Professional Documents
Culture Documents
(https://www.slideshare.net/MichelleCelestino/pre-colonial-literature1-copy)
PROVERBS
(https://arjaytheteacher.blogspot.com/2009/01/pre-colonial-literature.html?fbclid=IwAR3RkeVH8J5b-
BczRC_bwClDHBDa1g6qbwvvW6el3nzrGZEbWxkIZKNPgew)
EPIC
(https://philippineculturaleducation.com.ph/lam-ang-hero-of-the-epic-biag-ni-lam-ang-of-the-ilocano/)
LAM- ANG
By: Pedro Bucaneg
Lam- ang is the hero of one of the most popular Philippine folk epics, Biag ni Lam-ang (Life of Lam-Ang).
The Biag ni Lam-ang, from the people of the northern Philippines, is said to be the only complete epic from a
Christianized Philippine indigenous group. Exhibiting a mixture of Spanish and indigenous cultures, the
earliest written record of the epic was in 1889. There are at least ten versions of the epic.
Namongan gives birth to a baby with incredible strength and courage, named Lam-ang. The boy asks his
mother about his father’s whereabouts and learns that he has gone to fight the Igorot. Lam-ang arms himself
with charms and decides to look for his father. From a dream, he learns that his father, Don Juan Panganiban,
Later, Lam-ang finds the Igorot in a sagang, a feast celebrating a successful headhunting expedition. His
father’s head is displayed in the feast. Lam-ang slays them all with his spear and mutilates the last among
them.
When Lam-ang returns home, 99 maidens wash his hair in the river. For his shampoo, he burns so many rice
straw that the communities near the river are alarmed by the smoke. The dirt from his hair kills all the fishes
in the river. He then kills a crocodile and carries it on his shoulder ashore amidst the applause of his
companions.
Lam-ang hears about a beautiful maiden named Ines Cannoyan, the daughter of the richest man in the town of
Kalanutian. He tells his mother of his desire to court the maiden. Although his mother discourages him, he
goes anyway, dressed in gold and accompanied by his pet rooster and white dog. The giant Sumarang blocks
his way and belittles him. Lam-ang defeats him in a duel and hurls him nine hills away. Later, Sarindadan tries
Reaching Kalanutian, he impresses Ines with his magic. His rooster crows and topples a small outhouse. His
dog barks and the outhouse is rebuilt. Ines invites him to the house where the rooster acts as Lam-ang’s
spokesperson. Ines’ parents ask for a bride price, which Lam-ang agrees to give.
Lam-ang returns home to prepare for the wedding and the presents. He and his townsfolk sail on two golden
ships to Kalanutian where Lam-ang and Ines have a Catholic wedding. The townspeople board the two ships
After the celebration, Lam-ang agrees to hunt rarang, a shellfish. He is swallowed by a giant fish,
called berkakang, as he has dreamt so. However, a diver recovers his bones. The pet rooster flaps its wings
and resurrects Lam-ang. He then rewards the diver and lives happily with his wife and pets.
MYTHS
(https://www.aswangproject.com/bathala/)
Bathala often dreamt of creating mortals but the empty earth stops him from doing so. Ulilang Kaluluwa who
was equally lonely as Bathala, liked to visit places and the earth was his favorite. One day the two gods met.
Ulilang Kaluluwa, seeing another god rivalling him, was not pleased. He challenged Bathala to a fight to decide
who would be the ruler of the universe. After three days and three nights, Ulilang Kaluluwa was slain by
Bathala. Instead of giving him a proper burial, Bathala burned the snake’s remains. A few years later the third
god, Galang Kaluluwa, wandered into Bathala’s home. He welcomed the winged god with much kindness and
even invited him to live in his kingdom. They became true friends and were very happy for many years.
Galang Kaluluwa became very ill. Before he died he instructed Bathala to bury him on the spot where Ulilang
Kaluluwa’s body was burned. Bathala did exactly as he was told. Out of the grave of the two dead gods grew a
tall tree with a big round nut, which is the coconut tree. Bathala took the nut and husked it. He noticed that
the inner skin was hard. The nut itself reminded him of Galang Kaluluwa’s head. It had two eyes, a nose, and a
round mouth. Its leaves looked so much like the wings of his dear winged friend. But the trunk was hard and
ugly, like the body of his enemy, the snake Ulilang Kaluluwa.
Bathala realized that he was ready to create the creatures he wanted with him on earth. He created the
vegetation, animals, and the first man and woman. Bathala built a house for them out of the trunk and leaves
of the coconut’ trees. For food, they drank the coconut juice and ate its delicious white meat. Its leaves, they
discovered, were great for making mats, hats, and brooms. Its fiber could be used for rope and many other
things.
NOVELS
http://pinoy-culture.com/5-historical-texts-everyone-should-read-on-precolonial-philippines/?
fbclid=IwAR0y1FIsFQcTIfYh_PMhOWTiPAonjmIOE5dwLOTgYPnYO9bT5Fsvpk3yYfo
Relazione del primo viaggio intorno al mondo (Report on the First Voyage Around the World)
1582
The first historical account, and one of the earliest, is the journals of Antonio Pigafetta, the Italian scholar and
assistant to Ferdinand Magellan as a translator and cartographer, collectively known as Relazione del primo
viaggio intorno al mondo (Report on the First Voyage Around the World) 1582. After returning and reporting
back to Spain with only 18 of the original men of the 260 or so crew members he went back to his home
country in Italy where his journals was eventually published in 1536. Despite the publication and copies,
unfortunately the original journals were not preserved and lost.
Pigafetta’s account is something I feel everyone who is interested in precolonial history and culture must read
first as it is the one of the earliest accounts written about us that describes the people he saw, the activities he
witnessed, events such as the Battle of Mactan and fall of Magellan. We learn about the first contact between
the people of the islands of the Bisayas where the Spaniards first landed. We learn of the sandugo, or blood
compacts between Magellan and several of the Datu’s & Rajah’s, their names, descriptions of the “painted”
tattooed men and women with the amount of gold they wore which with their black markings on their skin
earned them the name, “the Pintados”, or “the Painted Ones”, by the Spaniards. We get a look into how trade
proceeded in the shores and ports, the houses, the first baptisms in the islands, mourning rituals, and more.
His journals gives us a sneak peek to how things were prior to that first contact with the Spaniards and how
life was back then.
Second notable piece of work is Miguel de Loarca’s, Relation de las Yslas Filipinas in 1582. He was a soldier
and one of the first conquistadors and settlers on our islands and is also the one who conducted one of the
first censuses throughout the islands. He recorded details on the islands from descriptions, the size,
population, products produced, and settlements. In these accounts Loarca also notes some of the social
customs and practices of the people from their religious beliefs to marriage customs. He even goes into length
of the creation story and where the souls of those from the coasts or from the mountains were sent to after
death. He lists names of deities that were once worshiped and revered to information on the status of women.
Moving on from the Bisayans he also talks a bit on the Tagalogs of Luzon who were a mix of Muslims and
Polytheists at this time and their customs, beliefs, and laws. Quite frankly I enjoy reading his accounts as not
only does it give us a clearer picture of the population and settlements during this time but also he has given
us one of the first detailed accounts of the religion of our ancestors prior to Christianity. As a Polytheist
myself I find his accounts a gem in reviving our precolonial beliefs and practices especially in regards to the
creation myth.
Another historical account that gives further details of the different ethnic groups is Antonio de
Morga’s Sucesos de las Islas Filipinas in 1609. De Morga was the Governor-General as well as a historian,
colonel, and lawyer. His Sucesos de las Islas Filipinas was published in Mexico and is comprised of 8 chapters
discusing Magellan and Legazpi’s seminal expeditions, chronological reports on the governmental
administration under several Governor-Generals, and an account on the people, their history, the islands and
settlements, and their customs. From poisons to the gold mines he writes a wealth of information based on
his experiences of living on the islands for more than 20 years and what he has written provides us with a
good amount of knowledge into our precolonial culture. I highly recommend reading his account to anyone
interested in knowing how our precolonial societies flourished and worked. Just get a pen and paper ready to
jot down notes and don’t overwhelm yourself!
Finally, the number one resource I love reading and find the most useful is both from the fact it covers the
Bisayas (and all of you know how proud I am of my Bisayan heritage) and broadens my knowledge on my
Bisdak ancestors but also because of the wealth of information compared to other works on all aspects of the
Bisayans during the mid 1600’s from their epics, literature, architecture, flora and fauna found, the way they
dressed, how they buried their dead, the rituals they did, how they built their boats, their trading and
agriculture, and so much more. Can you guess what text I am talking about? If not, it is Historia de las islas e
indios de Bisayas (1668) by Francisco Alcina.
This one I think most have probably heard of at some point. Have you seen any of these illustrations? No?
Well they are from the Boxer Codex, a 307 page bound manuscript dated to 1595 that provides a plethora of
descriptions of not only the people of what is now known as the Philippines but neighboring countries as well
from Cambodia, Japan, China, and Indonesia. The author is unknown as the title page is missing but most
scholars believe it may have been by Luis Pérez das Mariñ as, son of Governor General Gó mez Pérez das
Mariñ as, who was killed in 1593 by Chinese on the islands. To be honest out of all the manuscripts and
records we have to date, the Boxer Codex is the one that fascinates me the most (other than the next one I will
discuss in a moment), not just because of the illustrations, but because of the writings and descriptions of the
people in a very unbiased manner. These colored illustrations give us a visual of how our ancestors looked
like during the 16th century and give us an idea how they dressed other than the written physical
descriptions.
WATTPAD
https://softcopieshere.weebly.com/uploads/2/4/1/7/24175387/more_than_just_a_be
t__completed_.txt
More Than Just A Bet
Tumayo na ako para tignan ang pinalagay kong tattoo sa collar bone ko, maliit
lang naman ang sabi ko dun sa nagta-tattoo. Simpleng Lian lang na may puso sa
dulo, humarap ako sa salamin at halos malukot ang mukha ko nang makita ko ang
nakasulat.
Liam <3
Muli kong tinitigan yung maliit na tattoo sa collar bone ko! Namumula ito,
sobrang sakit ng pagpapalagay ko tapos magkakamali lang siya ng isang letra.
Nakakainis naman.
"Magandan naman ang Liam ah? Hot nga ng pangalan, parang yung school mate
natin." Sabi ni Claire na ngayon ay nag aayos na ng gamit niya, pinsan niya
kasi yung nagtattoo saakin kaya libre.
"Oy Claire baba! Magtutulak tayo!" Sigaw ko, napanganga siya sa sinabi ko.
"Sisteret? Niloloko mo ba ako? Nagdress ako today para magpaganda kay Ethan
Luke, tapos pagtutulakin mo lang ako? Gosh." Pinaypaypay pa niya ang kamay
niya sa mukha niya.
"Sino naman yung Ethan Luke na yon?!" Sigaw ko sakanya, "Crush ko hihi."
Kinikilig kilig pa siya habang sinasabi yon. Parang kanina lang ibang pangalan
ang sinabi niya ah?
"Sus, bilis na! Baba na! Malelate na tayo sa first class natin! Ayokong mawala
yung scholarship ko noh! Bigay lang ni Mayor yon!" Sigaw ko sakanya, oo
scholar ako ni Mayor, kung hindi dahil siguro sa scholarship niya hindi ako
makakatungtong ng kolehiyo. Fourth year college na ako ngayon, Education ang
course ko! Magiging magaling na teacher ako balang araw! Magtuturo ako sa mga
bata tapos magpapalaro kapag inaantok na sila!
"Yay! Sa wakas nandito na tayo sa school!" Sigaw ni Claire, ang likot likot
niya dito sa loob ng sasakyan ko, naghahanap na ako ng pagpaparkan ko.
"Pwede na siguro dito." Sabi ko nang makita ko ang isang bakante sa parking
area. Pero biglang bumangga yung kotse ko sa isa pang kotse nang may mang agaw
ng bakanteng space na nakita ko!!
"Aish!! Bwisit naman oh!" Bumaba ako at nasapo ko ang noo ko nang makita kong
nasira yung harapan ng sasakyan ko! Badtrip talaga, isang Lamborghini Gallardo
LP560-4 lang naman yung nabangga ko! Pero hindi yun eh! Yung kotse ko ang laki
ng damage!! Kinalampag ko yung Lamborghini para bumaba yung may ari!
"Hoy! Mang aagaw ka ng space! Ako unang nakakita dito! Ang kapal ng mukha
mo!!" Sigaw ko! Bumaba naman si Claire at pilit akong hinihila pabalik sa
sasakyan ko pero tinulak ko siya! "Hindi Claire! Tignan mo ang ginawa niya sa
kotse ko! Sinira niya!!" Sigaw ko!
"Hoy! Baba!!" Sigaw ko pang ulit, maya maya lang bumaba ang lalaking naka-navy
blue na shirt at talaga namang bakat na bakat ang hubog ng katawan niya don!
Uso ba talaga ngayon yun? Nakapants din siya at simpleng black vans na
sapatos. Mataas siya saakin kaya naman tumingala ako. "Hoy! Tignan mo ang
ginawa mo sa kotse ko!!" Hiyaw ko sakanya! Tinignan naman niya ang kotse ko.
"Sira." Matipid na sabi niya, "Oo! Sinira mo! Ipagawa mo yan!!" Kahit luma na
yang sasakyan ko malaki pa rin ang pakinabang ko diyan!
Ibinalik niya ang tingin saakin at dumako ang mata niya sa dibdib ko? Nanlaki
ang mata ko nang bigla siyang ngumisi ng nakakaloko!
"Anong tinatawa tawa mo diyan?!!" Hiyaw ko sakanya, mas lalo siyang ngumisi.
"Mga babae nga naman oo.. Pare-pareho kayo ng style, sige na sige na."
Natatawang sabi niya at nanlaki ang mata ko nang bigla niya akong halikan sa
labi!!
Grabe kayo! Ang lapad ng ngiti ko! Bakit? Kasi po Prologue palang ni Marcus
Liam 104 votes na! *O* masaya na ako jan! Tapos yung mga comments niyo grabe
nakakatuwa, THANK YOU! Hindi ba kayo nagsasawa sa mga kakornihan ko? Hahaha!
Salamat ulit! :">
MTJAB: Chapter 1
"Ano Ara? Masarap ba?" Natauhan ako nang marinig ko ang boses ni Claire sa
tabi ko! Humarap ako sakanya. "H-hinalikan niya ako?!" Sigaw ko sakanya,
tumawa siya ng malakas. Sht! Hinalikan ako ng lalaking hindi ko naman kilala!
"Yeah, you are so lucky sisteret. Imagine hinalikan ka ni Marcus! Ang lalaking
pinagkakaguluhan ng mga kababaihan dito sa school." Kinikilig kilig pa siya
habang sinasabi iyon! Ano daw? Swerte? Isang malaking kalokohan, paano niyo
matatawag na swerte yon? Ninakaw niya ang first kiss ko, pagkatapos
tatalikuran niya lang ako ng ganun ganun! At isa pa sino ba ang damuho na yon?
Ni hindi ko nga alam na nag eexist siya sa eskwelahan namin!
"Lucky?! Are you kidding me Claire?! Hindi ako papayag, magbabayad saakin ang
lalaki na yan!" Sigaw ko at mabilis akong naglakad papasok ng school. Narinig
ko namang sinundan ako ni Claire at wala siyang ibang ginawa kundi ang sigawan
ako.
Kaagad kong natanaw ang mukha niya. Ngiting ngiti pa siya habang kinakausap
ang ilang eatudyante dito sa school. Mabilis akong naglakad palapit sakanya!
"ARA LIAN BINALATAN!!!" Nagpantig ang tainga ko nang marinig ko ang malakas na
sigaw ni Claire ng buong pangalan ko!! Tinusok ako nang napakaraming mata dito
sa may locker, kaya naman napaatras ako.
"How dare you!!" Sabay sabay na sigaw ng mga kababaihan! Lahat sila ang sama
sama ng tingin saakin, "Sino ka para saktan siya?!" Sigaw ng isa pa at mabilis
na lumapit dun sa sinipa ko, sino ba ang lalaki na yan at parang ang daming
nag aalala sakanya.
Susugurin na sana ako ng ilang kakabaihan pero biglang siyang sumigaw. "A-ayos
lang ako!" Halata sa mukha niya na nahihirapan siya dahil sa pag ngiwi niya.
Dahan dahan siyang lumapit saakin at kunot na kunot ang noo niya. Nakahawak pa
rin siya sa tiyan niya, napaatras ako nang ilapit niya ang mukha niya sa mukha
ko. "D-do I know you?" Nahihirapang tanong niya! Nag init ang ulo ko kaya
naman naka-set nanaman sa volume ten ang boses ko!
"Ang kapal ng mukha mong timang ka! Pagkatapos mo akong halikan!! Hoy!! First
kiss ko yon!! Kala mo ba ga-g--" Natigilan ako sa pagsigaw nang biglang may
sumabat, "Yeah, gwapo." Mas pamilyar ang boses niya, kaagad akong tumingin sa
pwesto ng pinanggagalingan ng boses na iyon at napanganga ako dahil kamukha
niya ang lalaking nasa harapan ko ngayon. May nakasabit sa leeg niya na
saxophone at hinahaplos haplos iyon ng maganda niyang kamay.
Nakangisi siyang lumapit saamin. Tinap niya ang braso nitong nasa harapan ko.
"Dude, anong kagaguhan nanaman 'to? Tsk." Naiiritang tanong nito sakanya,
kinurap kurap ko ang mata ko. Magkamukhang magkamukha sila!
"Sorry bro," Napailing iling ako, hindi ako pwedeng magkamali! Pero sht!
Ngayon ko lang napansin na magkaiba sila ng suot! Sandali pa akong tinitigan
nang masama nung sinipa ko bago siya tumalikod at hirap na hirap na naglakad.
Biglang may nagwagayway ng kamay sa harapan ko. "Two points Ms.Audi 90 Coupe."
Nakangising sabi nito, napakayabang talaga. Yun lang naman ang pangalan ng
kotse kong bulok!
"I heard na first kiss mo yon. Kaya pala matamis tamis pa." Natatawang sabi
nito! Nanlaki ang mata ko, hindi lang siya mayabang. Bastos din siya!
Sasapakin ko sana siya pero mabilis niyang nahuli ang kamao ko at ikinulong
niya iyon gamit ang kanang kamay niya. "Three points. Ang galing mong mag
effort, kuhang kuha mo ang atensyon ko." Tinatawanan niya pa rin ako at
naiinis ako dahil doon. Pilit kong hinihila pabalik ang kamay ko pero sobrang
higpit ng hawak niya saakin, at isa pa ang laki kaya ng kamay niya! Kumusta
naman yung kamay ko parang kamay ng bata!
"Hoy, manood ka nalang ng performance ko. Tutal naman isa ka sa mga fan girls
ko, ipag-cheer mo ako para naman maging exciting ngayon sa loob kasi alam kong
ikaw ang number one fan ko." Nakangising sabi niya at napalundag ako nang
haplosin ng point finger niya ang collar bone ko! "For today, you can call me
Liam..para naman hindi sayang yang tattoo mo."
"Hindi ako mabubusog kung susoportahan ko yang hunghang na yan! Saka isa pa
male-late na tayo!" Hiyaw ko sakanya, pero hindi talaga siya nagpapigil dahil
itinulak niya ako paupo! Sunod siya naupo sa tabi ko at sinabunutan ako!
"First day palang! Tatanggap pa ng late ang mga Prof natin! Manonood tayo.
Gosh! Nakakamiss! Palibasa kasi sa loob ng tatlong taon na pamamalagi mo dito
sa school wala kang ibang ginawa kundi ang kausapin ang mga libro natin! Ano
ka ba?! Hindi masamang magsaya ano! Ayan tuloy ang dami mong namiss sa tatlong
taon na yon!" Sigaw niya saakin, natural lang na kausapin ko ang mga libro ko
dahil libre lang ang tuition fee ko at hindi ko pwedeng sayangin iyon. Ako ang
inaasahan ng pamiya ko na mag aahon saamin, tatlo kaming magkakapatid,
panganay pa ako kaya kailangan kong mag aral mabuti para sakanila.
Salamat na din sa Mayor namin dahil siya ang nagpapaaral saakin dito sa
Manila. Taga Lucban Quezon kasi ako, at nakikitira lang ako ngayon kay Claire.
Dati pinagbabayad niya ako sa renta pero nung nag second year college na kami
pinatigil na niya ang pangongolekta ng renta saakin dahil alam niyang kapos
din ako! Nasa Bahrain ang mga magulang niya kaya naman kaming dalawa lang ang
tao sa bahay nila, may ari sila ng isang mall doon.
"Pero ayoko pa rin!!" Sigaw ko saka akmang tatayo na ako pero hinarangan niya
ng binti niya ang dadaanan ko, nag cross arms siya at tinitigan ako nang
masama. "Magbabayad ka ng renta kapag hindi ka nanood." Banta niya saakin,
grabe talaga itong babae na 'to! Kung hindi ko lang siya best friend kanina ko
pa siya tinakwil!
Padabog akong umupo! Pumalakpak naman siya dahil nanalo siya sa pakikipagtalo
saakin! Ano ba, ayokong magbayad ng renta dahil alam kong madami pa akong
gastusin ngayon. Kailangan kong pagkasyahin yung allowance na binibigay saakin
nila Nanay.
Namatay lahat ng ilaw, pero may tatlong spot light sa stage. Nagsigawan ang
lahat nang pumuwesto doon ang drummer, ang isa naman ay sa keyboard.. Pero mas
lalong lumakas ang sigawan nang humakbang na si Marcus...Liam sa spot light,
narinig ko ang malakas na mura ni Claire!
"Acckk!! Shet ka Marcus!!" Sigaw niya at hinampas hampas pa niya ako sa braso,
haay ano bang special sa taong ito.
Napansin kong inilibot ni Liam ang paningin niya sa audience, kaagad siyang
napangisi nang tumama ang paningin niya saakin. Nagsalita muna siya sa mic.
"Para sa number one fan ko. Na-appreciate ko yang tattoo mo.." Humahalakhak na
sabi nito, nasapo ko ang noo ko. Napaka assuming niya dude! Nagsigawan ang
lahat!
"Marcus pakiss!!"
"Waaa!! Sana ako nalang yung saxophone!!" Sigaw ng isang babae na naging
dahilan ng malakas na tawanan. Sinasabayan din ng ilan nang pagkanta ang
pagtugtog ni Liam ng saxophone, Nothing's gonna change my love for you ang
tinutugtog niya.
Nagtayuan ang balahibo ko nang imulat niya ang mata niya at saakin iyon
nakatutok, napangisi pa siya habang ipinagpapatuloy ang pagtugtog sa saxophone
niya.. Bawat pagpindot niya sa piyesa nung saxophone damang dama ko yung
passion niya don, na para bang hindi siya yung lalaking kausap ko kanina.
"Ang galing galing mo talaga!! I love you!!" Sigawan ng isang fans club, eh?
Fans club talaga?
"Ahhhh!!!"
Kinindatan niya muna ako bago pa niya ulit ipinikit ang mata niya. "Ahh!! Sht!
Sisteret! Ang gwapo gwapo niya!! Ahhh!!!" Inirapan ko naman si Claire dahil
kanina pa siya kilig na kilig, ako? Hindi ako kinikilig, na-appreciate ko lang
yung pagtugtog niya ng saxophone. Oo na magaling na siya, pero ayoko pa rin sa
hinayupak na yan.
Tapos na silang tumugtog, kaya naman tumayo na ako para sana lumabas ng
auditoriom pero bigla siyang nagsalita sa mic at ngumingisi ngisi pa siya.
MTJAB: Chapter 2
Napataas ang kilay ko sa isinigaw niya, lumingon ako para tignan siya at
nakita kong nakangisi siya. Ngumisi din ako at itinaas ko ang middle finger ko
sakanya! Ha! Ayoko sanang gawin yon dahil magiging Pre-School teacher na ako
soon, pero naiinis talaga ako sa tabas ng dila niya!
"Oh, much better." Natatawang sabi niya, mas lalong nag init ang ulo ko! Sa
sobrang inis ko naglakad ako palapit sakanya at ibinato ko sa mukha niya ang
lumang notebook ko!! Napasinghap ang mga estudyante dito sa auditorium dahil
sa ginawa ko, pero wala akong pakialam!
"Hindi ka lang mayabang! Bastos ka pa!" Sigaw ko sakanya! Sumama ang tingin
niya saakin! Ibinaba niya sa stage ang saxophone niya saka bumaba siya para
lumapit saakin! Nakakatakot ang tingin niya pero hindi ko pinapakita na
natatakot ako sakanya! Para saan pa ang pagta-taekwando ko kung matatakot lang
ako sakanya?!
"Ikaw lang ang babaeng gumasgas sa mukha ko." Hindi ko kinaya ang lamig ng
boses niya, napaatras ako dahil tumungo siya para magkapantay ang mukha naming
dalawa, doon ko lang napansin na nagkaroon ng gasgas ang pisngi niya dahil sa
spring ng notebook ko.. At sa hindi ko malamang dahilan sinuri ko ang mukha
niya, matangos ang ilong niya at mayroon siyang manipis at medyo pinkish na
labi.. Medyo mahaba ang pilik mata niya at makapal din iyon. Nanigas ako nang
magtama ang mata naming dalawa, dun ko lang napansin na kulay gray ang mata
niya.
"Kabisado mo na ba ang mukha ko?" Tanong niya, napalunok naman ako dahil
tumama sa mukha ko ang mainit niyang hininga! Mabilis ko siyang itinulak
palayo saakin!
"Ano ba?!" Sigaw ko sakanya pero napatigil ako dahil hinampas niya ng mahina
ang mukha ko gamit ang notebook ko. "Isama mo 'tong basura mo." Malamig na
sabi niya, ramdam na ramdam ko sa tono ng pananalita niya ang pagkairita
saakin. Hah! Pakialam ko sakanya! Kinuha ko yon!
"Sino ba yang babae na yan? Kanina pa siya ha." Nakakarindi ang boses ng mga
kababaihan na punong puno ng kaartehan. Tinignan ko sila ng masama pero pinag
iirapan nila ako pero pinanlisikan ko naman sila ng mata bago ako padabog na
lumabas ng auditorium!
Sa second floor lang ang room namin ni Claire para sa unang subject namin kaya
naman mabilis akong nakarating doon, pero bigla akong kinabahan nang makita
kong nakaupo sa likuran yung kamukha niya na sinipa ko kanina. Tinanguan niya
lang ako bago niya inalis ang tingin saakin. Kaagad akong naupo sa may gitna!
Tumabi naman saakin si Claire na akala mo kinikiliti ng kung ano.
"Sisteret..si Ethan Luke yon, siya ang kakambal ni Marcus Liam." Bulong saakin
ni Claire, ngumuso naman ako dahil kanina niya pa pinagyayabang yung dalawa na
yan. Pero kung pagkukumparahin yung dalawang kambal, mas malakas kung humatak
ng hangin yung Liam, kasi si Ethan parang medyo lang?
Tinignan ko ang mga kaklase kong babae, dahil halos lahat sila nagpapacute kay
Ethan.. Maya maya lang nanlaki ang mata ko nang makita kong pumasok din si
Liam sa classroom namin, naka-simpleng black na tshirt na siya ngayon. "Damn,
kahit ang simple ng suot niya ang hot niyang tignan, yung abs niya..uhh, oh my
Marcus." Bulong nang babae sa likod ko na umuungol ungol pa. Tsk.
Dumako ang tingin saakin ni Liam at napanganga ako dahil ang sama ng tingin
niya saakin, umupo siya sa likuran ng upuan ko at napapitlag ako ng maramdaman
ng butt ko ang paa niya!! Kaagad akong lumingon sakanya! "Bastos ka bang
talaga ha?!" Sigaw ko sakanya, "Inaano nanaman ba kita?!" Puno ng iritasyon
ang boses niya. "Yu-yung paa mo h'wag mo ngang itaas!" Sigaw ko sakanya!
Padabog niyang ibinaba ang paa niya.
Dumating na ang Professor namin, nakakainis lang dahil 4th year college na
kami pero kung ituring niya kami parang mga high school. May thesis making nga
pala kami at kung minamalas nga naman ako kagrupo ko ang dalawang kambal.
Letter C pala ang apelyido nila kaya heto akong si B ang kapartner nila!
Nakaikot naman kaming tatlo ngayon para pag usapan ang gagawin namin sa
thesis.
"Oh my gosh Marcus, ako nalang.. I'm always available!" Sigaw ng isang kaklase
namin, mabuti nalang talaga at lumabas ang Professor namin! Kung hindi
masasaksihan pa niya ang kamanyakan nitong Cando na ito! "Well I'm sorry
Honey, mukhang mas masarap balatan itong si Ms.Binalatan." Seryosong sabi ni
Liam na naging dahilan ng malakas na sigawan ng mga kaklase namin!
"PULANG PULA KA NA SISTERET!!" Kilala ko ang boses na yon! Kay Claire iyon!
Nasa bandang likuran ang grupo nila! Grabe, hindi ko akalain na babaliktarin
ako ng best friend ko para lang sa lalaking ito!
"Wooaa!! Horseback baby!" Sigawan ng mga kaklase kong lalaki, shet lang hindi
kailanman nangyari sa talambuhay ko na mapahiya ako ng ganito! As in never! At
hindi ako papayag na ganito ang mangyayari saakin buong semester!
"Hoy! Marcus Liam Cando! Ito ang tatandaan mo! Kahit kailan hinding hindi kita
magugustuhan!" Sigaw ko sakanya. "Woah. Lumalaban." Sigaw ng kaklase kong
lalaki mula sa gilid namin.
"Mas lalo naman ako. Akala mo ba papasa ka sa taste ko? Tignan mo nga yang
katawan mo." Pinasadahan niya ako ng tingin mula ulo hanggang paa. "Ang
payatot mo. Pisngi lang yata ang mataba sayo, para kang baboy na walang
laman." Pang aasar niya saakin, napaka childish nitong lalaki na ito!
"Kapal ng mukha mo! Kesa naman sayo-" Tinignan ko siya mula ulo hanggang paa,
pero nakakainis dahil wala akong maipintas sakanya!
"Ano? Speechless ka? Aminin mo na gwapong gwapo ka saakin. Kaya nga pati
pangalan ko naka-tattoo na diyan sa collar bone mo." Nanlaki ang mata ko! Sht
lang! "Hoy! Lian naman talaga dapat 'to! Kahit itanong mo pa kay Claire!"
Tumingin ako kay Claire, maging si Liam tumingin sakanya. Napansin ko naman
ang ngingiti ngiting si Ethan habang pinapanood kami ng kapatid niya. Ang mga
kaklase ko naman naghihintay ng sagot mula kay Claire, tumikhim muna si Claire
bago siya nagsalita!
MTJAB: Chapter 3
"Hahaha! Sisteret! Let me explain please? Para sayo din ang ginawa ko!"
Natatawang sigaw niya habang naghahabulan kami ng hampas dito sa sala ng bahay
niya! "Anong para saakin?! Pinahamak mo ako Claire, akala ko ba magkaibigan
tayong dalawa? Bakit mo ako nilaglag?" Naiiyak na talaga ako sa sobrang inis,
hanggang ngayon nag eecho pa rin sa tainga ko ang lalaking lalaking tawa nung
Liam na yon, para bang nakamit niya yung tagumpay!
Umupo ako sa sofa at ibinato ko yung hawak kong walis sa sahig. Hinihingal
naman si Claire nang tumabi siya saakin, niyakap niya ako sa baywang ko.
"Sisteret, I'm sorry. Pero kasi nung pinapanood ko kayong dalawa kanina,
feeling ko bagay kayo. At saka isa pa, ngayon lang kita nakita na nakipag usap
sa lalaki nang hindi tungkol sa project o ano mang achuchu sa school.."
Paliwanag niya, hindi ko pa rin matanggap. Naiinis pa rin ako sakanya.
"Meron! Yung kayabangan nung Liam na yon ang problema ko." Naiiritang sabi ko,
narinig ko namang humagikhik siya kaya naman itinulak ko siya, pero tinawanan
niya lang ako. "H'wag kang mag alala, mabait naman yung asawa ko." Bulong niya
sa tainga ko, kumunot ang noo ko at tinignan ko siya.
"Sinong asawa?!" Hiyaw ko sakanya, namula naman ang mukha niya. "Si.. Ethan
Luke, acckk! Ang gwapo niya kasi eh, tapos ang bait pa niya." Para naman
siyang naiihi sa mga sinasabi niya, "Te-teka kambal sila ni Liam, edi ibig
sabihin asawa mo rin si Liam?" Pang aasar ko sakanya.
Lumipas ang unang linggo nang klase pero wala paring ginawa si Liam kundi ang
ngisian ako at asarin. Ayoko na siyang pansinin pero anong magagawa ko? Ang
lakas niyang mang asar to the point na pati sa harapan ng mga Professor namin
naaasar na rin niya ako.
"I'm sorry po Sir, hindi ko po kasi narinig.." Sabi ko saka naglakad ako
palapit sa table para ipasa ang index card ko, "Wala sa klase ko ang utak mo
Ms.Binalatan." Suway nito saakin, tumungo lang ako at bumalik na sa upuan ko.
"Ang pangit kasi ng apelyido." Narinig kong bulong ni Liam, tinignan ko siya
ng masama at inirapan ko siya, ngumisi lang siya bilang sagot sa pag irap ko
sakanya.
Kumuyom ang panga niya at naramdaman kong mas lalong humigpit ang hawak niya
sa balikat ko! "Nasasaktan ako Liam!" Pabulong na sigaw ko sakanya, pero hindi
niya ako pinansin. Nakakainis baka mamaya mapagalitan nanaman kaming dalawa.
"Marcus!! Ako nalang!! Ako nalang kasi..." Naiinis na sigaw ng kaklase kong
babae! Eh di sakanila na! Isaksak nila sa baga nila! Ngumiti naman si Liam dun
sa babae.
"Then let's make a bet.." Mariin na bulong niya, "Tumira tayo sa isang bahay..
Ikaw at ako." Patuloy niya, kaagad nag init ang mukha ko dahil sa sinabi niya,
ibinuka ko ang bibig ko para sana magsalita pero nanlaki ang mata ko nang
tumakip ang kanang palad niya sa bibig ko! Ang bango ng kamay niya!
"Isang buwan lang Ara Lian, be my girl." Hindi ko alam kung bakit parang
tinusok ang katauhan ko nang marinig ko ang malumanay na tono ng boses niya.
Pero hindi ako magpapatalo! Inalis ko ang kamay niya sa bibig ko!
"Manigas ka!!" Sigaw ko sakanya at kinuha ko ang mga gamit ko! Pinagtulakan ko
naman ang mga kaklase kong nakaharang sa dadaanan ko!
"What?!" Pinandilatan ko siya ng mata pero hindi siya natinag, "How can you
refuse an offer like that?! My gosh, it's Marcus Liam! Isang Cando ang
nagyayaya sayo na tumira sa isang bahay, mayaman, gwapo, matalino,ma--"
"Mayabang." Patuloy ko, bumagsak ang balikat niya dahil pagdiin ko ng mayabang
na salita, "Claire, hindi ako titira sa isang bahay kasama ang mahangin na
nilalang na yan.. Kung gusto mo ikaw nalang!" Sigaw ko sakanya saka nagmadali
na akong maglakad, tinatawag niya pa ako pero hindi ko siya pinansin.
Nang medyo nakalayo na ako sakanya nilingon ko siya at nakita kong tulalang
tulala siya dahil kinakausap siya ngayon ni Ethan Luke, tss. Baliw na baliw
siya sa dalawang Cando.
Abalang abala ako sa pag gawa ng mga materials ko para sa ojt ko next sem nang
biglang tumawag si Nanay, kaagad kong sinagot iyon. "Hello Nay?"
"Ara..anak kumusta ang pag aaral mo?" Tanong saakin ni Nanay, napansin kong
malungkot ang boses niya. "Nay, okay naman po. May problema po ba? Bakit para
malungkot ang boses niyo?" Pag aalala ko, narinig kong humugot ng malalim na
hininga si Nanay.
"Nak, talo si Mayor sa eleksyon.." Balita ni Nanay, bigla kong nabitiwan ang
hawak kong ballpen. "Simula sa isang buwan titigil na rin sa pag papa-scholar
si Mayor.." Masamang balita nga ito, bigla akong nakaramdam ng lungkot, bakit
naman kung kailan fourth year na ako saka pa natalo si Mayor, hindi ba pwedeng
pagkagraduate ko nalang? Ang sama ko. "Hindi natin kakayanin ang tuition fee
mo anak, may dalawang kapatid ka pang nag aaral ng high school.. Mabuti na
sigurong bumalik ka na dito sa Lucban." Bulong ni Nanay na ngayon ay umiiyak
na, pati tuloy ako naiyak na.
"Nay..h'wag na po kayong umiyak, pero Nay hindi ako pwedeng umuwi. Isang taon
nalang gagraduate na ako. Maghahanap po ako ng trabaho dito Nay para may pang
tuition ako h'wag po kayong mag alala.."
Hindi ako makatulog dahil sa ibinalita saakin ni Nanay. Lumabas muna ako ng
kwarto ko para sana kumuha ng tubig, pero natigilan ako nang makita kong
kararating lang ni Claire.
"Saan nga?" Mariin na tanong ko, umayos siya ng tayo at humalukipkip din siya.
"Sisteret, hindi na ako bata. Kasama ko si Ethan Luke, may pinag usapan lang
kaming dalawa." Mukha namang totoo ang sinasabi niya, pero ano?! Kasama niya
si Ethan?
"Inaantok na ako sisteret, pwede bang magpahinga na ako? May pasok pa tayo
bukas eh, sige good night." Humihikab na sabi niya saka nagmadaling pumasok sa
kwarto niya. Hinayaan ko nalang siya, pasalamat siya dahil pagod ang utak ko
ngayon kaya hindi ko siya kukulitin kung saan talaga siya nagpunta.
Kinabukasan dumiretso ako sa cafeteria para sana magtanong kay Manang Sally
kung pwede akong magtrabaho sakanila pagkatapos ng klase ko. "Osige Ara,
pwedeng pwede naman. Basta pagkatapos ng klase mo dito ka na dumiretso ha?"
Sabi ni Manang Sally.
Nagcocompute ako ngayon sa cellphone ko para sa budget ko, pero kulang pa rin
yung kikitain ko sa cafeteria. Nagpasa na rin ako ng resum� sa ilang fast
food restaurant pero sabi nila tatawagan nila ako kapag hiring na sila, kasi
katatanggap lang daw nila last month ng mga bagong employees, medyo nahuli
ako.
"Ano yang kinocompute mo?!" Biglang sigaw ni Claire saakin pagkaupong pagkaupo
niya sa tabi ko, hindi ko pa pala nasasabi sakanya yung problema ko nitong
linggo na 'to.
Yayakapin ko sana si Claire pero biglang may tumulak ng katabing upuan ko kung
saan nakapatong ang ibang gamit ko maging ang cellphone kong Samsung Corby!
Nanlaki ang mata ko nang makita kong basag ang likod nito!!
Lumingon ako para makita ko kung sino ang tumulak at nag init ang ulo ko si
Liam na nagpapalit ng damit! Nakatalikod siya kaya naman hinampas ko ang likod
niya! "Hoy!!" Sigaw ko, mukha namang nagulat siya dahil kaagad siyang humarap
saakin! Napaatras ako ng isa dahil napatingin ako sa katawan niya!
"What?" Kunot noong tanong niya saakin! Napapitlag naman ako kaya ibinalik ko
ang tingin ko sa mukha niya, pawis na pawis siya at tumutulo ang pawis niya
pababa sa dibdib niya.
"B-bakit ganyan ang itsura mo?" Nanlaki ang mata ko sa tinanong ko sakanya!
"Ang pangit mo!! Mukha kang basang sisiw!" Dagdag ko para hindi ako mapahiya!
"Bakit? May nakita ka na bang naglaro ng basket ball tapos hindi manlang
pinawisan?!" Mukhang mainit ang ulo niya ngayon dahil hindi siya nag aassume
ngayon na may gusto ako sakanya! Hinila niya yung towel sa bag niya at
pinunasan niya ang pawis niya sa katawan niya, napalunok ako. "Manonood ka ba
talaga?" Biglang nagbago nanaman ang tono ng pananalita niya, punong puno
nanaman iyon ng panunuya. Napakurap kurap ako at nag iwas ako ng tingin
sakanya!
"May cr naman diba?! Saka bakit hindi ka nag shower sa gym?!" Sigaw ko
sakanya, "Mamaya ako magsha-shower may game pa kami after one hour." Sagot
niya saakin at nakita ko sa gilid ng mata ko ang pagsuot niya ng tshirt niya.
"Haay, ang sarap maging kaklase ni Marcus, palagi nating nasisikayan ang abs
niya." Narinig kong bulong ng mga kaklase kong babae. Bigla kong naalala ang
cellphone ko!
"Siya nga pala! Sinira mo yung cellphone ko!!" Sigaw ko sakanya, dumako ang
tingin niya sa palad ko kung saan hawak ko ang corby ko. "Tss, kotse bulok.
Pati cellphone bulok." Naiiritang bulong niya, nagpantig ang tainga ko.
Iminulat niya ang mata niya at isang matalim na titig ang ibinigay niya
saakin, "Badtrip ako ngayon Lian, tapos ka na ba sa kaingayan mo? Gusto ko
munang matulog bago ang next game namin." Mahinahon na tanong niya,
nakakainis! Bakit ba ang hinahon niya! Binato ko siya ng notebook ko!
"Nakakainis ka!!" Sigaw ko sakanya!! Mas lalong nagdilim ang aura niya kaya
naman napalunok ako.
"My gosh!!!" Sabay sabay na pag singhap ng mga kababaihan at binabae! "Ako
nalang.. Gosh."
"Mukhang badtrip ang isang Cando ngayon." Bulong ng isa, paano nga ba
mabadtrip ang isang Cando.
"Bastos!!" Sigaw ko sakanya, pero hindi naalis ang matalim niyang titig
saakin. At yung seryosong mukha niya mas lalong naging seryoso.
"Bastos talaga ako, at mas magiging bastos ako kapag hindi mo itinikom yang
bibig mo." Sabi niya! Sinipa ko ang upuan ko papunta sakanya pero mabilis din
niyang nasipa iyon pabalik saakin kaya natamaan ang tuhod ko!
"Gusto mong makita ang tinatawag mong bakla ha Lian? Baka tumakbo ka." Napuno
ng pang aasar ang boses niya, naghihiyawan ang mga kaklase ko. Hinampas ko ang
dibdib niya pero ako ang nasaktan dahil ang tigas non! Isa pa nahihibang ako
sa amoy niya, kahit pawis na pawis siya ang bango bango pa din niya. Yung
hininga niya amoy mint na may halong amoy ng sigarilyo, lalaking lalaki.
"Bitawan mo ako." Pagdidiin ko sakanya.
"No babe, gay? Feel it." Bulong niya at halos manlaki ang mata ko nang mas
lalo niyang pagdikitin ang gitna naming dalawa! Napalunok ako ng sunod sunod
dahil sa naramdaman ko doon, nag init ang mukha ko at alam kong pulang pula na
ako sa kahihiyan. "Ano? Bakla ba? Bakla?! Tangina, kahit kailan hindi pa ako
ipinapahiya ng kahit sinong babae. Nag iisa ka lang." Pagdidiin niya at mas
lalo niya akong inilapit sakanya! Itinulak ko siya at nabangga niya si Claire
kaya tumapon ang shake nitong nakapatong sa table niya!
Isang malakas na sampal ang ibinigay ko kay Liam!! Napasinghap ang mga kaklase
namin, kitang kita ko ang bakat ng kamay ko sa pisngi niya, hinawakan niya
iyon at mariin akong tinitigan. Sumosobra na talaga siya, ilang araw na din
akong nagpipigil sa kabastusan niya! Sasampalin ko sana ulit siya pero biglang
may humawak ng kamay ko.
Nandito na kami ngayon sa cafeteria at nag iinit talaga ang ulo ko dahil
nandito rin si Liam at Ethan! Itinulak ako ni Claire paupo sa tabi ni Liam!
"Ano bang problema niyong dalawa? Araw araw nalang ba magbabangayan kayo?
Hindi ba pwedeng maging friends kayo, para maging mapayapa ang klase natin sa
Rizal at sa dalawa pang subjects na tayo ang magkakasama?!" Sigaw ni Claire,
napakunot ang noo ko dahil ngayon ko lang siyang nakita na ganyan kataray? O
let me say umaarte lang siya na pinapagalitan kami.
"HELL NO!" Halos magkasabay na sigaw pa namin ni Liam, nagkatinginan kami pero
kaagad din nag iwas sa isa't isa. May mga kumakain dito sa cafeteria kaya
naman pinagtitinginan kami, sabihin nanating pinagtitinginan yung kambal.
"Baka si Lian, ang may hidden desire saakin. Ayaw lang tanggapin."
"Ang kapal ng mukha mo!!" Sigaw ko saka hinampas ko siya! "Umamin ka na, sa
tattoo palang talo ka na." Walang ganang sabi niya.
"Tama na! Malinaw na malinaw na mahal niyo ang isa't isa!" Sigaw ni Claire!
"Yeah, the more you hate, the more you love." Sabat ng kapatid niya.
"Then let's make a bet!" Sigaw ng kapatid niya, parang sinabi saakin ni Liam
yon nung nakaraang araw ah.
"Ayoko." Matipid na sagot naming dalawa ni Liam. "Come on, diba Marcus nakipag
pustahan ka na kay Ara nung nakaraan?" Sabi ni Claire.
"Lahat ng tao nagbabago ang isip, saka kahit wala yang pustahan na yan alam
kong ako ang mananalo." Kampanteng sagot niya, napaka conceited talaga.
"Hindi rin natin alam, saka makikinabang din naman kayong dalawa. Dude, diba
wala kang allowance for two months? Yung car wash station lang pinagkukuhanan
mo ngayon ng pera." Nakangising sabi ni Ethan, so kaya pala parang badtrip
itong katabi ko dahil wala siyang allowance for two months.
"At ikaw naman Ara, kapos ka sa pang tuition mo." Masayang masayang sabi no
Claire, grabe talaga 'tong kaibigan kong 'to!!
"Five hundred thousand pesos from Ethan Luke Cando and me!" Tuwang tuwang
pahayag ni Claire, nanlaki ang mata ko. Five hundred thousand pesos?! Sobra pa
yon pang tuition ko!
"Psh, five hundred thousand lang?" Mayabang na tanong niya! Palibasa kasi anak
mayaman!
"Come on bro, dito ka pa ba aatras? Kung yung mga model nga sa Company natin
nakukuha mo, si Ara Lian Binalatan pa kaya?" Anak ng putspa talaga, bakit
kailangan banggitin ang buong pangalan ko?
"Oo nga!" Para namang mga bakang sumang ayon yung mga kumakain dito sa
cafeteria, at nakikinig talaga sila?!
"Para naman matahimik ang klase natin kung saan magkaklase tayo." Sigaw ng isa
kumakain.
"Uyyy, ayaw pumayag nung dalawa. five hundred thousand din yan! H'wag niyong
sabihing ngayon palang talo na kayong dalawa!" Sigaw pa ulit ng isa.
"Boooo!"
Pambihira naman itong mga tao na 'to mga gatong pa! Pero pustahan lang naman
diba??, saka isa pa hindi ako maiinlove sa isang 'to noh. Huhu kailangan ko
talaga ng pang tuition.
"Okay, mukhang tinanggap na nilang dalawa na inlove sila sa--" Pero natahimik
ang lahat ng sumigaw kaming dalawa!
"DEAL!!"
****
A/N: Hello guys! Super thank you sa support niyo dito sa MTJAB! :)
Naappreciate ko lahat ng comments niyo, pero sorry kung hindi ko kayo
nasasagot medyo busy kasi si Ate Abo, at nastress na ako sa kaiisip hahaha!
Basta yon. Thank you ng marami, babawi ako sa pag sagot ng comments niyo soon.
:) Thank you din sa votes! <3
ATE ABO.
FEATURED COMMENTS FROM THE PREVIOUS CHAPTER:
annttpmntn-Ms. Binalatan to Mrs. Cando. Ayaw mo, Lian? Huhu. Marcus Liam
Cando!! Kung ayaw ni Lian na maging Cando surname niya, ako gustong gusto ko
kaya ako nalang. Hahaha! Pangarap ko yan dati pa eh. Gusto ko maging Cando
nung una palang eh. Kaya ako nalang kung ayaw ni Lian. :3 Sayang ang chance,
Lian! Hahaha! ReaderAddict_1922-waaah:-))))I love it....gustong-gusto ko ang
flow ng story na to..Nakakaexcite sobra...Yung tipong mapapasabi ka talagang I
WANT MOREEEEE:-) Princess24b-Kunware pa 'to si Marcus eh! Crush nya si Lian
promise nag inarte lang yan oh nahihiya ayieee~ ang landi ni Marcus kasing
landi ni Claire chos~ pasimuno pala ng lahat ng ito ang tahimik na si Ethan at
Claire hahaha!! xylalalaloves-Sino kaya matatalo? Hmm. Rather, sino kaya unang
mahuhulog at maiinlove? Dizzissowexciting like yah! Lol. Ang conyo. Hahaha. XD