NORMA ZAKŁADOWA

Telekomunikacyjne linie
TELEKOMUNIKACJA kablowe dalekosiężne ZN-96
POLSKA
S.A. LINIE
OPTOTELEKOMUNIKACYJNE TPSA-002
Wymagania i badania

SPIS TREŚCI

1.WSTĘP ..................................................................................................................................... 4
1.1.Przedmiot normy ......................................................................................................... 4
1.2.Zakres stosowania normy zakładowej .......................................................................... 4
1.3. Określenia .................................................................................................................. 4
2. POSTANOWIENIA OGÓLNE ................................................................................................. 8
2.1.Układ sieci .................................................................................................................. 8
2.2.Własności składników linii .......................................................................................... 8
2.3.Wybór trasy linii optotelekomunikacyjnych.................................................................. 8
2.3.1.Wymagania ogólne ................................................................................................... 8
2.3.2.Usytuowanie linii optotelekomunikacyjnych wzdłuż dróg komunikacyjnych ............. 8
2.3.3.Usytuowanie linii optotelekomunikacyjnych wzdłuż szlaków kolejowych ................... 9
2.3.4.Linie optotelekomunikacyjne na elektroenergetycznych liniach przesyłowych............. 9
2.3.5.Usytuowanie linii optotelekomunikacyjnych wzdłuż rurociągów ................................ 9
2.3.6.Linie na terenach o zwiększonym zagrożeniu uszkodzeniami mechanicznymi ............. 10
2.3.7.Usytuowanie złączy kabli światłowodowych ............................................................. 10
2.4. Zasady budowy obiektów podziemnych i nadziemnych................................................ 10
2.4.1. Kanalizacja kablowa pierwotna ............................................................................... 10
2.4.2.Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe .................................................................... 10
2.4.2.1.Rury polietylenowe................................................................................................ 10
2.4.2.2.Kanalizacja wtórna................................................................................................ 11
2.4.2.3.Rurociągi kablowe ................................................................................................ 11
2.4.3.Tunele i kanały kablowe ........................................................................................... 12
2.4.4. Pomosty kablowe .................................................................................................... 12
2.4.5 Szyby kablowe i kanały pionowe .............................................................................. 12
2.4.6. Komory kablowe ..................................................................................................... 12
2.5.Wybór kabli i osprzętu ................................................................................................ 13
2.5.1.Kable optotelekomunikacyjne. .................................................................................. 13
2.5.1.1.Rodzaje kabli. ....................................................................................................... 13
2.5.1.2. Rodzaj światłowodów. .......................................................................................... 13
2.5.1.3. Światłowody optymalizowane dla fali 1310 nm..................................................... 14
2.5.1.4. Światłowody optymalizowane dla fali 1550 nm..................................................... 15
2.5.1.5. Profile kabli ......................................................................................................... 15
2.5.1.6.Ośrodki kabli ........................................................................................................ 16

Ustanowiona Zarządzeniem Nr Prezesa Zarządu TPSA z dnia .. ..

...........................

jako norma obowiązująca

 2

2.5.1.7.Typy kabli ............................................................................................................ 16

2.5.1.8.Powłoki kabli ........................................................................................................ 16
2.5.1.9.Kable stacyjne....................................................................................................... 16
2.5.2.Osprzęt kablowy ...................................................................................................... 16
2.5.2.1.Wymagania ogólne ................................................................................................ 16
2.5.2.2.Osłony złączowe ................................................................................................... 16
2.5.2.3.Osprzęt dla kabli samonośnych .............................................................................. 16
2.5.2.4. Zasobniki złączowe .............................................................................................. 17
2.5.2.5. Przełącznice światłowodowe ................................................................................. 17
2.6.Długości linii .............................................................................................................. 17
2.6.1.Długości odcinków między urządzeniami .................................................................. 17
2.6.2. Wypadkowe pasmo przenoszenia ............................................................................. 19
2.6.3.Długości odcinków instalacyjnych ............................................................................ 20
2.7.Kierunki linii i numeracja elementów kablowych.......................................................... 20
3.UKŁADANIE KABLI OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH .................................................... 20
3.1.Wymagania ogólne...................................................................................................... 20
3.2.Układanie rurociągów kablowych w ziemi ................................................................... 21
3.2.1.Wymagania ogólne ................................................................................................... 21
3.2.2.Głębokość układania rurociągów kablowych w ziemi ................................................ 21
3.3.Zapasy kabli ............................................................................................................... 21
3.4.Oznaczanie przebiegu kabla OTK ............................................................................... 22
3.5.Układanie kabli OTK w kanałach, tunelach i w metrze................................................. 23
3.6.Układanie kabli OTK na pomostach, wiaduktach i mostach ......................................... 23
3.7.Układanie kabli OTK na terenach o zwiększonym zagrożeniu uszkodzeniami
mechanicznymi i na terenach szkód górniczych ............................................................. 23
3.8.Układanie kabli OTK w kanalizacji kablowej............................................................... 23
3.9.Oznakowanie kabli OTK w studniach kablowych, kanałach i tunelach ......................... 24
3.9.1.Oznakowanie ostrzegawcze ...................................................................................... 24
3.9.2.Oznakowanie identyfikacyjne ................................................................................... 24
4.INSTALOWANIE KABLI OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH W BUDYNKACH ................ 24
4.1.Wprowadzanie kabli OTK do budynków central i stacji teletransmisyjnych .................. 24
4.2.Prowadzenie kabli OTK w budynkach ......................................................................... 25
4.3.Instalowanie kabli OTK w szybach ............................................................................. 25
5.SKRZYŻOWANIA I ZBLIŻENIA LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH Z
INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO ................................................ 25
5.1.Wymagania ogólne...................................................................................................... 25
5.2. Skrzyżowania i zbliżenia kabli OTK ziemnych i nadziemnych..................................... 25
5.3.Skrzyżowania i zbliżenia kabli OTK z terenami o zwiększonym narażeniu na uszko-
dzenia mechaniczne oraz z terenami szkód górniczych .................................................. 26
5.4.Przejścia przez przeszkody wodne ............................................................................... 26
5.4.1.Szerokość przejścia .................................................................................................. 26
5.4.2.Rodzaj kabli OTK na przejściach ............................................................................. 26
5.4.3.Sposoby wykonywania przejść przez przeszkody wodne ........................................... 26
5.4.4.Rokady rzeczne ........................................................................................................ 27
5.5.Skrzyżowania i zbliżenia kabli OTK z pozostałymi urządzeniami uzbrojenia tereno-
wego ............................................................................................................................ 27
6.MONTAŻ LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH ............................................................. 27
6.1.Montaż liniowy ........................................................................................................... 27
6.2.Łączenie kabli i światłowodów .................................................................................... 27
6.3.Montaż odgałęzień ...................................................................................................... 28
 3

6.4.Zakończenia kabli ....................................................................................................... 28

7.OCHRONA LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH .......................................................... 28
7.1.Ochrona kabli przed zawilgoceniem............................................................................. 28
7.2.Ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi ............................................................. 28
8.WYMAGANIA TRANSMISYJNE ............................................................................................ 28
8.1.Tłumienność torów światłowodowych.......................................................................... 28
8.2. Tłumienność połączeń światłowodów ......................................................................... 29
8.3.Niejednorodność tłumienności ..................................................................................... 29
9.DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA................................................................................. 30
9.1.Wymagania ogólne...................................................................................................... 30
9.2.Dokumentacja trasowa ................................................................................................ 30
9.3.Załączniki do dokumentacji ......................................................................................... 30
10.BADANIA I POMIARY KABLI I LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH........... 30
10.1.Badania wykonywane w trakcie budowy i montażu linii ............................................. 30
10.1.1.Badania przed pracami instalacyjnymi .................................................................... 30
10.1.2.Badania i pomiary w czasie budowy ....................................................................... 30
10.2.Pomiary wykonywane przy odbiorze linii ................................................................... 31
10.3.Badania linii optotelekomunikacyjnych przy odbiorze .............................................. 32
10.3.1.Wymagania ogólne ................................................................................................. 32
10.3.2.Program badań ....................................................................................................... 32
10.3.3.Pobieranie próbek................................................................................................... 32
10.3.4.Opis badań............................................................................................................. 32
10.3.4.1.Oględziny............................................................................................................ 32
10.3.4.2.Sprawdzenie wymiarów ....................................................................................... 33
10.3.4.3.Sprawdzenie materiałów ...................................................................................... 33
10.3.4.4. Sprawdzenie poprawności doboru kabli i osprzętu .............................................. 34
10.3.4.5. Sprawdzenie długości i tłumienności odcinków regeneratorowych........................ 34
10.3.4.6.Sprawdzenie głębokości ułożenia rur i innych elementów składowych rurociągu,
w którym przebiega linia optotelekomunikacyjna .......................................................... 34
10.3.4.7.Sprawdzenie szczelności ...................................................................................... 34
10.3.4.8.Sprawdzenie zabezpieczenia linii (rurociągu) na terenie szkód górniczych ............ 34
10.3.4.9.Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań ...................................................... 34
10.3.4.10 Sprawdzenie zgodności numeracji łączonych światłowodów z profilem kabla
i numeracją na przełącznicy.......................................................................................... 33
10.4.Ocena wyników badań............................................................................................... 34
11.ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRACY PRZY MONTAŻU I BADANIACH LINII
OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH ...................................................................................... 34
11.1.Środki bezpieczeństwa pracy w styczności ze światłowodami..................................... 34
11.2.Środki bezpieczeństwa pracy przy badaniach kabli, linii i urządzeń optotelekomu-
nikacyjnych.................................................................................................................. 35
INFORMACJE DODATKOWE ................................................................................................. 36
1.Instytucja opracowująca normę ...................................................................................... 36
2.Literatura techniczna związana....................................................................................... 36
2.1. Normy i dokumenty TPSA ......................................................................................... 36
2.2. Inne normy i dokumenty polskie. ................................................................................ 36
2.3. Publikacje IEC. .......................................................................................................... 38
2.4. Zalecenia ITU-T (CCITT).......................................................................................... 39
 4

1.WSTĘP
1.1.Przedmiot normy
Przedmiotem niniejszej normy są wymagania techniczne, jakim powinny odpowiadać ka-
blowe linie optotelekomunikacyjne dalekosiężne ( międzymiastowe) i wewnątrzstrefowe -
międzycentralowe i łącznikowe.
1.2.Zakres stosowania normy zakładowej
Wymagania normy powinny być stosowane przy projektowaniu, budowie i odbiorach
technicznych linii optotelekomunikacyjnych dalekosiężnych (międzymiastowych) i
wewnątrzstrefowych - międzycentralowych i łącznikowych.
1.3. Określenia
Linia optotelekomunikacyjna (światłowodowa) - linia telekomunikacyjna zbudowana z kabli
optotelekomunikacyjnych.
Linia optotelekomunikacyjna dalekosiężna (międzymiastowa) - linia optotelekomunikacyjna
łącząca ze sobą centrale różnych stref numeracyjnych.
Linia optotelekomunikacyjna wewnątrzstrefowa - linia optotelekomunikacyjna łącząca ze
sobą centrale zlokalizowane wewnątrz jednej strefy numeracyjnej
Linia optotelekomunikacyjna międzycentralowa - linia optotelekomunikacyjna łącząca cen-
trale między sobą lub centralę z koncentratorem.
Linia optotelekomunikacyjna łącznikowa - linia łącząca stację teletransmisyjną z oddaloną
centralą międzymiastową lub z inną stacją teletransmisyjną w węźle.
Linia optotelekomunikacyjna odgałęźna - linia odprowadzająca część światłowodów ze złą-
cza kabla światłowodowego.
Światłowód - element transmisyjny kabla optotelekomunikacyjnego w postaci włókna optycz-
nego, złożonego z rdzenia i płaszcza wraz z pokryciami, pozwalający na transmisję fali
świetlnej.
Światłowód jednomodowy - światłowód, w którym może być transmitowany tylko jeden mod
światłowodowy.
Rdzeń światłowodu - centralnie położona część cylindryczna o współczynniku załamania
światła większym od współczynnika załamania otaczającego go płaszcza.
Płaszcz światłowodu - zewnętrzna warstwa otaczająca rdzeń światłowodu o współczynniku
załamania światła mniejszym od współczynnika załamania rdzenia.
Pokrycie pierwotne światłowodu - warstwa lub kilka warstw nakładanych bezpośrednio na
płaszcz światłowodu w procesie jego wyciągania, zabezpieczających włókno przed szko-
dliwym wpływem otoczenia.
Warstwa buforowa - pokrycie pośrednie, nałożone na pokrycie pierwotne światłowodu, za-
pobiegające powstawaniu mikrozgięć w światłowodzie.
Pokrycie wtórne światłowodu - zewnętrzna warstwa ochronna, otaczająca światłowód w po-
kryciu pierwotnym, mająca na celu wzmocnienie mechaniczne światłowodu i dodatkowe
zabezpieczenie przed szkodliwym wpływem otoczenia.
Ścisła tuba - pokrycie wtórne światłowodu przylegające ściśle do pokrycia pierwotnego.
Luźna tuba - pokrycie wtórne światłowodu, luźne, wykonane w postaci elastycznej rurki, w
której włókno ma duży stopień swobody.
Pęczek światłowodowy - kilka (zwykle 2 do 10) światłowodów zawartych w luźnej tubie.
Element wytrzymałościowy kabla - element ośrodka kabla zwiększający jego odporność na
działanie sił rozciągających i zginających.
Rozeta - profilowany element konstrukcyjny ośrodka kabla w postaci pręta wytłoczonego na
elemencie wytrzymałościowym kabla, zawierający na swej zewnętrznej powierzchni syme-
trycznie rozmieszczone rowki (zwykle w liczbie 10) o kształcie trapezowym lub litery V,
przebiegające wzdłuż linii tworzącej spiralnej ze skokiem systematycznym lub skokiem
zmiennym S-Z. W rowkach umieszczane są, w procesie produkcji kabla, światłowody w
pokryciu pierwotnym.
 5

Mod światłowodowy - charakterystyczny rozkład pola elektromagnetycznego (rodzaj fali)

wzbudzany promieniowaniem zakresu optycznego w światłowodzie.
Średnica pola modu - odległość między dwoma punktami, symetrycznymi wzdłuż średnicy
światłowodu jednomodowego, dla których gęstość powierzchniowa mocy promieniowania
maleje do 1/e2 części wartości maksymalnej.
Długość fali odcięcia dla światłowodu - graniczna długość fali świetlnej dla danego światło-
wodu, powyżej której światłowód staje się prowadnicą jednomodową.
Długość fali odcięcia dla kabla optotelekomunikacyjnego - graniczna długość fali świetlnej
dla danej konstrukcji kabla, powyżej której światłowody kabla stają się prowadnicami jed-
nomodowymi.
Dyspersja jednostkowa światłowodu - właściwość światłowodu określająca wielkość posze-
rzenia impulsu optycznego przez światłowód na jednostkę szerokości spektralnej
przesyłanego światła oraz na jednostkę długości światłowodu.
Szerokość pasma przenoszenia światłowodu - częstotliwość sygnału elektrycznego modulu-
jącego falę świetlną i wywołująca spadek mocy optycznej na wyjściu światłowodu o 3 dB
w stosunku do składnika światła niemodulowanego.
Tłumienność jednostkowa światłowodu - wielkość określająca zmniejszenie się mocy sygnału
optycznego po przejściu przez światłowód o długości 1 km.
Tłumienność odbiciowa złączki światłowodowej (reflektancja) - logarytmiczna miara ilo-
razu mocy światła wysyłanego z lasera i mocy odbitej od niejednorodności optycznej
wywołanej przez złączkę światłowodową.
Połówkowa szerokość widmowa źródła światła - szerokość spektralna charakterystyki źródła
światła w połowie wysokości amplitudy.
Współczynnik wydłużenia optycznego - stosunek długości optycznej światłowodu mierzonej
przy pomocy reflektometru do fizycznej długości odcinka kabla zawierającego ten świa-
tłowód.
Trakt liniowy optotelekomunikacyjny (zwykle dwutorowy) - dwa tory światłowodowe wraz
z urządzeniami teletransmisyjnymi liniowymi końcowymi i przelotowymi.
Tor światłowodowy - droga sygnału optycznego zakończona złączkami na przełącznicach
światłowodowych.
Kabel optotelekomunikacyjny (OTK) - kabel zawierający światłowody do transmisji sygna-
łów telekomunikacyjnych.
Kabel (OTK) tubowy - kabel zawierający w ośrodku światłowody w pokryciu wtórnym w
postaci luźnych tub skręconych wokół elementu wytrzymałościowego albo też zawierają-
cy tubę centralną z umieszczonymi w niej światłowodami w pokryciu pierwotnym.
Kabel (OTK) rozetowy - kabel zawierający w ośrodku światłowody w pokryciu pierwotnym
umieszczone w rowkach jednej lub kilku rozet.
Kabel (OTK) rozetowo - tubowy - kabel zawierający w ośrodku rozety, w rowkach których
umieszczone są luźne tuby ze światłowodami.
Kabel (OTK) kanałowy - kabel przeznaczony do układania w kanalizacji wtórnej lub w
rurociągach kablowych.
Kabel (OTK) wzmocniony - kabel o konstrukcji wzmocnionej.
Kabel (OTK) trudnopalny - kabel o powłoce z materiału trudnopalnego (bezhalogenowego)
wg. IEC 331-1
Kabel (OTK) samonośny - kabel przeznaczony do budowy nadziemnych linii optotelekomu-
nikacyjnych, na podbudowie telekomunikacyjnej lub energetycznej .
Kabel (OTK) liniowy - kabel zastosowany do budowy linii w kanalizacji wtórnej lub w ruro-
ciągach kablowych, poza terenem budynków telekomunikacyjnych
Kabel (OTK) stacyjny - kabel zastosowany do budowy linii w budynkach i na stacjach
teletransmisyjnych, o powłoce z materiału trudnopalnego, bezhalogenowego. Kabel może
zawierać jeden lub więcej światłowodów.
Kabel (OTK) dielektryczny - kabel nie zawierający elementów metalowych.
 6

Złącze światłowodowe - miejsce połączenia światłowodów.

Łącznik światłowodów - element osprzętu służący do trwałego łączenia włókien świałowodo-
wych sposobem zaciskowym.
Złączka światłowodowa - element osprzętu służący do rozłącznego połączenia światłowodów,
składający się zazwyczaj z dwóch wtyków (półzłączek) i tulejki złączowej centrującej (co-
uplera).
Półzłączka - część wtykowa złączki światłowodowej stanowiąca zakończenie kabla stacyjnego
(pigtaila, patchcordu).
Tulejka centrująca (coupler) - część środkowa złączki światłowodowej służąca do centrycz-
nego połączenia dwóch półzłączek, mocowana na polu przełącznicy.
Płyn immersyjny - płyn o odpowiednim współczynniku załamania, stosowany do zwilżania
powierzchni czołowych światłowodów lub elementów urządzeń optoelektronicznych, dla
zmniejszenia odbić lub/i strat połączeń.
Złącze światłowodowe rozłączne - połączenie światłowodów z zastosowaniem złączki
światłowodowej, rozłączalne.
Złącze światłowodowe stałe - trwałe połączenie światłowodów wykonane metodą spajania lub
z użyciem łącznika światłowodu.
Złącze światłowodowe spajane - trwałe połączenie światłowodów wykonane metodą spajania
w łuku elektrycznym.
Spoina - miejsce trwałego połączenia światłowodów wykonanego metodą spajania w łuku
elektrycznym.
Złącze kabla światłowodowego - miejsce trwałego połączenia odcinków instalacyjnych kabli
światłowodowych przy zastosowaniu kompletnej osłony ( mufy) złączowej.
Osłona złączowa (mufa kablowa) - kompletny zestaw osprzętu do trwałego połączenia
dwóch ( lub większej liczby) odcinków instalacyjnych kabli światłowodowych.
Osłonka spoiny światłowodowej - element osprzętu służący do trwałego zabezpieczenia
spoiny w złączu światłowodowym.
Przełącznica światłowodowa (skrzynka lub stojak) - urządzenie umożliwiające przełączanie
światłowodów oraz dołączanie do nich kabli stacyjnych, montowane na każdym końcu linii
optotelekomunikacyjnej.
Sznur optyczny zakończeniowy (pigtail) - krótki odcinek jednowłóknowego kabla stacyjnego
zakończony tylko z jednego końca wtykiem (półzłączką).
Sznur optyczny łączeniowy (patchcord) - krótki odcinek jednowłóknowego kabla stacyjnego
zakończony obustronnie wtykami (półzłączkami), służący do połączenia urządzeń tele-
transmisyjnych z przełącznicą światłowodową lub dołączenia przyrządów pomiarowych.
Spawarka światłowodowa - przyrząd do trwałego łączenia włókien światłowodowych
metodą spajania w łuku elektrycznym.
Przecinarka włókien światłowodowych - przyrząd do poprzecznego, prostopadłego
przecinania włókien światłowodowych.
Ściągarka pokrycia pierwotnego - narzędzie do usuwania pokrycia pierwotnego z włókien
światłowodowych.
Ściągarka pokrycia wtórnego - narzędzie do usuwania pokrycia wtórnego z włókien
światłowodowych.
Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa - zespół podziemnych rur i studni kablowych, słu-
żący do układania kabli telekomunikacyjnych.
Kanalizacja pierwotna - kanalizacja kablowa, do której wciąga się kable telekomunikacyjne
lub rury kanalizacji wtórnej.
Kanalizacja wtórna - zespół rur zaciąganych do otworów kanalizacji pierwotnej, stanowiących
dodatkowe zabezpieczenie kabli optotelekomunikacyjnych i innych.
Rurociąg kablowy - ciąg rur polietylenowych lub innych o nie gorszych właściwościach oraz
zasobników złączowych układanych bezpośrednio w ziemi i stanowiących osłonę ochronną
dla kabli światłowodowych.
 7

Zasobnik złączowy - zbiornik stanowiący osłonę ochronną dla złącza kabla światłowodowego
i/lub jego zapasów oraz ułatwiający zaciąganie i wyciąganie kabli, przykryty warstwą
ziemi.
Studnia kablowa - pomieszczenie wbudowane w ciągi kanalizacji kablowej.
Rura kanalizacji kablowej - rura osłonowa z tworzywa termoplastycznego lub z innego ma-
teriału o nie gorszych właściwościach, przeznaczona do zestawiania ciągów kanalizacji
kablowej.
Rura cienkościenna (kanalizacji pierwotnej) - rura z tworzywa termoplastycznego o grubości
ścianki do 3 mm przeznaczona do budowy ciągów kanalizacyjnych w miejscach o mniej-
szym zagrożeniu uszkodzeniami mechanicznymi.
Rura grubościenna (kanalizacji pierwotnej) - rura z tworzywa termoplastycznego o grubości
ścianki nie mniejszej niż 5 mm, przeznaczona do budowy ciągów kanalizacyjnych w miej-
scach szczególnie obciążonych, np. pod jezdniami ulic, placami, torowiskami itp.
Rura przepustowa - rura grubościenna z tworzywa termoplastycznego, rura stalowa lub z in-
nego materiału o nie gorszych właściwościach, przeznaczona do budowy przepustów dla
kabli lub rurociągów kablowych w miejscach skrzyżowań z innymi urządzeniami uzbroje-
nia terenowego.
Rura kanalizacji wtórnej i rurociągu kablowego (RHDPE) - rura z polietylenu o dużej gę-
stości, służąca do budowy kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych, a także części
kanalizacji rozdzielczej.
RHDPE rowkowana - rura HDPE z rowkami wzdłużnymi wewnątrz, o głębokości około
1 mm.
RHDPE z warstwą poślizgową - rura HDPE pokryta wewnątrz warstwą materiału stałego o
małym współczynniku tarcia.
Wiązki wielorurowe RHDPE - wiązki dwóch lub kilku RHDPE połączonych mostkami.
RHDPE z preinstalowanym kablem lub linką - rura HDPE z fabrycznie umieszczonym
wewnątrz kablem światłowodowym lub linką (taśmą) zaciągową.
Złączka rurowa - element osprzętu służący do szczelnego połączenia rur polietylenowych lub
innych, z których budowana jest kanalizacja pierwotna, wtórna lub rurociąg kablowy.
Uszczelki końców rur - zespół elementów służących do uszczelnienia rur kanalizacji kablo-
wej wraz z ułożonymi w nich kablami lub rurami polietylenowymi, rur kanalizacji wtórnej
i rurociągów kablowych wraz z ułożonymi w nich kablami, a także do uszczelnienia
wszystkich rodzajów rur pustych.
Taśma ostrzegawcza - taśma zazwyczaj polietylenowa w kolorze żółtym z napisem UWAGA!
KABEL ŚWIATŁOWODOWY lub UWAGA! KABEL
TELEKOMUNIKACYJNY układana nad kablem lub rurociągiem kablowym w celu
ostrzeżenia o zakopanym kablu telekomunikacyjnym.
Taśma ostrzegawczo-lokalizacyjna - taśma zazwyczaj polietylenowa w kolorze żółtym z na-
pisem UWAGA KABEL ŚWIATŁOWODOWY zawierająca czynnik lokalizacyjny
np. taśmę stalową i układana nad rurociągiem kablowym.
Kanał kablowy - kanał w ścianie, stropie, podłodze, na mostach lub w ziemi, przykryty płyta-
mi zdejmowanymi zupełnie lub częściowo, przeznaczony do układania kabli.
Tunel kablowy - tunel przeznaczony lub przystosowany do układania w nim kabli i umożli-
wiający poruszanie się obsługi w jego wnętrzu.
Szyb kablowy - wydzielony, obudowany, pionowy szyb łączący co najmniej dwie kondygnacje
budynku, przeznaczony do układania w nim kabli.
Zbliżenie do obiektów uzbrojenia terenowego - bezkolizyjny przebieg linii telekomunikacyj-
nej w stosunku do innych urządzeń uzbrojenia terenowego, przy którym możliwy jest
jednak szkodliwy wpływ tych urządzeń na linię telekomunikacyjną lub odwrotnie.
Skrzyżowanie z obiektami uzbrojenia terenowego - przebieg linii telekomunikacyjnej, przy
którym trasa linii przecina się z trasą lub miejscem posadowienia innych urządzeń uzbro-
 8

jenia terenowego. Szkodliwy wpływ tych urządzeń na linię telekomunikacyjną lub odwrot-
nie może być w tym wypadku większy niż przy zbliżeniu.
Odległość podstawowa - najmniejsza dopuszczalna odległość linii telekomunikacyjnej od in-
nych urządzeń uzbrojenia terenowego zabezpieczająca linię przed szkodliwym
oddziaływaniem tych urządzeń, bez zabiegów dodatkowych.
Zabezpieczenie specjalne linii telekomunikacyjnej - dodatkowe zabezpieczenie linii
telekomunikacyjnej w wypadku zmniejszenia odległości pomiędzy linią a innymi urządze-
niami uzbrojenia terenowego do połowy odległości podstawowej.
Zabezpieczenie szczególne linii telekomunikacyjnej - dodatkowe zabezpieczenie linii
telekomunikacyjnej w wypadku zmniejszenia odległości pomiędzy linią a innymi urządze-
niami uzbrojenia terenowego poniżej połowy, lecz nie mniej niż do 25% odległości
podstawowej.

2. POSTANOWIENIA OGÓLNE

2.1.Układ sieci
Struktura sieci i łańcuchów telekomunikacyjnych powinna być zgodna z ustaleniami
Krajowego Planu Transmisji KPT-92.
2.2.Własności składników linii
Składniki linii optotelekomunikacyjnych powinny spełniać wymagania określone w nor-
mach zakładowych TPSA wyszczególnionych w p. "Informacje dodatkowe".
Składniki linii objęte obowiązkiem homologacji przez Ministerstwo Łączności powinny
posiadać odpowiednie aktualne świadectwo homologacji.
2.3.Wybór trasy linii optotelekomunikacyjnych
2.3.1.Wymagania ogólne
Liczba zbliżeń i skrzyżowań linii z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego oraz
liczba przejść przez ściany i stropy powinna być możliwie mała. Prowadzenie linii przez
pomieszczenia i strefy zagrożone wybuchem lub pożarem powinno być ograniczone do nie-
zbędnych przypadków.
Instalowane linie powinny być jak najmniej narażone na uszkodzenia mechaniczne, szko-
dliwe wpływy chemiczne i inne zagrożenia.
Liczba skrzyżowań i zbliżeń linii z ciekami wodnymi, zbiornikami wodnymi oraz instala-
cjami melioracyjnymi powinna być ograniczona.
Odcinki instalacyjne kabli światłowodowych powinny być tak dobrane i ułożone, aby
złącza kabli były usytuowane w miejscach suchych, nie narażonych na osuwanie się gruntu i
łatwo dostępnych przy budowie i eksploatacji linii, zgodnie z p. 2.3.7.
Trasa linii optotelekomunikacyjnej powinna zapewniać łatwy dostęp do kabli w okresie
budowy i eksploatacji.
Trasa linii optotelekomunikacyjnej powinna przebiegać zgodnie z postanowieniami Za-
rządzenia Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992 r. w sprawie zasad i warunków budowy
linii telekomunikacyjnych wzdłuż dróg publicznych, wodnych, kanałów oraz w pobliżu lot-
nisk i w miejscowościach, a także ustalania warunków, jakim te linie powinny odpowiadać.
2.3.2.Usytuowanie linii optotelekomunikacyjnych wzdłuż dróg komunikacyjnych
Trasa linii optotelekomunikacyjnej wzdłuż dróg powinna być usytuowana w odległości
uzgodnionej z odpowiednią administracją dróg i po tej stronie drogi, po której są dogodniej-
sze warunki terenowe pozwalające na spełnienie wymagań co do odległości w miejscach
zbliżeń i skrzyżowań z innymi obiektami uzbrojenia terenowego oraz warunki dla zastoso-
wania sprzętu zmechanizowanego przy budowie linii. W przypadkach technicznie i
ekonomicznie uzasadnionych zaleca się omijanie miast, osiedli i wsi.
Na odcinkach dróg przechodzących przez tereny zabudowane, zalesione, zalewowe i ba-
gniste lub zajęte przez różne obiekty nadziemne lub urządzenia podziemne nie pozwalające
 9

na dotrzymanie wymagań co do zbliżeń i skrzyżowań dopuszcza się usytuowanie kabla od-

powiednio w pasie drogowym:
- w koronie drogi na poboczu jezdni - na terenach bezpośrednio zabudowanych bez
chodników lub terenach zalewowych i bagnistych,
- poza koroną drogi - w przypadkach, gdy poza pasem drogowym istnieją tereny zale-
sione lub zadrzewione wymagające wycinki oraz w przypadkach innych sytuacji i
warunków terenowych nie pozwalających na spełnienie wymagań co do zbliżeń i
skrzyżowań.
Optotelekomunikacyjne linie kablowe budowane dla potrzeb dróg kołowych szybkiego
ruchu (drogi ekspresowe i autostrady) powinny być budowane w obrębie pasa drogowego.
Trasa linii nie powinna przebiegać przez tereny wodne zalewowe i bagniste, przez tereny
o dużej agresywności gruntu i na poboczach stromych nasypów lub wykopów. W przy-
padkach technicznie uzasadnionych dopuszcza się takie usytuowanie trasy, ale pod
warunkiem zastosowania środków ochronnych przewidzianych niniejszą normą.
Dopuszcza się ułożenie linii na terenach lasów w wypadku gdy nie zachodzi konieczność
wycinania pasa, a tylko potrzeba wycięcia pojedynczych drzew i krzewów.
Odległość linii od drzew na terenach leśnych powinna wynosić co najmniej 1 m mierząc
od lica pni drzew.
Dopuszcza się układanie linii w istniejących pasach przeciwpożarowych, a odległość od
drzew w tych przypadkach będzie wynikać z szerokości pasa.
Na obszarze miast i osiedli linia optotelekomunikacyjna powinna przebiegać
w kanalizacji kablowej, zabezpieczona w wybudowanej kanalizacji wtórnej wg
ZN-96/TPSA-013.
Nie dopuszcza się układania linii wzdłuż pod jezdniami lub ściekami ulicznymi.
2.3.3.Usytuowanie linii optotelekomunikacyjnych wzdłuż szlaków kolejowych
Trasa linii optotelekomunikacyjnej wzdłuż linii kolejowej powinna przebiegać w pasie
wywłaszczenia terenów kolejowych, przy ich granicy. Dopuszcza się usytuowanie linii poza
granicą tego pasa przy omijaniu po zewnętrznej stronie obiektów kolejowych, jak np. pod-
stacje trakcyjne, kabiny sekcyjne, strażnice kolejowe.
Przez tereny stacji kolejowych trasa linii powinna przebiegać poza budynkami stacyjnymi
od zewnętrznej strony linii kolejowej.
Linie optotelekomunikacyjne przebiegające wzdłuż torów kolejowych lub tramwajowych,
powinny być budowane z kabli dielektrycznych w rurociągach kablowych wg
ZN-96/TPSA-013 układanych jak najbliżej pasa wywłaszczenia w odległości poziomej co
najmniej:
- 1 m od zewnętrznej krawędzi rowu odwadniającego, biegnącego wzdłuż torowiska
- 3 m od skrajnej szyny toru, przy braku lub oddaleniu od torowiska rowów odwadnia-
jących.
Linie instalowane w kanalizacji wtórnej lub w rurociągach kablowych przy zbliżeniu lub
skrzyżowaniu z torami kolejowymi powinny spełniać wymagania normy BN-76/8984-16,
BN-80/8939-17 oraz normy ZN-96/TPSA-004.
2.3.4.Linie optotelekomunikacyjne na elektroenergetycznych liniach przesyłowych
Linie instalowane na wspólnej podbudowie z elektroenergetycznymi liniami przesyłowymi
powinny być budowane:
- wzdłuż linii najwyższych napięć, jako kable specjalne OTK, zawarte wewnątrz prze-
wodów odgromowych linii energetycznej (rozwiązanie zalecane)
- wzdłuż linii wysokich - 110 kV, średnich i niskich napięć, jako kable samonośne, die-
lektryczne, zawieszane poniżej przewodów linii energetycznej.
2.3.5.Usytuowanie linii optotelekomunikacyjnych wzdłuż rurociągów
Linia optotelekomunikacyjna budowana dla potrzeb łączności i telemechaniki rurociągu
powinna być usytuowana w pasie terenu budowy tego rurociągu w odległości zależnej od
 10

przeznaczenia rurociągu, nadciśnienia nominalnego, średnicy rur i zastosowanych zabezpie-

czeń..
W wypadku powiązania tej linii z siecią użytku publicznego dopuszcza się usytuowanie
jej poza pasem budowy rurociągu.
Podstawowe bezpieczne odległości, jakie należy zachować pomiędzy linią optotelekomu-
nikacyjną a gazociągami wynikają z postanowień Zarządzenia Ministra Łączności z dnia 12
marca 1992 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać linie i urządzenia teleko-
munikacyjne oraz urządzenia do przesyłania płynów lub gazów w razie zbliżenia się lub
skrzyżowania.
Linie instalowane w kanalizacji wtórnej lub w rurociągach kablowych przy zbliżeniach i
skrzyżowaniach z gazociągami powinny przebiegać zgodnie z wymaganiami normy
PN-91/M-34501 oraz normy ZN-96/TPSA-004.
2.3.6.Linie na terenach o zwiększonym zagrożeniu uszkodzeniami mechanicznymi
a).Sieci optotelekomunikacyjne powinny mieć taki układ, aby zawsze był zapewniony dostęp
do danego obiektu telekomunikacyjnego co najmniej dwoma równorzędnymi drogami, roz-
dzielonymi terenowo, co jest szczególnie ważne na terenach o zwiększonym zagrożeniu
uszkodzeniami.
b).Na terenach o zwiększonym zagrożeniu uszkodzeniami mechanicznymi kable światłowo-
dowe należy układać w rurociągach kablowych z rur o zwiększonej grubości ścianki.
Rurociągi mogą być dodatkowo chronione przykrywami kablowymi. Kable powinny po-
siadać konstrukcję wzmocnioną warstwą włókien aramidowych lub szklanych.
c).Przy wyborze trasy linii należy unikać sytuowania jej na terenach, na których występują
szkody górnicze. Zaleca się, aby trasy linii omijały tereny objęte eksploatacją górniczą. W
przypadkach niezbędnej konieczności budowy linii na terenach szkód górniczych należy
układać kable światłowodowe wg zasad podanych w punkcie b), z dodatkowymi zapasami
wg p.3.3 i przedsięwziąć specjalne środki zabezpieczające w zależności od kategorii
szkód zgodnie z ZN-96/TPSA-013.
2.3.7.Usytuowanie złączy kabli światłowodowych
Odcinki instalacyjne kabli powinny być tak ułożone, aby złącza kabli światłowodowych
były zlokalizowane w miarę możności w miejscach łatwo dostępnych, nie narażonych na za-
lewanie, podmywanie lub osuwanie się gruntu, co najmniej 5 m od brzegów dużych rowów i
kanałów ściekowych. Złącza kabli światłowodowych powinny być umieszczane w studniach
kablowych (kanalizacja wtórna) albo w zasobnikach złączowych wg ZN-96/TPSA-024 (ru-
rociągi kablowe).
2.4. Zasady budowy obiektów podziemnych i nadziemnych
2.4.1. Kanalizacja kablowa pierwotna
Kanalizacja kablowa pierwotna powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami normy
zakładowej ZN-96/TPSA-012.
2.4.2.Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe
Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe przeznaczone dla linii optotelekomunikacyjnych
powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami normy zakładowej ZN-96/TPSA-013.
2.4.2.1.Rury polietylenowe
Do budowy kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych powinny być stosowane rury z
polietylenu HDPE, o gęstości nie mniejszej niż 0,943 g/cm3 i o współczynniku płynięcia
(MFR) od 0,3 do 1,3 g/10 min wg ZN-96/TPSA-017.
Zaleca się stosowanie rur z warstwą poślizgową.
Dopuszcza się stosowanie rur HDPE rowkowanych, rur z preinstalowaną linką ciągową
lub kablem oraz rur presmarowanych.
Do budowy kanalizacji wtórnej powinny być stosowane rury o wymiarach 32/2 mm.
Dopuszcza się również stosowanie rur o wymiarach 32/2,9 mm i 40/3,7 mm.
 11

Do budowy rurociągów kablowych powinny być stosowane rury o wymiarach

40/3,7 mm. Dopuszcza się również stosowanie rur o wymiarach 32/2,9 mm, o ile pozwala-
ją na to warunki terenowe (grunty lekkie, sypkie, nie kamieniste).
2.4.2.2.Kanalizacja wtórna
Kanalizacja wtórna powinna umożliwiać maksymalne wykorzystanie otworów kanalizacji
pierwotnej. W zależności od stanu technicznego tej kanalizacji do wolnych otworów należy
zaciągać wiązki 2 do 4 rur polietylenowych kanalizacji wtórnej. Dopuszczalne jest wykorzy-
stanie otworów częściowo zajętych przez inne kable, jeśli mieści się w tych otworach
wymagana liczba rur kanalizacji wtórnej.
Kanalizacja wtórna powinna zabezpieczać zaciągnięte do niej kable przed uszkodzeniami
mechanicznymi wzdłuż całych ciągów oraz w studniach kablowych. Zabezpieczenie to, za-
równo w czasie budowy linii, jak i w okresie eksploatacji powinno być osiągnięte przez:
- staranny dobór materiałów na rury i złącza rurowe,
- staranny montaż kanalizacji,
- zapewnienie łatwości zaciągania i wyciągania kabli z kanalizacji,
- umieszczenie w ciągach kanalizacji tylko po jednym kablu w każdym ciągu.
Dla zapewnienia długotrwałej sprawności i funkcjonalności kanalizacja wtórna powinna być
szczelna w każdym punkcie, niedostępna dla zanieczyszczeń stałych i płynnych, zarówno w czasie
budowy, jak i w eksploatacji. Szczelność powinna być zapewniona przez zastosowanie odpowiednio
szczelnych materiałów i przez dokładny montaż z użyciem środków uszczelniających wg
ZN-96/TPSA-021.
Kanalizacja wtórna powinna być układana przy temperaturze nie niższej od -50C. W razie ko-
nieczności prowadzenia robót przy niższej temperaturze należy zapewnić odpowiednie
podgrzewanie rur w zwojach lub na bębnach.
2.4.2.3.Rurociągi kablowe
Na terenach nie posiadających telekomunikacyjnej kanalizacji kablowej pierwotnej kable świa-
tłowodowe należy instalować w rurociągach kablowych z rur polietylenowych wg
ZN-96/TPSA-017, układanych bezpośrednio w ziemi wg ZN-96/TPSA-013. Rurociągi te wraz z
zasobnikami złączowymi stanowią osłonę dla kabli światłowodowych i umożliwiają łatwe ich za-
ciąganie w długich odcinkach fabrykacyjnych.
Rurociągi kablowe powinny zabezpieczać zaciągnięte do nich kable światłowodowe przed
uszkodzeniami mechanicznymi na całej długości ciągów, a w szczególności:
- na terenach upraw rolniczych,
- w miejscach zbliżeń i skrzyżowań z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego,
- na terenach o zwiększonym zagrożeniu uszkodzeniami mechanicznymi i szkodami górni-
czymi,
- w kanałach i tunelach,
- na mostach i wiaduktach.
Zabezpieczenie to, zarówno w czasie budowy linii, jak i w okresie jej eksploatacji, powinno być
osiągnięte przez:
- układanie rurociągów w ziemi na właściwej głębokości,
- układanie nad rurociągami taśmy ostrzegawczej,
- stosowanie dodatkowych rur osłonowych przepustowych w miejscach zbliżeń i skrzyżowań z
innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego,
- zapewnienie łatwości zaciągania i wyciągania kabli światłowodowych z rurociągów,
- staranny dobór materiałów na budowę rurociągów i dokładny ich montaż,
- umieszczanie w rurociągu tylko po jednym kablu w każdym ciągu rurowym.
Należy przyjmować, że dla jednokablowej linii optotelekomunikacyjnej rurociąg kablowy powi-
nien zawierać również ciąg zapasowy, którego przydatność przy rozbudowie lub w razie awarii linii
jest bardzo istotna. Jednak ostateczna decyzja co do budowy ciągu rezerwowego powinna być każ-
dorazowo podejmowana przez inwestora.
Dla zapewnienia długotrwałej sprawności i funkcjonalności rurociągi kablowe powinny być
uszczelnione w każdym punkcie wg ZN-96/TPSA-021, niedostępne dla zanieczyszczeń stałych i
płynnych zarówno w czasie budowy jak i eksploatacji. Dotyczy to wszystkich ciągów zajętych dla
kabli oraz ciągów pustych.
 12

Rurociągi kablowe powinny być układane przy temperaturze nie niższej niż -50C. W razie ko-
nieczności prowadzenia robót przy niższej temperaturze należy zapewnić odpowiednie
podgrzewanie rur w zwojach lub na bębnach. W każdym przypadku układania rur przy obniżonej
temperaturze niedopuszczalne jest rzucanie lub uderzanie rurami oraz zasypywanie ich grudami
zmarzliny.
2.4.3.Tunele i kanały kablowe
Tunele i kanały kablowe dla kabli optotelekomunikacyjnych powinny być wykonane z materia-
łów niepalnych i powinny być tak zbudowane, aby przenikanie do ich wnętrza wody i
zanieczyszczeń było utrudnione. Powinny one posiadać odwodnienie np. w postaci rowków lub
studzienek dla odprowadzania wody ściekowej i kondensacyjnej. Tunele i kanały powinny mieć za-
pewnione przewietrzanie naturalne lub sztuczne przerywane w przypadku pożaru.
Tunele powinny mieć wysokość w świetle co najmniej 180 cm, a kanały wysokość uzależnioną
od ilości kabli przewidywanych do ułożenia.
Odstępy pomiędzy konstrukcjami wsporczymi i półkami powinny umożliwiać swobodny
dostęp w celu układania i wyjmowania kabli. Powinny one wynosić co najmniej 0,15 m.
Przejścia komunikacyjne nie powinny być węższe niż 0,8 m.
Tunele powinny mieć na obu końcach zamykane wejścia lub włazy, przy czym światło
włazu nie powinno być mniejsze niż 0,8 m.
Zaleca się instalowanie w tunelach czujników przeciwpożarowych.
Tunele o długości ponad 20 m powinny mieć oświetlenie elektryczne wykonane tak, aby
bez konieczności posługiwania się dodatkowym źródłem światła możliwe było bezpieczne
przejście dla ludzi.
Kanały powinny być przykryte płytami z materiałów niepalnych. Płyty te powinny być
zdejmowane lub otwierane na całej długości kanału. Dopuszcza się wykonywanie kanałów z
płytami zdejmowanymi lub otwieranymi na długości nie mniejszej niż 1,5 m w odstępach co
najwyżej 2 m na całej ich długości.
W kanałach kablowych wykonanych na zewnątrz budynków i znajdujących się powyżej
poziomu wody gruntowej dopuszcza się gruntowe dno kanału, pokryte na całej powierzchni
ubitą warstwą piasku i żwiru o grubości co najmniej 5 cm.
2.4.4. Pomosty kablowe
Pomosty powinny mieć dostateczną wytrzymałość mechaniczną, umożliwiać okresowe
czyszczenie kabli lub rurociągów kablowych i powinny być wyposażone w odpowiednie pół-
ki, drabinki lub korytka kablowe.
W wypadku wykorzystywania do układania kabli telekomunikacyjnych pomostów
wspólnych z innymi instalacjami, konstrukcja pomostu powinna być taka, aby kable teleko-
munikacyjne nie były narażone na uszkodzenia podczas prac przy innych instalacjach.
Metalowa konstrukcja pomostu powinna być uziemiona.
2.4.5 Szyby kablowe i kanały pionowe
Szyby i kanały pionowe powinny być wyposażone w konstrukcje wsporcze do mocowa-
nia kabli. Szyby kablowe przeznaczone dla kabli elektroenergetycznych, w których
przewiduje się instalowanie kabli telekomunikacyjnych powinny odpowiadać wymaganiom
wg PN-76/E-05125.
2.4.6. Komory kablowe
Komory kablowe w budynkach central lub stacji teletransmisyjnych powinny znajdować
się bezpośrednio pod pomieszczeniami przełączalni w miejscach dogodnych do wprowadza-
nia kabli. Dopuszcza się usytuowanie komór kablowych na tym samym poziomie w
bezpośrednim sąsiedztwie przełączalni.
Wysokość komory dla obiektów nowo budowanych powinna wynosić co najmniej 2,5 m,
natomiast dla obiektów adaptowanych dopuszcza się wysokość co najmniej 2,0 m.
Usytuowanie komory kablowej w budynku centrali lub stacji teletransmisyjnej powinno
umożliwiać doprowadzenie kanalizacji z dwóch stron budynku. W wypadku braku możliwo-
ści terenowych dopuszcza się doprowadzenie kanalizacji z jednej strony budynku.
 13

W wypadku budynków bez komory kablowej kable powinny być doprowadzone do prze-
łączalni rurami i odpowiednimi kanałami bezpośrednio ze studni stacyjnej usytuowanej przy
budynku.
Pomieszczenie komory kablowej powinno być suche, z wentylacją grawitacyjną, łatwo
dostępne, o powierzchni umożliwiającej dogodne rozmieszczenie kabli na konstrukcjach
wsporczych wraz ze złączami i innymi elementami służącymi dla potrzeb utrzymania linii.
Wyprowadzenia kabli z pomieszczeń komory kablowej powinny być tak rozmieszczone,
aby kable z każdej części komory wychodziły bezpośrednio do przeznaczonych dla nich po-
mieszczeń stacyjnych przy wykorzystaniu konstrukcji wsporczych i drabinek.
W stropie lub ścianie komory kablowej powinny być umieszczone kanały, szyby lub
przepusty umożliwiające wyprowadzenie kabli.
Otwory kanalizacji kablowej wprowadzonej do komory lub innego pomieszczenia w bu-
dynku stacyjnym powinny być uszczelnione w sposób zabezpieczający komorę przed
przenikaniem gazów i wody wg ZN-96/TPSA-021.
2.5.Wybór kabli i osprzętu
2.5.1.Kable optotelekomunikacyjne.
Kable optotelekomunikacyjne stosowane do budowy krajowej sieci telekomunikacyjnej
powinny posiadać świadectwo homologacji i odpowiadać wymaganiom normy zakładowej
ZN-96/TPSA-005.
2.5.1.1.Rodzaje kabli.
Wyboru rodzajów kabli w zależności od warunków instalowania należy dokonywać
według wskazań tablicy 1. Przy wyborze rodzajów kabli należy też brać pod uwagę zalety
kabli światłowodowych o zmiennym skręcie S-Z, które to kable charakteryzują się zwięk-
szoną odpornością na uszkodzenia oraz działanie sił wzdłużnych w procesie budowy i
eksploatacji linii.
Zaleca się, aby kable przeznaczone do wbudowania na odcinku regeneratorowym oraz
zawarte w nich światłowody pochodziły od jednego producenta.

Tablica 1

Lp. Rodzaje kabli Warunki instalowania

1. Kabel (OTK) kanałowy w kanalizacji wtórnej lub w rurociągu
kablowym
2. Kabel (OTK) o konstrukcji w kanalizacji wtórnej lub w rurociągu
wzmocnionej kablowym na terenach szkód górniczych
3. Kabel (OTK) trudnopalny. przy wprowadzaniu kabli do budynków w
kanałach pionowych, w przejściach
obiektowych, tunelach, w metrze - gdzie
istnieje zagrożenie pożarowe
4. Kabel (OTK) samonośny do budowy linii nadziemnych, w których
globalna pojemność nie przekracza liczby
kanałów realizowanych w jednym syste-
mie 140 Mbit/s
5. Kabel (OTK) stacyjny wewnątrz budynków central i stacji tele-
transmisyjnych

Dopuszcza się inne rodzaje kabli optotelekomunikacyjnych dielektrycznych o nie gor-

szych właściwościach.
2.5.1.2. Rodzaj światłowodów.
 14

Kable powinny zawierać światłowody jednomodowe (J) lub jednomodowe o przesuniętej

charakterystyce dyspersji (Jp), nadające się do transmisji sygnałów w obu oknach transmi-
syjnych, tj. przy znamionowych długościach fal 1310 nm i 1550 nm. Światłowody powinny
być optymalizowane dla jednej z tych fal.
2.5.1.3. Światłowody optymalizowane dla fali 1310 nm
Światłowody te są przeznaczone w szczególności dla transmisji przy znamionowej dłu-
gości fali 1310 nm, ale mogą też być stosowane dla fali 1550 nm. Parametry tego
światłowodu powinny odpowiadać zaleceniu ITU-T G.652. Wymiary geometryczne powinny
odpowiadać podanym w tablicy 2. Odchylenie średnicy pola modów od wartości nominalnej
nie może przekraczać +10%. Wartość ta powinna być stała w wąskich granicach tolerancji
we wszystkich kablach dostarczanych dla danej linii.
 15

Tablica 2

Parametr Jed- Bez przesuniętej Z przesuniętą

nostka dyspersji dyspersją
Średnica pola modu (wg definicji Petermana II) ### 9 do 10 +10% 7 do 8,3 +10%
m dla 1310 nm dla 1550 nm
Średnica płaszcza mm 125 +2 125 +2
Niecentryczność pola modu mm <1 <1
Eliptyczność płaszcza % <2 <2
Średnica pokrycia pierwotnego ### 250 +15 250 +15
m
Średnica pokrycia pierwotnego po barwieniu ### 250+50/-15 250+50/-15
m

Nominalna średnica pola modów powinna wynosić:

a) 9 ###m dla światłowodów z depresją profilu na granicy rdzenia i płaszcza
(o profilu obniżonym),
b) 10 ###m dla światłowodów skokowych standardowych (o profilu nieobniżonym).
Tłumienność jednostkowa światłowodu powinna wynosić:
nie więcej niż 0,40 dB/km dla ### = 1310 nm,
nie więcej niż 0,25 dB/km dla ### = 1550 nm,
Długość fali zerowej dyspersji ###o powinna wynosić 1300 nm < ###o < 1325 nm
Długość fali odcięcia światłowodu w kablu ###cc powinna być mniejsza od 1260 nm.
Dyspersja chromatyczna światłowodów w kablu powinna być mniejsza od 3,5ps/nm×km
w zakresie 1285-1330 nm oraz mniejsza od 20 ps/nm.km w zakresie 1525-1575 nm
2.5.1.4. Światłowody optymalizowane dla fali 1550 nm
Światłowody te są przeznaczone w szczególności dla transmisji przy znamionowej dłu-
gości fali 1550 nm, ale mogą też być stosowane dla fali 1310 nm. Parametry tego
światłowodu z przesuniętą dyspersją powinny odpowiadać zaleceniu ITU-T G.653.
Wymiary geometryczne powinny odpowiadać podanym w tablicy 2. Odchylenie średnicy
pola modów od wartości nominalnej nie może przekraczać +10%. Wartość ta powinna być
stała w wąskich granicach tolerancji we wszystkich kablach dostarczanych dla danej linii.
Tłumienność jednostkowa światłowodu powinna wynosić:
nie więcej niż 0,45 dB/km dla ### = 1310 nm,
nie więcej niż 0,25 dB/km dla ### = 1550 nm.
Długość fali zerowej dyspersji ###o powinna wynosić 1535 nm < ###o < 1575 nm
Długość fali odcięcia światłowodu w kablu ###cc powinna być mniejsza od 1260 nm.
Dyspersja chromatyczna światłowodów w kablu powinna być mniejsza od 2,7 ps/nm×km
w zakresie 1525 - 1575 nm oraz mniejsza od 25 ps/nm km w zakresie 1285 - 1330 nm
2.5.1.5. Profile kabli
Zaleca się stosowanie kabli o liczbie włókien od 4 do 32. Dopuszcza się stosowanie w
kablu liczby światłowodów większej od 32.
Nie dopuszcza się umieszczania w jednym kablu światłowodów tego samego rodzaju po-
chodzących od różnych producentów, dopuszcza się natomiast w jednym kablu światłowody
z przesuniętą i nie przesuniętą charakterystyką dyspersji, z tym że w każdej jednostce (tubie)
muszą się znajdować wyłącznie światłowody jednego rodzaju.
Kable powinny zawierać światłowody jednomodowe (J), nadające się do transmisji
sygnałów w obu oknach, to jest przy znamionowych długościach fal 1310 nm i 1550 nm.
Światłowody mogą być optymalizowane dla jednej z tych fal.
Wyboru rodzaju światłowodów według ich tłumienności jednostkowej i charakterystyki
dyspersji należy dokonać na etapie projektowania linii i poszczególnych odcinków regenera-
torowych, przy sporządzaniu bilansu mocy i określaniu potrzebnego pasma przenoszenia.
 16

Wybór liczby światłowodów w profilu kabla powinien wynikać z przewidywanej wielko-

ści ruchu telekomunikacyjnego i zaspokojenia potrzeb w okresie najbliższych 5 - 10 lat.
Dalsze zapotrzebowanie powinno być pokrywane przez wprowadzanie systemów transmi-
syjnych o wyższej krotności. Oprócz tak wyliczonej liczby światłowodów w kablu należy
przewidywać w profilu kabla światłowody rezerwowe w liczbie 1 pary na każde rozpoczęte
10 par w kablu.
2.5.1.6.Ośrodki kabli
Ośrodki kabli OTK powinny być wypełnione, wodoszczelne, z wyjątkiem kabli stacyj-
nych, które mogą być niewypełnione. Kable powinny zawierać światłowody w luźnych
tubach, z wyjątkiem kabli stacyjnych, które zawierają światłowody w tubach ścisłych. Do-
puszcza się inne rodzaje kabli OTK dielektrycznych o nie gorszych właściwościach.
2.5.1.7.Typy kabli
Podstawowym typem kabla powinien być kabel dielektryczny (d), tubowy, zarówno jako
kabel kanałowy, jak i wzmocniony lub samonośny, zgodnie z ZN-96/TPSA-005.
2.5.1.8.Powłoki kabli
Powłoki kabli powinny być wykonane z polietylenu o dużej gęstości (HDPE).
2.5.1.9.Kable stacyjne
Kable stacyjne powinny odpowiadać wymaganiom normy ZN-96/TPSA-007 i posiadać
powłoki i osłony z materiałów nie rozprzestrzeniających płomienia, bezhalogenowych.
Kable stacyjne jedno- lub dwuwłóknowe są elementem składowym sznurów optycznych
zakończeniowych (pigtaili) i łączeniowych, krosowych (patchcordów).
Kable stacyjne wielowłóknowe służą do przedłużenia kabli liniowych wewnątrz budyn-
ków, od komory kablowej do przełącznicy światłowodowej.
2.5.2.Osprzęt kablowy
2.5.2.1.Wymagania ogólne
Osprzęt do budowy krajowej sieci optotelekomunikacyjnej powinien posiadać świadectwo
homologacji.
Osprzęt złączowy powinien być dostosowany do wymiarów i konstrukcji kabla, z którego
budowana jest linia. Osprzęt powinien posiadać trwałość nie gorszą niż trwałość kabli OTK
oraz powinien być łatwy w montażu.
2.5.2.2.Osłony złączowe
Do montażu kabli światłowodowych powinny być stosowane osłony złączowe wg
ZN-96/TPSA-008, z tworzyw sztucznych, odpornych na korozję, wytrzymałych mechanicz-
nie i zapewniających długotrwałą hermetyczność przy umieszczaniu złączy w zasobnikach,
studniach kablowych na słupach linii nadziemnych lub bezpośrednio w ziemi.
Osłony złączowe powinny zapewniać łatwe ułożenie wewnątrz nich wszystkich włókien
światłowodowych (wraz z ich zapasami) łączonych odcinków kabli, bez przekraczania do-
puszczalnego promienia zginania światłowodów (R>35 mm).
Osłony złączowe umieszczane na słupach powinny być odporne na bezpośrednie działanie
światła słonecznego albo umieszczane w przystosowanych do tego celu skrzynkach kablo-
wych.
Osłony złączowe powinny umożliwiać ich wielokrotne otwieranie, a także wyprowadza-
nie kabli odgałęźnych bez potrzeby odcinania kabla i wykonywania nowych połączeń
światłowodów oraz bez potrzeby wymiany całego osprzętu złączowego.
Zaleca się stosowanie osłon dielektrycznych, kapturowych, z jednostronnym wprowadze-
niem kabli, uszczelnianych opaskami termokurczliwymi i klejem termotopliwym.
2.5.2.3.Osprzęt dla kabli samonośnych
Do mocowania na słupach kabli samonośnych i ich złączy należy przewidzieć odpowiedni
osprzęt, zapewniający trwałe zamocowanie kabli OTK bez narażania ich na uszkodzenia, np.
 17

przez wibracje, nadmierne zginanie, pękanie powłok lub odrywanie się mostka łączącego
ośrodek kabla z linką nośną. Osprzęt powinien odpowiadać wymaganiom normy
ZN-96/TPSA-010.

2.5.2.4. Zasobniki złączowe

Do zabezpieczania złączy kabli światłowodowych i zapasów kabli ułożonych w rurocią-
gach kablowych zaleca się stosowanie zasobników złączowych wg ZN-96/TPSA-024 o
odpowiedniej wielkości gwarantującej:
a) swobodne ułożenie 1 lub 2 muf złączowych kabla światłowodowego oraz do 50 m
zapasów technologicznych kabla, bez nadmiernego jego wyginania, w sposób umożli-
wiający częściowe, bezpieczne rozwinięcie tych zapasów w razie awaryjnego
wyciągnięcia kabla na trasie,
b) swobodne ułożenie zapasów technologicznych kabla na środku odcinka międzyzłą-
czowego w sposób umożliwiający bezpieczne rozwinięcie tych zapasów w razie
awaryjnego wyciągnięcia kabla na trasie,
c) swobodne zaciąganie dodatkowego kabla światłowodowego w razie awarii lub rozbu-
dowy linii optotelekomunikacyjnej.
Zasobniki powinny być dostosowane do ułożenia ich bezpośrednio w ziemi na poziomie
posadowienia rurociągu kablowego, tak aby na powierzchni terenu możliwa była uprawa
gleby nawet przy użyciu ciężkiego rolniczego sprzętu zmechanizowanego o masie ok.10 t.
Rurociągi doprowadzone do zasobników, a także ułożone w nich kable nie mogą być na-
rażone na zgniatanie w razie przypadkowych ruchów zasobnika w ziemi.
Zasobnik złączowy powinien być odporny na zamulanie i zasypany warstwą ziemi o
grubości co najmniej 0,7 m.
2.5.2.5. Przełącznice światłowodowe
Do zakończania linii optotelekomunikacyjnych należy stosować przełącznice światłowo-
dowe wg ZN-96/TPSA-009 w wykonaniu stojakowym lub skrzynkowym, o pojemności
odpowiedniej do liczby światłowodów we wprowadzanych kablach.
Przełącznice należy wyposażać w złączki światłowodowe i kable stacyjne
wg ZN-96/TPSA-007.
2.6.Długości linii
2.6.1.Długości odcinków między urządzeniami
W zależności od długości projektowanej relacji należy wybrać taką klasę światłowodów
w kablu, aby możliwe było jak najbardziej ekonomiczne połączenie punktów docelowych
jednoodcinkowo, to jest bez przelotowych stacji regeneratorowych. Konieczne jest w tym
celu dokonanie bilansu mocy dla wybranych urządzeń instalowanego systemu i sprawdzenie,
czy długość linii nie przekracza wartości dopuszczalnej, przy uwzględnieniu wszystkich strat
występujących w torze światłowodowym na drodze sygnału od nadajnika do odbiornika
optoelektronicznego oraz zachowaniu niezbędnych rezerw tłumienności:
- na długości rezerwowe kabla OTK oraz jego dodatkowe długości technologiczne i
eksploatacyjne,
- na starzenie się teletransmisyjnych urządzeń końcowych, wzrost tłumienności połą-
czeń stałych i złączek światłowodowych,
- na starzenie się światłowodów.
Drogę sygnału od nadajnika do odbiornika przedstawia poniższy rysunek.
 18

gdzie:

PS - moc optyczna nadawana na wyjściu półzłączki, w dBm,

Pr- moc optyczna odbierana na wejściu półzłączki, w dBm,
S - nadajnik,
R - odbiornik
SZP - przełącznica światłowodowa,
n - liczba złączy kabla światłowodowego na odcinku regeneratorowym, szt.
lk - długość trasowa linii optotelekomunikacyjnej, w km
lt - długość odcinka regeneratorowego (całego toru), wraz z kablami stacyjnymi i pół-
złączkami, w km

Ogólnie zależność bilansu mocy można wyrazić wzorem:

PS - Pr - dp³ at + ar

gdzie:

dp - margines wyrażony w dB, wynikający z degradacji urządzeń teletransmisyjnych na sku-

tek starzenia się elementów, wahań temperatury itp. Zwykle przyjmuje się 3-6 dB.
Margines ten nie obowiązuje dla urządzeń SDH, które to uwzględniają.
at - tłumienność całego toru między urządzeniami końcowymi, w dB,
ar - rezerwa eksploatacyjna tłumienności, o jaką może wzrosnąć obecnie wyliczona tłumien-
ność toru w ciągu okresu eksploatacji linii, wynikająca ze wzrostu liczby złączy
światłowodowych w torze, w dB.
Na tłumienność toru składają się: tłumienność półzłączek apr przy nadajniku i odbiorni-
ku, tłumienności kabli stacyjnych aS1 i aS2 (które praktycznie można pominąć jako wartości
mało znaczące), tłumienność złączek światłowodowych i ewentualnie złącza rozdzielczego
aZ w przełącznicach, tłumienność samego światłowodu ak oraz tłumienność n złączy tego
światłowodu tj. aw · n, a więc:

at = 2 · apr + aS1 + aS2 + 2 · aZ + ak · (lk + lp) + aw · n

gdzie:
lp - długość zapasów kabla i samego włókna (w kasetach osłon złączowych) razem wziąw-
szy, w km,
ak - tłumienność jednostkowa gotowego kabla, w dB/km,
 19

ak = ak · (lk + lp), [dB]

aw - tłumienność jednego złącza, w dB

W obliczeniach należy uwzględniać wartość rezerwy tłumienności:

a).wartość ar, na którą składają się dodatkowe złącza powstające przy usuwaniu uszko-
dzeń kabli, wstawki kablowe wynikające z konieczności dokonywania przebudowy linii
kablowych itp. Uważa się, że najprościej można określić rezerwę jako procent tłumien-
ności złączy w danym odcinku linii. Wartość ta powinna stanowić 10% liczby
wszystkich złączy w linii, to jest:

ar = 0,1 · (2 · apr + 2 · aZ + aw · n) [dB]

b).zapasy światłowodu w złączach i zapasy kabli, których wartości przyjmowane do ob-

liczeń powinny wynikać z rzeczywistych zapasów, przewidzianych w danej linii.
Dodatkowo należy uwzględnić niewielką rezerwę na starzenie włókien, połączeń stałych
i złączek zainstalowanych w linii. Łączna rezerwa powinna wynosić 6-10% długości
kabla tj. maksymalnie:

lk+lp=1,1·lk [km]

Ostatecznie więc, po pominięciu małych wartości tłumienności aS1 i aS2 otrzymuje się
wzór na dopuszczalną długość odcinka regeneratorowego;

Ps - Pr - dp - 2,2 · (apr + az) - 1,1 · aw

·n
lk £
--------------------------------------------------------- [km]
1,1·a
k

W wyjątkowym przypadku bardzo długiego odcinka regeneratorowego dopuszcza się

zmniejszenie rezerwy tłumienności światłowodu z 10% na 6%. Wówczas w mianowniku
wyżej podanego wzoru należy przyjąć współczynnik 1,06 zamiast 1,1. Należy jednak tego
unikać zwłaszcza tam, gdzie przewiduje się w przyszłości zastosowanie na linii systemów o
większej przepływności, wykorzystujących falę o długości 1550 nm.
Jeżeli poziomy mocy, tłumienności i rezerwy tłumienności wyrażone są w dB, tłumien-
ność jednostkowa w dB/km, to długość zostanie wyliczona w km.
2.6.2. Wypadkowe pasmo przenoszenia
Przy ustalaniu długości odcinków regeneratorowych linii ze światłowodami jednomodo-
wymi niezbędne jest obliczenie wypadkowego pasma przenoszenia.
Wypadkowe pasmo przenoszenia światłowodu jednomodowego oblicza się według
wzoru:
0,44
B = ---------------------------- [MHz}
Dl · D · lopt · 10-6

gdzie:
B [MHz] - 3 dB optyczne pasmo przenoszenia światłowodu
Dl [nm] - połówkowa szerokość widmowa źródła światła
(FWHM)
D [ps/nm km] - współczynnik dyspersji chromatycznej
 20

l opt [km] - długość optyczna linii

Pasmo przenoszenia powinno być obliczane dla całego zakresu zmian długości fali pasma
pracy, a szczególnie dla jego krańców, gdzie zazwyczaj osiąga wartość maksymalną.

2.6.3.Długości odcinków instalacyjnych

Długości linii między urządzeniami końcowymi lub regeneratorami należy tak podzielić,
aby liczba złączy światłowodowych przelotowych była jak najmniejsza. Wyspecyfikowane
długości odcinków fabrykacyjnych do zamówienia, powinny zapewnić jednocześnie po-
prawne warunki zaciągania kabli do otworów kanalizacji wtórnej lub do rurociągów
kablowych oraz montażu kabli, a także powinny być dostosowane do konfiguracji sieci i
wymogów lokalizacji złączy. Jeżeli długości odcinków fabrykacyjnych odbiegają od długości
nominalnej, przyjętej przez producenta, należy żądane długości uzgodnić z producentem.
Dostarczone odcinki fabrykacyjne kabli powinny być więc alokowane, tj. powinny być usta-
lone miejsca zainstalowania poszczególnych odcinków zgodnie z projektem technicznym.
Dla umożliwienia dokładnej lokalizacji elementów wybudowanej linii na podstawie po-
miarów reflektometrycznych, producent kabla powinien przy dostawie podać współczynnik
wydłużenia optycznego wyrażający się stosunkiem długości optycznej światłowodu do rze-
czywistej długości odcinka kabla zawierającego ten światłowód.
2.7.Kierunki linii i numeracja elementów kablowych
Początek optotelekomunikacyjnej linii kablowej oraz jej odcinków regeneratorowych
określa się według następujących zasad:
a) w optotelekomunikacyjnych liniach kablowych TPSA:
- przy przebiegu równoleżnikowym lub zbliżonym do równoleżnikowego początek li-
nii powinien znajdować się od strony zachodniej,
- przy przebiegu południkowym lub zbliżonym do południkowego początek linii po-
winien znajdować się od strony północnej,
b) w optotelekomunikacyjnych liniach wewnątrzstrefowych początek linii powinien znaj-
dować się w miejscowości, w której jest centrala międzymiastowa, a koniec w centrali
miejskiej lub okręgowej.
c) w optotelekomunikacyjnych liniach kablowych łącznikowych początek linii powinien
znajdować się w obiekcie, w którym jest centrala międzymiastowa. W relacjach między
stacjami wzmacniakowymi początek linii powinien znajdować się w stacji wg kolejności
alfabetycznej.
d) w optotelekomunikacyjnych liniach kablowych o innym przeznaczeniu, a zawierają-
cych również tory światłowodowe pracujące w sieci TPSA, początek linii należy
przyjmować wg zasad określonych w punktach a) ¸ c),
e) w innych liniach początek linii należy ustalać w dokumentacji techniczno-projektowej.

3.UKŁADANIE KABLI OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH

3.1.Wymagania ogólne
Na terenach nie wyposażonych w teletechniczną kanalizację kablową, kable OTK o kon-
strukcji dielektrycznej należy układać w rurociągach kablowych wykonanych wg
ZN-96/TPSA-013.
Rury polietylenowe układane równolegle w rurociągu kablowym na całej jego długości
nie powinny w żadnym miejscu krzyżować się lub zamieniać z rurami sąsiednimi. W celu
łatwiejszego rozróżnienia poszczególnych ciągów zaleca się stosowanie w rurociągu kablo-
wym rur z barwnymi wyróżnikami przy czym wyróżniki te powinny być jednakowe dla
danego ciągu rur na całej długości rurociągu kablowego.
Przy jednoczesnym układaniu kilku rur polietylenowych za pomocą pługoukładacza
dopuszcza się równoległe ułożenie rur w konfiguracji pionowej, jedna nad drugą, przy od-
powiednim zwiększeniu głębokości układania.
 21

Zastosowana technologia zaciągania kabli OTK do rurociągów kablowych i kanalizacji

wtórnej powinna zapewnić ułożenie kabli bez uszkodzeń i naruszania zewnętrznych osłon
ochronnych.
Zaleca się stosowanie pneumatycznych metod zaciągania kabli światłowodowych.
Ręczne lub mechaniczne zaciąganie kabli optotelekomunikacyjnych jest dopuszczalne w
wyjątkowych, technicznie uzasadnionych przypadkach (np. krótkie odcinki, wykładanie kabli
w studniach, niedostępność trasy dla urządzeń zaciągowych), ale pod warunkiem ciągłej
kontroli siły naciągu i stosowania urządzeń zabezpieczających przed przekroczeniem do-
puszczalnej wielkości tej siły.
Odcinki fabrykacyjne kabli OTK powinny być układane w taki sposób, aby koniec każ-
dego odcinka fabrykacyjnego spotykał się z początkiem odcinka następnego. Kolejność
układanych odcinków fabrykacyjnych powinna być zgodna z ich alokacją (ze względu na
rodzaj powłok i długości odcinków) i powinna być ewidencjonowana.
Kable optotelekomunikacyjne powinny być układane przy temperaturze nie niższej od
-50C.
3.2.Układanie rurociągów kablowych w ziemi
3.2.1.Wymagania ogólne
Rurociągi kablowe powinny być układane zgodnie z wymaganiami normy ZN-96/TPSA-013.
Odcinki rur polietylenowych dostarczane na bębnach lub w zwojach układa się bezpośrednio w
ziemi w uprzednio przygotowanym rowie albo też za pomocą pługoukładaczy. Wybór technologii
układania rur w ziemi uzależniony jest od rodzaju gruntu, ukształtowania terenu i uzbrojenia go w
inne urządzenia podziemne.
Ułożone rury polietylenowe należy łączyć w ciągi na całej długości odcinka instalacyjnego kabla
OTK. Połączenia rur powinny być szczelne i odpowiednio wytrzymałe na działanie podwyższo-
nego ciśnienia powietrza używanego do wdmuchiwania kabli OTK do rurociągu. Zaleca się, aby
połączenia były wykonane przy użyciu rozbieralnych złączy rurowych.
3.2.2.Głębokość układania rurociągów kablowych w ziemi
Głębokość układania rurociągów kablowych dla kabli OTK mierzona od dolnej po-
wierzchni rury ułożonej na dnie wykopu lub na warstwie podsypki powinna wynosić co
najmniej 1 m.
W gruntach skalistych, gdzie do wykopania rowu kablowego konieczne jest użycie młot-
ków pneumatycznych lub zastosowanie metody wybuchowej, głębokość ułożenia może być
zmniejszona do 0,4 m pod warunkiem, że na rurociągu kablowym znajdującym się płycej
niż 0,6 m zastosowana zostanie dodatkowa rura osłonowa grubościenna z materiału ter-
moplastycznego lub rura stalowa.
W razie konieczności ułożenia rurociągu kablowego na głębokości mniejszej niż 1 m, lecz
większej od 0,6 m, powinien on być zbudowany z rur polietylenowych o zwiększonej grubo-
ści ścianki w stosunku do grubości przewidywanej w p.2.4.2.1.
Tolerancja głębokości ułożenia rurociągu kablowego nie może przekraczać + 5 cm.
3.3.Zapasy kabli
Przy złączach kabli OTK należy pozostawić zapasy kabli, umożliwiające swobodne wy-
konywanie złączy (spajanie światłowodów) i dokonywanie pomiarów, przy wyniesieniu
końców kabla na zewnątrz studni lub zasobnika i wykonywanie złącza i pomiarów w samo-
chodzie montażowym. Zapasy te powinny wynosić co najmniej po 10 m z każdej strony
złącza.
W środku odcinków instalacyjnych kabli, w miejscach skąd wdmuchiwano kabel do rur
polietylenowych, pozostawić zapasy kabli zabezpieczające kabel przed zerwaniem w razie
przypadkowego poderwania rurociągu. Zapasy te o długości 10 m powinny być ułożone w
zasobniku lub w studni kablowej.
Zapasy kabli należy układać w pętle w ten sposób, aby możliwe było bezpieczne ich
wyciąganie na trasie odcinka instalacyjnego. Powinny być one starannie zabezpieczone przed
 22

uszkodzeniami mechanicznymi na stelażach w studniach kablowych lub przez odpowiednie

ułożenie w zasobnikach złączowych.
Na terenach szkód górniczych dodatkowe zapasy należy układać na każde 500 m zain-
stalowanego kabla po ok. 3-4 m, luźno ułożone i zabezpieczone, tak aby kable mogły
przesuwać się w rurach polietylenowych w razie ruchów gruntu.
3.4.Oznaczanie przebiegu kabla OTK
Rurociągi kablowe w których układa się kable OTK powinny być na całej trasie oznako-
wane zgodnie z wymaganiami normy ZN-96/TPSA-013.
W dokumentacji trasowej rurociągu kablowego powinny być zwymiarowane wzdłużnie i
poprzecznie:
- przebieg trasy rurociągu,
- położenie zasobników złączowych, przepustów dla rurociągu, miejsca połączeń rur
polietylenowych,
- punkty zmian trasy rurociągu.
Domiarowanie powinno być wykonane do istniejących w terenie obiektów stałych np.
mostów, przepustów drogowych, wiaduktów, budynków, studni itp.
W miejscach, gdzie brak jest obiektów stałych, powinny być ustawione słupki oznacze-
niowe. Odległości między domiarowanymi elementami rurociągu kablowego a obiektami
stałymi lub słupkami oznaczeniowymi nie powinny przekraczać 50 m dla domiaru wzdłuż-
nego i 30 m dla domiaru poprzecznego.
Wszystkie domiary trasowe powinny być wykonane z dokładnością nie gorszą, niż 1%,
Słupki oznaczeniowe (SO) lub oznaczeniowo-pomiarowe (SOP) wg ZN-96/TPSA-026
powinny być usytuowane w pobliżu oznaczanych elementów rurociągu, w granicach pasa
drogowego, po zewnętrznej stronie rowu odwadniającego.
Rurociągi kablowe ułożone w ziemi powinny być oznaczone na całej długości taśmą
ostrzegawczą w kolorze żółtym, z napisem UWAGA! KABEL ŚWIATŁOWODOWY, wg
ZN-96/TPSA-025 umieszczoną w ziemi nad rurociągiem w połowie głębokości jego ułoże-
nia.
Dla umożliwienia szczegółowej lokalizacji w terenie dielektrycznych kabli OTK metoda-
mi elektromagnetycznymi należy stosować w linii jedno z niżej podanych rozwiązań:
- taśmę ostrzegawczą posiadającą wewnątrz taśmę metalową, układaną w połowie głę-
bokości posadowienia rurociągu kablowego,
- przewody elektryczne izolowane układane równolegle z rurociągiem kablowym co
najmniej na głębokości taśmy ostrzegawczej.
Taśma metalowa lub przewody elektryczne powinny posiadać ciągłość elektryczną na
całej długości odcinków międzyzłączowych, a miejsca ich połączeń powinny być chronione
przed korozją.
Przy zasobnikach złączowych powinny być ustawione słupki oznaczeniowo-pomiarowe
na zaciski których należy wyprowadzać końcówki taśmy metalowej lub przewodów elek-
trycznych dla umożliwienia lokalizacji przebiegu rurociągu elektrycznymi metodami
czynnymi.
Jako lokalizacyjne przewody elektryczne należy stosować przewody jedno- lub wieloży-
łowe dostosowane do długotrwałej eksploatacji w ziemi.
W celu oznaczenia przebiegu rurociągu kablowego układanego wzdłuż innych rurocią-
gów na terenie upraw rolniczych powinny być dodatkowo stosowane słupki oznaczeniowe o
specjalnej, wysokiej konstrukcji, umożliwiające identyfikację przebiegu rurociągu kablowego
bez konieczności naruszania upraw.
Słupki oznaczeniowe powinny być zakopane na taką głębokość, aby nadziemna część
słupka miała wysokość:
* 0,5 m dla słupków oznaczeniowych i oznaczeniowo-pomiarowych
* 2,0 m dla słupków konstrukcji specjalnej przy rurociągach.
 23

Słupki oznaczeniowe i oznaczeniowo - pomiarowe powinny posiadać napisy wykonane

czarną farbą olejną na białym tle, o wymiarach umożliwiających odczytanie napisu z drogi.
3.5.Układanie kabli OTK w kanałach, tunelach i w metrze
Kable OTK w kanałach i tunelach powinny być układane w kanalizacji wtórnej lub w
rurociągach kablowych wg ZN-96/TPSA-013, z rur polietylenowych lub, tam gdzie istnieje
zagrożenie pożarowe, z rur bezhalogenowych albo rur z innych materiałów nie rozprzestrze-
niających ognia.
Kable układane w tunelach metra powinny być dielektryczne i powinny mieć powłoki i
osłony ochronne z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych oraz po-
winny być układane w rurociągach z takich materiałów.
Każdy ciąg rur powinien być oznaczony napisami, wydrukowanymi, wytłoczonymi lub
naklejonymi na powłoce, bądź też obwojami z taśmy ostrzegawczej.
Jeżeli kable w kanałach lub tunelach mogą być narażone na uszkodzenia przez gryzonie,
należy układać tam kable o wzmocnionej mechanicznie powłoce lub osłonie, bądź o specjal-
nej osłonie zabezpieczonej chemicznie przed gryzoniami.
3.6.Układanie kabli OTK na pomostach, wiaduktach i mostach
Kable OTK na pomostach, wiaduktach lub na mostach powinny być układane w rurach
kanalizacji wtórnej lub w rurociągach kablowych, które w zależności od wymogów bezpie-
czeństwa pożarowego, powinny być wykonane z materiałów nie rozprzestrzeniających
płomienia, bezhalogenowych.
Należy unikać wykonywania złączy kabli światłowodowych na mostach.
W miejscach szczególnie narażonych na drgania (np. dylatacje między odcinkami mostu)
oraz na przeginanie (np. doprowadzenia kabla do mostu ze stromych nabrzeży) należy sto-
sować odpowiednie zabezpieczenia i umocowania np. w postaci dodatkowych rur
osłonowych i mocowania ich na poduszkach elastycznych lub zamocowaniach sprężystych.
Podejście kablem OTK w rurociągu kablowym na pomost powinno być wykonane w do-
datkowej osłonie z rury stalowej o średnicy dostosowanej do potrzeb.
Kable OTK instalowane na mostach, pomostach lub wiaduktach narażone są na przema-
rzanie, powinny więc być odporne na działanie niskich temperatur, podobnie jak kable
samonośne.
Należy zwrócić szczególną uwagę na uszczelnianie kanalizacji wtórnej i rur osłonowych
zabezpieczające przed wnikaniem wód deszczowych.
3.7.Układanie kabli OTK na terenach o zwiększonym zagrożeniu uszkodzeniami
mechanicznymi i na terenach szkód górniczych
Na terenach o zwiększonym zagrożeniu uszkodzeniami mechanicznymi i na terenach
szkód górniczych kable OTK układa się w kanalizacji wtórnej i w rurociągach kablowych
zgodnie z zaleceniami p.2.3.6.
3.8.Układanie kabli OTK w kanalizacji kablowej
Kable OTK w kanalizacji kablowej powinny być układane w kanalizacji wtórnej wg
ZN-96/TPSA-013. Kable powinny być zaciągane wg zasad opisanych w punkcie 3.1.
W studniach kablowych rury kanalizacji wtórnej wraz z zainstalowanymi w nich kablami
powinny być odpowiednio wygięte łagodnymi łukami i przymocowane do ścian studni, a
tam, gdzie jest to niemożliwe - do sufitu studni, w sposób zabezpieczający je przed uszko-
dzeniami przy różnych pracach w studni.
W przypadku trudnych warunków panujących w studniach kablowych (małe studnie, du-
że wypełnienie kablami) dopuszcza się, po zaciągnięciu kabla, przecięcie rur kanalizacji
wtórnej w studni kablowej, uszczelnienie ich końców wg ZN-96/TPSA-021 i zabezpiecze-
nie kabla światłowodowego giętką rurą polietylenową karbowaną o stosownej średnicy,
przeciętą wzdłużnie. Giętka rura osłonowa powinna być wraz z kablem ułożona na wsporni-
kach kablowych.
Łączenie i odgałęzianie kabli należy wykonywać tylko w studniach kablowych.
 24

3.9.Oznakowanie kabli OTK w studniach kablowych, kanałach i tunelach

3.9.1.Oznakowanie ostrzegawcze
W studniach, kanałach i tunelach, gdzie kable OTK przechodzą bez złączy w rurach ka-
nalizacji wtórnej lub rurociągów kablowych o zachowanej ciągłości, rury te należy
oznakować opaskami ostrzegawczymi w kolorze żółtym z napisem UWAGA ! KABEL
ŚWIATŁOWODOWY. Opaski te powinny być rozmieszczone w odstępach co najwyżej 5 m
i przymocowane do rur.
Opaski powinny być umieszczane na wszystkich odcinkach rur dostępnych w toku eks-
ploatacji dla własnych i obcych służb utrzymania. Szerokość opaski powinna wynosić
5 ¸ 10 cm.
Do czasu opracowania właściwej opaski dopuszcza się dla oznakowania kabli OTK mo-
cowanie na każdej rurze obwoju z taśmy ostrzegawczej o długości obejmującej cały napis
UWAGA ! KABEL ŚWIATŁOWODOWY wg ZN-96/TPSA-025.
3.9.2.Oznakowanie identyfikacyjne
Dla identyfikacji kabli OTK w studniach kablowych, kanałach i tunelach, na rurach ka-
nalizacji wtórnej lub rurociągu kablowego, należy mocować tabliczki identyfikacyjne w
kolorze żółtym z łatwo czytelnym napisem informującym o właścicielu kabla oraz o numerze
paszportyzacyjnym linii, zgodnie z ZN-96/TPSA-022. Wymiary tabliczek bez oprawy nie
powinny być mniejsze niż 45x70 mm. Tabliczki powinny być trwale chronione przed dostę-
pem wilgoci (np. przez foliowanie). Powinny być one umieszczane na rurach w każdej studni
kablowej (po 1 - 2 szt.) oraz w odstępach co najwyżej 5 m w kanałach i tunelach.

4.INSTALOWANIE KABLI OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH W

BUDYNKACH
4.1.Wprowadzanie kabli OTK do budynków central i stacji teletransmisyjnych
Jeśli do budynków central i stacji teletransmisyjnych nie jest doprowadzona kanalizacja
kablowa, to kable OTK powinny być wprowadzane do budynków w rurociągu zgodnie z
ZN-96/TPSA-013 ze studni kablowej stacyjnej przez wbudowane w ściany budynków prze-
pusty z rur stalowych. Wloty przepustów powinny być dokładnie uszczelnione.
Kabel OTK wprowadzony do budynku powinien dochodzić do sali zakończeń kablowych.
Do komory kablowej doprowadzane są kable liniowe w powłokach palnych, natomiast do
dalszej części budynku należy wprowadzać te kable w powłokach (osłonach) z materiałów
nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych.
Kabel powinien być zakończony na przełącznicy światłowodowej.
Wprowadzenie może być wykonane jako:
a) wprowadzenie kablem liniowym niepalnym - ostatni (pierwszy) odcinek instalacyjny
w linii powinien być wykonany z kabla o powłoce nie rozprzestrzeniającej ognia,
bezhalogenowej, co powinno być przewidziane na etapie projektowania i alokowania
wzdłuż linii dostarczanych kabli,
b) wprowadzenie kablem stacyjnym niepalnym - w tym przypadku na kablu liniowym
wykonuje się w komorze kablowej lub w specjalnym pomieszczeniu, złącze rozdziel-
cze lub przelotowe, dołączając kable stacyjne o powłoce nie rozprzestrzeniającej
ognia, bezhalogenowej. Wymaga to jednak wykonania dodatkowego złącza po każdej
stronie linii, co musi być przewidziane w ogólnym bilansie mocy danej linii.
c) wprowadzenie do budynków stacyjnych typowych kabli liniowych w palnych powło-
kach polietylenowych, po zabezpieczeniu ich przed bezpośrednim dostępem płomieni i
przed rozprzestrzenianiem przez nie ognia między pomieszczeniami izolowanymi po-
żarowo. Zabezpieczenie to należy wykonać przez umieszczenie odcinków kabli
wewnątrz budynku (w szybach i w dłuższych niż 2 m poziomych przelotach) w ru-
rach osłonowych z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych.
Końce rur, przez które przechodzą kable w powłoce polietylenowej powinny być od-
 25

powiednio uszczelnione materiałem niepalnym zabezpieczającym przed wciekaniem

do wnętrza rur palącego się polietylenu. Szczególną uwagę należy zwracać na
uszczelnianie przepustów w stropach, między pomieszczeniami itp.
W komorze kablowej należy pozostawić zapas kabla o długości co najmniej 10 m jak
przy złączach kablowych na linii.
4.2.Prowadzenie kabli OTK w budynkach
Kable OTK wewnątrz budynków można prowadzić:
- na drabinkach kablowych lub na odpowiednio przygotowanych konstrukcjach wspor-
czych mocowanych do ścian, stropów itp.
- w kanałach kablowych pod poziomem podłogi lub w kanałach ściennych, poziomych i
pionowych
- w rurach osłonowych ułożonych pod poziomem podłogi
- w rurach osłonowych ułożonych pod lub na tynku w ciągach pionowych prostych
Należy przy tym uwzględnić następujące zalecenia:
a) przy wyborze rodzaju kabli do instalacji wnętrzowych należy brać pod uwagę wymogi
przeciwpożarowe i tam, gdzie to jest potrzebne, stosować rury osłonowe i kable o po-
włoce z materiału nie rozprzestrzeniającego płomienia, bezhalogenowego.
b) przy instalowaniu kabli OTK wewnątrz budynków należy ściśle przestrzegać zaleceń
co do geometrii prowadzenia kabli, tj. nie przekraczania dopuszczalnego promienia
zginania kabla, nie powodowania miejscowego nacisku na kabel oraz nie stosowania
zbyt dużych sił przy zaciąganiu i wyginaniu kabli.
4.3.Instalowanie kabli OTK w szybach
Kable instalowane w szybach, kanałach pionowych lub w kanalizacji o dużym nachyleniu
powinny być mocowane uchwytami w odstępach nie większych niż 6 m lub na każdej kon-
dygnacji.
Kable w dłuższych szybach (powyżej 30 m) powinny być kablami wzmocnionymi dodat-
kową warstwą włókien aramidowych lub szklanych.
Dla kompensacji drgań i ciężaru kabli w szybach konieczne jest stosowanie na kablu za-
pasów kompensacyjnych (półpętli), w odstępach co 15 - 20 m, zamocowanych tak, aby
półpętla wraz z kablem miała swobodę ruchów. Szyb w tym miejscu nie powinien być za
ciasny, aby zapasy kabla mogły się ruszać i nie zakleszczały się między innymi kablami.
Instalowane w szybie kable o długości większej niż 10 m powinny być wypełnione mate-
riałem uszczelniającym nieściekającym.

5.SKRZYŻOWANIA I ZBLIŻENIA LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH

Z INNYMI URZĄDZENIAMI UZBROJENIA TERENOWEGO
5.1.Wymagania ogólne
Skrzyżowania i zbliżenia linii optotelekomunikacyjnych układanych w kanalizacji wtórnej
lub w rurociągach kablowych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego powinny być
wykonane zgodnie z wymaganiami norm ZN-96/TPSA-013 i ZN-96/TPSA-004.
5.2. Skrzyżowania i zbliżenia kabli OTK ziemnych i nadziemnych
We wszystkich wypadkach gdzie przy przejściach pod obiektami wymagane jest stoso-
wanie przepustów z rur ochronnych, kabel OTK należy układać w kanalizacji wtórnej
(rurociągu kablowym) z rur polietylenowych umieszczonych w rurze ochronnej.
Jako rur ochronnych należy używać grubościennych rur z tworzyw sztucznych wg
ZN-96/TPSA-018. Dopuszcza się w szczególnych wypadkach stosowanie rur stalowych o
średnicy nie mniejszej, niż 100 mm.
Skrzyżowania i zbliżenia kabli nadziemnych powinny być wykonane zgodnie z wymaga-
niami normy ZN-96/TPSA-004.
 26

Skrzyżowania kabli OTK z drogami nieutwardzonymi, polnymi oraz wjazdami do posesji

i zabudowań gospodarczych mogą być wykonywane bez dodatkowych rur przepustowych, tj.
kablem OTK ułożonym tylko w rurociągu kablowym wg ZN-96/TPSA-013.
5.3.Skrzyżowania i zbliżenia kabli OTK z terenami o zwiększonym narażeniu na uszkodze-
nia mechaniczne oraz z terenami szkód górniczych
Na terenach o zwiększonym narażeniu na uszkodzenia mechaniczne oraz na terenach
szkód górniczych kable OTK powinny być układane w kanalizacji wtórnej lub w rurociągach
kablowych wg ZN-96/TPSA-013.
Wyboru trasy, rodzaju kabli i sposobu ich ułożenia należy dokonać zgodnie z p. 2.3.6.
Kable OTK układane w rurociągach kablowych należy zabezpieczać dodatkowo taśmą
ostrzegawczą na całej trasie rurociągów. W miejscach o zwiększonym zagrożeniu uszko-
dzeniami mechanicznymi wskazanych w projekcie rurociągi mogą być dodatkowo
zabezpieczone przykrywami kablowymi.

5.4.Przejścia przez przeszkody wodne

5.4.1.Szerokość przejścia
Jako szerokość przejścia należy przyjmować szerokość lustra wody przy średnim stanie
wody w zbiorniku lub rzece. Przy rowach melioracyjnych szerokość tę należy mierzyć mię-
dzy brzegami rowu.
5.4.2.Rodzaj kabli OTK na przejściach
Przy ustalaniu rodzaju kabla na przejście przez przeszkodę wodną należy przewidywać
ten sam rodzaj kabla zarówno dla samej przeszkody jak i dla terenów zalewowych, między
wałami przeciwpowodziowymi.
Wytrzymałość wzdłużna kabli układanych na przejściach przez duże cieki wodne i zbior-
niki powinna być taka, aby możliwe było ułożenie kabla na całej szerokości przejścia w
jednym odcinku fabrykacyjnym, bez narażenia na niedopuszczalne naprężenia włókien świa-
tłowodowych zawartych w kablu. Kable powinny mieć więc powłokę wzmocnioną włóknami
aramidowymi lub szklanymi. W przypadkach węższych przejść (do 25 m) mogą być stoso-
wane kable kanałowe.
Rurociąg kablowy na przejściach powinien być zbudowany również tylko z jednego od-
cinka fabrykacyjnego.
Rury przepustowe powinny być łączone w sposób szczelny.
5.4.3.Sposoby wykonywania przejść przez przeszkody wodne
Przejścia przez przeszkody wodne należy wykonywać rurociągiem kablowym w rurze po-
lietylenowej (HDPE) grubościennej wg ZN-96/TPSA-018. Dopuszcza się stosowanie rur
stalowych w przypadkach, gdy wymaga tego użytkownik cieku lub gdy wynika to ze stoso-
wanej technologii budowy przepustu.
Wyboru sposobu wykonania przejścia należy dokonywać wg wymagań tablicy 3.

Tablica 3

Rodzaj Rowy i cieki o szeroko- Cieki i rzeki Rzeki spławne,

przejścia ści s £ 3 m1) niespławne kanały, zbiorniki
o s £ 25 m o s > 25 m
rurociąg kablowy 2-rurowy rura HDPE Æ ³ 125/11,4 mm
Standardowe w rurze HDPE o średnicy z trzema rurami rurociągu jak w rubryce obok
Æ ³ 125/7,1 mm lub w sta- kablowego.
lowej Æ ³108 mm
 27

rurociąg kablowy 2-rurowy rura stalowa Æ ³ 108 mm jak w rubryce obok, lecz rura
Dopuszczenie HDPE z ewentualną dodat- z trzema rurami rurociągu stalowa Ƴ 133 mm
kową ochroną płytami kablowego
betonowymi2)
1)
Dotyczy rowów i cieków o często pogłębianych dnach sprzętem bagrowniczym lub kopar-
kami
2)
Płyty betonowe powinny być typu drogowego wg BN-80/6775-03.01.

Dopuszczenie należy stosować w warunkach większego zagrożenia uszkodzeniami, jeżeli

rozwiązanie standardowe uznane jest za niewystarczające. We wszystkich innych przypad-
kach należy stosować rozwiązanie standardowe.
Wyboru rodzaju rozwiązania przejścia należy dokonać w projekcie technicznym, po
szczegółowym rozpoznaniu warunków terenowych i po uzgodnieniu rozwiązania z właści-
wymi terenowymi służbami eksploatacji obiektów wodnych lub melioracyjnych.
5.4.4.Rokady rzeczne
Przejścia przez rzeki o szerokości 25 m i większej należy wykonywać dwoma równo-
rzędnymi kablami, rokadowo, wg wymagań normy ZN-96/TPSA-004. Odległość pomiędzy
tymi kablami nie powinna być mniejsza niż 50 m.
Jako kabli rokadowych należy używać kabli o profilu identycznym jak w budowanej linii
kablowej. W poszczególnych kablach rokadowych wykorzystuje się po 50% wiązek z linii
kablowej, które są przełączone w rozgałęźnych złączach rokadowych na obydwu brzegach
przeszkody wodnej. W razie uszkodzenia jednego z kabli rokadowych całą linię kablową
przełącza się do sprawnego kabla.
Ze względu na znaczne koszty budowy przejść przez rzeki, należy dążyć do tego, aby
przynajmniej jedna gałąź rokady rzecznej wybudowana została na moście, na którym kabel
powinien być ułożony w rurociągu kablowym i dodatkowych rurach ochronnych albo też w
kanalizacji wtórnej, jeśli na moście istnieje kanalizacja pierwotna.
Przy wykonywaniu przejść dla linii optotelekomunikacyjnych przez rzeki metodą prze-
wiertu sterowanego na głębokości co najmniej 5 m pod dnem dopuszcza się przekroczenie
rzeki bez rokady. Przepusty w tym wypadku powinny być wykonane z grubościennych rur
HDPE o średnicy co najmniej 125 mm wg ZN-96/TPSA-018 lub z rur stalowych o średnicy
co najmniej 130 mm. W przepustach należy układać rurociągi kablowe składające się z co
najmniej 2 rur.
5.5.Skrzyżowania i zbliżenia kabli OTK z pozostałymi urządzeniami uzbrojenia terenowego
Skrzyżowania i zbliżenia kabli OTK z pozostałymi urządzeniami powinny być wykonane
zgodnie z wymaganiami norm ZN-96/TPSA-013 i ZN-96/TPSA-004.

6.MONTAŻ LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH

6.1.Montaż liniowy
Odcinki regeneratorowe linii optotelekomunikacyjnych ze światłowodami jednomodo-
wymi mogą osiągać długości kilkudziesięciu kilometrów. Zaleca się, aby montaż długich
odcinków regeneratorowych prowadzić etapami, dzieląc je na krótsze ( 15 km) odcinki kon-
trolne. Dla każdego odcinka kontrolnego należy przeprowadzić pomiary montażowe w obu
kierunkach transmisji dla fal 1310 nm i 1550 nm, a następnie przeprowadzić łączenie odcin-
ków z kolejnym sprawdzaniem połączeń spajanych. Po wykonaniu połączeń odcinków
kontrolnych należy wykonać pomiary zgodnie z wymogami w podpunkcie 10.1.2.c).
6.2.Łączenie kabli i światłowodów
Łączenie i odgałęzianie kabli w liniach budowanych w kanalizacji wtórnej należy wyko-
nywać w studniach kablowych. W liniach budowanych w rurociągach kablowych złącza
kablowe należy umieszczać w zasobnikach złączowych wg ZN-96/TPSA-024.
 28

Kable powinny być łączone w osłonach złączowych (wg p.2.5.2.2), które powinny być
montowane zgodnie z ich instrukcjami fabrycznymi.
Światłowody powinny być łączone zgodnie z numeracją wg barwnego kodu identyfika-
cyjnego włókien przez spajanie wg ZN-96/TPSA-006. Dopuszcza się łączenie światłowodów
przy pomocy łączników zaciskanych mechanicznie w przypadku usuwania awarii, na czas jej
trwania. Po usunięciu awarii należy wykonać połączenia spajane.
Światłowody przewidziane do odgałęzienia zaleca się w miarę możliwości technicznych
układać w oddzielnej kasecie.
Każde złącze kabla OTK powinno być zaopatrzone w woreczek ze świeżo wysuszonym,
barwionym żelem krzemionkowym pochłaniającym wilgoć.
6.3.Montaż odgałęzień
W miejscach przewidzianych do wykonania odgałęzień z linii optotelekomunikacyjnej na-
leży zainstalować osłony złączowe rozbieralne, do wielokrotnego otwierania, umożliwiające
wprowadzenie dodatkowych kabli.
Do odgałęziania z linii optotelekomunikacyjnej należy przeznaczać kolejne ostatnie świa-
tłowody z profilu kabla.
W miarę możliwości technicznych odgałęziane światłowody należy układać w oddzielnej
kasecie.
Nie dopuszcza się przy budowie linii optotelekomunikacyjnej wyprzedzającego wypro-
wadzania ze złączy kabli światłowodowych odcinków odgałęźnych kabla z przewidywaniem
podłączenia ich w przyszłości do linii odgałęźnej.

6.4.Zakończenia kabli
Kable OTK powinny być zakończane na przełącznicach światłowodowych zgodnie z
p.2.5.2.5.

7.OCHRONA LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH

7.1.Ochrona kabli przed zawilgoceniem

Podczas przechowywania, transportu i układania końce kabli należy chronić przed za-
wilgoceniem i zanieczyszczeniami ich ośrodków przy pomocy kapturków termokurczliwych,
szczelnie zamykających kabel. Kapturki powinny być zdejmowane tuż przed montażem złą-
czy lub przed pomiarami kabli.
7.2.Ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi
Podstawową ochronę kabli OTK stanowią rury kanalizacji wtórnej lub rurociągów ka-
blowych oraz rury przepustowe, w których kabel może się swobodnie przesuwać.
Dodatkową ochronę stanowi taśma ostrzegawcza, ułożona w połowie głębokości posado-
wienia rurociągu kablowego na całej jego trasie oraz w wyjątkowych przypadkach
przykrywy kablowe.

8.WYMAGANIA TRANSMISYJNE
8.1.Tłumienność torów światłowodowych
Wszystkie tory światłowodowe jednomodowe powinny mieć zmierzoną tłumienność dla
fal 1310 nm i 1550 nm, a następnie wyliczoną tłumienność jednostkową.
Tłumienność jednostkowa każdego toru światłowodowego (bez połączeń) nie powinna
przekraczać wartości przepisanych w uzgodnionych warunkach technicznych dla kabli danej
klasy, wybranej przez projektanta, w sposób umożliwiający spełnienie wymagań bilansu
mocy dla danego odcinka regeneratorowego (wg p.2.6.1). Tłumienność ta dla światłowodów
 29

jednomodowych nigdy nie powinna przekraczać 0,5 dB/km dla fali 1310 nm oraz 0,3 dB/km
dla fali 1550 nm .
Dla przypadków krytycznych tj. dla długich odcinków regeneratorowych należy wybierać
kable zawierające światłowody wyższej klasy np. o tłumienności 0,4 dB/km dla fali 1310 nm
oraz 0,25 dB/km dla fali 1550 nm.
Tłumienność każdego toru światłowodowego (włókien wraz z ich połączeniami) nie po-
winna przekraczać wartości sumy tłumienności wszystkich połączonych odcinków włókien
powiększonej o tłumienność połączeń stałych i rozłącznych.
Tak więc rzeczywista tłumienność toru nie powinna przekraczać wartości obliczonych wg
wzorów:
a) na odcinkach regeneratorowych zawierających nie więcej, niż 10 złączy kabli światło-
wodowych (n1£10)
atk£ ak × l opt+ n1 × 0,15 + n2 × 0,5 [dB]

b) na odcinkach regeneratorowych zawierających więcej, niż 10 złączy kabli światło-

wodowych (n1>10)

atk£ ak × l opt+ n1 × 0,08 + n2 × 0,5 [dB]

gdzie :

atk - tłumienność toru światłowodowego na odcinku regeneratorowym, mierzona

między półzłączkami na przełącznicach sąsiednich stacji regeneratorowych, w
dB.
ak - tłumienność jednostkowa gotowego kabla, w dB/km
l opt - długość optyczna kabla OTK wraz z zapasami kabla i włókien w złączach, w
km.
n1 - liczba złączy kabla światłowodowego na odcinku regeneratorowym
n2 - liczba złączy światłowodowych rozłącznych na odcinku regeneratorowym
8.2. Tłumienność połączeń światłowodów
Połączenia światłowodów jednomodowych powinny być tak wykonane, aby ich tłumien-
ność nie przekroczyła wartości:
- 0,08 dB dla połączeń spajanych, określana jako wartość średnia (z uwzględnieniem
znaków) z pomiarów w obu kierunkach transmisji, gdy liczba spojeń >10.
- 0,15 dB dla połączeń spajanych, określana jako wartość średnia (z uwzględnieniem
znaków) z pomiarów w obu kierunkach transmisji gdy liczba spojeń £10
- 0,2 dB dla połączeń mechanicznych i klejonych
- 0,5 dB dla złączy rozłączalnych (wartość maksymalna przyjmowana do obliczeń),
przy czym średnia wartość tej tłumienności nie powinna przekraczać 0,3 dB.
Dla połączeń spajanych dopuszcza się maksymalną bezwzględną wartość tłumienności
połączenia 0,3 dB, jeśli 3 próby spajania nie pozwoliły na uzyskanie wartości 0,15 dB,
przy czym uzyskiwane wyższe wartości były prawie jednakowe. Dopuszcza się na odcinku
kontrolnym (15 km) nie więcej niż 2 tego typu połączenia dla każdego toru pod warunkiem
uwzględnienia ich obecności w bilansie mocy odcinka regeneratorowego.
Tłumienność odbiciowa złączek światłowodowych (reflektancja) nie powinna być mniej-
sza niż 35 dB.
8.3.Niejednorodność tłumienności
Zmiana tłumienności jednostkowej wzdłuż odcinka, pomiędzy sąsiednimi złączami
światłowodowymi, nie powinna przekraczać 0,1 dB/km dla fal 1310 nm i 1550 nm, na
każdym dowolnie wybranym jednokilometrowym odcinku światłowodu.
 30

Skokowy wzrost tłumienności wywołany punktowymi wtrąceniami nie powinien być

większy od 0,1 dB.

9.DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA

9.1.Wymagania ogólne
Dokumentacja powykonawcza wybudowanej linii optotelekomunikacyjnej powinna za-
wierać wszystkie elementy określone w instrukcji TP SA T-01 pt. "Odbiór i utrzymanie
kablowych linii optotelekomunikacyjnych". Dokumentacja dostarczana jest inwestorowi
przez kierownika budowy po zakończeniu budowy linii.
9.2.Dokumentacja trasowa
Część trasowa dokumentacji powykonawczej powinna być sporządzona w formie odręb-
nego dokumentu powykonawczego, niezależnie od poprawionej dokumentacji projektowej.
Powinna być ona wykonywana na bieżąco, w miarę postępu budowy linii, przez uprawnio-
nego geodetę pod nadzorem kierownika budowy i inspektora nadzoru. Fakt ten powinien
znaleźć odzwierciedlenie w postaci odpowiedniego zapisu w dokumentacji powykonawczej.
9.3.Załączniki do dokumentacji
Załącznikami do dokumentacji powykonawczej powinny być protokoły przekazania
użytkownikom terenu czasowo zajętego dla potrzeb budowy linii oraz odpowiednie protokoły
stwierdzające prawidłowość wykonania zbliżeń i skrzyżowań linii z innymi obiektami uzbro-
jenia terenowego.
Do zakresu dokumentacji powykonawczej należą również protokoły zawierające
wyniki pomiarów wykonanych zgodnie z postanowieniami p. 10.2.

10.BADANIA I POMIARY KABLI I LINII

OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH
10.1.Badania wykonywane w trakcie budowy i montażu linii
10.1.1.Badania przed pracami instalacyjnymi
Przed przystąpieniem do prac instalacyjnych i montażowych na linii kablowej wszystkie
odcinki fabrykacyjne kabli należy poddać szczegółowym oględzinom zewnętrznym w celu
wykrycia jakichkolwiek uszkodzeń, które mogły powstać podczas transportu lub przeładun-
ku bębnów. Należy sprawdzić prawidłowość zabezpieczenia końców kabli przed
zawilgoceniem oraz zabezpieczenia samych kabli na bębnach przed uszkodzeniami, zwraca-
jąc uwagę także na wygięcia kabla o zbyt małym promieniu. W przypadkach wątpliwych,
tzn. jeśli istnieje podejrzenie o niewłaściwe obchodzenie się z kablem przed dostarczeniem go
na plac budowy, konieczne jest wykonanie pomiarów reflektometrycznych takich, jak przy
odbiorze kabli od producenta.
Na tym etapie prac konieczne jest ustalenie kolejności instalowania poszczególnych od-
cinków kabli, dla zachowania zgodności z projektem, zarówno co do typów kabli
przeznaczonych na odpowiednie odcinki w linii, jak i co do długości odcinków instalowa-
nych. Konieczne jest więc dokonanie alokacji odcinków fabrykacyjnych, a w razie potrzeby
sprawdzenie ich długości i konstrukcji, w celu stwierdzenia zgodności z projektem technicz-
nym.
10.1.2.Badania i pomiary w czasie budowy
W trakcie budowy i montażu linii powinny być wykonywane niżej podane pomiary:
a) Po ułożeniu kabla, a przed rozpoczęciem montażu złączy należy wykonać pomiary
kontrolne potwierdzające parametry światłowodów. Pomiary należy wykonać przy
pomocy reflektometru dla fali 1550 nm.
b) Po wykonaniu połączeń światłowodów należy wykonać pomiary reflektometryczne z
obydwu stron odcinka zmontowanego dla fal 1310 nm i 1550 nm, w celu stwierdzenia
 31

poprawności wykonanych połączeń. Dopiero po pozytywnym wyniku tych pomiarów

dla wszystkich włókien światłowodowych w kablu można przystąpić do ostatecznego
zamknięcia mufy złączowej.
c) Po całkowitym zmontowaniu odcinka regeneratorowego, dla uzyskania wykresów re-
flektometrycznych, należy wykonać na wszystkich włóknach pomiary
reflektometryczne dla fal 1310 nm i 1550 nm, z obydwu stron odcinka, pomiędzy
przełącznicami światłowodowymi. Nie spełniające wymogów spojenia, ujawnione w
trakcie pomiarów należy poprawić. Wykresy reflektometryczne uzyskane po napra-
wieniu wadliwych spojeń należy zarejestrować na dyskietkach komputerowych i
przekazać jako załączniki do dokumentacji powykonawczej. Stanowić one będą cha-
rakterystyki wzorcowe (odniesienia) wybudowanej linii.

Pomiary reflektometryczne na zmontowanej linii powinny umożliwiać określenie:

* całkowitej długości optycznej linii
* całkowitej tłumienności linii
* tłumienności jednostkowej całej linii i jej odcinków składowych
* tłumienności połączeń
Poprawne wyniki tych pomiarów uzyskuje się tylko wtedy, gdy wartość współczynnika
załamania wprowadzana do reflektometru jest zgodna z wartością podaną przez producenta
kabla.
10.2.Pomiary wykonywane przy odbiorze linii
Na zmontowanym odcinku regeneratorowym linii optotelekomunikacyjnej należy wyko-
nać następujące pomiary:
a) pomiary właściwości transmisyjnych torów optycznych metodą reflektometryczną
(wg 10.1.2.c)
b) pomiary tłumienności wynikowej torów metodą transmisyjną
c) pomiar reflektancji złączy światłowodowych.
Na uzasadnione technicznie życzenie zleceniodawcy dopuszcza się wykonanie pomiaru
współczynnika dyspersji chromatycznej światłowodów w wybudowanej linii w celu oblicze-
nia rzeczywistego pasma przenoszenia.
Pełny zakres pomiarów wykonuje się dla każdego toru optycznego włączanego do pracy.
Na torach rezerwowych przeprowadza się tylko pomiary wg punktów a i b.
Dla każdego włókna światłowodowego na odcinku regeneratorowym należy pomierzyć
tłumienność pomiędzy dwiema skrajnymi przełącznicami światłowodowymi. Pomiar powi-
nien być wykonany dla obu pasm optycznych t.j. 1310 nm i 1550 nm w obydwu kierunkach
transmisji. Celem tego pomiaru jest sprawdzenie łącznej tłumienności kabla wraz ze złącza-
mi rozłączalnymi i potwierdzenie zgodności z obliczonym bilansem mocy odcinka
regeneratorowego.
Zestaw pomiarowy powinien zawierać stabilizowane źródło światła na fale 1310 + 20 nm
i 1550 + 20 nm przy szerokości spektralnej (FWHM) < 10 nm.
Pomiary wypadkowego pasma przenoszenia toru optycznego wykonuje się przy odbiorze
wybudowanej linii optotelekomunikacyjnej jeśli wymagane pasmo transmisji jest większe niż
połowa pasma obliczonego teoretycznie dla danego toru. Pomiar ten sprowadza się do po-
miaru uśrednionej wartości współczynnika dyspersji chromatycznej. Zalecaną metodą
pomiaru jest metoda pomiaru przesunięcia fazy
Pomiar reflektancji złączy rozłączalnych pozwala na ocenę prawidłowości połączeń
zwłaszcza znajdujących się blisko laserowego źródła światła i mogących szkodliwie wpły-
wać na jego pracę. Pomiar może być wykonany przy zastosowaniu reflektometru lub z
użyciem sprzęgacza kierunkowego.
Dla torów współpracujących z systemami PDH 140 Mbit/s wymagany jest pomiar re-
flektancji Rn od złączy metodą reflektometryczną.
Dla torów współpracujących z systemami SDH wymagane są dwa rodzaje pomiarów
 32

* pomiar reflektancji Rn ³ 35 dB od złączy metodą reflektometryczną,

* pomiar tłumienności fali odbitej R ³ 25 dB z wykorzystaniem sprzęgacza optycznego.
10.3.Badania linii optotelekomunikacyjnych przy odbiorze
10.3.1.Wymagania ogólne
Badania linii polegają na sprawdzeniu przez służby techniczne wykonawcy i nadzoru in-
westorskiego zgodności jej wykonania z wymaganiami zawartymi w normie i dokumentacji
technicznej, łącznie ze wszystkimi zmianami oraz dodatkowymi uzgodnieniami. Protokoły
badań technicznych wraz z innymi dokumentami stwierdzającymi zgodność wykonania linii z
wymaganiami stanowią podstawę do zgłoszenia linii do komisyjnego odbioru.
Tryb przeprowadzania odbiorów wynika z przepisów prawa budowlanego.
10.3.2.Program badań
Składniki optotelekomunikacyjnych linii kablowych podlegają przy odbiorze badaniom
wymienionym w tablicy 4.
10.3.3.Pobieranie próbek.
Z każdego badanego elementu linii należy wybrać losowo do badań części o liczności
wg tablicy 4.
10.3.4.Opis badań
10.3.4.1.Oględziny
Należy sprawdzić, czy elementy składowe linii optotelekomunikacyjnych odpowiadają
tym wymaganiom, których spełnienie może być stwierdzone bez użycia narzędzi i bez de-
montażu. Dopuszcza się wykonywanie wykopów kontrolnych.
Przy oględzinach zaleca się postępować wg następujących zasad:
a) dokonać starannego przeglądu jakości i wykonania elementów składowych, przy
czym należy zwrócić uwagę na jakość montażu, sposób dopasowania elementów,
sztywność konstrukcji, uszczelnienia
b) sprawdzić zabezpieczenie przed samoodkręceniem połączeń gwintowych oraz zabez-
pieczenie przed korozją elementów z powłokami galwanicznymi i malarskimi
c) sprawdzić ułożenie linii w ziemi, studniach kablowych, na mostach, wiaduktach, w
tunelach, na konstrukcjach wsporczych itp.
d) sprawdzić sposób zabezpieczenia linii na brzegu, przy przejściach przez rzeki, kana-
ły, rowy itp.
e) sprawdzić ustawienie słupków oznaczeniowych i oznaczeniowo-pomiarowych
f) sprawdzić sposób wprowadzenia linii do komory kablowej, uszczelnienia, zamocowania
g) sprawdzić wykonanie odbudowy nawierzchni i uporządkowanie terenu
h) sprawdzić zgodność wykonania z dokumentacją oraz czytelność napisów i oznaczeń
i) rozpoznawczych i informacyjnych, jak również stan i estetykę wykonania elementów i czę-
ści składowych
j) sprawdzić zgodność wykonania i wyposażenia z powykonawczą dokumentacją techniczną.
k)
Tablica 4

Opis
Lp. Rodzaje badań (wymaganie wg) Liczność próbki 1 badań wg

Liczba odc. regene- Liczba składników

ratorowych w linii na odc. regenerat.
1. Sprawdzenie struktury linii w sieci (2.1) -/1 -/1 KPT-92
2. Sprawdzenie materiałów (2.2. i 2.5.) 100/- 100/- 10.3.4.3.
3. Sprawdzenie budowy linii w obiektach nadziemnych i podziemnych (2.4.) 20/1 50/- 10.3.4.1.
10.3.4.4.
4. Sprawdzenie usytuowania linii (2.3.2¸2.3.7.) 20/1 50/1 10.3.4.1.
10.3.4.2.
 33

5. Sprawdzenie rodzaju zastosowanych kabli, warunków środowiska i insta- 30/1 100/- 10.3.4.1.
lowania (2.5.1) 10.3.4.3.
10.3.4.4.
67. Sprawdzenie prawidłowości doboru osprzętu (2.5.2.) 30/1 100/- 10.3.4.1.
10.3.4.3.
10.3.4.4.
7. Sprawdzenie długości i tłumienności odcinków regeneratorowych (2.6) 20/1 -/1 10.3.4.5.
8. Sprawdzenie kierunków linii i numeracji elementów kablowych (2.7.) 20/1 -/5 10.3.4.1.
9. Sprawdzenie ułożenia kabli w ziemi (3.1.) 50/1 50/- 10.3.4.1.
10. Sprawdzenie prawidłowości ułożenia rurociągu (3.2.) -/3 -/2 10.3.4.1.
10.3.4.2.
10.3.4.3.
10.3.4.6.
10.3.4.7.
11. Sprawdzenie prawidłowości doboru zasobników i ich lokalizacji (2.5.2.4 i 20/1 10/3 10.3.4.1.
3.3.) 10.3.4.4.
12. Sprawdzenie zgodności numeracji łączonych światłowodów z profilem 20 10/3 10.3.4.10
kabla i numeracją na przełącznicy (6.2)
13. Sprawdzenie prawidłowości ułożenia kabli na terenach szkód górniczych - 100/- 10.3.4.1.
(2.3.6. , 3.2. i 3.7) 10.3.4.8.
14. Sprawdzenie ułożenia kabli na mostach, w kanałach i tunelach (3.5. i 3.6.) 20/1 po jednym z każdego 10.3.4.1.
rodzaju 10.3.4.9.
15. Sprawdzenie ułożenia kabli w kanalizacji kablowej (3.8.) 20/1 10/2 10.3.4.1.
10.3.4.2.
10.3.4.3.
10.3.4.7.
16. Sprawdzenie oznakowania przebiegu kabli (3.4 i 3.9.) 20/1 - 10.3.4.1.
17. Sprawdzenie przebiegu kabli w budynkach (4.) 100/- 100/- 10.3.4.1.
10.3.4.2.
10.3.4.3.
18. Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań z rzekami (5.4.2. i 5.4.4.) 100/- 100/- 10.3.4.1.
10.3.4.2.
10.3.4.3.
10.3.4.9.
19. Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań linii z innymi obiektami 100/- po jednym z każdego 10.3.4.1.
(5.5.) rodzaju 10.3.4.2.
10.3.4.3.
10.3.4.9.
20. Sprawdzenie wykonania złączy przelotowych i odgałęźnych (6.2 i 6.3) 20/1 10/3 10.3.4.1.
10.3.4.4.
10.1.2.
21. Sprawdzenie wykonania zakończeń kabli (6.4) 50/1 100/1 10.3.4.1.
10.3.4.4.
10.1.2.
22. Sprawdzenie zastosowanej ochrony linii (7) - 1 odc. instalacyjny 10.3.4.1.
23. Sprawdzenie wykonania oznakowania ostrzegawczego (11.2) 20/1 -/2 10.3.4.1.
24. Sprawdzenie dokumentacji powykonawczej (9.) 100/- 20/2 10.3.4.1.
10.3.4.2
25. Pomiary odbiorcze (8) 100/- 100/- 10.2.
1) Wartość w liczniku - % ogólnej liczby, w mianowniku - najmniejsza liczba w szt.
10.3.4.2.Sprawdzenie wymiarów
W celu sprawdzenia zgodności z dokumentacją należy sprawdzić:
a) wymiary gabarytowe elementów lub części składowych linii optotelekomunikacyjnych
b) rozmieszczenie ciągów kablowych na konstrukcjach wsporczych i innych
c) domiary poprzeczne i wzdłużne trasy do punktów domiarowych
d) głębokość ułożenia rurociągu, rur ochronnych przepustowych, taśmy ostrzegawczej i
innych elementów.
Pomiary należy wykonać przymiarami liniowymi. Odchyłki wymiarowe można uznać za
dopuszczalne, jeżeli umożliwiają montaż części składowych i nie będą miały wpływu na
prawidłową eksploatację linii optotelekomunikacyjnej.
10.3.4.3.Sprawdzenie materiałów
Sprawdzenie materiałów użytych do budowy linii optotelekomunikacyjnej polega na
stwierdzeniu ich zgodności z wymaganiami norm lub innych dokumentów poświadczających
zgodność użytych materiałów z wymaganiami dokumentacji technicznej lub uzgodnionych
warunków technicznych. Jakość materiałów powinna być poświadczona atestem lub innym
dokumentem ich dostawców. Dla kabli i osprzętu użytego do budowy linii optotelekomuni-
 34

kacyjnej powinny być przedstawione aktualnie ważne dokumenty homologacyjne Minister-

stwa Łączności.
10.3.4.4. Sprawdzenie poprawności doboru kabli i osprzętu
Polega ono na porównaniu zastosowanych kabli i osprzętu z dokumentacją powyko-
nawczą
10.3.4.5. Sprawdzenie długości i tłumienności odcinków regeneratorowych
Polega to na obliczeniu faktycznej tłumienności torów na odcinku regeneratorowym wg
2.6 i porównaniu ich z wynikami pomiarów wykonanych wg 10.2.
10.3.4.6.Sprawdzenie głębokości ułożenia rur i innych elementów składowych rurociągu,
w którym przebiega linia optotelekomunikacyjna
Sprawdzenie polega na kontroli przez nadzór techniczny w trakcie budowy lub na wyko-
naniu próbnych wykopów i pomiarze taśmą mierniczą.
10.3.4.7.Sprawdzenie szczelności
Badany odcinek kanalizacji wtórnej lub rurociągu kablowego o długości 2 km należy
na jednym końcu uszczelnić kapturkiem termokurczliwym z klejem termotopliwym (KTk), a
na drugim - kapturkiem termokurczliwym (KTkw) z klejem i zaworem wpusto-
wo-kontrolnym (wentylem). Poprzez wentyl należy odcinek ten napełnić stopniowo
sprężonym powietrzem do nadciśnienia ok. 100 kPa i zanotować wartość nadciśnienia. Po
upływie co najmniej 24 godzin należy ponownie zmierzyć nadciśnienie i zanotować jego
wartość. Odcinek kanalizacji wtórnej lub rurociągu kablowego należy uznać za szczelny,
jeśli porównanie wyników pomiarów nie wykazuje ubytku nadciśnienia o więcej, niż 10 kPa.
10.3.4.8.Sprawdzenie zabezpieczenia linii (rurociągu) na terenie szkód górniczych
Sprawdzenie polega na kontroli przez nadzór techniczny w trakcie budowy lub na wyko-
naniu próbnych wykopów.
10.3.4.9.Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań
Sprawdzenie polega na kontroli przez nadzór techniczny w trakcie budowy lub na wyko-
naniu próbnych wykopów i pomiarze taśmą mierniczą, sprawdzeniu ochrony i głębokości
ułożenia rurociągu i rur przepustowych.
Do odbioru linii w miejscach zbliżeń i skrzyżowań z innymi urządzeniami uzbrojenia te-
renowego powinny być przedstawione dokumenty ich odbioru indywidualnego przez
użytkowników tych urządzeń.

10.3.4.10. Sprawdzenie zgodności numeracji łączonych światłowodów z profilem kabla i

numeracją na przełącznicy
Sprawdzenie polega na kontroli połączeń przez nadzór techniczny w trakcie montażu
złączy światłowodowych na zgodność z postanowieniami p. 6.2 i porównaniu z dokumenta-
cją powykonawczą złączy.
10.4.Ocena wyników badań
Przedstawioną do badań linię optotelekomunikacyjna należy uznać za wykonaną zgodnie
z wymaganiami normy, jeżeli badania wg 10.1¸10.3. dały wynik pozytywny. Składniki, któ-
re w wyniku badań otrzymały ocenę ujemną, powinny być poprawione lub wymienione i
ponownie zgłoszone do odbioru.

11.ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRACY PRZY MONTAŻU I BADANIACH

LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH
11.1.Środki bezpieczeństwa pracy w styczności ze światłowodami
Należy zachować szczególną ostrożność przy pracach prowadzonych w styczności ze
światłowodami. Ich ułamane lub odcinane końce są bardzo ostre i łatwo mogą wbijać się w
 35

skórę ludzką. Są one szczególnie niebezpieczne dla oczu, ust, skóry twarzy itp. Krótkie od-
cinki kabli i włókien światłowodowych powinny być starannie zbierane i składane do
specjalnych pojemników, a następnie likwidowane w taki sposób, aby nie były bezpośrednio
dostępne dla osób nieświadomych ich szkodliwości. Monterzy i technicy powinni być
ostrzeżeni o niebezpieczeństwach przy pracach z włóknami światłowodowymi i pouczeni o
sposobach obchodzenia się z nimi.
11.2.Środki bezpieczeństwa pracy przy badaniach kabli, linii i urządzeń optotelekomuni-
kacyjnych
Przyrządy stosowane do pomiarów parametrów transmisyjnych kabli, linii i urządzeń
optotelekomunikacyjnych oraz same urządzenia są prawie zawsze wyposażone w lasery, bę-
dące źródłem niewidzialnego promieniowania optycznego dużej mocy. Jest ono szczególnie
niebezpieczne dla wzroku, nie wolno więc pod żadnym pozorem wystawiać niczyich oczu na
jego działanie. Nie wolno zaglądać w końcówki światłowodów prowadzących promieniowa-
nie laserowe, aby np. sprawdzić, czy laser już działa albo czy koniec światłowodu lub
półzłączki jest czysty.
Końcówki przewodów, gniazda na urządzeniach i przyrządach pomiarowych lub pół-
złączki, na wyjściu których może być emitowane promieniowanie laserowe powinny być
opatrzone znakiem ostrzegawczym i napisem UWAGA ! NIEWIDZIALNE
PROMIENIOWANIE LASEROWE.
Szczegółowe przepisy bezpieczeństwa pracy z laserami podane są w normie
PN-91/T-06700 w rozdziale III " Wytyczne dla użytkownika" oraz w instrukcji TPSA T-01
pt. "Odbiór i utrzymanie kablowych linii optotelekomunikacyjnych ".

KONIEC
 36

INFORMACJE DODATKOWE

1.Instytucja opracowująca normę

Zakład Doświadczalny Budownictwa Łączności
2.Literatura techniczna związana
2.1. Normy i dokumenty TPSA
ZN-96/TPSA-004 Telekomunikacyjne linie przewodowe. Zbliżenia i skrzyżowania linii
telekomunikacyjnych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego. Ogólne wymagania i
badania.
ZN-96/TPSA-005 Telekomunikacyjne linie kablowe. Kable optotelekomunikacyjne jednomo-
dowe liniowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-006 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Linie optotelekomunika-
cyjne. Złącza spajane światłowodów jednomodowych. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-007 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Linie optotelekomunika-
cyjne. Złączki światłowodowe i kable stacyjne. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-008 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Linie optotelekomunikacyj-
ne. Osłony złączy kabli optotelekomunikacyjnych. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-009 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Linie optotelekomunika-
cyjne. Przełącznice światłowodowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-010 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Linie optotelekomunika-
cyjne. Osprzęt do zawieszania kabli optotelekomunikacyjnych na podbudowie
telekomunikacyjnej i energetycznej do 1 kV. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-012 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja pierwotna. Wyma-
gania i badania.
ZN-96/TPSA-013 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja wtórna i rurociągi
kablowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-017 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury kanalizacji wtórnej i ruro-
ciągu kablowego (RHDPE). Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-018 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury polietylenowe (RHDPEp)
przepustowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-019 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury trudnopalne (RHDPEt)
Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-020 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Złączki rur. Wymagania i bada-
nia.
ZN-96/TPSA-021 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Uszczelki końców rur. Wymaga-
nia i badania.
ZN-96/TPSA-022 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Przywieszki identyfikacyjne.
Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-023 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Studnie kablowe. Wymagania i
badania.
ZN-96/TPSA-024 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Zasobniki złączowe. Wymagania
i badania.
ZN-96/TPSA-025 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Taśmy ostrzegawcze i
ostrzegawczo-lokalizacyjne. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-026 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Słupki oznaczeniowe i
oznaczeniowo-pomiarowe. Wymagania i badania.
INSTRUKCJA T-01 Odbiór i utrzymanie kablowych linii optotelekomunikacyjnych.
2.2. Inne normy i dokumenty polskie.
PN-87/E-90054 Przewody elektroenergetyczne ogólnego przeznaczenia do układania na stałe.
Przewody jednożyłowe o izolacji polwinitowej.
 37

PN-91/M-34501 Gazociągi i instalacje gazownicze. Skrzyżowania gazociągów z przeszko-

dami terenowymi. Wymagania.
PN-85/S-10030 Obiekty mostowe. Obciążenia.
PN-91/T-06700 Bezpieczeństwo pracy przy promieniowaniu emitowanym przez urządzenia
laserowe. Klasyfikacja sprzętu. Wymagania i wytyczne dla użytkownika.
PN/T-01002 Słownictwo telekomunikacyjne. Teletransmisja przewodowa. Nazwy i określe-
nia.
PN/T-01003 Słownictwo telekomunikacyjne. Telefonia. Nazwy i określenia.
BN-72/3233-12 Telekomunikacyjne linie kablowe. Prefabrykowana przykrywa żelbetowa.
BN-74/3233-17 Telekomunikacyjne linie kablowe. Słupki oznaczeniowe i oznaczenio-
wo-pomiarowe.
BN-80/6775-03.00 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, par-
kingów i torowisk tramwajowych. Wymagania i badania.
BN-80/6775-03.01 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, par-
kingów i torowisk tramwajowych. Płyty drogowe.
BN-75/8846-01 Roboty ziemne w podtorzu kolejowym do układania przewodów rurowych.
Wymagania i badania.
BN-73/8939-04 Konstrukcje odciążające pod czynnymi torami kolejowymi. Wymagania i ba-
dania przy odbiorze zmontowanych konstrukcji.
BN-80/8939-17 Przeprowadzanie rurociągów i kabli pod torami kolejowymi. Wymagania i
badania.
BN-73/8984-05 Kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania i badania.
BN-89/8984-10 Zakładowe sieci telekomunikacyjne przewodowe. Instalacje wnętrzowe.
Ogólne wymagania.
BN-76/8984-16 Telekomunikacyjne linie przewodowe. Skrzyżowania z liniami kolejowymi.
Ogólne wymagania.
BN-89/8984-17/03 Telekomunikacyjne sieci miejscowe. Linie kablowe. Ogólne wymagania i
badania.
BN-89/8984-18 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Ogólne wymagania i badania.
BN-88/8984-19 Telekomunikacyjne sieci wewnątrzzakładowe przewodowe. Linie kablowe.
Ogólne wymagania i badania.
WT-94/K-449 Warunki techniczne. Kable optotelekomunikacyjne. Ogólne wymagania i bada-
nia. FK Ożarów Maz.
WT-94/K-450 Warunki techniczne. Kable optotelekomunikacyjne. Metody badań.
FK Ożarów Maz.
WT-94/K-451 Warunki techniczne. Kable optotelekomunikacyjne. Nazwy i określenia.
FK Ożarów Maz.
WT-94/K-452 Warunki techniczne. Kable optotelekomunikacyjne. Rodzaje kabli.
FK Ożarów Maz.
WT-94/K-453 Warunki techniczne. Kable optotelekomunikacyjne z ośrodkiem rozetowym
nieopancerzone i opancerzone. FK Ożarów Maz.
WT-94/K-454 Warunki techniczne. Kable optotelekomunikacyjne z ośrodkiem tubowym nie-
opancerzone i opancerzone. FK Ożarów Maz.
WT-94/K-455 Warunki techniczne. Kable optotelekomunikacyjne samonośne.
FK Ożarów Maz.
WT-94/K-456 Warunki techniczne. Kable optotelekomunikacyjne stacyjne. FK Ożarów Maz.
WARUNKI techniczne na kanałowe i doziemne kable optotelekomunikacyjne dla sieci
miejscowych i wewnątrzstrefowych. OTO Lublin 1988 (dotyczy kabli ze światłowodami
gradientowymi, wielomodowymi).
WARUNKI techniczne na optotelekomunikacyjne kable ze światłowodami jednomodowymi w
luźnym pokryciu wtórnym w powłoce z tworzyw termoplastycznych. OTO Lublin 1990.
USTAWA z dnia 24 października 1974 r. Prawo wodne. (Dz. U. Nr 38 poz. 230 z późniejszy-
mi zmianami)
 38

USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. (Dz. U. Nr 89 poz. 414)

USTAWA z dnia 21marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14 poz. 60)
USTAWA z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (tekst jedn. Dz.U.Nr 117 poz. 564 z 1995 r.)
WYTYCZNE ochrony odgromowej telekomunikacyjnych kabli dalekosiężnych o powłokach
metalowych. Instytut Łączności, 1977.
ROZPORZĄDZENIE Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 listopada 1995 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe. (Dz.U. Nr 139 poz.
686).
ROZPORZĄDZENIE Ministra Łączności z dnia 31 maja 1993 r. w sprawie określenia syste-
mów telekomunikacyjnych, zakładanych i używanych na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz.U. Nr 63 poz. 302).
ROZPORZĄDZENIE Ministra Łączności z dnia 16 lipca 1993 r. w sprawie wymagań tech-
nicznych i eksploatacyjnych oraz warunków wzajemnej współpracy urządzeń, linii i sieci
telekomunikacyjnych zakładanych i używanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz.U. Nr 70 poz. 340):
załącznik nr 2. Podstawowe wymagania techniczne i eksploatacyjne
dla sieci
telekomunikacyjnych.
załącznik nr 11. Wymagania techniczne i eksploatacyjne dla kabli i linii
światłowodowych.
załącznik nr. 12. Wymagania techniczne i eksploatacyjne dla kabli świa-
tłowodo-
wych w przewodzie odgromowym linii wyso-
kiego napięcia.
załącznik nr. 13. Wymagania techniczne i eksploatacyjne dla światło-
wodowej
przełącznicy kabli jednomodowych.
załącznik nr 14. Wymagania techniczne i eksploatacyjne dla rodziny te-
letransmi
syjnych plezjochronicznych systemów cyfrowych.

ROZPORZĄDZENIE Ministra Łączności z dnia 16 marca 1994 r. w sprawie wprowadzenia

obowiązku stosowania Polskich Norm i norm branżowych z dziedziny łączności.
(Dz.U. Nr 40 poz. 151)
ZARZĄDZENIE Ministra Żeglugi z dnia 1 lutego 1967 r. w sprawie uprawiania żeglugi i
spławu na śródlądowych drogach wodnych. (Mon. Pol. Nr 14 poz. 71).
ZARZĄDZENIE Ministra Łączności Nr 13 z dnia 28 lutego 1986 r. wprowadzające załącznik
pt.Wytyczne o ochronie linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym
oddziaływaniem linii elektroenergetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego.
ZARZĄDZENIE Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992 r. w sprawie warunków, jakim
powinny odpowiadać linie i urządzenia telekomunikacyjne oraz urządzenia do przesyłania
płynów lub gazów w razie zbliżenia się lub skrzyżowania. (Mon. Pol. Nr 13 poz. 94).
ZARZĄDZENIE Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992 r. w sprawie zasad i warunków
budowy linii telekomunikacyjnych wzdłuż dróg publicznych, wodnych, kanałów oraz w
pobliżu lotnisk i w miejscowościach, a także ustalania warunków, jakim te linie powinny
odpowiadać. (Mon. Pol. nr 13 poz. 95).
2.3. Publikacje IEC
Publikacje International Electrotechnical Commission (IEC) przedstawiają wymagania
dotyczące wyrobów, ujmowane z punktu widzenia producentów:

331-1 Charakterystyki odporności ogniowej kabli elektrycznych.

793-1/1989 (Wydanie III) Optical fibers. Part 1. Generic specification.
 39

793-2/1989 (Wydanie III) Optical fibers. Part 2. Product specifica-

tions.
794-1/1987 Optical fiber cables. Part 1. Generic specification.
794-2/1989 (Wydanie II) Optical fiber cables. Part 2. Product specifi-
cations.

2.4. Zalecenia ITU-T (CCITT)

Przepisy zawarte w Zaleceniach odnoszą się przede wszystkim do parametrów sieci i ich
części składowych, aby gwarantowały one właściwą jakość usług telekomunikacyjnych w
ruchu międzynarodowym i krajowym.

Zalecenia zawarte są w Księdze Niebieskiej:

a) tom III.3: Transmission media - Characteristics. Recommendations G.601-G.654.

G.651 Characteristics of 50/125 mm multimode graded index optical fibre cable.

Annex A. Meaning of the terms used in the Recommendation.
Annex B. Test methods.
G.652 Characteristics of single-mode optical fibre cable.
Annex A. Meaning of the terms used in the Recommendation.
Annex B. Test methods for single-mode fibres.
G.653 Characteristics of a dispersion shifted single-mode optical fibre cable.

b) tom III.4: General aspects of digital transmission systems, terminal equipments.

Recommendations G.700 - G.795.
G.707 Synchronous Digital Hierarchy (SDH) bit rates.
G.708 Network node interface for the SDH.
G.709 Synchronous multiplexing structure.
G.781 Structure of Recommendations of multiplexing equipment for SDH.
G.782 Types and general characteristics of SDH multiplexing equipment.
G.783 Characteristics of SDH multiplexing equipment functional blocks.
G.784 SDH management.

c) tom III.5: Digital networks, digital sections and digital line systems. Recommenda-
tions
G.801-G.956.
G.921 Digital Sections based on the 2048 kbit/s hierarchy.
G.955 Digital line systems based on the 1544 kbit/s and the 2048 kbit/s hierarchy on
optical fibre cables
G.957 Optical Interfaces for equipment and systems relating to Synchronous Digital
Hierarchy.

Opracowanie Zakładu Doświadczalnego Budownictwa Łączności wykonane przez

zespół pod kierunkiem Stanisława Góreckiego.