RURALNA NASELJA

NASELJE
• Mjesto stalnog ili privremenog boravka
ljudi
• Dijele se na:
– Gradska ili urbana,
– Seoska ili ruralna
 DEFINICIJA NASELJA

5 temeljenih kriterija:
1. veličina naselja (broj stanovnika ili stanova),
2. gustoća naseljenosti,
3. administrativni status,
4. socio‐ekonomska struktura i mobilnost stanovništva,
5. urbana infrastruktura i morfološka obilježja naselja
 DEFINICIJA SELA

• Jedno od dva osnovna tipa ljudskih naselja

• Dvije definicije:
– Monofunkcijsko naselja u kojem prevladava
najviše poljoprivreda;
– Svako naselje koje ima manji broj stanovnika.
 TIPOVI RURALNIH NASELJA

Po veličini: Po broju stanovnika:

• Usamljeno gospodarstvo, • Sitna, do 199 stanovnika
• Zaseok – 3‐15 kuća, • Mala, 200 ‐ 499 stanovnika
• Selo – više od 15 kuća. • Srednja, 500 ‐ 999 stanovnika
• Velika, 1000 i više stanovnika
• .
 OBLICI RURALNIH NASELJA

• Usamljena sela ( farme ) sa težim prirodnim uslovima

• Raštrkana ( disperzna) sela, ratarsko‐stočarska područja,
kuće su razbacane na većoj udaljenosti.
• Okupljena sela sa podgrupama:
-slabo okupljena, zbijena, pravokutna, kružna,
zvjezdasta i izdužena naselja.
 OBLICI RURALNIH NASELJA

• Sve zavisi u prvom redu od agrarnog režima, ali i od reljefa i

drugih elemenata prirode.

• Zavisnost tipa seoskih naselja od ekonomije, prvi je isticao

Demanžon.

Demanžon izdvaja četiri tipa naselja:

-nizni ili linijski
-zbijeni ili kompaktni
-zvjezdasti
-razbijeni
 RURALNA NASELJA U BOSNI I HERCEGOVINI

GLAVNI TIPOVI RURALNIH NASELJA U NAŠOJ ZEMLJI:

• Zaseoci - nekoliko kuća;
• Razrađena - spontano nastala sela predstavljaju veću skupinu
kuća nastale oko puteva ili raskrsnica puteva, kao i spajanjem‐
srastanjem zaseoka oko jezgra;
• Razbijeno-grupasta sela, nalaze se u kraškim predjelima i
zauzimaju veliku teritoriju;
• Gomilasta, nastala su spontanim formiranjem oko nekog
jezgra, džamija, crkva i dr.,
 RURALNA NASELJA U BOSNI I HERCEGOVINI

GLAVNI TIPOVI RURALNIH NASELJA U NAŠOJ ZEMLJI:

• Nizna sela, nastala su duž morfološke granice, krčevinama, na
obodu kraških depresija
• Drumska sela, prostiru se uz komunikacije i mlađeg su
postanka, prelaz selo‐grad,
• Ortogonalni tip sela, tip paralelnih i ukrštenih ulica tzv. tip
"šahovnice", kvadratnog, pravouglog ili nepravilnog oblika.
 RURALNA NASELJA U BOSNI I HERCEGOVINI

GLAVNI TIPOVI RURALNIH NASELJA U NAŠOJ ZEMLJI:

• Nizna sela, nastala su duž morfološke granice, krčevinama, na
obodu kraških depresija
• Drumska sela, prostiru se uz komunikacije i mlađeg su
postanka, prelaz selo‐grad,
• Ortogonalni tip sela, tip paralelnih i ukrštenih ulica tzv. tip
"šahovnice", kvadratnog, pravouglog ili nepravilnog oblika.
RURALNI RAZVOJ U BOSNI I HERCEGOVINI

„Bosna i Hercegovina je najruralnija zemlja u Evropi”

• 61% stanovništva BiH živi u ruralnim općinama, što BiH

stavlja na četvrto mjesto, iz Crne Gore, Irske i Finske.
• 52% ih živi izvan urbanih naselja, čime je po ovome ispred
BiH samo Moldavija.
HVALA NA PAŽNJI