13 Planowanie kariery zawodowej powinniśmy rozpocząć dopiero po zapoznaniu się z

odpowiedziami na następujące pytania: Co to jest kariera zawodowa? Jakie są etapy kariery

zawodowej? Co to znaczy planować karierę zawodową? Jakie są etapy planowania kariery
zawodowej? Kto nam może pomóc w planowaniu kariery zawodowej? Za pomocą jakich
narzędzi planujemy karierę ?

14 II. 1. Co to jest kariera zawodowa?

Kariera zawodowa (ang. career) to ścieżka rozwoju zawodowego oraz realizowanie w jej
ciągu coraz to nowych celów, stawianie wyzwań, osiąganie pozytywnych rezultatów
własnych przedsięwzięć.

15 II. 1. Co to jest kariera zawodowa? – cd.

Kariera zawodowa wiąże się z korzyściami materialnymi lub psychologicznymi. Do
materialnych zaliczamy: - wysokie zarobki - zdobycie kwalifikacji i doświadczenia Do
psychologicznych zaliczamy : - satysfakcję - poczucie spełnienia - zdobycie szacunku i
uznania

16 II. 2. Etapy kariery zawodowej

Na przestrzeni ostatnich 20 lat nastąpiła bardzo gwałtowana zmiana w rozumieniu
i postrzeganiu życia zawodowego ludzi. Obowiązywał wcześniej model społeczno-
zawodowy, którego trzema składowymi i niezmiennymi składnikami były: etap
przedzawodowy (uczenie się, zdobywanie zawodu), etap zawodowy (działalność zawodowa,
praca – przez cały czas w jednym zawodzie, w jednym miejscu), etap postzawodowy
(wycofanie z pracy, przejście na emeryturę). Wraz ze zmieniającą się rzeczywistością
i wystąpieniem szeregu czynników ekonomicznych, gospodarczych, politycznych
i społecznych, nastąpiła również zmiana obowiązującego schematu. Poprzedni model kariery
został zastąpiony modelem opartym na rozumieniu życia zawodowego w aspekcie
planowania i realizowania KARIERY ZAWODOWEJ. Przejawem tej zmiany było min.:
rozszerzenie ścieżki zawodowej (niekoniecznie wykonywanie jednego zawodu do końca
życia), brak typowego etapu przygotowania do zawodu (zawód można właściwie zdobyć
w każdej chwili -> edukacja ustawiczna), wydłużenie czasu edukacji szkolnej (kiedyś praca
od 15-16 roku życia; obecnie w tym wieku kończy się dopiero gimnazjum).
Charakterystyczne jest, więc dążenie do tego, aby okres nauki był jak najbardziej otwarty,
by człowiek w tym czasie jak najwięcej się nauczył (z różnych dziedzin życia), zdobył jak
najwięcej doświadczeń, które będą mu przydatne w pracy (działalności zawodowej), aby
zdobył jak najwięcej umiejętności.

17 II. 2. Etapy kariery zawodowej

Poszukiwania (do 25 roku życia) - jest to czas kształtowania się wyobrażenia o wyglądzie
naszej kariery zawodowej i wyboru przyszłego zawodu. Na nasze decyzje bardzo silny wpływ
ma otoczenie m.in. rodzice, przyjaciele, nauczyciele czy środki masowego przekazu. W tym
czasie rozstrzyga się również to, jaką ścieżkę kształcenia wybierzemy. Ustanowienie (25-35
lat) - jest to okres podejmowania pierwszej pracy i konfrontacji naszych wyobrażeń z
rzeczywistością, która często kończy się niezadowoleniem. Dlatego w tym etapie następuje
często zmiana obranej ścieżki zawodowej. Charakterystyczną cechą tego etapu jest również
duży stopień zaangażowania w wykonywaną pracę, wynikający bądź z chęci dalszego awansu
bądź utrzymaniu dopiero co zdobytego stanowiska. Środkowa kariera (35-50 lat) - na tym
etapie następuje ocena dotychczasowej kariery i stopień osiągnięcia założonych celów.
Najczęściej związane jest to z poważnym zwrotem w życiu zawodowym. Może on być
zarówno negatywny (załamanie związane z brakiem osiągnięcia wymarzonego stanowiska)
jak i pozytywny (zwiększenie wysiłków w celu osiągnięcia tego, co chcemy). Późna kariera
(50-65 lat) - w tym okresie następuje przekazywanie zdobytej wiedzy młodszym
pracownikom. Występuje potrzeba bycia poważanym i cenionym przez innych. Jednocześnie
etap ten wiąże się z rozpoczęciem poszukiwania nowych zajęć i sposobów spędzania wolnego
czasu związanego z przygotowaniem do przejścia na emeryturę. Schyłek (powyżej 65 lat) -
jest to etap zakończenia kariery zawodowej i przejścia na emeryturę.

18 II. 3. Co to znaczy planować karierę zawodową?

Zaplanować karierę zawodową, to znaczy ustalić: kierunki działań (wizja, cele) zadania
szczegółowe prowadzące do realizacji celu

19 II. 3. Co to znaczy planować karierę zawodową?

a. Wyznaczanie celu Jest wyjściowym i zarazem kluczowym etapem planowania. Od celu
zależy jakie działania będziemy podejmować Cel, który sobie obraliśmy musi spełniać kilka
warunków: - musi być dla nas atrakcyjny - musi wiązać się z określonymi korzyściami -musi
być osiągalny (co nie oznacza, że łatwy) -musi się zgadzać z naszymi wartościami,
potrzebami i możliwościami

20 B. Określenie zadań prowadzących do celu

II. 3. Co to znaczy planować karierę zawodową? – cd. B. Określenie zadań prowadzących do
celu Skuteczną metodą w układaniu takiego planu jest przyjrzenie się procesowi osiągania go
od końca, z uwzględnieniem łańcucha przyczynowo- skutkowego. Przy założeniu, że
znajdujemy się w okresie końcowym szkoły średniej to należy podjąć kilka ważnych decyzji
odnośnie swojej przyszłości ( przykład na następnym slajdzie).

21 B. Określenie zadań prowadzących do celu

II. 3. Co to znaczy planować karierę zawodową? – cd. B. Określenie zadań prowadzących do
celu PRZYKŁAD Cel: chcę zostać księgową światowej korporacji międzynarodowej Zadania
do wykonania: - ustalić, czy mam predyspozycje do wykonywania tego zawodu (testy)
zdobyć wymagane kwalifikacje i doświadczenie nauczyć się skutecznej autoprezentacji
przekonać potencjalnych pracodawców, że to właśnie mnie chcą zatrudnić - przedstawić im
interesujące CV oraz dobrze się zaprezentować na rozmowie kwalifikacyjnej

22 II. 3. Co to znaczy planować karierę zawodową? – cd.

B. Określenie zadań prowadzących do celu PRZYKŁAD - CD. Zadania do wykonania – cd.: -
zdobyć jak najwięcej informacji o firmach, które mogłyby mnie interesować (poznać
wymagania) - wziąć udział w dodatkowych szkoleniach oraz zdobyć doświadczenie na
stanowiskach niższego szczebla. - zadbać o dobrą znajomość języka, zdobyć certyfikaty

23 II. 4. Etapy planowania kariery zawodowej

Przemyślane planowanie własnej kariery zawodowej składa się z kilku etapów: a. Poznania
siebie (czynniki wewnętrzne), b. Poznania zawodów, rynku pracy (czynniki zewnętrzne), c.
Konfrontacji tych dwóch czynników, d. Właściwego zaplanowania kariery, czyli określenia
drogi rozwoju zawodowego, w tym znalezienia ścieżek kształcenia prowadzących do
wybranego zawodu (grupy zawodów).

24 a. Poznanie samego siebie

II. 4. Etapy planowania kariery zawodowej a. Poznanie samego siebie Tworząc strategię
planowania, należy zacząć od szczerej refleksji nad swoją osobą. Analiza samego siebie
umożliwi wybór właściwego celu życiowego i zawodowego, zgodnego z pragnieniami i
przekonaniami. USTALAMY CEL… Należy ustalić co chcielibyśmy osiągnąć w życiu, kim
chcielibyśmy być, co jest dla najważniejszą rzeczą, którą chcielibyśmy robić w przyszłości,
jaki jest nasz wymarzony zawód, jak widzimy siebie za 5/10/20 lat OKREŚLAMY
WARTOŚCI….. określmy to, co jest dla nas najważniejsze, jakie wartości wyznajemy, jakimi
zasadami kierujemy się w życiu, z czego nie moglibyśmy zrezygnować, co cenimy w
szczególności USTALAMY SWOJE ZAINTERESOWANIA…. Co lubimy robić, dlaczego te
rzeczy nas pasjonują, jakiego typu sytuacje i zadania motywują nas do działania, w jakim
środowisku czujemy się najlepiej IDENTYFIKUJEMY UMIEJĘTNOŚCI …..w czym
jesteśmy dobrzy, jak pracujemy w zespole, czy mamy zdolności przywódcze, czy umiemy
efektywnie rozwiązywać problemy, czy łatwo dostosowujemy się do zmian, czy jesteś my
elastyczni, czy łatwo nawiązujemy kontakty, czy potrafimy pracować w stresie itp.
OKREŚLAMY KOMPETENCJE … jakie wykształcenie posiadamy i w jakiej dziedzinie,
jakie programy komputerowe obsługujemy, jakie języki obce znamy i w jakim stopniu, czy
posiadamy jakieś certyfikaty potwierdzające umiejętności USTALAMY NASZE
ŚRODOWISKO PRACY … czy wolimy pracować w domu czy poza nim, czy chcielibyśmy
mieć kontakt z klientami czy raczej nie, czy łatwiej osiągamy cele pracując samodzielnie czy
w zespole, czy wolimy podejmować decyzje samodzielnie i być za nie odpowiedzialnymi czy
wolisz, gdy inni je podejmują , co nas motywuje do pracy, czy jesteśmy gotowi podróżować,
czy lubimy ryzyko itp.

25 II. 4. Etapy planowania kariery zawodowej

B. Poznanie zawodów Klasyfikacji zawodów jest wiele. Najbardziej popularne na świecie są
dwie z nich: Klasyfikacja opracowana przez Departament Pracy USA, zgodnie, z którą
zawody dzielą się na trzy grupy, w zależności od tego, czego dotyczą: - zawody dotyczące
danych (informacji), - zawody dotyczące ludzi, - zawody dotyczące przedmiotów, rzeczy.
Klasyfikacja Johna L. Hollanda, której autor wyróżnia 6 typów środowisk zawodowych
odpowiadających 6 typom osobowości. Osobę chcącą wybrać zawód najpierw poddaje się
diagnozie, by poznać swój dominujący typ osobowości, a następnie za pomocą specjalnego
"Przewodnika po zawodach" znaleźć zawody, których kod odpowiada kodowi uzyskanemu
przez tą osobę w teście. Zarówno do jednej, jak i do drugiej klasyfikacji istnieją narzędzia –
testy, diagnozujące predyspozycje do wykonywania zawodu z danej grupy.

26 II. 4. Etapy planowania kariery zawodowej

B. Poznanie zawodów Istnieje też nasza rodzima, polska "Klasyfikacja zawodów
i specjalności". Struktura tej klasyfikacji grupuje 1636 zawodów w grupy elementarne, a te
z kolei w bardziej złożone grupy średnie duże i wielkie. Z klasyfikacją tą można się zapoznać
na stronie: (Menu -> Klasyfikacja zawodów). Ważne jest zapoznanie się z ww. klasyfikacją
oraz poznanie nazw obowiązujących na rynku pracy zawodów ale znacznie ważniejsze jest,
zaznajomienie się z cechami charakterystycznymi interesujących nas zawodów. Unikniemy
w ten sposób niewłaściwych wyborów w sytuacji, gdy np. dany zawód podoba nam się tylko,
dlatego, znamy go z ulubionego serialu. Istnieją odpowiednie przewodniki po zawodach
zawierające wszelkie informacje na ich temat. Opisy te przedstawiają: nazwę zawodu, zadania
i czynności, środowisko pracy, wymagania psychologiczne, wymagania fizyczne i zdrowotne,
warunki podjęcia pracy w zawodzie, możliwości awansu, możliwości zatrudnienia oraz płace,
zawody pokrewne, ścieżki kształcenia, literaturę.

27 c. Poznanie ścieżek kształcenia

II. 4. Etapy planowania kariery zawodowej c. Poznanie ścieżek kształcenia Ważne jest w
planowaniu kariery, aby poznać zarówno nasz system oświaty i specyfikę poszczególnych
szczebli kształcenia, jak i lokalną sieć szkół głównie ponadgimnazjalnych oraz interesujących
nas uczelni wyższych. Można tu korzystać z lokalnych Targów Edukacyjnych oraz ze
specjalnych informatorów, jak np. "Informator dla maturzysty", zawierający opisy polskich
uczelni wyższych, zasady rekrutacji, itp.

28 D. Poznanie tendencji na rynku pracy

II. 4. Etapy planowania kariery zawodowej D. Poznanie tendencji na rynku pracy Rynek
pracy to specyficzna sfera rzeczywistości, na której dochodzi do spotkania osoby, która
sprzedaje i która kupuje pracę, czyli pracodawcy i pracownika; praca jest tu towarem. Bardzo
istotnym czynnikiem jest poznanie aktualnych tendencji na rynku pracy. Musimy, bowiem
wiedzieć: czy dostaniemy pracę w wybranym przez siebie zawodzie (ewentualnie gdzie tę
pracę dostaniemy, co może się wiązać z wyjazdem); jakie zawody są zanikające; jakie
zawody są zawodami przyszłości; jaki jest nasz lokalny rynek pracy.

29 II. 5. kto nam może pomóc w planowaniu kariery zawodowej?

Orientacją i poradnictwem zawodowym w Polsce zajmują się specjaliści zatrudnieni w
placówkach podległych dwóm resortom: edukacji i pracy. Są to między innymi: - poradnie
psychologiczno- pedagogiczne - specjalistyczne poradnie zawodoznawcze - centra informacji
i planowania kariery zawodowej - akademickie biura kariery - mobilne centra informacji
zawodowej Ochotniczych Hufców Pracy - powiatowe urzędy pracy - doradcy zawodowi
zatrudnieni w szkołach

30 II. 6. Narzędzia planowania kariery zawodowej

W planowaniu kariery zawodowej możemy wykorzystać: Warsztaty organizowane przez
instytucje doradcze Indywidualne rozmowy doradcze z doradcą zawodowym Projekty
edukacyjne związane z doradztwem zawodowym Zasoby Internetu związane ze światem
zawodów oraz rynkiem pracy Poradniki (także w wersji elektronicznej w Internecie) Szeroką
gamę testów on-line Portale społecznościowe Multimedia: filmy instruktażowe w Internecie I
in. W dalszej części omówimy tylko te narzędzia, z których można skorzystać za pomocą
Internetu

8 Planowanie przyszłości ucznia powinno odbywać się w trzech etapach

Etap pierwszy - poznanie siebie Czyli zidentyfikowanie własnych: zainteresowań
umiejętności uzdolnień ocena stanu zdrowia

9 Etap drugi – poznanie świata edukacji i pracy

dróg edukacji świata zawodów zawodów, których wykonywanie daje szanse zatrudnienia

10 Poprzez: Etap trzeci - Planowanie kariery czyli

jak zrealizować marzenia? Poprzez: Kształtowanie umiejętności wykorzystania informacji
Kształtowanie umiejętności planowania i podejmowania decyzji Poznanie metod
poszukiwania pracy Tworzenie własnego portfolio pod kierunkiem doradcy zawodowego.
40 PLANOWANIE WŁASNEJ KARIERY ZAWODOWEJ
ETAP I - Poznanie siebie - czynniki wewnętrzne ETAP II - Poznanie zawodów, rynku pracy -
czynniki zewnętrzne ETAP III - Konfrontacja obu ww. czynników ETAP IV - Właściwe
zaplanowanie kariery - określenie drogi rozwoju zawodowego, w tym znalezienie ścieżek
kształcenia prowadzących do wybranego zawodu lub grupy zawodów

41 PLANOWANIE WŁASNEJ KARIERY ZAWODOWEJ

1. POZNAJĘ SIEBIE poprzez poznanie swoich: cech charakteru, zainteresowań,
umiejętności, zdolności, temperamentu, mocnych i słabych strony, preferencji zawodowych,
przeciwwskazań zdrowotnych 2. POZNAJĘ MOŻLIWOŚCI KSZTAŁCENIA: strukturę
systemu oświaty, zasady rekrutacji, możliwości zdobycia i podnoszenia kwalifikacji
zawodowych, możliwości przekwalifikowania 3. POZNAJĘ ZAWODY: wymagania w
danym zawodzie, zakresy zadań i czynności wykonywanych w danym zawodzie,
specjalizacje w zawodzie, środowisko pracy, możliwości podnoszenia kwalifikacji. 4.
POZYSKUJĘ INFORMACJE O RYNKU PRACY

42 PLANOWANIE WŁASNEJ KARIERY ZAWODOWEJ

5. ROZPOCZYNAM PROCES PODEJMOWANIA DECYZJI Krok 1 Jaki zawód wybrać?
Krok 2 Wybieram równolegle jeszcze dwa, trzy zawody, w których mogę w przyszłości
pracować Krok 3 Dokonuję analizy SWOT, analizuję: mocne strony Strengths (zalety danego
zawodu), słabe strony Weaknesses (słabości, bariery, wady decyzji), możliwości
Opportunities (to, co stanowi perspektywę korzystnej zmiany), zagrożenia Threats
(niebezpieczeństwo zmiany na niekorzyść) Krok 4 - Podejmuję decyzję, w przypadku zmiany
tej decyzji, planuję od początku kolejne kroki.