7ο Εξάμηνο Μηχανολόγων

Νοέμβριος 2017

ΦΥΣΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΕΡΓΑΣΙΑ 1η

1. Θαλασσινό νερό αφαλατώνεται με την μέθοδο της αντίστροφης ώσμωσης. Απλοποιημένο διάγραμμα
ροής της μονάδας φαίνεται στο σχήμα, όπου δίνονται οι συγκεντρώσεις των ρευμάτων σε αλάτι.
(α) Αναζητήστε στο διαδίκτυο βασικές πληροφορίες για την μέθοδο αντίστροφης ώσμωσης, ώστε να
κατανοήσετε την αρχή λειτουργίας της (π.χ. http://en.wikipedia.org/wiki/Reverse_osmosis).
(β) Υπολογίστε σε μόνιμες συνθήκες τις παροχές των ρευμάτων προϊόντος, ανακύκλωσης και
απομάκρυνσης (D, R, P). Σχολιάστε τί θα συνέβαινε αν δεν υπήρχε το ρεύμα απομάκρυνσης.
(γ) Υποθέτοντας πλήρη διάσταση του NaCl, εκτιμήστε την πίεση που πρέπει να ασκείται ώστε απλά να
εξισορροπείται η ωσμωτική πίεση του διαλύματος αλατόνερου.

Ανακύκλωση, R kg/h
Απομάκρυνση
P kg/h
Θαλασσινό νερό
4,0 % 5,25 % NaCl
1000 kg/h ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΩΣΜΩΣΗ
3,1 % κ.β. NaCl NaCl

Απόσταγμα
D kg/h
500 ppm NaCl

ΑΠΑΝΤΗΣΗ (β): P=586,5 kg/h, D=413,5 kg/h, R=720,0 kg/h, (γ): 45,8 bar

2. Θεωρήστε δύο δοχεία πλήρους ανάδευσης, ίσου όγκου V m3, τοποθετημένα σε σειρά. Το πρώτο
δοχείο δέχεται, και αποδίδει στο δεύτερο, σταθερή ογκομετρική παροχή νερού F m3/h. Τη χρονική
στιγμή t=0, εισάγεται αστραπιαία στην είσοδο του πρώτου δοχείου μάζα m0 χρωστικής ουσίας.
Υπολογίστε και απεικονίστε γραφικά τη συγκέντρωση χρωστικής στην έξοδο καθενός από τα δοχεία.

F F
m F m
ΑΠΑΝΤΗΣΗ C1 (t) = ( V0 ) e−(V)t , C2 (t) = (V) ( V0 ) t e−(V)t
3. Στο παρακάτω σχήμα παρουσιάζεται σκαρίφημα ενός ατμοπαραγωγού που λειτουργεί με μεθάνιο
(CH4) και παράγει κορεσμένο ατμό πίεσης 30 bar.
(α) Η παροχή μεθανίου στους καυστήρες του λέβητα είναι 0,8 kg/s και για την καύση χρησιμοποιείται
20% περίσσεια αέρα (γραμμομοριακή σύσταση αέρα: Ν2/Ο2=79/21). Καύσιμο και αέρας εισέρχονται
σε θερμοκρασία 25° C, τα καυσαέρια απομακρύνονται από την καμινάδα σε θερμοκρασία 225°C και οι
θερμικές απώλειες από τα εξωτερικά τοιχώματα του λέβητα είναι αμελητέες. (Δίνονται η πρότυπη
κατώτερη ενθαλπία καύσης του μεθανίου στους 25°C, ΔΗCH4=-802625 kJ/kmol CH4, και οι μέσες
ειδικές θερμοχωρητικότητες CCO2=42,6 kJ/kmol K, CH2O=34,7 kJ/kmol K, CO2=30,5 kJ/kmol K,
CN2=29,7 kJ/kmol K. Ατομικά βάρη: C=12, H=1, O=16, N=14). Με βάση τα δεδομένα αυτά, υπολογίστε
την θερμορροή που μεταφέρεται από τον χώρο καύσης προς το κύκλωμα νερού/ατμού.
(β) Το ρεύμα αναπλήρωσης νερού, F, εισέρχεται σε θερμοκρασία 25ºC, και έχει συνολικά διαλυμένα
στερεά 100 ppm. Το ρεύμα απομάκρυνσης, Β, εξασφαλίζει ότι η συγκέντρωσή τους στο νερό στην
έξοδο του διαχωριστή δεν ξεπερνά τα 1500 ppm. Καταστρώστε τα ισοζύγια μάζας και ενέργειας ώστε
να υπολογίσετε την παροχή απομάκρυνσης Β και την δυναμικότητα, S, του ατμοπαραγωγού ([=] kg/s
κορεσμένου ατμού πίεσης 30 bar).
(γ) Τί ποσοστό της διαθέσιμης θερμικής ενέργειας χάνεται με τα καυσαέρια και τί ποσοστό με το ρεύμα
απομάκρυνσης;
(Ενθαρρύνεται η χρήση πινάκων ατμού από το διαδίκτυο, πχ http://checalc.com/calc/steam.html ή
http://webbook.nist.gov/chemistry/fluid/)

ΑΠΑΝΤΗΣΗ (α): 36208 kW (β): S=13,12 kg/s, B=0,94 kg/s (γ): 9,8%, 2,4%
4. Φυσικό αέριο (CH4) καίγεται με 10% περίσσεια αέρα. Αν τα καυσαέρια εξέρχονται σε πίεση 1,1 bar:
(α) Υπολογίστε το σημείο δρόσου των καυσαερίων.
(β) Αν η επιστροφή του νερού που ανακυκλοφορεί στα καλοριφέρ έχει θερμοκρασία 45°C, και η
θερμοκρασιακή προσέγγιση καυσαερίων-νερού είναι ΔΤ=4° C, υπολογίστε το ποσό θερμότητας που
μπορούμε να αξιοποιήσουμε με συμπύκνωση του υδρατμού των καυσαερίων ανά mol CH4 που
καίγεται.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: (α) 59,1° C (β) 36,7 kJ/mol CH4

5. Στην ιστοσελίδα http://vle-calc.com μπορείτε να βρήτε τις σταθερές της σχέσης Antoine για τον
υπολογισμό της τάσης ατμών ενός πλήθους χημικών ενώσεων.
(α) Εξάνιο (n-hexane) διατηρείται σε σταθερή πίεση 2 bar σε δοχείο μεταβλητού όγκου (πχ. κύλινδρος
με έμβολο). Εξετάστε αν θα λάβει χώρα μεταβολή φάσης καθώς το δοχείο θερμαίνεται σταδιακά από
τους 70 ºC στους 100 ºC.
(β) Ποσότητα υγρού εξανίου τοποθετείται στον πυθμένα δοχείου σε ατμοσφαιρικές συνθήκες. Το δοχείο
κλείνει αεροστεγώς και διατηρείται σε σταθερή θερμοκρασία 25 ºC. Υπολογίστε το γραμμομοριακό
κλάσμα εξανίου στην αέρια φάση, όταν αποκατασταθεί ισορροπία.
(γ) Ο αναβραστήρας μίας στήλης κλασματικής απόσταξης μίγματος εξανίου (n-hexane)-επτανίου (n-
heptane) λειτουργεί σε ατμοσφαιρική πίεση και θερμοκρασία Τ=96 ºC, και τροφοδοτείται από την
στήλη με ρεύμα υγρού παροχής L=120 kmol/min και γραμμομοριακού κλάσματος σε εξάνιο xL=0,09.
Με βάση την υπόθεση ότι το μίγμα είναι ιδανικό, σχεδιάστε πρόχειρα διάγραμμα ροής που να
περιλαμβάνει τον πυθμένα της στήλης και τον αναβραστήρα και υπολογίστε τις θερμοκρασίες,
συστάσεις και παροχές όλων των ρευμάτων εισόδου/εξόδου του αναβραστήρα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ (α): 92oC (β): y1=0,2 (γ): xB=0,0551, yb=0,1207, B=56,2 kmol/min, Vb=63,8 kmol/min,
TB=Tb=96oC, TL=94,5oC

6. Υγρό ρεύμα αποτελείται από μίγμα αιθυλοβενζολίου (ethylbenzene) και τολουολίου (toluene) με
αναλογία moles 1:2. Το μίγμα υφίσταται απόσταξη ισορροπίας με εκτόνωση σε τελική πίεση 0,5 bar.
(α) Υποθέτοντας ότι το μίγμα ακολουθεί το νόμο του Raoult, κατασκευάστε τα διαγράμματα σημείων
δρόσου/σημείων φυσαλίδας.
(β) Υπολογίστε τις παροχές και τις συστάσεις των ρευμάτων εξόδου αν η θερμοκρασία λειτουργίας της
απόσταξης ισορροπίας διατηρείται από κατάλληλο σύστημα ελέγχου σταθερή και ίση με 95°C.
(γ) Θεωρήστε εναλλακτικά ότι είναι επιθυμητή η λειτουργία της απόσταξης έτσι ώστε 50% των moles
της τροφοδοσίας να εξατμίζονται. Υπολογίστε τότε ποια πρέπει να είναι η θερμοκρασία λειτουργίας.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ (β): V/F=0,3575, xτολ=0,608, yτολ=0,773 (γ): 95,58οC