Ta lektura, podobnie ak tysiące innych, est dostępna on-line na stronie

wolnelektury.pl.
Utwór opracowany został w ramach pro ektu Wolne Lektury przez fun-
dac ę Nowoczesna Polska.

Bogurodzica¹
Bogurodzica dziewica², Bogiem sławiena³ Mary a, Bóg, Kondyc a ludzka,
U twego syna Gospodzina⁴ matko zwolena⁵, Mary a! Matka Boska, Obraz świata,
Zyszczy nam, spuści nam⁶. Religia
Kyrieleison.⁷

Twego dziela⁸ Krzciciela⁹, bożycze¹⁰,

Usłysz głosy¹¹, napełni myśli¹² człowiecze.
Słysz modlitwe, ąż nosimy¹³,
Oddać raczy¹⁴, egoż prosimy:
A na świecie zbożny¹⁵ pobyt,
Po żywocie ra ski przebyt¹⁶.
Kyrieleison.

Nas dla¹⁷ wstał z martwych syn boży. Zmartwychwstanie,

Wierzyż¹⁸ w to, człowiecze zbożny¹⁹, Nieśmiertelność
Iż przez trud Bog swo lud
Od ął diable stroże ²⁰.

¹Bogurodzica — Publikowana tu wers a utworu est to tzw. przekaz Ab, czyli wers a tekstu zna du ąca się
w ci io ro i i ar org z  r. (Biblioteka Jagiellońska, rkps ). Klasyfikac ę i dokładny opis
wszystkich znanych wers i zapisu zawiera opracowanie: Bogurodzica, oprac. J. Woronczak, wstęp ęzykoznawczy
E. Ostrowska, oprac. muzykologiczne H. Feicht, Wrocław , Biblioteka Pisarzów Polskich, Seria A, nr
. Tekst ninie szy stanowi transkrypc ę, a więc uwspółcześnienie oryginalnego zapisu. Zabieg taki est bardzo
pomocny przy lekturze, ponieważ w transliterac i, a więc odtworzeniu literami drukowanymi pierwotnego zapisu
rękopiśmiennego, po awia ą się specyficzne, indywidualne sposoby zapisywania wyrazów np. „mathko” zamiast:
matko; „thwe” zamiast: twe; „wtwego” zamiast: u twego; zaś sam początek utworu wygląda następu ąco: „Bogw
rodzicza dzewicza”. Pieśń składa się z trzech, powstałych w różnym czasie części. Pierwsza z nich, na starsza,
obe mu e dwie zwrotki i powstała między X a XIV w. (zapewne w pierwsze poł. XIII w.). Kole ne cztery
zwrotki (wielkanocne) pochodzą prawdopodobnie z XIV w. Ostatnia część (pasy na) składa się z dziewięciu
zwrotek i powstała w drugie poł. XIV w.; część może też pochodzić z wieku XV. Pominięto luźne zwrotki
z wydania w oprac. J. Łosia. [przypis edytorski]
²dzi ica (starop.) — panna, dziewczyna, kobieta niezamężna. [przypis edytorski]
³Bogi a i a (starop.) — umiłowana przez Boga. [przypis edytorski]
⁴go odzi (starop.) — tu: Bóg. [przypis edytorski]
⁵ o a (starop.) — wybrana. [przypis edytorski]
⁶ c a u ci a (starop.) — zdobądź dla nas, ześlij nam. [przypis edytorski]
⁷ ri i o — Panie, zmiłu się nad nami; dzisie szy zapis: Kyrie eleison. [przypis edytorski]
⁸ go dzi a (starop.) — dla Twego. [przypis edytorski]
⁹ r cici — Chrzciciel; chodzi o św. Jana Chrzciciela. [przypis edytorski]
¹⁰ o c (starop. forma W. lp od: bożyc) — Synu Boga. [przypis edytorski]
¹¹u g o (starop.) — wysłucha głosów. [przypis edytorski]
¹² a i i (starop.) — spełnij pragnienia. [przypis edytorski]
¹³ o i (starop.) — którą zanosimy. [przypis edytorski]
¹⁴o a rac — w innych wers ach niekiedy: „A dać raczy”. [przypis edytorski]
¹⁵ o (starop.) — pobożny, dostatni (racze w sensie bogactwa duchowego). [przypis edytorski]
¹⁶ r (starop.) — przebywanie. [przypis edytorski]
¹⁷ a a (starop.) — dla nas. [przypis edytorski]
¹⁸ i r — uwierz; uwierzże. [przypis edytorski]
¹⁹ o — pobożny, kieru ący się szlachetnością. [przypis edytorski]
²⁰o ia ro (starop.) — uwolnił od diabelskie straży (nadzoru). [przypis edytorski]
Przydał nam zdrowia wiecznego,
Starostę skował pkielnego²¹,
Śmierć pod ął²², wspomionął²³
Człowieka pirwego²⁴.

Jenże trudy cirpiał zawiernie²⁵,

Jeszcze był nie prześpiał²⁶ zaśmiernie²⁷, Cierpienie
Aliż²⁸ sam Bog zmartwychwstał.

Adamie, ty boży kmieciu²⁹,

Ty siedzisz u Boga [w] wiecu³⁰.
Domieściż³¹ twe dzieci,
Gdzież krolu ą anjeli³².

Tegoż nas domieściż³³, Jezu Kryste miły,

Bychom³⁴ z tobą byli,
Gdzie sie nam radu ą szwe³⁵ niebieskie siły³⁶.

Była radość, była miłość³⁷, było widzenie tworca³⁸ Radość, Miłość

Anjelskie bez końca,
Tuć sie nam zwidziało³⁹ diable potępienie.

Ni śrebrem, ni złotem nas diabłu odkupił,

Swą mocą zastąpił.⁴⁰ Diabeł

Ciebie dla, człowiecze, dał Bog przekłoć⁴¹ sobie Cierpienie

Ręce, nodze⁴² obie,
Kry⁴³ święta szła z boka⁴⁴ na zbawienie tobie.

Wierzyż w to, człowiecze, iż Jezu Kryst prawy⁴⁵

Cirpiał za nas rany,
Swą świętą krew przelał za nas krześcijany⁴⁶.

²¹ aro o a i go (starop.) — skuł (w znaczeniu: uwięził) piekielnego zarządcę (mowa o szatanie).

[przypis edytorski]
²² i r o (starop.) — umrzeć. [przypis edytorski]
²³ o io (starop.) — wspomnieć. [przypis edytorski]
²⁴ ir go (starop.) — pierwszego. [przypis edytorski]
²⁵ a i r i (starop.) — naprawdę, rzeczywiście. [przypis edytorski]
²⁶ r i (starop.) — udać się. [przypis edytorski]
²⁷ a i r i (starop.) — pokornie. [przypis edytorski]
²⁸a i (starop.) — dopóki. [przypis edytorski]
²⁹ i — w średniowieczu zamożny chłop, który posiadał własne gospodarstwo. [przypis edytorski]
³⁰ i c (starop.) — rodza pierwotnego se mu. Wiece były pierwszymi zgromadzeniami ustawodawczymi.
[przypis edytorski]
³¹ o i ci (starop.) — doprowadzisz. [przypis edytorski]
³²a i (starop.) — dziś: anieli. [przypis edytorski]
³³ go a o i ci (starop.) — tam nas doprowadzisz. [przypis edytorski]
³⁴ c o (starop.) — byśmy. [przypis edytorski]
³⁵ (starop.) — wsze, t . wszelkie. [przypis edytorski]
³⁶ i i i i — aniołowie. [przypis edytorski]
³⁷ i o (starop.) — łaska. [przypis edytorski]
³⁸ o idz i orca (starop.) — było wieczne oglądanie Stwórcy. [przypis edytorski]
³⁹ i a idzia o (starop.) — pokazało się. [przypis edytorski]
⁴⁰ i r r oc a i — sens dwuwiersza: nie odkupił nas ani srebrem, ani złotem, lecz obronił
nas swo ą mocą. [przypis edytorski]
⁴¹ r o (starop.) — przekłuć. [przypis edytorski]
⁴² odz (starop.) — nogi. Forma „nodze” wskazu e na zastosowanie liczby podwó ne , które ślad we współ-
czesne polszczyźnie widać w formie: „ręce”. [przypis edytorski]
⁴³ r (starop.) — krew. [przypis edytorski]
⁴⁴ o a (starop.) — dziś: z boku. [przypis edytorski]
⁴⁵ ra (starop.) — prawdziwy. [przypis edytorski]
⁴⁶ a a r c a (starop.) — za nas chrześcijan. [przypis edytorski]

Bogurodzica 
O duszy o grzeszne sam Bog pieczą ima⁴⁷,
Diabłu ą otyma⁴⁸,
Gdzie to sam królu e, k sob[ie] ą przyma⁴⁹.

Mary a dziewice, prośmy synka twego,

Krola niebieskiego, Matka Boska
Haza⁵⁰ nas huchowa⁵¹ ote wszego złego.⁵²

Amen tako Bog da ⁵³,

Bychom szli szwyćcy⁵⁴ w ra .

⁴⁷o u Bog i c i a (starop.) — sam Bóg sprawu e opiekę nad grzesznymi duszami. [przypis
edytorski]
⁴⁸o a (starop.) — odbiera, ode mu e. [przypis edytorski]
⁴⁹ o i r a (starop.) — do siebie ą przy mu e. [przypis edytorski]
⁵⁰ a a (starop.) — aby. [przypis edytorski]
⁵¹ uc o a (starop.) — uchować. [przypis edytorski]
⁵²o go go (starop.) — od wszelkiego zła. [przypis edytorski]
⁵³ a o Bog a — strofa ta stanowi zakończenie tzw. kanoniczne wers i utworu, obe mu ące piętnaście
strof. W ninie szym przekazie kole ność strof est nieco przestawiona; nastepu ą po sobie stro: -, , -,
, . Brak stro : „Już nam czas, godzina grzechów się ka aci,/ Bogu chwałę daci,/ Ze wszemi siłami Boga
miłowaci.” Brak też stro : „Wszyscy święci, proście,/ Nam grzesznym spomożcie,/ Bysmy z wami bydlili,
Wiecznie Boga chwalili.” Stro te w redakc i prof. Łosia zostały opublikowane w zbiorze luźnych zwrotek ako
po awia ące się w zapisach niestale. [przypis edytorski]
⁵⁴ c (starop.) — wszyscy. [przypis edytorski]

Ten utwór nie est ob ęty ma ątkowym prawem autorskim i zna du e się w domenie publiczne , co oznacza że
możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony est dodatkowymi
materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlega ą prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały
udostępnione są na licenc i Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach . PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/bogurodzica
Tekst opracowany na podstawie: Bogurodzica. Pierwszy polski hymn narodowy. Wydał i ob aśnił Jan Łoś,
Księgarnia M. Arct i S-ka, Lublin 
Wydawca: Fundac a Nowoczesna Polska
Publikac a zrealizowana w ramach pro ektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukc a cyowa
wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Opracowanie redakcy ne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Jan Łoś, Olga Sutkowska.
Okładka na podstawie: Muffet@Flickr, CC BY .
r o ur
Wolne Lektury to pro ekt fundac i Nowoczesna Polska – organizac i pożytku publicznego działa ące na rzecz
wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publiczne przechodzi twórczość kole nych autorów. Dzięki Two emu wsparciu będziemy
e mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
a o o c
Przekaż % podatku na rozwó Wolnych Lektur: Fundac a Nowoczesna Polska, KRS .
Pomóż uwolnić konkretną książkę, wspiera ąc zbiórkę na stronie wolnelektury.pl.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundac i.

Bogurodzica 