Professional Documents
Culture Documents
gr
Απόσπασμα από το άρθρο του Σπύρου Πριόβολου στο περιοδικό ΣΚΑΦΟΣ τευχος
134 (Μαρτίου – Απριλίου 2014)
Μοντέλα πρόγνωσης καιρού, τα «μοντέλα» που δεν είναι ορατά αλλά βλέπουμε
τα αποτελέσματά τους .
Γι αυτούς που διαμένουν μόνιμα σε μια περιοχή και κινούνται πλησίον, είναι πολύ
εύκολο να αξιολογήσουν την αξιοπιστία ενός site πρόγνωσης, ελέγχοντας καθημερινά
τις προβλέψεις και ανταλλάσσοντας απόψεις με συμπολίτες του και κυρίως ψαράδες.
Για παράδειγμα ο καπεταν Γιώργης που ψαρεύει στην περιοχή των Μικρών
Κυκλάδων, μου είχε πει πρόσφατα ότι εμπιστεύεται το meteo. Για όλους εμάς που
ζούμε σε διαφορετικά μέρη από αυτά που ταξιδεύουμε είναι πολύ δύσκολο να
ελέγξουμε την αξιοπιστία τους. Γι αυτό καλό είναι όταν βρεθούμε σε έναν τόπο να
ρωτήσουμε τους ντόπιους και ιδιαίτερα τους ψαράδες.
Βασικός κανόνας στην αξιολόγηση της πρόγνωσης είναι «όταν όλα τα μοντέλα
πρόγνωσης δίνουν παρόμοια αποτελέσματα, είναι πολύ σπάνιο να πέσουν έξω».
Στην περίπτωση που τα προγνωστικά δίνουν διαφορετικά αποτελέσματα, θα πρέπει
να είμαστε επιφυλακτικοί και να ενημερωνόμαστε από τα κείμενα που εκδίδουν οι
μετεωρολόγοι, γιατί στα κείμενα καταγράφουν την εκτίμησή τους και όχι τα
αποτελέσματα του μοντέλου που χρησιμοποιούν. Κάποια από αυτά τα sites που
καταγράφουν την πρόβλεψή τους με κείμενο είναι της ΕΜΥ, του ΜΕΤΕΟ κλπ.
Δυστυχώς, όπως είχαμε γράψει και στο προηγούμενο τεύχος δεν μπορούν οι
μετεωρολόγοι να τροποποιήσουν αυτόματα τα αποτελέσματα του μοντέλου
πρόγνωσης που χρησιμοποιούν. Για παράδειγμα μπορεί σε μια περιοχή να δείχνει
ηλιοφάνεια και να γίνεται κατακλυσμός. Οι υπεύθυνοι του site, παρόλο που
γνωρίζουν ότι ο καιρός διαμορφώνεται διαφορετικά από αυτό που προβλέπει το
μοντέλο τους, δεν μπορούν να διαφοροποιήσουν αυτόματα τα αποτελέσματα.
Μπορούν όμως να καταγράψουν την πρόβλεψή τους με κείμενο, συνήθως στην
αρχική τους σελίδα.
Η Ελλάδα παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσκολία στην πρόβλεψη και δεν οφείλεται μόνο στο
πολυσχιδές των ακτών, αλλά και στη γειτνίασής μας με τη Μεσόγειο που δημιουργεί
προβλήματα . Οι άνεμοι είναι παράγωγο ατμοσφαιρικών διαταραχών που μπορούν να
δημιουργηθούν στη Μεσόγειο . Τα μοντέλα λαμβάνουν υπόψη την ένταση και την
τροχιά αυτής της διαταραχής και δίνουν την ένταση των ανέμων με μια προοπτική στο
χρόνο. Αν στην πορεία αλλάξει η τροχιά ή η ένταση τότε θα αλλάξει άρδην και ριζικά
όλο το πεδίο των ανέμων. Στην Ελλάδα που υπάρχουν πολλά νησιά, στενά περάσματα
και απόκρημνες ακτές ( πολύπλοκη ορογραφία), λόγω του φαινομένου «καναλισμού»,
η πρόβλεψη γίνεται ακόμα πιο δύσκολη.
Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις στο ερώτημα αυτό , να
καταγράψουμε τα μοντέλα με τα βασικά τους χαρακτηριστικά και να αναφέρουμε το
μοντέλο που χρησιμοποιούν κάποια Ελληνικά sites.
(φωτο τρισδιάστατο πλέγμα πρόβλεψης. Όσο πιο πυκνό είναι το πλέγμα, η απόσταση
δηλαδή μεταξύ των σημείων, τόσο πιο υψηλή είναι η ανάλυση.)
Για να εκτελεστούν οι μαθηματικές εξισώσεις, απαιτούνται πολύ μεγάλων επιδόσεων
ηλεκτρονικοί υπολογιστές που ονομάζονται super computers. Και αυτό γιατί υπάρχει
ένας τεράστιος όγκος δεδομένων, και εκτελούνται πάρα πολλοί χρονοβόροι
υπολογισμοί. Το θέμα είναι να ολοκληρωθεί η εκτέλεση των υπολογισμών, έγκαιρα
και πολύ πριν φθάσει ο χρόνος για τον οποίο αναφέρονται, προκειμένου να έχει
νόημα η πρόγνωση. Γιατί φανταστείτε να γίνεται πρόβλεψη για την επόμενη ημέρα
και οι υπολογισμοί να ολοκληρωθούν δύο μέρες μετά. Αυτό δεν θα ήταν πρόβλεψη
αλλά έλεγχος του μοντέλου.
Αντιλαμβανόμαστε ότι οι θεότητες που υπήρχαν παλιά και έκαναν προβλέψεις, που
στη συνέχεια έγιναν παρατηρήσεις καιρικών φαινομένων από τους ανθρώπους, τώρα
αντικαταστήθηκαν από κύκλους, σχήματα, και στη συνέχεια αριθμούς και μαθηματικά.
Παγκόσμια μοντέλα
Τα περιοχικά μοντέλα πρόγνωσης καιρού που συνήθως τρέχουν για την Ελλάδα και
τα οποία απεικονίζουν καλύτερα και με μεγαλύτερη ανάλυση τις περιοχές της
Ελλάδας, είναι τα ακόλουθα:
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΟΝΤΕΛΑ
Το μοντέλο αυτό δημιουργεί δύο αποτελέσματα Υψηλής ανάλυσης για τις επόμενες 7
ημέρες και Μεσαίας ανάλυσης για τις επόμενες 16 ημέρες. και καλύπτει περίοδο 16
ημερών. Ασφαλώς δεν θεωρούνται αξιόπιστες προβλέψεις μεγαλύτερες των 10
ημερών.
Το μοντέλο είναι ένα φασματικό μοντέλο με οριζόντια ανάλυση περίπου 27 χλμ. για
τις πρώτες 8 ημέρες. Για το 2014 προγραμματίζεται μια αναβάθμιση για να αυξήσει
την ανάλυση σε περίπου 13 χιλιόμετρα έως τις 10 ημέρες.
Το GFS, είναι το μόνο παγκόσμιο μοντέλο, που διαθέτει βάσει νομοθεσία Η.Π.Α. τα
αποτελέσματα δωρεάν στο διαδίκτυο, επιτρέποντας έτσι την εκτέλεση εκατοντάδων
περιοχικών μοντέλων σε όλο τον κόσμο, επ ωφελεία εκατοντάδων εκατομμυρίων
χρηστών παγκοσμίως.
NOGAPS ή NAVGEM
Εάν θέλουμε να έχουμε αξιόπιστη πρόβλεψη και μάλιστα όλοι εμείς που ταξιδεύουμε
στη θάλασσα, δεν θα πρέπει να στηριχθούμε μόνο στα Παγκόσμια μοντέλα που δεν
έχουν μεγάλη ανάλυση αλλά και στα τοπικά ή περιοχικά.
BOLAM – MM5 και WRF Του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών & meteo,
Έχει την πιο υψηλή ανάλυση για την Ελλάδα που φθάνει στα 6 Km για 6 ημέρες.
Παίρνει στοιχεία από το Αμερικάνικο μοντέλο GFS.
Παίρνει στοιχεία από το Ευρωπαϊκό παγκόσμιο μοντέλο ECMWF , καθώς και από
το Γερμανικό GM με
Τοπικό μοντέλο που διαχειρίζεται η ΕΜΥ που δέχεται στοιχεία από το από το
Ευρωπαϊκό (ECMWF) και ταυτόχρονα από το Γερμανικό (GM) μοντέλο και δίνει
ατμοσφαιρική πίεση – ταχύτητες ανέμου – θερμοκρασία – υγρασία – νεφοκάλυψη
(βροχή / χιόνι κλπ). Έχει ανάλυση 7 Km και καλύπτει 36 ώρες.
Αίολος ( WRF-ARW)
WindGuru
Το Τσέχικο site που βασίζεται στο μοντέλο GFS και με το περιοχικό μοντέλο WRF
δίνει ανάλυση 9 Km στην Ευρώπη σε σημεία που συνήθως χρησιμοποιούνται για
ιστιοσανίδες. Δεν δίνει πρόγνωση για ευρύτερη περιοχή