Projekt kursi

Projektimi i një nënstacioni elektrik 110/10kV

Të dhënat:

1. Grafiku i ngarkesës së konsumatorëve në tension 10kV . Konsumatorët janë të

kategorise së dytë dhe të tretë me cosφ=0.85konstante
2. Nënstacioni do të ushqehet nga dy linja të veçanta 110kV që vijnë nga dy pika
të pavarura ushqimi të sistemit.
3. Fuqia maksimale që duhet të kalojë në linjë është 40MVA
4. Fuqia makimale e sistemit është 1700MVA
5. Fuqia maksimale e konsumatorëve Pmax¿8000kW në momentin e tanishëm.
6. Prespektiva 10vjeçare e rritjes së ngarkesës 17% në vit.

Dite dimri (200 dite)

Dite vere (165 dite)

1
Të dhënat për të dy transformatorët :

Transformatori 1

Sn=10000kVA , Ulsh=10.5% , ΔP0=18kW , ΔI0=3.1% , Pcu=82kW

Çmimi= 18.000.000 lekë , Un=(110±12x1.2% / 10)kV

Transformatori 2

Sn=16000kVA , Ulsh=10.5% , ΔP0=26kW , ΔI0=2.7% , Pcu=114kW

Çmimi= 28.800.000 lekë , Un=(110±12x1.2% / 10)kV

Pn=Sn*cosφ=8500

Mbi bazën e grafikut ditor ndertohet grafiku i rregulluar i ngarkese vjetore me këto të dhëna:

7×200+0×165=1400orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 8500kVA

0×200+3×165=495orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 7650kVA

0×200+4×165=660orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 7225kVA

6×200+0×165=1200orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 6375kVA

4×200+3×165=1295orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 5525kVA

0×200+3×165=495orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 5100kVA

0×200+4×165=660orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 4250kVA

5×200+0×165=1000orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 2975kVA

2×200+0×165=400orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 2550kVA

0×200+5×165=825orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 2125kVA

0×200+2×165=330orë për fuqi nominale në % tek grafiku % ditor 1700kVA

=8760orë

2
Grafiku Vjetor

Fuqia
10000
9000
8000
7000
6000
Fuqia
5000
4000
3000
2000
1000
0
1505 450 600 1290 1310 450

Fuqia llogaritëse

Pnom 9000
S l log= = =10000 kVA
cos φ 0 .9
Un=(110±12x1.2% / 10)kV
Varianti i parë me një transformator

Llogarisim humbjet reaktive në çelik

Io % 3.1
∗Sn ∗10000
100 100
Qo= = =310 kVAr
1 1

Llogarisim humbjet reaktive në bakër

Ulsh 10.5
∗Sn ∗10000
100 100
Qcu= = =1050 kVAr
1 1

Ekuivalenti ekonomik K=0.06kW/kVAr bëjmë reduktimin nga kVAr në kW.

Fuqia ekuivalente në kW për llogari të harxhimit të kësaj fuqie, ku në rastin tonë n=1,
do jetë:

Sek =S n √ ¿ ¿ =11000 ∙ 1 ∙(1+1)∙ 18+ 0.06∙ 310 =¿5965,418kVA

√ 82+ 0.06∙ 1050

3
Gjejmë humbjet vjetore të energjisë në transformator gjatë 1 viti:
n n 2
ti S i
∆ A=P, o ∙ ∑ ni ∙ t i + Pcu’∙ ∑
i=1 i=1
( )
∙
ni S i

P, o=Po+ KQo=18+0.06∗310=36.6 kW

Pcu’¿ Pcu+ KQcu=82+0.06 ∙1050=145 kW

∆ A =57.8
∙(1505 ∙2+ 450 ∙2+600 ∙ 2+1290∙ 2+1310 ∙2+ 450 ∙2+600 ∙ 2+ 1075∙ 1+430 ∙ 1+ 750∙ 1+300 ∙1)+
450 8100 2 600 7650 2 1290 6750 2
137.5 ∙¿ + ( )( ) ( )( ) ( )( )
2
∙
9900
+
2
∙
9900
+
2
∙
9900
+
2 2 2 2 2 2

( 1310
2 ) ∙(
5850
9900 ) +(
450 5400
2 ) ∙(
9900 ) +(
600 4500
2 ) ∙(
9900 ) +1075 ∙ (
3150
9900 ) +430 ∙ (
2790
9900 ) + ¿750∙ (
2070
9900 )
2
1710
+300∙ (
9900 )
]=853816.5kWh

Fuqia llogaritëse

Pnom 9000
S l log= = =10000 kVA
cos φ 0 .9
Un=(110±12x1.2% / 10)kV
Varianti i dytë me dy transformatorë n=2

Llogarisim humbjet reaktive në çelik

Io % 2.7
∗Sn ∗16000
100 100
Qo= = =422 kVAr
1 1

Llogarisim humbjet reaktive në bakër

Ulsh 10.5
∗Sn ∗16000
100 100
Qcu= = =1680 kVAr
1 1

Ekuivalenti ekonomik K=0.06kW/kVAr bëjmë reduktimin nga kVAr në kW.

Fuqia ekuivalente në kW për llogari të harxhimit të kësaj fuqie, ku në rastin tonë n=2,
do jetë:
Sek =S n √ ¿ ¿ =11060.15kVA

Gjejmë humbjet vjetore të energjisë në transformator gjatë 1 viti:

4
 n n 2
ti S i
,
∆ A=P o ∙ ∑ ni ∙ t i + Pcu’∙ ∑
i=1 i=1
∙ ( )
ni S i

P, o=Po+ KQo=51.32 kW

Pcu’¿ Pcu+ KQcu=214.8 kW

∆ A =39.68
∙(1505 ∙2+ 450 ∙2+600 ∙ 2+1290∙ 2+1310 ∙2+ 450 ∙2+600 ∙ 2+ 1075∙ 1+430 ∙ 1+ 750∙ 1+300 ∙1)+
450 8100 2 600 7650 2 1290 6750 2
94.25 ∙ ¿+ ( )( ) ( )( ) ( )( )
2
∙
7650
+
2
∙
7650
+
2
∙
7650
+
2 2 2 2 2 2

( 1310
2 ) ∙(
5850
7650 ) +(
450 5400
2 ) ∙(
7650 ) +(
600 4500
2 ) ∙(
7650 ) +1075 ∙ (
3150
7650 ) +430 ∙ (
2790
7650 ) +¿ 750∙ (
2070
7650 )
2
1700
+300∙ (
7650 )
]=1022144.5kWh

2) Etapa e dyte.

Investime dhe shpenzime kapitale.

Emertimi Sasia Vlera(lek) Çmimi lek/cope

i pajisjes cope

10000 KVA 2 18*108 36*108

Un=(110±12x1.2
% / 10)kV
16000 KVA 2 28*108 57*108
Un=(110±12x1.2
% / 10)kV

3)Shpenzimet llog. vjetore

Rasti per TR1-(11000 kVA)α=0.08 , 8% ne vit

a)Shpenzimet per remont amortizim

Sra=α*Inves.kap=0.08*36000000=288*107lek

b)Shpenzimet vjetore per mbulim humbjesh K=çmimi i E.E (Lek/kWh)

5
S ΔA=K*ΔA=7.2*853816.5=6147478.8 lek/kWh

c)Konvertimi i shpenzimeve kapitale ne shpenzime llog.vjetore per afat veteblerje

1
SIk= 8 *Inves.kap=0.125*360*108=450*107lek

Shpenzimet e plota vjetore.

S∑= Sra+ S ΔA+ SIk=13527478.8 lek

Rasti per TR2-(8500 kVA) α=0.08 , 8% ne vit

a)Shpenzimet per remont amortizim

Sra=α*Inves.kap=0.08*576*108=288*107lek

b)Shpenzimet vjetore per mbulim humbjesh K=çmimi i E.E (Lek/kWh)

S ΔA=K*ΔA=7.2*1022144.51=6147478.8 lek/kWh

c)Konvertimi i shpenzimeve kapitale ne shpenzime llog.vjetore per afat veteblerje

1
SIk= 8 *Inves.kap=0.125*360*108=45*107lek

Shpenzimet e plota vjetore.

S∑= Sra+ S ΔA+ SIk=13527478.8 lek

4)Llogaritja e afatit te mbulimit te perspektives.

Varianti i 1 TR1-(10000kVA)

2*10000 kVA=20000 kVA Sllog=17000 kVA

20000 -17000 =3000

3000
Ne % Srez= 17000 *100%=18%

Pra sasia e energjise qe mbetet rezerve eshte 118% por duke pare prespektiven
10vjeçare te rritjes se ngarkeses me nga 18% ne vit atehere ajo e ploteson plotesisht
ate.

6
Varianti i 2 TR2-(16000 kVA)

2*16000 kVA=32000 kVA Sllog=17000 kVA

32000 -17000 =15000

15000
Ne % Srez= 320000 *100%=47%

Pra sasia e energjise qe mbetet rezerve eshte 47% por duke pare prespektiven
10vjeçare te rritjes se ngarkeses me nga 8% ne vit atehere ajo e ploteson plotesisht
ate.

Ku fuqia max qe japin 2 TR eshte 32000 kVA.

Nga veprimet e mesiperme verejme qe ne rastin e TR1 me fuqi 10000 kVAku ne
kemi marre dy te tille kemi plotesimin e S llog aktuale qe eshte S llog =10000 MVA plus
edhe perspektiven 10vjeçare me rritje te ngarkeses me 17% ne vit ne lidhje me Sllog.
Ndersa per rastin e TR2 me Sn=16000MVA ne e plotesojme akoma me mire edhe
perspektiven 10vjeçare.

Si perfundim ne do te marrim Variantin e 2 me TR1-(16000 kVA) ku edhe pse eshte

me i shtrenjte por ama ka perspektive me te mire si dhe plotesimin e saj 100% te
kerkuar.

5)Llogaritja e rrymave te LSh ne K-1 dhe K-2

Te dhenat:Skema

Sb=100 MVA Ub=110 kV

Smax=1700 MVA Umes=110 kV

XS=0.12 nj.r.b

TR1-(16 MVA)

Zgjidhje:
Sb 100 Smax 1700
Ib= = =0.525kA Imes∑= = =8.92kA
√ 3∗Ub √ 3∗110 √3∗Un √ 3∗110
7
 UK∗Sb 7.5∗100
XT= 100∗Sn = 100∗16 =0.66 nj.r.b XS=0.12 nj.r.b

L.SH ne K-1
Sn 1700
Xllog=XS* Sb =0.12* 100 =2.04 nj.r.b

Nga kurbat e shuarjes te HG me RAT marrim vlerat e rrymave ne njesi relative baze
per t=(0;0.2;∞)

Skema

I*(b)(t=0)=0.51 nj.r.b
Ib (t=0)
I*(b)(t=0)= Ib (t=0)=Imes∑ * I*(b)(t=0)=8.92*0.51=4.55kA
Imes ∑

I*(b)(t=0.2)=0.5 nj.r.b
Ib (t=0.2)
I*(b)(t=0.2)= Ib (t=0.2)=Imes∑ * I*(b)(t=0.2)0.5*8.92=4.46kA
Imes ∑

I*(b)(t=∞)=0.65 nj.r.b
Ib (t=∞)
I*(b)(t=∞)= Ib (t=∞) =Imes∑ * I*(b)(t=∞)0.55*8.92=4.906kA
Imes ∑

Gjejme rrymen goditese ig dhe fuqite S

ig=√ 2* Ib (t=0)*Kg=√ 2*4.55*1.8=11.58kA

S(t=0)=√ 3* Ib (t=0)*U=√ 3∗4.55∗110=866.89 MVA
S(t=0.2)=√ 3* Ib (t=0.2)*U=√ 3∗4.46∗110=849.74 MVA
S(t=∞)=√ 3* Ib (t=∞)*U=√ 3∗4.906∗110=935.47 MVA

8
 L.SH ne K-2

X∑=0.12+0.66/2=0.45

Skema

Ib 2.88
I(t=0)= X ∑ = 0.78 =3.71kA

ig=√ 2g* I(t=0)*Kg=√ 2*1.8*3.71=9.44kA

Ig= I(t=0)*√ 1+2( Kg−1)2=3.71*1.52

Ig =5.63kA

S(t=0)=√ 3* I(t=0)*U=√ 3∗3.71∗110=64.25 MVA

Nr Emertimi Pika e Up Ip Madhesi kalimtare L.sh ig Ig Fuqia B

i qarqeve L.sh kV kA It=0 It=0.2 It=∞ kA kA e

LshMV
A

Skemat110 Pika
5kV
1 K-1 110 525 4.55 4.46 4.906 11.58 6.9 866.9 0.927

9
 Skemat Pika
10Kv
2 çel.sek.i K-2 10 289 3.71 3.71 3.71 9.44 5.63 64.25 1
hapur

Skemat Pika 289

10Kv
3 çel.sek.i K-2 10 4.65 4.65 4.65 11.84 7.068 80.54 1
mbyllur

10
 6) Inventari i Paisjeve
Emertimi Fuqia Sasi TRNV-1 TRNV-2
i max a
Sasi Fuqi Sasi Fuqi
Pajisjes KW ne
cope E Ne E Ne E Ne E Ne
Vendosu Pun Vendosu Pun Vendosu Pun Vendosu Pune
r e r e r e r

Radrizator
per ngarkim
baterish 12 2 1 1 12 12 1 1 12 12

Ventilatori i
salles se
baterive 0.5 2 1 1 0.5 0.5 1 1 0.5 0.5

Ushqimi i
portave te ≠
te nenst. 5 1 -- -- -- -- 1 1 5 5

Ngrohja e
nderteses
kryesore 6 -- -- -- 3 3 -- -- 3 3

Ndriçimi i nderteses
se nenst.
5 -- -- -- 2 2 -- -- 3 3

Kuader saldimi

10 1 1 1 10 10 -- -- -- --

Ndriçimi

i jashtem 9 -- -- -- 5 5 -- -- 4 4

11
Kuader remonti

2 1 -- -- -- -- -- -- 2 2

Ventilimi i TR te
fuqise + ngrohja e
pajisjeve te jashtme 10 -- -- -- 5 5 -- -- 5 5

Fuqia e instaluar

-- -- -- -- 37.5 37.5 -- -- 34.5 34.5

Fuqia e llog.per
Kng=0.9
-- -- -- -- -- 33.75 -- -- -- 31.5

Fuqia e llog.kVA
per cosα=0.9
-- -- -- -- -- 42.2 -- -- -- 38.8

12
7) Zgjedhja e aparaturave komutuse

1- Zgjedhja e celesave
Celesat e tensionit te larte zgjidhen sipas Unom , Inom ,Inckycjes,Snckycjes . Celesat e zgjedhur
kontrollohen ne qendrueshmeri termike dhe dinamike ndaj rrymave te lidhjes se
shkurter .

a) Celesat ne linjen 110kV

1. Un celesit ≥110kV
S pmax 40000
2. In celesit ≥In punes max = = =¿209.95A
√3∗U n √ 3∗110
Fuqia S pmax eshte fuqia maksimale qe parashikohet te kaloje ne linje

3. I nck ≥ I llogck
I llogck eshte vlera llogaritese e rrymes ckycese 3-fazore ne momentin e kohes se
ckycjes (t llogck)
t llogck =t vc +t mbr

t vc =0.15 s

t mbr =3 s

t llogck =0.15 s+3 s=3.15 s

I llck=I ∞ =4.906

4. Fuqia nominale e ckycjes

Snck> Sllck
Sllck = √ 3∗Un∗Illck =934.72 MVA
Keto kushte i ploteson celesi MG-110 i cili ka keto tregues :
Unc = 110kV Imaxlej=49kA
Inc=600A Iglej=30kA
Inck = 13.2kA It = 30kA (1sek)
Snck=2500MVA It = 20kA (5sek)
It = 14kA (10sek)
b) Celesi i seksionimit ne zbarat 110kV
Mqs ky celes punon me kushte te njejta me celesat e linjave zgjidhet i njejti tip MG-
110.
c) Celesat e TR ne zbarat 110kV

13
Zgjedhim celesin MG-110 i cili ploteson kushtet:
1. Unc = 110kV≥Unp = 110kV
2. Inc = 600A ≥ Imaxp = 1.25*(11000/√ 3∗110 ¿= 226.8 A
3. Per tllog.ck= tvep.ck+ tmb = 0.15+3 = 3.15sek
Inck = 13.2kA > Illog.ck = 3.54kA
4. Snck = 2500MVA> 214.6 MVA
5. Imax.lej = 49kA >ig =28.56kA
6. Igmax.lej = 30kA > Ig =29.6 kA
 Zgjedhja e celesave te TR nga ana 10kV
Zgjedhim nje celes MGG-10-I
1. Unc=10kV≥ Unp=10kV
2. Inc=600A ≥Imx.punes = 1.25*11000/(√ 3∗6 ¿=1323 A
3. tllog.ck=tvc + tv.mb = 0.2+1.5=1.7sek
In.ck= 20kA > Ick = 4.2kA
4. Sn.ck = 700MVA >Sll.ck = √ 3∗20∗4.2=145.5 MVA
5. Imx.lej = 52kA > Ig= 10.69kA
 Celesi i seksionimit ne shinat 10kV
Mqs ky celes punon ne te njejtat kushte si celesi i TR e zgjidhim te te njejtit tip
MGG-10-I
d) Celesat e Fidrave
Ne fidrin me te ngarkuar kalon fuqia max sa 50% e fuqise se nje TR.
Celesi MGG-10-I i ploteson te gjitha kushtet.
1. Unc = 10kV≥Unp=20kV
2. Inc=1.2kA> Imx.punes = 1008.5A
3. Inck = 1200A ≥ Ick = 4.2kA
4. Snck = 350MVA ≥Sll.ck =√ 3∗20∗4.2=72.75 MVA
5. Imx.lej = 75kA > Ig =45.3kA

2- Zgjedhja e TR te rrymes

TR e rrymes zgjidhen sipas Un, In dhe sipas tipit te impiantit shperndares.TR duhet te
kontrollohen dhe ne qendruesheri termike dhe dinamike. Klasa e saktesise se TR te
rrymes zgjidhet sipas qellimit te tij. Zakonisht perdoren te klases 0.5. Gabimet e TR
te rrymes varen nga ngarkesa ose nga fuqia e kerkuar ne qarkun sekondar.Per te bere
zgjedhjen duhet te plotesohet kushti :

S2.lej > S2.llog

Fuqia e qarkut sekondar percaktohet nga sasia e aparaturave dhe humbjet e fuqise ne
percjellesa dhe kontakte.
14
S2.llog=S + I2* rp+ I2*rk = I2(rop+rp+rk)
Ku :
I2 rryma e qarkut sekondar i cili eshte zakonisht 5A
Rk rezistenca e kontaktit

3- Zgjedhja e TR te linjes

Kushtet e punes jane :

1. Un=110kV
2. Ip.mx=260A
3. lllog = 100m
4. Ig=8.2kA

TR i zgjedhur ka dy pershtjella sekondare me klase 0.5 ,1 nga te cilat e para perdoret

per matje dhe e dyta per mbrojtje reale.
Percjellesi lidhes nga sekondari i TR te linjes ne aparatet matese do te jete me seksion
2.5mm2 e kushtezuar nga qendrueshmeria mekanike.

4- Zgjedhja e TR te rrymes ne zbarat 110kV

Kushtet e punes jane te njejta me ato te linjave.

TR e rrymes qe vendosen ne anen TL te TR te fuqise .
Un=110kV
Imx.punes = 52.5A
Nga tabela zgjedh TR: TFND-110-D/D/0.5-50-100 i cili ka 3 peshtjella sekondare , 2
te klases D qe perdoren per mbrojtje dhe 1 te klases 0.5 qe perdoren per matje.
Nga TR rryma kenaq kerkesat si per ngarkesen ne sekondar dhe per qendrueshmerine
termike dhe dinamike.

5- Zgjedhja e TR te rrymes qe ndodhen ne anen 10 kV te nenstacionit

Rruga e zgjidhjes eshte e njellojte si e pershkruam me siper.
Perfundimisht pranojme:
1.Per transformatoret e anes 10kV e TR te fuqise zgjedh tipin: TPSHF-10-0.5/1/D-
400
2.Per TR e zbarave 10kV
Tipi i TPSHF-10-0.5/P/-400
3.Per TR e rrymes te fidrave
TPSHF-10-0.5/P-150
Ne hyrje te TR te nevojave vetjake te cilet e kane rrymen e punes maksimale:

15
 50
I pmax=1.3 ∙ =3.76 A
√ 3 ∙10
Nuk vendoset TR rryme sepse matjet e rrymes i bejme ne ane te tensionit te ulet.
Mbrojtja e TR behet me ane te siguresave.

6- Zgjedhja e TR te tensionit

Ne kete pjese zgjidhet tipi i TR te tensionit dhe skema e lidhjes. Percaktohen

ngarkesat dhe seksionet e percjellsave te qarkut sekondar. TR e tensionit zgjidhen
sipas tensionit nominal nga ana e tensionit te larte. Do te perdoren TR me 3
peshtjella:
Nje primar dhe dy sekondar. Peshtjelle kryesore e sekondarit lidhet ne yll dhe
perdoret per ushqimin e aparateve matese dhe releve te tensionit te linjes ose te fazes.
Peshtjella dy e lidhur ne trekendesh te hapur ne rregjim normal ku shuma e
tensioneve eshte e barabarte me Shumen gjeometrike te fazave te barabarte me zero.
Kur kemi lidhje te nje faze me token ne sistem lind ne trekendeshin e hapur nje
tension i barabarte me shumen gjeometrike te tensioneve te fazave te pademtuara.
Numri i spirave te kesaj peshtjelle merret i tille qe ne rastin e fundit tensioni qe lind te
dalja e trekendeshit te jete 100V. Shperndarja e ngarkesave te fazave te jete unforme.

7- Zgjedhja e shinave te nenstacionit

Ne impinatet shperndarese per rryma te medha perdoren zbara bakri. Por mqs bakri
eshte material deficital qe kushton perdoret dhe alumini ose alumin celiku.
Zbarat duhet te zgjidhen sipas rrymes se lejuar per kohe te gjate. Pas zgjedhjes zbarat
duhet te kontrollohen ne qendrueshmeri termike , dinamike dhe per lindje kurore.
Zbarat 110 kV nuk do te perdoren ne qendrueshmeri dinamike sepse :
1. Percjellesit jane tela te varur te lirshem
2. Percjellesit e fazave jane shume larg njeri tjetrit.

a) Zgjedhja e shinave110Kv

Ne zbarat 110kV te n/st do te kaloje nje fluks fuqie max:

40000
Ipmax = Smax /(√ 3∗Un ¿ ¿= 1.71∗110 =289.95 A
Nga manuali zgjedh 3 percjellesa Al-C 95 me seksion 95mm2 dhe Ilej =415 A per tamb
=25℃ , diametri i jashtem : D=13.5mm

16
Per temperature maksimale te ambjentit tmax=+40℃ nga manuali gjejme koef k=0.84
e korigjimit.
Ilej.t=40˚= k*Ilej.t =25˚= 0.84*415=271.35A*3=1045.8> Ipmax =989 A
Prova per lidhjen kurore :
D
( 300 )
Ukr = 84*n1*n2*δ*r*log r =84∗0.9∗0.8∗1∗0.675∗log 0.075 =120 kV >110 kV
n1 koef qe merr parasysh ashpersine e sip se percjellesit
n2 merr parasysh ndikimin e motit
Ne shfaqjen e shkarkimit kurore merret =1 per kohe te thate dhe 0.8 per kohe me
lageshti.

b) Zgjedhja e shinave 10kV

Rryma maksimale e punes qe do te kaloje ne zbara eshte :

1.25∗16000
Ipmax = Smax /(√ 3∗Un ¿ ¿= 1.71∗10 =1154.7 A
Zgjedhim shina me seksion katerkendesh kendrejte Cu = 95x5
Ilej = 415A per to = 25℃
Per temp ambjenti 40℃
Tamb = 40℃ ; k=0.84
Ilej = 0.8 * 1500 = =1215> Ip = 1154.7A

17
Skema parimore me 2 TR

Skema parimore me 1 TR

18
19