Professional Documents
Culture Documents
Stockholm Nr 3 2019
BUUGAAG CUSUB....
SAFARKAYGII SOMALILAND...
HAWLWADEENADA/REDAKTIONEN:
Musa M. Isse, Sayid-Ahmed Dhegey, Hani
Osman, Mona Monasar, Huda Yuusuf,
Ishrah Hassan Abdi och Amran Ahmed
Taageerayaasha/Övriga medarbetare i
detta nummer: Hassan Madar, Fardus M.
Ahmed, Farah Mohamud
MAAMULKA/PRENUMERATION:
Sayid-Ahmed Dhegey
SAWIRKA JALDIGA/OMSLAGSFOTO:
Unsplash
HABAYNTII/LAYOUT: Musa M. isse
Waxa soo saara ururka/Ges ut av Somali
Nordic Culture
2 2
TUSMADA / INNEHÅLL
4 Safarkaygii Somaliland...
5 Muhiimadda buugaagta carruurta...
6 Naadiga Akhriska Timacadde...
8 Dhibaatada carruurta ka haysata...
9 Xaqiiqooyinka Kalluunka...
10 Xasuus Qorkii Dhako Dhako...
12 Barni iyo bisaddeedii Milgo...
16 Waraysi: Maxamed Axmed Askar...
18 Bandhiga buugaagta carruurta...
20 Sheeko taxane ah: Dalmar...
22 Toban erey oo ka bilaabma....
Vill du veta
mer om mig?
kolla sidan 10
3 3
Safarkaygii Somaliland iyo fasaxii xiisaha badnaa
4
Barnaamij ku saabsan muhiimadda buugaagta carruurta
Sayid-Axmed Dhegey iyo Musa M. Isse Sidoo kale Najuum waa farshaxaniiste xiisay-
oo ka mid ah bahda Carruurteenna ayaa sa sheekooyinka carruurta iyo sidii ubadku u
20-kii bishii Juun 2019 barnaamij ku baran lahaayeen farshaxanka iyo waxsawirrid-
qabtay xarunta dhaqanka ee Hargeysa. da.
Barnaamijkan oo ku saabsanaa muhii- Barnaamijkan oo ahaa mid xiiso badan ayaa
madda ay leedahay suugaanta carruurtu si weyn looga dooday sidii loo heli lahaa
iyo kaalinta ay ka ciyaarto barbaarinta buugaag carruureed oo tayo leh oo af Soomaali
ubadka. Waxa sidoo kale barnaamijka ku qoran. Waxa si weyn looga hadlay kaalinta
ka qaybgalay Hana Daa’uud iyo Najuum suugaanta carruurtu ka ciyaari karto garaadko-
Arts oo ah laba gabdhood oo ka shaqeeya rinta iyo barbaarinta ubadka.
arrimaha carruurta.
Hana Daa’uud waa garyaqaanad u Dadweynihii madasha ka soo qaybgalay oo
doodda xuquuqda carruurta, waxaanay aad u badnaa ayaa su’aalo dhawr ah waydiiyay
barnaamijyo madadaalo ah u samaysaa martidii barnaamijka, waxaanu barnaamijkaasi
carruurta ku jirta xarunta agoomaha ee noqday mid si weyn loo xiiseeyay.
Hargeysa.
5
Waxqabadka Naadiga
Akhriska Timacadde
loo qabo in la ururiyo oo la kaydiyo taariikhda
waxtarka leh ee reer Gabiley. Sida laysla qirsan
yahay, waxa lumay taariikho badan oo gobolku
lahaa, taasi oo u baahnayd in la kaydiyo. Wax-
aana inta badan taariikh qiimo badan la dhinta
waxgaradka iyo waayeelka waayay cid ka qorta
aqoontii ay xambaarsanaayeen.
N
waxa ay la wadaagtaa wanaagaa uu leeyahay
aadiga akhriska Timacadde waa naadi dhulka beeraleyda ahi. Waayo, dadka dhulkaa
ka dhisan magaalada Gabiley, waxaana la ku nooli maaha bulsho dagaal oo mar kasta
aas aasay taariikhdu markay ahayd 14 seeftoodu galka ka saaran tahay, ee waa bulsho
Sebtember 2009. Waa naadigii ugu hor- badarkooda iska beerta, caanahooda iska dhama,
reeyay ee noociisa ah ee loo sameeyo u cadkooda iska cuna, ceeb iyo cadho midna aan
hiilinta qalinka iyo akhriska, si loo bad- laga soo sheegin.
baadiyo hiddaha, dhaqanka, afka iyo
taariikhda bulshada. Sidoo kalena dhal- Gabiley waa deegaan astaan u ah horumarka
linyarada loo baro faa’iidada uu akhrisku u Somaliland. Dhalinyartan isku bahaysatay in ay
leeyahay iyo kaalinta uu ka ciyaaro horu- kor u soo qaadaan dhaqankooda, isla markaana
marka bulshada. Naadigan waxa iska kaa- soo nooleeyaan afkoodii sii dhimanayay ayaa
shaday hirgalintiisa oo hiil iyo hooba isla bilaabay in ay dawo cusub u hehaan arrimaha
garab istaagay aqoonyahanno dareemay aan kor ku soo xusnay. Waxa ay isla garteen in
baahida fog ee loo qabo in la badbaadiyo xoojiyaan akhriska iyo qoraalka.
dhaxalka taariikheed ee bulshada reer Ga- Naadigani waa natiijadii ka soo baxday tashi-
biley iyo ta reer Somaliland. yo badan, doodo badan iyo dadaalo badan oo
dhalinyartan muwaadiniinta ah ee ka soo jeeda
Naadigan waxaa loo aasaasay in bulshada Gabiley ay sameeyeen. Dhalinyartani waxay
gobolka Gabiley lagaga jeediyo balwadaha qaateen xigmada tiraa “ Wixii rag u kaco rabi-
kala duwan sida, qabyaalada, qaadka iyo na aqbalo wuu rumoobaa”, Aakhirkiina waxay
tahriibta, islamarkaana kor loogu qaado go’aan midaysan ku gaadheen gudaha gobolka
dhaqanka wax-akhriska iyo qoraalka si ga- Gabiley in loogu magac daro naadiga Gabayaagii
raadka bulshada loo dhiso. Naadigu waxa caanka ahaa ee gobolka ka soo jeeday, ummada
uu dareensan yahay in hadda baahi weyn Soomaaliyeed oo dhamina wada taqaaney ee
Cabdillaahi Suldaan Timacadde.
6
Qaar ka mid ah ka soo qaybgalayaasha barnaamijyada naadiga akhriska Timacadde
Ujeedooyinkii loo Asaasay Naadiga Akhriska iyo Sida aynu ognahay carruurtu waa qayb mu-
Qoraalka Timacadde waxa ka mid ah: hiim u ah bulsho kasta. Waana beer haddii si
fiican loo beero, lana maal-geliyo midhahee-
1. In la abuuro is dhexgal bulsho oo ku dhisan da la dheefsan karo, haddii taa cagsigeeda la
horumar iyo is fahan. dayacana hoos u dhac weyn ku keeni karta
2. In lagu dhiirigaliyo dhalinyarta iyo dadka bulshadeenna. Haddaba isaga oo naadiga
waaweyn in ay wax akhriyaan. Timacadde dareensan faa’iidada ay yeelan
3. In la soo saaro qorayaal badbaadiya dhaxalka karto carruurtaasi oo hesha barbaarin iyo u
iyo taariikhda bulshada. jeexida waddo wanaagsan ayaa waxa uu aas-
4. Ilaalinta dhaqanka iyo hiddaha bulshada. aasey barnaamij loogu magac darey “Dhaqan
5. Sameynta xarumo kayd oo dhaqanka iyo dhi- Wax-Akhris” kaasi oo toddobaadkii ama
gaalkiisa lagu xafido. bishii hal mar ka qabsooma xarunta Naadi-
6. In dhalinyarta laga wacyi galiyo aafada qaadka, ga. Ujeedooyinka Barnaamijka Dhaqan wax
qabyaalada iyo tahriibka. akhris wax aka mid ah:
7. In bulshada loo abuuro jawi isdhexgal oo dh-
aqan wanaag ku salaysan 1. In carruurta la baro dhaqanka isdhageysi-
8. In bulshada gobolka Gabiley la tuso nimcada ga iyo doodda.
iyo barwaaqada dhulkooda taal iyada oo qalinka 2. Barida ubadka dhaqanka akhriska iyo
la adeegsanayo. qoraalka.
9. In dhalinyarta gobolka ka soo jeeda la baro 3. Samaynta barnaamijyo madadaalo iyo ga-
habka wax akhriska , lana beddelo fikirkooda si raadkorin siinaya ubadka.
looga faa’iideysto hab toolmoon.
88 8
Xaqiiqooyinka Kalluunka
Salaasa (Talaado)
1010
Arbaca
Barni har en fin katt som heter Milgo. Barni älskar sin katt. Varje dag ger hon sin
katt kött, mjölk och vatten.
12
Barni waxa ay maalin kasta bannaanka kula soo ciyaartaa Milgo. Barni waxa ay
jeceshahay leexada. Waxa ay ku leexaysanaysaa geed ku yaalla gurigooda hortiisa.
Barni är ute på gården varje dag och lekar med sin katt. Barni älskar att gunga.
Hon gungar i en gunga som hänger i ett träd framför deras hus.
13
Barni waxa ay tegaysaa dugsiga. Waxa ay illowday in ay bisadda ka furto qolka ay
ku jirtay. Milgo maalintii oo dhan bay ku jirtay qolkeedii yaraa. Way gaajootay,
waxaanay wayday meel ay ku kaadido.
En dag, när Barni går till skolan så glömmer hon att öppna dörren till det lilla hu-
set där hennes katt bor. Milgo sitter instängd hela dagen utan att komma ut.
Hon
blir mycket hungrig och har ingenstans att gå för att kissa.
14
Imika ayay Barni soo xusuusatay in ay bisaddii ku jirto qolkeedii. Barni waxa ay
albaabka ka furaysaa Milgo. Milgo oo cadhaysan ayaa wajiga ka xagatay Barni.
På väg hem från skolan kommer Barni ihåg att Milgo sitter instängd i det lilla
huset. Hon springer hem för att släppa ut Milgo. När hon öppnar dörren hoppar
Milgo på henne och river henne i ansiktet.
17
Bandhiga Buugaagta Carruurta
20 20
Dalmar waxa uu la fadhiyaa ardaydii ay saaxiibada ahaayeen iyo macallinkiisii.
21 21
Qorax
1) Quraarad-da
2) Qunbo-da
3) Qalin-ka
4) Qaanso-da
Isku day in aad qorto toban eray oo kale oo ka
5) Quful-ka bilaabma xarafka ”Q”. Saddex ka mid ah geli
6) Qasri-ga weedh una soodir Magaasiinka Carruurteenna,
7) Qori-ga oo ku soo dir emailka hoosta ku qoran.
8) Qabuure-ha
9) Qallooc-a
10) Qurux-da
22
23
Prenumerera på Carruurteenna
Postadress:
Somali Nordic Culture
Box 572
175 26 Järfälla