεδομένου ότι η συνάρτηση g είναι κυρτή στο (0, +∞) , να αποδείξετε ότι:
α. g ( x)  2  x για κάθε x∈(0, +∞)
[4]
www.askisopolis.gr
 (μονάδες 2)

1
β.  (2  x) f ( x)dx  1
0

(μονάδες 4)
Μονάδες 6
Δ3. Να βρείτε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική παράσταση
της συνάρτησης h, τον άξονα x′x και τις ευθείες x = 0 και x = 1
Μονάδες 8
Δ4. Να δείξετε ότι f  x   x .

ΘΕΜΑ Δ (επαναληπτικές 2012

Έστω η παραγωγίσιμη συνάρτηση f:A⟶ℝ με A=(0,+∞) για την οποία ισχύουν
σχέσεις:
 f      -, 0 ,

 η παράγωγος της f είναι συνεχής στο (0,+ ∞),

 f 1  e f 1  1

2 x 2 f   x   1  x 2  e
f  x
 (1)

2x
Δ1. Να αποδείξετε ότι f  x   ln , x  0.
x 1
2

Μονάδες 8
Δ2.Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f έχει μέγιστο Σ(x0,f(x0)), x0>0, το
οποίο και να βρείτε. Στη συνέχεια να αποδείξετε ότι υπάρχει μοναδικό ξ ∈(β, x0)
με 0    x0 , τέτοιο ώστε η εφαπτομένη της γραφικής παράστασης της f στο
σημείο M(ξ,F(ξ)) να είναι παράλληλη προς την ευθεία
ε: f    x  (  1) y 2012(  1)  0
Μονάδες 6
Δ3.Αν β<1, να αποδείξετε ότι η εξίσωση
 f     1    f      x5 1    x  1
3

 0
x 1 x 3
έχει μία τουλάχιστον ρίζα, ως προς x, στο διάστημα (1,3)
Μονάδες 5
ln  2e x   x 2  2 x  2   dx   ln  2 x  2   e 2 x  1  dx
e e
Δ4. Να αποδείξετε ότι 1 1

, για κάθε x>0

[5]
www.askisopolis.gr
ΘΕΜΑ Δ(2012)
Έστω η συνεχής συνάρτηση f:(0,+∞)⟶ℝ, η οποία για κάθε x>0 ικανοποιεί τις
σχέσεις:
 f(x) ≠ 0
2x - 2x 2
  x  1 f  x   e
2

1 
   1 f  x    ln x  x  f   x    x  ln x   f  x 
x 
Δ1.Να βρείτε τον τύπο της συνάρτησης f.
Μονάδες 10
Αν είναι f  x   e x
 ln x  x  , x  0 , x>0, τότε:
 1 
Δ2.Να υπολογίσετε το όριο: lim  f(x) ημ
2
- f(x)
x 0
 f(x) 
Μονάδες 5
Δ3.Με τη βοήθεια της ανισότητας lnx  x - 1 , που ισχύει για κάθε x>0, να
αποδείξετε ότι
α) η συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα. (μονάδες 2).
β) η συνάρτηση f είναι κοίλη στο (0,1).
Στη συνέχεια να αποδείξετε ότι:
f  x   f  3x   2 f  2 x  , για κάθε x   0,1 (μονάδες 4).
Μονάδες 6
Δ4.Δίνεται ο σταθερός πραγματικός αριθμός    0,1 . Να αποδείξετε ότι υπάρχει
μοναδικός ξ ∈(β,2β) τέτοιο ώστε:
f     f  3   2 f  
Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Δ(2011 επαναληπτικές)

Δίνεται η συνάρτηση f : ℝ→ℝ, η οποία είναι 3 φορές παραγωγίσιμη και τέτοια, ώστε:
f(x)
lim = 1+ f(0) , f΄  0  f 1 - f  0 και f΄΄(x) ≠0 για κάθε x∈ℝ
x0 x
Δ1. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της γραφικής παράστασης της
συνάρτησης f στο σημείο της με τετμημένη x0=0.

Δ2. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι κυρτή στο ℝ.

Αν επιπλέον g  x   f  x  - x , x∈ℝ τότε:
ημx
Δ3. Να αποδείξετε ότι η g παρουσιάζει ολικό ελάχιστο και να βρείτε το : lim
x 0 xg(x)

 f  x  dx  2 .
2
Δ4 .Να αποδείξετε ότι
0
Δ5.Αν το εμβαδόν του χωρίου Ω που περικλείεται από τη γραφική παράσταση της
συνάρτησης g, τον άξονα x΄x και τις ευθείες με εξισώσεις x=0 και x=1 είναι

[6]
www.askisopolis.gr
 5
E    e  τότε
2
 f  x  dx και
1
α) να υπολογίσετε το ολοκλήρωμα
0

β) να αποδείξετε ότι υπάρχει ξ∈ (1, 2) τέτοιο, ώστε

f  t  dt  f  t  dt  2  0
1 2

0
 0

 2  1

ΘΕΜΑ Δ (2011)
Δίνονται οι παραγωγίσιμες συναρτήσεις f,g : ℝ→ℝ, οι οποίες για κάθε x∈ℝ
ικανοποιούν τις σχέσεις:
 f  x   0 και g  x   0
e2 x
 f  x 
g  x
e2 x
 g  x 
f  x
g  0
     f t   g t   e  dt  0
2 2 2t
f 0

Δ1. Να αποδείξετε ότι f  x   g  x  για κάθε x∈ℝ.

Μονάδες 9
f  x 1
Δ2. Αν lim  g  0  , να αποδείξετε ότι: f  x   e x , x  .
x 0 x
Μονάδες 4
ln f  x 
Δ3. Να υπολογίσετε το όριο: lim .
x 0 1
f 
x
Μονάδες 5

Δ4. Αν f  x   h  x    3x 2  2 x   f  t  h  t  dt  44 να βρείτε τον τύπο της συνεχούς

2

συνάρτησης h.
Μονάδες 7

[7]
www.askisopolis.gr
ΘΕΜΑ Δ(2010 επαναληπτικές)
Έστω συνάρτηση f :  η οποία είναι παραγωγίσιμη και κυρτή στο με
f  0   1 και f   0   0 .
Δ.1. Να αποδείξετε ότι f  x   1 για κάθε x  .
Μονάδες 4
Αν επιπλέον δίνεται ότι f΄  x   2 x  2 x   f  x   x 2
 ,x , τότε:
Δ.2. Να αποδείξετε ότι f  x   e x  x 2 , x 
2
.
Μονάδες 6
Δ.3. Nα βρείτε το πλήθος των ριζών της εξίσωσης x  ln  a  x  , a  0 . 2 2

Μονάδες 5
Δ.4. Να βρείτε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της συνάρτησης g  x   f  x  ,τον άξονα χ΄χ και τις ευθείες
4

x=0 και x=1.

Μονάδες 5
Δ.5. Να δείξετε ότι το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της συνάρτησης f ,τον άξονα χ΄χ και τις ευθείες x=0 και x=1
είναι μικρότερο από το εμβαδόν ορθογωνίου που σχηματίζεται από τους άξονες
την εφαπτομένη της f στο 0 και την ευθεία x=e-1.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Δ(2010)
Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f :  η οποία για κάθε x  ικανοποιεί της
σχέσεις
 f  x  x ,
f  x
 f  x 
f  x  x
f  0
   f  t   t  dt  0
3

Δ.1. Να δείξετε ότι f  0   3 .

Μονάδες 5
Δ.2. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g  x   f 2
 x   2xf  x  , x  είναι σταθερή.
Μονάδες 7
Δ.3. Να αποδείξετε ότι f  x   x  x2  9, x  .
Μονάδες 6
Δ.4. Να αποδείξετε ότι
α) x2  9  f   x   f  x   0 για κάθε x  .
β) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
1
παράσταση της συνάρτησης   x   ,τον άξονα χ΄χ
x 9
2

και τις ευθείες x=0 και x=1.

Μονάδες 7
[8]
www.askisopolis.gr
 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΥΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Γ(2015)
ex
Δίνεται η συνάρτηση f  x   2 , x
x 1
Γ1. Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και να αποδείξετε ότι το σύνολο
τιμών της είναι το διάστημα  0,  
Μονάδες 6

 
2
Γ2. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f e3 x   x 2  1 
e
5
έχει στο σύνολο των πραγματικών αριθμών μία ακριβώς ρίζα
Μονάδες 8
4
2e
 f  t dt  17
4
Γ3. Να αποδείξετε ότι , για κάθε x  0 .
2

Μονάδες 4
ln x
 f  ln x   x dx .
e
Γ4. Να υπολογίσετε το 2
1

Μονάδες 7
Λύση

Γ1. x 2  1  0  Af   ,  
e x  x 2  1  e x  2 x e x  x 2  2 x  1 e x  x  1
2

f  x   
x  1 x  1 x  1
2 2 2 2 2 2

f ( x)  0 για x  1 επομένως η f m στο αφού η f είναι συνεχής στο 1.

Το σύνολο τιμών της f είναι το f  A  lim f ( x), lim f ( x)   0,    x  x 

ex 1
αφού lim f ( x)  lim  lim e x  2  0  0  0 και
x  x  x 2  1 x  x 1
 
e x  e x  ex
lim f ( x)  lim 2  lim  lim   .
x  x  x  1 D. L. H x  2 x D. L. H x  2

 
f m  11
e2 e3
Γ2. f e3 x   x 2  1   f (2)  e3 x   x 2  1  2  x  2
2

5 e x 1
e3 ex e3
  f (x) 
2 x2  1 2
3
e e3
Ο αριθμός  f  A άρα υπάρχει x0  τέτοιο ώστε f  x0   .
2 2
Το x0 μοναδικό αφού η f είναι 1-1.
β΄τρόπος

 e2
Θεωρούμε τη συνάρτηση h  x   f e3 x   x 2  1  , x  . Είναι
5


[9]
www.askisopolis.gr
   
  
h  x   f  e3 x   x 2  1  e3 x   x 2  1  f  e3 x   x 2  1  e3x   x  1  0
2

για κάθε x  1 και επειδή η h είναι συνεχής, είναι γνησίως φθίνουσα ( 2 )

στο .
Έστω s  x   e3 x   x 2  1 , x  . Είναι
s  x   e3 x  x2  1  2e3 x x  e3 x  x 1  0 για κάθε x  1 και επειδή
2

η s είναι συνεχής, είναι γνησίως φθίνουσα ( 2 ) στο .

Είναι lim s  x   lim e   x  1    (από το Γ1) και
3 x 2
x  x 
 
   
x2 1    2x    2
lim s  x   lim x 3  lim x 3  lim x 3  0 (από το Γ1), άρα
x  x  e DLH x  e DLH x  e

s  A    0,  

 
Είναι f   0,     lim f  x  , lim f  x   1,  
x 0 x 

Επειδή
e2
5

 1,   , υπάρχει x1   0,   τέτοιο, ώστε f e3 x1   x12  1 
e2
5
και 
επειδή η h είναι γνησίως φθίνουσα, το x1 είναι μοναδικό.

fm
e2 e4
Γ3. Για κάθε t   2, 4 είναι 2  t  4  f  2   f  t   f  4    f  t   και
5 17
επειδή η ισότητα δεν ισχύει για κάθε
4
4e 2e4
t   2, 4 , έχουμε:  f (t )dt  
4 4
dt   f (t )dt  .
2 2 17 2 17

ln x eln x ln x x ln x
f  ln x  
e e e
Γ4. 1 x 2
dx  1 ln x  1 x
2
 2 dx   2
1 ln x  1
 2 dx 
x
e ln x 1  ln  ln x  1  e ln 2
2

1 ln 2 x  1 x  2  1  2
 dx 
 

[10]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Δ (2015)
Έστω η παραγωγίσιμη συνάρτηση f :  για την οποία ισχύουν:
f   x  e
f  x  f  x
 e   2 για κάθε x 

 f  0  0
Δ1. Να αποδείξετε ότι f  x   ln x  x 2  1 , x  R  
Μονάδες 5
Δ2. α) Να βρείτε τα διαστήματα στα οποία η συνάρτηση f είναι κυρτή ή κοίλη
και να προσδιορίσετε το σημείο καμπής της γραφικής παράστασης της f
(Μονάδες 3)
β) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της συνάρτησης f , την ευθεία y  x και τις ευθείες x  0 και
x 1

(Μονάδες 4)
Μονάδες 7
Δ3. Να υπολογίσετε το όριο:

lim  e

x  0
 f ( x)

 1 ln f  x  


Μονάδες 6
Δ4. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση

1  3 f  t 2  dt 2016   f 2  t dt
1 3

 0 2
0
x 3 x2
έχει μία τουλάχιστον ρίζα στο  2,3
Μονάδες 7

Λύση

Δ1. f ( x) e f ( x )  e  f ( x )   2  f ( x)e f ( x )  f ( x)e  f ( x )  2 

x 0
 e f ( x)  e f ( x)    2x   e f ( x)  e f ( x)  2x  c, c  .(1) (1)  c  0 οπότε
e f ( x )
e  f ( x) 2
 1  2 xe f ( x )   e f ( x )   2 xe f ( x )  1 
2
e f ( x )  e f ( x )  2 x 

e f ( x) 2
 2 xe f ( x )  x 2  x 2  1   e f ( x )  x   x 2  1  0 (2).
2

Η συνάρτηση a( x)  e f ( x )  x είναι συνεχής στο και a( x)  0 οπότε η α

διατηρεί σταθερό πρόσημο. Επειδή a(0)  1  0 η α(x)>0 οπότε
(2)  e f ( x )  x  x 2  1  e f ( x )  x  x 2  1 (3).
Είναι x2  1  x2  x   x2  1  x  x2  1  x  x2  1  0 (2)
[11]
www.askisopolis.gr
 Η (3) γίνεται f  x   ln x  x 2  1  
β΄ τρόπος
e 
f ( x) 2
 2 xe f ( x )  1  0 Θέτω e f ( x )    0 , τότε  2  2 x  1  0 . Είναι
  4 x2  4  0 , άρα
1,2  x  x2  1
Από τη σχέση (1) είναι x  x 2  1  0 , και επειδή e f ( x )    0 , είναι

  e f ( x )  x  x 2  1  f  x   ln x  x 2  1 .  
1  x  1 x  x2  1 1
Δ2. α) f ( x)   1     
x  x2  1  x2  1  x  x2  1 x2  1 x2  1

x  0 
f ( x) + 
f  x 3 4
Σ.Κ.

1 x x
f ( x)     .
x  1 x2  1
2 3

 x  1 2
2

x
f ( x)  0   3
0 x0 .
x 2
 1 2

Για κάθε x  0 είναι f   x   0 , άρα η f είναι κυρτή στο  ,0 και για κάθε
x  0 είναι f   x   0 άρα η f είναι κοίλη στο 0,   .Παρουσιάζει σημείο
καμπής το  0, f (0)  δηλαδή την αρχή των αξόνων.
1
β) E   x  f ( x) dx .Η εφαπτομένη της f στο 0 είναι η y  x .
0

Επειδή η f είναι κοίλη στο [0, ) είναι f ( x)  x  f ( x)  x  0.

Άρα το ζητούμενο εμβαδόν είναι:
1
 x2 
E    x  f ( x)  dx   xdx   f ( x)dx      xf ( x)dx 
1 1 1 1

0 0 0
 2 0 0

1 1 1
  xf ( x) 0   xf ( x)dx   f (1)   x
1 1
dx 
1

2 0 2 0
x2  1
1
1 1 1
 ln(1  2)   x2  1   ln(1  2)  2  1  2   ln(1  2)
2  0 2 2

[12]
www.askisopolis.gr
 f[
Δ3. x  0  f ( x)  f (0)  0
lim  e
x 0 

f  x
 
 1  ln f ( x)   lim  e    1  ln f ( x)  
 x0 
f x
 
f  x
 e 1 
lim    f ( x) ln f ( x)    1 0  0
x 0
 f ( x) 
0
f  x
e  1 u  f  x eu  1 0 eu
lim  lim  lim 1
x  0 f ( x ) x  0  u  0 u  0 u D . L . H x  0 1
1 
u f ( x) 
ln u
lim  ln f ( x)  f ( x)     lim  lnu  u   lim  lim  u   0 .
u
 lim
x 0 x 0 u  0 x  0 x 0 1 D . L. H x 0 1 x 0
 2
u u
β΄ τρόπος:
   1
 
2 0
u  f  x  
 u
  

  ln u    e 1 0
lim e  1 ln f  x 
 f  x   lim  lim u  lim 
x 0   x0 u 0 u 0 1 DLH u 0 1 u 0 u DLH

eu  1  eu  1
2

 2  eu  1  eu 
lim   0 .
x  0  1 
 

 2
Δ4. Θεωρούμε h( x)  ( x  2) 1  3   f (t 2 )dt  ( x  3)  2016   f 2 (t )dt .
0  3

Η f συνεχής στο [2,3] σαν πράξεις συνεχών…..

3
h(2)  2016   f 2 (t ) dt  0 αφού
2

 t   0  2 f 2  t  dt  0  2016   f 2  t  dt  0
3 3
2
f
2
1
h(3)  1  3 f (t 2 )dt  0 αφού
0

f (x)  x, x   0,    f  t 2   t 2   f  t 2  dt   t 2 dt 
1 1

0 0
1
t  3

    1
  f  t 2  dt  0
1 1 1 1
0          
2 2 2
f t dt 3 f t dt 3 f t dt 1 1 3
 0 0 3 0 0

Άρα ισχύει το θεώρημα Bolzano δηλαδή υπάρχει ένα τουλάχιστον    2,3

τέτοιο ώστε

 
2  :(  2)( 3)
h( )  0  (  2) 1  3 f (t 2 )dt  (  3)  2016   f 2 (t )dt  0 
0 0
2
1  3 f (t 2 )dt
3
2016   f 2 (t )dt
0
 2
 0.
 3  2

[13]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Γ (επαναληπτικά 2015)
Δίνεται η συνάρτηση f (x)  e x 1  ln x , x   0,   .
Γ1. Να μελετήσετε τη συνάρτηση f ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο
τιμών της.

Μονάδες 6
Γ2. Να βρείτε το πεδίο ορισμού της συνάρτησης h g με g  x   x 2  4 , όπου
h  x   f  x 2  1  f  x  2  .
Μονάδες 6
 1
Γ3. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f  f  x     1 έχει ακριβώς δύο θετικές ρίζες
 2
x1 , x 2 .
Mονάδες 6
Γ4. Αν για τις ρίζες x1 , x 2 του ερωτήματος Γ3 ισχύει ότι x1  x 2 τότε να
αποδείξετε ότι υπάρχει μοναδικό   x1 ,1 τέτοιο , ώστε η εφαπτομένη της
γραφικής παράστασης της f στο σημείο  , f     να διέρχεται από το
 3
σημείο   0,  .
 2
Μονάδες 7
Λύση
1
Γ1. Η f είναι δύο φορές παραγωγίσιμη στο  0,   με f   x   ex 1  και
x
1
f   x   ex 1  .
x2
Είναι f   x   0  f 1  0,   . Παρατηρούμε ότι f  1  0 , οπότε:
f 1
για κάθε x  1  f   x   f  1  0  f 1 1,   και
f 1
για κάθε 0  x  1  f   x   f  1  0  f 2  0,1 . Η f έχει ελάχιστο το f 1  1 .
  ln x  
Είναι lim f  x   lim e x 1 1  x 1     γιατί
x  x 
  e 
 1
 
ln x   
 lim x 1  0 και lim f  x   lim  ex 1  ln x   
1
lim x 1  lim x x 1
x  e DLH x  e x  xe x 0 x 0

Στο διάστημα 1   0,1 η f είναι συνεχής και γνησίως φθίνουσα, άρα

 x 0

f  1   f 1 , lim f  x   1,  

Στο διάστημα  2  1,   η f είναι συνεχής και γνησίως αύξουσα, άρα

 x 

f  2   f 1 , lim f  x   1,   .

Το σύνολο τιμών της f είναι το f  A   f  1   f  2   1,   .

[14]
www.askisopolis.gr
Γ2. g : Πρέπει x2  4  0  x2  4  x  2  x  2 ή x  2
 h : Θεωρούμε   x   x 2  1, και   x   x  2, .
f a   x  Aa / a  x   Af  οπότε
x  
 2  δηλαδή  f a 
 x  1  0  ύ 
 f    x  A /   x   A f  οπότε
x   x  
    x  2 δηλαδή  f    2,   .
x  2  0  x  2 
h   f a   f    2,   .
 h g   x  Ag / g  x   Ah  οπότε
 x  2 ή x  2 
 2 
 x  4  2  x 2
 4  4  x 2
 8  x  2 2  x  2 2 ή x  2 2 
   
x  , 2 2  2 2,  δηλαδή h g  , 2 2  2 2,  .    
1 1
Γ3. Αρχικά πρέπει f  x    0  f x 
2 2
f1 f2
Για κάθε x  1  f  x   f 1 και για κάθε 0  x  1 f  x   f 1 , οπότε:
 1 1 3
f  f  x     1  f 1  f  x    1  f  x  
 2 2 2
βρίσκεται στο εσωτερικό του 1,   , υπάρχει x1 στο εσωτερικό
3
Επειδή το
2
του  0,1 και x 2 στο εσωτερικό του 1,   τέτοια, ώστε f  x1   και
3
2
3
f  x2   .
2
Επειδή επιπλέον η f είναι γνησίως μονότονη στα αντίστοιχα διαστήματα, τα x1 , x 2
είναι τα μοναδικά στα διαστήματα αυτά.
Γ4. Η εφαπτομένη της C f στο  , f     έχει εξίσωση
ε: y  f    f    x  
3 3
Για να διέρχεται από το Μ, πρέπει:  f     f        f      f      0
2 2
3
Έστω F  x   xf   x   f  x   , x   x1 ,1 .
2
Η F είναι συνεχής στο  x1 ,1 ως πράξεις συνεχών συναρτήσεων.
3 3 3
 x1f   x1     x1f   x1   0 , γιατί x1   0,1 και
F  x1   x1f   x1   f  x1  
2 2 2
3 3 1
f   x   0 για κάθε x   0,1 και F 1  f  1  f 1   1    0 .
0

2 2 2
Επειδή F 1 F  x1   0 , λόγω του θ.Bolzano, υπάρχει   x1 ,1 τέτοιο , ώστε
[15]
www.askisopolis.gr
 3
F     0  f      f     0
2

ΘΕΜΑ Δ (επαναληπτικά 2015)

Έστω μια παραγωγίσιμη συνάρτηση f :  0,    για την οποία ισχύει:

x 2
 x  f ΄  x   xf  x   1 για κάθε x   0,   .
 ln x
 ,0  x 1
Δ1. Να αποδείξετε ότι f  x    x  1 .
 1 ,x 1
Μονάδες 6
1
Δ2. Να αποδείξετε ότι xf  x   f    0 , για κάθε x   0,1  1,   .
x
Μονάδες 4
Δ3. Να δείξετε ότι η f είναι γνησίως φθίνουσα στο πεδίο ορισμού της.
Μονάδες 5
Δ4 Να βρείτε τις ασύμπτωτες της γραφικής παράστασης της f.
Μονάδες 4
Δ5.Να αποδείξετε ότι το εμβαδόν E του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της f και τις ευθείες x  2 , x  e  1 και τον άξονα x΄x είναι ίσο με
x 1

ln
1 e 1
  x dx .
2 2 x 1
Μονάδες 5

Λύση

Δ1.  x 2  x  f   x   xf  x   1   x  1 f   x   f  x  
1

x
 x  1 f  x    ln x    x 1 f  x   ln x  c, c  (1)
Για x  1 η (1) γίνεται: 0  c , άρα  x  1 f  x   ln x και για 0  x  1 είναι
ln x
f x  .
x 1
Επειδή η f είναι παραγωγίσιμη στο  0,   , είναι συνεχής στο x  1 , άρα
0 1  ln x
 
ln x  0   ,0  x 1
f 1  lim f  x   lim  lim  1, άρα f  x    x  1
x .
x 1 x 1 x  1 DLH x 1 1
 1 ,x 1

[16]
www.askisopolis.gr
 1
ln
1 ln x x ln x ln x
Δ2. xf  x   f    x  x   
x x 1 1 1 x 1 1  x
x x
x ln x x ln x x ln x x ln x
   0
x 1 1  x x 1 x 1

1
 x  1  ln x x  1  x ln x
Δ3. Για κάθε 0  x  1 είναι f   x   x 
 x  1 x  x  1
2 2

1
Έστω   x   x  1  x ln x, x   0,   . Είναι   x   1  ln x  x  ln x
x
Για κάθε 0  x  1 είναι   x   0  1  0,1 , άρα   x    1  0 για κάθε
x   0,1 .
Για κάθε x  1 είναι   x   0  21,   , οπότε   x    1  0 για κάθε
x  1 . Άρα   x   0 για κάθε x   0,1  1,   , οπότε
 x 
f x   0 για κάθε x   0,1  1,   και επειδή η f είναι συνεχής
x  x  1
2

στο x  1 , είναι γνησίως φθίνουσα στο  0,   .

ln x
Δ4. lim f  x   lim   οπότε η ευθεία x  0 (o άξονας y΄y) είναι
x 0 x 0 x  1

κατακόρυφη ασύμπτωτη της γραφικής παράστασης της f .


ln x  1
lim f  x   lim  lim  0 οπότε η ευθεία y  0 (o άξονας χ΄χ) είναι
x  x  x  1 DLH x  x

οριζόντια ασύμπτωτη της γραφικής παράστασης της f στο  .

f2  ln  e  1 
Δ5. f  2, e  1   f  e  1 , f  2     , ln 2  οπότε f  x   0 στο  2, e  1
 e 
e 1 e 1 ln x
και    f ( x)dx   dx .
2 2 x 1
x 1
x dx E  1  e1 ln  x  1  ln x dx 
ln
1 e1
 
2 2 x 1 2 2 x 1

1 e1 ln  x  1 1  ln  x  1  e  1
2
e 1 ln x
E  dx   dx  E     E 
2 2 x 1 2 x 1 2  2  2
1 1
0    0  0  0 ισχύει.
2 2

[17]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Γ(επαναληπτικά 2014)
 lnxx
Δίνεται η συνάρτηση f (x)  e , x0
 0 , x0
Γ1. Να εξετάσετε αν η συνάρτηση f είναι συνεχής στο σημείο x0 = 0
Μονάδες 4
Γ2. Να βρείτε το σύνολο τιμών της συνάρτησης f
Μονάδες 7
Γ3. i) Να αποδείξετε ότι, για x > 0, ισχύει η ισοδυναμία f(x) = f(4) ⟺ x4 = 4x
(μονάδες 2)
ii) Nα αποδείξετε ότι η εξίσωση x = 4 , x > 0,έχει ακριβώς δύο ρίζες, τις
4 x

x1 =2 και x2 = 4
(μονάδες 6)
Μονάδες 8
Γ4. Να αποδείξετε ότι υπάρχει ένα, τουλάχιστον, ξ∈(0,4) τέτοιο, ώστε
 2 1
f () 
3
Μονάδες 6

Λύση

ln x  1
Γ1. Είναι lim  lim  ln x     γιατί lim ln x  lim ln x   και
x 0 x x  0
 x x 0 x 0

1
lim   .
x 0 x
lnx
Άρα αν θέσουμε  u , προκύπτει: lim f  x   lim eu  0  f  0  , οπότε η f
x x 0 u 

είναι συνεχής στο x0  0 .

Γ2. Η f είναι παραγωγίσιμη στο  0,   ως σύνθεση παραγωγίσιμων συναρτήσεων

με:
 ln x  1  ln x
ln x ln x
f  x  e x    e x
.
 x  x2
ln x
1  ln x x 0
f  x  0  e x  0  1  ln x  0  ln x  1  0  x  e
x2 ln x
e x 0

Για κάθε x   0, e  είναι f   x   0  f 1  0, e και χ 0 e 

f + 
για κάθε x  e είναι f   x   0  f 2e,   .
f [ ]
[18]
www.askisopolis.gr
 1
 
ln x  ln e 1
Είναι lim  lim  0 , άρα lim f  x   lim e  1 και f  e   e  e e .
x u e
x  x DLH x  1 x u 0

Στο διάστημα 1  0,e η f είναι συνεχής και γνησίως αύξουσα, άρα

 1
f  1    f  0  , f  e    0, e e 
 
Στο διάστημα 2  e,   η f είναι συνεχής και γνησίως φθίνουσα, άρα

   1e 
f   2   lim f  x  , f  e   1, e  .
x    
 1
Το σύνολο τιμών της f είναι: f  A   f  1   f   2   0, e e  .
 

ln x ln 4
ln x ln 4
Γ3. i) f  x   f  4   e x
 e 4

x 4
4ln x  x ln 4  ln x4  ln 4x  x4  4x
ln 2 1 1
ii) f  2   e 2
  eln 2  2  2 2  2 .
ln 4 2 ln 2 ln 2
f  4  e 4
e 4
e 2
 f  2  2 .
f1
 x  1 : f  x   f  4   f  2   x  2 .Άρα στο Δ1 η εξίσωση έχει
11
μοναδική ρίζα την 2.
f2
 x   2 : f  x   f  4   x  4 . Άρα στο Δ2 η εξίσωση έχει μοναδική ρίζα
11

την 4.
Άρα η εξίσωση f  x   f  4  έχει δύο ακριβώς ρίζες τις x1 =2 και x2 = 4.

Γ4. H f είναι συνεχής στο  2, 4 , παραγωγίσιμη στο  2, 4  και f  2   f  4   2

οπότε ισχύουν οι συνθήκες του θεωρήματος Rolle δηλαδή υπάρχει 1   2, 4 
τέτοιο ώστε f   1   0 .
Επίσης ισχύουν οι υποθέσεις του ΘΜΤ στο [1,2] οπότε υπάρχει 2  1, 2
f  2   f 1
τέτοιο ώστε f   2    2 1
1
Εφαρμόζεται το ΘΜΤ για την f  στο  2 , 1  οπότε υπάρχει    2 , 1 
f   1   f   2   2  1
τέτοιο ώστε f     
1  2 1  2

1   2  2  2    2  1 (1) και 2  1  4 (2).

Με πρόσθεση των (1) και (2) έχουμε

[19]
www.askisopolis.gr
 1   2 1  2 1
  2 1 0
1
0  1  2  3    
1  2 3 1  2 3

ΘΕΜΑ Δ (2014)
 ex  1
 ,  x  0
Δίνεται η συνάρτηση f (x)   x
 1 , αν x = 0

Δ1. Να αποδείξετε ότι η f είναι συνεχής στο σημείο x0 = 0 και, στη συνέχεια, ότι
είναι γνησίως αύξουσα.
Μονάδες 7
Δ2. Δίνεται επιπλέον ότι η f είναι κυρτή.
α) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f   2f   x    1 έχει ακριβώς μία λύση, η
οποία είναι η x = 0.
(μονάδες 7)
β) Ένα υλικό σημείο M ξεκινά τη χρονική στιγμή t=0 από ένα σημείο A(x0,
f(x0)) με x0<0 και κινείται κατά μήκος της καμπύλης y = f(x), x ≥ x0 με
x = x(t), y = y(t), t ≥ 0. Σε ποιο σημείο της καμπύλης ο ρυθμός μεταβολής
της τετμημένης x(t) του σημείου M είναι διπλάσιος του ρυθμού μεταβολής
της τεταγμένης του y(t), αν υποτεθεί ότι x΄(t)>0 για κάθε t ≥ 0.
(μονάδες 4)
Μονάδες 11
Δ3. Θεωρούμε τη συνάρτηση g  x    xf  x   1  e    x  2 , x   0,   . Να
2 2

αποδείξετε ότι η συνάρτηση g έχει δύο θέσεις τοπικών ελαχίστων και μία
θέση τοπικού μεγίστου.
Μονάδες 7

Λύση
Δ1.
0
ex 1 0
 lim f ( x)  lim
x 0 x 0  lim e x  1  f (0) .Άρα η f είναι συνεχής στο 0
x D . L. H x 0
 e x  1  xe x  e x  1
 f ( x)      0 για x  0 και η f συνεχής στο 0 .
 x  x2
 Άρα η f 1 στο R
(Θεωρώ a ( x)  xe x  e x  1, x  R
a( x)  xe x  0  x  0 .Άρα η  1 στο [0, ) και  2 στο (,0]
Επομένως παρουσιάζει ελάχιστο στο x=0 και  (x)  a(0)  0

[20]
www.askisopolis.gr
 ex 1
f  x   f  0 1 0 0
e x
 1  x 0 e x
 1 0 ex 1
Δ2.α) lim  lim x  lim  lim  lim 
x 0 x x 0 x x 0 x2 DLH x 0 2 x DLH x 0 2 2
οπότε f   0  1
f 11
f   2 f   x    1  f   2 f   x    f  1  2 f ( x)  1 
f 11
1
f ( x)   f (0)  x  0 αφού η f κυρτή άρα η f 1 και 1-1
2
β) Έστω t0 η χρονική στιγμή κατά την οποία ο ρυθμός μεταβολής της τετμημένης
του .
Ισχύει ο ρυθμός μεταβολής της τετμημένης του σημείου Μ είναι διπλάσιος
από το ρυθμό μεταβολής της τεταγμένης.
y(t )  x(t )   f ( x(t )   x(t )  f ( x(t ))  x(t )  x(t ) 
1 1 1
2 2 2
1 1
f ( x(t0 ))  x(t0 )  x(t0 )  f ( x(t0 ))   x(t0 )  0
2 2
Άρα το ζητούμενο σημείο είναι το (0,1)
Δ3. g ( x)  ...  2(e x  e)( x  2)  ( x  1)e x  e  , x  0 . Θεωρώ  ( x)  ( x  1)e x  e, x  0
Θ.Bolzano 1 ρίζα στο (1,2) μοναδική αφού  ( x)  xe x  0 ,για κάθε x>0.
(ή Rolle για την g στο [1,2])
Για κάθε 0  x  x1 είναι   x     x1   0 και για κάθε x  x1 είναι
  x     x1   0 .
ex  e  0  ex  e  x  1
x 0 1 x1 2 +∞
x
e -e - + + +
x-2 - - - +
β(x) - - + +
g΄(x) - + - +
g(x)
2 1 2 1
T.E. T.M. T.E.

Άρα……….

ή άλλος τρόπος
Παρατηρούμε ότι g ( x)  g (1)  g (2)  0 για κάθε x  (0, ) οπότε η g έχει ολικό
(άρα και τοπικό) ελάχιστο στα σημεία x1=1 και x2=2.
Από το Θεώρημα Μέγιστης και Ελάχιστης τιμής για τη συνάρτηση g στο [1,2]
υπάρχει x3  [1, 2] τέτοιο, ώστε να ισχύει g ( x )  g ( x3 ) για κάθε x [1, 2]
Αν ήταν x3  {1, 2} τότε θα ήταν g(x)=0 για κάθε x [1, 2] πράγμα άτοπο. Άρα,
είναι x  (1, 2) οπότε η παρουσιάζει τοπικό μέγιστο στο x3.

[21]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Γ(επαναληπτικές 2013)
Έστω η παραγωγίσιμη συνάρτηση f: ℝ ⟶ ℝ για την οποία ισχύουν:
 2xf (x)  x 2  f (x)  3  f (x) για κάθε x∈ℝ
1
 f (1) 
2
Γ1. Να αποδείξετε ότι
x3
f (x)  2 , x
x 1
και στη συνέχεια ότι η συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα στο ℝ
Μονάδες 6

Γ2. Να βρείτε τις ασύμπτωτες της γραφικής παράστασης της συνάρτησης f του
ερωτήματος Γ1.
Μονάδες 4
Γ3. Να λύσετε στο σύνολο των πραγματικών αριθμών την ανίσωση:
f  5(x 2  1)3  8   f  8(x 2  1) 2 
Μονάδες 7

Γ4. Να βρείτε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική

παράσταση της f τον άξονα χ΄χ και τις ευθείες x  0 και x  1
Μονάδες 8

Λύση

Γ1. 2 xf  x   x 2  f   x   3   f   x   2xf  x   x 2 f   x   3x 2  f   x   0 

x  1 f   x   2 xf  x   3x 2   x 2  1 f  x     x 3  
2

x3  c
 x 2  1 f  x   x3  c, c   f  x   x2  1 , x  .
1 c 1 x3
Για x  1 είναι f 1    c  0 , άρα f  x   2
2 2 x 1
 x3  3x 2  ( x 2  1)  x3  2 x 3x 4  3x 2  2 x 4 x 4  3x 2
f ( x)   2     2  0 για
 x 1  ( x 2  1)2 ( x 2  1)2 ( x  1)2
x0
H f συνεχής στο 0.Άρα η f είναι γνησίως αύξουσα στο R
f  x x3 x3
Γ2. Είναι lim  lim 3  lim 3  1 και
x  x x  x  x x  x

[22]
www.askisopolis.gr
  x3  x3  x3  x x
lim  f  x   x   lim  2  x   lim  lim 2  0 .
x  x  x  1 x 1
2
  x x  x

f  x x3 x3
Είναι lim  lim 3  lim 3  1 και
x  x x  x  x x  x

 x3  x3  x3  x x
lim  f  x   x   lim  2  x   lim  lim 2  0 .
x  x  x  1 x 1
2
  x x  x

Άρα η y  x είναι πλάγια ασύμπτωτη της C f και στο  και στο  .

Επειδή η f είναι συνεχής στο δεν έχει κατακόρυφες ασύμπτωτες. Επειδή
η f έχει πλάγια ασύμπτωτη, δεν έχει οριζόντια ασύμπτωτη.

   
f1
Γ3. f 5  x 2  1  8  f 8  x 2  1  5  x 2  1  8  8  x 2  1 
3 2 3 2

5  x 2  1  8  x 2  1  8  0 (1). Θέτουμε  x 2  1   , οπότε η (1) γίνεται:

3 2

5 3  8 2  8  0 . Με σχήμα Horner βρίσκουμε ότι

5 3  8 2  8    2   5 2  2  4  , άρα
 2  2  40
  2  2  2  4  0    2  x2  1  2 
x 2  1  x  1  1  x  1

Γ4. Για x  0  f  x   0 οπότε το ζητούμενο εμβαδόν είναι

1 x  x  1  x
2
1 x3 1 x 
 dx   dx   x 2 dx 
0 x 1
2 0 x 1
2 0
 x 1 
 x 2 ln  x 2  1  1 1 ln 2
    
 2 2  0 2 2

[23]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Δ (επαναληπτικές 2013)

Δίνεται συνάρτηση f: [0,+∞)⟶ℝ, δύο φορές παραγωγίσιμη, με συνεχή δεύτερη

παράγωγο στο [0,+∞), για την οποία ισχύουν:
 f (x)f (x)  1   f (x) 
2
για κάθε x > 0 ,
 f (x)f (x)  0 για κάθε x > 0 ,
 f (0) = 0,
1
f  x    x  1   e x 1
2

 lim x 1 0
x 1 x 1

f (x)
Θεωρούμε επίσης τις συναρτήσεις: g(x)  με x>0 και h(x)   f (x)  με
3

f (x)
x≥0
Δ1. α. Να βρείτε το πρόσημο των συναρτήσεων f και f ′ στο (0,+∞)
(μονάδες 4)

β. Να αποδείξετε ότι f ΄(0) = 1

(μονάδες 3)
Μονάδες 7

Δ2. Δεδομένου ότι η συνάρτηση g είναι κυρτή στο (0, +∞) , να αποδείξετε ότι:
α. g(x)  2  x για κάθε x∈(0, +∞)
(μονάδες 2)
1
β.  (2  x)f (x)dx  1
0

(μονάδες 4)
Μονάδες 6
Δ3. Να βρείτε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της συνάρτησης h, τον άξονα x′x και τις ευθείες x = 0 και x = 1
Μονάδες 8
Δ4. Να δείξετε ότι f  x   x .

Λύση

1
f  x    x  1   e x 1
2

Δ1. α. Θεωρούμε ( x)  x 1 ,x 1

x 1
1
f  x     x  x  1   x  1   e x1 .
2

x 1
f  ή
 1 
 lim f  x   lim   x    x  1   x  1   e x 1   1  f 1
2

x 1 x 1
 x 1 

[24]
www.askisopolis.gr
  1 1
  x  1  x  1  x  1    x  1   x  1  x  1   x  1 .
2 2 2 2 2


lim    x  1   0  lim  x  1 οπότε από κριτήριο παρεμβολής
2 2

x 1   x 1

1 
lim  x  1   0
2

x 1 x 1 
f  x   f 1 f  x  1
 lim  lim 
x 1 x 1 x 1 x 1
 1 e x 1  1 
lim   x    x  1   0 1  1
x 1
 x  1 x  1 
 1 1
  x  1 x  1  x  1   x  1   x  1 x  1  x  1 .

lim   x  1   0  lim x  1 οπότε από κριτήριο παρεμβολής
x 1 x 1

 x 1
0

  
 lim e  1
1 e 1
lim  x  1
0
x 1
 0  και lim
x 1 x 1   x 1 x 1 DLH x 1 
 

Επειδή f  x  f  x   0 οι συναρτήσεις f,f  δεν μηδενίζονται και επειδή είναι

συνεχείς διατηρούν σταθερό πρόσημο. Επειδή f 1  1  0  f  x   0 για
κάθε x  0 και f  1  1  0  f   x   0 .
είναι f   x   0 για κάθε x  0 .
β. Επειδή f   x   0 από την (1) έχουμε f ( x)  1  f ( x) f ( x)
H f ΄ είναι συνεχής στο x0  0 ,άρα
f (0)  0
f (0)  lim 1  f (x) f (x)  1  f (0) f (0)  1 .
x 0

f   x  f  x    f   x  
2
1 1
Δ2.α. Είναι g   x    και g  1    1 . Επειδή
f 2
 x f 2
 x f 2
1
f  1
g 1   1 , η εφαπτομένη της Cf στο x0  1 είναι
f 1
y  1    x  1  y   x  2 .
Επειδή η g είναι κυρτή, βρίσκεται πάνω από κάθε εφαπτομένη της, εκτός από
το σημείο επαφής, άρα g  x   2  x για κάθε x  0 .

f  x
β. Είναι g  x   2  x   2  x  f   x    2  x  f  x  και επειδή η ισότητα
f  x
ισχύει μόνο για x  1 και οι συναρτήσεις f   x  ,  2  x  f  x  είναι συνεχείς στο
0,1 , ισχύει ότι:

 f   x  dx    2  x  f  x  dx    2  x  f  x  dx  f 1  f  0  1
1 1 1

0 0 0

[25]
www.askisopolis.gr
Δ3. Επειδή η h είναι συνεχής στο 0,1 και h x    f   x    0 , το ζητούμενο εμβαδό
3

είναι:
3
E    f   x  dx    f   x  f   x  dx 
1 1 2

0 0

 f  x  
1
f  x    2 f   x  f   x  f   x  dx 
2 1

0 0

1
  f   x  3 
E   f  1  f 1   f   0   f  0   2  f   x  f   x  dx  1  2     
2 2 1 2

0  3 
 0
 f  1   f   0
3 3
1 1
1 2  1 2 1 .
3 3
f  x 0
 f (x)   1
2

Δ4. f (x)f (x)  1   f (x)  (1)  f (x) 

2
άρα η f είναι 3 φορές
f x
παραγωγίσιμη.
Με παραγώγιση της (1) έχουμε

f   x   f (x)  f  x   f (3) (x)  2f (x)f (x)  f  x   f (3) (x)  f (x)f (x) 

f  x   f (3) (x)  f (x)f (x)
f  x   f (3) (x)  f (x)f (x)  0  0
f 2 x

 f   x   f   x 
   0   c, c  (2).
 f x  f x
x 1
1  f  1  f  1  1   f  1   f  1  1  1  f  1  0 .
2

x 1 f  1
 2   c  c  0.
f 1
Άρα f   x   0 .
x 1 f  x  0
1 1   f   x    f   x   1  f   x   x  f  x   x  c1, c1 
2
.
Για x  1 : f 1  1  c1  1  1  c1  c1  0 .
Επομένως f  x   x.

[26]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Δ (επαναληπτικές 2012
Έστω η παραγωγίσιμη συνάρτηση f:A⟶ℝ με A=(0,+∞) για την οποία ισχύουν
σχέσεις:
 f      -, 0 ,

 η παράγωγος της f είναι συνεχής στο (0,+ ∞),

 f 1  e f 1  1

2 x 2 f   x   1  x 2  e
f  x
 (1)

2x
Δ1. Να αποδείξετε ότι f  x   ln , x  0.
x 12

Μονάδες 8
Δ2.Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f έχει μέγιστο Σ(x0,f(x0)), x0>0,
το οποίο και να βρείτε. Στη συνέχεια να αποδείξετε ότι υπάρχει μοναδικό
ξ ∈(β, x0) με 0    x0 , τέτοιο ώστε η εφαπτομένη της γραφικής παράστασης
της f στο σημείο M(ξ,F(ξ)) να είναι παράλληλη προς την ευθεία
ε: f    x  (  1) y 2012(  1)  0
Μονάδες 6
Δ3.Αν β<1, να αποδείξετε ότι η εξίσωση
 f     1    f      x5 1    x  1
3

 0
x 1 x 3
έχει μία τουλάχιστον ρίζα, ως προς x, στο διάστημα (1,3)
Μονάδες 5
Δ4. Να αποδείξετε ότι :
ln  2e x   x 2  2 x  2   dx   ln  2 x  2   e 2 x  1  dx , για κάθε x>0
e e
1 1

Λύση
1 1 1 1
Δ.1. 1  e f  x  f   x    1  2    f   x  e f  x   1  2  
2 x   2 x 
 1 1  
  1 1
e  f  x     x     e  f  x    x    c, c  (1).
 2 x  2 x
Η αρχική σχέση για x  1 γίνεται: 2 f 1  2e f 1  2  f 1  1  e f 1 .
Όμως f     (-,0] , άρα f 1  0  1  e f 1  0  e f 1  1  f 1  0 , άρα
f 1  0 .
1
Τότε η σχέση (1) γίνεται e f 1  1  1  c  c  0 . Τότε
2
[27]
www.askisopolis.gr
 1 1 x2  1 x2  1
e f  x    x    e f  x     f  x   ln 
2 x 2x 2x
1
x2  1  x2  1  2x
f  x    ln  f  x   ln    f  x   ln 2 , x0.
2x  2x  x 1

Δ.2.Είναι f  x   ln
2x
 ln 2 x  ln  x 2  1 και f   x  
2 2x
 2 
1  x 1  x  .
x 1 2x x  1 x  x 2  1
2

Για κάθε x   0,1 είναι f   x   0 , άρα η f είναι γνησίως αύξουσα στο  0,1 .
Για κάθε x  1 είναι f   x   0 , άρα η f είναι γνησίως φθίνουσα στο 1,   .
Επομένως η f έχει μέγιστο το  1,0  .
Αρκεί να αποδείξουμε ότι υπάρχει     ,1 με β>0 τέτοιο, ώστε
f  
f       .
 1
Από το θεώρημα μέσης τιμής, υπάρχει     ,1 τέτοιο, ώστε
f 1  f    f  
f      .
1   1
2 x  1 2  x  1  4 x
2 2
1 1 2 x2  2
f   x     2        .
 x x 1    
2 2
x2 x 2
 1 x 2
x 2
 1
x 0
Για x  1 x 2  1  x 2  1  0  2 x 2  2  0 οπότε f   x   0 στο  0,1 δηλαδή
f 2 στο  0,1 και 1-1.
Επομένως το ξ είναι μοναδικό.

 f     1    f     x 1    x  1
5 3

Δ.3.   0
x 1 x 3
 f     1    f     x  x  3     1 x  1  x  1  0
5 3

Έστω g  x    f     1    f     x5  x  3     1 x  1  x  1 , x  1,3 .

3

Είναι g 1  2  f     1    f    

f  f  
Είναι     f     f       f    
 1
f     f       1  f     f    1     0 , άρα g 1  0 .
και g  3  128 1     0 , αφού   1 . Δηλαδή g 1 g  3  0 και επειδή η g είναι
συνεχής στο 1,3 , λόγω του θεωρήματος Bolzano, εξίσωση g x  0 
 f     1    f     x5  x  3  1    x  1  x  1  0 
3

 f     1    f     x5 1    x  1
3

  0 έχει τουλάχιστον μία ρίζα στο

x 1 x3
1,3 .

[28]
www.askisopolis.gr
Δ.4. ln 2e x   x 2  2 x  2   ln  2 x  2   e2 x  1 
e2 x 10
2e   x  2 x  2    2 x  2   e  1
x 2 2x

x 2  x  2 0( 7 0)

2e x 2x  2 2e x 2x  2
  ln  ln 2 
e 1 x  2x  2
2x 2
e 1
2x
x  2x  2
2e x 2  x  1
ln  ln 
 e x   1  x  1  1
2 2

f 2[1,e ]
f  e x   f  x  1  e x  x  1  e x  x  1  0 ισχύει.
( Θεωρούμε g  x   e x  x  1 .
g   x   e x  1  0 για x>0 οπότε η g είναι γνησίως αύξουσα και
g1
x  0  g  x   g  0   0  e x  x  1  0 για x>0)

ln  2e x   x 2  x  2  dx   ln  2 x  2   e 2 x  1  dx
e e
οπότε 1 1

ΘΕΜΑ Δ(2012)
Έστω η παραγωγίσιμη συνάρτηση f:(0,+∞)⟶ℝ, η οποία για κάθε x>0 ικανοποιεί
τις σχέσεις:
 f(x) ≠ 0
2x - 2x 2
  x  1 f  x   e
2

1 
  1 f  x    ln x  x  f   x    x  ln x   f  x 
x 
Δ1.Να βρείτε τον τύπο της συνάρτησης f .
Μονάδες 10
Αν είναι f  x   e x
 ln x  x  , x  0 , x>0, τότε:
 1 
Δ2.Να υπολογίσετε το όριο: lim  f(x) ημ
2
- f(x)
x 0
 f(x) 
Μονάδες 5
Δ3.Με τη βοήθεια της ανισότητας lnx  x - 1 , που ισχύει για κάθε x>0, να
αποδείξετε ότι
α) η συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα. (μονάδες 2).
β) η συνάρτηση f είναι κοίλη στο (0,1).
Στη συνέχεια να αποδείξετε ότι:
f  x   f  3x   2 f  2 x  , για κάθε x   0,1 (μονάδες 4).
Μονάδες 6
Δ4.Δίνεται ο σταθερός πραγματικός αριθμός    0,1 . Να αποδείξετε ότι υπάρχει
μοναδικός ξ ∈(β,2β) τέτοιο ώστε:
f     f  3   2 f  
Μονάδες 4

[29]
www.askisopolis.gr
 Λύση

2x - 2x 2
Δ1. Έστω h  x    x  1 f  x  
2
.
e
Είναι

2x - 2x 2 2x - 2x 2
 x2  1 f  x   e
  x 2  1 f  x  
e
 0  h  x   0  h  x   h 1
Η συνάρτηση h παρουσιάζει ελάχιστο για x  1 .
Επειδή η συνάρτηση h είναι παραγωγίσιμη στο  0,   σαν πράξεις
2  4x
παραγωγίσιμων συναρτήσεων με h( x)  2 xf  x    x 2  1 f ( x)  και το
e
x  1 είναι εσωτερικό του πεδίου ορισμού της h, λόγω του θεωρήματος Fermat,
2 1
είναι h 1  0  2 f 1   0  f 1   .
e e
Επειδή η f είναι συνεχής στο  0,   και f (x)  0 , η f διατηρεί πρόσημο στο
1
 0,   . Επειδή επιπλέον f 1    0 , είναι f  x   0 για κάθε x   0,   .
e
1 
Η σχέση   1 f  x    ln x  x  f   x    x  ln x   f  x  γίνεται
x 
: f 2  x
1 
  1 f  x    ln x  x  f   x    ln x  x   f  x  
x 
1 
  1 f  x    ln x  x  f   x  ln x  x  ln x  x  ln x  x
x       ,
f 2  x f  x  f  x   f  x 

ln x  x
οπότε:  c  ex , c  .
f  x
1 ln x  x
Για x=1:  c  e1  c  1 και  e x  f  x   e x  ln x  x 
1 f  x
e

1
Δ2. Έστω   ,   0 με
f  x
1 1 ex
lim   lim  lim  x  lim  0 γιατί
x  0 x 0 f  x  x 0 e  ln x  x  x0 ln x  x
lim e x  1 και lim  ln x  x    . Τότε
x0 x0

  1 1
lim  f  x   
1
 f  x    lim  2    
2

x 0
 f  x   0   

[30]
www.askisopolis.gr
      lim  1  lim 1   1  0
0
   0
lim  lim
2 2 
   0  0

 0 DLH   0 2 2

1   1
Δ3. α) f ( x)  e  x  ln x  x   e  x   1  e  x  ln x  x  1    0, x  0 ,
x   x
1
γιατί ln x  x  1  ln x  x  1  0 και   0 για κάθε x  0 .Άρα η f είναι
x
γνησίως αύξουσα στο  0,   .
 1 1 1 
β) f ( x)  e  x  ln x  x  1    e  x   1  2  
 x x x 
 
x  2 1   1 1 
e  ln x  x  1   1  2   0  0  x  1  x 2  1  1  2  1  2  0 
 0 x x   x x 
 0 0 
Άρα η συνάρτηση f είναι κοίλη στο (0,1).
Από το θεώρημα μέσης τιμής για την f, υπάρχει 1   x, 2 x  και 2   2 x,3x 
τέτοια, ώστε:
f  2x   f  x  F  2x   F  x 
f  1    και
2x  x x
f  3x   f  2 x  f  3x   f  2 x 
f   2    .
3x  2 x x
Επειδή η f είναι κoίλη στο (0,1), η f  είναι γνησίως αύξουσα, οπότε επειδή
1   2 , ισχύει ότι:
f  2 x   f  x  f  3x   f  2 x  x 0
f  1   f   2    
x x
f  2 x   f  x   f  3x   f  2 x   f  x   f  3x   2f  2x  .

Δ4. Έστω G( x)  2 f ( x)  f (3 )  f (  ), x    , 2  . Είναι

G( )  f ( )  f (3 )  0 γιατί η f είναι γνησίως αύξουσα στο  0,  
f 1
Επειδή 0    3  f     f  3  .
Είναι G(2 )  2 f (2 )  f (3 )  f (  )  0 γιατί f  x   f  3x   2f  2x  για
κάθε x   0,1 .
Δηλαδή G( )G(2 )  0 και επειδή η G είναι συνεχής στο   , 2  , λόγω του
θεωρήματος Bolzano
υπάρχει     , 2  τέτοιο ώστε: G    0  f     f  3   2f   . Είναι
G  x   2 f   x   0 είναι G γνησίως αύξουσα στο   , 2  ,οπότε το
ξ είναι μοναδικό.

[31]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Δ(2011 επαναληπτικές)

Δίνονται η συνάρτηση f : ℝ→ℝ, η οποία είναι 3 φορές παραγωγίσιμη και τέτοια,

ώστε:
f(x)
lim = 1+ f(0) , f΄  0  f 1 - f  0 και f΄΄(x) ≠0 για κάθε x∈ℝ
x0 x
Δ1. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της γραφικής παράστασης της
συνάρτησης f στο σημείο της με τετμημένη x0=0.

Δ2. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι κυρτή στο ℝ.

Αν επιπλέον g  x   f  x  - x , x∈ℝ τότε:
Δ3. Να αποδείξετε ότι η g παρουσιάζει ολικό ελάχιστο και να βρείτε το :
ημx
lim
x 0 xg(x)

 f  x  dx  2 .
2
Δ4 .Να αποδείξετε ότι
0
Δ5.Αν το εμβαδόν του χωρίου Ω που περικλείεται από τη γραφική παράσταση της
συνάρτησης g, τον άξονα x΄x και τις ευθείες με εξισώσεις x=0 και x=1 είναι
5
E     e  τότε
2
 f  x  dx και
1
α) να υπολογίσετε το ολοκλήρωμα
0

β) να αποδείξετε ότι υπάρχει ξ∈ (1, 2) τέτοιο, ώστε

f  t  dt  f  t  dt  2  0
1 2

0
 0

 2  1
Λύση
f  x
Δ1. Έστω h  x   , x  0 με lim h  x   1  f  0  . Τότε f  x   xh  x  και
x x0

lim f  x   lim  xh  x    0
x0 x0

Επειδή η f είναι παραγωγίσιμη είναι και συνεχής στο , οπότε και στο x0  0 ,
f  x
άρα f  0  lim f  x   0 . Τότε f   0   lim  1  f  0  1
x 0 x 0 x
Η εφαπτομένη της C f στο x0  0 είναι η ευθεία
ε: y  f  0   f   0  x  0   y  x

Δ2. Επειδή f   x   0 και η f  είναι συνεχής(αφού είναι 3 φορές παραγωγίσιμη) ,

διατηρεί σταθερό πρόσημο, οπότε η f  είναι γνησίως μονότονη.
Από το θεώρημα Μέσης Τιμής για την f , υπάρχει    0,1 τέτοιο, ώστε
f 1  f  0 
f      f 1  f  0  . Είναι f   0   f 1  f  0   f   0   f    .
1 0
Επειδή 0    1 , f   0   f    και η f  είναι γνησίως μονότονη, θα είναι
γνησίως αύξουσα, άρα η f είναι κυρτή.
[32]
www.askisopolis.gr
Δ3. Η g είναι παραγωγίσιμη στο με g   x   f   x   1 .
f 1
Για κάθε x  0  f   x   f   0   1  f   x   1  0  g   x   0  g 2  , 0 .
f 1
Για κάθε x  0  f   x   f   0   1  f   x   1  0  g   x   0  g 1  0,   .
Η g έχει ελάχιστο το g  0   f  0   0 .
 x   x 1 
lim  lim     γιατί επειδή η f είναι κυρτή βρίσκεται
x 0 xg  x 
 x f  x  x 
x 0

πάνω από κάθε εφαπτομένη της εκτός από το σημείο επαφής,άρα f  x   x για
1
κάθε x  0 και επειδή f  0   0 είναι lim   . Ακόμη είναι
x 0 f  x  x
 x
lim  1.
x 0 x

Δ4. Επειδή f  x   x  f  x   x  0 για κάθε x  με το ίσον να ισχύει μόνο για

x  0 και η f  x   x είναι συνεχής , ισχύει ότι:
2
 x2 
  f  x   x  dx  0   f  x  dx   f  x  dx     2
2 2 2 2
xdx  0  
0 0 0 0
 2 0

Δ5. α) Είναι g  x   f  x   x  0 , οπότε

   f  x   x  dx  e  
5 5
E     g  x  dx  e 
1 1

0 2 0 2
1
 x2  5
f  x dx     e    f  x dx  e  2 .
1 1
 0
 2 0 2 0

β) Έστω   x    x  1  f  t  dt   x  2 
1

0  0
2

f  t  dt  2 .

Η φ είναι συνεχής στο 1, 2 .

 1    0
2

f  t  dt  2  0 ,   2    f  t  dt  e  2  0 ,δηλαδή
1

 1   2   0 ,
άρα λόγω του θεωρήματος Bolzano υπάρχει   1, 2  τέτοιο, ώστε

    0    1  f  t  dt    2 
1

0  2

0 
f  t  dt  2  0 

 f  t  dt   f  t  dt  2  0 .
1 2

0 0

 2  1

[33]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Δ (2011)
Δίνονται οι παραγωγίσιμεςσυναρτήσεις f,g : ℝ→ℝ, οι οποίες για κάθε x∈ℝ
ικανοποιούν τις σχέσεις:
 f  x   0 και g  x   0
e2 x
 f  x 
g  x
e2 x
 g  x 
f  x
g  0
     f t   g t   e  dt  0
2 2 2t
f 0

Δ1. Να αποδείξετε f  x   g  x  για κάθε x∈ℝ.

Μονάδες 9
f  x 1
Δ2. Αν lim  g  0  , να αποδείξετε ότι: f  x   e x , x  .
x 0 x
Μονάδες 4
ln f  x 
Δ3. Να υπολογίσετε το όριο: lim .
x 0 1
f 
x
Μονάδες 5

Δ4. Αν f  x   h  x    3x 2  2 x   f  t  h  t  dt  44 να βρείτε τον τύπο της

2

συνεχούς συνάρτησης h.
Μονάδες 7

Λύση
2x
e e2 x
Δ1. f   x    f   x   g  x   e 2 x (1) , g   x    g   x   f  x   e 2 x (2)
g  x f  x
Από τις (1), (2) είναι f   x  g  x   f  x  g   x   f   x  g  x   f  x  g   x   0 

f  x g  x  f  x g x  f  x   f  x
 0     0   c  f  x   cg  x  , c  .
g  x
2
 g  x  g  x
(3)
Ισχύει f t   g t   e
2 2 2t
0.
Αν f  0   g  0  τότε
[34]
www.askisopolis.gr
 g  0
    f t   g t   e  dt  0  0  0 άτοπο.
2 2 2t
f 0

Αν f  0   g  0  τότε
g  0
    f  t   g t   e  dt  0  0  0 άτοπο.
2 2 2t
f 0

Άρα f  0   g  0  .
x 0
 3  f  0   c  g  0   c  1 οπότε f  x   g  x  για κάθε x  .

1
Δ2. 1  f   x   f  x   e2 x  2 f   x   f  x   2e2 x   f 2  x     e2 x  
f 2  x   e2 x  c1 , c1  .(4)
f  x  1
Θεωρούμε h  x   , x  0  f  x  x  h  x 1
x
οπότε lim f  x   lim  x  h  x   1  1  f  0   1  g  0  .
x 0 x 0
x 0
 4  1  1  c1  c1  0 και επειδή
f  x   0 για κάθε x  είναι f  x   e x , x .

ln f  x  ln e x x
Δ3. lim  lim 1  lim 1 (1)
x 0  1  x 0 x 0
f  ex ex
 
x
1 1
Θέτουμε  u με lim u  lim   , οπότε
x x 0 x 0 x
1 
ln f  x  ln e x
u 1 e  u   
e  u
lim  lim  lim u  lim u  lim  lim  
x  0  1  x 0 1x u  e u  ue u  u DLH u  1
f  e
 x

Δ4. f  x   h  x    3x 2  2 x   f  t  h  t  dt  44 (5)
2

Θέτουμε    f  t  h  t  dt .
2

 5  f  x  g  x    3x 2  2 x   a  44 (6)
Με ολοκλήρωση της σχέσης (6) έχουμε
f  x  g  x dx    3x 2  2 x   a  44  dx  a   x 3  x 2   a  44 x  
2 2 2
0 0 0
a  12a  88  11a  88  a  8 .
 6   e x h  x    3x 2  2 x   8  44  h  x   e x  24 x 2  16 x  44 

[35]
www.askisopolis.gr
 ΘΕΜΑ Δ(2010 επαναληπτικές)

Έστω συνάρτηση f :  η οποία είναι παραγωγίσιμη και κυρτή στο με

f  0   1 και f   0   0 .
Δ.1. Να αποδείξετε ότι f  x   1 για κάθε x  .
Μονάδες 4
Αν επιπλέον δίνεται ότι f΄  x   2 x  2 x   f  x   x 2
 ,x , τότε:
Δ.2. Να αποδείξετε ότι f  x   e x  x 2 , x 
2
.
Μονάδες 6
Δ.3. Nα βρείτε το πλήθος των ριζών της εξίσωσης x  ln  a  x  , a  0 . 2

Μονάδες 5
Δ.4. Να βρείτε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της συνάρτησης g  x   f  x  ,τον άξονα χ΄χ και τις ευθείες
4

x=0 και x=1.

Μονάδες 5

Δ.5. Να δείξετε ότι το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
παράσταση της συνάρτησης f ,τον άξονα χ΄χ και τις ευθείες x=0 και x=1
είναι μικρότερο από το εμβαδόν ορθογωνίου που σχηματίζεται από τους
άξονες
την εφαπτομένη της f στο 0 και την ευθεία x=e-1.
Μονάδες 5
Λύση

Δ.1. Επειδή η f είναι παραγωγίσιμη και κυρτή στο , η f  είναι γνησίως αύξουσα
στο .
Για κάθε x  0 είναι f   x   f   0   0 άρα f γνησίως αύξουσα στο 0,   .
Για κάθε x  0 είναι f   x   f   0   0 άρα f γνησίως φθίνουσα στο  ,0 .
Η f παρουσιάζει ελάχιστο στο x  0 , άρα f  x   f  0   1 για κάθε x  .
Δ.2. .
f  x 1
f   x   2x
f   x   2 x  2 x   f  x   x 2  2  2 x   ln f  x   x 2    x 2  
f  x  x 0 f  x  x 2

ln  f  x   x 2   x 2  c, c  (1)
Για x=0 : 1  c  0 οπότε f  x   x 2  e x  f  x   e x  x 2 , x 
2 2

Δ.3. x2  ln  a  x2   e x  a  x2  e x  x2  a  f  x   a (2).
2 2

 2  ex2 
Είναι lim f  x   lim e  x
x  x 
 x2 2
  lim  x  2  1    γιατί
x   
  x 

2   2
ex    2x e x
lim 2  lim   ,
x  x DLH x  2x
[36]
www.askisopolis.gr
  2  ex2 
lim f  x   lim e  x
x  x 
 x2 2
  lim  x  2  1    γιατί
x 
  x 


2   2
ex    2x e x
lim 2  lim  
x  x DLH x  2x


f1
f  0,     f  0  , lim f  x   1,  
 x 

 
f2
f  ,0   lim f  x  , lim f  x   1,   .
x 0 x 

 Αν α  1 τότε η εξίσωση (2) είναι αδύνατη γιατί το α δεν ανήκει στο

σύνολο
τιμών της f.
 Αν   1 τότε η εξίσωση (2) έχει δύο ρίζες γιατί το α ανήκει και στο
f  0,   και στο f  , 0  μοναδικές λόγω μονοτονίας στα αντίστοιχα
διαστήματα
 Αν   1 τότε η εξίσωση (2) έχει μοναδική ρίζα την f  0   1 .

Δ.4. Έστω h  x   4 x , x  0 .
Ag   x  Ah / h  x   A f    0,   .
f 1  0,  
4
x 0  f  x   f  0  g  x   1  0 οπότε το ζητούμενο εμβαδόν είναι
4

u  x  x u 2 ,

 
dx  2 udu
   g  x  dx   e
1 1
x
 x dx 
0 0 x  0 u  0,
x 1u 1

 e  u  2udu   2ueu du  2u 2du  2 

1 1 1 2 4
u
 .
0 0 0 3 3

 2ue du  2u  e  du  2ue
1 1 1 1 1
u u u
   2eu du 2e   2eu   2e 2e  2  2 .
0 0 0 0 0
1  u3  1 2
0  2 3  0  3 .
2
2u du
 
Δ.5. Η εφαπτομένη στο 0 έχει εξίσωση
y  f  0   f   0  x  y  1  0  y  1.
Το εμβαδόν ορθογωνίου που σχηματίζεται από
τους άξονες την εφαπτομένη της f στο 0 και
την ευθεία x=e-1 είναι ίσο με 1  1  e  1  e  1 .
f  x   1  0 οπότε το εμβαδόν του χωρίου που
περικλείεται από τη γραφική παράσταση της
συνάρτησης f ,τον άξονα χ΄χ και τις ευθείες x=0 και
x=1 είναι  2   f  x  dx .
1

0
f 10,1
0  x  1  f  x   f 1  f  x   e  1  f  x    e  1  0 .
Επειδή η συνάρτηση δεν μηδενίζεται για κάθε x  0,1 :
[37]
www.askisopolis.gr
   f  x    e  1  dx  0   f  x  dx    e  1 dx  0 
1 1 1

0 0 0

 f  x  dx    e  1 dx  E   e  1 x   E2  e  1  E2  E1
1 1 1
2
0 0 0

ΘΕΜΑ Δ(2010)
Δίνεται η παραγωγίσιμη f :  η οποία για κάθε x  ικανοποιεί της σχέσεις
 f  x  x ,
f  x
 f  x 
f  x  x
f  0
   f  t   t  dt  0
3

Δ.1. Να δείξετε ότι f  0   3 .

Μονάδες 5
Δ.2. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g  x   f 2
 x   2xf  x  , x  είναι σταθερή.
Μονάδες 7
Δ.3. Να αποδείξετε ότι f  x   x  x2  9, x  .
Μονάδες 6
Δ.4. Να αποδείξετε ότι
α) x2  9  f   x   f  x   0 για κάθε x  .
β) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική
1
παράσταση της συνάρτησης   x   ,τον άξονα χ΄χ
x 9
2

και τις ευθείες x=0 και x=1.

Μονάδες 7

Λύση

Δ.1. H συνάρτηση f  x   x είναι συνεχής στο και διάφορη του μηδενός οπότε
διατηρεί σταθερό πρόσημο.
Αν f  x   x  0 και :
f  0
f  0   3 τότε   f  t   t  dt  0  0  0 άτοπο.
3
 
f  0   3 τότε   f  t   t  dt  0  0  0 άτοπο.
f 0

Αν f  x   x  0 και :
f  0
f  0   3 τότε   f  t   t  dt  0  0  0 άτοπο.
3
 
f  0   3 τότε   f  t   t  dt  0  0  0 άτοπο.
f 0

Άρα f  0   3 .

[38]
www.askisopolis.gr
Δ.2. Επειδή η f είναι παραγωγίσιμη στο , οι f 2  x  και 2xf  x  είναι
παραγωγίσιμες στο ως σύνθεση και γινόμενο αντίστοιχα παραγωγίσιμων
συναρτήσεων, άρα η g είναι παραγωγίσιμες στο με
g   x    f 2  x   2 xf  x   2 f  x  f   x   2 f  x   2xf   x  
f  x f  x
g  x  2 f  x   2 f  x   2x  
f  x  x f  x  x
2 f 2  x   2 f  x   f  x   x   2 xf  x 

f  x  x
2 f 2  x   2 f 2  x   2 xf  x   2 xf  x 
g  x   0  g  x   c, c 
f  x  x

Δ.3. Είναι f  0   3 και g  0   f 2  0   2  0  f  0   9 , όμως

g  0   c , άρα c  9 και g  x   9 για κάθε x  .
Είναι g  x   9  f 2  x   2 xf  x   9  f 2  x   2 xf  x   x 2  x 2  9 

 f  x  x
2
 x2  9 (1)
Επειδή f  x   x είναι h  x   f  x   x  0 για κάθε x  και επειδή η
συνάρτηση h είναι συνεχής στο , διατηρεί σταθερό πρόσημο. Επειδή
h  0   f  0   0  3  0 , είναι
h  x   f  x   x  0 για κάθε x  , οπότε η σχέση (1) γίνεται:
f  x   x  x2  9  f  x   x  x 2  9, x  .

Δ.4. α) Η f είναι παραγωγίσιμη στο με

x  9 
 

2
2x
. f  x  x  x  9 2
 1  1 
2 x2  9 2 x2  9
x2  9  x f  x f  x
  f  x   f   x   x2  9  f  x  
x 9
2
x 9
2
x 9
2

f  x  x  9  f  x  0
2

β) Είναι x2  9  x2  0  x2  9  x2  x   x  x 2  9  x  0 για κάθε

x ,άρα f  x   0 .
f  x f  x 1
f  x    .
x 9
2 f  x x 9
2

Το ζητούμενο εμβαδόν είναι

1 f  x
E     x  dx   dx  ln  f  x     ln f 1  ln f  0  
1 1
0 0 f x
  0

1 10
 
ln 1 10  ln 3  ln
3
.

[39]
www.askisopolis.gr