~

/'
... ,"' ,r
,'. "
./
L-­
~'
-'-- !
/"
",
J '
"
.-' ,rJ' - f. ~-
.'
r
,
; .­
"
" ,; ,"J
"
\..I) ,'"
. -- /
--' . .i =.if ,. , /'
,

r' ,
", '
. ....
.. /.'. I"J
/
-,'
...
.... ...
k..

/
"......
" ~
•F
-" ,-
i
=
e-
0
\..I) ~ ,, "
,
"_I c:5 -=
r= r= ~ Ul
/ .-' , •
....
~
0 ~ e;
.J'
,,­ j '
;
"e}
J....P '

_f
,
,­
,. .
...r ­
...... '9 i'
Vl ~
...
\Jl
e- ~ I J ,§ r.g
'~
r
.,. J
QJ\
1
.. =
,/'.
' "
......
.-
'\p
~
~r ,.---'"'
" , ,
,.Jr
I
" -- /' ,.,-r' .,' "
.'

§'
,­
=- =-
.
~
:J
QI
, ...... ~
.. - ' ./ .: "
,

,.'
X ,
w
.J
~ ' 0 ' -- .'
",<~ ~
.,/ r
J
,.
.I
"
.., . ..~
.... ... "
, .­ , -.. (,.,~
\
 Ο ΑΦΗΓΗΤΗΣΙ

Σκέψεις πάνω στο έργο του Νικολάι Λεσκώφ

Ο αφηγητής, όσα Ο'ικεία κι αν μας είναι τΟ' όνΟ'μά τΟ'υ, δεν είναι
με κανέναν τρόπΟ' εντελώς παρι:όν σαν ζωντανή παρουσία στη
μνήμη μας. Έχει ήδη γίνει κάτι τΟ' μακρινό για μας και κάτι πΟ'υ
απΟ'μακρύνεται Ο'λΟ'ένα και περισσότερΟ'. ΤΟ' να παρουσιάσΟ'υμε
κάπΟ'ιΟ'ν όπως σ Λεσκώφ ως αφηγητή δεν σημαίνει ότι τΟ'ν φέρ­
ναυμε ΠΙΟ' κΟ'ντά μας σημαίνει μάλλΟ'ν ότι μεγαλώνΟ'υμε την
απόστασή μας απ' αυτόν. Τα μεγάλα, απλά χαρακτηριστικά πΟ'υ
Ο'ρίζΟ'υν τΟ'ν αφηγητή, τΟ'νίζανται σε αυτόν όταν τΟ'ν εξετάζει κα­
νείς από κάπΟ'ια απόσταση. Ή καλύτερα, γίνΟ'νται σε αυτόν Ο'ρα­
τά όπως ίσως εμφανίζΟ'νται σ' έναν βράχΟ' ένα ανθρι:όπινΟ' κεφά­
λι ή ΤΟ' σώμα ενός ζώου για ΤΟ' θεατή πΟ'υ έχει τη κατάλληλη
απόσταση και τη σωστή Ο'πτική γωνία. Αυτήν την απόσταση και
αυτήν την Ο'πτική γωνία μάς τις υπαγΟ'ρεύει μια εμπειρία πΟ'υ
σχεδόν καθημερινά μας δίνεται η ευκαιρία να έχΟ'υμε. Μας λέει
ότι η τέχνη τΟ'υ διηγείσθαι πλησιάζει στΟ' τέλΟ'ς της? ΌλΟ' και
πιο σπάνια συναντάμε ανθρώπΟ'υς πΟ'υ έχΟ'υν την ικανότητα να
 96 W ALTER BENJAMIN

διηγηθούν κάτι με αξιοπρεπή τρόπο. Όλο και πιο συχνά απλώ­

νεται αμηχανία στην παρέα όταν εκφράζεται η επιθυμία να
ακουστεί μια ιστορία. Είναι σαν να μας αφαιρέθηκε μια ικανό­
τητα που φαινόταν αναπαλλοτρίωτη, η πιο βέβαιη από τις ικα­
νότητές μας: η ικανότητα ν' ανταλλάσσουμε εμπειρίες,
Μια αιτία αυτού του φαινομένου είναι πρόδηλη: η εμπειρία
έχει χάσει την αξία της. Και φαίνεται σαν αυτή να πέφτει απύθ­
μενα. Κάθε ματιά που ρίχνουμε στην εφημερίδα δείχνει ότι η
εμπειρία έχει φτάσει σε καινούργια κατάπτωση, και ότι όχι μόνο
η εικόνα του εξωτερικού κόσμου αλλά κι εκείνη του ηθικού κό­
σμου έχουν υποστεί μέσα σε μια νύχτα αλλαγές τις οποίες προη­
γουμένως κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί. Με τον Παγκόσμιο
Πόλεμο άρχισε να εκδηλώνεται μια διαδικασία η οποία έκτοτε δεν
σταμάτησε. Κανένας δεν πρόσεξε ότι στο τέλος οι άνθρωποι επέ­
στρεφαν βουβοί από το πεδίο της μάχης όχι πιο πλούσιοι, αλλά
πιο φτωχοί σε κοινοποιήσιμη εμπειρία; Ό,τι πλημμύρισε κατόπιν,
δέκα χρόνια αργότερα, τον ποταμό των βιβλίων γύρω από τον
πόλεμο ήταν οτιδήποτε άλλο εκτός από εμπειρία που μεταβιβάζε­
ται στόμα με στόμα. Κι αυτό δεν είναι περίεργο. Γιατί ποτέ εμπει­
ρίες δεν διαψεύστηκαν πιο ριζικά απ' ό,τι οι στρατηγικές εμπει­
ρίες από τον πόλεμο τακτικής, οι οικονομικές εμπειρίες από τον
, πληθωρισμό, οι σωματικές εμπειρίες από τον μηχανικό πόλεμο, οι
'ηθικές εμπειρίες από αυτούς που κατέχουν την εξουσία.3 Μια γε­
νιά που ακόμα πήγαινε στο σχολείο με τη δημόσια άμαξα, τώρα
στάθηκε κάτω από τον ανοιχτό ουρανό, σε ένα τοπίο όπου τίπο­
τα δεν είχε μείνει αμετάβλητο εκτός από τα σύννεφα, και κάτω
απ' αυτά, σ' ένα δυναμικό πεδίο ρευμάτων καταστροφής και
εκρήξεων, το μικρούλι και εύθραυστο ανθρώπινο σώμα.

ΙΙ

Εμπειρία που μεταβιβάζεται από στόμα σε στόμα είναι η πη­