Plaats hier de naam van uw

opdracht
1. Plaats – adres

Het kasteel van Loppem - Steenbrugsestraat 126, 8210 Loppem

2. Geolocatie / geolokalisatie

51°09'24.8"N 3°12'11.6"E

3. Korte omschrijving

Met de klas naar het kasteel van Loppem. Tijdens deze activiteit ontdekken de
leerlingen een deeltje geschiedenis van hun Dorp. Spelenderwijs komen ze meer te
weten over wat een democratie is en hoe deze tot stand gekomen is. Ook hier zullen ze
zien dat Loppem een rol speelde. Daarnaast koppelen we ook meetkunde aan onze
activiteit. Meetkunde is voor vele leerlingen iets heel abstract. Door hen in het kasteel
zelf op zoek te laten gaan naar gelijke en gelijkvormige figuren, maar ook naar
symmetrie wordt deze leerstof iets werkelijker.

4. Doelgroep

3de graad – 5de leerjaar

5. Tijdsduur

2uur 30 minuten

6. Eindtermen

Mens & Maatschappij

 2.14.De leerlingen kunnen op een eenvoudige wijze uitleggen dat verkiezingen een
basiselement zijn van het democratisch functioneren van onze instellingen.
 3.8. De leerlingen kunnen aan de hand van een voorbeeld illustreren dat een actuele
toestand, die voor kinderen herkenbaar is, en die door de geschiedenis beïnvloed
werd, vroeger anders was en in de loop der tijden evolueert.
 3.9.°De leerlingen tonen belangstelling voor het verleden, heden en de toekomst,
hier en elders
Wiskunde

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

  3.6. De leerlingen kunnen de begrippen symmetrie, gelijkvormigheid en gelijkheid
ontdekken in de realiteit. Ze kunnen zelf eenvoudige geometrische figuren maken.

7. Leerinhoud

Mens & Maatschappij

 De democratie zoals we ze vandaag kennen was er niet direct. Eerst was er de

algemeen meervoudige stemplicht, gevolgd door de algemeen enkelvoudige
stemplicht die na WOII werd aangevuld met de stemplicht voor vrouwen.
 Het systeem van de algemeen meervoudige stemplicht houdt in dat alle volwassen
mannen moeten stemmen, maar dat de rijke en hoogopgeleide mensen meer
stemmen kregen.
 Het systeem van de algemeen enkelvoudige stemplicht houdt in dat alle volwassen
mannen moeten gaan stemmen en dat deze allemaal maar 1 stem krijgen.
 Na WOII mogen ook de vrouwen gaan stemmen.
 Een democratie is
 Gebouwen in onze maatschappij veranderen doorheen de tijd, toch zal je ook steeds
gelijkenissen vinden.
 Waarnemen: aandachtig en gericht kijken (niet babbelen), wijzen naar de dingen die
ze zien…
 De symbolen op een wapenschild zijn symbolisch: de leeuw = kracht, de boom =
eenheid, de kroon = baron (titel)

Wiskunde
 Gelijkvormige figuren zijn figuren waarvan de vorm gelijk is. De grootte van de
figuren moet niet gelijk zijn om gelijkvormig te zijn.
 Gelijke figuren zijn figuren waarvan zowel de vorm als de grootte gelijk is. Met
andere woorden de figuren zijn identiek.
 Symmetrie is.

8. Lesdoelen

Mens & Maatschappij

De leerlingen kunnen

 verwoorden wat de impact was van de invoering van de algemeen enkelvoudige

stemplicht.
 verwoorden wat zowel de algemeen meervoudige stemplicht als de algemeen
enkelvoudige stemplicht inhoudt.
 aantonen dat de democratie zoals wij die vandaag kennen een evolutie heeft
gekend.

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

  gebouwen beschrijven door de gelijkenissen en verschillen aan te duiden en zo een
evolutie te zien.
 geïnteresseerd het wapenschild waarnemen en onderzoeken.

Wiskunde
De leerlingen kunnen
 gelijkvormige en gelijke figuren herkennen in de realiteit (het kasteel van Loppem)
en deze ook correct aanduiden.
 symmetrie herkennen in de realiteit (het kasteel van Loppem) en deze ook correct
aanduiden.

9. Materiaal

 Zakken per groep.

 Enveloppen per opdracht per tas
 Werkblaadjes (per leerling)
 Stiften
 Geplastificeerde foto’s
 Alcoholstiften
 Zakjes met stemmen en kaartjes.
 4 timers

10. Organisatie

Na de eerste schoolbel om 8u30 verzamelen we samen op de speelplaats. Boekentassen zetten de

leerlingen in de gang. Ik maan iedereen nog eens aan om naar het toilet te gaan. Elke leerling krijgt
een fluojasje. De groep gaat per 2 gaan staan. Als iedereen klaar is kunnen we vertrekken. We
vertrekken via de hoofdingang richting het bos.
Eens we zijn aangekomen in het bos word de klas verdeeld in 4 groepen. Elke groep krijgt een tas. In
elke tas zitten 4 enveloppen genummerd van 1 tot en met 4. In deze enveloppen zitten de
opdrachten die de leerlingen gaan doen. Voor de leerlingen beginnen aan de opdrachten overlopen
we nog met z’n allen de afspraken. In elke groep is er ook een iemand verantwoordelijk voor de tijd.
Deze leerling zorgt ervoor dat de leerlingen doordoen en de opdracht binnen de voorziene tijd
kunnen maken. Een andere leerling is materiaalmeester. Hij is verantwoordelijk voor het materiaal.

Ik zal steeds bellen als het tijd is om aan een andere opdracht te beginnen, ter ondersteuning van de
timekeeper.

Als we klaar zijn met de opdrachten ruimen we eerst alles op. 4 leerlingen dragen elk een rugzak
terug mee naar school. Iedereen doet opnieuw z’n fluojasje aan en we vertrekken langs dezelfde
weg terug naar school.

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
11. Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…

naam:
………………………………………………………
………………………………………………

Het kasteel van Loppem

Klasnummer:
………………………………………………………
……………….

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

Opdracht 1
Vandaag gaan we iets meer leren over het
kasteel van Loppem. Ga stil in het gras
zitten. Luister en kijk goed!

…………………………………………………
……………………..
…………………………………………………
……………………..

Wat vind ik daar van?

…………………………………………………
……………………..
…………………………………………………
……………………..

Wat zie ik allemaal?

………………………………………………… Het kasteel van Loppem is gebouwd in
…………………….. 1856. Het is dus al heel oud. Omdat
………………………………………………… iedereen er zo goed voor heeft gezorgd
…………………….. staat het er nog zoals het er altijd gestaan
heeft.
Vind ik het mooi of niet? Waarom?
…………………………………………………
……………………..
…………………………………………………
……………………..
………………………………………………… Kijk opnieuw heel goed naar het
…………………….. kasteel en benoem 3 gelijkenissen
………………………………………………… tussen de foto hierboven en het
…………………….. kasteel zoals het nu is.
1. ………………………………………………
………………………………………………
Bespreek nu met je groepje wat jullie ……..
allemaal gehoord en gezien hebben. Heeft
de rest van de groep iets gehoord dat jij 2. ………………………………………………
niet hoorde? Heb jij iets getoond aan je ………………………………………………
groep dat zij nog niet hadden gezien ………
………………………………………………………
……………………………………………………… 3. ………………………………………………
…… ………………………………………………
………
………………………………………………………
………………………………………………………
…… Zien jullie ook verschillen tussen de
foto en het kasteel zoals die nu is?
………………………………………………………
……………………………………………………… 1. ………………………………………………
….. ………………………………………………
……..

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

 2. ………………………………………………
………………………………………………
………

3. ………………………………………………
………………………………………………
………

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

Opdracht 1 herkennen jullie misschien symmetrie in
het gebouw? Duid het aan op de foto’s.
Wist je dat wiskunde ook buiten ons
werkboek bestaat in de echte wereld?
Overal zien we vele figuren en vormen.
Sommige figuren lijken goed op elkaar
andere verschillen dan weer van elkaar.
Gelijkvormige figuren zijn figuren waarvan
de vorm gelijk is. De grootte van de
figuren moet niet gelijk zijn om

gelijkvormig te zijn. Welke figuren

hieronder zijn gelijkvormig?

Gelijke figuren zijn figuren waarvan zowel

de vorm als de grootte gelijk is. Met
andere woorden de figuren zijn identiek.

Welke figuren hieronder zijn gelijk?

Symmetrie?????????????????????
Kijk nu met z’n allen nog eens goed naar
het kasteel. Zien jullie ook gelijkvormige
en gelijke figuren en vormen? Of

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Spelopdracht 3 volwassenen / alle volwassen mannen
/ alle volwassen
wist je dat in het
vrouwen stemmen.
kasteel van Loppem
nog een echte Als je rijk of
koning heeft hoogopgeleid was dan
gewoond? In 1918, kreeg je meer / minder
na de eerste stemmen dan de
wereldoorlog, gewone burger.
woonde koning
Vonden jullie dit een
Albert I een maand
eerlijk systeem?
lang in ons dorp. Hij
Waarom wel/waarom
nodigde belangrijke mensen uit en
niet?
vormde er de eerste naoorlogse regering.
………………………………………………………
Zij moesten ervoor zorgen dat België na
………………………………………………………
de oorlog weer beter werd.
……
In het kasteel werd een belangrijke ………………………………………………………
beslissing genomen. Men wou vanaf de ………………………………………………………
volgende verkiezingen werken met het ……
systeem van de algemeen enkelvoudige ………………………………………………………
stemplicht en zo komaf maken met het de ………………………………………………………
algemeen meervoudige stemplicht. Maar …..
wat wil dat nu allemaal zeggen?
Is dit democratisch?
spelverloop ………………………………………………………
iedereen neemt uit de tas een zakje. In ………………………………………………………
……
dat zakje zit een kaartje. Op dat kaartje
………………………………………………………
staat een personage. Daarnaast zit er in
………………………………………………………
het zakje ook stemmen. Deze zal je straks ……
nodig hebben tijdens het spel. ………………………………………………………
Elk om de beurt lees je jouw personage ………………………………………………………
…..
voor aan je groep. We beginnen met de
rode kant (de algemeen meervoudige
stemplicht). Als iedereen aan de beurt is Neem nu de rode kant van het kaartje en
geweest volgt de stemming. Iedereen speel het spel opnieuw. Elk om de beurt
stemt zoals zijn personage dat zou doen of lees je jouw personage voor aan je groep.
kan doen. Als iedereen aan de beurt is geweest volgt
de stemming. Iedereen stemt zoals zijn
personage dat zou doen of kan doen.

Wat is veranderd in vergelijking met

het vorige systeem van de algemeen
meervoudige stemplicht
………………………………………………………
Omcirkel wat juist is. ………………………………………………………
……
Bij het systeem van de algemeen
meervoudige stemplicht mochten alle

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

……………………………………………………… ………………………………………………………
……………………………………………………… ………………………………………………………
…… …..
Vinden jullie dit systeem van de
algemeen enkelvoudige stemplicht
beter dan algemeen meervoudige
stemplicht? Waarom wel/waarom
niet?

………………………………………………………
………………………………………………………
…… Opdracht 4
………………………………………………………
……………………………………………………… In die tijd hadden
…… vele families een
……………………………………………………… wapenschild,
……………………………………………………… zeker de rijke
….. families. Het
hebben van een
Bij het systeem van de algemeen wapenschild
meervoudige stemplicht mochten alle straalde namelijk
volwassenen / alle volwassen mannen veel macht en rijkdom uit. Hier zie je een
/ alle volwassen vrouwen stemmen foto van het wapenschild van de familie
van Caloen. Deze familie woonde in het
Wie mocht er nog steeds niet kasteel van Loppem.
stemmen:
……………………………………………………… Kijk eens goed naar het wapenschild?
Wat zie je allemaal?
………………………………………………………
Vinden jullie dit systeem ………………………………………………………
democratischer dan het vorige? Kan ……
het nog beter? ………………………………………………………
……………………………………………………… ………………………………………………………
……………………………………………………… ……
…… ………………………………………………………
……………………………………………………… ………………………………………………………
……………………………………………………… ……..
……
……………………………………………………… Op het wapenschild staan ook de woorden
……………………………………………………… virtus impivada. Dat is Latijnse spreuk en
….. betekent de kracht van de
onverschrokkenen.

Wist je dat vrouwen nog moesten wachten
tot na de tweede wereldoorlog om te
mogen stemmen?
Wat zouden de verschillede figuren
op het wapenschild betekenen?
Overleg samen met je groepje en
verklaar waarom jullie dat denken.
Verbind daarna de juiste combinaties
met elkaar.

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
 Kracht & macht

Baron

eenheid

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

12. Oplossingen – sleutel

13. Bronnen

(2020, maart 03). Opgehaald van www.images.search.yahoo.com:

https://images.search.yahoo.com/search/images;_ylt=A2KLfSufLXleSxMA4kJXNyoA;_ylu=X3oDMTE0amRk
M3R2BGNvbG8DYmYxBHBvcwMxBHZ0aWQDQjk1NTlfMQRzZWMDcGl2cw--?
p=kasteel+van+loppem+voorgevel&fr2=piv-web&fr=mcafee_uninternational#id=0&iurl=https%3A%2F
%2Fcdn.thecrazy

(21, maart 2019). Opgehaald van www.huberthedebouw.blogspot.com:

http://huberthedebouw.blogspot.com/2019/03/het-kasteel-van-loppem-een-putsch-en.html

Minnen, K. (2017, mei 29). Opgehaald van www.klascement.be: https://www.klascement.net/downloadbaar-

lesmateriaal/73386/gelijkvormigheid-werkblad/?previous#previe

Trachet, T. (2019, november 21). vrtnws.be. Opgehaald van vrt.be:

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/11/19/regering-loppem/ (achtergrond info + foto)

wikiii, h. (2019 , augustus 8). van caloen. Opgehaald van www.wikipedia.org:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Van_Caloen

14. Achtergrondinformatie voor de leerkracht

Artikel vrt-nws

21-11-1918: Koning Albert benoemt regering in

Loppem 
Op 21 november 1918 krijgt België zijn eerste naoorlogse regering. Die wordt aangesteld in het kasteel van
Loppem, waar koning Albert verblijft. De regering van nationale eenheid gaat snel verregaande hervormingen
doorvoeren.  
Tim Trachet
wo 21 nov 2018  10:05




Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

 

Nog voor zijn terugkeer naar Brussel heeft koning Albert een nieuwe Belgische regering aangesteld. Dat gebeurde op het kasteel van
Loppem, tussen Brugge en Torhout, waar de koning met zijn gezin een tijdelijk onderkomen had.
Sinds de wapenstilstand heeft de koning in Loppem een groot aantal prominenten geraadpleegd die tijdens de oorlog in het bezette België
gebleven zijn. Politici, maar ook leidende figuren van het Nationaal Hulp- en Voedingskomiteit.

De eerste politici uit het bezette België die bij de koning kwamen, op 11 november al, waren de Gentse socialist Eduard Anseele (rechts) en
de Brusselse liberaal Paul-Emile Janson (midden). Ze kwamen door de Duitse linies naar Loppem onder de bescherming de Spaanse
diplomaat Pedro Saura (links).  
De regering van Gérard Cooreman, die al een tijd in een hotel in Brugge verblijft, had enkele dagen eerder haar ontslag aangeboden. Dat
kabinet bestond uit ministers die het grootste deel van de oorlog nabij Le Havre in Frankrijk verbleven.
Het was duidelijk dat er snel een regering moet komen die representatief is voor het België dat de bezetting heeft meegemaakt en die
belangrijke hervormingen kan doorvoeren.
De dreiging van een revolutie speelt hierin zeker een rol. De Duitse revolutionaire soldaten in het bezette België hadden gehoopt dat ze de
arbeiders aan hun kant zouden krijgen, maar de Belgische socialisten hielden zich afzijdig. Intussen zijn de Duitse troepen bijna overal
verdwenen. Alleen in Luik is er nog enig revolutionair gewoel.

De  koning ontving eerder in Loppem ook bezoek van de Franse president Raymond Poincaré. Hier staat Poincaré (midden vooraan) naast
koningin Elisabeth en koning Albert (rechts) voor de ingang van het kasteel. Links achter Poincaré de ontslagnemende regeringsleider
Gérard Cooreman (met witte baard en bril). Net boven Poincaré de jonge prins Leopold (de latere Leopold III). Vlak achter Elisabeth staat
de chef van de Belgische generale staf, luitenant-generaal Cyriaque Gillain. Links van Poincaré de Franse generaal Jean-Marie Degoutte,
stafchef van de Legergroep Vlaanderen (die onder bevel van koning Albert stond).
De regering-Cooreman, zelf een voortzetting van de regering-de Broqueville, was een overwegend katholiek kabinet, aangevuld met enkele
liberalen en socialisten. De katholieke partij heeft immers een ruime meerderheid in het parlement. De nieuwe regering is er echt een van
“nationale eenheid”. Ze telt zes katholieken, drie liberalen en drie  socialisten.
Samenstelling regering-Delacroix
De nieuwe regering wordt geleid door Léon Delacroix, een succesvol Brussels advocaat van katholieke strekking. Hij is geen lid van het
parlement, maar had onder de bezetting een leidende rol in het Nationaal Hulp- en Voedingskomiteit.
Delacroix zelf wordt minister van Financiën. Als regeringsleider wordt hij aangeduid als “eerste minister”. Een nieuwigheid, want voordien
sprak men meestal van “kabinetsleider”.  
Slechts drie ministers uit de vorige regering blijven aan. De liberaal Paul Hymans blijft op Buitenlandse Zaken, een uiterst belangrijke post
met het oog op de komende vredesonderhandelingen. De socialist Emile Vandervelde, voorheeft minister van Intendance, krijgt nu de
belangrijke portefeuille van Justitie en de katholiek Jules Renkin verhuist van Koloniën naar het ministerie van Spoorwegen, Posterijen en
Telegrafie. Ook de vroegere kabinetsleider Charles de Broqueville keert terug in de regering als minister van Binnenlandse Zaken.

Kasteel van Loppem

De overige regeringsleden komen uit het bezette België. Inclusief Delacroix die behalve eerste minister ook minister van Financiën.

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

Twee ministers zaten tot voor kort gevangen in Duitsland.  Een ervan is de bekende Antwerpse liberaal Louis Franck, die de portefeuille van
Koloniën krijgt. Zijn Waalse partijgenoot Fulgence Masson wordt minister van Oorlog, maar is nog maar net uit Duitsland terug en kon niet
in Loppem de eed afleggen.
De socialistische voorman Eduard Anseele, sinds kort ook waarnemend burgemeester van Gent, komt op Openbare Werken. Een andere
prominente socialist, Joseph Wauters, wordt minister van Nijverheid, Arbeid en Ravitaillering.
Ten slotte zijn er nog drie nieuwe katholieke ministers die actief waren in het Hulp- en Voedingskomiteit: Henri Jaspar uit Brussel komt op
Economische Zaken, Albéric Ruzette uit Brugge krijgt Landbouw en Alphonse Harmignie uit Bergen Onderwijs (officieel: Kunsten en
Wetenschappen).

Collectie AMSAB Gent

Familiefoto van de "regering van Loppem", gemaakt in 1919. V.l.n.r. : premier Delacroix (Financiën), Franck (Koloniën), Masson (Oorlog),
Wauters (Nijverheid, Arbeid en Ravitaillering), Renkin (Spoorwegen, Posterijen en Telegrafie), Vandervelde (Justitie), Ruzette (Landbouw),
Hymans (Buitenlandse Zaken), Jaspar (Economische Zaken), Anseele (Openbare Werken), de Broqueville (Binnenlandse Zaken) en
Harmignie (Kunsten en Wetenschappen).   
Radicale hervormingen
Nog opmerkelijker dan de samenstelling van de regering is haar programma. De socialisten hebben een aantal verregaande hervormingen
geëist, die voor de oorlog nog heel omstreden waren.  De andere partijen hebben daarmee ingestemd.
Zo wordt meteen het algemeen enkelvoudig stemrecht ingevoerd. Het systeem van “meervoudig stemrecht”, waarbij sommige kiezers twee
of drie stemmen mochten uitbrengen, verdwijnt. Dat systeem ligt nochtans vast in de grondwet, maar de regering wil dat het enkelvoudig
stemrecht al voor de eerstvolgende parlementsverkiezingen geldt, nog voordat de grondwet gewijzigd kan worden.
Ook zal een artikel uit het Strafwetboek worden geschrapt dat straffen stelde op het misbruik van het stakingsrecht. De socialisten zagen daar
een beperking van de vakbondsvrijheid in.
De nieuwe regering erkent ook de gelijkheid van de twee landstalen en het recht van de Vlamingen op hoger onderwijs in hun eigen taal. Of
dit een vervlaamsing van de Gentse universiteit betekent, is niet duidelijk.
En verder krijgt de regering de loodzware taak om de vele dringende problemen te verhelpen die zich bij de bevrijding stellen en een begin te
maken met de heropbouw van het land.
Opmerking: Bij de vorming van de regering van Loppem werden de conservatieve katholieken, die tegenstander waren van de
hervormingen, door koning Albert vrijwel buitenspel gezet. Hun bekendste leider, de oude staatsman Charles Woeste, werd niet eens door de
koning ontvangen. Vandaar dat men later wel – nogal overdreven – van de “staatsgreep van Loppem” heeft gesproken.

15. (optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking

Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs