Modyul 9 KATARUNGANG PANLIPUNAN
pagsasanay na maging
Kahulugan ng Katarungan
- Pagbibigay sa kapwa ng nararapat
sa kanya
- Ang tuon nito ay ang labas ng sarili
- Nangangailangan ng panloob na
kalayaan mula sa pagkiling sa
sariling interes
- Nakabatay sa pagkatao ng tao
Ito ay isang pagbibigay at hindi isang
pagtanggap.
– Dr. Manuel B. Dy Jr.
Isang gawi na gumagamit ng kilos-loob sa
pagbibigay ng nararapat sa isanag
indibidwal.
– Santo Tomas de Aquino
Isa kang makatarungang tao kung
ginagamit mo ang iyong lakas sa
paggalang sa batas at sa karapatan ng
tao.
– Andre Comte-Sponville (2003)
Ang pakikibaka para sa katarungan ay
isang walang katapusang laban dahil sa
katotohanang mahirap kalabanin ang
mismong sarili.
Pangunahing Prinsipyo ng Katarungan
Ang paggalang sa karapatan ng
bawat isa anumang ugnayan mayroon ka
sa iyong kapwa.
Nagsisimula sa Pamilya ang Katarungan
- Nagbibigay sa iyo ng kamalayan
tungkol sa katarungan
- Nahuhubog ang iyong pagkatao
- Nahuhubog ang iyong konsensiya
- Iminumulat ka sa katotohanang
may karapatan at tungkulin ka
bilang tao hindi lamang sa pamilya
kundi pati sa lipunan.
- Dito unang nararanasan ang
makatarungan.
Ang Moral na Kaayusan Bilang Batayan ng
Legal na Kaayusan ng Katarungan
Legal na Batas
- Kailangan nakaangkla sa
moralidad ng kilos
- Panlabas na anyo ng moral na
batas
- Nararapat na maging tulay ng
moral na kaayusan sa lipunan
Katarungang Panlipunan
Ang katarungan ay isang
mahalagang pundasyon ng panlipunang
pamumuhay.
- Ito ay nauukol hindi lamang sa
ugnayan ng tao sa kaniyang
kapuwa kundi sa ugnayan din niya
sa kalipunan.
- Namamahala sa kaayusan ng
ugnayan ng tao sa kaniyang pauwa
at sa ugnayan ng tao sa kalipunan.
- Inilalagay nito sa ayos ang
panlipunang ugnayan ayon sa
kraytirya ng pagsunod sa batas
Kapuwa – personal o interpersonal na
ugnayan mo sa ibang tao.
Kalipunan (socius)
- ugnayan ng tao sa isang
institusyon o sa isang tao dahil sa
kaniyang tungkulin sa isang
institusyon.
- Para sa paglilingkod sa kapuwa.
Mga Kaugnay na Pagpapahalaga
1. Dignidad ng Tao – pagkakaroon ng
pagkatao ng isang tao at bukod
tangi ang tao sa nilkha ng Diyos
2. Katotohanan – nag-uudyok sa iyo
na handa mong ibigay ang iyong
buong sarili dahil ito ay may
 kabuluhan sa iyong buhay at sa 1. Nagsasabuhay ng mga
buhay ng iyong kapuwa. Pagpapahalaga
3. Pagmamahal – ang katarungan ay 2. Pagtataglay ng mga Positibong
walang kinikilingan dahil gabay Kakayahan
nito ang diwa ng pagmamahal na 3. Nagpupuri at Nagpapasalamat sa
likas sa tao. Diyos
4. Pagkakaisa – sa bias nito ay may
pag-asang maghilom ang sugat ng 1. Nagsasabuhay ng mga
pagkakahati-hati ng bansa Pagpapahalaga
5. Kapayapaan – pagkakaisa sa puso a. Kasipagan - pagsisikap na gawin o
ng mg tao at sa panlipunang tapusin ang isang bagay ng walang
kaayusan ng katarungan pagmamadali at buong
- bunga ng pagpapaubaya
pagkakaisa at b. Tiyaga - patuloy na paggawa sa
pagmamahal kabila ng mga hadlang sa kanyang
(Santo Papa Juan paligid
Pablo II) c. Masigasig - pagkaroon ng
kasiyahan, pagkasiglang
Ang katarungang panlipunan sa tunay na
nararamdaman sa paggawa
kahulugan nito ay kumikilala sa dignidad
d. Malikhain - hindi galing sa
ng tao at nakatuon sa kabutihan ng tao.
panggagaya bagkus ay buhat sa
Modyul 10 KAGALINGAN SA PAGGAWA malikhaing pag-iisip
e. Disiplina sa Sarili - alam ang
Paggawa hangganan ng ginagawa at
- Isang gawain o produkto na mayroong paggalang sa ibang tao
nangangailangan ng sapat na
kasanayan upang ito ay 2. Nagtataglay ng Positibong
maisagawa Kakayahan
- Nagiging malikhain ang tao sa
paggamit ng kanyang mga Basic Literacy
kakayahan - Pagbabasa
- Mabuti sa tao dahil sa - Pagsulat
pamamagitan nito ay - Pagkuwenta
naisasakatuparan niya ang - Pakikinig
kaniyang tungkulin sa sarili, - Pagsasalita
kapwa, at sa Diyos. (Laborem 3 Yugto ng Pagkakatuto
Exercens)
a. Pagkatuto Bago ang Paggawa –
Kagalingan sa Paggawa paggawa ng plano gabay sa
- Ito ay nasusukat ayon sa maayos pagbuo ng isang Gawain o
na pagsasakatuparan ng mga produkto.
hakbang na dapat isa-alang-alang b. Pagkatuto Habang Ginagawa –
sa paggawa. pagkilala sa iba’t ibang
estratehiyang maaaring gamitin
Katangian ng Nagtataglay ng Kagalingan sa upang mapadali ang
Paggawa pagsasakatuparan ng mga
tunguhin.
 c. Pagkatuto Matapos Gawin ang
Isang Gawain – pagtataya sa
naging resulta o kinalabasan ng
Gawain.
Leonardo da Vinci – itinuring
pinakadakilang henyo sa lahat ng
panahon
Mga Karagdagang Katangian Upang
Maisabuhay ang Kagalingan sa Paggawa
1. Pagiging Palatanong (Curiosita)
- Isa sa labing-anim na Gawi ng Isip
(Habits of Mind)
- Johnlu Koa – may-ari ng Frech
Baker na unang binuksan sa SM
North Edsa
2. Pagsubok ng Kaalaman Gamit ang
Karanasan, Pagpupunyagi
(persistence) at ang Pagiging
Bukas na Matuto sa mga
Pagkakamali (Dimostrazione)
- Sandy Javier – nagtayo ng
tindahan ng liston manok
3. Patuloy na Pagkatuto Gamit ang
Panlabas na Pandama
(Sansazione)
- Maria Gennett Roselle Rodriguez
Ambubuyog – Product and
Support Manager ng Code
Factory, S.L. sa Barcelona, Spain.
4. Pagiging Bukas sa Pagdududa,
Kawalang Katiyakan (Sfumato)
- T’nalak (hibla ng abaca) mula sa
Lake Sebu, Cotabato
- Lang Dulay – Master Weaver ng
mga dream weavers at nagkamit
ng parangal na GAMABA (Gawad
Manlilikha ng Bayan)
5. Ang Paglalapat ng Balanse sa
Sining, Siyensiya, Lohika, at
Imahinasyon (Arte/Scienza)
- Dr. Rafael D. Guerrero –
nagpasimula ng Vermicomposting
Science and Technology sa bansa
sa Timog-Silangang Asya
- Inilahad niya ito sa Charles Darwin
Centenary Symposium on
Earthworm Ecology sa Inglatera
noong 1981
6. Ang Pananatili ng Kalusugan at
Paglinang ng Grace at Poise
(Corporalita)
- Pangangalaga sa kalusugan at pag-
iwas sa bisyo
7. Ang Pagkilala sa Pagkakaugnay-
ugnay ng Lahat ng Bagay
(Connessione)
- Law of Ecology – “Everything is
connected to everything else.”
3. Naaayon sa Kalooban ng Diyos
- Pinakamahalaga sa lahat ng
pagpapahalaga upang masabi na
ang paggawa ay may kalidad at
kagalingan.
Modyul 11 KASIPAGAN, PAGPUPUNYAGI,
PAGTITIPID, AT WASTONG
PAMAMAHALA SA NAIMPOK
Kasipagan
- Pagsisikap na gawin o tapusin ang
isang Gawain na mayroong
kalidad.
- Tumutulong sa tao na malinang
ang iba pang mabubuting
katangian tulad ng tiwala sa sarili,
mahabang pasensiya, katapatan,
integridad, disiplina, at
kahusayan.
- Tumutulong sa tao upang
mapaunlad niya ang kaniyang
pagkatao.
Mga Palatandaan ng Taong Nagtataglay
ng Kasipagan
1. Nagbibigay ng buong kakayahan
sa paggawa.
2. Ginagawa ang gawain ng may
pagmamahal.
 3. Hindi umiiwas sa anumang magagamit sa ating
gawain. pangangailangan sa takdang
panahon.
Katamaran
The Hierarchy of Needs (Abraham
- Ito ang pumapatay sa isang
Maslow)
gawain, hanapbuhay o trabaho.
- Ito ang pumipigil sa tao sa kanyang - ang pera ay makatutulong sa tao
pag-unlad. na maramdaman ang kaniyang
- Kabaliktaran ng Kasipagan seguridad sa buhay lalo nasa
hinaharap.
Pagpupunyagi
Francisco Colayco
- pagtitiyaga na maaabot o
makukuha ang iyong layunin o - financial expert
mithiin sa buhay. - ang pag-iimpok ay isang
- Ito ay may kalakip na obligasyon at hindi opsyunal.
o Pagtitiyaga - May tatlogn dahilan kung bakit
o Pagtitiis mahalaga ang pag-iimpok
o Kasipagan o Proteksiyon sa buhay
o Determinasyon o Hangarin sa buhay
o Pagreretiro
Pagkatapos ng ulan ay sisikat ang araw,
pagkatapos ng gabi ay darating ang Modyul 12 PAMAMAHALA SA PAGGAMIT
umaga, at pagkatapos ng hirap ay darating SA ORAS
ang ginhawa.
Bilang katiwala, tinatawag tayo na
gamitin ang oras nang may pananagutan
sapagkat hindi ito magbabalik kailanman.
Thomas Edison
Mapamamahalaan mo ang oras dahil ito
- Amerikanong imbentor
ay pirmihan (constant) na pasulong at
- Nakaimbento ng electric light bulb
hindi pabalik.
Pagtitipad
Pamamahala sa Oras
- kakambal ng pagbibigay.
- Kakayahan mo sa epektibo at
- Ito ay isang birtud na nagtuturo sa
produktibong paggamit nito sa
tao na hindi lamang mamuhay ng
paggawa.
masagana, kundi gamitin ang
- Tahasang aksiyon ng pagkontrol sa
pagtitipid upang higit na
dami ng oras na gugugulin sa isang
makapagbigay sa iba.
ispesipikong Gawain.
Dapat maunawaan na kailangan na - Tataas ang produktibidad,
maging mapagkumbaba at matutong pagkamabisa, at kagalingan sa
makuntento sa kung ano ang meron ka. Ito paggawa.
ang pinakamahalagang paraan ng
Pagtakda ng Tunguhin sa Paggawa
pagtitipid.
- Magtakda ng tunguhin (goal) sa
Pag-iimpok
iyong paggawa kung ano ang
- paraan upang makapag “save” o kailangang gawin at tapusin.
makapag ipon ng salapi, na siyang
Specific – nakasisiguro na ito ang iyong
nais na mangyari sa iyong paggawa
Measurable – kaya mong gawin at
isakatuparan, tumutugma sa iyong mga
kakayahan
Attainable – makatotohanan, maaabot, at
mapanghamon.
Realistic – kaangkupan ng iyong Gawain sa
pagtugon sa pangangailangan ng iyong
kapuwa
Time Bound – pagtatakda ng panahon o
oras kung kailan mo maisasakatuparan
ang iyong tunghin
- Sam Ewing
Pag-iiskedyul
Ang pagkakaroon ng iskedyul ay
isang mabisang paraaan upang
mapangasiwaan moa ng mga bagay na
mahalaga sa iyo at sa iyong paggawa.
Pagtapos Bago ang Takdang Oras
Nangangailangan ng
pagpupunyagi, maingat na pagpaplano, at
patuloy na pagtutulak ng sarili upang
makaahon tayo sa nakasanayan nating
ugali na hindi paggawa ng Gawain sa
takdang oras.

Pamamahinga, Paglilibang, at
Pagsimula sa Tamang Oras Pagkakawanggawa

Ang hamon sa pamamahala sa Ang paglalaan ng oras para sa

paggamit ng oras ay nag-uumpisa sa bawat pamamahinga, paglilibang, at
pagsisimula ng araw mo. pagkakawanggawa pagkatapos ng iyong
paggawa ay magbibigay balanse sa iyong
Ito ay sa pamamagitan ng pagkakaroon ng
buhay.
tunay na pagbabago na walang iba kundi
ang gawing, “On Time” ang “Filipino
Time”.

Pamamahala sa Pagpapabukas-bukas

Ang pagpapabukas-bukas ay ang

puwang (gap) mula sa oras na binabalak
mogn gawin ang isang abgay at sa aktwal
na oras ng iyong paggawa. - Clarry Lay

Prayoritisasyon

Ang pagbibigay ng prayoridad

kung ano ang kailangang gawin at tapusin
sa takdang oras ay napakahalaga.

Pagkilos nang may Kamalayan sa Agarang

Pangangailangan

Ang malalim na kamalayan sa

kahalagahan ng paggawa ay makatutulong
sa pag-unlad ng lipunan.

“It’s not the hours that you put in your

work that counts, it’s the work that you
put in the hours.”