LESSON 3

𝐺𝑁𝑃( 𝐾𝑎𝑠𝑎𝑙𝑢𝑘𝑢𝑦𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛)

GNP Deflator = 𝐵𝑎𝑡𝑎𝑦𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛
× 100

𝐺𝑁𝑃 𝐾𝑎𝑠𝑎𝑙𝑢𝑘𝑢𝑦𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛

Real GNP = 𝐺𝑁𝑃 𝐷𝑒𝑓𝑙𝑎𝑡𝑜𝑟
× 100

𝐺𝑁𝑃 (𝑃𝑟𝑒𝑠𝑒𝑛𝑡 𝑦𝑒𝑎𝑟)−𝐺𝑁𝑃 (𝑃𝑟𝑒𝑣𝑖𝑜𝑢𝑠 𝑦𝑒𝑎𝑟)

GNP Growth Rate = 𝐺𝑁𝑃 (𝑃𝑟𝑒𝑣𝑖𝑜𝑢𝑠 𝑦𝑒𝑎𝑟)
× 100

𝑟𝑒𝑎𝑙 𝐺𝑁𝑃
Per Capita GNP (Per Capita Income) = 𝑝𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛 - ito ang kabuuang kita na nakukuha ng bawat mamamayanan kung
hahatiin ang GNP sa kabuuang populasyon ng bansa sa isang taon
LESSON 4

Implasyon- tumutukoy sa patuloy na pagtaas ng pangkalahatang presyong bilihin

Deplasyon- tumutukoy sa patuloy na pagbaba ng pangkalahatang presyong bilihin

Mga dahilan ng implsayon:

 Cost-Push Inflation
1. Pagtaas ng presyo ng krudo sa pandaigdigang pamilihan
- Mabilis kumakalat at nakakaepekto sa ekonomiya ng bansa
- Magiging sanhi ito ng pagtaas ng mga gastusin sa mga salik ng produksiyon at makalilikha ng
mababang suplay
- Itataas ang presyo ng huling produkto (final goods)
2. Pagdagdag ng buwis
- Magdududlot din ng pagtaas ng presyo pero sa mga produkto at serbisyo ipinapataw lamang
3. Pagnanais ng mataas na tubo ng mga produsyer
4. Paghingi ng dagdag sahod ng mga manggagawa
5. Pagkakaroon ng mga middleman na siyang mas nagpapataas ng presyong bilihin
6. Dayuhang pangungutang
- Maaring ipasa sa mga konsyumer ang pagbabayad ng utang sa pamamagitan ng pagpapataw ngf
mataas na buwis
 Demand-Pull Inflation
- Ang presyo ay hinihila pataas dahil sa sobrang demand
 Import Inflation
- Nakakapagpataas ng gastusin sap ag-iimport ang mahinang palitan ng piso kontra dolyar at ang mataas
na taripa sa kalakalan
 Structural Inflation
- Nagaganap kapag ang mga sector ng ekonomiya ay nagkakaroon ng pagtutunggalian

Epekto ng Implasyon:

Positibo Negatibo
1. Produsyer- lumalaki ang kita 1. Konsyumer- nababawasan ang
purchasing power of peso o ng
iba pa

2. Mga manghihiram/ borrowers- 2. Mga tagapagpahiram- ang taong

magbabayad ng halaga na ang nagpapahiram ang lubhang
kakayahan sa pagbili ng salapi ay naapektuhan
mababa na

3. Mga nag-iimpok- ang kalakasan

sa pagbili ng mga nag-iimpok ng
permanenting halaga katulad ng
mga deposito sa bangko ay
nababawasan
Pagsukat sa pagbabago ng presyo:

Consumer Price Index- tumutukoy sa pagsukat ng pagbabago sa average na retail na presyo ng mga produkto/serbisyo

Market basket- naglalaman ng mga produkto at serbisyong karaniwang kinkonsumo ng mga mamimili

Bigat- binabatay sa kahalagahan ng produkto para sa sambahayan

1. Price index- average na bigat ng mga presyo sa isang takdang taon

2. Purchasing Power of Peso- kakayahan ng piso na makabili
3. GNP Deflator
4. Wholesale Price Index- tumutukoy sa pagbabago ng presyo ng mga produkto nang nabibili nang maramihan
Retail Price Index- tumutukoy sa pagbabago ng presyo ng mga produkto na nabibili nang tingi

Pagkompyut ng Antas ng Implasyon:

𝐶𝑃𝐼 (𝑘𝑎𝑠𝑎𝑙𝑎𝑘𝑢𝑦𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛)−𝐶𝑃𝐼 (𝑛𝑎𝑔𝑑𝑎𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛)

Inflation rate= 𝐶𝑃𝐼 (𝑛𝑎𝑔𝑑𝑎𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛)
× 100

Paglutas ng Implasyon:

Cost-Push Inflation- mataas na gastos sa pagbuo ng mga produkto at serbisyo

Demand-Pull inflation- pagtaas ng suplay ng salap[I ang pangunahing dahilan kung bakit ito nangyari

LESSON 5

Patakarang Piskal- salitang piskla o fiscal ay galling sa Ltin na fisc na ibig sabihin ay “basket” o “bag”

-tumutukopy sa pamamalakad ng pamahalaan sa paggamit ng pera ng bay6an sa kapakinabangan ng

bansa

Ekspansyonari- ang paggastos ng pamahalaan & pagbubuwis ay nakapagpapataas ng lebel ng kinikita o output ng
ekonomiya

Kontraksiyonari- ang paggastos ng pamahalaan at pagbubuwis ay nakapagpapababa ng lebel ng kinikita o output ng

ekonomiya

Layunin ng patakrang piskal:

Pagpapatatag ng ekonomiya- kawalan ng matinding pabago-bago sa ekonomiya

Paglagong ekonomiko- pagtaas ng antas o dami ng produkto at serbiyo na naiprodyus ng ekonomiya ng isang bansa sa
partikular na panahon

Instrumento ng Patakarang Piskal:

Paggastos ng pamahalaan- tumutukoy sa mga bagay na pinaglalaanan at isinasagawa sa pamamagitan ng pagbabadyet

ng kita ng pamahalaan

Pagbubuwis- tumutukoy sa pangunahing pinagkukunan ngt kita ng pamahalaan

Epekto ngt patakrang piskal:

Neutral (Neutral Fiscal Policy)– nagpapahiwatig ng balanseng badyet na ang gastusin ng pamahalaan ay pantay sa buwis
na nakolekta ng pamahalaan

Eskpansiyori (Expansionary Fiscal Policy)- isinasagawa sa panahon ng Bust Period na layuning buhayin ng pamahalaan
ang ekonomiya ng bansa, ito’y isisnasagawa para:

a) Mabawasan ang kawalan ng trabaho ng isang bansa

b) Mapataas ang antas ng output ng ekonomiya ng bansa
c) Paunlarin ang ekonomiya ng bansa higit lalo sa opanahon na may resesyon at upang mapigilan ito

Kontraksiyonari (Contractionary Fiscal Policy)- isinasagawa sa panahon ng Boom Period na sa panahong ito, nakararanas
ng kasiglahan ang ekonomiya ng bansa; mga layunin:

a) Binabawasan ng pamahalaan ang paggastos para sa ekonomiya

b) Nililimitahan ang paggastos ng sambahayan
c) Hahayaan ang ekonomiya ng bans ana makapag-impok

LESSON 6

pampublikong kalakal o produkto- tawag sa mga produkto at serbisyong ipinamamahagi ng pamahalaan

pambansang badyet- inilalahad dito ang mga pagkakagustuhan at inaasahang kita sa takdang panahon

LESSON 7

AYOKO NA D KO NA TATAPUSIN ITO LANGYA

ANG DAMI KALA MO NAMAN KASYA LAHAT SA 100 ITEMS TAKTE