Professional Documents
Culture Documents
Bhasa Madhura Kelas 3 Semester 1
Bhasa Madhura Kelas 3 Semester 1
Artena/Laen Oca’na
1. eparenta artena esoro
2. po-sapo lente artena pakakas dari lente kaangghuy
abhersean taneyan
3. po-sapo kellot artena pakakas dari seppet kaangghuy
abhersean taneyan
4. saellana artena samarena, saamponna
5. pakakas artena parabhut
6. asaor mano’ artena nyambhit areng-bhareng
7. adhabu artena ngoca’, abala, acaca, abhanta
8. abharis artena ajhirjhir
9. bhajheng artena pateng
10.saoddha artena sambhitta
11.bhudhu artena bughung, dongol, gendeng
12.ghutong rojhung artena salang tolong
13.aghariyungan artena gharidu’, enger, ghighir, ramme
14.bang-sabang artena kraba’
15.kas-rakas artena bu-rombu, sarka
Artena/Maksoddha Oca’
1. atatele’ artena ………………
2. melana artena sababba
3. nyanda’ artena nyapot
4. celleng ngalereng artena ce’ cellengnga, celleng talebat
5. bhala artena famili, kalowarga
6. toron sakola artena mole sakola
7. rok-ngerok artena ca-nganca, nget-nengnget
8. abhetthek artena amassa’, ala-ola
9. ngandha’ aghi artena nyareta’aghi
10.kantos artena sampe’, kangse, kongse, dhala, dhagha, tagher
Oca’ Sambhatan
1. Taretan ngoda’an esambhat ale’
2. Taretan bine’ se towa’an esambhat embhuk
3. Reng towa lake’na eppa’ otaba embu’ esambhat kae/emba
4. Ana’na majhadi’ esambhat sapopo
5. Reng towa bine’na eppa’ otaba embu’ esambhat nyae/emba
Artena Parebhasan
Conto;
1. Abaddhay oca’ artena ekoca’aghi da’ oreng se dhujan ngacaca oreng laen.
2. Abeddha’ e dalem aeng artena lalakon se tada’ ghunana.
3. Aba’ kesa cethak gherrang artena asor tor mesken.
Tetene!
1. Bhelling kaojhanan artena ta’meddas baburughan
2. Noro’ bhabang artena noro’ pato ta’ngarte ka maksodda
3. Nompa’ jharan apajungan artena ontong dukale
4. Aora’ kaba’ atolang besse artena ce’ kowadda
5. Nyaba’ tellor e batton artena ngalakone settong kalakowan se sanget bhabhajha
Artena Oca’
1. ghutong rojhung artena salang tolong
2. abharis artena ajhijhir, ajhajhar
3. atatele artena ………….
4. abaddhay artena ajhuwal
5. abhettek artena asa’-massa’, ala-ola
Ondhaggha Bhasa
Enjha’ Iya Engghi Enten Engghi Bhunten
1. sengko’ - bula - kaula, abdhina, abdhi dhalem
2. ngakan - neddha, madhang - adha’ar
3. ba’na - dhika - sampeyan, ajunan, panjhennengan
4. dimma - dimma - ka’emma, ka’dimma
5. ngeding - ngeding - mereng, meyarsa
6. arapa - anape - aponapa
7. acaca - acaca - ngandhika, adhabu
8. areya - aneka, aneko- ka’into, ka’dinto
9. atanya - atanya - modhut pareksa
10.atemmo - atemmo - apangghi
Artena Oca’
1. alenteng artena apeddhel
2. lagghang artena sempat, kobher, bada bakto
3. asela artena toju’ kalaban soko epelkot
4. adhekkong artena nengkong
5. atempo artena toju’ alerpo’
Papareghan
1. Pak-tepak ban ghuddhuna, tapapak pada buddhuna.
2. Ajhamo neng amperra, tatemmo pada caleperra.
3. jhang bu’ jhang mor, lanjhang obu’ lanjhang omor.
4. Ka Sarongghi ngeba are’ mon la soghi jha’ re’-cerre’.
Eja’an sebender
1. ekatoe kodhuna etoles ekatowe
2. esareaghi kodhuna etoles esareyaghi
3. etoghui kodhuna etoles etoghuwi
4. epakoa kodhuna etoles epakowa
5. eondhua kodhuna etoles eondhuwa
Artena Oca’
1. bakto lagghang artena baja sempat
bakto artena baja, naleka
2. dhadhingghalan artena nan-dhinan
3. epalanggheng artena epateptep ta’ba-oba
4. ngeter artena ………………
5. ngeper artena ngeppek, possa’
Papareghan
1. Sampan parao, tabu’ lapar da’ reng tao.
2. Pangkor nyangkornyangan, oreng dapor nyang-kennyangan.
3. Engli toneng, aeng aghili batona neng-enneng.
4. Ajhamo neng amperra, tatemmo pada caleperra.
5. Ellang jha’ dharaa pote, korang jha’ badaa pole.
6. Nyangle, sekennyang mole.
7. Nyanglongbi’, sekennyang tolong dhibi’.
8. Lenglong, malengnga ekapolong.
9. Engli toneng ta’ jhi, aeng agili bato neng-enneng kata’ se ngajhi.
10.Walkaelah walkaelu, ngakan tela kael gallu.
11.Parperpor, mon lapar jha’ lajhu ka amper tape lajhu ka dapor.
12.Bangbingcengno’, tabing alobang koceng se nyono’.
13.Wetattoe koddhu’ lenteng, owa’ reng atae nondu’ baceng.
14.Nengnong nengghar panjhalin rosak, oreng ghunong capo’ tengghar buri’na soak.
15.Tak-tak-dur ka bara’ ka tengghina, se bhutak nabbhu jhidhur aghella’ da’ ghighina.
Nyamana Kembhang
1. Kembhangnga gheddhang nyamana tongkol
2. Kembhangnga tarnya’ nyamana rentep, jhagghur
3. Kembhangnga sere nyamana apa
4. Kembhangnga accem nyamana mengos
5. Kembhangnga apokat nyamana kennes
6. Kembhangnga baluntas nyamana prapos
7. Kembhangnga bhalimbhing nyamana clekker, maya
8. Kembhangnga bhako nyamana bunga
9. Kembhangnga cabbhi nyamana kacowes, menne’, mellek
10.Kembhangnga cengke nyamana polong
11.Kembhangnga dhalima nyamana ako
12.Kembhangnga dhurin nyamana dlungop
13.Kembhangnga jhambhu monyet nyamana lancang
14.Kembhangnga jhaghung nyamana tongghul
15.Kembhangnga kates nyamana rambay, jhantel
Tabhaliggha Oca’
1. cakang x lemmos, males, dhalmos
2. ro’om x baceng, baseng
3. jhau x semma’, para’
4. mekko x mekkar, marok
5. nemor x nambhara’, mosem ojhan
6. landhu x kajal
7. jhurbhu x kernet, kotet
8. epapolong x epapesa
9. perak x sossa
10.towa x ngoda
Papadanna Oca’
1. nyambhit = nyaot, ajawab
2. tegghal = talon
3. ba’a = banjir
4. edhu’um = ebagi
5. ghumbhus = ghambha’
6. ngardunge = nyarbhu, aghura’
7. Sabatara = sampe’ ghandinna’ ghallu, sakejjha’, sabagian, bi’- dhibi’an
8. Sabbhan = jhaman lamba’, kona, bilan, dhimen, sambharang, sabharang
9. Baratta = alarbhat sajan jhau, tada’ ka-lopotan pada epamelo.
10.Barbar = birbir, marbar
Artena Oca’
1. cakang artena parekas, bhajheng
2. ta’ cokba artena ta’ tobang, ta’ kadhik ambu, ta’ cobbha, ta’ katek ambu, ta’ kadhik
ambu
3. baraghat artena bhandha
4. ontong artena pojhur
5. ekabhuto artena ekaparlo
6. nyarbhu artena ngardunge, aghura’
7. nyarbu artena abu se ngebbhul amargha esapsap angen
Tabhaliggha Oca’
1. jhurbhu x kernet, kotet
2. mekkar x kencop, mekko
3. bhunga x sossa
4. baceng x ro’om
5. ajhuwal x melle
Nyamana kembhang
1. Kembhangnga tarnya’ nyamana jhagghur
2. Kembhangnga gheddhang nyamana tongkol
3. Kembhangnga sere nyamana apa
4. Kembhangnga padi nyamana jheppon
5. Kembhangnga jhaghung nyamana tongghul
Artena Oca’
1. notobhan artena ngenteppan
2. kaalok artena kaonang, kalonta, kaonar, kaoncar, kaotara
3. kalonta artena kaonang, kaonar, kaotara, kaoncar
4. congkop artena papajunna kobhuran
5. mandhapa artena pandhapa, pancanete
6. jhujhuk artena teppa’, lajhu nojjhu ka settong kennengngan
7. pasareyan artena makam, kobhuran, asta, astana, paluadhan
8. esambhat artena esebbhut
9. gharabhan artena lalakon
10.parsasat artena akanta, akadi
Artena Oca’
1. akalenjar artena apalessir, apaseyar, akalenjang
2. pasarean artena makam, asta
3. paesan artena kejhingan, pattok, maesan
4. soko raba artena pangpangnga roma se neng tengnga
5. mandhapa artena pandhapa, pancanete
6. ghaliddhighan artena ghiridhan
7. cindramata artena .............
8. re’-are’an artena tok-petokan
are’ artena modus, petok, sada’
9. jhurkonce artena pajagana makam
10.bis mini artena ...........................
Oca’ asal eberri’i ter-ater (awalan) ban panoteng (akhiran): e, a, na, ban an
1. buku + na = bukuna
2. entar + a = entara
entar + na = entarra
3. a + somaja + an = asomajaan
4. e + pakan + e = epakane
5. e + polong = epolong
Oca’ se sorop
1. dapor banne dhapor
2. daina banne dhaina
3. dhaba’ banne daba’
4. petthat banne petat
5. petthes banne petes
Oca’ se Teppa’
1. pada banne padha
2. dhag-ondhaggha banne dhak-ondhagha
3. kella pathe banne kela pate
4. dhara banne dara
5. saketengnga banne sakethengnga
Okara Bhasan
1. konye’ ghunong reya bhangsana temmo, pas dhaddhi samotemmona.
2. Bighi accem reya maghi’, pas dhaddhi paghi’, dagghi’, lagghi’.
3. Paghar lesan reya ghighi, pas dhaddhi pangghi, soghi, pangghina, baghi.
4. Nyeyor kepa’ reya nyeyor burung, pas dhaddhi burung.
5. Perreng malang e songay reya tete, pas dhaddhi te-ngate, ngastete,
ghate.
6. Ghanta’ tabing reya ghanta’ cettet, pas dhaddhi epacettet.
7. Dhurin raja reya nangka, pas dhaddhi nyangka, mengka, sengka.
8. Klowang kene’ reya bhabbhuru, pas dhaddhi kabhuru, buru.
9. Ghumo’ dapor reya tomang, pas dhaddhi katomane, toman.
10.Brakay moara reya bhaja, pas dhaddhi bhabhaja, raja, ja-kaja.
Okara Bhangsalan
1. Nyeyor kepa’, Ali se ngakana pas burung.
2. Dhurin raja, jha’ bur-lebur nyangka oreng.
3. Tengate perreng malang e songay, mon ajhalan!
4. Eyatore dha’ar pasae, konye’ ghunong samotemmona.
5. Balang paghar, Edi ajhuwal jhuko’ ollena ajharing.
Artena Oca’
1. nanggha’a kolom artena ngonjhangnga kompolan ngajhi
2. nyellep bherras artena aghiling bherras
3. nas-panasan ka’-angka’ artena jhung-ejjhungan ri’-berri’ (dha’aran)
4. tambul artena jhajhan
5. biddhang poka’ artena aeng gula mera campor serre
Rora Bhasa
Conto oca’na:
- nyekot klambhi = nyekot kaen eghabaya klambhi.
- mogher gheddhang = mogher bhungkana gheddhang ngala’a buwana
Conto okarana:
- Ma’el esoro nae’ nyeyor.
- Eppa’na mesel roko’.
Birjhi’anna Oca’
1. ajhellingngaghi birjhi’anna a + jhelling + na + aghi
2. aghabaya birjhi’anna a + ghabay + a
3. kaojhanan birjhi’anna ka + ojhan + an
4. kadhaddhiyan birjhi’anna ka + dhaddhi + an
5. ecampore birjhi’anna e + campor + e
Artena Oca’
1. nanggha’ kolom artena ngonjhang kompolan reng ngajhi
2. nyellep bherras artena aghiling bherras
3. reng-mancoreng artena mancerreng, ngabas bharang kalaban makene’ mata
polana ta’ terrang.
4. pangadhunan artena bhaddha kaangghuy camporanna pan-saponapan bharang
kaangghuy aghabay jhajhan/jhamo/racekan.
5. ranta artena sanat, rampong
Artena Oca’
1. akalenjar artena apalessir, apaseyar, akalenjang
2. pasarean artena makam, asta
3. paesan artena kejhingan, pattok, maesan
4. soko raba artena pangpangnga roma se neng tengnga
5. mandhapa artena pandhapa, pancanete
6. ghaliddhighan artena ghiridhan
7. cindramata artena ..................................
8. re’-are’an artena tok-petokan
are’ artena modus, petok, sada’
9. jhurkonce artena pajagana makam
10.bis mini artena .....................................
Oca’ asal eberri’i ter-ater (awalan) ban panoteng (akhiran): e, a, na, ban an
1. buku + na = bukuna
2. entar + a = entara
entar + na = entarra
3. a + somaja + an = asomajaan
4. e + pakan + e = epakane
5. e + polong = epolong
Oca’ se sorop
1. dapor banne dhapor
2. daina banne dhaina
3. dhaba’ banne daba’
4. petthat banne petat
5. petthes banne petes
Oca’ se Teppa’
1. pada banne padha
2. dhag-ondhaggha banne dhak-ondhagha
3. kella pathe banne kela pate
4. dhara banne dara
5. saketengnga banne sakethengnga
Okara Bhasan
1. konye’ ghunong reya bhangsana temmo, pas dhaddhi samotemmona.
2. Bighi accem reya maghi’, pas dhaddhi paghi’, dagghi’, lagghi’.
3. Paghar lesan reya ghighi, pas dhaddhi pangghi, soghi, pangghina, baghi.
4. Nyeyor kepa’ reya nyeyor burung, pas dhaddhi burung.
5. Perreng malang e songay reya tete, pas dhaddhi te-ngate, ngastete,
ghate.
Okara Bhangsalan
1. Nyeyor kepa’, Ali se ngakana pas burung.
2. Dhurin raja, jha’ bur-lebur nyangka oreng.
3. Tengate perreng malang e songay, mon ajhalan!
4. Eyatore dha’ar pasae, konye’ ghunong samotemmona.
5. Balang paghar, Edi ajhuwal jhuko’ ollena ajharing.
Artena Oca’
1. nanggha’a kolom artena ngonjhangnga kompolan ngajhi
2. nyellep bherras artena aghiling bherras
3. nas-panasan ka’-angka’ artena jhung-ejjhungan ri’-berri’ (dha’aran)
4. tambul artena jhajhan
5. biddhang poka’ artena aeng gula mera campor serre
Rora Bhasa
Conto oca’na:
- nyekot klambhi = nyekot kaen eghabaya klambhi.
- mogher gheddhang = mogher bhungkana gheddhang ngala’a buwana
Conto okarana:
- Ma’el esoro nae’ nyeyor.
- Eppa’na mesel roko’.
Artena Oca’
1. pangadhunan= baddha kaangghuy por-nyampor bharang
2. acemeng = ru-kabhuru, su-kasusu
3. ghasek = ghassa’, sekghut
4. pajhat = lakar
5. paro duwa’ = paron, epaduwa
Birjhi’anna Oca’
1. ajhellingngaghi birjhi’anna a + jhelling + na + aghi
2. aghabaya birjhi’anna a + ghabay + a
3. kaojhanan birjhi’anna ka + ojhan + an
4. kadhaddhiyan birjhi’anna ka + dhaddhi + an
5. ecampore birjhi’anna e + campor + e
Artena Oca’
1. nanggha’ kolom artena ngonjhang kompolan reng ngajhi
2. nyellep bherras artena aghiling bherras
3. reng-mancoreng artena mancerreng, ngabas bharang kalaban makene’ mata
polana ta’ terrang.
4. pangadhunan artena bhaddha kaangghuy camporanna pan-saponapan bharang
kaangghuy aghabay jhajhan/jhamo/racekan.
5. ranta artena sanat, rampong
Artena Oca’
1. telassa artena: nan-dhinanna
2. nyembhur ,, : nancel
3. molang ,, : ngajhar, moter
4. nambhara’ ,, : mosemma ojhan
5. adhadhuko ,, : akampong
6. sasaka ,, : pangpang
7. dhangka ,, : bengko, kennengngan (roma)
8. engghun ,, : kennengngan
9. nodhuwaghi ,, : nuddhingaghi
10. kalonta ,, : kaonar, kaotara, kaoncar
Ca’-oca’ se sorop
Bhasa Enja’Iya - Bhasa Engghi Enten - Bhasa Engghi Bhunten
1. ngakan - neddha, madhang - adha’ar
2. sake’ – anglo - songkan
3. sengko’ – bula - kaula, bhadan kaula, abdhina
4. ba’na – dhika - sampeyan, panjennengan, junan dhalem, ajunan
5. enja’ – enten - bhunten
6. iya – engghi - engghi
7. apa – nape - ponapa
8. arapa – anape - aponapa
9. ajja’ – empon – ampon
10. aba’ - aba’ – salera
11. ales – ales - membha
12. ale’ - ale’ - raji, jaji’
13. ana’ - ana’ - pottra, pottre
14. abala – abala - mator, adhabu
15. abas – abas - oladhi, pareksane
16. abhareng – abhareng - asareng
17. abine – abine - araji, arobiya
Maksoddha oca’
1. sakte maksoddha kajunelan se ta’bisa etero
2. assre ,, endha, bhagus abasanna,
3. pokpara ,, ..................
4. ngandhas ,, ngambang nyese ka pengghir
5. bungbung ,, kettoghanna rowasanna perreng
6. magharsare ,, ra’yat, bargha
7. panggharus ,, barang dhagangan se ejhuwal moda sopaja lekkas paju
8. majhuntrong,, maloros
9. telassa ,, nan-dhinanna, na’-dhina’na
10. asola ,, atengka
Ngatokaghi okara
1. Pamesemma Dewi Sumenten seddha’ manes.
2. Palembayya kana’ rowa meltas panjhelin.
3. Alessa tebbel andaun membha.
4. Obu’na ghambha’ nyasar bangkong.
5. Pajhalanna kana’ rowa neter kolenang.
Artena oca’
1. atong artena akor, rokon, pada ase.
2. jhuntrong ,, loros (pekkeran)
3. aghalebbher ,, agalubhuk (lembangnga)
4. kandhas ,, ngambang nyese kapengghir
5. arontong ,, ajijir, abhareng
6. magharsare ,, ra’yat, bargha
7. kobher ,, sempat, kongang,lagghang,bada bakto,
8. nambhak ,, jhujhuk, mengghir, ngandhas
9. pokpara ,, ....................................
10.apalesser ,, akalenjar, lan-jhalanan
Oca’ sesorop
Angghuta Bhadhan – Pangalemma – Panyalena
1. Bhadhan - manjhangan rampeng - pentet, pendha’
2. Elong – marseng - pese’,mergang, pernong
3. gharighi’ - angrajhung duri - kokol, ketteng
4. dai - angapeteng, dai kapeteng - nonong, ghanol
5. bettes - podhak nyongsang - daber, beber, keras
6. dada – jheppak - amano’ ngadak
7. pepe - ngalompang,andhurin saleneng - kelpot, kelpong
8. bibir - jherruk salone, dhalima marekka - dalbig,dhangnger,ghalba
9. pajhalanna - neter kalenang - ghigghi’,nyerek,dhippang
10.lengngen - angandhiba epenthang - dhingkol, cekot
Artena Oca’
1. panodhan artena: conto bagus
2. tareka artena: rencana
3. nombuaghi artena: maodhi’, manemmo
4. sakobhengnga artena: sakalelenga
5. parembhaghan artena: parembhukan, paron dingan
6. mamajhu artena: makaada’
7. amargha artena: asabab, karana, polana
8. apareng artena: aberri’, ajhulu, maghi
9. ngangghit artena: ngarang, nyoson
10. pamangghi artena: panemmo
Maksodda Oca’
1. bekkas maksodda: tomandaddi,lampet,rekarena
2. dhel-ngandhelaghi maksodda: bhunganbhuaghi
3. onggha ajjhi maksodda: nae’ ajjhi
4. sakolaan ra’yat maksodda: nyamana SD ejaman lamba’
6. sakolaan pangreh praja maksodda: sakolaan kaangguy madaddi pongghaba pangreh
praja
Laen Oca’na/artena
1. bhabhar = rembi’, laher
2. maghang = ajar alako tape ta’ narema gaji
3. tedda’ dari = toronan dari
4. dhel-ngandhelaghi = bhu-ngambhuaghi
5. bekkas gubernur = toman daddi gubernur
Oca’ Rengkessan
1. Abdul Kadir erengkes: Abd. Kadir
2. Sarjana Hukum erengkes: SH
3. Insinyur erengkes: Ir.
4. Republik Indonesia erengkes: RI
5. Keluarga Berencana erengkes: KB
Sa’ir Madhura
Conto:
Ghunana Andi’ Elmo bhul-ombhul (= judul)
Atoran pantun:
1) Pantun sowara keccap budina amonye: a-b-a-b.
2) Duwa’ bharis se da’-ada’ enyamae samperan/ghambharan.
3) Duwa’ bharis ka budina enyamae tegghes/esse.
Artena Oca’
1. nyalendha = bannean, bhida, ta’ pada, laen
2. andhap asor = kalakoan mamaba tengka pola becce’, tao adhat, tata krama
3. ajhumenneng= ngaddhek
4. badhana = wedana, pembantu bupati
5. kanengradhan= katoronan rato, kabangsawanan
6. salerana = aba’na
7. adhat parnata= tatakrama, andhap asor
8. asaor mano’ = nyambhit areng-bhareng
9. abhakte = nyembha, atoro’ oca’
10. nyaradang = katon/paddhang/ekatela maske ta’ pate terrang
Oca’ Tabhaliggha
1. andhap asor x sombong
2. akher x da’-ada’, awwal
3. edhukane x ealem
4. abhakte x alaban, nyalakanta, nyalogha
5. eajhum x epaklacer
Laen Oca’na
1. kasohor = kalonta, kaonang, kaonar, kaoncar, kaotara
2. sneyap =
3. bhan-sabbhan = tong-settongnga, bangsebangnga, bi’-dibi’
4. nyoppre = sopaja, ma’le
5. maghang = alako tape ta’ narema gaji, aparaktek
Artena Oca’
1. anjhir artena: pancer, panjher
2. labang saketheng ,, : ghappora
3. kaca rasa ,, : pakakas kaangghuy akaca
4. ta’ ghinjhegghan ,, : ta’ ghunjhegghan, ta’ ghulian
5. tokang tongko’ ,, : tokang tompa’na sape kerrap
6. kaleles ,, : pakakassa sape kerrab se eghabay panongko’anna
tokang tongko’
7. manca nagara ,, : naghara laen
8. sape sono’ ,, : sape pajhangan
9. sronen kennong tello’artena : ...........................
10.pangonong ,, : kaju akanta pekolan kaangghuy macekka’ sape
kerrabbhan otaba nangghala
Artena Oca’
1. kantos artena : sampe’, kangse, kongse’, dhala, dhagha, tagher
2. ondhak artena: gha’-tenggha’
3. rateng ,, : ranta, sanat, rampong
4. rarengghanna artena: pajhanganna
5. sakobhengnga,, : sakalelengnga
6. apangereng ,, : etoro’ bunte’
7. earak ,, : epajhalan arengbhareng
8. ejhamange ,, : ejhambhulle
9. sasat ,, : akanta, pada moso, mara, marabhut
10. angkreng ,, : sengger, jagra’
11. rasras ,, : retto
12. ngatowe ,, : ngolok
13. matagher ,, : maghunjheg
14. san la ,, : bila la, mon la
15. anjhir ,, : gharis akher, gharis bates
16. akor ,, : atong, rokon
17. pongkasanna ,, : di-budina, aherra
Okara kakanthen
1. Oca’ : tar-ter-tor
Okarana :Ja’entar ka moso mon ketter ma’le ta’ e pacentor
2. lang-leng-long
Oreng palang aorak maleng sambi abhallong.
3. ras-res-ros
Ella mon kerras ta’ akerres ja’ ros-mangaros.
4. dar-dir-dur
mandar teppa’a da’ Kadir se penter asandur
5. kratap-kretep-krotop
6. ta-ta-ta
Bhata etata eparata
Maksodda Oca’
1. ebhabharraghi laen oca’na : erembi’aghi
2. ngastane ,, : ngalakone
3. salerana ,, : mowana, ropana, aba’na
4. sanare ,, : sopaja, ma’le
5. nyerrat ,, : noles
Artena Oca’
1. pasar sape artena :kennenganna oreng ajuwal ban melle sape
2. lomare pakeyan,, : ra’ kennengan naro kalambhi
3. roma kaca ,, : roma se ata’ ban tabingnga dari kaca
4. buku toles ,, : buku se egunaaghi ka angghuy tet-nyatet
5. korse males ,, : korse ka angghuy dung-tedungan
Kerata Bhasa
1. terbhang = sala bunter kebbhang
2. kottha = ekotkot sambi apettha
3. marongghi = macalerong ka gighi
4. dhamar = mapalasdha bharang se samar
5. songko’ = se kosong nongko’
Maksodda Oca’
1. pasar mano’ = kennengana oreng ajuwal ban melle mano’
2. somor tanto = somor towa, somor se ella ta’ ekataoe sengale
3. dhukon rana’ = dhukon rembi’
4. dhalubang mennya’= dhalubang sengennyes ban naradang
5. sapeda pancal = sapeda engkol
6. nae’ nyeyor = ongga ka bungkana nyeor
7. pasar kojhu’ = kennengana oreng ajuwal ban melle mano’ kojhu’
8. roma kaca = bengko se ekaghabay dari kaca kaangghuy men-tamennan
9. mor lorong = temor jhalan, temor embung
10.asta raja = makam raja
Ondhagga Bhasa
1. sengko’ – bula – kaula, abdhina
2. ba’na – dhika – sampeyan, ajunan
3. sapa – sera – pasera
4. ngakan – madhang – neddha, adha’ar
5. ta’tao – bikan – ta’oneng, dhukan, ta’ ngaghali
Artena Oca’
1. kacatora = kacareta’a, kakandha’a
2. ngastane = alako
3. sareyang = ana’ wa’towa’an
4. ghancang atotoran = santa’ kandha
5. langghar = kobhung
6. anekkane = atakabbhulli
7. salerana = aba’na
8. ghubhar = bhubhar, mole
9. sedha = mate, adhinggal omor
10. amargha = asabab, polana
Artena Oca’
1. mettek = mellek
2. ngejjhel = nanges talebat
3. berdha = talebat kennyang
4. thal-metthal = talebat mera
5. paker = talebat pae’ otaba talebat accen
Ca’-oca’ Talebat
1. talebat lanjhang= lanjur, ngolor
2. talebat koros = reggik, keres
3. talebat possa’ = ngeper
4. talebat panda’ = pentet, kotet
5. talebat jhau = cemot, cemmeng, ceppeng
Artena Oca’
1. urbanisasi = ..............
2. magharsare= ra’yat, bargha
3. menangka = kaangghuy (sebagai)
4. internet = ............
5. bargha = ra’yat, magharsare
6. kasap = pangorebhan, badhal, pangaselan
7. fasilitas = ............
8. jhangkep = ghenna’
9. elampa’aghi= elakonnaghi, ejhalannaghi
10. akses = .............
11. aghandhu’ = ngeba
12. iptek = ..............
Oca’ Tabhaliggha
1. mangkat x abali, mole
2. sakone’ x bannya’, sajhaghat
3. sakejjha’ x abit
4. leggha x sella’, ropet, cope’
5. kennyang x lapar, algung
6. panda’ x lanjhang
7. jhau x semma’
8. sella’ x leggha
9. korang x tamba
10. koros x lempo
11. sake’ x baras
12. entar x abali
Artena Oca’
1. ana’ kebaan = ana’ kaballun
2. ana’ bungso = ana’se laher paleng modhi
3. ana’ sareyang = ana’ wa’towa’an
4. ana’ kaballun = ana’ kebaan dari selake’ otaba se bine’
5. ana’ ontang-anteng = ana’ settong tada’ taretanna pole
6. ana’ jatem = ana’ sabellunna laher eppa’na mate
7. ana’ cangkoghan = ana’ kala’an
8. ko’ong bunter =ana’ se ta’ andi’ taretan ban adhina mate oreng towana
9. pejji nongghal = ana’ settong
Sastra Madhura
1. Syair Madhura: Iya areya puisi kona, kadhaddhiyan dari empa’ bhiri. Ri-sabhirina bada
ballu’ sampe’ sapolo keccap. Ghuru laghuna aswara pada: a-a-a-a.
2. Pantun: Tamaso’ puisi kona, bada empa’ bhiri, bhiri kapeng settong sareng duwa’
enyamae bhibhidhan, bhiri kapeng tello’ sareng empa’ menangka karebbha tor ghuru
laghuna: a-b-a-b.
Artena Oca’
1. ebhabharraghi maksodda : erembi’aghi
2. sabharundhut ,, :sataretanan, sabhalaan
3. epondhut ,, : epenta, ekala’, eenjham
4. alorok ,, : nompo mosona
5. kompenne ,, : sardadu Blandha
6. atellok ,, : atalok, atondu’
7. salerana ,, : mowana, ropana, aba’na
8. amargha ,, : asabab
9. parjhurit ,, : sardadu
10. pangraja ,, : pembesar
11. jhumenneng ,, : jhagha, naddhek, manjheng
Oca’ Tabhaliggha
1. mennang x kala, kabun, tato, asor
2. ngongse x nettep, paggun
3. tako’da’ x bangal da’, tatak da’
4. jhujhur x lecek, carpak, corpot, lopot janji
5. nabang x dhina, buru
6. ajhuwal x melle
7. ecale x epojhi, ealem
8. morok x ajhar, menta bala
9. abhillai x edhina
10. ngala’ x aberri’, magi
Tabhaliggha Oca’
1. lamba’ x sateya
2. maancor x mabuto
3. soddhi x nola’
4. ajhumenneng x ngalle, ta’ nettep
5. asabbhil x ajhajha
6. abhillai x amosoe
7. kalonta x kaloppa
8. ngongse x nettep
9. atellok x mennang
10. jhajhuluk x nyama dhaghing (nyama kene’)
Laen Oca’na
1. lamba’ = kona, bilan, sabbhan
2. maancor = malessa, mabhasa
3. soddhi = enda’, rida’, soka’, kenceng
4. ajhumenneng = ngennengnge, daddi
5. asabbhil = abillai,alabanaghi,aparjhuangaghi
6. abhillai = aparjhuangaghi, alabanaghi
7. kalonta = kaalok,kaonang,kaonar,kaoncar,kaotara
8. ngongse = ngalle, nyengga,nyengker,majau
9. atellok = atondu’
10. jhajhuluk = nyama laen, alias
Artena Oca’
1. abhillai = alabannaghi
2. magharsarena = ra’yatta
3. ajhumenneng = jhagha
4. panembhaan = yang dipertuan
5. kalonta = kaonar, kaotara, kaoncar
6. tatengkan = tengka pola
7. pojhina = pojhana
8. saneyap = teyap, sabbhan
9. kembhangnga nagara = pahlawan nagara
a. Artena Oca’
1. bherse artena ressek, bhanas, tada’ karena sakale, epatada’
2. ase-bherse artena asek-ressek
3. masenga’ artena maemot
4. anglebadhi artena talanjuk
5. sakobhengnga artena sakalelengnga
6. ekaleburi artena ekaleduri, ekasennengnge
7. tatengka artena pola
8. jhujhur artena loros
9. balli artena wali
Artena Oca’
1. tambhuruwan, artena: gampang aromasa
2. marengngot,artena: mareddeng, marongo’
3. manglo, artena: ghighir, dat-ngodat, nyalaaghi, ngaleroaghi
4. palares, artena: pagharus, papajhu
5. ban-aban, artena: bakto antara pokol 10 seang
aban, artena: re’nare’, seang
6. asemmonan, artena: asendelan
7. apangrasa, artena: aromasa
8. ngambri, artena: nyoppre, anggher, sopaja
9. jhujhuk, artena: lares, teppa’
10. moghuk artena: ta’ kellar tor lesso
Maksodda Oca’
1. dhaghang bhako maksodda juwal bhako.
2. dhaghang buja maksodda juwal buja.
3. dhaghang tana maksodda juwal tana.
4. tana ghadhin maksodda tana tanggungan otang.
5. dhaghang cecelan maksodda juwal bharang cecelan.
6. dhaghang ajam maksodda juwal ajam.
7. adhaghang embi’ maksodda ajuwal embi’
8. tana dhaghang maksodda tana juwal belli
9. mabudu’ pesse maksodda maenjam pesse balina lebbi bannya’.
10. adhaghang dhupa maksodda ajuwal dhupa
Ajharbaaghi Bhangsalan
1. ”Ba’na ma’ ngembhang penang, Ka’, pas loppa ka jhanjhina!”
Bhangsalanna : ngembhang penang
Tegghessa : paloppa
Panebbhussa : loppa
2. ”Nyomet mercon neko kenneng koca’ brakay moara, te-ngate sabab bhabhaja!”
Bhangsalanna : brakay moara
Tegghessa : bhaja
Panebbhussa : bhabhaja
3. ”Kaula samangken akalambhi dalem, alu-bulu ban otang!”
Bhangsalanna : akalambhi dalem
Tegghessa : kotang
Panebbhussa : otang
4. ”Sampeyan ngembhang bhako, tanto bhunga ngaghunge pottra penter!”
Bhangsalanna : ngembhang bhako
Tegghessa : bunga
Panebbhussa : bhunga
5. ”Eatore kaghali dhimen neyaddha, bighi accem, ghi’-ghighi’ paalos!”
Bhangsalanna : bighi accem
Tegghessa : maghi’
Panebbhussa : ghi’-ghighi’
Oca’ Ghante
Oca’ gante bada 3 macem:
1. Oreng kapeng settong: sengko’, bula, kaula, abdhina, ban abdhi dhalem.
2. Oreng kapeng duwa’: ba’na, seda, dhika, sampeyan, panjhennengngan, ajunan, ban
junan dhalem.
3. Oreng kapeng tello’: aba’na, dhibi’na, salerana.
Oca’ Tabhaliggha
1. tana kerreng x tana bacca
2. tana sarang x
3. bau nyerga’ x bau asareddhengngan
4. ajhuwal kroso’ x ajuwal bhako
5. dhagang anyar x dhaghang laju
6. tana tengkas x tana beccer
7. tana aop x tana tegar
8. tana nyaba x tana se akanta saba
9. bhako nepes x bhako tebbel
10. tajha’an lajhir x tajha’an loros
Laen Oca’na
1. tana lemmo =
2. bhuthok = balutong, cabhuk
3. bhako nepes = bhako dhammang
4. baraghat = bhandha
5. kokos = owa’
6. antes towana = samporna towana
7. tana kerreng = tana panengghin
8. talebat = talambhas, talanjhuk, talebbi
9. jharna = na’na’, terrang, jhatna
10. apalesser = akalenjar
Artena Oca’
1. ngabidhi artena: molae
2. kaonang ,, : kalonta, kaalok
3. manca naghara,, : lowar naghara
4. ghumantong ,, : baramma ca’na
5. lumbra ,, : kappra, biyasa
6. dhalaten ,, : tlaten
7. ekalkal ,, : ekella, eandhel
8. samane ,, : malolo
9. nyoppre ,, : sopaja
10. kalongedhan artena : pa-apa se andhaddhiaghi endhana
11. angger ,, : bates, sampe’,sopaja
12. emmet-remmet,, :
13. esogha ,, : ecellup ka sogha
14. ekoddhu’ ,, :
15. elorot ,, : ebuwang, educcole, epatoron
16. semmo ,, : abak
17. ebeddhel ,, : ecellup
18. bertana ,, : kabharra
19. langgheng ,, : teptep ta’ ba-oba
20. ebarissaghi ,, : ejhudhuaghi
Ghunana Pakakas
1. petok/are’ kene’: kaangghuy arao rebbha
2. jharum : ,, ajhai’ kaen
3. pasa : ,, marata kaju
4. landu’/pacol : ,, mokka’ tana
5. pecco’ : ,, ngale bato
6. todi’/laddhing : ,, ra’-ngerra’
7. are’/sada’ : ,, ngare’/arabas
8. tellennan/langgadhan: ,, langganna nyacca daging ban salaenna
9. cobbhu’/ketombhu: ,, baddhana berras
10. salagha : ,, marata tana
11. kanjheng : ,, namen jhaghung
12. sengghut/ember/temba: ,, ngala’ aeng
13. jhala/jharing : ,, megha’ jhuko’
14. tanen/jhira’ : ,, megha’ mano’
15. dhajung/war-guwar: ,, aguwar parao
16. jharing : ,, megha’ jhuko’/mano’
17. bubu : ,, megha’ jhuko’
18. sondhit : ,, ………………
19. pathel : ,, marata kajhu
20. peyol/todi’ se bhangonna bilu’: kaangghuy marata kajhu
Ondhaggha Bhasa
1. sengko’ – bula – kaula, abdhina
2. ba’na – dhika – sampeyan, panjhennengan, junan dhalem, ajunan
3. maju – maddha – ngereng, eatoranna
4. reya – neko – paneka, ka’dinto
5. tedung – tedung - saren
6. sateya – sanonto – samangken
7. ta’tao – sope, bikan – ta’oneng, dhukan
8. ngakan – madhang – neddha, adha’ar
9. sateya – sanonto – samangken
10. dissa – dissa – ka’dissa’
Abhasa Ngangghuy Bhasa Engghi Bhunten
1. Kalamon mangkaddha da’ emmaa bhai, becce’na ngeba KTP.
Manabi meyossa da’ka’dimmaa saos saena abakta KTP.
2. Iya, mara sengko’ dhulia mangkat, ma’le dhuli tagheppok ban orengnga.
Engghi, nyara/tore kaula dhulia mangkat, ma’le dhuli tapangghi sareng orengnga.
3. Bhatek Madhura reya ella kalonta da’ manca naghara.
Bhatek Madhura ka’dinto ampon kalonta da’ manca naghara
4. Mon kanta jareya, ba’na jha’ jhalanan, ame’ bada tamoy.
Manabi kadhighapaneka, panjhennengan jha’ yos-meyosan, tako’ bada tamoy.
5. Enghale sengko’ ella poma-poma, bila dapa’ dhuli nelpon.
6. Sapa ghuruna ba’na, sengko’ terro entara ka bengkona.
Pasera ghuruepon sampeyan, kaula terro nyabisa ka dhalemma.
7. Areya ghiba, ghabay le-olle ka ana’na.
Ka’dinto bakta, badhi reng-pareng ka pottrana.
8. Are Minggu sadumalem reya, sengko’ mangkadha.
Are Minggu sadumalem paneka, kaula mangkadha.
9. Entara da’dimma ba’na, Nom?
Meyossa da’ ka’dimma panjhennengngan, Nom?
Oca’ Bhangsalan
1. Oca’ bhangsalan : ngembhang penang
angsalanna : Dhika ma’ pas ngembhang penang da’ ka bula le’. (paloppa = loppa, maloppa)
2. konye’ ghunong
Nyara eatoranna adha’ar, konye’ ghunong. (temmo = samo nemmona,
sanemmona,etemmo)
3. Anggumo’ dapor
Kaula anggumo’ dapor dapa’ da’ka’dinto dhimen asareng Rama. (tomang = toman)
4. balang pagar
Sapena Pa’Sabadin ka’dissa balang pagar da’ kandhangnga sareng pottrana. (jherring
= eghiring)
5. angghumo’ dada
Adhu, Le’, ma’ angghumo’ dada ghi’bhuru dapa’ pon palemanna. (soso = kasusu)
Maksoddha Oca’
1. jhaman kona= bakto lamba’
2. bhan-sabbhan= yap-teyap, saneyap
3. bhar-kabhar = ta-berta
4. asa’-longsa’ = aleg-selleg
5. bilan = lamba’, sabbhan
6. tatompa’an = teteyan
7. dhaksakala = dhakkala, dhadhaghan
8. alantaran = asabab, dhaddhi sabab
9. ngobasane = ngaandi’ kakowadan
10. sala angghuy= klero aguna’aghi
11. pakakas = parabhut
12. jhung-kejhungan= dhing-ghendhingan
13. la-mala = jan-sajan,
14. so’e = sajan
15. adhumbel = adhulit
16. hajhaddha = neyatta, pangarana, kaparlowanna
17. etojju = eara
18. bhajheng = pateng
19. adhat parnata= atoran, tatakrama
20. parsasat = akanta, akadi
2. Okara ta’samporna
Conto: 1) Kae sape (tada’ caretana/predikat)
Kae ..............sape.
2) Embhuk melle (tada’lesanna/obyek)
Embhuk melle ..................
3) Mega’ seset (tada’jhejjherra/subyek)
...............mega’ seset.
Tabhaliggha oca’
1. bhunga x sossa
2. tobuk x korang, tobang
3. jhau x semma’, para’
4. larang x moda, lo’or
5. marenges x lebur, senneng
6. ngada’ x modhi, akher
7. palang x pojur, salamed
8. lebur x ontep,bajhi’,cremmed
9. apolong x apesa, apencar, aen-laen, aebang
10. rokon x asattro, amoso
Bhangsalan
Conto:
1. Eyatore dha’ar pasaeyaghi, sanaossa konye’ ghunong, samo-temmona.
2. Kaula ngembhang bhako, ajunan kasokan rabu da’ ka’ dinto, bhungatalebat.
Laen oca’na
1. berta = kabhar
2. ta’nambhu = ta’mambhu, ta’parlo
3. mancanaghara= lowar naghara
4. apolong = akompol
5. ghamba’ = ghumbhus
6. tampeyassa = tampessa
7. senneng = bhunga, lebur
8. arembhak = arembhuk, aronding
9. nekkane = nerrossaghi hajhaddha
10. sajjeggha = molae
Oca’ tabhaliggha
1. malarat x ghampang
2. nako’e x naremtemaghi
3. marenges x naremtemaghi
4. lagghu’ x sateya (lagghu x nare’, ban-aban)
5. kottha x dhisa
6. pojhur x palang, calaka’
7. lamba’ x sateya (lambha’ x cerre’, barikkeng)
8. tartep x salbut, ta’atoran
9. lerres x sala, kalero
10. lagghang x repot
Artena/maksoddha oca’
1. saor mano’ = nyambhit areng-bhareng
2. arembhak = arembhuk, aronding
3. patang torkop = salang terkem
4. ngobasane = ngoasae
5. nyalethak = klacer
6. bungso = ana’ dhibudhina, ana’ selaher dhibudhi
7. pakabharan = pabertaan
8. so’e modern= sajan modern, sajan majhu
9. ngalelenge = ngedherri, ngobhengnge, ngeterre, moterre
10. ne’marene’ = apangako ta’andi’, ken-mamesken, ne’makene’
Artena Oca’
1. jhaman purba = jaman lamba’,jaman kona
2. lamba’ = bilan, sabbhan, kona
3. pakakas = alat, parabut
4. baratta = alarbat, dapa’da’man-dimman,
5. tomang = pangobbharan
6. ngalelenge = ngedherri, ngobhengnge, ngeterre,moterre
7. lemmos = dhalmos, sengkah, males
8. sanajjhan = sanare, maske, someleya
9, ngabula = abhakte,ababu,daddi bareng, daddi ro-soro
10. cakang = bajheng alako, caccel, parekas
Artena Oca’
1. nyabis = meyos, entar, mangkat
2. maemodha = maenga’a
3. Aghung = emba, ma’aja
4. kobhung = langghar
5. yos-meyosan = lan-jhalanan
6. adhabu = acaca, ngoca’
7. maskeya = sanajjhan
8. pakakas = parabhut
9. ka’-angka’ = ri’-berri’
10. kabater = mangmang, was-was
Artena Oca’
1. mara = akadhi, akanta, pada ban
2. eyagem = eangghuy
3. sengel = odheng
4. eyastane = etanange
5. nongghul = nyongkol
6. asta = tanang, kobhuran, palowadhan, pasarean
7. epente = epeles
8. ngagem = ngangghuy
9. kantos = sampe’, kangse, kongse, dhala, dhagha, tagher
10. katengal = katela, paddhang
11. paraba’anna = bhadhanna
12. mundhut = ngala’, ngenjham
13. sogha’na = gaga’na
14. pera’ = ghun, coma, keng, neng, namong
15. rarengghan = pajhangan
16. ngadhek = manjheng, jhagha
17. nyerrat = noles sorat
18. ejharba’aghi = eterrangaghi
19. rambhanan = un-daunan (pakanna keban)
20. ghalak = ngekke’an
Artena Oca’
1. paanabhan endha = pangabasan alam bagus (pemandangan alam yang indah)
2. pasareyanna = astana, makamma, koburanna
3. rarengghanna = pakakassa
4. ampon kalonta = ella kaalok, ella kaonang
5. satengkes = saghintel
Artena/Maksodda Oca’
1. mahlok, artena: bharang
2. keban kene’ ,, : ebin kene’
3. gharesghes,,, : cellep ban panas
4. partandha ,, : tetengnger
5. nalekteghi ,, : nalete, mareksane
6. ngastete ,, : tengate
7. ngobasane ,, : ngoasae
8. samasthena ,, :saongghuna,satantona, sabenderra
9. eobhate ,, : etambhai
10. aenneng ,, :apagghun,ngennengnge
Laen Oca’na
1. ongghar gherring = bhuru baras sake’
2. tapengsor = ghila, ta’ baras pekker
3. sake’ moros = kaberradan, ataean terros
4. sake’ kalesma = sake’ amero’an
5. arabat aba’ = aromat bhadhan, meyara bhadhan
6. mepes jhamo = maalos jhamo
7. tabu’ sembeng = padha’aran kembung
8. sake’ enco’ = ngaroyoan resoan
9. kapoleen = sake’na molat, sake’ pole
10. ecapo’ pat-sarapat =
Maksodda Oca’
1. toko obhat = apotek
2. ta’ nyaman rassa= sake’ bhadhan
3. pae’ eber = sake’ ta’ nyaman ngakan
4. ngelkel = ta’ bu-ambu, ros-terrosan
5. ressep = cateddhanna obhat
6. ngamar = ngenep, obname
7. einfus = ..............
8. sangkal putung = tokang peletta oreng potong
9. panyake’ alleyan= panyake’ se nolaran
10. apotek = toko obhat
Artena Oca’
1. kadokterran= ..........
2. ngoperasi = ..............
3. eter = ...........
4. ombhalanna= opana
5. nyacak = ngoddhi
6. ajaib = .............
7. ngadudu = serrona oreng amargha sake’
8. nyelo = sala settong rassa sake’
9. iklan = ...............
10. kaparengan = olle ri’-berri’, olle baberri’
Artena Oca’
1. taresna = neser
2. ta’dim = ...............
3. akor = atong, rokon, cocok
4. parenta = dhabuan
5. endha = bhagus
6. ghumate = talebat ghate
7. bu-rombu = kas-rakas, sarka
8. bhiri = jhijhir
9. samarambha = karokonan
10. ngen-angen = pangaterro
Artena/Laen Oca’na
1. saroju’ = pada rampa, pada ngompake
2. nangko = nyeddhing
3. ngen-angen = pangaterro
4. palabbhuwan = paambuwanna kapal ban parao
5. baratta = alarbat sajan jhau
6. nyabis = entar, meyos
7. arembhak = arembhuk
8. laodhan = ambu sakejjha’ se alako, ngaso
9. pangataowan = pangaonengan
10. makkele = aballii
Artena Oca’
1. ngadhek = manjheng, jhumenneng, jhagha
2. alabbhu = ambu
3. palasdhana = paddhangnga
4. sasat = akanta, pada moso, mara, marabhut
5. ngelta’ = alhang, arjhang, ce’pelka’na
6. palataran = taneyan
7. tambhangan = sampan, parao
8. menangka = aropa (sebagai)
9. arongan = dalemma tase’
10. arasoghan = akalambhi
11. ngastane = alako
12. masinis = oreng se majhalan messinna seppor
13. arompak = arosak
14. pongghabana = pegawainya
15. serrang = serreng, serbu
16. tandhuk = tondu’, dapa’
17. pandhighana = jhurmudhina parao/kapal
18. hajhaddha = neyaddha, pangarana, kaparlowanna
19. addhreng = ongghuan
20. narekae = arencanae
21. asanat = maranta, aneyat, hajhat, asajjha
22. caro’ = jharing kene’ kaang ghuy megha’ jhuko’
23. sango = ban-ghiban
24. bhalai = calaka’, mosiba
25. ngen-angen = pangaterro
Artena Oca’
1. maddha artena: maju, ayo’
2. maleng ,, : oreng se dhujan ngeco’
3. lebbhu ,, : maso’
4. ceccer ,, : kare, akare
5. ota’an ,, : bharang se kalowar bakto modhar
- alabbhu ,, : ambu, mandi ojan
- pandhigha,, : jhurmodhina parao/kapal
Partandha Kabadaan
1. Ba’-koba’an tandhana menta tolong/ngajhak.
2. Nyongjhung tanang tandhana atanyaa/abalaa.
3. Marongo’ sambi malengos tandhana pegghel.
4. Atampa cangkem tandhana sossa.
5. Dadana dhek-ghadhegghan tandhana tako’/ngetek/takerjhat.
Artena Oca’
1. ngen-angen = pangaterro
2. so’e = sajan
3. maddhek = mamanjheng, aghabay
4. magharsare = ra’yat, bargha
5. epantha = epandha, ebagi
6. patarongghu = paongghuan
7. kantha = mara, cora’
8. bheddhu = gha’bur
9. ban-aban = bakto antara pokol 10.00 seyang (aban = re’-nare’, seyang)
10.parsasat = akantha, akadhi
Artena Oca’
1. ngombar artena: katon, paddhang
2. nyonar artena: nyinar
3. babulangan artena: pangajharan, baburughan
4. taresna artena: neser
5. bilangan artena: etongan
6. nantang perrang artena: ngajhak perrang
7. aghubhek bhume artena: aghaluy tana
8. ghumbingnga iman artena: ghempella kaparcajaan
9. arengreng rembhak artena: ngarang / rencana rembhuk
10.tabhughel artena: tatale