MEHMET ALI BULUT

CAN
BOĞAZDAN ÇIKAR

Bir gün gelir yedikleri insanın tuzağı olur.

Hz. Davut
Hayat
Sofra Başı Sağlık Sohbetleri, bir
bilinçlenme ve farkındalık
oluşturma niyetiyle yazıldı.
Modern tıbbın tedavi
imkânlarını, genç yaşta ölümleri,
insan ömrünün kısalmasını,
hastalıkların artmasını, yiyip
içtiklerimizin kalitesini
sorgulayan Mehmet Ali Bulut,
insan yaşamına fark ettirilmeden
nasıl nüfuz edildiğini, insanların
elinden hayatlarının göz göre
göre nasıl alındığını uzun ve
zahmetli bir araştırma
neticesinde elde ettiği tespitler
çerçevesinde anlatıyor.
 CAN
BOGAZDAM ÇIKAR
KAN GRUPLARINA GÖRE BESLENME
İLAVELİ-GÜZDEN GEÇİRİLMİŞ
 Hayat Kitaplar: 378
Hayat Sağlık: 3

Kitabın Adı
Can Boğazdan Çıkar

Yazarı
Mehmet Ali Bulut

Editör
Rahime Demir

ö 2011, Hayat Yayıncılık İletişim, Yapım, Eğitim Hizmetleri ve Tic. Ltd. Şti.
Tiim yayın haklan anlaşmalı olarak Hayat Yayınları’na aittir.
Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir; izinsiz çoğaltılamaz, hasılama:.

ISBN: 978-605-5365-11-0
Sertifika No: 12451

Baskı Yeri & Tarihi İstanbul, 2015

Kapak Tasarımı Ahmet Çelik
Yayına Hazırlık Rahime Demir
Baskı-Cilt Alioğlu Matbaacılık
Orta Mahallesi Fatin Rüştü Sokak
No: 13/A Bayrampaşa / İSTANBUL
Tel: (0212)61295 59 Fas: (0212) 6130983
Sertifika No: 11946

Hayat Yayın G r u b u _____

Nişancı Mahallesi Davutağa Caddesi No: 26/1
34050 Eyüp-İstanbul
Tel:0212613 II 00 GSM:05302909978 Faks:0212613 11 55
www.hayatyayinlari.com - hayat@hayatyayinlari.com
 M E H M E T ALI BULUT

CAN
BOĞAZDAN ÇIKAR
KAN GRUPLARINA GÖRE BESLENME
ILAVEll-GOZDEN GEÇİRİLMİŞ
 M ehm et A li B u lu t

1 9 5 4 ’te G azian tep 'in İslah iye ilçesin in K erkü t köy ü n de doğdu.
İlko k ulu ve liseyi G a z ia n te p ’te tam am lad ı. 1 9 7 8 y ılın d a İstan b u l
Ü niversitesi E d e b iy a t F ak ü ltesi A ra p ve F ars D ille ri ve E deb iy atları
B ö lü m ü ’nden m ezun oldu.

1 9 7 9 y ılın d a Tercüm an gazetesine girdi. Tercüm an K ü tü p h an e sinin

k urulm ası ve kitap ların tasnifinde görev aldı. B irço k k ita p ve a n sik lo ­
p ed in in y az ılm asın a ve h az trlan m asın a k atk ıd a bulundu.

D a h a so n ra gazetenin f a r k lı serv islerin de çalıştı; H ız ır A c il servi­

sin i k u rd u ve k ö şe y az arlığı y aptı.

1991 y ılın d a h a b e r k o o rd in atö rü o la r a k O rtad oğu gazetesine geç­

ti. B u gazete 5 y ıl süreyle kö şe yazarltğ. yaptı. Y eni S ay fa ve Ö n ce Va­
tan g azetelerin de gü n lü k y a z ıla n ve a ra ştır m ala n y ayınlandı.

1 9 9 3 y ılın d a h a b e r ed itö rü o la r a k İh la s H a b e r A ja n sı’na girdi.

D ah a so n ra d ört y ıl bo y u n ca İ H A ’n ın h a b e r m üdü rlü ğün ü yaptı.

1 9 9 9 y ılın d a b a şla d ığı B R T televizyonunda h ab e r editörü ve

program y ap ım cısı o la r a k çalıştı.

2 0 0 1 M a y ısı’n d an itib aren İsta n b u l B ü y ük şeh ir Bele diye si Basın

D a n ışm a n lığ ın d a ü ç y ı l sü re ile görev yaptı.

2 0 0 7 -2 0 0 8 y ılla n n d a b ir b u çu k se n e k a d a r B u gün gazetesi Yurt

H ab erle r M ü d ü rlü ğü g ö re v in i yürüttü.

Ç e ş itli d e rg ile rd e y a y ın la n m ış ç o k s a y ıd a m a k a le s i, ş i i r ­
le r i b u lu n a n M eh m et A l i B u lu t so n d ö n e m d e k i y az ıla r ın ı
h a b e r7 .c o m ’d a y ay ın lam ak tad ır. B u lu t e v li ve b ir k ız b abasıdır.
 Eserleri
ilk y ay ın la n an eseri K arak ter T ahlilleri ve
M . A l i B u lu t’m
Rüya Tabirleridir. H e r i k isi d e Tercüm an gazetesinin o dönem deki
g en el y ay ın m ü dü rü Taha A k y o l’un ısrarlı ta le b i ile k a le m e alın m ış
ve Tercüm an g azetesi ile b irlik te p ro m o sy on u o la r a k verilm iştir. H e r
ik isi d e yeniden y ay ın a hazırlanm aktadır.

D ö rt H alife n in H ay a tı ve A n sik lo p ed ik İslam S ö zlü ğü (cep k i­

tab ı b o y utu n da) ise B u lv a r gazetesiyle b irlik te v erilm ek üzere hazır­
lanmıştır.

B ağım sız o la r a k y a y ın la n m ış ilk eseri A sya ’n ın A yak S e sle ri dir.

Yeni N e sil Y ayınları ara sın d a ç ık a n b u eser, y az a rın Islâ m iy e t’in y e ­
niden y ük seleceğin i an lata n y az ıların ı ih tiv a etm ektedir. O nu, Far-
d ip li Sin h a takip etmiştir.

F ard ip li Sinh a: İn san lık denilen ve “in san lığın to p lam h a fızası­
nı ve h atırasını ken din d e b a r ın d ıra n " b ir m a n e v î şah siy etle y ap ılm ış
d iy alo gların sık sık geçtiği, im an esasların ın hay atın için e ta tb ik e d il­
d iğ i m istik b ir rom an. Z am an Y olcuları b aşlığ ıy la beş k ita p tan o lu ­
şa c a k b u serinin ik in c i k ita b ı D erviş ve Sin h a Se rin in d iğer k ita p ­
ları y az ılm a safhasındadır.

Türkçe D ualar. Yoğun b ir talep so n u cu y az ılm ış b ir eserdir.

G ü n lü k oku n m ası gereken d u a la r y an ın d a çe şitli sık ın tıla r k a rşısın ­
d a b e lli say ılard a ve b e lli v akitlerd e o ku n m ası uygun g ö rü lm ü ş d u a ­
ları d a içermektedir.

G izem li S o ru lar: Y azara ço k ça so ru lan g ü n d e lik so ru la ra veri­

len ilginç cevaplartn kitabıdır. B ir k ısm ı F a rd ip li Sin h a ile y ap ılan
k on u şm alard an a k tarılan so ru cevaplar, gü nü m ü zd e hayat, ö lü m ve
öteler etrafında zihne ta k ıla n so ru lara verilm iş ilgin ç cev ap ları ih ti­
va ediyor.

Ruhun D e şifre si: B ir yeniden a y ağa k a lk m a k itabıdır. ‘İnsan-ı

k a m il'e giden y olu n b ir egzersizidir. M e vcu t in san varlığım ızla m ed e­
niyet k urm a im kân ım ızın k a lm a d ığın a in an an yazar, m edeniyet k u ­
rucusu o lab ilece k insan tipin in y en iden in şası denem esine g irişir bu
 C an B o ğ a zd a n Ç ikar

eserinde. B u eser ayn ı zam an da, “a k ıl m id e si”n in sağlık lt b eslenm esi

üzerine yap ılm ış b ir çalışm adır.

A hkim sız H üküm ler: B u eser, yazartn, g ü n d elik hay at için d e

karşılaşıp d a v aktin de tep k isin i o rtaya k o y am ad ığı h ad iselerin k ita ­
bıdır. Yazarın için d e b u lun d u ğu c am iay a “i ç te n " ve “eleştire l” b a k ı­
şının, hiciv ve m izah d iliy le yaz ıy a ak tarılm ası, iğneyi ken din e b atır­
m a denemesidir.

Can Boğazdan Ç ıkar: B u k itap beslenm e u su lü üzerine y ap ıl­

m ış b ir çalışm adır. B eslen m e ile a h lak , b eslenm e ile sağlık, beslenm e
ile ömür, beslenm e ile y aşa m ve zin d elik a ra sın d a k i ilişk ile ri tanzim
etm eye çalışan b ir eserdir. A h ir z a m an d a in san ın yediğinin, ken disi
için n a sıl b ir tuzağa dön ü ştü ğü n ü irdeleyen b ir eserdir.

i l e t i ş i m : h ay at@ h ayaty ay in gru b u . com

İçindekiler
İthaf.............................................................................................................15
Sunuş.......................................................................................................... I 7
Niçin Böyle Bir Kitap?.............................................................................17
Giriş............................................................................................................ 23
Neden Doğru Beslenme?........................................................................23
İnsana Takdir Edilen Doğal Sınırlar..................................................... 24
İnsanın Fıtrî Ö m rü ..................................................................................25
Bedeni Besleyen Yakıt Mizaçlara Göredir........................................... 27
Bedenin Tamiri.........................................................................................28
Fazla Gıda Öfke Y apar........................................................................... 29

1. Bolüm
İnsan Bedeni Mucizevi Bir Saraydır.................................................... 31
24 Saat İşleyen Atölye..............................................................................32
Bile Bile Ölüm: Tiryakilikler.................................................................. 33
Hastalık Bir Tercihtir...............................................................................34
Bedenimizin Savunma Kalkanları......................................................... 35
Deri: Vücudumuzun Koruyucu K alkan ı..............................................36
Solunumdaki K orum a............................................................. 38
Hapşırma Bir Alarmdır.......................................................... 39
Ağzımız ve Midemizdeki Koruma O rd u su .................... 40
Oto Savunma Sistem i................................................... 41
Düşmanı Düşmana Kırdıran Sistem ....................... 42
Vücudumuzun Paralı Askerleri 43
Mikro Düşmanlarımız Bakteriler.........................................................45
Virüsler ....................................... 46
Zeki C asu slar...........................................................................................47
Hastalıkların Temel Sebepleri............................................................... 49
Din Sağlıklı Bireylerle Yaşanır............................................................... 50
Din, Dünya Hayatını Tanzim Eder ..................................................... 52
Sağlıklı Yaşam Allah’ın Rızasıdır 53
Sağlık Bir Tür Cennet; Hastalıksa Cehennemdir..............................55
Beslenmeden Maksat; “H az" Değil “Gıdalanmak” ........................ 57
Kapıcıya Verilen Rüşvet: Lezzet............................................................58
Hastalıkların Şirin Ambalajı: Tad ........................................................ 60
Yediklerimiz Tuzağımız O lursa.............................................................. 63
İnsan Ömrü Ortalama N e K adardır?................................................. 64
Sağlık ile Ecelin Kaderi Farklıdır......................................................... 65
İnsan Bütüncül Bir Sistemdir .............................................................. 67
Ağrı: Bedendeki Mucize! ...... 68
İnsanın Hastalanmama İhtimali Var mıd r ? .......................................69
Şâfı İsminin Müşterisi O lm ak............................................................... 70

Hastalık Yapan Beslenme Faktörleri....................................................73

İnsan Sağlığını Korumakla Yükümlüdür.............................................74
Hayvan Sorumsuzdur; İnsan Sorum lu................................................ 76
Din Sağlıklı Yaşamı da Düzenler...........................................................78
Hayat Çok Evreli Bir Süreçtir 79
“Kusur Arayan Tanrı" A lgısı... 81
Çok Yemek............................... 82
Yumruğumuz Yeme Ölçümüzdur..........................................................84
Günde Üç Öğün Yeter B eladır!............................................................86
Vücut Depolan Dolunca.........................................................................87
Azaba Dönüşen Yemek...........................................................................88
Kilo da Zayıflık da Sık ın tı..................... 89
Sık Yem ek................................................ 90
İki Öğün Arası Süre Ne Kadar O lm alı?.............................................. 92
Sık Yemek, Pişmiş Aşa Su Katmaya Benzer....................................... 92
Sindirim Sisteminin Programı Nasıl i ş le r ? ........................................ 93
Cennet Halkı İki Öğün Yer..................... 95
Ölüm “Takdir” Sağlık "M ukadderat”tır.............................................. 96
İnsan Ölümsüz Değil...............................................................................97
Yediklerimizle Beslenen Varlıklar .........................................................98
Âdem Olmak, Az Yemekledir.................................................................99
Bir Sık Yeme Rahatsızlığı: Diyabet......................................................100
Karışık Yemek......................................................................................... 102
Köfte Kaşarlanırsa................................................................................ 104
Gıda Gibi Enzimler de Çeşitlidir......................................................106
Mide Çamaşır Makinesine Benzer....................................................106
Çürütmek Hazım Değildir..................................................................107
Hazımsızlık: Kabızlığın İlk Sinyali....................................................109
Her Derdin Başlangıcı Kandaki Asit.................................................111
Yeme İçmede Sıraya Riayet Etmemek.............................................. 113
Et ile Ekmek Arası Sekiz S a a t...........................................................114
Mizaca Uygun Gıdalar Almamak...................................................... 115
Her Gıda Her Bünyeye U ym az.........................................................116
Yeterince Çiğnememek ...................................................................... 118
Bir Lokma En Az 16 Kez Çiğnenmek...............................................119
Midemizin Dişleri Yoktur!..................................................................120
Vücuttaki Yalancı Sa v a ş...................................................................... 121
Barsaklanmızdaki İşçiler.................................................................... 122
İyi Çiğnemenin Yararlan..................................................................... 124
Boşaltım Sisteminin Sağlıklı Çalışmaması...................................... 126
Kabız Olmamak İçin............................................................................ 127
Lavman...................................................................................................128
Cennette Gıdaların Atığı Yoktur........................................................130
Yemekle Birlikte Çok Su İçm ek.........................................................131
Kabızlık Su İçme Usulünüzle B a şla r................................................132
Su Siroza Yol Açar m ı?.........................................................................133
Temiz (Genetiği Değiştirilmemiş) Gıdalar Tüketmek...................135
Domatese Balık, Patatese Akrep G eni............................................. 137
Vücudun Bağışıklık Sistemini Çökertm ek........................................139
Aşın Steril Ortamın Zararları.............................................................. 140
Hastalığa Yol Açan Diğer Faktörler................................................... 141
Vücudun Ateşlenmesi .......................................................................... 142
Beslenmiyoruz, Kendimizi Öldürüyoruz........................................... 143

Doğru Beslenme ................................................................................... 145

Doğru Yaşama Kılavuzu........................................................................145
Sağlıklı Olmak İlahî Bir Emirdir.........................................................146
Temiz Yemek Salih A m eldir.................................................................147
Üç Öğün Yemek İsraftır........................................................................148
Beslenme Disiplin İşidir........................................................................149
irsiyet Kader Değildir........................................................................... 150
Hastalanmak Uzun Bir Çaba Gerektirir...........................................152
Yanlış Beslenme Alışkanlıklarından Kurtulmak............................... 152
Saat 21.00’de Sindirim işlemi Durur................................................ 154
Su ve Hazım İlişkisi ............................................................................. 154
Mide Fesadının S ebebi.........................................................................155
Artık Can Boğazdan G elm iyor...........................................................156
Düzenli Oruçlar T u tm ak..................................................................... 157
Yıllık Oruç: Vücudu Yıllık Tatile Alma Operasyonu...................... 158
Aylık O ruçlar.......................................................................................... 159
36 Saatlik Açlıklar..................... 161
Düzenli Aralıklarla Kanın Temizlenmesi: H acam at....................... 162
Kokular Bahsi......................................................................................... 163
Anları Kraliçe Anya İtaat Ettiren N edir?..........................................165
Elime Toplanan A nlar........................................................................... 165
Kumanda Televizyon İlişkisi.................................................................166
Parfüm Etkisi.......................................................................................... 168
Her Kokunun Farklı Müşterileri Vardır............................................. 169
Kokulann Evlenmedeki Rolü.............................................................. 169
Koku ve Sağlık İlişkisi.......................................................................... 171
Temel Yiyecekler.....................................................................................175
S u ................................ 178
Diri Su - Ölü S u .....................................................................................179
Su Bozulur mu? .....................................................................................179
Bekletilen Sular H a s ta !........................................................................ 180
En Yararlı Su, Akan S u d u r...................................................................181
Bozulan Suyu Nasıl O naracağız?........................................................ 182
Suyu Nasıl İçeceğiz? .............................................................................183
Su İnsanı Ne Zaman Hasta E der?......................................................183
Yemek ve Su İlişkisi............................................................................... 184
Diğer İçecekler....................................................................................... 185
Kola: Pankreasın Baş Düşmanı .......................................................... 185
En Doğal İçecek S u ............................................................................... 186
Ayran ve K e fir........................................................................................187
Ekm ek......................................................................................................187
Un Elenmem ek......................................................................................188
Ekmek Mayası Nasıl Hazırlanır? ....................................................... 190
Ekmek ve Kan G ru p lan .......................................................................191
Et ve Ekm ek........................................................................................... 192
"Dört Beyaz Yasağı” Doğru m u?......................................................... 193
Ne Yediğimiz Kadar Nasıl Yediğimiz de Önemli..............................195
En Temel Gıdamız Tuzağımız Olmuş................................................. 195
Mısır......................................................................................................... 196
İnsan Irkı Yok Edilmek İsteniyor........................................................ 197
E t ..............................................................................................................198
Etin Zararlı Yönleri.................................................. 200
Sıfır ve B Gruplan Et Konusunda Avantajlı................................... 202
Etin Zararlan Nasıl Giderilir?............................ 203
Enzim Yetersizliği............................................ 205
Etlerin Tabiatları ve Kan Grupları...................................................... 206
Etleri Kanştırmamak G erekir............................................................. 208
Et ve Süt Ürünlerinin Birlikte Yenmesi Sakıncalıdır.....................209
Tavuk E t i ............................................................................................... 212
Psikolojisi Bozuk T avuklar...................... 215
Sıkıntı Tavuk Yeminde ....................................................................... 216
Yumurta..................................................................................................217
Balık 218
Süt.. 219
Süt İçecek Değildir..............................................................................221
Sütün Sebep Olduğu Rahatsızlıklar................................................. 222
Hiç Sut Tüketmeyecek mıyız? ......................................................... 223
Hayvanların da Mizacı Var................................................................. 224
Kimlerin Süt Tüketmesi Sakıncalıdır?............................................ 225
Yoğurt.....................................................................................................226
Peynir.....................................................................................................227
Tereyağı................................................................................................. 228
Sıvı Yağlar 228
Bal ............................... 210
Balı Peteğiyle Alın................................................................................230
Meyve ve Sebzeler...............................................................................232
Meyve Bağlmsız Yenmeli.................................................................... 233
Meyve Sağlık İlişkisi . 2 54

6.«ölüm '
Kan Gruplarına (Mizaçlara) Göre N e \bnmeli, Ne Yenmemeli? .... 237
Kan Grupları ve Mizaçlar................................................................... 239

SIF IR G R U B U ................................................... 242

Etler........................................................................................... 243
Deniz Ürünleri.........................................................................245
Süt Ü rünleri............................................................................ 245
Yağlar ........................................................................................ 246
Kabuklu (Kuru) Ifemişler........................................................247
Bakliyat.................................................................................... 248
 Tahıllar....................................................................................... 249
Sebzeler 251
Meyveler ....................................................................................253
Çaylar ve Meyve Suları ...........................................................255
Sıfır Gruplan İçin Bazı Sağlık Uyanları..................................... 256

A G R U BU .........................................................................................260
Etler............................................................................................. 263
Deniz Ürünleri........................................................................... 264
Süt Ürünleri .............................................................................. 265
Yağlar . 266
Kabuklu (Kuru) Yemişler..........................................................266
Bakliyat ...................................................................................... 267
Tahıllar ....................................................................................... 268
Sebzeler ..................................................................................... 269
Meyveler ....................................................................................270
Baharatlar ..................................................................................271
Çaylar. 272
A Grupları için Bazı Sağlık Uyanları..........................................273

B G R U BU .........................................................................................277
Etler.............................................................................................279
Deniz Ürünleri...........................................................................280
Süt Ürünleri.............................................................................. 281
Yağlar ................ 281
Kabuklu (Kuru) Yemişler........................................................ 282
Bakliyat .................................................... 282
Tahıllar....................................................................................... 283
Sebzeler ................................ 283
Meyveler ......................................................................... 284
Baharatlar ....................... 285
Ç aylar............................... 285
B Grupları İçin Bazı Sağlık Uyarılan.......... 286
 AB G R U B U ...................................................................................... 289
Etler... 290
Deniz Ürünleri...........................................................................291
Süt Ürünleri .............................................................................. 291
Yağlar ..........................................................................................292
Kabuklu (Kuru) Yemişler..........................................................292
Bakliyat ...................................................................................... 293
Tahıllar ............ 293
Sebzeler ..................................................................................... 294
Meyveler ....................................................................................295
Ç aylar..........................................................................................295
AB Grupları İçin Bazı Sağlık Uyanları.......................................... 296
Sonuç ..................................................................................................299
Kaynakça ...................................................................... 309
Ek: Kan Gruplarına Göre Besinler Tab'osu ................................... 311
 İthaf

B u k it a b ı,

C i h a z k u l l a n m a d a n v e k a n t a h lilin e g e r e k d u y m a d a n h a s ­
t a lık la r ın t e ş h is e d il e b il e c e ğ in i b i z e g ö s t e r e n Baba Şahbaz a,
S a ğlıklı b i r y a ş a m iç in , “sünnet”e u y g u n y e m e iç m e n i n
y e te r li; h a s t a l a n ıld ığ ın d a i s e p e r h i z v e u z u n s o l u k l u o r u ç -
la r la / a ç lık la r la v ü c u d u y e n i le m e n in v e y e n i d e n s a ğ l ığ ın a k a ­
v u ş tu r m a n ın m ü m k ü n o l d u ğ u n u b i z e ö ğ r e t e n Aidin Salih’e,
H a s t a l a n m ı ş v e t e d a v i s i z o r u n l u h a l e g e l m i ş b i r i n s a n ın ,
d o ğ a l y ö n t e m l e r le v e a m e l iy a t la r a g e r e k k a l m a d a n , t a m a ­
m e n b i t k i s e l i la ç la r la t e d a v i e d e b i l e c e ğ i f ik r in i b e n d e y e n i ­
d e n d ir ilt e n s e v g ili k a r d e ş i m Dr. Muammer Yıldız'a,
V e p r o b l e m l e r e , h e p p o z i t i f y ö n d e n y a k l a ş a r a k o n la r ı b e ­
n im iç in y ık ıc ı o l m a k t a n ç ık a r a n ; i n a n d ığ ım t a k d i r d e , k e n ­
d i k ü l l e r im d e n y e n i d e n d o ğ a b i l e c e ğ i m e b e n i g ü v e n d i r e n ,
b a n a b u y o ld a v e e s e rle r im i n e ş r e tm e d e r e h b e rlik e d e n h a ­
r ik a in s a n e^ime i t h a f e d i y o r u m . ..

15
 Sunuş

Niçin Böyle Bir Kitap?

ılla r ö n c e İ s t a n b u l ’u n ü n lü b i r ü n iv e r s i t e h a s t a n e ­
s in e g i t m i ş t im v e y e m e k l e r d e n , ö z e l l i k l e t a t l ıl a r d a n
so n r a b a n a b i r a ğ ır lığ ın ç ö k t ü ğ ü n ü v e k e n d i m i ç o k y o r g u n
h is s e t tiğ im i s ö y le m iş ; n e d e n i n i ö ğ r e n m e k i s t e m i ş t im . T a b ii
v a r s a t e d a v i s i n i d e . ..

B i r i n c e l e m e d e n s o n r a S G O T , S G P T e n z im l e r in i n sa lın ı-
m m d a k a r a c i ğ e r i m d e b i r t e m b e l l i k t e s p i t e d il d iğ i n i v e m u h ­
t e m e le n , b u n u n g e n e t i k b i r p r o b l e m o l d u ğ u n u s ö y l e m i ş l e r ­
d i. H a t t a m e s e le y i “annemle babamın akraba olması”no. b a ğ ­
l a m ış la r d ı. Y a n i a k r a b a e v l il i k le r i n d e g ö r ü le n a r a z l a r h e p
h a r ic i a r a z la r o lm a y a b i li y o r m u ş . B a z e n b ö y le iç o r g a n l a r ın
f o n k s iy o n b o z u k lu ğ u ş e k l i n d e d e g ö r ü le b i li y o r m u ş .

B en d e o zam an “Eh ne yapıyım bu da benim kaderim. . . "

d e y ip k u l a ğ ım ın ü s t ü n e y a t m ış t ım . Ş u n u y e m e b u n u y e,
b u n u a l m a ş u n u a l ş e k l i n d e b i r p e r h i z d e ö n e r m e d i k l e r i için
b u ş e k i l d e d e v a m e d i p e llili y ılla r a k a d a r g e l d i m .

17
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

B ir g ü n b a n a “Sen hipoglisemi olmuşsun... ” d e d i l e r .

O d a ne?

E fe n d im , p a n k r e a s ım g e r e ğ in d e n fa z la in sü lin sa lg ılıy o rm u ş!

“ M ille t a z ın ı b u l a m ıy o r , b i z d e b a t m a n l a v a r s a v e r e l im d e
m ille t d e i s t i f a d e e t s i n b a r i . . . ” d e d i m a m a m e ğ e r s e b u d a
b ir b a ş k a t ü r d iy a b e t ç e ş i d i i m iş . B a n a b i r p e r h i z d a y a t t ı k ­
la r k i s o r m a y ın g i t s i n . .. N e r e d e i s e t ü m s e v d iğ i m y iy e c e k l e ­
ri y a s a k l a y a n b i r p r o g r a m . .. .

“ B ö y le ş e y m i o l u r m u ş ! ” d e d i m v e b e n y in e b i l d i ğ im g ib i
d e v a m e t t im . N i h a y e t , h a y a t b e n i m iç in a ğ ır l a ş m a y a b a ş l a d ı
v e s e v g ili d o s t u m R a i f M e r m u t l u b e n i iyi b i r d o k t o r a g ö t ü r ­
d ü . K o y d u ğ u t e ş h is , “Evet sen hipoglisemisin!" o ld u .
Y a n i?

Y an i s a n a glikofaj i la c ım v e r e c e ğ i m v e b u n u ö m ü r b o y u
k u lla n a c a k sın !

B a k t ım k i “ i la ç l ı l a r ” s i s t e m i n e d â h il e d il e c e ğ im , b u i ş ­
le r d e n iyi a n l a y a n g e l e n e k s e l t ı p t a u z m a n D r . M u a m m e r
Y ıl d ız ’ı a r a d ım . D u r u m u a n l a t ı n c a “ S a k ı n h a ! ” d e d i , “ S a ­
k ın o ila c ı k u l l a n m a y a b a ş l a m a . B i r k e r e k u l l a n ır s a n , e b e d i ­
y e n h a s t a k a lır s ın . Ç ü n k ü p a n k r e a s , v ü c u d u n e n t e m b e l v e
e n m ız ık ç ı o r g a n ıd ır . S e n i n s ü li n s a l m ım ı iç in d e s t e k b i r ila ç
a lır a l m a z o h e m e n k e n d i s i n e p a y d o s v e r i r b i r d a h a d a y e n i­
d e n iş l e r p o z i s y o n a g e t i r e m e z s i n . ”

U y a r ıs ın ı d i k k a t e a l d ım , O r t o d o k s t ıb b ın i m k â n l a r ı d ı ­
ş ın d a k e n d i m e ç a r e l e r a r a m a y a k a r a r v e r d i m . T a b ii o n d a n
ö n c e g e ç i r d i ğ i m b i r a m e l iy a t i le n e r e d e y s e y a r ım i n s a n d e ­
r e k e s i n e d ü ş ü r ü l m ü ş t ü m . E s a s ı n d a o h ik â y e y i d e s i z e a n l a t ­
m a m g e r e k ir a m a s ö z ü u z a t m ı ş o lu r u m .

N e i s e g itt im b i r b i y o k i m y a c ı o la n A y d m S a l i h ’e . H e k i m
d e d i ğ im e b a k m a y ın . T ı p f il a n o k u m a m ı ş a m a g e l e n e k s e l t ıp

18
d e d i ğ im i z a l a n d a v e i n s a n t a b ia t ı k o n u s u n d a k e n d i s i n i y e ­
t iş tir m iş b i r h e k i m . T ı r n a k l a r ı m d a n , d il i m d e n , a v u c u m d a ­
k i ç i z g i le r a ğ z ım v e g ö z l e r i m d e n b a n a ilg in ç t e ş h is le r k o y ­
d u . C h e k u p l a r d a t e s p i t e d il m i ş v e r a h a ts ız l ığ ın ı h i s s e t t i ğ i m
h a l d e t e t k i k l e r d e g ö r ü n m e y e n b i r d iz i t e s p i t l e r d e b u l u n d u .

B a n a k a n g r u b u m a g ö r e b i r b e s l e n m e ş e k li v e y e m e iç m e
u s u lü h a k k ın d a b i lg ile r a k t a r d ı. B i r d e a c il b i r ş e k i l d e a ç l ı k ­

la r y a p m a m ı s ö y le d i.

B e n o n u ş ö y le b i r t e p e d e n t ır n a ğ a s ü z d ü m : “ S i z n e d i ­
y o r s u n u z a r k a d a ş ! B e n ik i s a a t t e b i r y e m e z s e m ö lü r ü m .
D o k t o r l a r b a n a ö y le d e d i .. S i z n e d i y o r s u n u z ! ” d e d i m .

O d a b a n a ö y le z a v a llı z a v a llı b a k tı . S o n r a d a “ G i t o z a ­
m a n o n la r ın d e d i k le r i g i b i y a p ! ” d e d i .

N e i s e g ö n l ü n ü y a p t ım v e b a n a n e ö n e r e c e ğ i n i s o r d u m .
Y a p tığ ı ilk ö n e r i, a c ile n a ç lık y a p m a m d ı. Ö n c e ü ç g ü n d e d i ,
s o n r a b ö b r e k le r i m in z a y ıf o ld u ğ u n u t e s p i t e d e r e k , “ S e n 3 6
s a a t lik a ç l ık l a r y a p a c a k s ın . K a n g r u b u n A o l d u ğ u n d a n k ır ­
m ız ı e t t e n u z a k d u r a c a k s ın . P r o t e i n l e r l e s ü t ü r ü n l e r i n i b i r
a r a d a y e m e y e c e k s i n . K a r a c i ğ e r i n d e t a c e n i n h a l i n d e ik e n
a n n e n d e n a ld ığ ın b i r i k m iş D D T t o r t u l a r ın ı t e m i z l e y e c e k ­
sin . A c il o la n b u n l a r ! ” d e d i .

B i r y a n d a n d a “ B ö y le t e d a v i m i o l u r m u ş ? ” d iy e r e k e v e
g e ld im . Ö n c e a n n e m i a r a y ıp s o r d u m , "Bana hamile iken
DDT kullandın m ı?” d iy e . M e ğ e r o z a m a n l a r ın m o d a t a r ım
ila c ı D D T i m iş v e h e r e v in v a z g e ç i l m e z i g i b iy m i ş .

S ö y le d i k le r i n i u y g u l a m a y a k a r a r v e r d i m . Ç ü n k ü o s ı r a ­
lar, t a n s iy o n u m h e r g ü n fırlıy o r. 13 ila 2 0 a r a s ı n d a g i d i p g e ­
liyor. H a f t a d a e n a z ik i k e r e m i g r e n i m t u t u y o r , k e n d i m i e v e
z o r a t ıy o r v e b a ş ı m ı d u v a r l a r a v u r s a m b i l e k â r e t m i y o r d u .

19
 C an B o ğ a zd a n Ç ikar

K o le s t e r o l ü m 2 9 0 ’la r d a , t r ig lis e r it g ı r l a . . . V e t a b ii g e ç i r d i ­
ğ im a m e liy a t ın d a e t k is iy l e 9 2 k ilo o l m u ş t u m .. . C e b i m d e

a ğ r ı k e s ic i o l m a d a n s o k a ğ a b i l e ç ık m ıy o r u m , e v in h e m e n
h e r k ö ş e s i n d e a ğ r ık e s i c i l e r i m v a r d ı.

Ö n c e a ç l ık l a r l a v e k a n g r u b u m a g ö r e y e n i le c e k le r y e ­
n i lm e y e c e k le r l is te s in i u y g u l a m a k l a i ş e b a ş l a d ı m . Ö z e l l i k ­
le b u k i t a p t a d a a n l a t t ığ ım s u i ç m e v a k i t le r i n e a y rı b i r ö z e n
g ö s t e r d im . B e l l i a r a l ık la r la 3 6 - 4 0 ’a r s a a t li k a ç l ık l a r y a p t ım .
Y e m e iç m e d ü z e n i m i v e y e m e k t e k i s ır a la m a y ı d e ğ iş t i r d i m .
B i r y a n ım la d a o l d u k ç a s o s y a l b i r y a ş a n t ım o l d u ğ u iç in ilk
b a ş l a r d a e s k i a l ış k a n l ık l a r ın e t k i s i n d e n s ıy r ıl m a k ta z o r la n -
s a m d a z a m a n l a ç e v r e m d e k i l e r d e h a s s a s i y e t l e r im e d ik k a t
e t m e y e b a ş l a d ıla r .

B i r g ü n b i r k i t a p t a “B i r in s a n ın s a ğ l ık l ı o lu p o lm a d ığ ı,
a y a k b a ş p a r m a ğ ın ı a l n ı n a d e ğ d ir ip d e ğ d ir m e d iğ i i le ö lç ü le b i­
lir. ” c ü m le s i n e r a s t l a y ın c a g a y r ı ih tiy a r î, s a ğ a y a ğ ım ı ç e k i p
d e n e m e k i s t e d i m v e a z b i r s ık ın t ı ile a y a k b a ş p a r m a ğ ı m ı
a ln ım a d e ğ d i r m e y i b a ş a r d ı m ! Ş a ş ı r m ı ş t ı m . H e m e n t e r a z i ­
y e k o ş t u m . 7 8 k il o y a d ü ş m ü ş t ü m v e d a h a d a ilg in c i, a m e l i ­
y at s o n r a s ı s a ğ g ö ğ s ü m a l t ı n d a K o a z i m o d u ’n u n k a m b u r u g ib i
d u r a n b o m b e l i k y o k o l u p g i t m i ş t i! C i d d e n a m a c i d d e n d e h ­
ş e t e d ü ş m ü ş t ü m , ç ü n k ü ü ç y ıld ır “ a m e l iy a t ın ö n g ö r ü l e m e -
y e n n e t i c e l e r i ” d iy e a ç ı k la n a n o a r a z ı g i d e r m e k iç in y a p m a ­
d ığ ım k a lm a m ış t ı. T ü m b u s ü r e ç t e b e n h iç f a r k ın a v a r m a ­

d a n o k o c a e t y ığ ın ı s i lin ip g i t m i ş t i.

İ ş t e o d a k i k a d a n s o n r a b u m e s e l e y i k e n d i m e iş e d in d i m .
U l a ş a b il e c e ğ im t ü m k i t a p l a r a b a k t ı m , b u k o n u d a s a m i m i
g a y r e t g ö s t e r e n le r l e t a n ı ş t ım , h e r k e s t e n b i r ş e y l e r ö ğ r e n m e ­
y e ç a l ış t ım . T ü m b u ç a b a l a r ı m s o n u n d a ş u n u a n l a d ım k i in-

20 '
s a n k e n d i e liy le v e k e n d i y e d i k l e r i y le h a y a tın ı b ir c e h e n n e ­
m e d ö n ü ştü rü y o rm u ş.

B ü t ü n o s ü r e ç l e r d e k e n d i m d e u y g u l a d ığ ım v e g ü z e l n e ­
tic e le r in i g ö r d ü ğ ü m y ö n t e m l e r i t e s p i t e d i p d o s t m e c l i s l e r i n ­
d e k i s o h b e t l e r d e a n l a t t ık ç a b a k t ı m k i b u k o n u d a h e r k e s i n
b ir ş e y le r b i l m e y e i h tiy a c ı v a r. Ö z e l l i k l e y e m e k l e r d e b a z ı ç e ­
ş itle ri n e d e n y e m e d iğ i m s o r u l d u k ç a “y iy e c e k le r in m iz a ç l a r ı
ve b irlik te lik le r in d e n d o ğ a n s ı k ı n t ı l a r ” b a h s i, ç o ğ u k iş in i n o l ­
d u k ç a ilg isin i ç e k i y o r d u . S o n r a k i b u l u ş m a l a r ı m ı z d a b a h s e t ­
tiğ im iz h u s u s l a r a d ik k a t e d il d iğ i n i s o f r a y a k o n u l a n l a r d a n
d ah i a n la m a k m ü m k ü n d ü .

B u k it a b ı y a z m a f ik ri, b i r a z d a ç e v r e m d e k i l e r i n t a l e p l e ­
riy le o lu ş t u . B a z e n b ir y e m e k t e a ç ıl a n b a h i s , t ü m s o h b e t i n
k o n u s u n u t e ş k il e t t ik ç e b u n l a r ı y a z ılı h a l e g e t i r m e m k o n u ­
s u n d a d o s t l a r ın ım c i d d i b i r ıs r a r ı o ld u .

i n s a n , ş u k a in a t la b ü t ü n l ü k t e ş k i l e d e c e k ş e k i l d e y a r a t ıl ­
m ış m ü k e r r e m b i r v a r lık . O n a v e r i l e n h a s t a l ı k y a h u t s a ğ l ık
k e y fî v e r i l m iş b i r c e z a y a d a m ü k a f a t o l m a k t a n ö t e , “İ n s a ­
n a a n c a k k e n d i y a p tığ ın ın k a r ş ılığ ı verilir. ” (Necm, 39) a y e t in in
i fa d e e t t iğ i b i r h a k e d iş in t a h a k k u k u g i b i d e ğ e r l e n d i r i le b i li r .

İ ş t e b u k it a p l a b e n , b u t a h a k k u k u m u z u n s a ğ l ı k g i b i b i r
ö d ü l o lm a s ı n ı s a ğ l a y a c a k u s u l v e y ö n t e m l e r i k e n d i ü z e r i m ­
d e u y g u l a d ık ta n s o n r a s iz le r le p a y l a ş m a y a ç a l ış t ım .

G a y r e t b i z d e n t e v fi k A l la h ’t a n . ..

Mehmet Ali Bulut

Ü sk ü d a r, E k i m 2 0 1 1

21
 G ir iş

Neden Doğru Beslenme?

D
o ğ u v e B a t ı d ü n y a s ın ın it t i f a k l a k a b u l e t t iğ i d ü n y a ­
n ın e n b ü y ü k t a b ip l e r i n d e n İ b n i S i n a ( B a t ı k l a r ; i n ­
s a n ın , a n c a k k e s i l ip b i ç i le r e k t e d a v i e d i l e b i l e c e ğ i n i ö n g ö r e n
b u g ü n k ü O r t o d o k s t ı b b ı n 1 o r t a y a ç ık ış ın a d e k , y a n i 1 8 . y ü z ­
yıl s o n l a r ın a k a d a r , o n u A v is e n n a a d ıy la h a k k o l a r a k g ö k l e ­
re ç ık a r ır la r d ı) ü n lü e s e r i E l- K a n u n F i ’t - T ıb b ’d â b e s l e n m e ­
yi ş ö y le t a r i f e d e r :

“ B e s l e n m e , b e s i n m a d d e l e r in i n m iz a ç o la r a k , v ü c u t y a p ı ­
sın a b e n z e r h a le g e lm e s i v e b ö y le c e d o k u l a r d a k i g ü n l ü k y ıp ­
r a n m a v e y ır tılm a la r ın , t a m i r e u y g u n h a l e g e l e c e k ş e k i l d e
d e ğ iş m e s i d i r . ” 2

Y in e aynı e se rin d e ib n i S in a büyüm eyi “ o r g a n la r ın ,

'm e k â n la u y g u n m ü n a s e b e tle r i ç in d e ’ g e l i ş m e s i ” ş e k k n d e t a ­
n ım lar.

I “Ortodoks tıp" tabirini özellikle kullandığımı vurgulamak isterim. Çünkü

insanı, kesilecek, biçilecek, fazlalıklarından arındırılacak bir “mahluk"
gibi gören ekol modem tıp değil, Ortodoks tıp dediğimiz bir tür bağnaz
ekoldür.
2 İbni Sina, El-Kanun F i’l-Tıbb, çev. Enis Kahya, Atatürk Kültür Merkezi Ya­
yını, İstanbul 2 0 0 9 ,1. Kitap, s. 115.

23
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

V "Beslenme, İnsana Takdir Edilen Doğal Sınırlar

besin maddelerinin
A le m d e h e r şe y in t a k d ir e d ilm iş
mizaç olarak, vücut
yapısına benzer b i r ş e k l i v e m i k t a r ı v a r d ır . İ n s a n l a r

hale gelmesi ve i ç in d e b e l i r l e n m i ş n i h a y e t b i r b o y
böylece dokulardaki v e a ğ ır l ık s ö z k o n u s u d u r . E s a s g a y e ,
günlük yıpranma ve f ıt r î v e t a k d i r e d i l m i ş o s e v i y e l e r e v a ­
yırtılmaların, tamire
r ıp o rad a sa ğ lık lı b iç im d e k a la b il­
uygun hale gelecek
m e k t ir . M e s e l a i n s a n t ü r ü n ü n b o y u
ve düzeltilecek
şekilde -ik i a y a ğ ı ü s t ü n e d ik i ld iğ i n d e - 1 ,6 0

değişmesidir." i le 1 ,9 5 m e t r e a r a s ı n d a i s e b u , n o r ­
m a l ö lç ü s a y ıl m ış tır . Y a n i i n s a n , 2
m e tr e n in ü s t ü n d e b ir b o y a sa h ip s e
b u , n o r m a l k a b u l e d i l m e z . K e z a 1 ,5 m e t r e d e n d a h a k ıs a
is e b u d a n o r m a l d e ğ il d ir .

İ n s a n ın fıtr î a ğ ır l ığ ı i s e b o y u n u n b i r m e t r e n in ü s t ü n d e
k a la n m i k t a r ın ın 1 0 k i l o g r a m a l tı y a d a ü s t ü i s e b u i n s a ­
n ın b o y - k ilo o r a n ın ın , n o r m a l ö l ç ü l e r d e o l d u ğ u s ö y le n e b i ­
lir. Vücut kitle endeksi a d ı v e r i l e n b u o r a n , a s l ın d a i n s a n la ­
rın k e n d i b ü n y e l e r i i ç in t a k d i r e d il e n n o r m a l ö lç ü le r id ir . B u
o r a n d a n s a p m a l a r , k il o y a d a z a y ıf lık o l a r a k n ite le n ir .

D i y e l im k i b i r i n s a n 1 m e t r e 7 5 s a n t i m e t r e b o y u n d a . B u
k iş in in a ğ ır lığ ı d a e n f a z l a 8 5 v e e n a z 6 5 k il o g r a m i s e b u a lt
v e ü s t s ın ır la r a r a l ı ğ ı n d a k i b o y v e k il o o r a n ı, n o r m a l d e m e k ­
tir. B u n u n d ı ş ı n d a k i t ü m b o y v e a ğ ır lık la r , i n s a n t ü r ü iç in
n o r m a l o lm a y a n , t e d a v i g e r e k t i r e n h a lle r d ir .

İ ş t e , İ b n i S i n a ’n ın “ mekânla uygun münasebet içinde” d e ­

m e s i b u t a n ı m l a m a d a n d o l a y ıd ır . D o l a y ıs ıy l a 1 .7 5 b o y u n d a
b i r in s a n 1 0 0 k ilo a ğ ır l ığ ın d a i s e o i n s a n h a s t a d ır . N a s ı l 2 , 5
m e t r e c i v a r ın d a k i b o y la r d a n o r m a l d e ğ il i s e . .. Ç ü n k ü e ş y a ­
n ın h e r b i r k a lıb ı iç in t a e z e l d e b e lli b i r h a c i m v e b o y t a k d ir

24
 Gmıs

e d ilm iş t ir . N o r m a l o la n “bilinen o miktardır". H iç b ir a ğ a ç

ila n ih a y e u z a m a z . H e r b i r şey, k a m e t i n i b u l d u k t a n s o n r a
d u r u r v e v a r lığ ın ı k e n d i t ü r ü n e t a k d i r e d il e n m i k t a r k a d a r
s ü r d ü r ü r v e s o n r a ö lü r .

B u , in s a n iç in d e g e ç e r l id i r . N i t e k i m i n s a n b e d e n i ü z e ­
rin e y a p ıla n ç o k s a y ıd a k i ç a l ı ş m a d a n ç ık a r ıl a n v e “altın ke­
sit” a d ı v e r ile n b ir id e a l y a p ı v a r. “A ltın k e s i t ” t e , i n s a n ın t ü m
u z u v la r ı b e lli b i r ö lç ü ç e r ç e v e s i n d e b ir b ir iy le o r a n t ılıd ır , i ş t e
e s a s o la n , h e r b i r in s a n ın v ü c u t u z u v la r ın ın b u ö l ç ü l e r d e b e ­
lir le n m iş n i s p e t l e r i ç in d e b ü y ü y ü p k e m a l e e r m e s i d i r . V e 1 2 0
y a ş c i v a r ın d a d a ö lm e s id ir .

İnsanın Fıtrî Ömrü

İ l e r i d e d a h a g e n i ş t e m a s e d e c e ğ i m i z g i b i i n s a n a t a k d ir
e d il m i ş o la n fıtr î ö m ü r ( m i a d ) 1 2 0 y ıld ır. A m a ç o ğ u k iş i
d a h a b u r a k a m ın y a n s ın a d a h i v a r m a d a n b o z d u ğ u b e d e n
y a p ıs ı s e b e b i y le ö lü r g i d e r . .. Ç ü n k ü k iş i b u b ü n y e y i d o ğ r u
b e s l e y e m e d iğ i v e b ü n y e d e k i u n s u r l a r ı, t a k d i r e d i l e n ö l ç ü ­
le r d e t u t a m a d ığ ı z a m a n o n u v a k t i n d e n ö n c e tü k e t ir .

S a ğ l ık l ı b e s l e n m e b u n u n iç in v a r d ır : İn sa n ın , k a n ıy ­
la, h ü c r e le r iy le , t ü m b e d e n y a p ıs ıy la k e n d i t ü r ü n ü n g e r ç e k
o r a n la r ın a v a r m a s ı v e k e n d i s i n e t a k d i r e d il e n ö m r ü n s o n u ­
n a k a d a r s a ğ lık lı y a ş a y a b i l m e s i i ç i n . .. B e s l e n m e y i b u a ç ı d a n
e le a l d ığ ım ız d a b i r b a ş k a ta r i fi d e “Beslenme, bireysel geliş­
meyi tamamlamak üzere besin maddelerinin bir araya gelmesi­
dir. ” ş e k l i n d e y a p a b ilir iz .
G ıd a la r , v ü c u d u m u z u n y a p ı ta ş ı o la n h ü c r e le r in b e s l e n ­
m e sin i, b ö lü n ü p ç o ğ a lm a s ın ı v e in sa n ın , t ü r o la r a k k e n d i­
s in e t a y in e d i l e n b i ç i m e u l a ş ı n c a y a k a d a r g e l i ş i p b i r k a m e ­
te v a r m a s ı n ı , h a r c a d ı ğ ı e n e r ji y i b u y o l l a e d i n m e s i n i s a ğ l a r .

25
 C an B o ğ a zd a n Ç ika r

İşte b e sle n m e , v ü c u d u n b u f a a l i y e t i ç in i h t iy a ç d u y d u ğ u m a l ­
z e m e y i te m in e d e b i l m e s i v e o n u h ü c r e s e l b o y u t t a k u l l a n ı l a b i ­
l i r h a l e g e t i r e b il m e s i işle m id ir . B u y ö n ü y le s o n d e r e c e k o m p ­
l ik e v e s i s t e m a t ik b i r s ü r e ç t ir H a y a t ı b i z e v e r e n “ K u d r e t ” ;
v ü c u d u m u z u n e t i n i, k e m i ğ i n i , k a n ı n ı , f a a l i y e t l e r i iç in g e ­
r e k e n e n e r jiy i y i y e c e k l e r i m i z d e n e l d e e t m e m i z i t a k d i r e t ­
m iş . O a ç ı d a n d e n i l e b i l i r k i y e m e - i ç m e f a a l i y e t i a y n ı z a ­
m a n d a k a d e r i m i z i y a p m a , k a d e r im i z i ta y in e t m e f a a l i y e ti ­
n in d e b i r d i ğ e r a d ıd ır .

N i t e k i m K u r ’a n - ı K e r i m ’e y iy e c e k l e r i ç e c e k l e r a ç ıs ın d a n
b a k ı l a c a k o l s a , g ö r ü l e c e k t i r k i i m a n d â h il in s a n ın t ü m s a a ­
d e t v e ş e k a v e t l e r i , iy ilik v e k ö t ü l ü k l e r i , d a h a d o ğ r u s u h a k
e d iş l e r i , y e d i k l e r i iç ti k l e r i ü z e r i n d e n a k ta r ılıy o r .

İ n s a n , b e d e n d e k i g ı d a v e f a a l i y ^ t / f ik i r / z i k ir / h u z u r v e y a
h u z u r s u z l u k ili ş k i s i n i a n l a d ı ğ ı n d a K u r ’ a n ’ın , h e la l v e h a r a m
y iy e c e k le r v e g ı d a l a r ı m a k o n u s u n a n e d e n b u k a d a r v u r g u
y a p t ığ ın ı d a ç ö z e b il i y o r . H e m e n h e m e n h e r s u r e d e m u d a k
m a n a d a C e n a b - ı A l la h s ö z ü g e t i r i p g ıd a y a v e o n u n n e t i c e l e ­
r in e d a y a n d ır ıy o r ç ü n k ü . B u g ü n ü n i n a n a n i n ş a m b u a y e t le ­
ri d a h a ç o k h e la l - h a r a m la r b o y u t u y l a d e ğ e r l e n d i r s e d e k a s ­
te d il e n m a n a , h e la l l e r h a r a m l a r k o n u s u n d a n ç o k d a h a k a p ­
s a m lıd ır . Ç ü n k ü b u “b ü n y a d ” ın y a p ı t a ş l a r ı b i z i m y e d i k l e ­
r im iz i ç t i k l e r i m i z d e n o lu ş u y o r . O y e d i k l e r i m iz v e i ç ti k l e r i ­
m iz , b i z d e n d o ğ a c a k e y l e m v e fik ir le r i d e e tk iliy o r . O f ik ir
v e e y l e m l e r d e b i z i y a c e n n e t e l a y ık ( h u z u r l u , s a ğ lık lı, b a ­
şa r ılı, y a ş a m ı n d a n l e z z e t a l a n v e b ö y le c e A l l a h ’ı n d a n r a z ı)
b i r k u l v e y a c e h e n n e m e l a y ık (h a s t a lık l a r , s ık ın tıla r , i n a n ç ­
s ız lık la r v e m ü p t e la l ık la r la v ü c u d u n u , i ç in d e y a ş a m la m a z
h a le g e t i r m i ş , ö m r ü k a h ır l a g e ç e n , b e z g in , b e d b i n v e h u z u r ­
s u z , a d e t a ö l m e d e n c e h e n n e m i y a ş a y a n , i ç te n i ç e y a n a n ) b i r
o d u n h a lin e g e tiriy o r.

26
 H a k ik a te n d e in sa n , b a şın a g e le n le r v e a k ıb e tle r k o n u ­
s u n d a s ık s ık d ö n ü p y e d i k l e r i n e iç ti k l e r i n e b a k m a lı k i b a ş ı ­
n a g e l e n l e r in k e y fî b i r t a k d i r d e ğ il , b i r h a k e d i ş m e s e l e s i o l ­
d u ğ u n u k a v ra y a b ilsin .

Bedeni Besleyen Yakıt Mizaçlara Göredir

B e d e n i m i z t ıp k ı b i r m o t o r u n y a k ıt a i h t iy a ç d u y m a s ı g ib i
g ıd a y a ih tiy a ç d u y a r . N a s ı l k i m o t o r a u y g u n o lm a y a n y a ­
k ıt v e r i l d i ğ i n d e s a h ib i o n u k ıs a z a m a n d a t a h r i p e d e r v e ç a ­
lış m a z h a le g e t i r e b il i r s e , b e d e n d e u y g u n o lm a y a n , - İb n i
S i n a ’n ın i ş a r e t e t t iğ i g ib i m i z a ç o la r a k i n s a n y a p ıs ıy l a e n t e g ­
re o la m a y a n - y a ğ la r , b e s i n l e r v e s u l a r l a b e s l e n i r s e , a s l ı n d a
p o ta n s iy e li d a h a u z u n v e a r ı z a s ı V h a s t a l ı k s ı z g e ç m e y e g ö r e
a y a r la n m ış b u v ü c u t m a k i n e s i/ m o t o r u d a k ı s a z a m a n d a a r ı ­
za y a p a r . B e l l i b i r y a ş ta n / k u ll a n ım s ü r e s i n d e n s o n r a d a b e ­
d e n i h a s t a l ık la r s a r a r ; y a h u t b u y a p ın m k u l l a n ım ö m r ü v a k ­
tin d e n ö n c e t ü k e n ir . H a s t a l ı k l ı b i r b e d e n , k iş in i n y a ş a m k a ­
lite s in i d ü ş ü r e n e n b ü y ü k s ık ın tıd ır . Y a ş a m k a li t e s i d ü ş m ü ş
b ir b e d e n d e n s a ğ lık lı i ş l e r v e f a a l i y e t l e r o r t a y a ç ı k m a z . F a a ­
liyeti v e iş le y iş i b o z u l a n b e d e n s a ğ lık lı f ik i r ü r e t e m e d i ğ i g i b i
s a ğ lık lı a m e l d a h i ü r e t e m e z . ..
insan, başına
D o l a y ıs ıy la b e s l e n m e , s a d e c e s a ğ gelenler konusunda sık
U d i v e b a ş a r ılı b i r h a y a tın b a şla n sık dönüp yediklerine
g ıç a d ım ı d e ğ il , a y n ı z a m a n d a in a n içtiklerine bakmalı ki
cin v e ( d ü n y a d a d a h u z u r i ç in d e y a ş a
bunların keyfî bir takdir
değil, bir hak ediş
m a k d e m e k o la n ) c e n n e t v e y a ( d e r t
meselesi olduğunu
ler, sık ın tıla r , h a s t a l ık la r v e a ş ır ı k il o
da kavrayabilsin.
larla h a y a tı ç e k i l m e z k ılm a n ın n e t i c e Yediklerimiz ve
si o la n ) c e h e n n e m e la y ık a m e l l e r iş l e içtiklerimiz, bizden
m e n in d e ilk a d ım ıd ır . doğacak eylem ve
fikirleri de etkiliyor.

21
 C an B o Oa zd an Ç ik a k

O y ü z d e n e s k i İ s l a m â lim le r i v e m e z h e p im a m l a r ı y e m e
iç m e f a a liy e tle r in i fık h ın t e m e l k o n u l a r ı a r a s ı n a d â h il e t m i ş ­
le r d ir. “Riyazet", ( = i n s a n ı n b ü n y e sin e u y g u n , te m iz v e y e ­
te rli m i k t a r d a g ı d a a l m a s ı ) A l l a h ’a g i d e n y o l d a in s a n ın e n
ö n e m li a z ığ ıd ır . (İ l e r i d e d e t e m a s e d e c e ğ i m i z g ib i i n s a n a l a ­
z ım o la n g ü n l ü k y iy e c e k m i k t a r ı, r iy a z e t y a p a r k e n y e n i lm e ­
si u y g u n g ö r ü le n m i k t a r d ı r . )

Bedenin Tamiri
G ü n l ü k e n e r jiy i ü r e t e c e k b e s i n m i k t a r ı, k iş in in k e n d i
y u m r u ğ u k a d a r d ır . F a k a t z a m a n l a y ıp r a n a n b u b e d e n iç in
e k e n e r ji k a y n a k la r ı d a g e r e k e b i l m e k t e d i r . İ n s a n b e d e n i b i r
y a n d a n b ü y ü r k e n v e b i r y a n d a n d a s e r g i le d i ğ i f a a l i y e tl e r d e n
d o la y ı y ıp r a n ır , d ö k ü l ü r v e h ü c r e l e r d e , d o k u l a r d a y ır t ılm a ­
la r o lu r . S a ğ l ık l ı b e s l e n e n b i r b e d < ı , b i z h iç f a r k ın d a o l m a ­
d a n , o y ırtık v e y ık ıl m a l a r ı v a k t i n d e t a m i r e d e r . B u n u d a y e ­
d iğ i m iz b e s i n l e r l e y a p a r . Y a n i y a p ı t a ş l a r ım ız o la n h ü c r e l e ­
r im iz , d o ğ r u d a n y iy ip i ç t i k l e r i m i z d e n h e r g ü n y e n i d e n d o ­
k u n u r. Y ır t ıl m a v e y ıp r a n m a n ın t a m i r i i s e g ü n l ü k ih tiy a c ın
f a z l a s ı o l a r a k a l m a n b e s i n l e r l e k a r ş ıla n ır . B u s e b e p l e , b e s i n
m a d d e sin in fa z la sın ın k e sin o la r a k b ü y ü m e m e y d a n a g e tir­
m e si g e r e k m e z .

N o r m a l b ü y ü m e n in t a m a m la n m a s ın d a n so n r a , h a s ta lı­
ğ ın t e d a v i s i y a h u t t a m i r a t l a r i ç in t ü k e t i l e n b e s i n d e n g e r i ­
y e k a la n l a r ı, k il o o l a r a k y in e v ü c u t t a m u h a f a z a a ltın a a lın ır
k i b i r g ü n g e l i p ih t iy a ç d u y u lu r s a v ü c u t , b u d e p o d a n ih t iy a ­
c ı o la n ı k u l l a n a b il s i n . İ n s a n l a r ı n s t a n d a r t o l a r a k g ü n d e l i k
b e s in le r in i k a r ş ıl a d ık l a r ı m o d e r n z a m a n l a r ö n c e s i n d e g ü n ­
lü k b e s i n a l ım ı n d a c i d d i d a l g a l a n m a l a r o l d u ğ u y a h u t k ıtlık ,
y o k lu k g i b i d u r u m l a r s ık s ık y a ş a n d ı ğ ı iç in b u d e p o l a n a n

28
 CJİRlIj

b e s in s t o k l a r ın ın d ö n e m d ö n e m t ü k e t i l m e s i s ö z k o n u s u id i.
O y s a g ü n ü m ü z d e m o d e r n h a y a tın h a r e k e t s i z l iğ i i ç in d e b u
d u r u m , b i r k il o v e s a ğ l ık s o r u n u o la r a k t ü m d ü n y a y ı e t k i l e ­
y en h u s u s l a r ın b a ş ı n d a g e l m e k t e d i r .

D o la y ıs ıy la k il o a l m a k , b i r b ü y ü m e f a a liy e ti d e ğ il d ir .
H e l e b u k ilo a r t ış ı, b ü y ü m e n i n d u r d u ğ u y a ş l a r d a n s o n r a
o lu ş m a y a b a ş l a r s a -k i ç o ğ u k e r e ö y le o lu r - v ü c u t iç in y e n i
y ü k le r y ü k l e n m e k a n l a m ın a g e lir.

B u g ü n i n s a n lığ ın y ü z d e 8 0 ’i, “beslenme” e s a s l ı y iy ip i ç ­

m ey i t e r k e t t iğ i ; “haz” e k s e n li b i r y iy ip i ç m e y ö n t e m i e d i n ­
d iğ i iç in h a s t a d u r u m d a . N ü f u s u n b ü y ü k b i r k ıs m ı, o lm a s ı
g e r e k ti ğ in d e n d a h a k ilo lu , b i r k ıs m ı d a d a h a z a y ı f . ..

Fazla Gıda Öfke Yapar

E s a s ı n d a g ü n ü m ü z d e , g ıd a l a r ın n ite liğ i c i d d i b i ç i m d e
b o z u l d u ğ u iç in , n o r m a l g ö r ü n ü m l ü b i r i n s a n ın v ü c u d u n d a
d a h i s a y ıs ız h a s t a l ık la r k a r a r k ılıy o r, i n s a n l ı k , g e n e l a n l a m d a
sa ğ lık lı d e ğ il . Ü s t e l i k b u g ü n k ü t ıb b ın im k â n l a r ı ile s a ğ l ık l ı
o lm a n ın ş a r tla r ı s o n d e r e c e g e l i ş t iğ i h a l d e . .. B u g ü n i n s a n lık
c id d i b ir p a r a d o k s y a ş ıy o r : D a h a ç o k
"yiyeceğe” s a h ip o ld u ğ u h a ld e d a h a S Yeme içme
faaliyeti sadece
az "besin” a lıy o r. Ç ü n k ü “yiyecek” a r ­
besinlerle gıdalanon
tık , in s a n ın b i z a t i h i t u z a ğ ı h a l i n e g e l ­
midemizi ilgilendiren
m iş. E s a s ı n d a i n s a n lığ ın iç in e d ü ş t ü ­
bir konu değil. İnsan
ğ ü m u t s u z lu k v e c i n n e t h a li b i l e y e ­
kalbi ve aklının halleri
d ik le r in in i ç tik le r in in e s e r i d i r d e s e k
de yedikleriyle çok ilgili.
a b a r t m ış o lm a y ız . Ç ü n k ü y e n i le n d e n
Kötü beslenme insanın
f a z la s ı y a k ıl m a d ığ ı t a k d i r d e b u , b i r ­ bu üç merkezini de
ç o k i n s a n d a k ilo o lu r k e n b i r k ı s m ı n ­ olumsuz yönde etkileyen
d a d a y e d i k l e r i n i n m a h i y e ti n e b a ğ l ı kapsamlı bir süreç.

29
 C an B o g a / dan Ç ika k

o la r a k ö f k e v e g a z a b a d ö n ü ş ü y o r . Y e d ik l e r i m i z d e n s a d e c e
v ü c u d u m u z d e ğ il la t i f e l e r i m i z , d u y u la r ım ız , d u y g u l a r ım ız ,
ö f k e m i z , ş e h v e t im i z , s e v g i m iz d e b e s l e n i y o r . .. Y e d ik le r i i ç ­
t ik le r i y ü z ü n d e n k a n d a k i a s i d i a r t m ış , k a n ın ı t u t u ş t u r m u ş
b ir in s a n ın s ü k û n e t h a lin i y a k a l a m a s ı , h u z u r i ç in d e y a ş a m a ­
sı i m k â n s ız d e ğ i l s e b i l e o l d u k ç a z o r d u r .

E s a s ı n d a b i z l e r iç in b i r h a y a t r e h b e r i o l a n K u r ’a n ’ı b u
g ö z le in c e le d iğ in iz d e siz d e fa r k e d e c e k s in iz k i y e m e iç m e
f a a l i y e t i , s a d e c e b e s i n l e r l e g ı d a l a n a n m i d e m i z i i lg i l e n d i ­
r e n b i r k o n u d e ğ i l . İ n s a n k a l b i v e a k lın ın h a l l e r i d e y e d i k ­
le r iy le ç o k ilg ili. K ö t ü b e s l e n m e i n s a n ın b u ü ç m e r k e z i n i
d e o lu m s u z y ö n d e e t k ile y e n k a p s a m lı b ir sü re ç . B e s le n m e
d ü z e l t i l m e d i ğ i t a k d i r d e a k ıl s a ğ l ı ğ ı n d a n t u t u n d a m a n e v î
s a ğ l ı ğ a k a d a r p e k ç o k İ n s a n î v a s ı f d a a s k ı d a k a lıy o r , t a m
d ü z e ltile m iy o r.

Ve in sa n o ğ lu b ö y le c e m u h te şe m b ir sa r ay g ib i ta sa r la n ­
m ış b e d e n i n i , y e d i k l e r i v e iç tik le r iy le h a r a b e y e ç e v ir ip ç ü -
r ü t m e v i b a ş a r a n e n d e r t ü r l e r d e n b ir i! Ü s t e l i k d e k e n d i s i n e
v e r ile n , h e r ş e y i t a r t ı p ö lç ü y ü b i l d i r e n a k lın a v e i r a d e g ü c ü ­
n e r a ğ m e n ...

'30
 1. Bölüm

İnsan Bedeni Mucizevi Bir Saraydır

İ
n s a n ın i ç in d e b a r ın m a s ı v e k e n d i s i n d e n b e k l e n e n s o ­
r u m lu lu k la r ı y e r in e g e t i r m e s i iç in k e n d i s i n e v e r i l e n
b u b e d e n ; g e r e k li t ü m c i h a z , d o n a n ı m , e k i p m a n , s a v u n ­
m a v e s a ld ır ı im k a n l a r ı, g i z e m l e r v e k a b il i y e t le r l e d o n a t ı l ­
m ış b ir ü lk e / ş e h i r g ib id ir . M u h t e ş e m s u r l a r ı, g ö r ü n m e z s a ­
v u n m a m e k a n iz m a l a r ı, t e h d i t v e t e h l i k e a r t t ı k ç a g ü ç l e n e n
s a v u n m a t a k t ik v e k a lk a n l a r ı v a rd ır.

O n d a k i c ih a z la r , d o n a n ım l a r , s a v u n m a s i s t e m l e r i, o n a ­
rım v e r e f l e k s l e r o k a d a r g ü ç l ü d ü r k i i n s a n b u n l a r ı k a s t e n
b o z m a d ık ç a b o z u l a c a k g i b i d e ğ ild ir .

H iç b ir o r g a n ım ız , d in l e n m e k ü zere ta sa rla n m a m ış tır .

H e p s i b it e v iy e ç a l ı ş m a k ü z e r e , “iman” a t a k d i r e d il e n z a m a n
d ilim i i ç in d e o n d a n b e k l e n e n s o r u m l u l u k la r ı y e r in e g e t i r ­
m e si v e y a k e n d i s i n e v e r i l m iş g ö r e v l e r i i f a e t m e s i iç in d a i m a
o n u n e m r in d e v e h i z m e t i n d e s e f e r b e r d i r .

K a l b i m i z b i r s a n iy e d u r a k l a m a z . B e y n i m i z b i r s a n i y e
d u r m a y ı a k lın a g e t i r m e z . A k c iğ e r i m iz , n e f e s a l m a m a z lı k e t ­
m e z . B ö b r e k le r i m iz , “Dur hele bugün biraz dinleneyim, yo­
ruldum!” d e m e z .

31
 C an B oOazdan Ç ikar

Y İnsan vücudu H e r b ir i, b u “beden ülkesi"m e n ve­

etrafı, muazzam r im li h a l i n d e t u t m a k iç in s ü r e k l i ç a l ı ­
surlarla çevrili ş ır l a r v e y iy ip iç ti k l e r i m i z i , h a y a tım ız ı
muhteşem bir kaleye s ü r d ü r m e m i z e y a r a y a c a k e n e r ji y e d ö ­
benzer. İnsan vücudu n ü ş t ü r m e k iç in b i t e v iy e d e v in ir le r .
ne kadar yüksek
savunma imkânlarına 24 Saat İşleyen Atölye
sahipse düşmanlan
V ü c u t m u a z z a m b ir a tö ly e d ir ayn ı
da o kadar çok ve
z a m a n d a . B i r y a n d a n ih t iy a ç d u y d u ­
yüksek taktik ve
ğ u iç v e d ı ş e n e r jiy i ü r e t i r k e n ö t e y a n ­
tekniklere sahiptirler.
d a n d a d ı ş e t k il e r e k a r ş ı k e n d i s a v u n ­
m a a r a ç l a r ın ı d a ü re tir . Ç ü n k ü in s a n
v ü c u d u , ç e p e ç e v r e d ü ş m a n l a r l a k u ş a t ı l m ı ş a m a e t r a f ı, a d e ­
ta m u a z z a m s u r la r la ç e v r ili m u h t e ş e m b i r k a le y e b e n z e r . İ n ­
s a n v ü c u d u n e k a d a r y ü k s e k s a v u r m a im k â n l a r ın a s a h ip is e
d ü ş m a n la r ı d a o k a d a r ç o k v e y ü k s e k t a k t i k v e t e k n ik l e r e
sa h ip tirle r .

V ü c u d u m u z u sa r a n d e ri, m u a z z a m b ir “serhad" g ib i d ost

d ü ş m a n ta n ı m la m a s ın ı y a p m a k t a v e k ö t ü n iy e tli g i r iş le r e
a sla fır s a t v e r m e m e k te d i r . A m a y a z ık k i h i ç b i r sın ır g ib i d e ­
r im iz d e g e ç i l m e z d e ğ ild ir . Ç ü n k ü n e k a d a r d ik k a t l i o lu r ­
s a k o la lım , d ü ş m a n illa d a iç e r i s ı z m a k iç in b i r y o l b u l a b il i ­
yor. T a b ii k i b iz im g a f l e t i m iz s a y e s i n d e y o l b u l u p g ir iy o r la r
a m a n e y a p a lım k i in s a n h e r d a i m , s ın ır la r ın ı k o r u m a t e y a k ­
k u z u n d a o la m ıy o r. Y a r a la n m a la r o lu y o r , h e r d a i m t e m i z l iğ e
riay et e d e m iy o r v s.

M a m a fih , t e m iz liğ e n e k a d a r r ia y e t e t s e k d e y a ş a d ığ ım ız
h e r v eri, b ir ç o k m ik r o o r g a n iz m a y l a p a y l a ş t ığ ım ız b i r g e r ­
çek tir. Ş u a n d a o t u r d u ğ u m u z o d a y ı b i r m i k r o s k o p l a i z l e m e
im k â n ım ız o ls a y d ı, b e r a b e r y a ş a d ığ ım ız m i ly o n la r c a c a n lıy ı
ra h atlık la g ö re b ilird ik .

32
 İnsan B edeni M ucizevî B ir S araydir

B u k o n u y a t e m a s e t m e m i n t e m e l n e d e n i , ile r i d e a n l a t a ­
c a ğ ım ız m e v z u l a r a b i r m u k a d d i m e y a p m a k t ır . Z a t e n b u k i ­
t a b ın b ir in c i m a k s a d ı b e d e n i n h a r ik a l ık l a n n ı a n l a t m a k d e ­
ğ il. O s e b e p l e k o n u n u n b u b o y u t u n u , t e k n ik t ıp d il i n d e n z i ­
y a d e b u b e d e n i n U s t a ’s ın ı g ö s t e r m e s i y ö n ü y le iş l e y e n k a y ­
n a k v e k iş ile r in s ö y le d i k le r i n d e n i s t i f a d e e d e r e k i z a h e d e c e ­
ğ im . Ç ü n k ü bu kitabın temel amacı, bu mucizevî yapının in­
celiklerini beslenme açısından değerlendirerek insanları mizaç­
larına göre beslenmeye sevk etmektir; y e n i b i r s a ğ l ı k s i s t e m i
o r ta y a k o y m a k d e ğ il . B e n i m i n s a n v ü c u d u y l a ilg ili z a m a n
z a m a n s iz e a k t a r a c a ğ ı m b i l g il e r d e b u m a k s a d ı m ı d o ğ r u a n ­
l a ta b i l m e ç a b a s ı n a y ö n e lik o la c a k t ır .

İ s t i f a d e e t t iğ i m e s e r l e r d e n b ir i, Harun Yahya’nın, b e ­
d e n im iz in s a v u n m a s is t e m l e r in i a n l a t t ığ ı, Savunma Sistemi
Mucizesi a d lı k it a b ı. İ n s a n b u k o n u d a b i l g il e n i n c e v ü c u d u ­
n a v e b u m u h t e ş e m s a r a y ı b i z i m iç in h a z ır l a y a n Y a r a t ıc ı’y a
b ü y ü k h a y r a n lık v e m in n e t d u y u y o r .

Bile Bile Ölüm: Tiryakilikler

B u ç a l ı ş m a d a s i z l e r e b u s a r a y ın b e s l e n m e y o lu ile n a ­
sıl t a h r i p o la b il e c e ğ in i , b u t a h r i b a t ın g i d e r il m e s i iç in k i ş i ­
n in n e l e r y a p m a s ı g e r e k ti ğ in i a k t a r a c a ğ ı m . T e m e l ö n c e l iğ i m
"sünnet /doğal" o la n y ö n t e m i n , g ü n ü m ü z h a y a t ın a b a k a n
y ö n le r in i b u lm a k t ır . B u s e b e p l e ö n c e l ik l e v ü c u d u m u z u n i h ­
t iş a m ın ı t a n ım a lıy ız k i b a s i t v e a l e l a d e h a z l a n m ı z u ğ r u n a
n a sıl b i r im a r e t i , b in a y ı v e k a le y i y e r le b i r e t t iğ i m iz i a n l a y a ­
b ile lim . B i r a y e t te “ Onlar
ahreti bile bile küçük bir menfaat
için dünyayı tercih ederler." (İbrahim , 3) b u y u r u l u r . Y a n i i n s a n ,
k e n d i s i n e d o k u n a c a ğ ı n ı b i l e b i l e b i r y iy e c e ğ i v e y a i ç e c e ğ i
s ır f t a d ı v e le z z e t i iç in y a h u t o n a m ü p t e l a o l d u ğ u iç in y e m e ­
yi iç m e y i s ü r d ü r e r e k s o n u n d a , b i r t ü r c e n n e t o la n s a ğ lık lı

33
 C an B o i '.a zd an Ç ikar

V İnsan, kendisine y a ş a m ın ı y itirir a m a y in e d e h a z la n n -

dokunacağını bile d a n v e y a t ir y a k i li k l e r i n d e n v a z g e ç ( e )
bile bir yiyeceği sırf m e z . E s a s ı n d a h e p im i z i h a s t a e d e n ,
lezzeti için yahut ona i n s a n s a r a y ım h a r a p e d e n u n s u r , k ö t ü
müptela olduğu için
b e s l e n m e v e t ir y a k ilik le r im iz d ir , a l ı ş ­
yemeyi sürdürerek
k a n lık la rım ız d a .
sonunda, bir tür
■ cennet olan sağlıklı Y a ş a m ım ve t e c r ü b e le rim bana
yaşamını yitirir ama ş u n u ö ğ r e t t i k i b a s i t m ü p t e la l ık la n m ı-
yine de hazlarından z ı t e r k e t t iğ i m iz , h a z la r ım ız p e ş i n d e
veya tiryakiliklerinden k o ş m a y ı b ı r a k t ığ ım ız v e e n ö n e m l i ­
vaz geç(e)mez.
si b u b ü n y e y i d o ğ r u b e sle d iğ im iz ta k ­
d ir d e , "kader” sa n d ığ ım ız b irç o k şe y
k e n d i l i ğ i n d e n o r t a d a n k a lk m a k t a d ır .

Hastalık Bir Tercihtir

B ir “hayvan” o la n a m a i ç in d e “insan”ı b a r ın d ır a n ş u v a rlı­
ğa, “insanca” b e s l e n m e y ö n t e m i b e ll e t i ld i ğ in d e -ki o sü n n e t- i
se n iv y e ç e r ç e v e s in d e ; f ıtr a ta u y g u n y a n i d o ğ a l b e s le n m e k tir -
n e k a d a r h u z u r lu v e s a ğ lık lı o la b il e c e ğ in i h e r k e s k e n d i n e f ­
s in d e ta d a c a k tır .

Ş u b ir g e r ç e k tir ki insan vücudu hastalanmamak üzere

tasarlanmıştır. A m a f ı t r a t a u y g u n b i ç i m d e y iy ip i ç m e a l ı ş ­
k a n lığ ın ı k a y b e d e n i n s a n , a d e t a o n u k e n d i t e r c ih le r iy le z o r ­
la h a s t a e d e r . B u b ü n y e n in h a s t a l a n m a s ı n ı n v e k e n d i s i n d e n
b e k le n e n fo n k siy o n la rı ic ra e d e m e y e c e k h a le g e lm e sin in en
b ir in c i s e b e b i , y a n lış b e s l e n m e s i d i r .

H z . P e y g a m b e r ( s a v ) ’in "İnsanoğlunun doldurduğu en

kötü kap, midesidir. ” h a d is - i ş e r i fi , d i ğ e r b ü t ü n s a k ın c a l a r ı
ile b e r a b e r , o k a b ı t ık a b a s a d o l d u r m a n ı n in s a n iç in y e t e r
b e la o ld u ğ u n u ih t a r e d e r .

34
 İnsan B edeni M ucizlv İ B ir S araydir

Y a n lış b e s l e n m e n i n n e b ü y ü k b i r b e la o ld u ğ u n u a n l a y a ­
b il m e k iç in , ö n c e i n s a n v ü c u d u n u n n e k a d a r s a ğ l a m v e s i s ­
t e m a t i k b i r y a p ıy a s a h i p o l d u ğ u n u b i l m e m iz g e r e k iy o r ki
n a sıl b i r im a r ı t a h r i p e t t iğ i m iz i , n a s ıl b i r b in a y ı y ık t ığ ım ız ı,
n a sıl b i r k â in a t ı a t e ş e v e r d i ğ i m i z i a n la y a lım . A y r ıc a b u n c a
d ış t a h r ip ç iy e r a ğ m e n b u b e d e n k a le s i k e n d i n i n a s ıl k o r u ­
y u p m u h a f a z a e d iy o r , k o n u y a b u n u n l a b a ş l a y a l ım i s t e d i m .

BEDENİMİZİN SAVUNMA KALKANLARI

İ n s a n v ü c u d u , y u k a r ıd a d a t e m a s e t t iğ i m iz g i b i b i r “kale”,
k o r u n a k lı b i r “saray” g ib id ir . T a b ii k i, e t r a f ı s a y ıs ız d ü ş m a n ­
la rla k u ş a t ıl m ış b i r k a le !

E l b e t t e b ö y le d ü ş m a n l a n ç o k , t a h r ip ç ile r i s ın ır s ız , b e la la -
n a z im o la n b ir k a le n in , v a rlığ ın ı s ü r d ü r e b il m e s i iç in k o r u n ­
m a s ı v e s a v u n u lm a s ı d a e k s i k s i z v e p la n lı o lm a lıd ır . İ ş t e i n ­
s a n v ü c u d u t a m d a b u id d ia y ı i s p a t e d e r ; i h tiy a c ı o la n t ü m
m ü k e m m e l k o r u m a v e s a v u n m a s i s t e m le r in i k e n d i iç p r o g ­
r a m ın d a b a r ın d ır ır v a z iy e tt e y a r a tılm ıştır . B e d e n i m i z , ih t i­
y aç a n ın d a h e r tü r lü d ü ş m a n a k a r ş ı g ü ç lü s a v u n m a s i s t e m l e ­
rini d e v r e y e s o k a n p r o g r a m l a r a s a h i p ­
İnsan vücudu
tir. İ s t e r s e b u d ü ş m a n l a r y a p a y o ls u n .
hastalanmamak
B e d e n i m iz d e k i “mikro ordular'm üzere tasarlanmıştır.
k üçü k a s k e r le r i (m i k r o o r g a n iz m a ­ Ama fıtrata uygun
la r), in ş a m , d ü ş m a n l a r ın a k a r ş ı m ü c a ­
biçimde yiyip içme
d e l e s i n d e h iç y a ln ız b ır a k m a z l a r v e g e ­ alışkanlığını koybeden
r e k t iğ in d e b i r ç o k c e p h e d e h a y a tl a r ı­ insan, adeta onu
nı s e v e s e v e f e d a e d e r e k s a v a ş ı r l a r .. . kendi tercihleriyle
T ıp k ı k â m il in s a n la r ın , ş u b ü y ü k in s a n zorla hoşta eder.
o la n k â in a t ın h a y a tım s ü r d ü r m e s i, y a n i Böylece hastalık bir
kader değil tercih olur.

35
 C an B o ğ a zd a n Ç ika r

iv iliğ in /sa ğ lığ ın ş u k â in a t t a h â k im o lm a s ı iç in u ğ r a ş v e r d ik le r i

v e c a n h ır a ş b i r ş e k i l d e h a y a tla rın ı f e d a e t t ik le r i g i b i . ..

V ü c u d u e le g e ç ir m e k iste y e n d ü ş m a n h ü c r e le ri, ö n c e lik ­

le k e n d ile r in i b e k l e y e n ö n c e p h e d e k i s a v u n m a b a r iy e r le r in i
g e ç m e k z o r u n d a d ır la r . D ü ş m a n ı n a ş m a s ı g e r e k e n ilk c e p ­
h e , ilk s a v u n m a h a t t ı z /e r /m iz d ir ç ü n k ü .

Deri: Vücudumuzun Koruyucu Kalkanı

K o r u y u c u b i r k ılıf ş e k l i n d e t ü m b e d e n i m i z i s a r a n d e r i ,
i n s a n ın v a r lığ ın ı s a ğ l ık l ı s ü r d ü r e b i l m e s i iç in ş a ş ır t ıc ı ö z e l ­
lik le r le d o n a t ılm ış t ır . K e n d i k e n d i n i t a m i r e d e b i l m e s i , y e ­
n i le y e b il m e s i; y ü z e y in d e g ö z e n e k l e r b u l u n m a s ı n a (tü y d e ­
lik le r i) r a ğ m e n iç e r iy e s u g e ç i r m e m e s i , f a k a t t e r l e m e y o lu y ­
la d ış a r ıy a s u v e r m e s i ; k o l a y k o l a y y ır t ıl m a y a c a k k a d a r k a ­
lın, a y n ı z a m a n d a h a r e k e t e t m e y e i m k â n v e r e c e k ş e k i l d e
in c e v e e s n e k o l m a s ı ; s ı c a k t a n , s o ğ u k t a n , z a r a r l ı g ü n e ş ış ın ­
la r ın d a n b e d e n i k o r u y a b i l m e s i d e r i n i n i n s a n iç in y a r a t ılm ış
m u h t e ş e m ö z e l l i k l e r in d e n s a d e c e b i r k a ç ıd ır .

İ n s a n ın b u s ır a d ı ş ı a m b a l a j m ı n ö z e l l i k l e r i b u n u n l a d a
b i t m e z . O n u n v ü c u d u m u z d a h a s t a l ı k la r a y o l a ç a n m ik r o
o r g a n iz m a la r a k a r ş ı y a p t ığ ı s a v u n m a b a ş l ı b a ş ı n a b i r k it a p
k o n u s u o l a c a k k a d a r m u h t e ş e m d i r . Ö n c e k i s a t ır l a r d a , v ü ­
c u d u d ü ş m a n l a r l a ç e v r il i b i r k a le y e b e n z e t m iş t i k . İ ş t e d e r i ­
m iz , o k a le n in s a ğ l a m s u r l a r ın ı o l u ş t u r a n e n d ı ş k a lk a n ıd ır .

B u s u r la r ın ( d e r in i n ) e n i lg in ç ö z e l l i ğ i , k e n d i k e n d i s i n i
t a m i r e d e b i l m e s i d i r . D e r i k e n d i s i n i o k a d a r h ız lı t a m i r e d e r
k i o n u n y a p t ığ ı t ü r d e n b i r t a m i r a t , i n s a n o ğ l u e li ile y a p ıl a n ­
l a r a b e n z e m e z . B i r t e r z i y a p t ığ ı y a m a d a e n a z ın d a n d ik i ş izi
b ır a k ır k e n , e n h a ş in d e r i z e d e l e n m e l e r i n d e b i l e b u t a m i r a ­
tın iz le r i s ilin e c e k d e n li ö z e n l i y a p ıl a b i l m e k t e d i r .

36
 Ü s t e l ik d e r i m iz s a d e c e s a v u n m a m ız ı y a p m a z . A y n ı z a ­

m a n d a a l b e n i m iz i d e o ta y in e d e r . Z a t e n g ü z e l l ik a l g ıs ı, b i ­

ra z d a t e m i z v e g ü z e l b i r c i l tt e n i b a r e t d e ğ il m i d i r ? İ n s a n ­

la r o c iltle r in in g ö r ü n t ü s ü n ü d ü z e l t m e k iç in ç u v a l l a r d o l u s u

p a ra d ö k ü y o rla r. O y s a d ış ta n b u n c a m ü d a h a le y e rin e y e n i­

len iç ile n b e s i n l e r i n y a p ıs ın a b i r a z d a h a ö z e n i l s e i ç t e n g e l e n

b ir d ü z e l m e ile k e n d i l i ğ i n d e n s a ğ l a n a c a k t ır .

D e r i n in d ı ş d ü n y a d a k a r ş ı l a ş a c a ğ ı ilk t e h l i k e l e r d e n b i r i ­

d ir y a r a la n m a v e y ırtılm a la r. D e r i d e h e r h a n g i b i r y a r a l a n ­

m a y a h u t y ırtılm a m e y d a n a g e l d i ğ i n d e s a v u n m a h ü c r e l e r i

d e r h a l h a r e k e t e g e ç e r e k , ö n c e l ik l e o r a d a n iç e r i s ı z a b i l e c e k

d ü ş m a n l a r a k a r ş ı d ir e n i ş e g e ç e r le r . S i s t e m e s ız m a y a k a l k ı ­

şa n m i k r o p v e y a b a n c ı h ü c r e l e r e k a r ş ı m ü t h iş b i r s a v u n m a

y a p a r k e n b i r y a n d a n d a d e r i d e n il e n s a v u n m a s u r l a r ın ı y e ­

n id e n in ş a e t m e y e {“fibrin" d e n il e n lifli b i r p r o t e i n ü r e t e r e k

d e riy i t a m i r e t m e y e ) ç a lışır la r . B i r y a n d a n ç a r p ış ır , b i r y a n ­

d a n d a z a r a r g ö r m ü ş d o k u n u n e n k a z ın ı t e m iz le r le r .

N i t e k im d e rin in esas koruyucu

fo n k s iy o n u , d ı ş b ö l ü m ü o lu ş t u r a n ö lü

h ü cre k a tm a n la rı sa y e sin d e o lu ş u r . herhangi bir

H ü c r e b ö l ü n m e s iy l e o l u ş m u ş h e r y e n i yaralanma yahut

h ü c r e , d e r in in iç b ö l ü m ü n d e n y ü z e y e yırtılma meydana
geldiğinde savunma
d oğru h arek et ed er. B u n u y ap ark en ,
hücreleri derhal
h ü c r e iç in in sıv ı b ö l ü m ü ( s t o p l a z m a -
harekete geçerek,
sı) d a y a n ıld ı b i r p r o t e i n o la n k e r a t i-
öncelikle oradan içeri
n e d ö n ü şü r. B u işle m e s n a s ın d a h ü c ­ sızabilecek düşmanlara
re ö lü r . O l u ş a n k e r a t i n m a d d e s i , o l ­ karşı yoğun bir
d u k ç a s a ğ l a m d ı r v e s i n d i r im e n z im l e - ______ direnişe geçerler.

37
 C an Bor. a z han Ç ik ah

riv le p a r ç a l a n m a s ı z o r d u r . B u , d a y a n ık l ıl ık d e m e k t i r . V ü c u ­
d u is t ila e t m e k i s t e y e n b a k t e r i v e m a n ta r la r , c i l d i n d ı ş t a b a ­
k a s ı n d a n a l a b il e c e k le r i b i r ş e y b u l a m a y a c a k l a r d ır .

A y rıc a k e r a t i n li ö lü d ı ş h ü c r e l e r , s ü r e k l i o l a r a k c ilt y ü z e ­
y in d e n d ö k ü lü r l e r . B u y o lla k a y b e d i l e n h ü c r e l e r , a l t t a n y e n i
g e le n l e r le d o l d u r u l d u ğ u n d a , o b ö l g e l e r d e g e r ç e k t e n iç in e
n ü f u z e d il m e s i g ü ç b i r b a r iy e r k u r u l m u ş o lu r .

Solunumdaki Koruma
V ü c u d u m u z u n d ı ş d ü n y a y a a ç ıl a n m e n f e z l e r i n d e n b iri d e
s o lu n u m y o lla n m ız d ır . V e a y n ı z a m a n d a h a s ta l ık y a p ıc ı d ü ş ­
m a n la r ın , iç y a p ıy a u l a ş m a k iç in k u l l a n d ık l a r ı y o lla r d a n b i ­
ridir. H e r a n s o l u d u ğ u m u z h a v a d a a y n ı z a m a n d a h e r d a i m
y ü z le rc e ç e ş it v e ö z e l l i k t e m i k r o p b u ' m u r . A ld ığ ım ız n e f e s ­
le b ir lik t e a k c iğ e r l e r i m i z e h ü c u m e d e n b u m ik r o p la r , b i r yol
b u l u p v ü c u d u m u z a g i r m e y e v e o n u istila e t m e y e ç a lışır la r .
A n c a k b u , o k a d a r d a k o l a y b a ş a r a c a k l a r ı b i r iş d e ğ ild ir !

Ç ü n k ü so lu n u m siste m i d e d iğ im iz , b u r n u m u z d a n b a ş ­
la y ıp ta a k c iğ e r l e r i m i z i n k ılc a l d a m a r l a r ı n a v a r ın c a y a k a d a r
h a v a n ın t e m a s e t t iğ i h e r y e r d e s a v u n u c u l a r v e iç e r i g ir m e y e
ç a l ış a n d ü ş m a n l a r a d u r d iy e c e k v e o n la r a s ö z ü n ü g e ç i r e c e k
k a d a r g ü ç lü v e d o n a n ı n d ı b e k ç i l e r b u l u n m a k t a d ır .

S a v u n m a y o lla r ın d a k i ilk b a r iy e r , b u r u n d e lik le r im iz in

iç in d e k i tü y c ü k le r v e o n la r ın d ip l e r in d e b u l u n a n b iz im s ü ­
m ü k d e d i ğ im i z y a p ış k a n sıv ıd ır. B u r u n m u k o z a s ın d a n d o ğ a n
b u ö z e l s a lg ı, d o ğ r u d a n v e y a to z la r , d a m l a c ık la r v e d iğ e r m a d ­
d e l e r ile b ir lik te s o l u n u m s i s t e m i n e g i r m e y e ç a l ış a n m i k r o o r ­
g a n iz m a la r ın y a k la ş ık % 8 0 - 9 0 ’ın ı t u t a r a k t e k r a r d ış a r ı a tar .

38
 İnsan B edeni M uuzev İ BiR S araydir

Hapşırma Bir Alarmdır

B u ilk b a r iy e r i a ş a n z a r a r l ı m i k r o o r g a n iz m a la r , s o l u n u m
m u k o z a l a r ın d a b u l u n a n t it r e k tü y lü h ü c r e l e r i n i ç e r id e n d ı ­
şa r ıy a d o ğ r u h a r e k e t i ile a t ılm a y a ç a lışılır. Ö k s ü r ü k r e f l e k ­
si v e h a p ş ır m a b u i ş le v i k o l a y la ş t ır m a k iç in v ü c u d u m u z u n
d e v r e y e s o k t u ğ u d e s t e k n ite lik li y a r d ım c ı t e d b ir l e r d i r . Y an i
h a p ş ır m a , ih tiy a c ı d u y d u ğ u n u z d a e m i n o l a b il i r s i n i z k i t a m
d a o a n d a v ü c u t t a r a f ı n d a n d ü ş m a n a d d e d i l e n b i r t a k ım
m ik r o p v e y a b a n c ı u n s u r la r , s o l u n u m s i s t e m i n iz y o lu y la i ç e ­
riye g ir m e y e ç a lış ıy o r , v ü c u t d a o n la r ı d u r d u r m a k iç in m ü ­
c a d e le v e riy o r .

D iy e lim k i s o l u n u m y o lu y la i ç e r i g ir m e y e ç a l ı ş a n v e v ü ­
c u d a z a r a r v e r e c e ğ i t e s p i t e d il e n y a b a n c ı m i k r o o r g a n i z m a ­
ların b i r k ıs m ı b u r u n iç in d e k i b a r iy e r le r i a ş a b i l m e y i b a ş a r d ı ­
lar. Y an i e n g e lle r i a ş ı p a l v e o l l e r e ( a k c i ğ e r , b r o n ş , d i ş e t i g i b i
n o k t a la r a ) u la ş a b ild ile r . V ü c u t b u k e r e b i r s o n r a k i s a v u n m a
sis te m in i d e v r e y e s o k a r v e f a g o s i t o z 3 y a p a n h ü c r e l e r i o m i k ­

3 Fagositoz; vücudun tabii müdafaa sisteminin üyeleri olan bazı hücrelerin,

dışarıdan giren bakteriyi içlerine alıp öldürmeleri işlemi. Bu hücrelerin en
mühim olanları, parçalı çekirdekli akyuvarlar ve monositlerdir. Kelime anla­
mıyla fagositoz “yemek” manasına gelmektedir. Yabancı bir partikülün nöt-
rofil tarafından etkisiz hale getirilmesindeki en önemli aşamadır. Sırasıyla
partikülün nötrofıle tutunması, hücre içine alınması, fagositik vakuol (fago-
zom) oluşması ve degranülasvon kademelerinden oluşur.
Fagositoz, kabaca iki kademede gerçekleşir: Bakterinin tanınıp hücreye
yapıştırılması ve hücre içine alınıp tahrip edilmesi. Hücrenin bakteriyi ya­
bancı ve zararlı olarak tanıması “kompleman” adı verilen maddeler tara­
fından sağlanır. Fagositoz yapacak hücrenin zararlı bakteriye doğru hare­
ket etmesine “kemotaksis" denir. Bakterinin hücreye yapışıp içeri alınma­
sını “opsonin” adı verilen maddeler sağlar ki, bu olaya da “opsoninizas-
yon” denir. İçeri alındıktan sonra, çeşitli enzimler vasıtasıyla bakteri sindi­
rilir. Fagositoz, vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan en önemli mekaniz­
malardan birisidir. Vücudun herhangi bir yerinde iltihap olduğu zaman ke­
mik iliğinde hemen fagositoz üreten hücrelerin yapımı kamçılanır ve kana
geçerler. Bu sebeple vücutta iltihap olup olmadığı kandaki akyuvar (lö-
kosit) sayısına bakılarak anlaşılabilir. Normalde milimetreküpte 5-7 bin

39
 C an B oğazdan Ç ikak

r o p l a r ın ü z e r i n e g ö n d e r ir . V e o m i k r o p l a r f a g o s i t o z y a p a n
h ü c r e l e r t a r a f ı n d a n y e n ilip y u t u lu r la r . B u m i k r o p l a r ı y u t a n
h ü c r e le r , v ü c u t t a k a lm a z l a r , b i r y o l b u l u p h e m e n o y u t t u k ­
ları m i k r o p l a r l a b i r l i k t e y u k a r ı d o ğ r u s ü r ü k l e n e r e k ç e ş it l i
ş e k i l le r d e k e n d i l e r in i v ü c u d u n d ı ş ı n a a t a r la r .

H e r n e f e s a lış v e r i ş i m i z d e - ş u a n d a d â h il o lm a k ü z e r e -
b u s ın ır k a p ıla r ın d a , v a r l ığ ın d a n d a h i h a b e r d a r o l m a d ı ğ ı ­
m ız b i r y ığın v a r lık , b u v ü c u t s a r a y ım ız ı k o r u m a k iç in ; i ç in ­
d e s a ğ l ık , m u t l u lu k v e h u z u r la y a ş a y ıp in s a n i v a z i fe le r i m iz i
la v ık ıv la y a p a b il e l i m d iy e k e n d i l e r in i f e d a e d iy o r la r . B i z i m
s a ğ l ım ız ın d e v a m ı iç in k e n d i c a n l a r ın ı o r t a y a k o y a r a k c a n s i ­
p e r a n e b i r s a v a ş v e r iy o r la r .

Ş u m ü c a d e l e y i i z l e y e b i l s e n i z ; “Görmediniz mi Allah gök­

te ve yerde olanları size musahhar kılmışım...." (Lokman, 20)
a y e tin in m u a z z a m b i r t e f s i r i n i a ç ı k ç a g ö r e c e k s i n i z . ..

Ağzımız ve Midemizdeki Koruma Ordusu

M ik r o p la r ın v ü c u d a g i r m e k i ç in k u l l a n d ık l a r ı y o lla r ın ­
d a n b ir i d e - b e lk i e n ö n e m l is i- y iy e c e k le r im iz d ir . A n c a k b u
y o ld a n s i s t e m e g i r i ş d e ö y l e p e k k o l a y d e ğ il d ir . Ç ü n k ü v ü ­
c u d u n iç in e y e r l e ş ti r il m i ş m u h t e ş e m s a v u n m a s i s t e m i o y o l­
d a n d a k a le y e b i r s a l d ır ı o la b il e c e ğ in i ö n g ö r m ü ş v e g e r e k ­
li t e d b ir l e r i a lm ış tır .

Y iy e c e k le r in u la ş t ığ ı b ö l g e d e , y a n i m i d e d e , v ü c u d a z a ­
r a r v e r e c e k b a k t e r i , m i k r o p v e t a h r i p e d ic i a ja n l a r ı b e k l e y e n
h a r ik a b i r iç s a v u n m a s i s t e m i d a h a m e v c u t t u r . O r a d a a y r ıc a
o n la r ı m i d e a s i d i d e d i ğ i m i z y a k ıc ı b i r s ü r p r i z d e b e k l e m e k ­

olan lökosit sayısı, iltihap anında iltihabın şiddetine göre artar ve genellik­
le 10.000’i aşar. Fagositoz mekanizmasında bir aksaklığın olması halinde,
hızla enfeksiyon hastalıkları meydana gelir ve hastayı hayati tehlikeye so­
kar. (Rehber Ansiklopedisi)

40
 İnsan B üiiknİ Mudzuvi B ir S araydir

te d ir . B u a s i t , t ü m e n g e l l e r i a ş a r a k m id e y e k a d a r g e lm e y i
b a ş a r m ı ş m i k r o p l a r iç in o l d u k ç a a c ı b i r s ü r p r i z d i r ! M i k r o p ­
la rın t a m a m ı o l m a s a d a b ü y ü k b i r ç o ğ u n l u ğ u b u a s i d e y e ­
n ik d ü ş e r l e r .

B a z ı m i k r o p l a r , m i d e a s i d i ile y e t e r i n c e t e m a s a g e ç m e ­
d ik l e r i n d e n , b a z ı m i k r o p l a r d a d a y a n ık l ıl ık g ö s t e r d i k l e r i n ­
d e n d o la y ı b u e n g e l i a ş m a y ı b a ş a r a b il i r l e r . A m a g e ç t i k l e r i
h e r y o l d a o n la r ı ö ld ü r e b il e c e k b i r k o r u m a s i s t e m i v a r d ır .
D o la y ıs ıy la , b u k e z d e o n la r ı b a ş k a b i r s ü r p r i z b e k l e m e k ­
t e d ir : İ n c e b a ğ ı r s a k t a ü r e t ile n s i n d i r im e n z im l e r i. S i n d i r im
e n z im le r in d e n k u r t u l a b i lm e k , ö y le h e r b a b a y iğ i d in h arcı
d e ğ ild ir !

Oto Savunma Sistemi

G ö r ü l d ü ğ ü g ib i m i k r o p l a r ın s a ld ır ıl a r ın ın h e r a ş a m a s ı n ­
d a o n la r ı b e k l e y e n v ü c u t k o r u y u c u la r ı v a r d ır . B u k o r u y u c u ­
la r in s a n b e d e n i iç in ö z e l o la r a k y a r a t ılm ış la r d ır .

Ş im d i so r m a v a k tid ir:

D ış a r ı d a k i m i k r o p l a r ın y iy e c e k l e r y o lu y la b e d e n i m i z e
g ir m e k i s t e y e c e k le r in i, y iy e c e k le r in
Her nefes alış
g ü z e r g â h ın ı, m i k r o p l a r ın n e ç e ş it b i r
verişimizde varlığından
s i s t e m l e y o k o la b il e c e k l e r i n i, b u e n ­ dahi haberdar
g e ld e n k u r tu ld u k la r ı ta k d ir d e n ere y e olmadığımız bir
g i d e c e k l e r i n i, d a h a g ü ç lü n e g i b i b i r yığın varlık, bu vücut
s a v u n m a i m k a n ı ile k a r ş ıl a r ın a ç ık ıl ­ sarayımızı korumak için;
m a s ı g e r e k ti ğ in i k im b e li r l e m i ş ? içinde sağlık, mutluluk
ve huzurla yaşayıp
D a h a ö n c e h iç v ü c u t d ış ın a ç ı k m a ­
insani vazifelerimizi
m ış, d o la y ıs ıy la d ış a r ı d a k i m i k r o p l a ­
layıkıyla yapabilelim
rın h iç b ir in in k im y a s a l y a p ıs ın ı i n c e ­ diye kendilerini feda
le m e i m k â n ı b u l a m a m ı ş , a y r ıc a k im y a ______________ ediyorlar.

41
 C an B o Cazimn Ç ikah

^ M ik ro p la rın e ğ i t im i d e a l m a m ı ş b u v ü c u t h ü c r e ­
vücuda yaptığı le r i b u s a v u n m a t a k t i ğ i n i n a s ıl e d i n i ­
saldırılarının her y o r l a r ? B u n u k e n d i a k ılla r ıy la m ı y a ­
aşamasında p ıy o r l a r ?
onları bekleyen vücut
E lb e t te h a y ır. B ö y l e b i r k o r u m a
koruyucuları vardır.
s i s t e m i n i a n c a k h e m d ı ş d ü n y a y ı, h e m
Bu koruyucular insan
b u d ü n y a d a k i y iy e c e k le r i, h e m b u y i­
bedeni için
özel olarak y e c e k l e r e ih t iy a c ı o la n b e d e n i h e m d e

yaratılmışlardır, b u y iy e c e k le r i s i n d i r e c e k s i s t e m i y a r a ­

tasarlanmışlardır. t a n v a r e t m i ş t ir . B u ü s t ü n g ü ç s a h ib i
Y a r a t ıc ı Y ü c e A l l a h ’ tır. Ş i m d i t e k r a r
so ra r ım : B iz e v e b u d ü n y a d a k i h ay a ­
tım ız ı i ç in d e r a h a t g e ç i r m e m i z iç in v a r e d il m i ş v ü c u d u m u ­
z a b u k a d a r e h e m m iy e t g ö s t e r e n b i r Y a r a tıc ı n e d e n b iz i h a s ­
ta e t m e k i s t e s i n ?

Düşmanı Düşmana Kırdıran Sistem

V ü c u d u m u z d a b iz im le b irlik te y a şa y a n , a n c a k h a s ta la n ­
m a m ız a n e d e n o lm a y a n b a ş k a m i k r o o r g a n i z m a l a r d a v a r ­
d ır. H a t t a s a d e c e b a ğ ı r s a k s i s t e m i i ç in d e v a r lığ ın ı s ü r d ü r e n
2 0 0 ’e y a k ın b a k t e r i ç e ş i d i n i n v a r l ığ ı b u g ü n a r t ık b ilin iy o r .

P e k i , b i z e z a r a r v e r m e d e n v ü c u d u m u z d a h a y a tla r ın ı s ü r ­
d ü r e n b u m i k r o o r g a n i z m a l a r ı n v a r lık a m a c ı n e d i r ?

Bu so ru n u n c e v a b ı, e s a s ın d a d ü n y a m ız ın ta b ia tın d a
s a k lıd ır . T o p r a ğ ı b i r d ü ş ü n ü n , C e n a b - ı H a k o n u n a s ıl d a
d e ğ i ş i k h a ş e r a t i le z e n g i n l e ş t i r m i ş t i r . M e s e l a s o l u c a n , k a ­
r ın c a v e b ö c e k l e r . . . A c a b a o n l a r o l m a s a y d ı , y e r y ü z ü n d e
t a r ım d iy e b i r ş e y o l a b i l i r m i y d i ? H a y ır . İ ş t e i n s a n v ü c u ­
d u d a ö y le !

42
 İnsan B edeni M ucizevî B ir S araydir

T a m b i r s a v u n m a y a p a b i l m e k , t a m b ir s in d ir im y a p a b i l ­
m e k , g e l e n g ı d a l a r ı t a m a n l a m ıy l a h a z m e d i p v ü c u d a y a r a rlı
h a le g e t i r m e k iç in m u h t e ş e m m e k a n iz m a l a r a s a h ip t i r k i o n ­
l a r d a n b a z ıla r ı d a v ü c u t f lo r a s ı d e n il e n b u - k e n d ile r i d e ö z ü
itib a r iy le m i k r o p v e b a k t e r i m i k r o o r g a n iz m a la r d ır . B u n l a r
v ü c u d a z a r a r v e r m e d i ğ i g i b i a k s i n e s a y ıs ız y a r a r lılık la r g ö s ­
te rir le r. T ı p k ı t o p r a ğ ın k e n d i s i n i y e n i le m e s i iç in k e n d i ç e r ­
ç ö p l e r i n d e n y a r a r l a n m a s ı g i b i . ..

V ü c u d u n i ç in d e k i b u “mikro yaratıklar"Ad a vücudun

s a v u n u l m a s ı v e s a ğ l ık l ı k a l m a s ı iç in c i d d i b i r f a a l i y e t s e r ­
g ile rle r .

Vücudumuzun Paralı Askerleri

H e r d a im , m ik r o p la ra k a rşı v ü c u d u n s a v u n m a o r d u s u n a
d ış a r ıd a n d e s t e k v e rir le r. Ç ü n k ü o n la r ın d a ç ık a r l a r ı, y a b a n ­
cı m i k r o p l a r ın v ü c u d a y e r l e ş m e m e s i y ö n ü n d e d i r . H e r h a n g i
b ir m i k r o b u n v ü c u d a g i r m e s i y le , b u c a n l ıla r ın y a ş a m a a l a n ­
ları d a i ş g a l a ltın a g i r m i ş o l a c a ğ ı n d a n , k e n d i m e k â n la r ı n ı y a- 4

4 Şimdi zihnimizi biraz açalım.

Şu koca kâinatı gözünüzün önüne getirin ve onun da bizim gibi bir canlı,
bir büyük insan olduğunu hayal edin. Siz kendinizi (yani insanları) nereve
koyabilirsiniz?
Acaba, güne; sistemi şu koca “kâinat insanı”nın vücudunda, bir atom zer­
reciğinden daha büyük bir şey midir?
Hayır.
Peki, güne; bir atom çekirdeği olursa, dünya da onun etrafında dönen bir
elektron ise, siz o elektron üzerindeki takvonlardan daha mı farklı bir şev­
siniz?
Bu kâinatı var eden Allah, her bir zerrede nâmutenahi varlıklar halk et­
miş. Atom altı parçacıklarından tutun da dev galaksilere varıncaya kadar
her bir şey bir üst mahlûkun bedenindeki bir mikro varlık gibidir... Bir sa­
yının sonsuzu kadar bölünmesi halinde bile sıfırlanmadığı gibi, bu âlem de
gözlemleyebilirle imkânımız olsa göreceğiz ki her son zannettiğimiz yerden
sonra yeni bir başlangıç yapıyor ve orada da kendine göre varlıklar ve canlı
diyebileceğimiz enerji blokları barındırıyor.

43
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

^ N a s ıl ki bir tek b a n c ıl a r a k a p t ı r m a m a k iç in v a r g ü ç l e ­
unsur olan toprak, riy le s a v a ş ır l a r . B u n l a r ı , b i r a z d a k a -
farklı iklim r i k a t ü r iz e e d e r e k , v ü c u t iç in ç a l ış a n
ve coğrafyalara
“paralı askerler” o l a r a k t a n ı m l a y a b il i ­
göre farklı bitkilerin
riz . M e n f a a t k a r ş ı l ı ğ ı n d a b u l u n d u k l a ­
yeşermesine imkân
rı b ö l g e y i k o r u m a y a ç a lış ır la r . B ö y le c e
sağlıyorsa, her bir
insanın vücudunda v ü c u d u m u z d a k i t a m t e ç h iz a t l ı o r d u ­

da ancak o tabiatta n u n y a n ın a , b i r d e b u m i k r o d e s t e k ç i ­
yaşayabilecek l e r e k l e n m i ş o lu r .
organizmalar
P e k i b u “ p a r a lı a s k e r l e r ” v ü c u d u ­
yerleşebiliyor.
m u z a n a s ıl y e r l e ş m e k te d i r l e r ? B u g ü n
b iliy o r u z k i in s a n e m b r i y o s u a n n e k a r ­
n ın d a y k e n h e n ü z h i ç b i r d ü ş m a n l a k a r ş ıla ş m a m ış t ır . O y s a
d o ğ u m a n ın d a v e d o ğ u m d a n s o n r a b u l u n d u ğ u o r t a m la t e ­
m a s e d e n e m b r iy o , d ü n y a y la ilk t e m a .1 o la n s o l u n u m v e a r ­
tık a n n e k o r d o n u n d a n a ld ığ ı g ıd a n ın y e r in e ik a m e e d ile n ç e ­
şitli b e s in le r le , o r g a n iz m a y a b u l a ş a n ç e ş it li c i n s v e s a y ıd a k i
m ik r o p la r la k a r ş ıl a ş a c a k tır . B u o r g a n iz m a la r ın k im is i h e m e n
ö lü r, k im isi y e r le ş m e y e d a h i o l a n a k b u l a m a d a n g e ç e r g id e r .
B i r k ısm ı is e d e r i , d e r i k ıv r ım la r ı, a ğ ız , b u r u n , g ö z , ü s t s o l u ­
n u m y o lla n , s in d ir im k a n a l ı, g e n i t a l o r g a n l a r g ib i v ü c u d u n
ç e ş itli y e r le r in e y e r le ş ir le r. B u r a l a r d a k i m i k r o p l a r d e ğ i ş m e ­
y en , g e ç ic i t o p l u l u k l a r h a l i n d e h a y a t b o y u n c a k a la r a k v ü c u ­
d u n m i k r o p f lo r a s ın ı o lu ş t u r u r la r .

N a s ı l k i b i r t e k u n s u r o la n t o p r a k , f a r k lı ik lim v e c o ğ r a f ­
y a la r a g ö r e f a r k lı ç i ç e k l e r v e b i t k i l e r i n y e ş e r m e s i n e i m k â n
s a ğ l ıy o r s a a y n ı ş e k i l d e h e r b i r i n s a n ın v ü c u d u d a f a r k lı b i r
ik lim v e c o ğ r a f y a o l d u ğ u iç in , o n d a a n c a k o t a b i a t t a y a ş a y a ­
c a k m i k r o p l a r y e r le ş e b iliy o r . Y a n i h e r t a b i a t a y n ı z a m a n d a
b e r a b e r i n d e k e n d i f lo r a s ın ı d a g e t i r m i ş o lu y o r ; b ö y le c e h e r
i n s a n m ik r o o r g a n iz m a f lo r a s ı, a ç ı s m d a n d a b i r b a ş k a s ı n a

44
b e n z e m e y e n b i r v a r lık o l a r a k e ş s i z l iğ i n i se r g iliy o r . B u flo r a ,
ayn ı z a m a n d a k iş in in b a ğ ış ık l ık s i s t e m i n in y a p ıs ın ı, b i r d i ğ e ­
rin e b e n z e m e y i ş i n i d e o lu ş t u r u y o r .

MİKRO DÜŞMANLARIMIZ
B u n c a s a v u n m a k a lk a n ın a r a ğ m e n v ü c u d a g i r e n o r g a ­
n iz m a la r d a b u lu n u y o r . M i k r o d ü ş m a n l a r d e d i ğ i m i z b u v a r ­
lıklar, v ü c u d u n k e n d i s i n e a it o lm a y ıp ş u v e y a b u ş e k i l d e v ü ­
c u d a g ir m e y i b a ş a r a n v e d o la y ıs ıy la v ü c u t t a k i s a v u n m a o r ­
d u s u n u h a r e k e t e g e ç i r e n m i k r o c a n lıla r d ır .

D ü n y a d a y ü z le r c e ç e ş it b a k t e r i v a r d ır .

E l b e t t e v ü c u d a g ir e n h e r y a b a n c ı h ü c r e , h e r y a b a n c ı
m a d d e h e m e n d ü ş m a n m u a m e le s i g ö r m e z . Y e m e k y e r k e n ,
ilaç a lır k e n , s u i ç e r k e n d e v ü c u d u m u z a y a b a n c ı m a d d e l e r
a lın ır f a k a t v ü c u t b u n l a r l a b i r s a v a ş a g i r m e z .

V ü c u d a g ire n y ab a n c ı b ir m a d d e n in , s a v u n m a h ü c r e le ­
ri t a r a fı n d a n d ü ş m a n o la r a k a lg ıl a n m a la r ı iç in b a z ı ş a r tl a r ın
o lu ş m a s ı g e r e k m e k t e d i r . M o l e k ü l b ü y ü k l ü ğ ü , v ü c u t t a n a t ı l ­
m a h ız ı, v ü c u d a g ir iş ş e k li g i b i...

Ş i m d i b u v ü c u d u n y a b a n c ı m is a fi r l e r i n in k im l e r o l d u ğ u ­
nu g ö r e l i m .. .

Bakteriler
Sayılan oldukça fazla olan ve insanların güya hastalıkla­
ra karşı vücudu korumak maksadıyla ürettikleri aşı, ilaç, an­
tibiyotik gibi suni ve sentetik ilaçlar nedeniyle her gün ye­
nileri ortayla çıkan düşmanlarımız arasında bakteriler, hak-
It bir üne sahiptir.

■45
 C an B o i '.a zd a n Ç ikar

B a k t e r i l e r ç e ş it l i y o l l a r d a n i n s a n b e d e n i n e g i r e r e k , b u r a ­
d a m ü th iş b i r s a v a ş ı n b a ş l a m a s ı n a s e b e p o lu r la r . B a z e n c i d ­
d i r a h a ts ız l ık l a r la d a s o n u ç l a n a n b u s a v a ş l a r , b i r k a ç m i k ­
r o n ’ b ü y ü k l ü ğ ü n d e k i b i r c a n l ı d a g i z l e n m iş g ü c ü v e y e t e n e ­
ğ i a ç ık ç a o r t a y a k o y m a k t a d ı r .

B u b a k te r ile r d e tıp k ı b iz i sa v u n m a k la g ö re v li h ü c r e le r
v e m ik r o o r g a n iz m a la r g ib i m u h t e ş e m d o n a n ım la r a s a h ip ­
tir le r. H ü c r e l e r i m i z d e k i s a v u n m a k a b il i y e t i n e k a d a r y ü k ­
s e k i s e b a k t e r i l e r d e k i s a l d ı r ı v e i m h a k a b il i y e t le r i d e o k a ­
d a r y ü k s e k v e g e l i ş k in d ir . D a h a d a i lg in c i, o n l a r d a m ü t h iş
s a v u n m a t a k t i k l e r i g e l i ş t ir e b i l iv o r , ü r e t t i ğ i m i z i la ç l a r a k a r ­
şı b a ğ ı ş ı k l ı k s i s t e m l e r i n i g ü ç le n d i r e b il i y o r , y a p ıl a r ın ı y e n i ­
l e y e b i l i y o r l a r . ..

Ö t e y a n d a n s o n z a m a n l a r d a y a p ıl a n a r a ş t ır m a l a r g ö s t e r ­
m i ş t ir k i b a k t e r i l e r , e n a ğ ı r v e e n z o r ş a r t l a r d a d a h i v a r l ık ­
la rın ı s ü r d ü r e b il i y o r la r ; ü s t e l ik m ü t h iş b i r d a y a n m a k a b il i ­
y e tle ri v a r. Ö z e l l i k l e b a k t e r i l e r i n “spor" a d ı v e r ile n ş e k i l le ­
ri, ç o k y ü k s e k ısıy a v e k u r a k l ı ğ a u z u n z a m a n k a r ş ı k o y a b il-
m e k t e le r . B a z ı m i k r o o r g a n iz m a la r ı n ç o k z o r y o k e d il m e s i
d e b u y ü z d e n d ir.

Virüsler
İ n s a n v ü c u d u , a d e t a d e ğ e r l i b i r e l m a s ı n ç o k g ü v e n l i b ir
k a s a d a m u h a fa z a e d ilm e s i g ib i y o ğ u n b ir g ö z e tim e v e k o ­
r u m a y a sa h ip t ir . A n c a k v ü c u d u e l e g e ç i r m e y e ç a l ış a n c a n l ı­
la r ın b i r k ıs m ı d a t e c r ü b e l i b i r e r h ır s ız g i b i h a r e k e t e d e r le r .
B u h ır s ız la r ın e n b a ş a r ı l ı l a r ı n d a n b ir i d e v ir ü s le r d ir .

E l e k t r o n m i k r o s k o b u n u n k e ş f i y l e v a r l ığ ın d a n h a b e r d a r
o ld u ğ u m u z b u m in ik c a n lıla r , h ü c r e b i l e s a y ıl a m a y a c a k k a - 5

5 Mikron: Milimetrenin binde biri değerinde bir ölçü birimi.

46
 İnsan B edeni M ucizlvî B ir S araydik .

d a r b a s i t y a p ılı v e k ü ç ü k t ü r le r . B o y u t l a r ı, 0 .1 ile 0 . 2 8 0 m i k ­
ro n a r a s ı n d a d e ğ i ş e n , 1 0 b i n t a n e s i a r t a r d a d iz il d iğ i n d e 3
c m .’d e n d a h a k ı s a b i r u z u n lu k o l u ş t u r a b i l e c e k k a d a r k ü ­
ç ü k o la n v ir ü s le r , b u n e d e n l e k im i b ilim a d a m l a r ı n c a c a n l ı ­
la r â le m in in b i r ü y e s i d a h i k a b u l e d il m e z l e r .

K a t e g o r i o l a r a k c a n l ıla r â l e m in i n d ı ş ı n d a t u t u l s a l a r d a
e n a z d i ğ e r c a n l ıla r k a d a r ü s t ü n y e t e n e k l e r e s a h i p o l d u k l a ­
rı t a r t ış m a g ö t ü r m e z b i r g e r ç e k ti r . V ir ü s le r in y a ş a m la r ı i n c e ­
l e n d iğ in d e d e b u h a k i k a t a ç ık ç a g ö r ü lü r .

V ir ü s le r , d i ğ e r c a n lıla r ın z o r u n l u a s a l a ğ ı d ı r ; y a n i y a ş a y a ­
b ilm e le r i iç in b i r b it k i, h a y v a n y a d a i n s a n h ü c r e s i n e g ir ip
o n u n b e s i n i n i , e n e r ji s i n i k u l l a n m a l a r ı g e r e k ir . Ç ü n k ü v i r ü s ­
lerin k e n d i b a ş l a r ın a h a y a tt a k a l a b i l e c e k b i r s i s t e m l e r i y o k ­
tur. V i r ü s l e r s a n k i b u g e r ç e ğ i n b i l in c i n d e g i b i b i r h ü c r e n i n
i ç in e u s t a c a s ız a r , y in e a y n ı u s t a lık l a o r a y ı i ş g a l e t t i k t e n s o n ­
ra , h ü c r e y i k e n d i l e r in i k o p y a l a y a n b i r “virüs üretim fabrika­
sı” h a lin e g e t ir e b ilir le r .

Zeki Casuslar
V ir ü s ü n , h ü crey i e le g e ç irm e k
^ V Virüs,
i kendini,
a m a c ıy la u y g u l a d ığ ı b u p l a n s o n d e ­
hücrenin içine
r e c e k a r m a ş ık v e z e k i c e d i r . B u n u n
kusursuzca monte eder.
için v ir ü s ü n e n b a ş t a y a p t ığ ı şey, h ü c ­
Uyguladığı taktiklerle
re n in y a p ıs ın ın , k e n d i s i n i n b u f a a l i y e ­ hücreyi öylesine
tin e u y g u n o l u p o lm a d ığ ın ı t e s p i t e t ­ şaşırtır ki varlığının fark
m e k tir . B u iş l e m i s o n d e r e c e d i k k a t ­ edilmesine dahi
li v e t it i z y a p m a s ı g e r e k ir . Ç ü n k ü y a ­ izin vermez.
p a c a ğ ı e n u fa k h a ta , y o k o lm a sın a s e ­ Ama hücreyi
b e p o la c a k t ır . B ö y le b i r s o n u ç l a k a r ­ değiştirebilir,
ş ıl a ş m a m a k iç in ö z e l a l g ıl a y ıc ıl a n s a - öldürebilir.

47
 C an B o ğ a zd a n Ç ikar

v e s i n d e h ü c r e n in k e n d i s i n e u y g u n o l u p o lm a d ığ ın ı k o n t r o l
e d e r . D a h a s o n r a y a p a c a ğ ı e n ö n e m l i iş i s e k e n d i n i , h ü c r e ­
n in i ç in e k u s u r s u z c a m o n t e e t m e k t ir . V i r ü s , u y g u l a d ığ ı t a k ­
tik le r le h ü c r e y i ö y l e s in e ş a ş ır t ır k i v a r lığ ın ın f a r k e d i l m e s i ­
n e d a h i iz in v e r m e z .

O la y la r b u n d a n s o n r a ş ö y le g e l i ş i r : H ü c r e v ir ü s e a it
y e n i D N A ’vı ç e k i r d e ğ i n i ç in e t a ş ır . H ü c r e p r o t e i n ü r e t t i ğ i ­
ni z a n n e d e r e k b u y e n i D N A ’yı k o p y a l a m a y a b a ş l a r . V i r ü ­
s ü n D N A ’sı h ü c r e d e o k a d a r s i n s i g i z l e n i r k i h ü c r e f a r k ın a
v a r m a d a n k e n d i d ü ş m a n ı n ı n ü r e t i m f a b r i k a s ı h a l i n e g e l m iş
o lu r. V e k e n d i n i d e y o k e d e c e k v ir ü s l e r i ü re tir . V i r ü s ü n k a ­
lıtım y a p ıs ın ı, b u n d a n b ö y le h ü c r e n i n y a b a n c ı o la r a k t a n ı m ­
la m a s ı g e r ç e k t e n ç o k z o r d u r .

V ir ü s k e n d i n i h ü c r e y e o k a d a r iyi m o n t e e d e r k i a d e t a
o n a a it b ir p a r ç a h a l i n e g e lir . Ü r e m e *şin i t a m a m l a d ı k t a n
s o n r a k e n d i s i v e y e n i v ir ü s l e r , a y n ı işi b a ş k a h ü c r e l e r d e t e k ­
r a r la m a k ü z e r e o h ü c r e d e n ç ık a r l a r . B u o la y l a r s ır a s ın d a v i ­
r ü s, e v s a h ib i h ü c r e y i ö ld ü r e b il i r , o n a z a r a r v e r e b ilir , y a p ıs ı­
nı d e ğ iş t i r e b i li r v e y a h i ç b i r ş e y y a p m a z ; b u v ir ü s ü n v e h ü c ­
re n in c i n s i n e b a ğ l ıd ır .6

V ü c u t d e d i ğ i m i z b u d e ğ e r l i y a p ı, t ü m b u d a v e t s i z m i s a ­
fir le riy le b i r l i k t e k e n d i v a r lığ ın ı k o r u m a v e s ü r d ü r m e y i b a ­
ş a r a n m u h t e ş e m b i r m e k a n iz m a d ı r .

6 Bu bölümün hazırlanmasında, Adnan Oktar’ın, Savunma Sistemi Mucizesi

eserinden yararlanılmıştır.

48
 2. Bölüm

Hastalıkların Temel Sebepleri

üslüman tabipler, kâinat gibi, insan bedenini de
bir bütün olarak ele almışlar ve onu öyle te d a­
vi etmişlerdir. H atta denilebilir ki İslam tıbbı, insanı ted a­
vi etmekten daha önce sağlığı korumak üzerine inşa edil-
m iştir.

E s a s ı n d a K u r ’a n ’ın v e s ü n n e t i n ö n g ö r d ü ğ ü t a b a b e t d e
b e d e n in h a s ta e d il m e m e s i n i e s a s alır. G ere k K u r ’a n ’ ın
“Vekulû veşrebû velâ tusrifû” (Araf, 31) ay e ti ç e r ç e v e s in d e te l­
kin e ttiğ i y e m e i ç m e t a r z ı, g e r e k s e H z . P e y g a m b e r ( s a v ) ’in
u y g u la m a la rıy la i n s a n lığ a m o d e l o la r a k s u n d u ğ u y e m e i ç m e
ü slu b u v e k o r u y u c u h e k i m l ik y a k l a ş ım l a r ı, t e m e l d e b u b e ­
d e n in h a s t a e d il m e m e s i n i e s a s alır. Ç ü n k ü h a s t a l ık , y a y g ın
k a n a a tin a k s i n e , in s a n ın k e n d i s e ç im i d i r .

C en ab -ı H a k “hiçbir kuluna zulmü murad etmediğini”,

(M ü’min, 31) “âlemlere zulmetmeyi zatına yazmadığım” (Âl-i İm -
ran> 108) K u r ’ a n ’d a s ık s ık v u r g u la r . D o l a y ıs ıy l a in s a n ın b a ­
şın a g e l e n v e o n a s ık ın t ı v e e z a v e r e n h e r ş e y d ir e k t v e y a
d o lay lı o la r a k k iş in in k e n d i s e ç im l e r in i n d o ğ a l b i r n e t i c e s i ,

49
 C an Bo Oa/.dan Ç ikak

k e n d i e s e r id ir . H a s t a l ı k d a ö y le , s a ğ l ık d a . . . E l b e t t e b u i k i­
sin in b i r i m tih a n o lm a ö z e lliğ i d e v a r d ır a y n ı z a m a n d a . Y an i
o la k i in s a n n e f s i n e u y a r v e e lle r in in y a p t ığ ı n e t i c e s i n d e b i r
ç a r e s i z l i ğ e d ü ş e r , b i r h a s t a l ığ a y a k a l a n ır v e y a b i r f e l a k e t g e l i p
o n u b u lu r ; i ş t e o a n e ğ e r o b e l a v e h a s t a l ığ a k a r ş ı s a b r e d e r
v e isy a n e t m e z s e b u o n a a y r ıc a b ü y ü k m ü k â f a t k a z a n d ı m .

A s l ın d a b e la v e m u s i b e t b i r t ü r h a k e d i ş o l d u ğ u n d a n , i n ­
s a n iç in a y n ı z a m a n d a g e r ç e k b i r k e m a l e e r m e v e r a h m e t
v e s ile s id ir . B u t ü r m u s i b e t l e r i n a n a g a y e s i , y in e Y aı a t ıc ı’n ın
e ş s i z r a h m e t in i n b i r t e c e l l i s i o la r a k , y a p t ık l a r ım ız ın f a t u r a ­
sın ı a h i r e t e in ti k a l e t t i r m e d e n b u r a d a ö d e t m e k t i r k i b u , d ü ­
ş ü n e n l e r iç in c i d d e n İla h î b i r i k r a m d ır . İ ş t e h a s t a l ık v e b e l a ­
l a r a “ imtihan” g ö z ü y l e b a k ı l m a s ı d a h i ş u h i k m e t e b i n a e n d i r .

DİN SAĞLIKLI BİREYLERLE YAŞANIR

İ n s a n ın d ü n y a h a y a t ı n d a k i a s ıl v a z i f e s i , k e n d i s i n e e m a ­
n e t v e r ile n ş u h a r ik a y a p ıy a iyi b a k m a k , b u b e d e n i h a s t a e t ­
m e m e k , a c i z b ı r a k m a m a k t ı r . .. H a t ı r l a r s a n ı z , H z . P e y g a m ­
b e r (s a v ) “Veren el alan elden üstündür.” d iy e r e k i n s a n ı f a ­
k ir k a lm a m a y a t e ş v i k e d e r . S a ğ l ı k l ı o l m a k d a ö y l e . . . K e z a
“Güçlü mümin zayıf müminden evladır. ” (N isa, 7 5) D o l a y ıs ıy l a
İ s l a m , p r e n s i p t e m e n s u p l a r ı n d a n g ü ç l ü v e s a ğ lık lı b ir e y le r
o lm a l a n n ı is t e r . O n l a r ı n k e n d i l e r in i h a s t a e t m e s i v e y a z a y ıf
d ü şü r m e sin i d e ğ il...

B i l in d iğ i g i b i H z . P e y g a m b e r ( s a v ) M e d i n e ’y e g e l i r g e l ­
m e z ilk y a p t ığ ı iş, İ s l a m a d a v e t e t m e k m a k s a d ı y la ç e v r e
k r a llık la r a v e k a b il e r e is le r i n e m e k t u p g ö n d e r m e k o l m u ş ­
tu . K e n d is in e d a v e t t e b u l u n d u k l a r ı n d a n b ir i d e M ı s ı r m e l i ­
ki Mukavkıs' tı.

50
 H astauki ahin T kmiîi. S lhi; im.i:i

M u k a v k ı s , H z . P e y g a m b e r ( s a v ) ’in e lç ile r in i ç o k iyi k a r ­

şıla m ış , o n la r ı d i n l e d ik t e n s o n r a H z . M u h a m m e d ( s a v ) ’in
b e k l e n e n p e y g a m b e r o l d u ğ u n u a n l a m ış f a k a t o n u t a s d i k
e d ip d in i n e g i r m e k o n u s u n u z a m a n a b ır a k m ış t ır . Ö t e y a n ­
d a n n ü b ü v v e t i n i t a s d i k e t t iğ in i g ö s t e r m e k b a b ın d a n da
P e y g a m b e r ( s a v ) ’e ik i c a r iy e v e b i r d e P e y g a m b e r ( s a v ) ’in
a r k a d a ş la r ın d a n h a s t a o la n l a r ı t e d a v i e t m e s i iç in k e n d i ö z e l
d o k t o r u n u M e d i n e ’y e g ö n d e r m iş t i .

B i r b u ç u k s e n e M e d i n e ’d e k a la n d o k t o r u n , b i r g ü n H z .
P e y g a m b e r ( s a v ) ’in h u z u r u n a ç ık ıp ş ö y le d e d i ğ i r iv a y e t e d ilir :

“ Y a M u h a m m e d , b e n b i r b u ç u k y ıld ır b u r a d a y ı m . E f e n ­
d im b e n i h a s ta l a r ın ız ı t e d a v i e t m e m iç in s i z e g ö n d e r d i . A m a
b u g ü n e k a d a r h iç k im s e ‘B e n h a s t a y ı m . . . ’ d iy e b a n a g e l m e ­
d i. D o ğ r u s u b e n d e a r a n ız d a h a s t a g ö r e m i y o r u m . E ğ e r m ü ­
s a a d e e d e r s e n i z , m e m l e k e t im e d ö n e y i m . Ç ü n k ü o r a d a b e n
ö n e m li b i r i n s a n ım v e ç o k h a s t a l a r ım v a r . . . ”

P e y g a m b e r im i z ( s a v ) , d o k t o r a “ S e n b i z i m m i s a fi r i m i z -
s i n . . . ” d e d i k t e n s o n r a s ö z l e r i n i ş ö y le s ü r d ü r ü r :

“ B u r a d a i s t e d i ğ i n k a d a r k a la b i l ir s i n . V a r lığ ın b i z e a ğ ır
g e lm e z . H a s ta o lm a y a g e lin c e ...
E v e t, b e n v e a r k a d a ş la r ı m ( a s h a b ı m ) ^ B e / o ve musibet
h a s ta o lm a y ız ! bir tür hak ediş
olduğundan,
D o k t o r h a y r e d e R e s u l u l l a h ( s a v ) ’ in
insan için aynı
y ü z ü n e b a k a r , “ N a s ı l y a n i ? ” d e r g ib i.
zamanda gerçek bir
P e y g a m b e r E fe n d im iz o n u n m e ­ kemale erme ve rahmet
r a k ın ı g id e rm e k i ç in a ç ık la m a d a vesilesidir. Hastalık
b u lu n u r: ve belalara "imtihan"
gözüyle bakılması dahi
“ B i z h a s t a o lm a y ız . Ç ü n k ü b i z a s l a
şu hikmete
bıkmadan yem ek yemeyiz. Y e m e k ye­
binaendir.

51
 C an B o ğ a zd a n Ç ik a k

d iğ i m iz d e d e sofradan doymadan kalkarız v e se n e d e b ir ha­

camat yaptırırız. ”
D o k t o r n a s ıl b i r t e p k i v e r m i ş , o n d a n s o n r a n e y a p m ış
k a y n a k la r d a g e ç m i y o r a m a b u h a d i s e b i z e i n s a n la r ın n e d e n
h a s ta l a n d ık l a r ın ın g e r e k ç e s i n i n e t b i r ş e k i l d e i z a h e d iy o r .

Din, Dünya Hayatını Tanzim Eder

E s a s ın d a h a s ta o lm a m ız a y ol a ç a n s e b e p le r i izah e d e r ­
k e n g ö r e c e ğ iz k i h a s t a l a n m a n ı n t e m e l i n d e ik i u n s u r ; çok v e
karışık yemek v a r.
B u g ü n e k a d a r a z y e m e k , b iz e d a h a ç o k b ir takva m e s e l e ­
si o la r a k a k ta r ıld ı. K i m s e b i z e r i y a z e t i n v e a z y e m e n in a y n ı
z a m a n d a m a d d î s a ğ l ığ ın k o r u n m a s ı iç in ş a r t o ld u ğ u n u s ö y ­
l e m e d i. G e n e l l ik l e “az yemek, az uyun. ık lazım geldiği” t ü m
m e v ’iz e v e t a s a v v u f k i t a p l a r ı n d a t e l k i n e d ilir. F a k a t b u t e l ­
k in , n e f s in m u t m a i n o l m a s ı , b e d e n i n la ti f e l e r i n i n m a n e v î
fe y z e a ç ıl m a s ı iç in y a p ılır , s a ğ l ı k l a ili ş k i s i h a t ır l a n m a z . H e l e
h e le “sağlık” v e “amel-i salih” d e d i ğ i m i z y a r a r lı i ş le r in b i r b i ­
ri ile ilin tili o l d u ğ u h iç a k ıll a r a g e t i r i lm e z .

O y s a a z y e m e t a v s iy e s i d o ğ r u d a n s a ğ l ık l ı b i r b e d e n iç in
d e d ik k a t e d il m e s i g e r e k e n t e m e l k o r u y u c u h e k i m l ik t e d ­
b ir le r in in b a ş ı n d a g e lir . E l b e t t e a z y e m e n i n m a n e v î fe y iz le r i
s a y m a k l a b i t m e z . Z a t e n h a f i f l e y e n v e g e r e k s i z y ü k l e r in d e n ,
r iy a z e t le h a y v a n i h a l l e r i n d e n k u r t u l m u ş b i r b e d e n i n d o ğ a l
s o n u c u d u r f e y z e a ç ık b i r r u h h a l e t i . F a k a t b i z b u ç a l ı ş m a ­
m ız d a m e s e le y i b u y ö n ü y le d e ğ i l t a m a m e n b e d e n i n s a ğ lığ ı
a ç ıs ın d a n d e ğ e r l e n d i r e c e ğ iz . K o n u n u n b u b o y u t u , b a ş l ı b a ­
ş ın a b i r ç a l ış m a o l a c a k k a d a r k a p s a m l ı d ı r ç ü n k ü .

E v e t , k iş i h a s t a l a n m a k i s t e m i y o r s a ö n c e l ik l e “Vekulû
veşrebû... ” (Araf, 31) a y e tin in h i k m e t in e u y m a s ı g e r e k iy o r .

52
 Sağlıklı Yaşam Allah'ın Rızasıdır
D in i v e s ü n n e t i in s a n la r a a k t a r a n l a r d a g ö r d ü ğ ü m b i r y a n ­
lışlığa b u r a d a - b a s it ç e d e o ls a - t e m a s e t m e k t e y a r a r g ö r ü y o ­
rum . D i n â lim le r i v e h o c a la r , d in i b i z e A l la h ’ın in s a n a d a y a t ­
tığı v e in sa n ın d a i s t e r i s t e m e z y a p m a s ı g e r e k e n b i r t e k lif le r
b ü tü n ü o la r a k a n la tır la r , h a t t a d e y im y e r in d e is e , d a y a tır la r .

Y ani s a n k i in s a n d in î e m i r v e y a s a k l a r ı y e r in e g e t i r i r s e
A lla h ’ın -h a ş a - b u n d a n b ir k a z a n c ı o l a c a k g ib i b i r a lg ı m e y ­
d a n a g e t i r i lm i ş t i r y ü z y ılla r iç e r is in d e . B u a ç ı d a n b a k a n b iri
için n a m a z b i r b o r ç tu r , o r u ç b ir v a z i f e d i r . .. İ s t e s e d e i s t e ­
m e se d e i n s a n b u n u y a p m a k m e c b u r iy e t i n d e d i r . S a n k i i n ­
sa n b u n la r ı y e r in e g e t i r m e z s e A lla h i n s a n a k ü s e c e k , d a r ı l a ­
c a k ... İ n s a n ın d e ğ il d e A l la h ’ın t ü m b u i ş l e r e ih t iy a c ı v a r ­
m ış g ib i b ir a lg ı, d in a lg ım ız ın m e r k e z i n e y e r l e ş m iş d u r u m ­
d a. B i z d e b u s e b e p l e , a s l ın d a b i z i m h a y a tım ız ı t a n z i m e t ­
m e m iz iç in ç iz ilm iş b u i b a d e t l e r d ü n y a s ın ı, b i r t ü r d o ğ r u y a ­
şa m k ıla v u z u o la r a k d e ğ il d e y e r in e g e t i r i lm e s i e l z e m “ b o r ç -
la n m ız m ış ” g ib i t e l a k k i e t m e k t e y iz .

O y s a in s a n d in î e m i r v e y a s a k l a r ın , in s a n ın b u d ü n y a d a
d ah a ra h a t b ir h ay at sü rm e si, k e n d i­
sine verilen yetenekleri doğru ve tam
ve yasakların, bu
inkişaf ettirebilmesi, kişisel gelişimini
dünyada daha rahat bir
tamamlaması ve kendi potansiyelini
hayat sürmesi, kendisine
açığa çıkarabilmesi için ona yapdmış verilen yetenekleri
ikramlar olduğunu bilse, canla baş­ doğru ve tam inkişaf
la onları yerine getirme uğraşısı için­ ettirebilmesi için ona
de olurdu. yapılmış ikramlar
olduğunu bilse, canla
Ben dinin emir ve yasaklarının, ek-
başla onları yerine
tnek ve su kadar insana lazım bir ha­ getirme uğraşı içinde
yat rehberi olduğunu öğrendiğimde olurdu.

53
 C an B o O.azdan Ç ikar

ö m r ü m ü n b ü y ü k b i r k ıs m ın ı g e ç i r m i ş v e e n b ü y ü k s e r m a ­
y e m o la n a k lım ı v e i ç in d e k e y if le y a ş a m a m iç in v e r i l m iş b e ­
d e n im i y e t e r i n c e t a h r i p e t m i ş d u r u m d a id im .

B e n v e b e n i m g i b i d ü ş ü n e n p e k ç o k k iş i d in î a lg ıla r ın ,
“'Namaz kıl, çiinkü Allah namaz kılmayanı sevmez.”, "Oruç
tut, çünkü Allah oruç tutmayanı cezalandırır”, "Sakın faz­
la yeme içme, çünkü Allah çok yiyip içeni sevmez!” ş e k l i n d e
k o d l a n d ığ ı b i r k ü l t ü r e l o r t a m d a y e t iş ti k .

O z a m a n d a iş i n f a r k ı n d a o lm a y a n b i z i m g i b i t e m b e l i n ­
sa n la r , “Ne yani ben ibadet etmesem, Cenab-ı Hak’tan bir şey
mi eksilecek?” d iy e r e k , k e n d i m i z i ç in h a y a t m e m a t m e s e l e ­
si o la n b u i m k â n l a r d a n v e n i m e t l e r d e n y a r a r l a n m a y ı b i l e ­
m e d ik . Ç ü n k ü p e k ç o ğ u m u z a , b i z i m i ç in h a y a tî b i r e r y a ş a m
d ü s t u r u o la n b u h ü k ü m l e r , b i r e r k u r a l d a n ö t e b i r ş e y d e ğ i l ­
m iş g ib i a n la t ıld ı.

O y sa tü m b u “emirler”in k iş in i n b u d ü n y a d a k i b ir e y s e l
y a ş a m ı v e b a ş a r ıs ı iç in , s a ğ l ık l ı v e h u z u r lu b i r h a y a t s ü r m e s i
için “ işin a s lın ı b i l e n Y ü c e K u d r e t ” t a r a f ı n d a n y a p ıl a n ö n e ­
rile r o ld u ğ u ö ğ r e t i ls e y d i , d in i n e m i r v e y a s a k l a t m a e n a z ın ­
d a n b ir d o k t o r u n m u z t a r d u r u m d a k i b i r h a s t a s m a y a p t ığ ı
t e lk in v e ö n e r i l e r i k a d a r ö n e m v e r i l i r d i. D i n in t e lk in e t t i ­
ğ i g e r ç e k y a ş a m ü s l u p l a r ın ın , y a ş a m i ç in n e k a d a r g e r e k li
e y le m le r o l d u ğ u n u v e y a P e y g a m b e r ( s a v ) ’in y a ş a d ı ğ ı h a y a t
g ib i b i r h a y a t s ü r d ü r m e n i n c e n n e t i b u r a d a d a y a ş a m a k k a ­
d a r d e ğ e r l i b i r ş e y o l d u ğ u n u i n s a n l a r b i l e b i l s e l e r , i n a n ın h iç
k im s e d in in e n k ü ç ü k e m i r v e y a s a ğ ı m b i l e i h m a l e t m e z d i .

B i z e P e y g a m b e r ( s a v ) ’in y a ş a m a b i ç i m i, b i r y a ş a m v e a ile
r e h b e r liğ i o la r a k a n l a t ıl a b i ls e , g ö r e c e ğ i z k i o n u n y a ş a m t a r ­
z ı, a y n ı z a m a n d a b a ş a r ın ın , h u z u r v e m u t l u lu ğ u n , iyi b i r a ile
re is i o la b ilm e n in d e p r a t i ğ id ir . O b i r h a k i k i h a y a t k o ç u d u r .

54
 Sağlık Bir Tür Cennet; Hastalıksa Cehennemdir
H e p im iz c e n n e ti v e c e h e n n e m i s a d e c e ö lü m ü n ö t e ­
sin d e g e r ç e k l e ş e c e k b i r h a y a t s a n ıy o r u z . E l b e t t e b u z i k ­
r e ttiğ im iz d u r a k l a r ı n a ş ıt la r ı ö l ü m d e n s o n r a d ı r f a k a t k iş i
dünyada d a ceh ennem i b ir a z a p iç in d e o la b ilir y ah u t
c e n n e t â s â b i r h a y a t s ü r d ü r m e i m k â n ı v a r e d e b i l ir , i n s a n
b u ra d a d a b u h u z u r u b u lm a k v e g e r ç e k le ş t ir m e k le m ü k e l­
leftir. E l b e t t e a s ıl c e n n e t ö l ü m d e n s o n r a d ı r a m a İla h î t e d ­
b ir v e t e k li f le r e g e r ç e k a n l a m d a u y a r a k y a ş a y a n b i r i , a y n ı
z a m a n d a d ü n y a h a y a tım d a k e n d i t e r c ih le r i y l e c e n n e t e ç e ­
v irm e o l a n a ğ ı n a s a h ip t i r . O y s a i n s a n o ğ l u b u d ü n y a h a y a t ı ­
nı h a z la r ı, a l ış a n lık l a r ı, m ü p t e l a l ı k l a n v e b i l h a s s a d a a k lın ı
d oğ ru v e y e rin d e k u lla n m a m a k n e t ic e s in d e ç e k ilm e z k ılı­
yor. K e n d i s i n e s o r u n s u z v e h a s t a l ı k s ı z b i r f o r m a t t a , d e y i m
y e rin d e i s e h a r ik a i ş le y e n o t o m a t i k a y a r l a r l a h e d i y e e d i l ­
m iş b u b e d e n i n i , b i r y ığ ın z a h m e t l e , y o r g u n l u k , h a s t a l ı k v e
d e rt t o r b a s ı n a d ö n ü ş t ü r e b il i y o r .

E s a sın d a b e d e n im iz e b ir tü r c e h e n n e m ! işk e n c e y a p m a ­
m ıza y o l a ç a n a ş ı n y ü k le r i; k o l e s t e r o l , t r i g li s e r i d , t a n s iy o n ,
m igre n , şe k e r , h i p o g li s e m i , o b e z i t e g i b i t a m a m e n y a n lış v e
k ötü b e s l e n m e k t e n k a y n a k la n a n s ık ın t ıla r ı, k a d e r v e k a l ı ­
tım la iz a h e d iy o r u z . O y s a b ü t ü n b u r a h a t s ız l ık l a r ın k ö k e ­
n in d e k a n ın y a ğ l a n m a s ı v e a s i t le n m e s i g i b i t e m e l b i r s e b e p
yatar. Y e m e i ç m e a l ış k a n l ık l a r ın a b a ğ l ı g e l i ş e n b u r a h a t s ı z ­
lıklar s e b e b i y le y a ş a m k a li t e s i s ıf ır a in e r ; a d e t a s a k l ı b i r c e ­
h e n n e m i b u d ü n y a d a d a t a t m ı ş o lu r .

Migren hastası bir insana sorun, o saatler cehennemi

azaba denk saader değil de nedir?

Buna karşılık, huzurlu, rahat ve kişinin istediğini yapa­

bildiği, istediğini yiyebildiği bir yaşam düşünün. İkisi ara-

55
 C an B oğazdan Ç ikak

s ın d a k i fa r k , s a h id e n d e c e h e n n e m l e c e n n e t a r a s ı n d a k i f a r k
g ib i d e ğ il m i d i r ?

B i r d iv a n şa ir i,

“Şeb-i yeldâyı müneccimle muvakkit ne bilir

Müptelâ-yı gama sor kim geceler kaç saat!” d iy e .
G ü y a ş a i r a y r ılık a c ıs ı ç e k e n a ç ı s ı n d a n g e c e le r i n n e d e
g e ç m e z o l d u ğ u n u h a t ır la t ır . E s a s ı n d a a y n ı s ık ın t ı, b e d e n i n i
n o r m a l ö lç ü l e r d e n s a p t ı r m ı ş i n s a n l a r iç in d e g e ç e r lid ir . Z ir a
n e u y k u la r ı u y k u , n e h a y a tl a r ı h a y a tt ır ...

S a ğ l ık l ı y a ş a m n e d e m e k t i r , g i d i p ş e k e r h a s t a l a r ı n a s o ­
ru n ; y a ş a m ın t ü m h a z la r ın ı y e r le b i r e d e n h i p o g li s e m i / d iy a -
b e t ille tin e m a r u z k a l a n l a r a s o r u n . K a n s e r t e d a v i s i g ö r e n ,
a ğ ır k ilo la r ı a l t ın d a e z il e n , a d e t a v ü c u d u n u s ü r ü k l e y e r e k y a ­
şa y a n in s a n la r a s o r u n . . .

Biz bütün hastalık ve musibetlerin ortaya çıkış sebebini ‘ka­

der’ ile izah etmeye alışık olduğumuz için b i z e d ü ş e n t e d b i r l e ­
ri a k lım ız a g e t i r m e k i s t e m e y iz ; b a ş ı m ı z a g e l e n l e r k o n u s u n ­
d a h a z ö n c e lik li b i r y a ş a m s ü r m e m i z i, a b u r c u b u r y e m e k l i ­
ğ im iz i h iç s o r u m l u t u t m a y ız . B a z ı l a r ı d a v a r k i “Ay şekerim
ne yesem yarıyor!” t a v r ıy la , a d e ta v ü c u d u n u n k e n d isin e k a r­
şı m a k s a tl ı b i r t u t u m i ç in d e o l d u ğ u n d a n ş i k â y e t e d e r . ..

E l b e t t e iş in m a n e v î v e k a d e r b o y u t u d a v a r d ır . F a k a t b ir
şe y in k a d e r d e b u l u n m a s ı d a h i y in e b i r ş e k i l d e b i z i m a ç ık
v e y a s a k lı b i r t a le b i m i z v e y a t e r c ih im i z l e ilg ilid ir. H a k i k a ­
te n A lla h k u l u n a z u l m ü m u r a d e t m e m i ş t ir .

B u v ü c u t s a r a y ım ız ın e k s e r f a a l i y e tl e r i \ k r a t ı c ı ’s ın a b a ­
k a r. O a ç ıd a n y a p t ığ ım ız her e y le m in k a r ş ıl ığ ın d a b ir
m ü k â fa t v ey a c e z a ö n g ö r ü lm e s i m a n tık e n d e k a b u l e d ile b i­
lir b ir şe y d ir. D o la y ıs ıy la k ö t ü b e s l e n m e n i n , y a n i m o t o r i n ile

56
 H astai.ik i .akin T i ;mi : i . S i ; hi; im.i : ki

çalışm ası g e r e k e n b i r m o t o r a s ü p e r b e n z i n k o y m a n ın b i r c e ­
re m e si v a r d ır . B u n u d a i n s a n , s a ğ lığ ın ı k a y b e d e r e k ö d ü y o r .

Beslenmeden Maksat; "Haz" Değil "Gıdalanmak"

H e r şe y i h i k m e t le v a r e d e n A lla h e l b e t t e in s a n ı d a h i k ­
m e tle y a r a t m ış tır v e o n u b a ş ı b o ş b ır a k m a m ış t ır . İ n s a n ı n v ü ­
c u d u n u d a m ü k e m m e l b i r s a r a y s u r e t i n d e v c m u n t a z a m b ir
şe h ir m i s a li n d e y a r a t m ış tır . A ğ ı z d a k i t a t m a d u y u s u n u b ir
k a p ıc ı, â ’s a b v e d a m a r la r ı t e l e f o n v e t e l g r a f t e lle r i g i b i y a ­
ra tm ış. T a k i a ğ z a g e l e n m a d d e y i o d a m a r l a r v a s ıt a s ıy l a m i ­
d e n in m e r k e z i n e h a b e r v e r s in k i m i d e d e g e l e n m i s a f i r i n e
g ö re b ir ş e y le r h a z ır la s ın v e y a m i s a f i r e d i l e c e k d u r u m d a d e ­
ğ ilse h e m e n k a p ı d ış a r ı e d e c e ğ i t e d b ir l e r i d e v r e y e s o k s u n .

E v e t, a ğ z a a lın a n v e t a t m a d u y u m u z t a r a f ı n d a n d u r u m u
m id e y e b ild ir ile n y iy e c e ğ e m i d e ih tiy a ç d u y m u y o r s a “ Y a ­
s a k t ır !” d e r , d ış a r ı a ttır ır. E s a s ı n d a , D o ğ u d a g e l i ş t ir il m i ş b i r
y ö n te m v a r d ır : K iş i y iy e c e ğ i ş e y e ö n c e l ik l e d i k k a t l e b a k a r
ve k e n d i iç in i y o k la r. E ğ e r o g ıd a y a i h tiy a c ı y o k s a m i d e o n u
is te m e d iğ in i z a t e n o n a h is s e t tir ir . F a k a t b i z l e r s ü r e k l i y e m e ­
ye v e a t ış t ır m a y a o k a d a r a l ış m ış ız k i b a k m a y a , i r d e l e m e y e ,
m id e n in r e fl e k s l e r i n i a n l a m a y a f ır s a t b ı r a k m a d a n b u l d u ğ u ­
m u z u h e m e n m i d e y e i n d ir iy o r u z !

M a a l e s e f y e m e i ç m e k o n u s u n d a b u g ü n e s a s a l ın a n şey,
b ize y a r a rlı o l u p o lm a d ığ ın d a n z i y a d e , a ğ z ı m ı z d a b ır a k t ığ ı
d a m a k ta d ıd ır .

K i m s e b e s l e n m e n i n a n a g a y e s i n i g ö z e t m i y o r . A l ın a n g ı ­
d an ın v ü c u t iç in f a y d a l ı o l u p o l m a d ı ğ ı n a b a k m ıy o r . H e r k e s
y e d iğ in in d a m a k t a b ır a k t ığ ı g e ç i c i v e f a n i l e z z e t e v e h a z ­
za h iz m e t e d iy o r . B u e y l e m i n a d ı d a b u y ü z d e n " beslenme”
d e ğil, “tüketme" o lu y o r ! E s a s ı n d a , h a z v e l e z z e t , b i l h a s s a

57
 C an B o Oa/ uan Ç ik

~ Ağzımıza
4c b e s l e n m e k o n u s u n d a , ş e y t a n ın - b i ­
Cenab-ı Hakk'ın z im b u k ita p ta k i k o n u m u z a ç ısın d a n
yerleştirdiği tad Ş e y t a n t e r i m i ; s a ğ l ığ ın b o z u l m a s ı n ı
duyusu bir
t e m s i l e d e n h a l i n a d ıd ır - n e f s i a v l a ­
kapıcıdır; midenin
m a k i ç in o lt a y a t a k t ığ ı s o l u c a n l a r g i ­
kapıcısı. Yoksa
b id ir . N a s ı l k i b a l ı k o s o l u c a n a k a n ıp
bu vücut sarayına
alınacak yiyecek ve o lt a y a t a k ıl ıy o r s a i n s a n n e f s i d e h a z

içeceklerin tanzimi v e l e z z e t y ü z ü n d e n k e n d i s i iç in z a ­
ve idaresi noktasında ra r lı o l a b i l e c e k y iy e c e k l e r i d e k e y if ­
vücudumuzun le t ü k e t e b il i y o r . B u n u b i l e n g ı d a s e k ­
efendisi ve hâkimi, t ö r ü n ü n a ç g ö z l ü p a t r o n la r ı d a i n s a ­
midedir. n a a s l a y a r a m a y a c a k y a ğ l a r ı v e y iy e ­
c e k l e r i y a p a y t a t l a r l a s o s l a y ıp t o p l u ­
m a s u n u y o r la r . A r d ı n d a n g e l s i n t r a v m a l a r , g e l s i n r u h v e s i ­
n ir se l r a h a ts ız l ık l a r , g e l s i n 2 0 - 2 5 y a ş l r ın d a ş e k e r , k o l e s t e ­
ro l v e k a lp k r i z l e r i . ..

Kapıcıya Verilen Rüşvet: Lezzet

A ğ z ım ız a C e n a b - ı H a k k ’ın y e r l e ş t i r d i ğ i t a d d u y u s u ( e s ­
k ile r in d e y i m i y l e kuvve-i zaika) b ir k a p ıc ıd ır ; m id e n in k a ­
p ıc ıs ı. Y o k s a b u v ü c u t s a r a y ı n a a l ı n a c a k y iy e c e k v e i ç e c e k ­
le r in t a n z i m i v e i d a r e s i n o k t a s ı n d a v ü c u d u m u z u n e f e n d i ­
si v e h â k i m i , m i d e d i r . B i z i s e s ü r e k l i k a p ı c ı y a r ü ş v e t v e r ­
m e k l e (y a n i f a y d a d a n z i y a d e h a z z ı v e l e z z e t i ö n c e l e m e k -
le ) m e şg u lü z .

O y s a o s a r a y a v e y a h u t o ş e h r e g e l e n v e s a r a y ın h â k i m i n e
v e r ile n h e d i y e n in (y a n i y e n ile n g ı d a l a r ı n ) y ü z d e r e c e k ıy m e ­
ti v a r s a , k a p ıc ıy a v e r i l m e s i m a k u l o la n b a h ş i ş ( l e z z e t ) y ü z d e
b e ş o la b ilir. T a k i; k a p ıc ı g u r u r l a n ıp , b a ş t a n ç ık ıp , v a z i f e s i n i
u n u t u p , f a z la b a h ş iş v e r e n i h t ilâ lc ile r i (m i d e y i v e s a ğ l ığ ı b o ­
z a c a k g ıd a l a r ı) s a r a y d â h il i n e s o k m a s ı n .

58
 N i t e k i m b u g ü n in s a n la r ın y ü z d e 9 0 ’ı k a p ıc ın ın h e r t ü r lü
ih tila lc iy e g e ç d e m e s i y ü z ü n d e n , y a n i l e z z e t v e h a z e k s e n ­
li y a ş a m a k t a n d o l a y ı h a s t a d ır , h a s t a n e k a p ı l a r ı n d a ş i f a a r a ­
m a p e ş in d e d ir . E n a z ın d a n h e r b ir i b i r s u n î i la c ın b a ğ ı m l ı ­
sı h a lin e g e l m iş b u l u n m a k t a l a r . H a l b u k i h a z d e ğ il d e v ü c u ­
d a fa y d a lılık e s a s a l ın s a , n e i n s a n la r b u k a d a r h a s t a o l a c a k ­
lar n e d e h a y a tla r ın ı c e h e n n e m e ç e v i r e c e k le r .

P e k i a lın a n y iy e c e k l e r y ü z ü n d e n ç e k i l e n t ü m b u s ık ın t ı
v e z a h m e t le r n e i ç in ? T o p u t o p u a ğ ı z d a b ır a k t ığ ı b i r k a ç s a ­
n iyelik h a z / t a d iç in . B u s a t ır l a r ım d a n t a d s ı z y iy e c e k l e r yiy in
v eya y e m e k le r in iz t a d s ı z o ls u n a n la m ı ç ık a r ıl m a s ın . S a d e c e
y e m e i ç m e k o n u s u n d a t a d ı, tir y a k ilik v e h a z la r ı ö n e m s e d i ­
ğiniz k a d a r m i d e iç in y a r a r lı o l u p o lm a d ığ ın ı d a d ü ş ü n ü n d i ­
y o ru m . H e m o z a m a n e m i n o lu n u z k i g ı d a g i d e r in i z d e o n ­
d an b e ş e d ü ş e r . Ç ü n k ü b e s l e n m e e s a s l ı b i r g ı d a t ü k e t i m i n ­
d e su n i t a d la r , iç e c e k le r , ja n ja n l ı a m b a l a j ü ş e k e r l e r , c i p s l e r
v s .’le r ih tiy a ç l is te n iz in d ı ş ı n d a k a l a c a k t ır ! M a r k e t a l ı ş v e r i ş ­
le r in d e t e m e l g ı d a l a r d ış ın d a k i b u u n s u r l a r ın n e d e n li y ü k ­
se k m e b l a ğ l a r t u t t u ğ u n u , a n c a k b e s l e n m e t e r c ih le r i n iz i d e ­
ğ iş t ir d iğ in iz d e f a r k e d e c e k s in i z .
Bugün
Ş i m d i ik i l o k m a d ü ş ü n ü n . B i r l o k ­
insanların yüzde
m a, p e y n ir v e y u m u r t a g ib i m u g a d d i
90'ı kapıcının (tad
g ıd a d a n d ır v e fiy a tı y ir m i b e ş k u r u ş ­
duygusunun) her türlü
tur. D i ğ e r i i s e e n â l â b a k l a v a d a n d ı r v e ihtilalciye geç dem esi
fiyatı b i r h a t t a ik i lir a d ır . B u ik i lo k - yüzünden, yani
tna, a ğ z a g i r m e d e n ö n c e b e d e n a ç ı ­ lezzet ve haz eksenli
s ın d a n e ş it t ir l e r v e a y n ı d e ğ e r e s a h i p ­ yaşamaktan dolayı
tirler. B o ğ a z ı m ı z d a n g e ç t i k t e n s o n r a hastadır, hastane
da b e d e n d e k i b e sin d e ğ e rle r i a ç ısın ­ kapılarında şifa arama
d an y in e e ş it t ir le r . Y a n i i k is i d e s i n d i - peşindedir.

59
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

r im iş l e m i n d e n g e ç t i ğ i n d e p r o t e i n v e y a k a r b o n h i d r a t a d ö ­
n ü ş e c e k t i r . H a t t a ç o ğ u k e r e b a s i t o la n l o k m a , p i ş m i ş v e l e z ­
z e tli k ılın m ış l o k m a d a n ç o k d a h a y a r a r l ıd ır v ü c u d a . V e d a h a
b e s le y ic id ir . S a d e c e a ğ ı z d a k i t a d d u y u s u n u ( k u v v e - i z a i k a )
o k ş a m a k b a k ı m ı n d a n b ir i b i r k a ç s a n i y e li k b i r ü s t ü n l ü ğ e s a ­
h ip , o k a d a r .

Hastalıkların Şirin Ambalajı: Tad

Ş i m d i t o p l a m v a r ım d a k i k a l ı k l e z z e t h a t ır ı i ç in 2 5 k u ­
r u ş y e r i n e ik i l ir a v e r m e k n e k a d a r m a n a s ı z v e z a r a r l ı b ir
i s r a f o l d u ğ u , k ı y a s e d i l s i n . Y a n i s a r a y h â k i m i n e (m i d e y e )
g e l e n h e d i y e k ır k p a r a o l m a k l a b e r a b e r , k a p ıc ıy a d o k u z
d e l a f a z l a b a h ş i ş v e r m e k , k a p ı c ı y ı b a ş t a n ç ık a r ır , “Hâkim
benim!" d e d i r t i r v e s o n r a d a i n s a n ı k e n d i h a z la r ın ın v e tir-
y a k i l il i k l e r i n i n k ö l e s i y a p a r . K i m L z l a b a h ş i ş v e l e z z e t v e r ­
s e o n u iç e r iy e a lır, i h t i l â l e m e y d a n v e r ir , m i d e y i b o z a r , a s i t
ü r e t i p y a n g ın ç ık a r ır . O n d a n s o n r a d a “Aman doktor gelsin,
hararetimi teskin etsin, ateşimi söndürsün!” d iy e y a l v a r t m a ­
ya m e c b u r ed er.

İ ş t e s a ğ lık lı b e s l e n m e k , “kapıcı”y a (ta d d u y u su n a ) k a p ı­

c ı m u a m e le s i y a p m a k l a b a ş l a r . L e z z e t v e h a z e n d e k s l i y a ş a ­
m a k , in s a n ı h e m m ü s r i f y a p a r h e m h a s t a . İ s r a f i s e ; h i k m e t e
z ıt h a r e k e t e t m e k o l d u ğ u n d a n v e k ö t ü b e s l e n m e y e y o l a ç t ı­
ğ ın d a n k ıs a z a m a n d a m i d e y i k a r ış t ır ır v e b e d e n i f e s a d a u ğ ­
ra tır. O z a m a n d a i n s a n g e r ç e k i ş t ih a s ın ı k a y b e d e r . N e y e ­
d iğ i n d e n b i r ş e y a n la r , n e y e d i k l e r i o n u h a k i k i m a n a d a d o ­
y u ru r. V ü c u t y e t e r li h a z ım y a p a m a d ı ğ ı n d a n , a l m a n b e s i n l e r
y e t e r in c e i ş l e n e m e z v e h iç y a r a r l a n ı l m a d a n v ü c u t t a n atılır.
B ö y le c e i n s a n d a s a n a l b i r a ç l ık o lu ş u r , b e d e n ş i ş t i k ç e ş iş e r
v e y a ğ la n ır a m a a ç lık b i r t ü r l ü g e ç m e k b i l m e z ! K a r ı ş ı k ta d -

60
Iarı a y n a a n d a “tüketmek" t e n k a y n a k la n a n y a p a y v e y a l a n ­
cı b ir iş t a h l a in s a n y e d i k ç e y e r ; d a h a b i r ö ğ ü n ü n h a z m ı g e r ­
ç e k l e ş m e d e n ö t e k i n i a lır v e b ö y le c e m i d e d e k i h a z ım s ız l ık
k r o n ik le ş ir k e n h a s t a l ı k la r d a y e r l e ş m e y e b a ş la r .

E v e t m a a l e s e f sa ğ l ığ ın ın k ıy m e tin i b i l m e y e n , i n s a n a v e r i ­
len b u v ü c u t s a r a y ın ın m a k s a t v e g a y e s i n d e n h a b e r s i z o l a n ­
lar, d ü n y a y a s a d e c e y iy ip iç ip e ğ l e n m e k iç in g e l d i ğ i n i s a n a n ­
lar; ru h e n t e r a k k i e t m e m i ş , o g ıd a l a r ın b i r ş ü k ü r v e t e ş e k ­
k ür i s t e d iğ in i b ilm e y e n i n s a n la r iç in k u v v e - i z a i k a , ş ım a r ı k
bir k a p ıc ıy a d ö n ü ş ü r . O n u n b i r a z l e z z e t a l m a s ı h a t ır ın a i s ­
rafa d ü ş e r le r , fa y d a lıy ı d e ğ il le z z e tliy i te r c ih e d e r le r . B u g ü n
in sa n lığ ın b a ş ı n a b e la o l m u ş h a s u n ile y a p ıl a n g ı d a l a r b ö y le
bir le z z e t a r a y ış ın ın e s e r id ir .

H a l b u k i C e n a b - ı H a k o t a d d u y u s u n a ö y le b ü y ü k h i k ­
m e tle r v e v a z i f e le r y ü k l e m i ş k i in s a n b i l s e o n u ş ı m a r t m a k
şöyle d u r s u n , v a z i fe s i n i d o ğ r u y a p m a s ı n a h i z m e t e t m e s i iç in
gayret s a r f e d e r d i . B i l g e v e e h l- i k a lb o la n l a r ın , h i k m e t s a ­
h ip lerin in b a k ış ıy la o n u d e ğ e r l e n d i r e c e k o l s a k g ö r e c e ğ i z k i
o, İlah î r a h m e t m u tf a ğ ın ın b i r “nâzır” ı v e b ir “müfettişi"dır k i
verd iği h e r b i r n im e t iç in f a r k lı b i r ş ü ­
kür g e r e k tiğ in i b i z e ih t a r e d e r . ^ B Basit
a : bir lokma,
E v e t in s a n ın d a m a ğ ı n a y e r l e ş ti r il ­ pişmiş ve lezzetli kılınmış
m iş o b ir - b ir b u ç u k s a n t im e t r e k a r e ­ lokmadan çok daha
lik a la n d a , C e n a b - ı H a k , y ü z b in ç e ­ yararlıdır vücuda. Ve
şit g ıd a n ın t a d ın ı v e ç e ş id i n i a y ırt e d e ­ daha besleyicidir.
b ile c e k k a d a r m u a z z a m b i r d ü z e n e k Sadece ağızdaki tad
k o y m u ş. H a t t a d e n il e b il i r k i h e r t a d duyusunu okşamak
■ Çin o r a d a b i r ö lç ü v e t a r t ı m iz a n c ığ ı bakımından biri birkaç
y e rle ş tir ilm iştir k i o m i z a n ile y ü z le r- saniyelik bir üstünlüğe
Ce n im e t- i ila h iy e n in e n v a ın ı t a r t a r v e sahip, o kadar.

61
 C an B oc'.azlm n Ç ika r

tanıttınr; bir manevî şükür ile o gıdaların mahiyet ve yapı­

sına saygı duymayı öğretir. İşte bu yönüyle, tatma duyusu
(kuvve-i zaika), yalnız maddî cesedimize bakmıyor. Belki
diğer midelerimiz olan kalbe, ruha ve akla dahi bakar, bak­
tırır ve onların da nasiplenmesini sağlar.
Yediğimiz nimetin, nasıl bir kudretin ikramı olduğunu
bildirir ve bizim de şükür ve itaat ile O ’na yönelmemizi
sağlar.

O k u m a P arçasi

“Bu zamanda iki dehşetli hal var:

Birincisi:
Akıbeti görmiyen ve bir dirhem hazır lezzeti', ileride bir bat­
man lezzetlere tercih eden hissiyat-ı insaniye aktl ve fikre gale­
be ettiğinden, ehl-i sefaheti sefahetinden kurtarmantn yegâne
çaresi, ayn-ı lezzetinde elemini gösterip hissini mağlûb etmektir.
Ve yestehibbune’l-hayate’d-dünya... ayetinin işaretiyle, bu za­
manda ahiretin elmas gibi nimetlerini, lezzetlerini bildiği halde
dünyevî kırılacak şişe parçalarını ona tercih etmek ehl-i iman
iken ehl-i dalâlete o hubb-u dünya ve o sır için tâbi olmak teh­
likesinden kurtarmanın çare-i yegânesi, dünyada dahi cehen­
nem azabını ve elemlerini göstermekle olur ki, Risale-i Nur o
meslekten gidiyor.
Yoksa bu zamandaki küfr-ü mutlakın ve fenden gelen
dalâletin ve sefahetten gelen tiryakiliğin inadı karşısında,
Cenah-1 Hakk’ı tanıttırdıktan sonra ve cehennem'in vücudunu
isbat ile ve onun azabı ile insanları fenalıktan, seyyiattan vaz­
geçirmek; ondan, belki yirmiden birisi ders alabilir. Ders aldık­

tı
tatt sonra da, “Cenâb-t Hak Gafururrahîmdir, hem cehennem
pek uzaktır” der, sefahetine devam edebilir. Kalbi, ruhu hissi­
yatına mağlûb olur.
İşte Risale-i Nurdaki ekser muvazeneler, küfür ve dalâletin
dünyadaki eltm ve ürkütücü neticelerini göstermekle en mu-
annid ve nefisperest insanları dahi, o menhus gayr-i meşru lez­
zetlerden ve sefahetlerden bir nefret verip aklı başında olanları
tevbeye sevkeder. (Bediuzzaman Said Nursi, Şualar, 15. Şua)

Yediklerimiz Tuzağımız O lursa...

B i r n i m e t o la n g ıd a y ı b i r t ü k e t i m m a l z e m e s i h a l i n e g e ­
tiren ş ü k ü r s ü z l ü k , m a a l e s e f g ı d a l a r ın m a h i y e t i n e z a r a r v e r ­
m e g e l e n e ğ i n i d e b a ş l a t m ış t ır . Hz. Davut (as), “bir gün gelir,
insanın yedikleri kendisine tuzak olur. ” b u y u r m u ş . E v e t , b u ­
g ü n y e d ik le r im iz i ç tik le r im iz k e l im e n in t a m a n l a m ıy l a b iz -
ler iç in t u z a k h a lin i a l m a y a b a ş l a m ış t ır .

A r tık n e y e d i ğ i m i z e tin e t o l d u ğ u n d a n e m i n iz , n e y e d i ğ i ­
m iz d o m a t e s i n d o m a t e s ! T a h ıld a n s e b z e y e , s e b z e d e n m e y ­
v ey e, m e y v e d e n b a l a v e e t e k a d a r h e r b i r ş e y in h e m s a h t e s i ,
h e m ta b ia t ıy la o y n a n m ış h a li v a r p i y a s a d a .

B i r b a k ıy o r s u n u z b i r m a r k e t t e “ B i r k il o b i l m e m n e k ö f ­
tesi 3 l ir a ” ila m a sılı. B i r e k m e ğ i n b i r b u ç u k ik i lir a o l d u ğ u
b ir z a m a n d a b i r k ilo k ö f t e n i n 3 lir a o l m a s ı a k ıl d ış ı. T a t t ı­
ğ ın ız d a e v e t , s i z e k ö f t e t a d ın ı v e r i y o r b e lk i a m a s iz in k ö f t e
z a n n e d e r e k n e y e d i ğ i n iz b e ll i d e ğ il .

A y n ı ş e y s ıv ı y a ğ l a r iç in g e ç e r l i. M e s e l a , b i r k il o a y ç i ç e ­
ği ç e k i r d e ğ i 1 0 lir a a m a a n c a k 7 - 8 k i l o s u n d a n b i r lit r e e l d e
e d ile b ile n y a ğ ın ın l it r e s i 3 , 5 lir a . F a k a t h iç k i m s e m e r a k e t-

63
 C an B oCazdan Ç ikar

mez bu niye böyledir diye.... Tabii ayçiçeği yağı diye kullan­

dığı yağın aslında ne yağı olduğunu da merak etmez. Zarar­
lı mı faydalı mı bilmez. Sıvı yağ kullandığım ve sağlıklı yaşa­
dığını zanneder ama bir de bakar ki kalp krizi geçirmiş veya
beyin damarları darabp sertleştiği için beyin kanaması geçi­
rip terk-i dünya eylemiş!
E s a s ı n d a ö y le h a l l e r d e ö l m e k d a h i b i r n im e ttir . B e y i n k a ­
n a m a la r ın ın e n k a lıc ı s o n u c u f e l ç ç ü n k ü ! S o n r a s ı m ı? Y a ­
t a ğ a d ü ş m ü ş b i r i n s a n v e o n u n e t r a f ı n d a y a ş a m a se v in c in i
k a y b e t m i ş k o c a b i r a i le e f r a d ı !

İnsan Ömrü Ortalama Ne Kadardır?

İ n s a n l a r , m a a l e s e f k e n d i e lle r iy le k e n d i l e r in i h a s t a e d e r ­
le r v e s o n r a d a k a d e r d e n ş i k a y e t e d e r le r . O y s a in s a n o ğ l u
k e n d i y a p ıs ın a u y g u n g ı d a l a r ı a l s a , h e r a n l a m d a t e m i z g ı ­
d a l a r l a (b e s i n l e r i n m a d d î t e m i z l iğ i n y a n ı s ır a k im y a s ın ın v e
g e n l e r in i n d a t e m i z l iğ i n i k a s t e d i y o r u m ) b e s l e n s e b u v ü c u ­
d u n 1 2 0 yıl p ü r ü z s ü z , m e ş a k k a t s i z y a ş a m a s ı p la n la n m ış t ır .

B i l in d iğ i g i b i H z A d e m ( a s ) ’d a n H z . N u h ( a s ) ’ a g e l i n ­
c e y e k a d a r i n s a n la r ın ö m r ü d a h a u z u n d u . H z . N u h ( a s ) ’n
9 5 0 yıl y a ş a d ığ ı K u r ’ a n - ı K e r i m ’d e d e i f a d e e d ilir. A n c a k ,
H z . N u h ( a s ) ’d a n s o n r a C e n a b - ı H a k i n s a n lığ a t o p l u b e la
v e k ır ım l a r v e r m e y e c e ğ i n i a m a b u n a k a r ş ıl ık d a y a ş a m s ü ­
r e s in i k ı s a l t a c a ğ ın ı b ild ir ir . B u k o n u d a T e v r a t ’ın T e k v in b ö ­
l ü m ü n d e C e n a b - ı H a k k ’ın H z . N u h ( a s ) ’a ş ö y le h i t a p e t t i ­

ğ in i o k u r u z :

" . . . Ve Rab dedi: Ruhum 'adam’ ile ebediyen çekilmeye­

cektir. Çünkü o da ettir; bunun için onun günleri (artık) 120
yıl olacaktır. ” (Tekvin, Bab 6, ayet 3)

64
 H a s t a u k u r in T i :mi; i. S i : hi: im.i : ki

B u 1 2 0 y ıl e l b e t t e k i o r t a l a m a b i r z a m a n d ır . Y an i d iy e lim
|ci in s a n la r ın e k s e r i y e ti n i n y ü z yıl v e c i v a r ın d a y a ş a m a s ı m a ­
k u ld ü r . A m a b u g ü n in s a n la r ın o r t a l a m a ö m r ü 6 0 - 6 5 yıl c i ­
v a r ın d a d ır . S a d e c e J a p o n y a v e B a t ı ü l k e l e r i n d e o l d u ğ u g i b i,
h a lk la rı iç in s a ğ lık lı y a ş a m k o ş u l l a r ın ı v a r e d e n t o p l u m l a r d a
b u s ü r e o r t a l a m a 7 5 - 8 0 y ıla u la ş m ı ş d u r u m d a d ı r . B i z i m g ib i
t o p l u m la r d a i s e b u s ü r e 6 5 c i v a r ın d a d ır . A f r i k a ’d a b u o r t a ­
la m a d a h a d a a ş a ğ ı l a r a in e r.

D e m e k k i s a ğ lık lı y a ş a m ş a r t l a r ı v e y a s a ğ l ık l ı b e s l e n m e
u su lle ri i n s a n ö m r ü n ü n u z a y ıp k ıs a l m a s ıy l a y a k ı n d a n ilg i ­
lidir. Z a t e n b ö y le o lm a s ı d a g e r e k m e k t e d i r . A k s i t a k d i r d e
bu , t e k li f s ır r ın a a y k ır ı o lu r d u . Y an i s a ğ l ık ş a r t l a r ı n a u y a n ile
u y m a y a n la r ın a y n ı v e d e ğ i ş m e z b i r k a d e r l e h a y a tl a r ı n ı s ü r ­
d ü r m e le r i v e a y n ı g i r i ft a r o lm a l a r ı h i k m e t e u y g u n o l m a z d ı .

Sağlık ile Ecelin Kaderi Farklıdır

Ö m ü r v e sa ğ lık a ra sın d a b a ş k a p a r a m e t r e le r d e s ö z k o ­
n u su d u r . Ö m ü r ile s a ğ l ığ ın k a d e r l e r i f a r k l ı d ı r ; y a n i u z u n
y a ş a m a n ın v e t ir e l e r i ile s a ğ l ık l ı y a ş a m a n ı n f a k t ö r l e r i b i r b i ­
rin d e n a y r ıd ır . B i r i n s a n s a ğ l ık l ı y a ş a ­
"Bir gün gelir,
m a k is t iy o r s a b e h e m e h a l s ü n n e t e u y ­
insanın yedikleri
gu n b i r y e m e i ç m e u s u lü g e l i ş t i r m e ­ kendisine tuzak
lidir. Y an i s ü n n e t e u y g u n y a ş a y a n l a olur."
s ü n n e te u y m a y a n a y n ı k a d e r ç e r ç e ­ Hz. Davut (asj
v e s in d e h a s t a o l u r l a r s a b u h a n g i h i k ­
"İnsanoğlu
m e te u y a r ?
midesinden
H z . P e y g a m b e r ( s a v ) ’ in M u k a v - daha şerli bir kap
kıs m d o k t o r u n a s ö y l e d i ğ i u s u l ç e r ­ doldurmamıştır."
ç e v e s in d e y a ş a y a n b i r in s a n ın , u s u l e Hz. Muhommed (sav)

65
 C an B oğazdan Ç ikar

h iç u y m a y a n b i r i n s a n l a a y n ı k a d e r e t â b i o l m a s ı t e k l i f s ır ­
r ın a a y k ır ıd ır . C e n a b - ı H a k , “İn ahsentüm ahsentum li en-
fusikum ve in ese’tiim fe leha. ” (İsra, 7) a y e t iy l e , u s u l e u y g u n
d a v r a n a n i n s a n i le u s u l e u y m a y a n l a r ın e ş i t o l m a y a c a ğ ı n ı
b i z e a ç ık ç a i f a d e e d e r .

D o la y ıs ıy la s ü n n e t e u y g u n b e s l e n e n ile b a ş ı b o z u k b ir
b e s l e n m e ş e k lin i s ü r d ü r e n i n s a n la r ın a y n ı m u a m e le y i g ö r ­
m e le r i u y g u n o lm a z . P e y g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) ’in “Ben ve
ashabım hasta olmayız!" d e r k e n , t â b i o ld u k l a r ı “usul”ü g e ­
r e k ç e g ö s t e r m e s i ç o k i lg i n ç t ir v e h e p im i z a ç ıs ın d a n ü z e r i n ­
d e d ü ş ü n ü l m e s i g e r e k ir .

B u g ü n h e r h a n g i b ir m ü m in ç ık ıp d a o h a d is te k i i fa d e ­
ye b e n z e r b ir şe y sö y le s e , “ B e n h a s t a o lm a m !” d e s e b iz
o n u i m a n a v e k a d e r e z ıt b i r i d d i a d a b u l u n u y o r d iy e ith a m
e d e r iz .

H a l b u k i K u r ’a n v e s ü n n e t i n t a v s iy e e t i ğ i y o l v e y ö n t e m e
u y a n b i r i n s a n ın , u y m a y a n b ir i g i b i h a s t a o lm a s ı a s ıl a d a l e t ­
siz lik o lu r d u .

“hiçbir kuluna zulmü murad etmediğini” (Mü’min,

-A lla h
“Siz nankörlük yapmasanız ve iman edecek
31) s ö y le r. K e z a ,
olsanız, Allah size niye azap etsin!" (Nisa, 147) b u y u r u r . B u
a y e t le r b i z e g ö s t e r i y o r k i i n s a n o ğ l u , y e m e i ç m e k o n u s u n d a
s ü n n e t - i se n iy y e y e u y s a h iç d e h a s t a o lm a z . O l m a m a s ı d a
k a d e r in b i r h i k m e t i o lu r . B i r i n s a n ın y e d i k l e r i iç tik le r i s e b e ­
b iy le k a n ın ı a s i t ile i f s a t e d i p h a s t a l ığ ı k e n d i n e ç e k m e s i/ y a z -
m a s ı/ d i l e m e s i d e b i r k a d e r d i r .

D e m e k k i a h i r e t t e c e n n e t l i k v e y a c e h e n n e m l i k o lm a y a
se b e b iy e t v e re n a m e lle rim iz g ib i b u d ü n y a d a d a h i b ir tü r
c e h e n n e m o la n t ü r lü t ü r lü h a s t a l ı k la r a k e n d i s i n i d ü ç a r e t ­
m e s i i n s a n ın k e n d i e l i n d e d i r .

66
 İnsan Bütüncül Bir Sistemdir
P e k i in s a n h a s t a o lm a y a c a k ş e k i l d e t a s a r l a n d ığ ı h a l d e
n a sıl o l u p d a h a s t a l ı k la r o n u b u l u y o r ? T ü m b u h a s t a l ık la r
n asıl m e y d a n a g e l i y o r ? A r t ık y a v a ş y a v a ş , s o r u n u n c e v a b ın ı
v e r e c e ğ im iz t e k n ik a ç ık la m a l a r a g e ç e b il i r i z .

İ lk s a y f a l a r d a t e m a s e t t iğ i m iz g i b i in s a n v ü c u d u e s a s ı n ­
d a h iç h a s t a l a n m a y a c a k ş e k i l d e t a s a r l a n m ı ş v e t ü m d o n a ­
n ım ları i ç in e y e r le ş tir ilm iş m u a z z a m b i r d ü z e n e k t ir . H e r ­
h an gi b ir a r a z m e y d a n a g e l d i ğ i t a k d i r d e k e n d i k e n d i n i t a ­
m ir v e t e d a v i e t m e k a b iliy e ti d e b ü t ü n o r g a n l a r a v e r i l m i ş ­
tir. B e d e n , y a p ıs ı itib a r iy le ö y le b ir s a v u n m a m e k a n i z m a s ı ­
na s a h ip t i r k i k iş i o n u k a s t e n b o z m a d ı k ç a b u b ü n y e y e y e r ­
le ştirilm iş d ü z e n e k l e r h a s t a l ığ a g e ç i t v e r e c e k g i b i d e ğ il d ir .

Ş u k a in a t iç in d e k i t ü m v a r lık la r b i r k ü llî b ü t ü n l ü ğ ü n p a r ­
ç a la n o ld u ğ u g ib i in s a n d a h i o b ü t ü n ü n m ü h i m b i r p a r ç a s ı ­
dır. V e d o la y ıs ıy la o b ü t ü n ü n h a lle r i o n d a d a m e v c u t t u r . İ n ­
sa n a d e t a k a in a t ın k ü ç ü k b i r m o d e l i d i r .

T ıp k ı k a in a t g ib i o n d a d a iç iç e g e ç m i ş v e h e r b ir i ö t e k i ­
ne h e m h â k i m h e m m a h k û m b i r b ir in i t a m a m l a y a n s i s t e m ­
ler b u l u n m a k ta d ır . K a i n a t ın iş le y iş d ü z e n e ğ i o la n e k o s i s -
t e m d e h iç b ir s i s t e m d iğ e r in d e n b a ğ ı m s ı z d e ğ il d ir . B u ç a r ­
kın b ir u n s u r u n a z a r a r v e r d i ğ i n i z d e y a h u t o n u b o z d u ğ u n u z ­
d a, k ıs a z a m a n d a o n a b a ğ l ı d i ğ e r b i r d ü z e n e k d e z a r a r g ö ­
rür, b o z u l u r v e b ö y le c e i n s a n h a s t a o lu r .

M o d e r n i t e n in e v r e n d e k i h e r u n s u r u , d iğ e r l e r i n d e n b a ­
ğ ım sız e le a l m a a lış k a n l ığ ı g ib i in s a n ı d a f a r k lı u n s u r l a r d a n ,
b r a n ş la r d a n i b a r e t b i r m a k i n e o l a r a k e l e a lıy o r. B u s e b e p l e
d e b ö b r e ğ i b a ğ ı m s ı z , k a r a c i ğ e r i b a ğ ı m s ı z , s i n d i r im s is t e m i n i
b a ğ ım sız t e d a v i e t m e y e ç a lış ır . B a d e m c i k , a p a n d i s i t , s a f r a

67
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

^ A h ire tte cennetlik kesesi ve dalak gibi organları nerede

veya cehennemlik ise gereksiz görür! Bu organları teda­
olmaya sebebiyet vi etmek yerine ilk gördüğü sorunda
veren amellerimiz hemen bunları vücuttan tasfiye etme
gibi bu dünyada yolunu seçer. Sistemi regüle eden bu
dahi bir tür unsurların, insan dediğimiz şu bütün­
cehennem olan türlü sel yapıda ne gibi fonksiyonları oldu­
türlü hastalıklara ğunu fazla hesaba katmaz.
kendisini düçar
etmesi insanın kendi Ağrı: Bedendeki Mucize!
elindedir.
M o d e m t ıb b ın y a k l a ş ım ın d a v ü c u ­
d u h a s t a e t m e m e k i lk e s i y o k g ib id ir.
O y s a 1 9 . y ü z y ılın t ı b b î u y g u l a m a l a r ı n a g e l i n c e y e d e k , b ü n ­
y e n in o r g a n l a r ın ı a t m a k d e ğ il , ş u b e d e n i t e d a v i e t m e k e s a s
a lın ır d ı. B u g ü n i s e b i r o r g a n d a a r a z o r t a y a ç ık t ığ ın d a , h e ­
k im le r in ilk u y g u l a m a s ı , m ü m k ü n s e o a r a z a s e b e b i y e t v e ­
r e n , o a ğ r ıy a y o l a ç a n u z v u v e y a o r g a n ı k e s i p a t m a k o lu y o r .
V ü c u t t a b i r ş e y le r in y a n lış g i tt i ğ i n i g ö s t e r m e n i n a d ı o la n
a r a z la r ı g i d e r m e k iç in , a ğ r ı y a p a n y e ri y o k e d e r e k b ü t ü n ü
k u r t a r a c a ğ ın ı z a n n e d e r . H a l b u k i o a ğ r ı, s i g o r t a g i b i t ü m s i s ­
t e m in y a n m a s ın ı ö n le y e n b i r m u c i z e d i r k i b i z e a r ız a y ı ç o k
e r k e n h a b e r v e rir .

E v e t , m a a l e s e f m o d e r n t ıp , i n s a n b e d e n i n e , b ü t ü n c ü l
b a k m a y ı k a y b e t t i ğ i iç in o n u t e d a v i e d iy o r u m d e r k e n d a h a
d a h a s t a e d iy o r v e f a z l a lık d iy e ç ı k a r ı p a t t ığ ı b u o r g a n l a r y ü ­
z ü n d e n b u b ü n y e y i, i la ç ü r e t e n f ir m a l a r ın b a ğ ım l ıs ı h a lin e
g e tiriy o r.

O y s a in s a n b e d e n i , b i r o r g a n ı n k e s i l ip a t ılm a s ın ı g e r e k ­
t ir e c e k t ü r d e n a r ız a ç ı k a r m a k ü z e r e t a s a r l a n m a m ış t ır . B e ­
d e n d e b i r a r ız a g ö r ü ld ü ğ ü t a k d i r d e y in e k e n d i i ç in d e k i m e-

68
 HASTALIKLARIN' T lm I-I. S l IILIM.I RI

k a r i z m a l a r ın d e v r e y e g i r i p o sık ın tıy ı g i d e r e c e ğ i ş e k i l d e y a ­

ra tılm ıştır b u y a p ı.

ir s i h a s t a l ık la r h a r iç (k i o n la r ın d a b ü y ü k b i r k ıs m ı, u z u n
sü re d e v a m e d e n y a n lış b e s l e n m e l e r v e b i r t a k ım v e b a l l e r
n e tic e s in d e in s a n g e n l e r in d e k a r a r k ıla r 7) b ü t ü n h a s t a l ı k l a ­
rın s e b e b i h e m e n h e m e n a y n ıd ır :

Yanlış beslenme!
Ve t u h a ft ır in s a n ın , s a ğ l ığ ın a y e n i d e n k a v u ş m a s ı y o lu d a
h e m en h e m e n a y n ıd ır :

Kötü beslenmenin neticeleri olan vücuttaki yığılmaları aç­

lıkla temizlemek ve doğru beslenmekle düzeltmek...
K o n u n u n k ilit n o k t a s ın ı b e s l e n m e o l a r a k k a b u l e t t i ğ i ­
m iz d e h a s ta lık la r ın a s ıl s o r u m l u s u o la r a k d a b i z z a t i n s a n
k en d in i b u l a c a k t ır . H a s t a l ı k , in s a n ın k e n d i y a n lış ın ın d o ğ a l
bir s o n u c u d u r . Ç ü n k ü C e n a b - ı H a k b e d e n e , o n u h a s t a l ı k ­
lard an k o r u y a c a k ö y le b i r m e k a n iz m a y e r l e ş t i r m i ş t i r k i, b u
m e k a n iz m a y ı b o z m a k iç in in s a n ın u z u n s ü r e l i v e k a s ıt lı b i r
ça b a s ü r d ü r m e s i g e r e k m e k t e d i r .

İnsanın Hastalanmama İhtimali Var mıdır?

E v e t, R a b b i m iz b e d e n i m iz i , doğru b e sle n d iğ im iz ve
d o ğ ru b ir h a y a t s ü r d ü r d ü ğ ü m ü z t a k d i r d e h a s t a l a n m a y a ­
cak ş e k i l d e t a s a r l a m ış t ır a m a b u d e m e k d e ğ i l d i r k i i n s a ­
n oğlu a s l a h a s ta la n m a z . Çünkü in s a n ın m erak ı a k lın ın
im k â n la r ın d a n b i l e b ü y ü k t ü r . O y ü z d e n d e h e r d a i m b a ş ı ­
na iş a ç m a p o ta n s i y e l i v a r d ır . N i t e k i m k e n d i s i n e c e n n e t g i b i
Sö ze l b ir o r t a m v e r i l m iş ilk i n s a n , ilk İlah î y a s a ğ ı d e l m e y i
m erak ı y ü z ü n d e n g ö z e a l a b ilm iş t ir . İ l g i n ç t ir k i o m e r a k ı d a

7 *tpnuda detaylı bilgi için bakınız: Mehmet Ali Bulut, Ruhun Deşifresi.
Bilginin Kadere Dönüşmesi" bahsi.

69
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

^ In s a n bedeni, bir y e m e iç m e y le ilg ilid ir. İ n s a n ı n “yasak

organın kesilip atılmasını elma "y i y e m e h a d is e s i, re m z e n g ö s t e ­
gerektirecek türden r iy o r k i i n s a n ın b a ş ı n a n e g e l i r s e y e m e
arıza çıkarmak üzere
iç m e te r c ih le r i s e b e b i y le g e le c e k tir.
tasarlanmamışım
Bedende bir arıza E s k ile r “Can boğazdan gelir" de­
görüldüğü takdirde m iş le r . D o ğ r u d u r , c a n b o ğ a z d a n g e ­
'yine kendi içindeki lir v e b o ğ a z d a n g i d e r . . . B e n b u d e y i ­
mekanizmaların şi “can boğazdan çıkar" şe k lin d e a n la ­
devreye girip o sıkıntıyı m a k i s t iy o r u m . B u k i t a p t a a n l a t a c a k ­
gidereceği şekilde
l a r ı m d a n s o n r a s iz in d e b a n a h a k v e ­
yaratılmıştır.
r e c e ğ i n iz e in a n ıy o r u m . Ç ü n k ü b i r t ü r
c e n n e t o la n s a ğ lık lı y a ş a m d a n , b i r t ü r
c e h e n n e m o la n h a s t a l ık lı, a c ılı v e in s a n ı y a ş a m a s e v i n c i n ­
d e n m a h r u m e d e n v e iç y ık ım l a r a g ö t ü r e n ş e y le r d e b o ğ a z ı ­
m ız d a n i ç e r i g i r e n l e r s e b e b i y le d i r .

M a a le s e f in sa n y e m e iç m e m e r a k ı y ü z ü n d e n c e n n e tte n
k o y u lm u ş t u r . B u d ü n y a d a a ğ ır k ilo la r , h a s ta l ık la r , r u h î d e p ­
r e s y o n la r , b u n a l ı m l a r g i b i s ık ın t ıla r d a y e m e i ç m e y ü z ü n d e n
b a ş ı m ı z a a ç t ığ ım ız c e h e n n e m i h a lle r d ir . M e r a k ı n d a n v e d a ­
m a k z e v k i n d e n d o l a y ı c e n n e t t e n k o v u l a n i n s a n o ğ l u , y e n i­
d e n o n a d ö n m e k i s t iy o r a m a t e m b e l l i ğ i n d e n d o l a y ı b u n u
b a ş a r a m ıy o r !

Şâfi İsminin Müşterisi Olmak

B u b e d e n şe h rin in b a n is i o la n R a b b im iz , b e d e n im iz i
m u h te şe m v e k o r u n a k lı b ir su r e tt e y a r a tm ış a m a b u ş e ­
h ir illa d a t a h r i p l e r e m a r u z k a lı y o r v e k a la c a k t ı r . D o l a y ı ­
sıy la h a s t a l a n m a k d a b u ş e h r i n y a z ı l ı m ı n d a v a r o l a n , y a z g ı ­
n ın i ç in d e k i u n s u r l a r d a n b i r i d ir . İ n s a n ı n , i r a d e s i n i s o n u n a
k a d a r k u l l a n a b il m e y a h u t t ü m h a d i s e l e r i n s o n u n u ö n c e -

70
d e n k e s t ir e b ilir c e g ü c ü y o k t u r k i h e r d a i m h a y r ın ı v e ş e r r i ­
ni a y ırt e d e b i l s i n . A y ır t e t s e b i l e h e r z a m a n d o ğ r u h a r e k e t
e d e b i l m e y e t is in e s a h i p d e ğ il d ir . D o l a y ı s ı y l a h a s t a l ı k d a i n ­
sa n y a z g ıs ı i ç in d e y e r a l m ış t ır . Ç ü n k ü C e n a b - ı H a k k ’ ın b i r
ism i d e Ş â f î ’d ir.

Şâfi ism i d a h i, Rezzâk ism in in m a r z u k la r ı, Afuvv ism i­

n in g ü n a h k â r l a r ı g e r e k t i r d i ğ i g i b i h a s t a l a r ı i s t e r v e ö y l e
d e o lu r . D e y i m y e r i n d e i s e Ş â f i i s m i n i n k e n d i t e c e l l i l e r i ­
ni g ö s t e r e c e ğ i m ü ş t e r i l e r e i h t iy a c ı v a r d ı r . B u h a y a t i ç i n d e
in s a n la r ın Ş â f i i s m i n e d e m u h a k k a k i h t i y a ç l a r ı o l a c a k v e
on u n ş ifa v e ric i k u d r e tin d e n is t im d a t e d e c e k le r d ir . B u
s e b e p l e A l la h , b u ş e h r i n p r o g r a m ı n a , h a s t a l ı k y a z ıl ım ın ı
d a k e n d i s i e k l e m i ş t ir .

İ n s a n iç in h a s t a l ı k y a z ı l ı m ı / p r o g r a m ı v a r d ı r a m a o n u
a n c a k d ile y e n le r , o n a t a li p o l a n l a r k u l l a n a b il i r . B u d a i n ­
sa n ın k e n d i p r o g r a m ı n a b u n u y ü k l e m e s i i le m ü m k ü n d ü r ;
in sa n k e n d i n e s u n u l a n b u n c a g ı d a a r a s ı n d a , a n c a k z a r a r
v e r e n le r i s e ç i p y e m e s i y le b u n u g e r ç e k l e ş t i r e b i l i r . Ç ü n k ü
“ R a b b i m iz s ır a t- ı m ü s t a k i m ü z e r i n d e d i r . ” (H u d , 5 6 ) K e n d i
k o y d u ğ u u s u lü b o z m a z .

K im k a n u n a t â b i o lu r v e o n u n i s ­ İlk insan ,
te d iğ i g ib i d a v r a n ır s a , ö n g ö r ü l e n m u ­ ilk ilah? y a s a ğ ı merakı

k a d d e r n e t ic e y i e l d e e d e r . Y ü k s e k b i r
yüzünden ihlal etmiştir.
İlginçtir ki o merakı do
y e rd e n a t la y a n ın , y e r ç e k i m i k a n u n u ­
yem e içmeyle ilgilidir.
n u n g e r e ğ in c e y e r e ç a k ılm a s ı g i b i s a ğ ­
İnsanın "yasak elm a"yı
lıklı y a ş a m a n ın k u r a ll a r ı n a r ia y e t e d e n
yem e hadisesi, remzen
d e s a ğ lık lı y a ş a r . U y m a y a n i s e h a s t a
gösteriyor ki insanın
°lu r . Y an i ir a d e s i n i y a n lış y ö n d e k u l ­
başına ne gelirse yeme
la n a r a k n e f s i n e z u l m e d e r v e k e n d i s i - içme tercihleri sebebiyle
oi h a s t a e d e r s e , k e n d i s i n i t e d a v i e d e - gelecektir.

71
 C an B oi'.azdan Ç ikah

b i l s i n d iy e g e r e k li t ü m c ih a z la r ı d a v ü c u d u n i ç in e y e r l e ş t i r ­
m i ş v e o n u d ı ş a r ı d a n o n a r m a k i c a p e t t i ğ i n d e d e n a s ıl t e d b ir
a lın m a s ı g e r e k ti ğ in i ö ğ r e t m i ş t ir .

72
 3. Bölüm

Hastalık Yapan Beslenme Faktörleri

T " ) e k i i n s a n ın y e d ik le r i o n u n a s ıl h a s t a e d iy o r ?

**■ B u s o r u n u n c e v a b ın ı v e r e b i lm e k iç in ö n c e in s a n ın
"yiyiciler" a r a s ın d a k i y e rin i g ö r m e m i z g e r e k e c e k .

İ n s a n ; v ü c u t v e y e m e i ç m e i tib a r ıy la b i r t ü r h a y v a n d ır .
F a k a t o n la r g i b i n e z a m a n , n e y i, n e k a d a r y e m e s i g e r e k t i ğ i
p r o g r a m la n m ış v e s ın ır la n m ış d e ğ ild ir .

M e s e l a a s l a n b i r h a y v a n d ır v e e t o b u r d u r . D o l a y ıs ıy l a işin
ta b a ş ın d a Y a ra tıc ı o n u o n a g ö r e t a s a r l a m ış t ır . T a b i a t ı n d a n
b iç im in e , ç e n e v e d i ş y a p ıs ın d a n f iz iğ i n e , s i n d i r im s i s t e m i n ­
den e n z im le r in e v e v ü c u t iç s a l g ıl a r ın a v a r ın c a y a k a d a r h e r
şeyi o n a g ö r e d ü z e n l e m iş ti r . Y a n i o e t y iy e c e k ş e k i l d e t a s a r ­
lan m ıştır. A c ık tığ ı z a m a n a v ım y a k a l a r v e a fi y e t l e y er. P r o g ­
ram ı g e r e ğ i, b i r d a h a a c ık ın c a y a k a d a r n e b i r h a y v a n a s a l d ı ­
rır n e d e b i r ş e y le r y er.

S iz k a m ın ı d o y u r m u ş b i r a s l a n ın , h â l â a v la n ıp e t y e m e ­
ye ç a lıştığ ın ı g ö r e m e z s i n iz , ( k e n d i s in i t e h l i k e d e h i s s e d i p s a ­
v u n m a a m a ç lı s a l d ı r m a s ı h a r iç !)

73
 C an B o ğ a zd a n Ç ika r

T a v ş a n i s e k e m i r g e n l e r d e n b i r h a y v a n d ır . O d a an cak
k e n d i s i n e t a k d i r e d il e n h a v u ç v e b e n z e r i g ı d a l a r ı y e r v e o n ­
la r la b e s le n ir . O n u n v ü c u t t a s a r ım ı d a o n a g ö r e d ir . Ö y le o l ­
d u ğ u iç in Y a r a tıc ı o n a a z ı d iş l e r i v e k ö p e k d iş i t a k m a m ış t ır .
O n u n d a h i b i r iç p r o g r a m ı v a r d ır v e o p r o g r a m d â h il i n d e
ö m rü n ü ta m a m la r.

Y a r a d ılış g a y e le r i b i r ö ğ r e n m e v e s ın a v i ç e r m e d i ğ i iç in ,
d a v r a n ış la r ın ı k o n t r o l e d e r e k t e k â m ü l e t m e k , i r a d e n in k u l ­
l a n ım ın ı g e r e k t i r e c e k b ir sü re ç te n geçm ek, h a y v a n la r ın
p r o g r a m ı n d a y o k t u r . H a y v a n ın v a z i f e s i b i r “ h a y v a n ” o l a ­
r a k k e n d i s i n e t a k d i r e d il e n i y a p m a k o l d u ğ u n d a n , b e s l e n m e
ş e k li d a h i b i r iç p r o g r a m o l a r a k b a ş t a n b e lir le n m iş t ir . B u s e ­
b e p le , h i ç b i r h a y v a n d o y d u k t a n s o n r a “ Y a b u ç o k h o ş u m a
g itt i, b i r a z d a h a y i y e y i m . . . ” d e m e z .

B u t ü r t e r c ih li d u r u m l a r , d ü . ıy a y a e k s i k li g ö n d e r il e n v e
b u r a d a k e n d i s i n i i k m a l e t m e s i is t e n e n i n s a n a m a h s u s h a l ­
le r d ir. H a y v a n i s e “ d ü n y a y a g e l d i ğ i v a k i t â d e t a b a ş k a b ir
â le m d e t e k e m m ü l e tm iş g ib i istid a d ın a g ö r e m ü k e m m e l
o la r a k g e lir , y a n i g ö n d e r il i r . Y a ik i s a a t t e , y a ik i g ü n d e v e y a
ik i a y d a , b ü t ü n h a y a t ş a r t l a r ın ı v e k a in a t la (ç e v r e ile ) o la n
m ü n a s e b e t i n i v e k a v a n i n - i h a y a tın ı (y a n i n a s ıl d a v r a n a c a ­
ğ ın ı, n a s ıl b e s l e n e c e ğ i n i , e ğ e r f ı t r a t ı n d a v a r s a n a s ıl a v la n a ­
c a ğ ın ı v e n e y iy ip n e y e m e y e c e ğ i n i ) ö ğ r e n i r , m e l e k e sa h ib i
o lu r .” (Bediuzzaman, Sözler, 23. Söz, 4. Nota)

İNSAN SAĞLIĞINI KORUMAKLA YÜKÜMLÜDÜR

İ n s a n , b u d ü n y a y a b e ll i b i r m e l e k e s a h ib i o l a r a k g ö n d e ­
r ilm e z . B i r y ö n ü y le o d a h a y v a n g i b i y iy o r i ç iy o r s a d a o n u n
g ib i g e ç i c i b i r b e d e n e s a h i p s e d e in s a n , a k lı v e i m a m s a y e ­
s i n d e Y a r a t ıc ı’y a m u h a t a p m e r t e b e y e ç ı k m ı ş b i r v a rlık tır .

74
 H astalik Y apan Bı:sı i; I-akto rut

N e i le ?

T a b ii k i a k ıl v e i m a n ile .

A m a b u a k ıl v e im a n , a y n ı z a m a n d a h e r t ü r lü h a r e k e t i n ­
d en m e su l o lm a so ru m lu lu ğ u n u d a o n a y ü k le m e k te d ir . O
h er şe y i ö ğ r e n m e k z o r u n d a d ır . Y e m e i ç m e s i n d e n t u t u n d a
ç e v r e sin i v e e ş y a y ı k u l l a n m a s ı n a v a r ın c a y a k a d a r h e r b i r h a ­
re k e ti, h e r b i r d a v r a n ış ı ö ğ r e n m e k l e m ü k e lle f t ir .

S a d e c e ö ğ re n m e k d e y o k tu r o n u n g ö re v le r i a r a sın d a .
K e n d is in e v e r ile n s ın ır s ız a r z u v e ih t ir a s la r ın ı k o n t r o l a l t ı n ­
d a t u t m a k d a g ö r e v l e r i a r a s ın d a d ır .

B i r h a y v a n iç in h a r a m v e h e la l y o k tu r . O n u n h a r a m v e
h e lalleri (y a n i y e d i ğ i n d e o n a z a r a r v e r e c e k , o n u n b ü n y e s i n ­
d e d e ğ iş ik l iğ e y o l a ç a c a k , o n u n t a b i a t ı n d a t a h r i b a t a v e m u -
ta sy o n a s e b e b i y e t v e r e c e ş e y le r i z a t e n y e m e z ) d o ğ a l o l a r a k
o n u n p r o g r a m ın a y ü k le n m iş t ir . H a y v a n b u h a z ı r p r o g r a m
ç e r ç e v e s in d e h a r e k e t e d e r a s l ın d a . İ n s a n m ü d a h a l e e d i p d e
o n a, p r o g r a m ın a a y k ır ı b i r d u r u m u d a y a t m a d ı k ç a o p r o g r a ­
m ını s a ğ lık lı b i r b i ç i m d e s ü r d ü r ü r .

M e s e l a d e l i d a n a h a s t a l ığ ı, e t y e m e s i h a r a m ( b e s l e n m e
p r o g r a m ın a y a z ıl m a m ış ) o la n b i r h a y v a n a , i n s a n la r ın k ü s p e ­
sin e s a k a t a t v e b e n z e r i e t t ü r e v l e r i n i k a t ı p y e d i r m e le r i n e ­
tic e s in d e o r t a y a ç ık m ış b i r d u r u m d u r . Y o k s a t a b i a t t a k e n ­
di k e n d i n e d e l i d a n a h a s t a l ığ ın a y a k a l a n m ı ş b i r h a y v a n g ö ­
re m e z s in iz . H a y v a n , k e n d i p r o g r a m ı n d a v a r o la n h a s t a l ı k ­
lara d ü ç a r o l d u ğ u n d a i s e y in e p r o g r a m ı n d a v a r o la n i ç g ü ­
dü le r i ile n e y in k e n d i s i n i iyi e d e c e ğ i n i b u l u p y iy e c e k ş e k i l ­
de h arek et ed er.

H a y v a n la r ın t a b i a t ı n d a ç o k y e m e k d e y o k t u r . H e r h av -
van d o y u n c a k e n a r a ç e k ilir . Ç ü n k ü o n la r ın h a z ım s i s t e m l e ­
ri d e b i z i m k in d e n f a r k lıd ır .

75
 C an B o ğ a zd a n Ç ikar

ns yemesi
r İnsan Ş u m e s e le y i u z u n c a t u t m a m ın n e ­
içmesi bakımından d e n i, in s a n ın d a b i r h a y v a n z a n n e d i ­
bir tür hayvandır lip a y n ı k a t e g o r i d e d e ğ e r l e n d i r i lm e s i
ama o akıl ile s e b e b i y le d i r . E v e t i n s a n d a y e m e s i i ç ­
donatıldığı ve iman m e s i b a k ı m ı n d a n b i r h a y v a n d ır a m a
edip etmemek o a k ıl ile d o n a t ı ld ı ğ ı v e i m a n e d i p e t ­
gibi bir sınava tâbi
m e m e k g ib i b ir sın a v a tâ b i tu tu ld u ğ u
tutulduğu için,
iç in , h a y v a n l a r g i b i doğal sınırlara sa­
hayvanlar gibi
h i p d e ğ ild ir .
doğal sınırlara
sahip değildir.
Hayvan Sorumsuzdur; İnsan Sorumlu
i n s a n ı n iş t ih a s ı s o n s u z d u r , a r z u l a n
s ın ır s ız d ır , t a le p le r i b i t m e z t ü k e n m e z d i r . M e r a k ı , o n u , h a y ­
r ın a o l a c a k z e v k v e i ş l e r i n p e ş i n e d ü ş ü r d ü ğ ü g ib i z a r a n n a
o la c a k h a z v e ih t ir a s l a r ın a r d ı n a d a u ü ş ü r ü r . Z e v k , h a z , h ır s,
t a m a h , a l ış k a n l ık , t ir y a k ilik g i b i s o n r a d a n e d in i l e n o k a d a r
ç o k d ü r tü sü v a rd ır k i in sa n ı o r a d a n o ra y a , şu r a d a n şu ray a
sü rü k le r d u ru r. K a rn ı d o y d u ğ u h a ld e y e m e y e d e v a m e d e b i­
lir, c a n ı ç e k m e d i ğ i h a l d e b i r t ir y a k iliğ in i s ü r d ü r e b il i r v e s o ­
n u n d a b i r h a y v a n ın a s l a k e n d i s i n e v e r e m e y e c e ğ i z a r a r ı b ir
i n s a n k e n d i e liy le k e n d i s i n e v e r e b ilir .

H a y v a n , y e r i ç e r v e k e n d i s i n e t a k d i r e d il e n i ş le r i y a p ıp
y e n i d e n t o p r a ğ a i a d e e d ilir . P r o g r a m ı n a y a z ıla n işle v i y e r i­
n e g e t i r m e s i d ı ş ı n d a h e r h a n g i b i r s o r u m l u l u ğ u y o k tu r . A m a
in s a n ö y le d e ğ il , l & p t ı ğ ı n d a n d a a l d ı ğ ı n d a n d a v e r d i ğ i n d e n
d e h e s a b a ç e k i l e c e k t ir . O y ü z d e n k a p a s i t e s i s ın ır s ız a y a k ın
t a s a r la n m ış t ır . Z a t e n ö y l e o l d u ğ u i ç in d i r k i d in a d ın ı v e r d i ­
ğ i m i z d is ip lin m e t o t l a r ı v a r e d il m i ş , i n s a n iç in , h e r b i r i ayn ı
z a m a n d a g e r ç e k b i r e r h a y a t k o ç u o la n p e y g a m b e r l e r g ö n ­
d e r ilm iş tir . O n l a r b i z e n a s ıl y a ş a r s a k , h a y a tım ız ı n a s ıl k u r ­

76
 Mastauk Yapan B ksi.knmk I; aktoku :ki

g u la r s a k b a ş a r ılı v e m u tlu i n s a n la r o la c a ğ ım ız ın ö r n e k l e r in i ,
k e n d i u y g u l a m a l a r ı ile g ö s t e r ir le r .

B i l in d iğ i g ib i n iç in y a r a t ıld ığ ım ız , n iç in d ü n y a y a g e l d i ğ i ­
m iz m e s e l e s i , f e l s e f e n i n iç in d e n ç ı k a m a d ı ğ ı b i r k o n u d u r . O
v ü z d e n h iç o b o y u t a g i r m e d e n d iy e c e ğ i m k i a k ıl t a ş ıy a n h e r
v arlık , a k lın ın t a b ia t ı g e r e ğ i b i r Y a r a t ı c ı n ı n v a r o l m a s ı g e ­
re k tiğ in i b ilir. A m a o n u n s ıf a tl a r ın ı v e i n s a n d a n b i r b e k l e n ­
tisin in o l u p o lm a d ığ ın ı y a h u t in s a n ı y a r a t m a s ı n d a k i a m a c ı ­
nın n e o ld u ğ u n u k e ş f e d e m e y e b i l ir . G e r ç i t a b ia t ı v e i n s a n
fıtra tın ı iyi g ö z l e m l e y e n b i r in s a n o k o n u l a r d a d a b i r t a k ım
y ar g ılar a v a r a b i l ir k i H z . İ b r a h im ( a s ) b u n u n g ü z e l b i r ö r ­
n eğ id ir. O , t a b ia t ı; y ıld ız la rı av ı v e g ü n e ş i g ö z l e m l e y e r e k
Y a r a tıc ıy a u la ş m ış v e d e r in b ir iç d u y u ş ile Y a r a t ıc ı’y la ir t i­
b a t k u r m a s ın ı b i l m iş , b u ta v r ıy la d a r e h b e r s i z k a la n i n s a n ın
n asıl b i r iç p r o g r a m ile k e n d i Y a r a t ıc ı’s ın ı b u l a c a ğ ı n ı i n s a n ­
lığa g ö s t e r m i ş t i r .

D e m e k k i i n s a n g ö z l e m l e y e r e k d e b i r Y a r a t ıc ı’v a v e m a k ­
sa tla r ın a u la ş a b ilir . F a k a t C e n a b - ı H a k in s a n ın i h m a l k â r
ve c a h il o ld u ğ u n u b i l d i ğ i iç in o n a h e m p e y g a m b e r g ö n d e r ­
m iş, h e m d e o p e y g a m b e r ö ld ü k t e n s o n r a , i n s a n l a r h a y a t ­
ların a t a t b ik e d i p in s a n c a v e m u tlu y a ş a y a b i l s i n le r d iy e , d in
adı v e r d i ğ i m i z d o ğ r u y a ş a m k a lıp la r ın ı ih tiv a e d e n p r e n s i p ­
ler b ü t ü n ü n ü g e t i r m i ş . B i r t ü r r e h b e r o la n p e y g a m b e r l e r d e
bu ilk e le r i b i z z a t k e n d i h a y a t ın d a t a t b ik e d e r e k n e t i c e l e r in i
tü m in s a n la r ın g ö r m e s i n i s a ğ l a m ı ş t ır .

Y e m e i ç m e d e b u u s u lle r in i ç in d e d ir . E v e t , i n s a n d a m ü t ­
hiş b i r z e v k a l m a v e t a d k a p a s i t e s i m e v c u t t u r . V e y a r a d ı l ı ­
şı itib a r ıy la h e m e t y e m e y e h e m o t y e m e y e y a t k ın d ır . S i n d i ­
rim s i s t e m i d e b u n a g ö r e y a r a t ılm ış t ır . A y r ıc a ş u d ü n y a d a k i
h e r ş e y o n a m u s a h h a r k ılın m ış , h e r ş e y o n a b o y u n e ğ d i r i l ­
 C an B oğazdan Ç ikak

m i ş v e h e r n i m e t s o n u ç t a o n u n iç in y a r a t ılm ış t ır . F a k a t v e ­
rile n b u n c a a y r ıc a lık , i n s a n a y ü k l e n e n s o r u m l u l u k t a n k a y ­
n a k la n m a k ta d ır.

B u a y r ıc a lık t a n d o l a y ıd ır k i i n s a n d a n b e k l e n e n , h a y v a n
g ib i y iy ip iç ip y a ş a y ıp g i t m e k d e ğ il d ir . A k ıl b i r Y a r a t ıc ı’n ın
v a r lığ ın ı k a b u l e t m e m i z i g e r e k t i r i r v e i z ’a n d a i s t e r k i o n u
ta n ıy a lım .

Din Sağlıklı Yaşamı da Düzenler

D i n Y a r a t ıc ı’yı n a s ıl t a n ı y a c a ğ ım ız ı v e t a n ı d ığ ım ız t a k d i r ­
d e n e y a p m a m ız g e r e k t i ğ in i b i z e h a t ır l a t a n b i r re h b e r d ir .
İ n s a n a k lıy la Y a r a t ı c ı y ı b ilir , n e f s d e d i ğ i m i z g ü c ü ile o n u t a ­
n ır v e i ta a t e d e r , k a lb iy l e d e s e v e r . İ ş t e b u a m e liy e n in i n s a n ­
d a g e r ç e k l e ş m e s i iç in o n u n b a z ı ş e y le r i y a p ı p b a z ı ş e y l e r d e n
d e u z a k d u r m a s ı g e r e k m e k te d ir.

C e n a b - ı H a k , " Ben insanları ve cinleri bana kulluk etsin­

ler diye yarattım. ” (Z âriyat, 5 6 ) b u y u r u y o r . K u ll u ğ u n n e o l d u ­
ğ u v e k u l l u k t a n n e a n l a m a m ı z g e r e k t i ğ i, d ö n e m l e r e v e z a ­
m a n la r a g ö r e d e ğ i ş i m g ö s t e r m i ş o l s a d a iş in ö z ü n d e k i m a ­
n a s ın d a kulluk, “insanca" y a ş a m a k d e m e k t i r . O b i l in c e u y ­
g u n h a l v e h a r e k e t l e r s e r g i l e m e k v e ç e v r e y e v e i n s a n lığ a y a ­
r a r iş l e r y a p m a k t ır , d e n il e b il i r .

M e r a k e t m e y in s i z i v a r l ı k p r o b l e m i v e t e o l o ji d e r s l e ­
ri ile b o ğ a c a k d e ğ i l i m b u k i t a p t a . Z a t e n b u e s e r , b i r t e o l o ­
ji k it a b ı d a d e ğ i l . K o n u m u z s a ğ l ı k l ı y a ş a m v e o s a ğ l ık l ı y a ­
ş a m ı s ü r d ü r e b i l m e k i ç in y e m e i ç m e d e n e l e r e d i k k a t e t m e ­
m iz g e r e k t i ğ id i r . D i n i n e n t e m e l m e s e l e l e r i n d e n o la n s a ğ ­
lık lı y e m e i ç m e m e s e l e s i n e , b i r d e i n s a n ı n y a r a d ı l ı ş g a y e s i
ve k u llu k b o y u t u n d a n b a k a lım is t e d im o k a d a r.

78
 Y e m e i ç m e k o n u s u b u d e n li m ü h i m o l m a s a id i K u r ’ a n ,
“Sofra (Maide) ”, b i r s u r e s i n i d e “Nimetler/Hay-
bir s u r e s i n i
vanlar (Enam )” o la r a k a d l a n d ı r ı r m ıy d ı? A y r ıc a in s a n lık iç in
h ak ik i m a n a d a ş i f a iç e r e n b a l a d ı n a (Arı suresi), i n c ir v e ze y-
tin (Tîn = İncir suresi) a d ın a y e m in e d e r m i y d i? Z e y t in e v e
in cire (b ir i y a ğ la r ın , d iğ e r i t a tlıla r ın s e m b o l ü ) y e m in e d e n
R a b b im iz , o n la r ın in s a n lık iç in n e k a d a r y a r a r lı o l d u ğ u n a d a

d ik k a t ç e k e r a s l ın d a .

D in , y e m e iç m e k o n u s u n a s ık s ık v u r g u y a p a r . H a t t a h a ­
ram v e h e la l d e n d i ğ i z a m a n ilk a k la g e l e n h u s u s , g ıd a l a r l a il­
gili b o y u ttu r . B u s e b e p l e , d in işin iç in e k a t ı l m a d a n a s l a s a ğ ­
lık k o n u la r ı t a m v e y e r i n d e e l e a l ın a m a z . E s a s ı n d a d in n e s ­
nel h a y a tın t a k e n d i s i d ir a m a b i z R a b b i m i z d e n u z a k d ü ş e ­
rek o g e r ç e ğ i d e u n u t t u k .

Hayat Çok Evreli Bir Süreçtir

B a k m a y ın b i r t a k ım in s a n la r ın h a y a tı b u d ü n y a v e ö t e ­
ki d ü n y a d iy e ik iy e a y ı r d ık la r ın a ... K u ll u k g i b i h a y a t d a b i r
sü r e ç tir v e a n a r a h m in e d ü ş t ü k t e n t a m ü n t e h a v a k a d a r d e ­
va m e d e n v e b i r t a k ım m e r h a l e l e r i b u ­
lu n a n b ü t ü n c ü l b i r s ü r e ç t ir . D i n b i z e ,
Yeme içme
b u s ü r e ç l e r d e n a s ıl d a v r a n m a m ı z g e ­ konusu bu denli
re k tiğ in i h a t ır l a t a n h a z ır b i r p r o g r a m
mühim olmasa idi
s u n m a k t a d ır . D o l a y ıs ıy l a h a y a t m a c e ­
Kur'an, bir suresini
ra m ız ın ş u “ nefesli evre” s i n d e n a s ıl y a ­
"Sofra (Maide)",
ş a m a m ız g e r e k ti ğ in i n , y e m e i ç m e k o ­
bir suresini
n u s u n d a n e l e r e d i k k a t e d il i r s e c e n n e t
de "Nimetler/
b a y a tın a b e n z e r r a h a t l ık t a b i r n e f e s l i
Hayvanlar
b a y a t s ü r e c e ğ i m iz in f o r m ü l l e r in i b i z e (Enam)" olarak
ö ğ re tir.
adlandırır mıydı?

79
 C an B oğazdan Ç ikak

B i r t a k ım a k lı e v v e lle r , ilim le ri "dinî ilimler” v e “tatbikî

ilimler ” y a h u t “süfli ilimler" ve “ulvî ilimler" d iy e b i r b ir in ­
d e n ay ırt e t m e d e n ö n c e d in n a s ıl i b a d e t e t m e m i z g e r e k t i ­
ğ i k o n u s u ile n a s ıl y e m e m i z i ç m e m i z g e r e k t i ğ i b i l g is i n i a y n ı
a n d a , b irb ir iv le i liş k is in i g ö z a r d ı e t m e d e n b i z e a k ta r ır d ı.
E s k i ç a ğ l a r d a d in a d a m l a r ı a y n ı z a m a n d a k a in a t b i lg is in i
d e o k u m u ş v e K u r ’a n ’d a d a s ık s ık d ik k a t l e r in ç e k i l d i ğ i b u
i lim le r e v a k ı f in s a n la r d ı. A m a s o n r a b ir ile r i d in ile t a b ia t ı,
K u r ’a n ile k a in a t ı b i r b ir in d e n a y ı r a r a k , s a n k i d in a la n ı b a ş ­
k a , b ilim a l a n ı b a ş k a i m iş g i b i a k t a r m a y a b a ş l a d ıla r .

Ö z e l li k le s o n 2 0 0 y ıld ır, B a t ın ın t a n r ı t a n ı m a z p o z itiv is t

d ü ş ü n c e s i , h a y a tın h e r a l a n ın a h â k i m o ld u ğ u iç in in s a n , d in
y o lu y la k e n d i s i n e u la ş tır ıl a n b ü t ü n b i l g il e r d e n m a h r u m b ı r a ­
k ıld ı. D i n b ilg is i, “ t e o l o j i ” b a ş l ığ ı a l t ın d a k e n d i i ç in d e b i r tü r
t e c r id e m a h k u m e d il d i; in s a n v e t a b ia t l . b u b ilg in in ilişk isi
k e s ild i, i n s a n a v e k a i n a t a a it b ilg i, a n c a k l a b o r a t u a r o r t a m ı ­
n ın k e s ilir b iç ilir b i r b il g is i i m iş g i b i b i r a lg ı m e y d a n a g e t ir il­
d i. T a b ii k i b u n d a h a k i k a t b il g is i ile iliş k ile r in i k e s m i ş , “sün-
netullah" d e d i ğ im i z , e v r e n d e g e ç e r l i İlah î u s u ll e r e , fiz ik b i l ­
g is in e k a r ş ı ilg ile rin i y it ir m iş d in a d a m l a r ın ın d a r o lü b ü y ü k .

O n l a r k e n d i c e h a le t l e r i s e b e b i y l e d in i , i n s a n lığ ın n a z a ­
r ın d a b i r t ü r s u k u t a v e h a y a t t a n t e c r i d e m a h k u m e ttir d ile r .
B i r t a r a f t a n d in a d a m l a r ı n ı n c e h a le t i , d i ğ e r y a n d a n t a n r ı t a ­
n ım a z b ilg in in , d in i n i k a m e e t t iğ i d e ğ e r l e r i y o k e t m e k iç in
h e r tü r lü im k a n ı k u l l a n m a s ı s o n u c u , in s a n lık , R a b b i ile i li ş ­
k is in i k e s t i.

D i n in s u n d u ğ u h a k i k a t b i l g is i n i y a b a n a a t t ı v e o y o l d a n
k e n d i s i n e g e l m i ş o la n g ü z e l l i k l e r i k a y b e t t i . S o n u n d a i n ­
s a n , v a z i f e s i s a d e c e y e m e k i ç m e k v e r e f a h i ç i n d e y a ş a y ıp
g ü n ü n ü g ü n e tm e k te n ib a r e t b ir h a y v a n d e r e k e s in e d ü ş ü ­
rü ld ü .

80
 H astamk Yapan B i;s u :nmi : F aktori.kki

"Kusur Arayan Tanrı" Algısı

B ö y le c e i n s a n lık , b ild iğ i eski h a k ik a tle ri de k a y b e t­
ti. Ş i m d i a r t ık h a s t a , b u n a lm ış , m u t s u z v e y a ln ız , i ç i m i z ­
d e h a s ta o lm a y a n y o k . V e ü s t e l ik in s a n la r , Y a r a t ıc ı’yı s a d e ­
ce h a s ta lık v e r e n , im tih a n e d e n , y a n lış y a p a n l a r ı c e z a l a n d ı ­
ran b ir v a r lık o la r a k t e l a k k i e d iy o r la r . M o d e r n i n s a n ın h a y a ­
tın d a k i Y a ra tıc ı, y a h i ç b i r f o n k s i y o n u o lm a y a n s a l t s e v g i d e n
ib are t b i r h i s s iy a tt a n y a h u t d a s ü r e k l i k ız a n v e in s a n ı i m t i ­
h an a t â b i t u t a n , “ H e l e b i r y a n lış y a p s ın d a ş u k u l u m u n t e ­
p e s in e b in e y im , o n a g ü n ü n ü g ö s t e r e y i m ! ” d iy e n b i r c e z a ­
la n d ır ıc ıd a n i b a r e tt ir !

D u r u m b ö y le o lu n c a d in d e o n u n b i r d a y a t m a s ı o l a r a k
algıla n ıy o r e l b e t t e . . . H e p i m i z in a z ç o k i ç in d e y e t iş ti ğ i b ö v -
lesi b ir Y a ra tıc ı p r o f ilin in s u n u ld u ğ u d ü n y a d a n a m a z b i r
b o rç tu r, o r u ç b ir g ö r e v d ir , z e k a t , h a c h e p s i A l l a h ’ın b i z e ,
bizi v a r e t m e s i n e k a r ş ıl ık d a y a t tığ ı “ b o r ç l a r ı ” d ır. K u ll a r d a
bu “ u m u m î b o r ç la r ı” ö d e m e k l e m ü k e l l e f v a r lık la r !

İ ş b ö y le o lu n c a , y an i d in , A l la h ’ın d a y a t t ığ ı, in s a n la r ın
d a “ E h n e y a p a l ım , m a d e m k i b iz i y a r a t m ış , y a p a l ım b a r i . . . ”
d e d ik le ri b i r z e m in e o t u r t u l u n c a g e r ç e k a n l a m ın ı y itir d i.
B ö y le c e d in a d e t a i n s a n la r a d a y a t ılm ış İlah î b i r “sohra” (in­
sanın korku veya utanma belasına kerhen yaptığı iş) h a l i n e g e ­
tirildi. B ö y le c e i n s a n la r d a o n u ih m a l e t m e y i, d in v a s ıt a s ıy l a
b ild irile n e m i r v e y a s a k l a r ı ih la l e t m e y i b i r t ü r ö z g ü r l ü k s a n ­
dılar. H e r f ır s a t t a d in i a r k a l a r ın a a ttıla r .

Tabi bu arada “sünnet”e yani insanın doğasına mutabık

yaşama usulü, -bu kitabın konusu açısından bakıldığında-
yani fıtrî yapıya uygun yeme içme kültürü de unutuldu gitti.
Sonunda, Hz. Davut (as)’ın işaret ettiği gibi yemek, insan­
lar için "bir ceza, bir tuzak, bir pranga" o ld u ... Yeme içmenin
tnaksat ve manası değiştirildi.

81
 C an B o Oazoa.n Ç ikar

T ıp k ı, n e s lin d e v a m ın ı s a ğ l a m a k iç in C e n a b - ı H a k k ’ın
k u lu n u t e ş v ik b a b ı n d a n v a r e t t iğ i b i r ö n ü c r e t o la n ş e h e v î
le z z e t in k u l l a n ım ın d a o l d u ğ u g i b i y e m e k d e b e s l e n m e k v e
y a ş a m ı s ü r d ü r m e k iç in b a ş v u r u l a n b i r n i m e t o l m a k t a n ç ı k a ­
rıld ı. S e k s in k e n d i s i b i r a m a ç h a lin e g e t i r i ld i ğ i g i b i y e m e k d e
d a m a k z e v k i y a ş a m a k iç in k u l l a n ıla n b i r a r a ç h a l i n e d ö n ü ş ­
tü r ü ld ü . B ö y le c e b e d e n i m iz , s ü r e k l i ç ö p ö ğ ü t m e k l e , m i d e y e
g ö n d e r il e n v e ç o ğ u t a n ı m l a n a m a y a n y iy e c e k le r i ç ü r ü t m e k le
e n e r jis in i h a r c a r o ld u .

B u k a d a r ta n ım la n a m a y a n v e b ü n y e d e k i m e v c u t e n z im ­
le r le p a r ç a l a n ı p h a z m ı y a p ıl a m a y a n “ v iy e c e k ” le r le ş a ş k ı n a
d ö n e n v ü c u d u m u z , y a k ıp e n e r ji y e v e v ü c u d u n k u l l a n a b i ­
le c e ğ i p r o t e i n v e v it a m in l e r e d ö n ü ş t ü r e m e d i ğ i h e r şe y i k ö -
p ü k s ü y ağ la ra ç e v irip g ö b e k k ısm ın d a n b a şla y a r a k v ü c u d u n
o r a s ın a b u r a s ı n a y ığ ın h a l i n d e i s t i f e t r r :y e b a ş l a r . V e a r t ık o
in s a n h a s t a d ı r . . .

Sebebi n e?

Ç o k yem ek!

İ ş t e h a s t a l ı k la r b ö y le b a ş l ıy o r . D u r u m b u o lu n c a d a t ü m
h a s ta l ık la r ın t e m e l i n d e “tokluk” y a tıy o r. N i t e k i m P e y g a m ­
b e r E fe n d im iz (s a v ) d e “Her hastalığın temelinde tokluk var­
dır. ” b u y u r a r a k u z u n u z u n iz a h e t t iğ i m iz b u h a k i k a t i k ı s a v e
v e c iz b i r ş e k i l d e i f a d e b u y u r m u ş la r .

B i r T ü r k a t a s ö z ü n d e d e “Çok yeme ağacı diken adam, has­

talık meyvesi toplar. ” d e n il m i ş .

ÇOK YEMEK
K o n u y a b i r s o r u ile b a ş l a y a y ım :

B i r in s a n ın g ü n l ü k y e m e ih tiy a c ı n e k a d a r d ı r d e r s i n i z ?

82
 C e n a b - ı H a k b u so ru n u n c e v a b ın ı, v ü c u d u m u z u n k e n ­
di iç in d e k i o r a n l a r l a v e r m i ş . N a s ı l k i b i r i n s a n ın b o y u , ik i
k o lu n u y a n a a ç t ığ ı u z u n l u k t u r v e s a ğ l ık l ı b i r i n s a n d a b u ­
lu n a n k a n m i k t a r ı a ğ ır l ığ ın ın 1 / 1 3 ’ü k a d a r d ı r . . . A y n ı ş e ­
k ild e g ü n l ü k y iy e c e k ö l ç ü s ü n ü b e li r l e y e n d e i n s a n ın k e n ­
di y u m r u ğ u d u r .

B i r i n s a n ın g ü n l ü k g ı d a ih tiy a c ı, k e n d i y u m r u ğ u n u n h a c ­
mi k a d a r d ır . T a b ii k i a l m a n b e s i n i n , s a ğ lık lı v e h a k i k i b ir
g ıd a o lm a s ı ş a r t ı y l a . .. O d a y a k l a ş ık , 2 5 0 g r a m ile 5 0 0 g r a m
a ra s ın d a d e ğ iş ir .

K o l iş ç is i o lm a y a n b i r in s a n ın v ü c u d u y e te r li t ü m e n e r jiy i
2 5 0 - 3 0 0 g r a m l ık g e r ç e k b i r b e s i n d e n e l d e e d e b i l iy o r . G e r i s i
faz la lık tır. Ş a y e t b i r i n s a n k o l g ü c ü n ü k u l l a n ıy o r s a b u m i k ­
tar e n f a z la 5 0 0 g r a m d ır . Ü s t e l i k b u m i k t a r 2 4 s a a t iç in y e ­
te b ile c e k b i r m ik t a r d ır . A m a h iç k im s e n in b u n u n l a y e t in d i ­
ği v a k i d e ğ ild ir . Ç ü n k ü b i z “ b e s l e n m e k ” d e ğ il , “ l e z z e t l e n ­
m e k ” is t iy o r u z . D a m a ğ ım ı z ın k e y fi iç in v ü c u d u m u z a m u ­
a z z a m a ğ ır lık la r y ü k lü y o r v e m o t o r u m u z u m i a d ı d o l m a d a n
d e v re d ış ı b ır a k ıy o r u z .

Motorlar ve insan vücudu ilişkisi,

meseleyi izah açısından güzel bir tem­ ✓ Bir insanın
sil. Konumuzu izah etmek için sık sık günlük gıda
başvuracağım bu temsili ilerleyen say­ ihtiyacı, kendi
falarda insan mizaçları ile ilgili bahiste yumruğunun hacmi
daha da açacağım. Asıl o zaman vücu­ kadardır. Tabii ki
dumuza ne kadar zulmettiğimizi anla­ alınan besinin, sağlıklı
yacak, insanın kendi fıtratına, bugün­ ve hakiki bir gıda
kü tanımlama ile söyleyecek olursak olması şartıyla...
kan yapısına/gnıbuna göre yeme içme­ O da yaklaşık, 250
ye dikkat etmesinin ne kadar büyük gram ile 500 gram
ehemmiyeti olduğunu da anlayacağız. arasında değişir.

83
 C an B o ğ a zd a n Ç ik ah

Yumruğumuz Yeme Ölkümüzdür

B i r in s a n ın g ü n l ü k y e m e ih tiy a c ı y u m r u ğ u k a d a r d ı r d e ­
d ik . Ş i m d i b u y u m r u k k a d a r y iy e c e ğ in b e d e n d e n a s ıl b i r i ş ­
le m g ö r d ü ğ ü n ü v e h a n g i s ü r e ç l e r d e n g e ç t i ğ i n i iz l e m e y e ç a ­
lışa lım . Ç a l ı ş a l ı m d iy o r u m ç ü n k ü b u ç a l ış m a y ı y a p m a d ı ğ ı ­
m ız t a k d ir d e v ü c u d u m u z a n e y a p t ığ ım ız ı, y e m e u s u lü m ü z l e
k e n d i m i z e n a s ıl b i r z a r a r v e r d i ğ i m i z i d e a n la y a m a y ız .

E f e n d i m d iy e lim s a b a h k a lk t ık v e k e n d i m i z e ş ö y le m ü ­
k e lle f b i r s o f r a k u r d u k . O s o f r a y a k o v d u k l a r ım ız ın b ir b ir i
ile u y u m lu o l u p o lm a d ı k l a r ı n a s o n r a t e m a s e d e c e ğ i z . Ş i m ­
d ilik a fiy e t le y e m e t e l a ş ın d a y ız .

G ö z ü m ü z s o f r a y a i liş ir i li ş m e z , b e y in m a s a d a k a ç ç e ş it
v iy e c e k / b e s i n o l d u ğ u n u a n a li z e d i p m i d e y e d u r u m u a k ta r ır .
D e r k i ş u , ş u c i n s t e n ş e y l e r g e liy o r , h a z ır lığ ım y a p .

i \ l i d e b e y n i n b i l d i r d iğ i y iy e c e k l e r e g ö r e e n z im le r in i h a ­
z ır la m a y a b a ş l a r . İ l k l o k m a v ü c u t t a ö y le m u a z z a m f a a l i y e t ­
le r e s e b e p o lu r k i k iş i e ğ e r b u l o k m a n ı n d e ğ e r i n i b i l s e h e r
b ir l o k m a iç in m u h t e ş e m b i r s e r e m o n i d ü z e n l e r d i h e r h a l d e .
Ç ü n k ü v ü c u t e n k ıy m e tl i m a d d e l e r i n i e n z im l e r in ü r e t ilm e s i
iç in h a r c a r k i b u d a t ü m v ü c u t o r g a n l a r ı n d a m ü t h iş b i r f a a ­
liy e te n e d e n o lu r .

A m a b i z ş i m d i l ik o f a a l i y e t l e r e k a t ıl a n e n ö n e m l i o r g a ­
n ım ız o la n k a lp ü z e r i n d e n h a z ım m e s e l e s i n e b a k a lı m . S a ğ ­
lık lı b i r in s a n ın m i d e s i v e s i n d i r im s i s t e m i , 2 5 0 - 3 0 0 g r a m lık
y e m e ğ in b ir in c i h a z m ın ı; y a n i v ü c u t t a r a f ı n d a n k u l l a n ıla b i ­
lir h a le g e t i r i lm e s i n i 8 - y e n ile n b e s i n i n v e k iş in i n h a z ım g ü -

8 Hazım ağızda başlar. Ağızda besinler mekanik olarak parçalanır ve tükürükle karış­
tırılarak öğütülür. Ağza açılan tükürük guddelerinin ifrazatı içerisinde bulunan ‘ ami­
laz" fermenti, karbonhidrat sindiriminde görevlidir. Sindirimin ağızda başlaması bu
şekilde olmaktadır. Ağızda tükürükle karışarak öğütülen ve belli bir kıvama gelen
besinler yutaktan yemek borusuna geçerler ve buradan da mideye ulaşırlar. Mide­
de protein sindirimi başlar ve proteinler "pepsin" fermenti tarafından parçalanırlar.

84-
c ü n e g ö r e d e ğ i ş m e k l e b ir lik t e - 3 - 4 s a a t i ç in d e k o l a y c a g e r ­
ç e k le ştir e b ilir . B u m i k t a r d a b i r y iy e c e ğ i h a z m e t m e k k a l b i ­
m iz e e k s t r a b i r g ü ç d e y ü k l e m e z ü s t e l ik . K a l p , v ü c u d u n s i n ­
d irim iç in b ü y ü k b i r d e v in i m h a l i n d e o l d u ğ u v e a ld ık l a r ın ın
y ak la şık % 3 0 - 4 0 ’ın ı d a s i n d i r im i ş l e m i iç in h a r c a d ığ ı e s n a ­
d a r a h a t ç a lış ır , işin i g ö r ü r . T a b ii k a lp t e n m u r a d ı m ı z d a i n ­
san ın m o t o r g ü c ü d ü r . B i r a r a b a n m e n r a n d ım a n l ı o l a b i l d i ­
ği h ız n e k a d a r s a o h ız d a m o t o r n e k a d a r r a h a t i s e b u m i k ­
ta rd a b i r g ıd a n ın h a z m ın d a d a k a lb im i z o k a d a r r a h a t o lu r .

K işi h a z m e d i l e c e k g ı d a m i k t a r ın ı ik i k a t ı n a ç ı k a r d ı ğ ı n d a
k a lp ( m o t o r ) d e ik i k a t ç a l ış m ış o lm u y o r . K a l p b i r s e f e r d e
a lın m ış 5 0 0 g r a m l ık b i r y iy e c e ğ i h a z m e t m e k iç in , 2 5 0 g r a m -

Bu şekilde dalın 112sayıda amino asitten meydana gelmiş zincirler (peptonlar) oluşur
Pepsin fermentinin etkili olabilmesi için midenin asit salgısı
gereklidir. Mide duvarındaki kasların hareketi, kısmen parçalanmış ve sindirilmiş be­
sinleri homojen bir kanşım haline getirir. Bu kıvamlı karışıma “kimus" adı verilir.
Mide duvanndaki hücrelerin bazdan mukus denilen sümüksü maddeyi salgılar. Mu-
kus bir tabaka halinde mide iç yüzeyini örterek mide asidi ve sindirim fermentlerinin
midenin kendisini sindirmesini önler.
Midede yeterli basınç meydana gelince midenin alt ucundaki pÜor bölgesi kaslan gev­
şer ve kimusun bir kısmı ince barsağa geçer. Pilor bölgesinde kaslar bir çeşit valf, ka­
pak vazifesi görecek şekilde toplanmışlardır. Normalde büzülmüş durumda bulunan
bu kas topluluğuna “sfinkter" ismi verilir ve burası ancak mide içi basıncı belli bir se­
viyeye gelince açılabilir. Mide-barsak sistemi (hazım sistemi) boyunca belli yerlerde bu
tip sfuıktcricr vardır; bunlar bir sonraki bölüme materyal geçişini kontrol ederler,
ince barsaklar hazım işleminin en aktif, hareketli bölgesidir. Pankreastan ve ince bar­
sak boyunca olan bezelerden gelen sindirim enzimleri ince barsağa dökülür. Barsak
fermentleri bazik rcaksiyonludur, böylcce midenin asit ifrazatı ince barsağa geçer
geçmez nötrleştirilir. Protein sindiriminin son kısmı ince barsakta yapılır ve pepton­
lar amino asitlere kadar parçalanırlar. Midede durmuş olan karbonhidrat sindirimi
pankreas amilazının işe karışmasıyla yeniden başlar ve burada tamamlanır. Yine ince
barsaklarda yağlar safra tuzlan tarafından küçük parçalara aynlır ve bir diğer pankre­
as fermenti lipaz ile yağ asitlerine kadar parçalanarak sindirilirler.
Sindirim işlemlerinin sonunda karbonhidratlar şekerlere, proteinler amino asitlere,
yağlar da yağ asitleri ve gliscrol (gliserinle dönüşmüştür. Bu temel besin öğelerinin
tamamına yakın kısmının emilme işi, ince barsağın orta parçasında olur. Şekerler ve
amino asitler doğrudan kan dolaşımına katılırken yağlar önce lenf (akkan) sistemine
girerler. Yağların dolaşıma katılmaları ana lenf kanalının boyun toplardamarlarına dö­
küldüğü yerde olur. Kalın barsakta ince barsaktan gelen materyalin sıvı kısmı (suyu)
emilir. Burada ayrıca çeşitli elektrolitlerin (Na, K, C1 gibi) cmilimi de olur. Kalın bar­
sak içindeki maddeler ritmik kasılmalar yardımıyla “rcktunTa gelir. Burası kalın bar-
saklann son parçası olup dışkıyı depolama görevini yapar. Belli bir miktara varan dış-
ta. refleksler yardımıyla dışkılama ihtiyacı hissini doğurur ve daha sonra dışarı atılır,
(yenibilgiler.com'dan alıntı)

85
 C an B o g a / oan Ç ikar

S >f k
ilk lokma lık y iy e c e ğ i h a z m e t m e k iç in t ü k e t t iğ i
vücutta öyle muazzam e n e r ji v e h a r c a d ığ ı g ü c ü n 4 ila 6 k a t ı ­
faaliyetlere sebep n ı k u l l a n m a k z o r u n d a k a lır . T ı p k ı k ilo
olur ki kişi eğer bu v e i n s ü lin s a l g ıs ı a r a s ı n d a k i g e o m e t ­
lokmanın değerini r ik k a t l a n m a g i b i k a lb in ç a l ı ş m a t e m ­
bilse her bir lokma için p o s u v e a l ın a n g ı d a a r a s ı n d a d a b e lli
muhteşem bir seremoni b i r lim it a ş ı l d ı ğ ı n d a g e o m e t r i k k a t l a n ­
fü z e n le rd i herhalde. m a l a r m e y d a n a g e l m e k t e v e s i n d i r im
Yemeğe hangi lokma iç in h a r c a n a n m o t o r e n e r ji l e r i ile v ü ­
ile başladığım ız tüm c u t b îta p d ü şm e k te d ir.
sindirimi etkiler.
B u işle m s a d e c e k a lb i d e ğ i l , b e ­
s i n l e r i h a z m e t m e k , b i r k ıs m ın ı d e p o ­
l a m a k v e f a z l a lı k l a r ı v ü c u d u n d ı ş ı n a a t m a k l a g ö r e v l i t ü m
o r g a n l a r ım ız ı y o r a r .

Günde Üç Öğün Yeter Beladır!

G ü n d e ü ç ö ğ ü n v e h e r s e f e r i n d e t ık a b a s a y iy e n b i r i n ­
s a n ın h a li, 1 0 2 5 k il o g r a m k a p a s i t e l i b i r k a m y o n e t i, g ü n d e
ü ç k e r e 3 t o n y ü k a t a r a k d i k ç a k ıl t a ş l ı b i r r a m p a y ı ç ı k m a ­
y a z o r la y a n a d a m a b e n z e r . O m o t o r n e k a d a r d a y a n ır d e r ­
sin iz ? H e le b ir d e - sö z g e lim i- m o to rin le ç a lışa n o m o to ra
b e n z i n k o y m u ş s a n ı z . ..

E v e t h e r ş e y g ib i k a lb im i z i n a tış l a r ı d a sa y ılıd ır (b ir “ mik­

tar” y a n i b i r “ kader” ile d ir ) . S i z o a t ış la r ı r a n d ım a n l ı k u l l a n ­
m a z s a n ız , tıp k ı k ö t ü k u l l a n ım d a n d o l a y ı m i a d ı d o l m a d a n b o ­
z u la n b i r ç o k a le t g ib i v ü c u d u n u z u d a b o z m u ş o l u r s u n u z . ..

G e n ç l i k y ılla r ın d a i n s a n l a r ç o k y e m e n i n i n s a n d a n a s ıl b ir
ta h rib a ta se b e b iy e t v e rd iğ in i p e k h iss e tm e z le r . A m a y aş 3 5 -
3 8 ’i b u l d u m u y a v a ş y a v a ş t o k s i t b i r i k im y a p m ı ş o r g a n l a r d a
a l a r m v e r m e y e , te h l i k e ç a n l a r ın ı ç a l m a y a b a ş l a r . H a z ı m s ı z -

86
 H astai.ik Y apan B i: si.i :\ mi; F aktoki.uki

İjk t a n s iy o n , b a ş d ö n m e s i , k o l e s t e r o l , t r ig ilis e r it , m i g r e n v s.
gib i t a m a m e n y a n lış b e s l e n m e n i n y a n e t k ile r i o la n a r a z la r
g ö r ü lm e y e b a ş l a r . ..

Vücut Depolan Dolunca...

A r tık v ü c u d u n t ü m d e p o l a r ı ö z e l l i k l e d e k im y a s a l a t ık
d e p o m u z o la n k a r a c i ğ e r a t ık l a r l a v e f a z l a lık l a r l a d o l m u ş ­
tur. Y en i a t ık la r ı d e p o l a y a c a k y e r k a lm a d ığ ı iç in k a r a c i ğ e r
k a n d a k i t ü m z a r a r lı a t ık la r ı o l d u ğ u g ib i v ü c u d u m u z a s a la r .
B ö y le c e a t ık l a r k a n l a b i r l i k t e d o l a ş m a y a b a ş l a r . K a n a ğ ı r l a ­
şır. D o l a ş ı m y a v a ş l a d ığ ı iç in k a n , a t ık la r ı d e v e r a n e t t ir e m e z .
A tık la r d a m a r l a r d a u f a k u f a k b i r i k m e y e v e z a m a n l a d a m a r ­
ları t ık a m a y a b a ş la r .

B u s e f e r b a ş k a b i r s ık ın t ı b a ş g ö s t e r i r : D a r a l a n v e t ı k a ­
n an d a m a r la r d a k i k a n , v ü c u d a a lın a n y e n i b e s i n l e r i t a ş ı m a ­
d a z o r la n ır . O r g a n l a r d a k i h ü c r e l e r c i d d e n a c ı k m a y a b a ş l a r .
Ç ü n k ü k a n y e te r li h ız d a d e ğ il d ir v e y e t e r i k a d a r b e s i n t a ş ı-
y a m a m a k ta d ır .

H ü c r e l e r in “açız” ç ığ lık la r ın ı b e y in h e r s e f e r i n d e iş i ti r v e
i ş t a h la n m a m ız ı; y e n i d e n y e m e i h tiy a c ı d u y m a m ız ı s a ğ l a y a ­
c a k e n z im l e r sa lg ıla tır . H ü c r e l e r “besin” a lm a z s a fa a liy e tle ­
ri v e h a y a tiy e t le r i t e h l i k e y e g i r e c e k t i r . B ö y l e c e y e n i d e n y e ­
m e k y e m e ih tiy a c ı d u y a r v e d a h a b i r i n c i h a z ım t a m a m l a m a ­
d a n ik in c i ö ğ ü n ü y e riz .

B u d u r u m k a n ın d a h a d a a ğ ı r l a ş m a s ı n a y o l a ç a r . K a n
a ğ ır la ş t ık ç a d a m a r l a r d a h a d a d a r a l ı r v e h ü c r e l e r e d a h a d a
az g ıd a g i d e c e ğ i iç in a ç lık ç a ğ r ı l a n g i t g i d e a r t a r . B u k ıs ır
d ö n g ü s o n u n d a i n s a n , h a b i r e y iy e n a m a s ü r e k l i a ç lık h is s i
d u y a n b i r o b u r h a l i n e g e lir.

87
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

İ ş b u n u n l a k a ls a iyi! A r d ın d a n v ü c u d u m u z d a n d a h a m ü ­
h im i m d a t ç ığ lık la r ı g e l m e y e b a ş l a r . K a n a ş ır ı d e r e c e d e ağır-
t a ş t ığ ın d a n ta n s iy o n y ü k s e lir . Ç ü n k ü a ğ ır m e t a ll e r v e a s it le r
i ç e r d iğ i iç in k a n , n o r m a l d e n d a h a f a z l a ıs ın m a y a b a ş l a m ı ş
h a c m i g e n i ş l e m i ş v e d a m a r l a r ı n a s ı ğ m a z o lm u ş t u r !

Azaba Dönüşen Yemek

T a n s iy o n d a m a r l a r ı z o r l a d ı k ç a v ü c u t t a k i h e r d a m a r k a ­
n ın h a c m i n in g e n i ş l e m e s i y l e o l u ş a n b u y ü k s e k iç b a s ı n c a
m u k a v e m e t e d e m e z . D e r k e n k ılc a l d a m a r l a r d a ç a t l a m a ­
la r m e y d a n a g e l m e y e b a ş l a r . B u s ık ın t ı ö z e l l i k l e b a ş b ö l ­
g e s i n d e o l u ş u r s a a l ın s i z e b e y i n k a n a m a s ı v e A l la h k o r u ­
su n fe lç !

B ö v le c e g e r ç e k t e n d e y e m e k a r t ık o i n s a n iç in H z . D a ­
v u t ( a s ) ’ın s ö y le d i ğ i g i b i b i r c e z a h a l i n e g e lm iş tir . T a n s iy o n u
ç ık m ış tır , k o l e s t e r o l ü a r t m ış t ır , v ü c u d u n b u t e m p o s u n a ye-
t i ş e m e v e n p a n k r e a s , ş e k e r p r o b l e m i n i n k a p ı d a o ld u ğ u n u n
iş a r e tle r in i v e r i p d u r m a k t a d ı r . Ö t e y a n d a n k o n s a n t r a s y o n
z a y ıfla m ış t ır , ö ğ r e n m e y e t e n e ğ i a z a l m ış t ır , d i k k a t d a ğ ın ık l ı­
ğ ı b a ş l a m ı ş t ı r v e d a h a n i c e s ık ın t ı b a ş g ö s t e r m i ş t i r .

B iz z a n n e d iy o ru z k i ç o k y e m e n in te k s o n u c u , ş işm a n ­
lıktır. Ş i ş m a n l ı k b i r s a ğ l ı k s o r u n u n d a n ç o k b i r e s t e t i k u n ­
s u r g ib i s u n u l d u ğ u n d a n , y e m e n i n b e d e n a ç ı s m d a n v a h a m e ­
tin i in s a n la r a t a m a n l a t m a y a y e tm iy o r . Ş i ş m a n l ı k e v e t s ık ın ­
tılıd ır a m a ç o k y e m e n i n d a h a a ğ ır s o n u ç l a n v a r d ır . B ü n y e ­
d e k a lıc ı v e ö m ü r b o y u k e n d i s i ile m ü c a d e l e e t m e k z o r u n d a
k a la c a ğ ım ız v e y a “ N e y a p a l ım k a d e r b ö y le i m i ş ! ” d e y i p b ir
d e C e n a b - ı H a k k ’ı m e s u l t u t a c a ğ ı m ı z h a s t a l ı k l a r ş i ş m a n l ık ­
ta n d a b e te r d ir .

88
 O y s a d o ğ r u b i r b e s l e n m e d i s i p l i n i ile k iş i b u n l a r ı n h i ç ­
birini y a ş a m a d a n , k a l i t e l i b i r h a y a t s ü r e b i li r . Y e t e r k i i r a ­

d e sin e h a k i m o l s u n !

Kilo da Zayıflık da Sıkıntı

B a z ı i n s a n la r ih t iy a ç t a n f a z l a y e d i ğ i n d e k ilo a lırla r. D a h a
d oğrusu ya b e d e n l e r i y e d ik le r in i y a ğ o la r a k d e p o l a r v e y a
bünyeye y e d ik le r in i h a z m e t m e f ır s a t ı t a n ı m a d ık l a r ı iç in f a z ­
lalıklar b a ğ ır s a k l a r d a b i r i k ip t o r t u l a ş m a y a b a ş l a r . E s a s ı n d a
bugün g ö r d ü ğ ü n ü z ş i ş m a n g ö b e k l i i n s a n la r ın y a r ı k il o s u ,
b a ğ ırs a k la rın d a b i r i k m iş , k a t ı l a ş m ı ş v e a r t ık v ü c u d u n n o r ­
mal b o ş a lt ım s i s t e m i t a r a f ı n d a n s ö k ü l ü p a t ı l a m a y a c a k k a ­
dar ç o ğ a lm ış k a lın t ıla r d ır ! Ç o ğ u m u z u n ş i ş m a n l ık z a n n e t t i ğ i
b a r sa k la rd a b i r i k m iş d ış k ıd ır !

B a z ı i n s a n la r i s e h iç k il o a lm a z la r , ç o k y e d i k l e r i h a l d e
kilo a lm a m a k la ö v ü n ü r le r . İ n s a n l a r d a o n la r ı s a ğ l ık l ı z a n n e ­
der. “ Ç o k y iy o r u m a m a b a n a b i r ş e y o l m u y o r ! ” d e r d u r u r ­
lar. A m a a s l ın d a d u r u m o n la r ın z a n n e t t i ğ i g i b i d e ğ il . İ ş t e b u
tür in sa n la r, k il o a la n l a r a g ö r e c i d d e n d a h a h a s t a d ı r l a r a m a
farkında d e ğ ille r .
Şişmanlık
B u d u r u m a ş ö y le b i r a ç ık lık g e t i ­
bir sağlık sorunundan
relim: Y e d ik le r in d e n d o l a y ı ş i ş m a n ­ çok bir estetik unsur
lamış b ir in s a n ın , v ü c u d u n u n d i r e n ­ gibi sunulduğundan,
me k a b iliy e ti y ü k s e k o l d u ğ u iç in t ü m yemenin beden
fazlalıkları y a ğ a d ö n ü ş t ü r ü p d e p o l a ­ açısından vahametini
yabiliyor v e b i r p a r ç a k iş iy i h a s ta l ık - insanlara tam
tan k o r u y a b iliy o r d e m e k t i r . A t ık la r ı-
anlatmaya yetmiyor.
Şişmanlık evet sıkıntılıdır
nı yağa d ö n ü ş t ü r e m e y e n b ü n y e l e r d e
ama çok yemenin daha
lse h e r şe y o l d u ğ u g i b i k a n d a d e v e r a n
ağır sonuçları vardır.
ediP d u r m a k t a d ır . B i r y a n d a n d a v ü -
 C an B oCazdan C>kar

cut bir şekilde bunları dışarı atmak için yol arar durur. S e ­
bepsiz ateşlenmeler, öksürme, terleme, sık sık nezle olma,
kusma, ishal, sivilce, çıban gibi yollarla içinde dolaşan atık­
ları dışarı atmaya çalışan kan, bu faaliyetlere mahal teşkil
eden organlarda ciddi tahribatlar yapar.
N e y a p ıl s a a t ıla m a y a n u n s u r l a r i s e e k l e m l e r d e , k a s l a r d a
v e o r g a n l a r d a d e p o l a n a r a k b u r a l a r d a a ğ r ıy a , e n f e k s i y o n l a ­
ra , k is tl e r e , t ü m ö r l e r e , g e n e t i k d e ğ i ş m e l e r e v e d o k u s a l m u-
t a s y o n l a r a n e d e n o lu r . T a b ii b u i n s a n la r a y n ı z a m a n d a z a y ıf
a s a b i t ip le r d ir le r .

Ş i m d i g e l i n “ Yiyiniz, içiniz fakat israf etmeyiniz, çünkü Al­

lah israf edeni sevmez." (Mü’min, 31) a y e t in e b i r d e b u p e n ­
c e r e d e n b a k ın . B i z o a y e t e h e p g ü n a h - s e v a p z a v iy e s in d e n
b a k m a y a a l ış t ığ ı m ız v e “A llah’tn sevmemesi"n i d e sa d e c e
O ’n u n s e v m e m e s i o l a r a k a l g ıl a d ığ ım ız iç in a y e tin g e r i p l a n ­
d a b i z e n e a n l a t m a k i s t e d i ğ i n i t a m k a v r a y a m ıy o r u z . Ş im d i
b u a y e t te g e ç e n “A l l a h ’ın s e v m e s i ” i f a d e s i n i “ asla hastalan­
mamak üzere tanzim edilmiş bir bedeninin hasta edilmesini is­
temez” d iy e a n l a . O z a m a n g ö r e c e k s i n k i, “A lla h s e v m e z ” ,
d e m e k a y n ı z a m a n d a “V ü c u d u n t a b ia t ı n a u y m a z , o n a z a r a r
v e r i r !” d e m e k t i r g ü z e l k a r d e ş i m !

V e şim d i şu h a d is i d ik k a tle o k u y u n :

“Sizin Allah’a en sevimli olanınız, yemesi en az ve bedenen

en hafif olanınızdır. ”

SIK YEMEK
M u c i z e v î b i r y a p ı o la n v e a n c a k u z u n s ü r e n k ö t ü ç a b a ­
la r la işle y iş i b o z u l a n b e d e n i m iz i s a ğ l ı ğ ı n d a n e d e n b i r d iğ e r
k o n u d a s ık y e m e k tir .

90
 I-Iastalik Yapan B i.si.i-nmi: F aktorllh

Ç a ğ ım ız ın d iy a b e t u z m a n l a r ı, - in s a n ı h a y v a n k a t e g o r i ­
sin d e e l e a l d ık la r ı iç in - h a s t a l a r ı n a a z a m a s ık s ık y e m e y i
ön erirle r. B u b ilg in in , “az" k ıs m ı doğru am a “sık sık yemek”
v u r g u s u b e d e n a ç ı s ı n d a n b i r b a ş k a s ık ın t ıd ır .

B e d e n i n , h a z ım m e k a n iz m a s ın ın b a ş l a t ı l m a s ı n d a , y e n i ­
len g ıd a n ın a z v e y a ç o k o lm a s ı ö n e m l i d e ğ il d ir . A ğ ı z a a t ıla n
bir fın d ık b i l e s i n d i r im s i s t e m i n i h a r e k e t e g e ç i r m e y e y e te r .

T a b ii k i a z y e m e k , r a h a t v e s ık ın t ıs ız b i r s i n d i r im s a ğ l a y a ­
cağı iç in b e d e n i d a h a a z y o r a r f a k a t h a z m ın iyi o lm a s ı n ı n b i r
d iğ e r p a r a m e t r e s i d e y e n ile n g ıd a n ın b ü n y e ile u y u m l u o l u p
o lm a d ığ ıd ır . B i r l i k t e a lın a n g ıd a l a r ın , s i n d i r il i r k e n b e n z e r
veya fa r k lı e n z im l e r g e r e k t i r i p g e r e k t i r m e d i ğ i d e ö n e m l id ir .

B a z ı d u r u m la rd a , b ir b a r d a k su y u n h a z m ı b ile p r o b le m
o labilir. M e s e l a d iy e lim b i r b a r d a k s u iç tin iz . N o r m a l ş a r t ­
lard a s u , m i d e y e in d i k t e n v e v ü c u t ı s ıs ın a u l a ş t ı k t a n h e m e n
so n ra b a ğ ır s a k l a r a g e ç e r . A m a s i z t u t u p d a h e n ü z b u s u v ü ­
cut ıs ıs ın a u l a ş m a d a n a ğ z ın ız a b i r ik i f ın d ık a t ı v e r s e n i z b a ­
kın n e le r o lu r : M i d e , s i n d i r im s ü r e s i o l a r a k k e n d i n e g ö n d e ­
rilen ler a r a s ı n d a , e n u z u n h a z ım s ü r e s i g e r e k e n i b a z a l d ı ­
ğı için n o r m a l d e e n g e ç 3 - 5 d a k i k a d a b a r s a k l a r a g ö n d e r e ­
ceği o s u y a d a f ın d ık m u a m e l e s i y a p a r ! Y a n i s a d e c e ik i fm -
dik y e s e n iz b ile h e r ş e y s u y la b e r a ­
Çağımızın
ber fın d ığ ın h a z ım s ü r e s i k a d a r m i ­
diyabet uzmanları,
d e d e ç a l k a l a n ıp d u r u r . D ü ş ü n e b i l i ­
hastalarına az ama
yor m u s u n u z , b i r b a r d a k s u , ik i f ın ­
sık sık yemeyi önerirler.
dık y ü z ü n d e n b i r s a a t e y a k ın h a z ım
Bu bilginin, "az"
g e m i n e t â b i tu t u lu y o r . B u n u g ü n d e
kısmı doğru ama
^ Ç k e z y a p t ığ ın ız ı v e s i s t e m i n iz i b u
"sık sık yemek"
s e b e p le n e k a d a r y o r m u ş o l a b i l e c e ­ vurgusu beden
ğinizi b i r h e s a p e d in v e o fın d ığ ı a ğ - açısından bir başka
2ln ız a o n a g ö r e a t ın d e r i m b e n . sıkıntıdır.
91
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

İki Öğün Arası Süre Ne Kadar Olmalı?

Sık sık yemek, en az, çok yemek kadar beladır. Hatta
daha da beterdir. Çünkü çok yeseniz ama sık yemeseniz
mesela iki öğün arasına -arada bir şeyler yememek şartıyla-
beş saat bir ara koysanız vücut yine de onu hazmeder ve o
gıdayı bir şekilde vücuda yararlı hale getirir. Ama siz sürek­
li yediğiniz takdirde, beden asla gerçek hazmı sağlayamaz,
gerçek hazmı sağlayamadığı için de hücrelerin o besinden
alacağı gıda, yerine varamaz.
İ b n - i S i n a ’y a sormuşlar " Hastalık nedir?” diye. O da “Bir
önceki yediğini sindirmeden ikinci bir yemeği yemektir. ” ceva­
bını vermiş.

T a b ii b i z s i n d i r m e y i , m i d e m i z d e k i g ıd a l a r ın ö ğ ü t ü lü p b a ­
ğ ı r s a k l a r a g e ç m e s i o l a r a k a n lıy o r ız. H â l b u k i a s ıl h a z ım ve
s i n d i r im o n d a n s o n r a b a ş lıy o r . G e r ç e k s i n d i r im , y e n ile n gı­
d a l a r ın , a y r ış t ır ılıp h ü c r e l e r t a r a f ı n d a n k u l l a n ıla b il e c e k hale
g e t i r i lm e s i d i r k i o d a a s l a 5 - 6 s a a t t e n ö n c e g e r ç e k le ş m e z .

Sık Yemek, Pişmiş Aşa Su Katmaya Benzer

K o n u y u , e v h a n ım l a r ın ın iyi b i l d i k le r i b i r y e m e k p işirm e
m i s a li ış ığ ın d a iz a h e t m e k i s t e r i m :

D i y e l im k i e t li s e b z e l i b i r t ü r l ü y a p ıy o r s u n u z . M a l z e m e n
h a z ır la y ıp t e n c e r e y i a t e ş e k o y d u n u z . A r d ı n d a n 1 0 - 1 5 d a k i­
k a s o n r a h a t ır l a d ın ız k i y e m e ğ e s o ğ a n k o y m a y ı u n u t m u ş s u ­
n u z v e y a b i r ş e y l e r d a h a i la v e e t m e k i s t e d i n i z . A ç t ın ız ten ­
c e r e n in a ğ z ın ı b i r s o ğ a n d o ğ r a y ı p t e k r a r k a p a t t ın ız . S o n ra
d a h a 5 - 1 0 d a k i k a g e ç m e d e n , “ Y a b u n u n b i r a z s u y a d a ih'
tiy a c ı v a r ! ” d e d i n i z v e b i r b a r d a k d a s o ğ u k s u i la v e ettiniz-
A r a d a n f a z l a z a m a n g e ç m e m i ş t i k i b a ş k a b i r ş e y d a h a e k le

92
 H astalik Yapan Dlsi .i.nmi: F aktokm-ik

m ek i s t e d in iz v e h a k e z a . Y a n i o te n c e r e y i a t e ş e k o y d u k t a n
sonra e n a z ü ç b e ş k e r e a ç ıp a ç ıp b a ş k a b a ş k a m a lz e m e l e r
ilave e ttin iz . S o r a r ı m s i z e : O y e m e k , y e m e k o lu r m u ? P i ş s e
bile n e k a d a r z a m a n a lır v e n e h a l e g e l i r ?

Veya k u r u f a s u l y e k o y d u n u z o c a ğ a . A r a d a n y a r ım s a a t
geçti, a ç tın ız k a p a ğ ın ı b i r a v u ç d a n o h u t i la v e e t t in i z . A r a ­
dan b ir m ü d d e t g e ç t i b u k e z d e s u y u a z a l m ı ş t ı r d iy e s u i la ­
ve ettin iz. O y e m e k p i ş e r m i ? P i ş m e z . P i ş s e b i l e b a ş k a b a ş ­
ka m a lz e m e le r le t a d s ı z b i r h a l alır. Y e m e s i sık ın t ılı o lu r , t a d -
lar a ç ığ a ç ı k a m a m ış o lu r .

H a z ım o la y ı d a a y n e n b u d u r u m a b e n z e r . Ç ü n k ü h e r ş e ­
yin bir u s u lü v e p r o g r a m ı v ar. S a a t in i k u r u p a t e ş e k o y d u ğ u ­
nuz v e a r tık ıs lık la r la y e m e ğ i k a y n a t m a y a b a ş l a d ı ğ ı n ı g ö s ­
teren d ü d ü k l ü t e n c e r e n i z e , a ç ıp b a ş k a ila v e l e r y a p m a n ız ın
doğru o lm a m a s ı g ib i, b i r p r o g r a m d a h il i n d e ç a l ı ş a n m i d e ­
nin h a z ım s i s t e m i d e a r a m ü d a h a l e l e r i k a l d ı r m a z v e s a ğ l ı k ­
lı bu lm az .

Sindirim Sisteminin Programı Nasıl İşler?

K a b u l e t s e n iz d e e t m e s e n iz d e s i n ­
dirim s i s t e m in in d e t ıp k ı ç a m a ş ı r m a ­ ^G erçek sindirim
kin e n iz dek i v e y a fır ın ın ız d a k i g i b i d a ­ yenilen gıdaların ,
kik bir p r o g r a m ı v a r d ır v e b u k u r a lla - ayrıştırılıp hücreler

ra gö re ça lışır .
tarafından
kullanılabilecek hale
B una g ö re m e se la 250 g ra m lık getirilmesidir ki o
bir y iy e c e k , m i d e d e e n a z 2 - 3 s a a t da asla 5-6 saatten
alır v e a n c a k o k a d a r s ü r e s o n r a önce gerçekleşmez.
a8 *r s a k la r ın e m i l im y a p a b ile c e ğ i Yediklerimizin midede
•r k ıv a m a e r i ş i r k i b u , d a h a b i r i n c i kalış süresi ise 1-2 saat
arasında değişir.
azım s a f h a s ı d ı r . B u s ü r e b a z e n y e -

93
 C an Uo i .azhan Ç ikar

n i le ıı y iy e c e k l e r i n c i n s i n e v e y a p ı s ı n a g ö r e 6 s a a t h a t t a 8
s a a t s ü r e b i li r .

O iş le m in a r d ı n d a n ik in c i h a z ım s ü r e c i b a ş l a r . Y a n i v ü ­
c u d a y a r a rlı m in e r a l v e g ıd a l a r ın b a ğ ı r s a k l a r d a n e m i l ip k a n a
a lın m a s ı v e o r a d a n d a k a r a c i ğ e r e g i d i p ş e k e r e , y a ğ a v e b e n ­
z e r i u n s u r l a r a d ö n ü ş t ü r ü l m e s i s ü r e c i .. . O n d a n s o n r a d a o
g ıd a l a r ın y in e k a n y o lu y la t a ş ı n ı p h ü c r e l e r d e v ü c u t iç in g e ­
re k li e n e r ji v e o n a r ım iş l e m i iç in k u l l a n ılm a s ı g e lir.

B ir in c i h a z ım d e v a m e d e r k e n y e n e n u f a c ı k b i r lo k m a
d a h i m i d e n i n h a z ım s ü r e c i n i b o z a r . O y e d iğ in iz l o k m a , ö n ­
ce k i y e m e k le k a r ışt ığ ın d a h a z m o lu n a m a y a c a ğ ın d a n m aya­
la n m a y a v e ç ü r ü m e y e b ır a k ılır . Ö n c e k i y e m e ğ i d e b o z u p
ç ü r ü t e r e k m i d e d e e k ş i m e y e , y a n m a y a , g a z v e ş iş k i n li k y a p ­
m a y a n e d e n o lu r .

E s a s ı n d a i n s a n d i k k a t e d e b i l s e , n e y in m i d e s in i b o z d u ğ u ­
n u , y a n m a y a h u t e k ş i m e n i n n e r e d e n k a y n a k la n d ığ ın ı bilir.
A m a i n s a n la r y e m e i ç m e k o n u s u n a k a f a y o r m a d ık la r ı için
b u n u d ü ş ü n m e z le r . O y s a a r a b a l a r ı n a k o y d u k l a r ı y a k ıtın iyi
m i k ö t ü m ü o l d u ğ u , m o t o r a u y g u n o l u p o lm a d ığ ın ı h e m e n
h e r k e s bilir. O y ü z d e n d e a r a b a s ı n ı n h u y u n u ö ğ r e n m i ş olan
b ir s ü r ü c ü , h e r s e r v is in y a k ıt ın ı k u l l a n m a z . B e l l i b i r m a r k a ­
sı v a rd ır, o n u a ra r . H a l b u k i o d a b e n z i n d i r o d a b e n z i n am a
b ile n b ilir k i d u r u m h iç d e g ö r ü n d ü ğ ü g i b i d e ğ ild ir .

D a h a s o n r a k i s a y f a l a r d a s i z e m i z a ç l a r a g ö r e g ıd a l a r ın bir
ta s n ifin i v e r e c e ğ i m . N e d e n g ı d a s e ç im i n i n e n a z a r a b a n ız ın
y a k ıt s e ç im i k a d a r ö n e m l i o l d u ğ u n u f a r k e d e c e k s in i z .

Ü s t e l ik ç o ğ u m u z b i r s o n r a k i ö ğ ü n ü , d a h a b ir in c i haz m ı
t a m a m l a m a d a n y e riz . İ n s a n ın b i r s o n r a k i ö ğ ü n ü y e m e z a ­
m a n ı, g e r ç e k a n l a m d a , y e d i ğ i m i z g ıd a l a r ın h ü c r e l e r d e k u l­
la n ılm a sı s ü r e c i o la n ü ç ü n c ü h a z ı m d a n s o n r a o lm a lıd ır . Fa-
kat in s a n la r o k a d a r s a b ır l ı o lm a d ık l a r ı iç in h a z ık h e k i m ­
ler "Bari birinci hazmın tamamlanmasını bekleyin... ” d e m i ş ­
ler ki o d a e n a z e v e t e n a z ( g ıd a n ın c i n s i n e g ö r e d e ğ i ş m e k ­
le b e r a b e r ) 2 - 3 s a a t tir .

Cennet Halkı İki Öğün Yer

S o n z a m a n l a r d a s ö z ü e d il e n v e T ü r k i y e ’d e d e y a y g ın ­
laşmaya b a ş l a y a n M e t a b o l i k B a l a n s g i b i y ö n t e m l e r , "birinci
bazını tamamlanmadan asla bir şey yenilmemesi" e s a s ı n a d a ­
y an m ak tad ır.

B ö y le o lu n c a i n s a n iç in g ü n d e e n f a z l a ik i k e r e y e m e k
vemc ş a n s ı k a lıy o r. V e y a k a h v a ltıy ı ç o k e r k e n y a p m a k k ay -
“Mü­
dıvla e n f a z l a ü ç . . . E s k i İ s l a m t a b a b e t k it a p l a r ı n d a
min, günde bir öğün, insan günde iki öğün, hayvan günde üç
öğiinyer." d iy e b i r h ü k ü m s ık s ık v u r g u la n ır .
K u r’a n ’ın t a r i f e t t iğ i c e n n e t e h li d e g ü n d e ik i k e r e y e m e k
yerler: “ Orada boş sözler değil, sadece ‘selam’ ( e s e n l i k / b a r ı ş /
sözü işitirler. Ve sabah akşam rızıklarınt ha­
h u z u r /h o şn u tlu k )
zır bulurlar." (Meryem, 62)
Tabii b iz c e n n e t y u r d u n u y a ln ız c a
ölüm ö te s i n d e b i r m e k â n o la r a k t a s a v ­ ✓ insanın bir
vur e ttiğ im iz iç in b ö y le b i r y e m e u s u lü sonraki öğünü yeme
>le b u ra d a k i h a y a tım ız ı d a c e n n e t e d ö ­ zamanı, gerçek
n ü ştü r e b ile c e ğ im iz i a k lım ız a g e t ir m e - anlamda, yediğimiz
gıdaların hücrelerde
■ j2- O y sa K u r ’a n , c e n n e t h a y a tın ı d e ­
kullanılması süreci
ğil, d ü n y a h a y a tın ı t a n z i m e t m e k iç in
olan üçüncü hazımdan
oize g ö n d e r ilm iş tir . C e n n e t h a y a tın ı
sonra olmalıdır. Oysa
a biz o n d a n ib r e t a lıp b u r a d a d a h i
çoğumuz daha birinci
°na b e n z e r ; r a h a t v e h u z u r lu b i r h a y a t hazmı bitirmeden
i r e b il e l i m d iy e s ık s ık h a tırla tır. yeniden yemek yiyoruz.

95
 C an B o Oazdan (,'ikak

B i z e b i ld ir ild iğ in e g ö r e c e n n e t t e h a s t a l ık y o k t u r , s ı k ı n ­
tı y o k tu r , y e d ik le r im iz in f a z l a lık y a p ıp v ü c u d u m u z d a n k a ­
z u r a t o la r a k a t ılm a s ı y o k tu r . O r a s ı b u y ü z d e n c e n n e t t i r z a ­
te n . E ğ e r b iz , K u r ’ a n ’d a t a s v ir e d il e n c e n n e t e h lin in h a l l e ­
rin i b u r a d a k e n d i m i z e t a t b ik e t s e k , e b e d î y a ş a m a k a b il i y e ­
tin i e l d e e d e m e y i z a m a m e v c u t ö m r ü m ü z ü c e n n e t h a y a t ın ­
d a o ld u ğ u g ib i r a h a t, h a s t a l ık s ız v e a s u d e b i r ş e k i l d e g e ç i ­
r e b ilir iz .

Ölüm "Takdir" Sağlık "Mukadderattır

A lla h s a ğ l ığ ın k a d e r i ile e c e li n k a d e r in i ( p r o g r a m ın ı) b i r ­
b ir in d e n ayrı t u t m u ş . İ n s a n ı n s a ğ l ığ ı ile e c e li n i n b i r b ir in d e n
fa r k lı o ld u ğ u n u n g ö s t e r g e l e r i v a r : M e s e l a ç o k s a ğ lık lı b ir
in s a n a n id e n ö le b i li r k e n s a ğ l ı k p r o b l e m l e r i o la n b ir i, - b e lk i
d e ö lü m ü i s t e d i ğ i h a l d e - u z u n s ü r e o d e r t l e b i r l i k t e h a y a tı­
nı sü r d ü r e b iliy o r .

Çünkü ölüm b ir “takdir”, sağlık b ir “mukadderat"tır.

T a k d i r ’i d e ğ i ş t i r m e k , ç e k i r d e ğ i n i ç in d e k i g e n e t i k d iz ilim e
m ü d a h a le e t m e k k a d a r z o r d u r. A m a m u k a d d e r a ta m ü d a ­
h a le , ir a d e n in k u l l a n ım ş u u r l a r ı i ç in d e d ir . Y a n i s a ğ l ık l ı o l ­
m a k b i r y ığın ş a r t l a r a b a ğ l ı d ı r v e i n s a n ın i r a d e s i n i k u l l a n m a ­
sın ı i c a p e ttir ir. A m a ö m ü r ö y l e d e ğ il . B i r i n s a n ın y e r y ü z ü n ­
d e n e k a d a r k a l a c a ğ ı n a C e n a b - ı H a k k a r a r v e rir .

Y e r y ü z ü n d e k a lm a n ın d a h i h i k m e t le r i ; y a n i u y u l m a s ı g e ­
r e k e n b i r t a k ım p r e n s i p le r i v a r d ı r k i ö m r ü u z a t ır . M e s e l a s a ­
d a k a o n la r d a n b ir id ir . M ü s t a k i m v e m u t l u y a ş a m a k o n la r ­
“ecel” k e l im e s i
d a n b i r i d i r . .. N i t e k im A lla h , ö l ü m v a k t i n i
ile t a n ım la r . E c e l , “tehir edilebilir, ertelenebilir” a n l a m ın a g e ­
lir. B u , ç o ğ u i n s a n ın a s l ı n d a b u b e d e n i n i n fıtr î m i a d ı m d o l ­
d u r m a d a n g ittiğ i a n l a m ın a g e lir. N i t e k i m b i r a y e t t e “Allah

96
 H astalik Y apan B i:sli:nmk F aktori.it

alır o canlan öldükleri zaman; ölmeyenleri de uyuduklarında.

Sonra haklannda ölüm kararı verdiklerini alıkoyar, diğerleri­
ni belirlenmiş bir süreye kadar ( m i a d ın ın d o l m a s ı z a m a n ı n a
k a d a r ) salıverir. Şüphesiz ki bunda düşünecek bir kavim için
(yani d o ğ r u y a ş a d ığ ı t a k d i r d e ö m r ü n ü u z a t a b i l e c e ğ i n i a n l a ­
yan i n s a n la r iç in ) deliller vardır." (Zümer, 42) b u y u r u r .
M a m a f i h K u r ’a n ’ın t e lk i n l e r in d e n a n l a d ığ ım ız k a d a r ı y ­
la e n a z ü ç ç e ş it e c e l t a n ı m ı v a r d ır . B u t a n ı m l a m a b i z e s a ğ ­
lıklı v e "sünnetullah”& u y g u n y a ş a m a n ın ö m r ü d a h i u z a t a ­
b ile c e ğ in i g ö s t e r iy o r . İ ş t e b a k ın b u n d a n 6 0 - 7 0 s e n e ö n c e
T ü rk iy e ’d e o r t a la m a ö m ü r , 5 3 yıl c i v a r ın d a id i. C e n a b - ı A l ­
lah "Yoksa kötülük işleyenler ( i c t e r a h u ’s - s e y y i a t i = v ü c u t l a ­
kendilerini, inanıp salih amel işle­
rına c e r a h a t d o l d u r a n l a r ) ,
yenler gibi ( s a ğ lık lı y a ş a y a n l a r g i b i) kılacağımızı; hayatlannın
ve ölümlerinin bir olacağını mı sanıyorlar? Ne kötü hüküm
veriyorlar. (Y a n ılıy o r la r .) Allah, gökleri ve yeri, ( s e b e p s o n u ç
ilişkileri iç in d e ) hak ve hikmete uygun olarak, herkese kazan­
dığının karşılığı verilecek şekilde yaratmıştır. Kimseye zulme-
dilmemiştir, edilmez " (Casiye 21-22) b u y u r u r .

İnsan Ölümsüz Değil

Ş i m d i l e r d e ü lk e m i z i n s a n ın ın o r t a l a m a ö m r ü 6 5 - 7 0 vıl
c iv arın d a. B u s ü r e J a p o n y a ’d a 1 0 0 ’l e r e d a y a n d ı. F a k a t b u
d e m e k d e ğ il d ir k i i n s a n u y g u n y a ş a s a ö lm e y e c e k . H e r v a r ­
ağın, b ir d e fıtr î s o n k u l l a n ım s ü r e s i v a r d ır . B i z i m b u r a d a
b a h s e ttiğ im iz t e d b ir l e r , k e n d i s i n e b i r s o n k u l l a n ım v a k t i t a ­
yin e d ilm iş ş u b e d e n i n , b u s ü r e i ç in d e d ü z g ü n , i ş le v in i y i­
tirm e d e n , s a ğ lık lı v e h u z u r lu b i ç i m d e k u l l a n ım ın ı ö n g ö r ü r .
Yoksa ö lü m s ü z l ü ğ ü d e ğ il . Ç ü n k ü ö lü m ü d e a r a m ı z d a t a k d i r
ed en A l la h ’t ır v e h i ç b i r v a r lık b u h ü k ü m d e n y a k a s ın ı k u r t a ­
r m a z . (Vakıa, 60)
 C an B oğazdan Ç ikak

Nuh tu fa n ın d a n b a h s e t t i ğ i m iz sa tırla rd a , C e n ab -ı
H a k k ’ ın t u f a n d a n s o n r a i n s a n la r ın ö m r ü n ü s e k i z y ü z lü -
d o k u z y ü z lü r a k a m l a r d a n e n f a z l a 1 2 0 ’li r a k a m l a r a ç e k t i ğ i ­
ni h a t ır la t m ış t ık . (T e v r a t , Tekvin B a h s i )
B i r a ğ a ç g ib i, b i r h a y v a n g i b i, i n s a n ın d a b i r m i a d ı v a r ­
d ır. A m a in s a n la r ın y ü z d e 9 5 ’i m i a d ın ı d o l d u r m a d a n g e ­
ç e r g id e r le r . Ç ü n k ü in s a n la r ın e k s e r i s i y a b e s l e n m e y i b i l ­
m e z , y a b e d e n i n i d o ğ r u k u l l a n m a y ı . .. B ö y l e c e b u r a h m a n i
v e m u c iz e v î d ü z e n e k l e r b ü t ü n ü o la n b e d e n i , m i a d ı d o l m a ­
d an h arap eder.

D e m e k k i i n s a n p e k a l a c e n n e t h a y a tın ın u s u ll e r i n i b u r a ­
d a d a t a t b ik e d e r e k ö m r ü n ü n s o n d e m i n e k a d a r s a ğ lık lı v c
m u tlu y a ş a y a b i l m e i m k â n ın a sa h ip t ir .

Yediklerimizle Beslenen Varlıklar

B u g ü n m a a l e s e f i n s a n la r , - ö z e ll i k l e d e k a d ı n l a r v e ç o ­
c u k la r - g ü n ü n n e r e d e i s e t a m a m ı n ı s ü r e k l i b i r ş e y l e r ç i ğ n e ­
y e r e k g e ç ir iy o r la r . Y ü r ü r k e n , o t u r u r k e n , k o n u ş u r k e n , s o h ­
b e t e d e r k e n , f ilm i z l e r k e n . .. h e r y e r d e v e h e r d a i m b i r ş e y ­
le r t ık ış tır ıp b e d e n l e r i n i b i r ç ö p ö ğ ü t m e k u t u s u n a d ö n ü ş ­
tü r ü y o r la r . B u v ü c u t , i ç in e g i r e n l e r k o n u s u n d a s a d e c e bir
ç ö p ö ğ ü t m e k u t u s u o l s a y d ı y in e d e r t d e ğ i l d i . A m a y a z ık ki
ö y le d e ğ il .

O y e d ik le r im iz d e r t , h a s t a l ı k , h u y o lu y o r v e s o n u n d a d a
k a d e r e d ö n ü ş ü y o r . Y e d ik l e r i m i z i n , iç ti k l e r i m i z i n b ü n y e m iz ­
d e a ç ığ a ç ık a r d ık la r ı k o k u l a r v e b u k o k u l a r ın b i z e m u s a lla t
e ttiğ i y a r a t ık la r is e işin c a b a s ı . . .

H a t ır la y ın P e y g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) "Bana Cebrail gel­

meseydi, sarımsak yerdim... ” b u y u r a r a k y e d i ğ i m i z g ıd a la r ın ,
b iz im le b ir lik te b u l u n a n v e b i z i m s e v k v e i d a r e m i z e h iz m e t

98
 H astalik Yapan B lsi.lnmi: F akioki.it

ed e n g ö r ü n m e y e n v a r lık la r ın ü z e r i n d e n e g i b i e t k il e r y a r a t ­
tığını a ç ık ç a i f a d e e t m e k t e d i r . Y a n i a l e l a d e b i r s a r ı m s a ğ ı n
C e b ra il ( a s ) ’ı r a h a t s ız e t t iğ i n i in s a n a k lın a b i l e g e t ir e m iy o r .
Ö y le d e ğ il m i ?

Ş im d i d ö n ü n k e n d i y e d i k l e r i n i z e b i r b a k ın . S o n r a d ü ­
şü n ü n s iz in le b i r l i k t e y a ş a m a k z o r u n d a k a la n m e l e k l e r s i z ­
den n e le r ç e k i y o r . .. İ n s a n l a r ın h iç d e ü z e r i n d e d u r m a d ı k ­
ları a m a b a ş ım ız a g e l e n k a z a v e b e la l a r ın h a k e d i ş i n d e c i d ­
di e tk is i b u l u n a n k o k u l a r m e s e l e s i n e “ K o k u l a r ” b a h s i n d e
d ah a g e n i ş t e m a s e d e c e ğ i m .

Âdem Olmak, Az Yemekledir

Ş u n u h e p im i z b iliy o r u z , b ü t ü n t e m i z k a lp l i le r i n , “ehlul-
Itih” d e n il e n e r m iş le r i n v e v e lile r in o m e r t e b e l e r e v a r m a l a ­
rının a l tın d a m ü t h iş b i r riyazet disiplini y a t m a k t a d ır . Çünkü
şu in sa n d e n il e n v e b i r t ü r h a y v a n o la n m a h l u k u n “Âdem”
d en ilen “ Yaratıct’ya muhatap varlık” m e r te b e sin e ç ık m a sı,
im an d a n s o n r a a n c a k sık ı b i r r i y a z e t l e m ü m k ü n d ü r . Y a n i
az y e m e k le . D e m e k k i a z y e m e k , s a d e c e s ıh h a t iç in d e ğ il ,
b e şerî g ö z e n e k l e r im i z i n a ç ıl m a s ı iç in
de g e r e k lid ir . Ç ü n k ü “tabiatı hayvan Tasavvuf,
olan” in s a n ın n a s i y e le r i v e İlah î fe y z i
nefsin hallerinin
alm ak ü z e r e v a r e d i l m i ş g ö z e n e k l e r i, Allah'ın rızasına
an cak a ç l ık l a a ç ılır v e t e m iz le n ir . uygun olarak
düzenlenmesidir ki
T a sa v v u f, n e f s i n h a lle r in in A l l a h ’ın
o n u n da ilk ve son
rız asın a u y g u n o la r a k d ü z e n le n m e ­
z d ir ki o n u n d a ilk v e s o n b a s a m a ğ ı
basamağı riyazet
riyazet v e a z y e m e k tir .
ve az yemektir.
Riyazet, ciddi
Evet “Allah’ın rızası” d iy e , d ah a
bir yeme içme
Çok a h ire t h a y a tın a b a k a n b ir h a k i k a t
disiplinidir.

99
 C an B oğazdan Ç ikar

v a rd ır. O “rıza”n ın d ü n y a y a b a k a n y ü z ü ; y a n i “Allah’ın rıza­

sı " i fa d e s in in d ü n y a d a k i p r a t i k h a y a tım ız a b a k a n y ü z ü , İlahî
u s u l v e e s a s l a r a -y an i d o ğ a d a g e ç e r li u s u lle r e - u y g u n h a r e k e t
e t m e k t e n d o ğ a n v e h a y a tı d o ğ r u t a n z i m e t m e m i z e h iz m e t
e d e n iç h u z u r v e s e v in ç tir . S ü n n e t u ll a h d e d i ğ im i z e v r e n s e l
k u r a lla r a u y u m lu lu k t a n d o ğ a n iç h u z u r v e s a ğ lık lı y a ş a m a s e ­
v in c iy le t a ç la n m ış b ir y a ş a m , A l la h ’ ın r ız a s ın a m a z h a r iy e tin
d ü n y e v î b o y u t u d u r . Y an i A l la h ’ın r ız a s ın a e r m iş in s a n , d ü n ­
y a d a d a k e y ifle y a ş a m a y ı b i l e n i n s a n d ır b i r a n la m ıy la .

Bir Sık Yeme Rahatsızlığı: Diyabet

İ n s a n v ü c u d u e n k ıy m e tli m a d d e l e r i n i , iç s a l g ı b e z le r in in
d o ğ r u ç a l ış m a s ı iç in h a r c a r . V ü c u d u n g ü n l ü k e n e r ji ü r e t i ­
m in in y ü z d e 3 0 - 4 0 ’ı h a z ım i ş l e m l e r i n i g e r ç e k l e ş t i r m e k için
k u lla n ılır. B ü t ü n f o n k s i y o n l a r ıy l a b e y n i n .i z i n b u e n e r ji ü r e ­
tim d e n k u lla n d ığ ı m i k t a r i s e s a d e c e y ü z d e 2 0 ’d ir. Y a n i d ü ­
ş ü n ü n k i h a z ım v e o h a z ım iç in g e r e k li e n z im l e r in ü r e t i l ­
m e s in e h a r c a n a n e n e r ji , b e y n i m iz in , t ü m f o n k s i y o n l a r ı için
h a r c a d ığ ı -ki b u n u n i ç e r i s i n d e s i n d i r im s i s t e m i n i y ö n l e n d ir ­
m e d e v ar- k u l l a n d ığ ı e n e r ji n in ik i k a tıd ır .

B i z s ü r e k li b i r ş e y l e r y iy e r e k , v ü c u d u m u z u n b a ş k a a l a n ­
la r iç in h a r c a m a s ı g e r e k e n e n e r ji s i n i d e h a z ım v e sin d ir im
h iz m e tin e y ö n l e n d ir m iş o lu r u z . B u d u r u m , iç s a l g ı b e z l e r i ­
m iz in d e d u r d u r a k b i l m e d e n y e n i e n z im v e s a l g ıl a r s a l g ıl a ­
m a s ın a n e d e n o lu r .

S a ğ lık lı o la b il m e k iç in , h e r ş e y d e n ö n c e k u s u r s u z i ş l e ­
y e n v e b ir b ir iy le u y u m i ç in d e ç a l ı ş a n iç s a l g ı s i s t e m i n e sa h ip
o lm a m ız g e r e k iy o r . V ü c u d u n iç f o n k s i y o n l a r ın ı d ü z e n l e y e n
iç s i s t e m d e k i b i r a r ız a “kelebek etkisi” m e y d a n a g e tir ir . B i ­
lin d iğ i g ib i, b e d e n i m iz i n r u h s a l v e f iz ik s e l fo n k s iy o n la r ın ın

100
 H astauk Y apan B i :si. i: nmi: F aktori.pki

kon tro l a l t ın d a t u t u l m a s ı, s i s t e m l e r v e o r g a n l a r a r a s ı d e n g e -
njn k o r u n m a s ı , h ü c r e f a a liy e tle r in in s e v k v e i d a r e e d il m e s i,
d o k u la rın b e s l e n m e s i , g e r e k t i ğ i n d e y e n i le n m e s i , v ü c u t t a k i
voğun f a a liy e t n e t i c e s i n d e o l u ş a n h ü c r e içi v e d ış ı a t ık l a r ın
v ü c u ttan a t ılm a s ı v e b ü t ü n b u iş l e m l e r i n d ü z e n l i b i r ş e k i l d e
s ü r d ü rü lm e si, e n z im l e r v e h o r m o n l a r s a y e s i n d e d i r . ..

Ve b u e n z im v e s a lg ıla r ı ü r e t e n b e z l e r i m i z v e y a o r g a n l a ­
rımız, a şır ı d e r e c e d e a l ın g a n v e h a s s a s t ır l a r . M e s e l a p a n k ­
reas, in sü lin s a lın ım ın ı d e n g e l e m e k iç in in s a n b i r v e y a ik i
kere ila ç k u l l a n a c a k o ls a , d e r h a l d o ğ a l i fr a z a t ı b ı r a k ı p i ş l e ­
yişini h a p l a r a h a v a l e e d e b iliy o r . B i r k e r e s u n i y o l d a n in s ü li n
alm aya b a ş l a y a n b i r in s a n , o n d a n s o n r a d ı ş a r ı d a n in s ü li n a l ­
m aya m e c b u r k a lır. P a n k r e a s ın in s ü lin ü r e t i m in i t e k r a r d e v ­
reye s o k m a s ı a r t ık ç o k b ü y ü k b i r ç a b a g e r e k tir ir .

Ve ilg in ç tir v ü c u t t a k i b i r t e k s a lg ı b e z i n in iş l e y iş in d e
m e y d an a g e l e n a k s a k l ık v e y a b o z u l m a , d i ğ e r b ü t ü n b e z l e ­
rin v e v ü c u t t a k i t ü m i ş le m le r in d e n g e s i n i e t k i l e m e k t e v e y a
b o z m a k ta d ır. B ö b r e k ü s t ü b e z i n in a r ız a y a p m a s ı n d a n , p r o s ­
tat b e z in in v e y a h i p o f i z b e z i n in e t k il e n m e m e s i i m k a n s ı z ­
dır. O y ü z d e n d e s a l t t e k b i r s a l g ı b e z i n in d ü z e l t i l m e s i ile
u ğ ra şm a k -in sü lin s a lm ım ı iç in s a d e ­
Biz sürekli
ce p a n k r e a s ın d ü z e l ti l m e y e ç a l ış ıl m a ­
bir şeyler yiyerek,
sı gibi- b o ş u n a d ır .
vücudumuzun başka
Z a t e n b i r b ü t ü n o la n v ü c u t s i s t e ­ alanlar için harcaması
m ind e b ö y le t e k li b i r t e d a v i n in b a ­
gereken enerjisini
şarıya u la ş t ığ ı d a v a k i d e ğ il d ir . İ ş t e sindirim hizmetine
Şu k a d a r i le r l e d iğ i s ö y le n e n t ıb b ın , yönlendirmiş oluruz.
P a n k re a sın b o z u l m a s ı n ı n b i r n e t i c e - Böylece iç salgı
s' o la n ş e k e r h a s t a l ı ğ ı n a b u l a b i l d i ğ i bezlerimiz dur durak
Vegâne ç a r e , v ü c u d a d ı ş a r ı d a n in s ü - bilmeden yeni enzimler
*‘n e n je k t e e t m e k t ir , o k a d a r . .. salgılar.

101
 C an B oğazdan Ç ikar

B u g ü n ü n d ü n y a s ı n d a d iy a b e t v e o n u n s e b e p o l d u ğ u h a s ­
t a lık l a r d a n ö lü m , n e r e d e i s e t o p l a m ö lü m l e r in y a n s ı n a y a ­
k ın d ır . 4 0 y a ş a l t ın d a k a l p k r iz i s o n u c u h a y a tım k a y b e d e n ­
le r in y ü z d e 5 1 ’in in a y n ı z a m a n d a ş e k e r i n in ç o k y ü k s e k o l ­
d u ğ u b e lir le n m iş t ir .

Ş e k e r , v ü c u d u m u z iç in h a y a t î b i r m a d d e d i r . N e v a r ki
k a r a c i ğ e r i n ü r e t t i ğ i v e k a n v a s ıt a s ıy l a h ü c r e l e r e u la ş tır ıla n
b u m a d d e n in , h ü c re ta r a fın d a n k a b u l e d ilm e s i, sis te m e d a ­
h il e d il m e s i z o r d u r . K a n d a k i ş e k e r i n h ü c r e t a r a f ı n d a n e m i ­
lip k u l l a n ıla b il m e s i iç in p a n k r e a s ı n ü r e t t i ğ i i n s ü lin h o r m o ­
n u n u n e s a s l ı b i r y a r d ım ın a i h t iy a ç v a r d ır . B a s i t ç e f o r m ü le
e d e c e k o lu r s a k in s ü li n h o r m o n u n u n e n ö n e m l i iş le v i; h ü c ­
re yi, k a n y o lu ile g e l e n ş e k e r i a l m a y a ik n a e t m e s i d ir . K a n ­
d a k i ş e k e r ile b i r l e ş ip h ü c r e y e s in y a l v e r e n i n s ü lin , h ü c r e n in
k a p ıla r ın ı a ç m a s ın ı s a ğ l a r . Bu süreç, karbonhidratların üçün­
cü hazım aşamasıdır. K a p ıla r ım a ç ıp şe k e ri iç e ri a lan h ü cre,
o n u e n e r ji s a n t r a l l e r i n d e i ş l e t e r e k b ü n y e iç in g e r e k li e n e rji
v e h a r e k e t i m e y d a n a g e t ir ir . B ö y l e c e k a r b o n h i d r a t l a r ı n d ö r ­
d ü n c ü h a z m ı d a t a m a m l a n m ı ş o lu r v e y e d i k l e r i m iz b iz im
iç in e n e r ji v e h a y a t o l u r . ..

Demek ki şeker hastalığı, karbonhidratların üçüncü aşama­

sındaki hazım probleminden ibarettir.

KARIŞIK YEMEK
B e d e n i n h a s t a l a n m a s ı n a y o l a ç a n a l ış k a n l ık l a r ım ız d a n
b iri d e k a r ış ık y e m e k t ir . S o f r a d a ç e ş i t s a y ıs ın ı f a z l a t u t m a k ,
g ü n ü m ü z ü n y a y g ın a l ış k a n l ık l a r ın d a n b ir i o l s a d a b u , eski
h e k i m l e r c e p e k t a v s iy e e d il e n b i r y e m e u s u lü o lm a m ıştır -
Tıbbu’n-Nebevî d iy e a n ıl a n e s k i t a b a b e t k it a p l a r ı n d a , P e >'"
g a m b e r im i z ( s a v ) ’in s ü t ile b i r l i k t e e t , b a l ık , y u m u r t a ve
e k ş i y e m e d iğ i h a b e r v e rilir.

102
 I Iastai.ik Yai’an I3i:s u :nmi:ı: F aktörü :(

E s a s ı n d a - ile r id e m i z a ç l a r b a h s i n d e d e t a y l a n d ı r a c a ğ ı m ı z
üzere- in s a n la r g i b i h a y v a n v e g ıd a l a r ın d a f a r k lı m iz a ç l a r ı
vardır. K im i g ı d a l a r t e k il o la r a k y e n d i k le r i n d e i n s a n a c i d d i
favda s a ğ l a r k e n b i r b a ş k a g ı d a i le a l ın d ığ ın d a f a y d a d a n ç o k
zarar v e re b ilir .

M e s e la s ü t v e s ü t ü r ü n le r i y a lın o la r a k i n s a n iç in ç o k f a y ­
dalıdır. K e z a y o ğ u r t m u h t e ş e m b i r g ıd a d ır . A y n ı ş e k i l d e e t
de in s a n o ğ lu n u n o l m a z s a o lm a z g ı d a l a r ın d a n b i r i d ir v e p r o ­
tein d e p o s u d u r . B u n l a r ın h e r b ir in i ayrı ö ğ ü n l e r o l a r a k y e ­
d iğ im iz d e b ü y ü k f a y d a v e r ir k e n h e p s i n i b i r l i k t e t ü k e t t i ğ i ­
m izde, d e ğ il f a y d a v e r m e k b a ş l ı b a ş ı n a b i r m u s i b e t k a y n a ğ ı ­
na d ö n ü ş e b iliy o r v e b i r l i k t e l i k le r i n d e n v ü c u t iç in c i d d i e n -
d ik a sy o n la r d o ğ a b iliy o r .

K eza et ile ekmek d e ö y le d ir. İ b n i S i n a , e t ü r ü n le r i ile s ü t

ürünleri a r a ş m a e n a z s e k i z s a a t li k b ir z a m a n a r a lığ ı k o n u l ­
ması g e r e k tiğ in i v u r g u la r. B u g ü n p e k b il in m e s e v e u y g u la n -
m asa d a a y n ı s a k ın c a e t ile e k m e ğ in b ir lik t e y e n m e s i n d e d e
söz k o n u su d u r . A n c a k , illa d a e t e k m e k l e y e n i le c e k s e , e k m e ­
ğin et su y u n a b a t ın l ıp ö y le y e n m e s i ta v s iy e e d ilm iş t ir . A m a
işte in sa n o ğ lu , -ki b u ik isin in b irlik te
yenm esi ö z e llik le b i z i m le z z e t k ü l t ü r ü ­
m üzün t e m e l ta ş l a r ın d a n b irid ir- h e p e f ürünleri ile s üt
lezzeti s a ğ lığ ın a t e rc ih e d e g e lm iş t ir . ürünleri arasına en az
sekiz saatlik bir zaman
E n d ik a s y o n d u r u m u , i la ç l a r d a d a
aralığı konulm ası
g ö z le m le n e b ile n b ir e t k id ir . M e se ­
gerektiğini vurgular.
la birb iri ile k u lla n ıla b ilir liğ i t e s t e d il-
Bugün pek bilinmese ve
mi§ iki ila ç v a r d ır k i b a z ı b ü n y e l e r d e
uygulanmasa da aynı
u m u lm a d ık b i r t e p k im e y e y o l a ç a r .
sakınca et ile ekmeğin
Sık d u y a r s ın ız , f ila n i la c ı a l a n l a r g r e y ­
birlikte yenm esinde de
furt su y u i ç m e s i n d i y e . ..
söz konusudur.

103
 C an B oğazdan Ç ikak

E v e t ç ü n k ü g r e y f u r t s e n t e t i k / d o ğ a l o lm a y a n ila ç la r ın t e ­
sirin i y o k e d e n ç ö z ü c ü b i r k im y a y a s a h ip t ir . S e n t e t i k ila c ın
k e n d i s i , v ü c u t iç in b i r t e h d i t o la r a k a l g ıl a n d ığ ın d a n , b i r tür
ç ö z ü c ü o la n g r e y f u r t , o n u n e t k is in i g i d e r m e k ü z e r e h a r e k e ­
te g e ç e r . B u d a a l ın a n ila c ın e t k is in i n ö t r a li z e e d e n b i r d u ­
ru m o l d u ğ u n d a n s e n t e t i k ila ç la r ın g r e y f u r t ile a l ın m a m a s ı
ö z e l l i k l e v u r g u la n ır .

Köfte Kaşarlanırsa...
Y in e s ü t ile b a l ığ ın b i r l i k t e y e n m e m e s i la z ım g e ld iğ in i
h e p im i z b ilir iz . B a l ı ğ a d a i r b ö y le y a y g ın b i r k a n a a t s ö z k o -
n u su ik e n k im s e et ile yoğurdun veya ayranın birlikte yenme­
sinin d e s a k ın c a l ı o l d u ğ u n u b i l m e z . O y s a b i z d e n ö n c e k i ş e ­
ria t o la n T e v r a t, e t ile s ü t ü r ü n l e r i n i b i r l i k t e y e m e y i h a r a m
k ılm ış tır . M c D o n a l d ’s b ü t ü n c a b a l a r ın a r a ğ m e n İ s r a i l ’e
h â lâ C h e e z b u r g e r ’i s o k a b i l m i ş d e ğ il d ir . Ç ü n k ü C h e e z b u r -
g e r , p e y n ir ile e t i n b i r l i k t e s u n u l d u ğ u k a r ış ık b i r h a m b u r g e r
tü r ü d ü r . O y ü z d e n d e İ s r a i l h ü k ü m e t l e r i , b u M c D o n a l d ’s
ü rü n ü n ü y a sa k la m ış d u r u m d a .

K e z a b iz im m e şh u r kaşarlı köftemiz d e i n s a n sa ğ lığ ın a

f a y d a d a n z i y a d e z a r a r v e r m e k t e d i r . Ş i m d i l ik ö r n e k k a b il i n ­
d e v e r d i ğ i m i z b u h u s u s l a r ı , i le r i d e y e m e k l e r b a h s i n d e d a h a
d a d e tay la n d ır a c ağ ım .

Ö n c e k i b ö l ü m l e r d e d e ğ i n d i ğ i m ü z e r e , İla h î m e t i n l e r d e ­
k i e m i r v e y a s a k l a r , ö z ü i t ib a r iy le in s a n ın d o ğ a s ı ile ilgilid ir.
T e v r a t v e K u r ’a n g i b i v a h y e d a y a l ı k a y n a k la r ın ih t iv a e t t ik l e ­
ri e m i r v e y a s a k l a r , a y n ı z a m a n d a e v r e n s e l k a n u n l a r ile m u ­
ta b ık tır la r .

M e s e l a İ s r a i l o ğ u l l a r ı n a b a ş l a n g ı ç t a h e r ş e y h e la l d i. H z -
Y a k u b ( a s ) ’ m r iy a z e t iç in k e n d i s i n e k o y d u ğ u ş a h s î y a s a k l a r

.104
 I Iastauk Yapan B lsi .i.nmi : F aktoki.i:i

d ış ın d a h e r ş e y i y iy e b i l i y o r l a r d ı. K u r ’ a n d a b i z e b a ş l a n g ı ç ­
ta " Beni İsrail’e tüm gıdaları helal kılmıştık. ” (Ali İmran, 93)
der. B u a ç ı k l a m a l a r g ö s t e r i y o r k i, H z . İ b r a h i m ’in s o y u n ­
d a n g e l e n l e r in ; d a h a g e n i ş b i r y e m e - i ç m e l i s t e s i n e s a h i p
( B ) k a n g r u b u n d a n o l m a i h t im a l l e r i y ü k s e k t i . Ç ü n k ü b u
g r u p t a k ile r in y e m e i ç m e k o d e k s i ç o k g e n i ş t ir . F a k a t y in e
g e le n a y e t le r d e n a n l ıy o r u z k i z a m a n i ç e r i s i n d e İ s r a i l k a v -
mi b u h o m o je n k a n y a p ıs ın ı ( m i z a c ı n ı ) , f a r k lı ır k l a r l a k a r ı ­
şa r a k h e t e r o je n b i r h a l e g e t i r m i ş ( b ü y ü k i h t im a l l e (A ) g r u ­
bu y o ğ u n l u k k a z a n m ı ş ) . K o n u y l a ilg ili b i r s o n r a k i a y e t “ Sa­
dece iç yağı ile kemik yağından başka her şeyi onlara haram
kıldık.” (E n ’am, 146) d iy e r e k , o k a v m i n - m u h t e m e l e n - d i ­
ğ e r ır k la r la k a r ı ş m a l a r ı n e t i c e s i n d e k i d u r u m u n u n h ü k m ü ­
nü a ç ık lıy o r . Ç ü n k ü “ iç y a ğ v e k e m i k y a ğ ı ” n d a n b a ş k a e t
y e n m e m e s i, k a n g r u b u A o la n la r a u y g u n b ir h a ld ir. Y o k sa
C e n a b - ı H a k d u r u p d u r u r k e n “ B i z ş u n u h e la l e t t i k , b u n u
h a r a m k ı l d ı k . ” d iy e r e k k e y f î m u a m e l e d e b u l u n m a z . B u
d e ğ iş ik liğ in o l m a s ı iç in b i r d u r u m d e ğ i ş i k l i ğ i n i n d e m e y ­
d an a g e lm e si “ s ü n n e tu lla h ” a u y g u n d u r.

E m r e d il e n ş e y d e m u t l a k m a n a d a i n s a n a y a r a r , y a s a k l a
n a n d a is e m u t l a k m a n a d a z a r a r v a r ­
dır. Y o k sa b i z in s a n la r ın , d in in h e r ­ ^ İlahî
h angi b ir e m ir veya y asa ğ ın a uy­ metinlerdeki emir ve
m a m ız d a v e y a o y a s a ğ ı ih l a li m i z d e yasaklar, özü itibariyle
C e n a b -ı H a k k ’ın i la h lığ ın a v e y a r u b u - insanın doğası ile

h iy etin e -h a ş a - b i r k â r v e y a y a r a r s a ğ ­
ilgilidir. Tevrat ve

lanıyor d e ğ i l d i r . .. Kur'an gibi vahye

dayalı kaynakların
E s a s ı n d a in s a n b a s i t m a n t ık l a d ü ­
ihtiva ettikleri emir ve
şü n d ü ğ ü n d e d e k a r ış ık y e m e n i n k e n ­
yasaklar, aynı zamanda
disin e n e g i b i b i r z a r a r v e r e b i le c e ğ i n i
evrensel kanunlar ile
rah a tlık la f a r k e d e b ilir .
mutabıktırlar.

105
 C an B ch'.azdan Ç ikak

Gıda Gibi Enzimler de Çeşitlidir

Ö n c e k i s a y fa l a r d a sin d ir im s is t e m in in d e k e n d i n e g ö r e bir
y ap ıs ı v e p r o g r a m ı o ld u ğ u n u i f a d e e t m i ş t ik . N i t e k i m m i d e ­
m iz in h e r b ir g ıd a y ı h a z m e t m e k iç in ü r e t t iğ i e n z im l e r b irb i­
rin d e n far k lıd ır. F a r k lı e n z im l e r g e r e k ti r e n y iy e c e k le r birlik-
te y e n ild ik le r in d e , m i d e m i z ilk y e n ile n i e s a s a la n b i r h az ım
p r o g r a m ı b a ş l a t ır v e o n u h a z m e t m e d i k ç e d iğ e r in e g e ç m e z .
A m a b e k l e m e y e a lın a n d iğ e r g ı d a ( la r ) d a b u s ü r e ç t e n e tk ile ­
n e r e k m a y a l a n m a y a b a ş la r . B e k l e t i le n v e b e k l e r k e n m a y a la ­
n a n g ıd a , ö te k i n i n h a z m e d i l m e s ü r e c in i d e b o z a r a k g ıd a la rın
d a h a m i d e d e ç ü r ü m e s i n e v e a s i t le n m e s i n e n e d e n o lu r .

D iy e lim k i k a r b o n h i d r a t l a r ile p r o t e i n le r ( ö r n e ğ in e k ­
m e k l e e t ) b i r l i k t e y e n ild i. B u d u r u m d a m id e n in h az ım
p r o g r a m ı f e s a d a u ğ r a r . Ç ü n k ü p r o t e i n le r i n m i d e d e k i h az ım
s ü r e ç l e r i 1 .5 ila 2 s a a t a r a s ı n d a b i r z a m a n g e r e k tir ir . K a r ­
b o n h i d r a t l a r i s e d u r u m a g ö r e 4 5 d a k i k a ila 1 s a a t a r a s ın d a
m i d e d e k i h a z ım s ü r e l e r i n i t a m a m l a y ı p b a ğ ı r s a k l a r a g e ç e r ­
ler. A m a i k is in i b i r l i k t e y e d i ğ i n iz d e m i d e , p r o t e i n i (b u ö r­
n e k t e e t i ) e s a s a lır v e e n u z u n h a z ım p r o g r a m ı m d e v r e y e s o ­
k a r. E t i h a z m e t m e k i ç in h a r c a d ı ğ ı s ü r e d e k a r b o n h i d r a t m a ­
y a la n ır v e ş e k e r e d ö n ü ş ü r . B u d u r u m t e k r a r e d i p d u r u r s a ,
z a m a n i ç e r is in d e p a n k r e a s ı n s i s t e m a t i ğ i b o z u l u r .

Mide Çamaşır Makinesine Benzer

Y in e ö z e l l i k l e h a n ım l a r ın iyi a n l a y a b i l e c e ğ i b i r m i s a l v e ­
r e lim . D i y e l im k i ç a m a ş ı r y ık a y a c a k s ın ız . T ü l le r i n iz v a r, b e ­
y a z la r ın ız v a r, b i r d e a ğ ır k ir lile r in iz v a r. V e s i z a ğ ır k irlileri,
b e y a z l a n v e tü lle r i a y n ı p r o g r a m d a y ı k a m a k ü z e r e b irlik te
m a k i n e y e a t ıy o r s u n u z . S o n r a d a i s t iy o r s u n u z k i m a k in e n iz
tü lü t ü le g ö r e y ık a s ın , b e y a z l a r ın r e n g in i b o z m a s ı n , a ğ ır kir
lile ri d e t e r t e m i z e t s i n !

106
 H astauk Y apan B i ;si .i: nmi; F aktori.kr İ

H e p i m i z b ilir iz k i b u ü ç ç a m a ş ı r t ü r ü , ü ç f a r k lı p r o g r a m
gerektirir. M e s e l a t ü lle r , 3 0 d e r e c e s ıc a k l ık t a , h a s s a s p r o g ­
ram da y ık a n ır v e ç o ğ u k e r e e n d ü ş ü k d e v i r d e sık ılır. H a t t a
bazen s ık ıl m a z b ile . E ğ e r s i z t ü lle r i d e a ğ ır k ir lile r e u y g u l a ­
nan ö n y ık a m a lı v e 1 4 0 0 d e v ir li s ık m a p r o g r a m ı n a b ı r a k ı r ­
sanız, o t ü lle r i b i r d a h a a s a m a z s ı n ı z , ç ü n k ü t o p a ç o lu r la r !

B u a r a d a b e y a z l a r ın ız a r t ık b i r d a h a ilk b e y a z l ı ğ ı n d a o l a ­
mayacak k a d a r k ir le n ir . Ç ü n k ü a ğ ır k ir lile r in s a l d ı ğ ı k ir le r ,
onların r e n g in i b o z a r !

Aynı b u n u n g ib i, p e k ç o ğ u m u z , m i d e d e k i h a z ım s ü r e c i 4 5
dakika ile 1 s a a t a r a s ın d a d e ğ iş e n k a r b o n h i d r a d a r ile e n a z 1
saat 4 5 d a k ik a g e r e k tir e n p r o te in le ri ayn ı a n d a a lıy o ru z . Ü z e ­
rine d e y arım s a a t v e y a 4 5 d a k i k a iç in d e h a z m o l u n a n m e y v e
yendiğinde m id e n in h a z ım s is te m i a lla k b u lla k o lu r. M i d e d e k i
bu d u r u m a ç o ğ u m u z e k ş i m e d e r g e ç e r iz . B u d u r u m u n te k n ik
tanımı a slın d a şu d u r : Y e d ik le rim iz in h iç b ir isi h e n ü z h a z m o lu n -
mam ıştır, b u y ü z d e n d e m i d e d e t e p k im e v e a s i d e n m e y a p m ış ­
tır. B u d u r u m s ık s ık y a ş a n ır s a , tıp k ı m id e n iz f e s a d a u ğ r a y ıp
asidendiği g ib i k a n d a f e s a d a u ğ ra y ıp a s id e n e c e k t ir !

Çürütmek Hazım Değildir

V Pek çoğumuz,
M id e m iz y e d iğ im iz her b ir şe y i midedeki hazım süreci 45
ön ün d e so n u n d a çü rü tü p m id e d e n dakika ile 1 saat arasında
karsak lara g ö n d e r ir . T a b ii b u d u r u m ­ değişen karbonhidratlar
da y ed ik le rim iz in c i d d i b i r b e s i n d e ğ e - ile en az 1 saat 45 dakika
d d e k a lm a z . G ü y a b e s i n d e ğ e r i y ü k ­ gerektiren proteinleri aynı
sek bir y e m e k y e d iğ im iz i z a n n e d e r k e n anda alıyoruz. Üzerine de
aslında s a d e c e k a n r e n g in d e , b e sle y ic i- yarım saat veya 45 dakika
’ği sıfıra y a k ın , z a r a r ı i s e o l d u k ç a b ü - içinde hazmolunan meyve
yük b ir m a d d e y i ( a s id i) d a m a r la r a z e r- yendiğinde midenin hazım
etm iş o lu r u z . sistemi allak bullak olur.

107
 C an B oğazdan Ç ikak

İ ş t e s i z e h e r b ir i b a ş l ı b a ş ı n a b e s i n k a y n a ğ ı o la n f a k a t bir-
lik t e y e n ild ik le r i t a k d i r d e m i d e f e s a d ı n a s e b e p o l a c a k yiye .
c e k g r u p la r ı:

Karbonhidratlar ile proteinler,

Süt ürünleri ile balık,
Süt ürünleri ile et,
B i r k a ç i n e k t e n v e y a m i z a ç l a r ı f a r k lı h a y v a n l a r d a n sağı-
la n karışık süt,
Karışık et, ( m e s e l a a y n ı c i n s t e n iki f a r k lı h a y v a n ın etin in
k a r ış t ır ıl m a s ı, k o y u n e t i ile in e k e t i n in v e y a y a ğ ın ın k a r ış tır ­
m a s ı, k ır m ız ı e t l e b i r l i k t e t a v u k v e y a b a l ık e t in in y e n ilm e ­
si v e y a a k lın ız a g e l e b i l e c e k h e r h a n g i b i r f a r k lı e t k o m b i n a s ­
y o n u . . . M i d e n iz i b o z d u ğ u n u f a r k e t m e s e n i z b i l e b u k a rı­
ş ım l a r f a r k lı e n z im l e r g e r e k t i r d i ğ i iç n m i d e d e ç ü r ü m e y e yol
a ç a r. B u d a k a n ın a s i d e d ö n ü ş m e s i n e s e b e p o lu r .)

Karışık yağlar, ( k o y u n ile t a v u k y a h u t in e k y a ğ ı)

Katı yağ ile sıvı yağ g i b i b i l e ş k e l e r b i r b ir in e z ıt t ır v e fa r k ­

lı e n z im l e r g e r e k t i r d i k l e r i iç in m i d e d e f e s a d a u ğ r a r la r . B u
d a ç ü r ü m e d e m e k t i r . U n u t m a y a l ı m k i h a y v a n la r ın d a fa r k ­
lı k a n g r u p l a r ı v a r d ır .

F a r k lı e n z im l e r g e r e k t i r e n y iy e c e k l e r b ir b ir iy le y e n ild i­
ğ i z a m a n , b e y in h a n g i e n z im i s a l g ı l a t m a s ı g e r e k t i ğ in e y a k a ­
r a r v e r e m e z y a d a h e p s i n i b i r l i k t e s a l g ıl a y a r a k o e n z im le ­
rin k im i d u r u m d a b i r b ir in i y o k e t m e s i n e n e d e n o lu r . -Tıp
lit e r a t ü r ü n d e b u t ü r m i d e f a s a d ı n a " çapraz gıda zehirlenme­
si" d e n iliy o r .- Y u k a r ıd a v e r d i ğ i m i z ç a m a ş ı r m a k i n e s i ö r n e ğ i­
n i h a tırla y ın .

B i r a r k a d a ş ın ız ın n u m a r a s ın ı c e p t e l e f o n u n u z a ik i is*111'
le k a y d e t ti ğ i n iz i d ü ş ü n ü n . D i y e l im k i a y n ı n u m a r a y ı tele-

108
 fo n u n u za h e m M . A li B u l u t d iy e k a y d e t m iş s in i z , h e m d e
M e h m et A li d i y e . . . M e h m e t A li B u l u t s iz i a r a d ı ğ ı n d a t e ­
le fo n u n u z , h a n g i i s m i g e t i r m e s i g e r e k t i ğ in i b i l e m e d iğ i iç in
onU “tanınmayan bir numara" o l a r a k e k r a n d a g ö ste rir. O y sa
siz o n u n k a y ıtlı o ld u ğ u n u b i l ir s i n iz v e n e d e n i s m i n g ö r ü l ­
m ed iğin e ş a ş ır ır s ın ız .

B e n z e r b ir siste m b e y n i m iz d e d e v a r d ır . M e s e l a a y n ı
ö ğün d e h e m d a n a e t i y iy o r s u n u z , h e m k o y u n e t i ... B e y i n
bunların h a n g i s i n e ö n c e l ik v e r e c e ğ i n i b a z e n k e s t i r e m e y e b i-
|jr veya ik isi iç in b i r d e n e n z im s a lg ıla r . B u n l a r d a f a r k lı a s i t ­
ler ve iç e r ik le r o ld u k l a r ı iç in d a n a e t in i ü r e t m e k iç in s a l g ı l a ­
nan e n z im , k o y u n e t in i; k o y u n e ti iç in ü r e t i l e n e n z im d a n a
etini ç ü rü te b ilir .

B ö y le c e ik i g ı d a d a b ü n y e n iz a ç ıs ın d a n i ş l e v s i z h a l e g e ­
lebilir S o n u ç t a m i d e o n la r ı s a d e c e ç a l k a l a m a v e s ık ış t ır ı p
bırakm a u s u lü y le h a z m e t m e y e ç a lışır . B u d a y iy e c e k le r in ,
doğal h a z ım s ü r e l e r i n d e n d a h a u z u n m i d e d e k a lm a l a r ı n a
yol açar. H a z ı m t a m a m l a n m a d ığ ı v e y iy e c e k l e r ç ü r ü t ü l e r e k
b a rsa k la ra g e ç e c e k h a le g e t i r i ld i ğ i iç in , ç ü r ü m e v e a s it le n -
me b a r s a ld a r d a d a d e v a m eder. B u
zehirli v e a sitli a tık la r , b a r s a k l a r d a k i V„ ' FFarklı
o, enzim ler
em dim tü y c ü k le r in i y a k t ığ ı v e s i n i r l e ­ gerektiren yiyecekler
ri tah rip e t t iğ i iç in b a ğ ır s a k l a r ın h a r e ­ birbiriyle yenildiğinde ,
ketini y a v a şla tır.
beyin hangi enzimi
salgılatması gerektiğine
ya karar verem ez
Hazımsızlık: Kabızlığın İlk Sinyali ya da hepsini
K ö p r ü v e y a b e n z e r i b i r turnike birlikte salgılayarak
o enzim lerin kimi
g e ç işte , t u r n ik e l e r i n a ç ılıp k a p a ı
durumda birbirini yok
ma s ü r e l e r i n d e g ö r ü l e c e k e n u f a k y
etmesine
Va§ lam a, n a s ıl k i g e r iy e d o ğ r u t r a f iğ neden olur.

109
 C an Boı',azdan Ç ikak

ş i ş m e s i n e v e ıız u n k u y r u k la r ın o l u ş m a s ı n a n e d e n o lu y o r ­
s a ; a y n ı ş e k i l d e ç ü r ü m ü ş , m a y a l a n m ış v e a s i d e d ö n ü ş t ü r ü ­
le r e k b a r s a k l a r a s a l ın m ış y iy e c e k l e r d e e m i l im tü y c ü k le r in -
d e t a h r i b a t y a p t ık la r ı iç in y a v a ş l a m a y a y o l a ç a r . B u y a v a ş l a ­
m a , k a lın t ıla r ın b a r s a k l a r d a k i b e k l e m e s ü r e s i n i u z a t ır . B ö y -
l e c e b a r s a k l a r k a lın la ş ır , k a lın t ıl a r ın b ü y ü k b i r k ıs m ı b a r s a k
b ü k lü m l e r i n d e t o r t u l a ş m a y a b a ş l a r v e s o n u n d a ö y l e b i r hal
a lır k i n o r m a l b a r s a k h a r e k e t le r i o n la r ı h a r e k e t e t t ir e m e z .
E m ilim sü re c i y a v a şla y a n b a r s a k la r d a g e n iş c e p le r o lu ş u r ve
b u c e p l e r d e b i r i k e n v e b a r s a k t a ş l a r ın a d ö n ü ş e n a t ık l a r yıl­
l a r c a h iç a t ı l m a d a n o r a d a k a la b i l ir l e r .

B e s le n m e d e k i h a ta d e v a m e ttik ç e b a r s a k la r d a k i y a v a şla ­
m a d a z iy a d e le ş ir . V e s o n u n d a kabızltk d e d i ğ i m i z k r o n ik r a ­
h a t s ız lık m e y d a n a g e lir. K a b ı z l ı k b i r k e r e o lu ş m a y a b a ş l a d ı
m ı a r t ık b a r s a k l a r iç in t e m b e l l i k d o ğ a l b i r h a l o l a r a k t e z a ­
h ü r e d e r . B a r s a k l a r ı n d u v a r ı, t ıp k ı k a n a l i z a s y o n b o r u l a r ın d a
o ld u ğ u g ib i z e h ir li v e y a ğ lı a t ık l a r l a k a p la n ır . A r t ık v ü c u t t a
d o l a ş a n k a n , a y n ı z a m a n d a b ü n y e iç in b i r b e la d ır !

B ir m ü d d e t s o n r a b a k a r s ı n ı z k i i ş k e m b e n iz k e n d in i
s a lıv e r m iş ...

V e y a z ık k i ç o ğ u m u z , k a b ı z l ı k s o n u c u b a c a k l a r ı m ı z ­
d a b ir ik m e y e b a ş l a m ı ş b u k a lın tıla r ı g ö b e k v e y a ş iş m a n ­
lık z a n n e d i y o r u z . O y s a b i r ç o k k i ş i d e k i b u h a l , b i r i k m iş
v e a r t ık k a t ı s t o k l a r h a l i n d e t u t u l a n k a z u r a t t a n b a ş k a b ir
ş e y d e ğ il d ir .

B ö y le b ir h a le g e lm iş v ü c u t p e r iş a n d ır . H e r g ü n v ü ­
c u tta k i to k s in se v iy e si b ir a z d a h a a rta r. V ü c u t d ir e n c in i
k a y b e d e r , s ık s ık h a l s i z l e ş i r . B a r s a k l a r d a s ü r e k l i g a z o l u ­
şu r. U y k u v e t e m b e llik a rta r. B a r s a k l a r ı n f lo r a s ı b o z u ld u -

ııo
 H astai.ik Yapan B i:s u :nmi-; I-'aktori.kki

ğU v e e m i l im la y ık ıy la y a p ı l a m a d ı ğ ı i ç in , b a r s a k l a r v ü c u ­
da y a r a r lı g ı d a l a r l a b i r l i k t e z e h i r l e r i v e a s i t l e r i a y ı k l a y a -
^ a z v e k a n a k a rıştırır la r.

Her Derdin Başlangıcı Kandaki Asit

B a r s a k l a r d a n e m i l ip k a r a c i ğ e r e g i d e n b u z e h ir li v e a sitli
kan, o r a d a t e m i z l e n m e y e , a y ı k l a n m a y a ç a lışılır . 3 5 - 4 0 ’lı y a ş ­
lara k a d a r , k a r a c i ğ e r y a n lış b e s l e n m e n i n n e t i c e s i n d e k a n a
karışan a tık la r ı v e z a r a r lıla r ı k e n d i d e p o l a r ı n d a b i r i k ti r ir v e
kanı t e m iz le r. S o n r a d e p o l a r d o l a r v e k a r a c i ğ e r i n , b u a t ı k ­
ları s t o k l a y a c a k im k a n ı k a lm a z , a r t ık o n la r ı o l d u ğ u g i b i b ı ­
rak m ay a, b u n u n n e t i c e s i n d e d e o z e h i r l e r v e a s i t le r v ü c u d a
yayılm aya b a ş la r .

A sitli k a n , d a m a r l a r d a d e v e r a n e d e r . K a n d a m a r l a r ı , k ıl ­
cal d a m a r la r , h ü c r e l e r z e h i r l e n m e y e ; o r a d a b u r a d a b i r i k e n
y ağlarla t ık a n m a y a b a ş la r . B a r s a k l a r d a n s o n r a k a n d a m a r l a ­
rının içi d e y a ğ l a n m a y a v e t ık a n m a y a b a ş l a r . A r t ık t a n s iy o n ,
k o le ste ro l, k a n d a lip id d e ğ e r l e r i n a r t m a s ı k a ç ın ılm a z d ır . B u
d u r u m u n d e v a m e t t ir i lm e s i h a l i n d e d a h a ile ri s a f h a d a m i g ­
ren b a ş g ö s t e r ir .

D iğ e r y a n d a n b u a s it li k a n v ü c u t t a d o l a ş ı r k e n , g ö z r e t i ­
n asın d ak i h a s s a s s in ir u ç la r ın ı y a k a r a k k a t a r a k t a , b ö b r e k ­
lerdek i s ü z m e p a n e l l e r i n i y a k a r a k k ir e ç l e n m e y e v e a r d ı n ­
dan b ö b r e k ta ş l a r ın ın o l u ş m a s ı n a , s a f r a k e s e s i n d e b a l ç ı k v e
[aş o lu ş u m u n a s e b e b i y e t v e rir . B u n u n l a d a k a l m a z , v ü c u ­
dun sa lg ı b e z l e r i ü z e r i n d e d e c i d d i t a h r i b a t l a r y a p a r .

H e r h a n g i b i r s a l g ı b e z i s i s t e m i a r ı z a la n d ı ğ ı n d a d i ğ e r t ü m
Salgı b e z le r in i y a v a ş y a v a ş e t k ile y ip b o z a r . M e s e l a s a f r a k e -
scsı y e te rli s a l g ı y a p a m a z , p a n k r e a s t a n ı m l a n a m a y a n şe k e r -
ler y ü z ü n d e n in s ü lin i fr a z a t ı n d a t e r e d d ü d e d ü ş e r . Y a in sü -

111
 C an R( »Cazdan (^ikar

lin ü r e t m e y e r e k ş e k e r h a s ta l ığ ın a y a d a ç o k ü r e t e r e k h ip o g .
l is e m iv e n e d e n o lu r .

B i y o l o ji k a r ıt m a s i s t e m i b o z u l m u ş b i r k im y a f a b r i k a s ı
d ü ş ü n ü n k i f a b r i k a a tık l a r ın ı o l d u ğ u g i b i b i r d e r e y e v ey a
ır m a ğ a b o ş a lt ıy o r . O k im y a s a l a t ık l a r z a m a n l a o n e h ir d e ­
k i v e y a ır m a k t a k i t ü m f lo r a y ı im h a e d i p e k o l o ji k d e n g e y i
a l tü s t e d e r : O s u l a r d a n b e s l e n e n t a r l a la r d a k i t ü m s e b z e l e ­
ri, m e y v e le r i z e h ir le r . B ö v l e c e s a d e c e ç e v r e d e ğ il , b u ç e v ­
re i ç in d e y a ş a y a n t ü m v a r l ık l a r d a b u b o z u l m a d a n h iss e sin i
alır. T ı p k ı b u n u n g i b i b a r s a k l a r d a k i e m i l im s i s t e m i b o z u l ­
m u ş v e / v e y a k a r a c i ğ e r d e a t ık l a r ı s t o k l a m a im k â n ı k a lm a ­
m ış b ir v ü c u t t a d o l a ş a n k a n d a v ü c u d u n b ü t ü n c ü l d e n g e s i ­
n i, s a ğ lık lı d ö n g ü s ü n ü a lt ü s t e d e c e k t i r .

E v e t , m a a l e s e f m i d e d e ç ü r ü t ü l ü p b a r s a k l a r a s a lıv e rile n
y e m e k a r t ık la r ı s a d e c e d ı ş k ı o l u p d ş a n a t ılm ıy o r. B a r s a k l a -
n d a z e h ir liy o r , o n la r ın d a v a z i f e le r i n i y a p m a s ı n ı ö n lü y o r ve
z a m a n l a d o ğ r u d a n k a n a k a r ış ıy o r . B u z e h ir le r , k a n v a s ıt a ­
sıy la b ü t ü n o r g a n l a r a v e h ü c r e l e r e y a y ıla r a k t ü m v ü c u t t a ç e ­
şit ç e ş it z e h i r l e n m e l e r e n e d e n o l d u ğ u iç in h a s t a l ık la r z u h u r
e t m e y e b a ş lıy o r . K a n s e r , t ü m ö r , u r l a r b ö y le b i r k a n ın e s e r i ­
d ir ; i lt ih a p la r , d a m a r t ık a n ık l ık l a r ı, k o l e s t e r o l , s a f r a k e s e s i
t a ş la r ı, b ö b r e k t a ş l a r ı, p a n k r e a s t e m b e l l i ğ i . . . . v s h e p s i k a n ­
la g e l e n a t ık l a r ın d o ğ a l n e t i c e s i d ir .

T ı k a n a n d a m a r l a r z a m a n l a e la s t i k i y e t le r i n i d e k a y b e d e r ­
ler. Z e h ir li a t ık l a r d a m a r l a r d a , e k l e m l e r d e v e o r g a n l a r d a b i ­
r ik m e y e b a ş l a r . D a m a r l a r d a z a r z o r ile r le y e n y o ğ u n , k o y u
v e a ğ ır k a n , o r g a n l a r ı b e s l e m e k t e y e t e r s iz k a lır . B i r ö ğ ü n d e
s iz e iki g ü n y e t e c e k m i k t a r d a y e m e k y e d i ğ i n iz h a l d e , v ü c u ­
d u n s i n d i r im s i s t e m i b o z u k o l d u ğ u iç in k a n d a v ü c u d u n ih ­
tiy a c ın ı k a r ş ıl a y a c a k o r a n d a b e s l e y ic i m a d d e , d e m ir , m a g '

112
 I Iastauk Yapan B i:si.i:nmi-; F aktörüm

neZyum v s. b u l u n m a z . H ü c r e l e r , a ç ız d iy e f e r y a t e d e r le r . B u
ağrıyı d u y a n b e y in , s i z d e y a l a n c ı b i r i ş t a h v a r e d e r e k y e n i-
jeH y e m e k y e m e n iz i s a ğ l a r v e s i z y in e o t u r u p b i r y ığ ın b i r b i ­
rine zıt y e m e ğ i b e r a b e r y iy e r e k a s l ı n d a s a d e c e b u k ıs ır d ö n ­
güyü b e s le r s in iz !

P ek i y iy e c e k le r im iz i h a n g i s ır a ile a l a c a ğ ı z ? B u , s ı r a la m a
bizde n e le r i e t k il i y o r ? İ ş t e ş i m d i d e s i z e o n u a n l a t m a y a ç a ­
lışacağım !

YEME İÇMEDE SIRAYA RİAYET ETMEMEK

Y e d ik le r im iz d e n d o la y ı h a s t a l a n m a m ı z a n e d e n o la n s e ­
b e p le rd e n b ir i d e y e m e i ç m e d e n e y in h a n g i s ır a ile y e n i lm e ­
si g e r e k tiğ i b il g is i n e r ia y e t e t m e m e k t ir .

N e d i r s ır a y a d i k k a t e t m e m e k ? Y e m e k t e s ır a n e d e m e k ­
tir? Ş im d iy e d e k k a ç ı m ı z y e m e k y e r k e n b u n a d i k k a t e t t i k ?

B u ra y a k a d a r s ık s ık g ıd a l a r ın h a z ım s ü r e l e r i n d e n b a h ­
settik. İ ş t e y e m e i ç m e d e s ır a y a r ia y e t, b u h a z ım s ü r e c i n i
esas a la r a k b i r b e s l e n m e p r o g r a m ı t a k i p e t m e k d e m e k t i r .

Hazım a ç ıs ın d a n m i d e d e en uzun
Kırmızı eti
süre işle m g ö r e n g ıd a l a r , proteinlerdir.
hazmettiren enzim le
P rotein lerin h e m h a z m e d i l m e z a m a n ı
beyaz eti hazmettiren
u zu n du r h e m d e e n z im l e r i fa r k lıd ır .
enzim ler birbirinden
Ü stelik b i r p r o t e i n i h a z m e d e n e n z im ,
farklıdır. H er ikisini
b*r b a ş k a p r o t e i n in h a z m ı iç in z a r a r lı
birlikte yem ek,
o la b ilm e k te d ir.
dizel çalışan motorun
M e s e la k ır m ız ı e ti h a z m e ttire n yakıtına benzin katmaya
k im le r le b e y a z e t i h a z m e t t i r e n le r ve zamanla motoru
Irk lıd ır . A r a b a ö r n e ğ i m iz ü z e r i n d e n bozmaya benzer.
onuyu iz a h e d e c e k o l u r s a k b u , e s a ­

113
 C an B o Oazdan Ç ikar

s ın d a ik isi d e b e n z i n le ç a l ış a n ik i m o t o r u n b i r i s i n i n s ü p er
b e n z i n , ö te k i n i n k u r ş u n s u z b e n z i n g e r e k t i r m e s i n e b e n z e r
K u rşu n su z b e n z in k u lla n a n m o to r a sü p e r b e n z in k o y sa n ^
s i s t e m e z a r a r v e rir . “ C a n ı m , n e o l a c a k k i . . . İ k i s i d e b e n ­
z i n ! ” d iy e m e z s i n iz . B e l k i m o t o r u n u z o n u n l a d a b i r s ü r e id a ­
re e d e r a m a ç o k k ı s a b i r s ü r e i ç e r is in d e b u y a k ıt , m e v c u t
m o t o r u ç a l ış m a z h a l e g e tir ir . D o l a y ıs ıy l a a r a b a n ı z iç in “ K u r­
ş u n s u z b e n z i n b u l a m a d ı m , b a r i n o r m a l b e n z i n d o ld u r a y ım
b u s e f e r l i k . . . ” d e m e z s i n i z . A r a b a n ı z a u y g u n y a k ıt ı a lırsın ız
g e r e k t i ğ in d e d e p o n u z d a y e d e k l e r s i n i z . N a s ı l k i m o to r la r ın
y a k ıtı d e ğ iş e b i l iy o r s a i n s a n la r ın s i n d i r im s i s t e m l e r i d e farklı
y iy e c e k le r e i h t iy a ç d u y a r . N a s ı l k i b e n z i n in v e m a z o t u n k u l­
la n ıla c a k l a r ı m o t o r l a r a g ö r e d e ğ i ş i k l i k a r z e d e n k ıv a m l a n ve
tip le r i v a r s a g ı d a l a r d a ö y le d ir .

E s k i t a b i p l e r i n s a n l a n m i z a ç l a n itib a r ıy la d ö r d e a y ırm ış­

la r v e i n s a n la r ın m i z a ç l a r ı n a u y g u n y iy e c e k l e r y e m e le r in i
ö n e r m i ş l e r d i r . I b n i S i n a , m i z a ç l a r m e s e l e s i n in ü z e r i n d e o l­
d u k ç a a y r ın tılı b i ç i m d e d u r a n h e k i m l e r d e n d ir . B e l k i k e n ­
d i z a m a n l a r ı n d a m i z a ç l a r b a h s in i b i r t e d a v i y ö n t e m i o la ra k
g ö r d ü k l e r i n d e n b e lk i b u g ü n h e n ü z b i l e m e d i ğ i m i z b a ş k a s e ­
b e p le r l e b u k o n u y a b ü y ü k e h e m m iy e t v e r m i ş l e r d i r . E s a s ı n ­
d a İ b n i S i n a , i n s a n la r ın h a z ım s i s t e m l e r in i n f a r k lı o ld u ğ u n u
o ç a ğ d a o l d u k ç a d e t a y l ı b i ç i m d e y a z m ış . B u g ü n b u k on u ,
a r tık k a n g r u p l a n ile i z a h e d il e n b i r m e s e l e o l a r a k d iy e tis ­
y e n le rin d e y o ğ u n b i ç i m d e k u l l a n d ığ ı b i r y ö n t e m .

Et ile Ekmek Arası Sekiz Saat

İ b n i S i n a , b e s i n l e r i n s ır a lı v e a r a l ık lı a l ı n m a s ı h u s u s u
n u ç o k ö n e m s e r . O , s a b a h e k m e k y iy e n k i ş i n i n a n c a k ak
ş a m y e m e ğ i n d e e t y e m e s i n i n u y g u n o l a b i l e c e ğ i n i sö y le r

114
Ovsa b iz , e t i a s l a e k m e k s i z y iy e m e y e n b i r t o p l u m u z . B u
yüzden d e ö z e l l i k l e S ı f ı r ( 0 ) v e ( B ) k a n g r u p l a r ı iç in e n ş i ­

falı g ıd a o la n e t > e k m e k l e y e n d i ğ i i ç in h a s t a l ı k l a r ı n k a y n a -
ğ, halin e g e lir.

D o k to rla r, b e lli h a s t a l ık la r iç in h e m e n h e r k e s e b e n z e r
perhizi v e r iy o r la r : E t y e m e y in , k o l e s t r o lü n ü z v a r ; e t y e m e ­
yin, t a n s iy o n u n u z v a r ; k ır m ız ı e ti y e m e y in , k a lb in i z v a r d e r ­
ler. O y sa m i z a ç l a r a ç ıs ın d a n S ı f ı r v e B g r u p l a r ı iç in e t , ş i f a ­
nın ta k e n d isid ir .

D e s e le r k i e ti a s l a e k m e k l e y e m e y in a n l a y a c a ğ ım . F a k a t
bizim s o f r a k ü l t ü r ü m ü z ik isin i b i r l i k t e y e m e ü z e r i n e in ş a
edildiği için e t t e n z a r a r g ö r e n A g r u p l a n iç in d e , e t in k e n d i ­
sine fay d a o ld u ğ u B v e s ıf ır g r u p l a r ı iç in d e e t p r o b l e m h a ­
line geliyo r.

MİZACA UYGUN GIDALAR ALMAK

K an g r u p l a r ın a b i r d e m i z a ç l a r a ç ıs ın d a n b a k ı l d ı ğ ı n d a
mizaçlar v e k a n g r u p l a n a r a s ı n d a b i r p a r a l e l l ik o l d u ğ u g ö ­
rülecektir. B i l in d iğ i g ib i d ö r t t e m e l
kan g ru b u v a r d ır . B u n l a r A , B , A B v e ibni Sina,
0 kan g r u p la n d ır . B u n l a n n n e g a t i f v e besinlerin sıralı ve
Pozitifleri d e d a h il e d il i r s e in s a n la r aralıklı alınması
kan g r u p la n itib a r iy le e n a z 8 g r u p - hususunu çok
,alar. Yani k a b a t a b ir l e s e k i z ç e ş it m o - önemser. O , sabah

,0r Var v e h e r b ir in in d e k e n d i n e g ö r e ekm ek yiyen kişinin

>akxtı v a rd ır, o lm a lıd ır . N i t e k i m b u r a - ancak akşam

a Verec e ğ i m iz y ö n t e m le r i s i z d e k e n - yem eğinde el

yemesinin uygun
lnizde u y g u l a d ığ ın ız d a v ü c u d u n u z a
olabileceğini söyler.
U' ^ n y a k ıt v e r m e n in o lu m l u e t k is i-
1^ s a s ü r e d e m ü ş a h e d e e d e c e k s in i z .

115
 C an B oğazdan Ç ika

T a b ii ki t ü m i n s a n la r ı b ö y le t e m e l 4 a n a k a t e g o r iy e in.
d ir g e m e k y an lıştır . T ı p k ı h e r b i r a r a c ın k e n d i h a s s a s i y e tl e r i
o lm a s ı v e b u n u a r a ç s a h ib i n i n b i l m e s i v e b i r a z d a o n a g ö r e
a r a ç k u l l a n m a s ı g i b i a y n ı k a n g r u b u n d a n i n s a n la r a r a s ın d a
d a fa r k lılık la r o la c a k t ır . F a k a t t e m e l d e g e n e l b i r s ın ıf la m a
v a rd ır. K iş i, b u s ın ı f l a m a l a r i ç in d e k e n d i b i r e y s e l h a s s a s iy e t-
. le rin i z a m a n l a k e n d i s i t a r t a b il i r y a d a a y r ın tılı t a h lille r le e n ­
z im le r in in y a p ıs ın ı ö ğ r e n e b il i r .

Her Gıda Her Bünyeye Uymaz

H e r g ıd a h e rk e sin b ü n y e sin d e ayn ı so n u ç la r ı v erm e z.
N i t e k im s o n d ö n e m l e r d e y a p ıl a n ç a l ı ş m a l a r d a , k a n g r u p ­
ları fa r k lı i n s a n l a r d a f a r k lı e n z im l e r s a l g ıl a n d ığ ı, b a z ıla r ın ­
d a b a z ı e n z im l e r in b u l u n m a d ı ğ ı t e s b i t e d il m i ş t ir . B u g ü n b ü ­
tü n d ü n y a d a g ı d a l a r ı n k a n g r u p l a r ın a g ö r e t a s n if i h ız la d e ­
v a m e d iy o r . T ı p b u n d a n d a ö t e y e g i d e r e k h e r b ü n y e n in to-
le r e e d e b i l d i ğ i v e e d e m e d i ğ i g ıd a l a r ı , b e ll i k a n ta h lille r i ile
s a p t ıy o r , o n a g ö r e k iş iy e ö z e l b e s l e n m e p r o g r a m l a r ı ç ık a ­
rıy o r. B u g ü n a r t ık b e s l e n m e u z m a n l a r ın ın “gıda intoleramı’
a d ım v e r d i ğ i b i r d u r u m s ö z k o n u s u v e b u , t a m d a ilk say ­
f a l a r d a n b e r i i z a h e t m e y e ç a l ış t ığ ım ız h u s u s u t ıp d iliy le a n ­
la tıy o r: B a z ı g ıd a l a r , b a z ı b ü n y e l e r iç in , “sindirilemez besin
k a t e g o r i s i n d e i s e b e s l e n m e u z m a n ı, b u n u y a s a k la y a b iliy o r .
H e r b i r in s a n ın k e s i n l ik l e d iğ e r l e r i n d e n f a r k lı o la n b i r e n ­
z im v e s in d i r im s i s t e m i m e v c u t v e b u s e b e p l e d iy e tis y e n ,
h e r k iş iy e ö z e l b i r b e s l e n m e p r o g r a m ı ç ık a r m a l ı.

H ik m e t a ç ı s ı n d a n d ü ş ü n ü l d ü ğ ü n d e d e b u d u r u m u teyit
e d e n a ç ı k la m a l a r g e t i r e b il i r v e b u y ö n t e m i n y e r i n d e b i r te s ­
p it o ld u ğ u n u s ö y le y e b ilir iz . Ç ü n k ü A l la h “ t e k ” t ir v e san atı
d a te k tir . H a t t a h e r h a n g i b i r a ğ a c ın h e r h a n g i ik i y a p r a ğ ı n ^
b ile m o t a m o t b e n z e r o lm a d ığ ı a r t ık i s p a t e d i l m i ş v e k a b o
g ö r m ü ş b i r h a k ik a t t ir .

116
 H astalik Yaman B l s u .nml F aktoki.lri

K a in a t s i s t e m i n in d e b i r t ü r i ş l e t im s i s t e m i v a r d ır v e b u ­
nun a n a k o m u t la r ı o la r a k k a b u l e d il e n “altı esman” b u lu n ­
m aktadır. B u k o m u t la r ın e n b a ş ı n d a g e l e n , “ el-Ferdu” is m - i
celilidir. Y an i e v r e n v e iç in d e k i h e r b i r ş e y m u t l a k m a n a d a
tektir, b e n z e r li k te n u z a k tır . Ç ü n k ü A l la h t e k t i r v e t ü m y a ­
rattıkları d a te k tir .

D o la y ısıy la b i z i n s a n la r ın t ü r o l a r a k b i r b ir im i z e b e n z i ­
yor o lm a m ız , t a m v e h iç f a r k s ı z e ş it o l d u ğ u m u z a n l a m ı ­
na g e lm e z . H e r b i r i m i z a y n ı “ U s t a ” n ın e l i n d e n ç ı k t ığ ım ız
halde, O ’n u n F e r d i y e t in i g ö s t e r i r b i ç i m d e h e r b i r i m i z y in e
kendi i ç im i z d e b e n z e r s i z i z d ir . B e n z e m e m e m i z , İla h î s a n a ­
la d a h a u y g u n d u r . H e r in s a n ın p a r m a k iz i d e t e k tir . B u s e ­
b e p le dir k i b a ş p a r m a ğ ı n iz i, t ü m d ü n y a d a k iş in i n k im l i k
bilgisi o la r a k k u l l a n ılm a k t a d ır .

M a d e m k i g e r ç e k b u d u r , d e n ile b ilir k i h e r in s a n ın s i n d i ­
rim siste m i, e n z im le r i, iç s a l g ıl a n d a k e n d i n e ö z g ü d ü r . K i ş i ­
ye özel b e s l e n m e p r o g r a m la r ın ın ç ık ış n o k t a s ı d a b u d u r : H e r
biri fark lı v e t e k o la n k iş in in , k a n y a p ıs ı d e t a y l ıc a a n a li z e d i ­
liyor, a r d ın d a n h a n g i g ıd a y a n a sıl b i r t e p k i v e r e c e ğ i b e li r l e n i ­
yor ve o n a g ö r e ş a h s a ö z e l y e m e - iç m e
m enüsü h a z ırla n ıy o r. S Kan grubuna
S iz o m e n ü y e u y d u ğ u n u z t a k d i r ­ uygun bir beslenm e
de ay r ıc a b i r ş e y y a p m a n ı z a g e r e k usulüne uyduğunuz
takdirde ayrıca bir
k a lm a d an h e m v ü c u d u n u z h a s t a l ı k ­
şey yapmanıza
ların dan h e m de f a z la lık la r ın ız d a n
gerek kalmadan,
k u r ta r ıy o r su n u z . B ö y l e c e e k s i k le r i -
hem vücudunuz
nizi d e i k m a l e d i y o r s u n u z .
hastalıklarından
kurtuluyor, hem de
fazlalıklarınızdan
kurtuluyor.

117
 C'an B o Cazoan Ç ikar

YETERİNCE ÇİĞNEMEMEK
Y e d ik le r im iz y ü z ü n d e n h a s t a l a n m a m ı z a n e d e n o la n s e ­
b e p le r d e n b iri d e y e te r li ç i ğ n e m e m e k t ir .

E s a s ı n d a , y e m e ğ i ç i ğ n e m e n i n , h a z ım o la y ın d a n d a h a b ü ­
y ü k g a y e le r i v a r d ır . N i m e t t e n ş ü k r e v e o r a d a n s a y g ıy a g id e n
b i s , ç i ğ n e m e ile o r t a y a ç ık a r . N i t e k i m B u d h a , y ü z l o k m a y e ­
r in e o n l o k m a y e m e y i - a m a y ü z l o k m a y e m e y e a y r ıl a c a k z a ­
m a n k a d a r ç i ğ n e m e k ş a r tıy la - t e r c ih e t m iş t ir . Ç ü n k ü ç i ğ n e ­
m e , n im e tin t a b i a t ı n d a k i t ü m e n e r ji n in a ç ığ a ç ık a r ıl m a s ı iş­
le v id ir. Z i r a b i r ç o k g ı d a n ı n h a z m ı a ğ ı z d a b a ş l a r . K a r b o n h id ­
ra tla r, o r g a n ik a s i t le r v e t u z l a r ın h a z m ı, b o l e n z im i ç e r e n tü ­
k ü rü k le b a şla r.

Ç i ğ n e m e a y n ı z a m a n d a b i r t ü r a n : liz i ş le m id ir . A ğ ız d a
d il v e d iş l e r y a r d ım ıy la y e m e k e v i r i l ip ç e v r ilir k e n v e e n z im ­
le r le a y r ış t ır ılır k e n b i r y a n d a n d a b e y n i n i s t e d i ğ i ra p o r la r
h a z ırla n ır. B e y i n ç i ğ n e m e s ı r a s ı n d a a ç ı ğ a ç ık a n v e r ile r i e s a s
a l a r a k y e m e l d e ilg ili k im y a s a l b i r a n a li z y a p a r v e m i d e y e , g e ­
l e c e k o la n l o k m a i le ilg ili y e n i t a li m a t l a r v e rir .

N ite k im b a z e n b ir şe y i g ö r ü n tü s ü n e b a k ıp a ğ z ım ız a
a t a r ız . A ğ ı z d a y a p ı l a n k ı s a b i r a n a l i z s o n u c u , s i n d i r im s i s ­
te m im iz ta r a fı n d a n is te n m e y e n b ir şe y o ld u ğ u te s p it e d i­
lir e d i l m e z b e y i n a n i b i r r e f l e k s l e o n u t ü k ü r ü p a t m a m ız ı
s a ğ la r .

B i r l o k m a n e k a d a r iyi v e u z u n ç i ğ n e n ir s e , b e y i n o y e m e ­
ğ in a n a liz in i o k a d a r iyi y a p a r , " t e m e k l e ilg ili e l d e e t t iğ i d e ­
ta y lı a n a li z , s i n d i r im s i s t e m i n in d e e n iyi ş e k i l d e h a z ır la n ­

m a s ın ı s a ğ la r .

118
 H astalik Yapan B lsllnml: F aktoki.khi

Bir Lokma En Az 16 Kez Çiğnenmeli

E n a z 1 6 d e f a ç i ğ n e n m e m i ş b i r l o k m a h e m e n h e m e n h iç
çiğ n e n m e m iş g ib id ir . B u d h a h e r lo k m a n ın 4 5 - 6 0 k e z ç iğ -
n en m esin i t a v s iy e e d e r . H a d i o iş in f e l s e f e s i n d e d i r d iy e lim ,
ırna la z ım d ır k i h e r l o k m a ç i ğ n e n e r e k k im u s h a l i n e g e l s i n .
Yenilen lo k m a n ın a ğ ı z d a k im u s ( b o z a k ıv a m ı) h a l i n e g e l ­
mesi, a ld ığ ım ız b e s i n i n m a h i y e ti n e g ö r e e n a z 1 6 v e 4 5 a r a ­
sı çiğ n e m e ile m ü m k ü n o la b iliy o r .

Ç iğ n e m e , s a d e c e h a z m a h a z ır lık v e y a h a z m ı k o l a y l a ş ­
tırmak d a d e ğ ild ir . A y n ı z a m a n d a v ü c u d u n s a ğ l ığ ın a k a t ­
kı y ap m a k tır. A k u p u n k t u r c u l a r ın iyi b i l d i ğ i g i b i h e r d i ş k ö ­
künde e n a z iki a k u p u n k t u r n o k t a s ı v a r d ır . Ç i ğ n e m e s ı r a ­
sında d iş le r e y a p ıla n b a s k ı d i ş t a r a f ı n d a n o l d u ğ u g i b i o n o k ­
talara y an sıtılır. B u n o k t a l a r ın h e r b ir i v ü c u d u n b i r o r g a n ın ı
d oğrud an u y a rır. N i t e k im in s a n d a a c ı y ü k s e ld iğ i z a m a n i n ­
san d işle rin i ş i d d e d e sık a r. B ö y le c e o a k u p u n k t u r n o k t a l a r ı­
na çok y ü k s e k o r a n lı b ir b a s k ı u y g u la y a r a k v ü c u d u n d a y a n ­
ma g ü c ü n ü arttırır.

A ynca a ğ z ım ız ın iç in d e , b e d e n i n
enerji k a y n a k la r ıy la d o ğ r u d a n b a ğ l a n ­
tılı acil k a n a lla r m e v c u ttu r . A c il d u ­
çiğnenm em iş bir lokma
rum larda d il a ltı h a p ın ın k u lla n ılm a ­
hemen hemen hiç
sı m antığı d a b u d ü z e n e ğ i n v a rlığ ı s a ­
çiğnenm em iş gibidir.
yesindedir. A y n ı ş e k ild e , ç i ğ n e m e e s ­
Yenilen lokmanın
nasında b e s i n l e r d e n a y r ıla n e n e r ji, b u
ağızda kimus (boza
akup u n k tu r n o k t a l a n sa y e sin d e vü-
kıvamı) haline gelm esi,
eııdun g e n e l e n e r ji d o l a ş ım ın a k a n -
aldığımız besinin
^ in sa n ın a ğ z ın a a ttığ ı b i r y iy e c e k -
mahiyetine göre en az
ten fe ra h lık d u y m a s ı, d a h a h a z ım o la -
16 ve 45 arası çiğnem e
■1t1a g ir m e d e n i n s a n a fe r a h lık v e r m e s i ,
ile mümkün olabiliyor.

119 _
 C an B oua/ dan Ç ikak

a ğ ız d a a ç ığ a ç ık a n e n e r jin in a k u p u n k t u r n o k t a l a n s a y e s in d e
h e m e n v ü c u d u n g e n e l e n e r ji a k ım ın a k a tılm a s ı s e b e b i y le d i r

Midemizin Dişleri Yoktur!

Y e m e ğ i, k ü ç ü k l o k m a l a r v e k ü ç ü k y u d u m l a r l a a l m a k ve
y e t e r in c e ç i ğ n e m e k ç o k ö n e m l id ir . A l ın a n y iy e c e k l e r y e ­
t e r i n c e ç i ğ n e n m e d i m i s i n d i r im s ü r e c i d a h a b a ş t a n s e k t e ­
y e u ğ r a d ı d e m e k t i r . M i d e m i z i n d iş l e r i n in o lm a d ığ ın ı u n u t ­
m a y a lım . Ç i ğ n e n m e d e n a l ın a n g ıd a n ın y ü k ü , m i d e y e d ü ş e ­
c e k , o d a b u e k s i ğ i t e l a f i e d e m e d i ğ i t a k d i r d e k a r a c i ğ e r e ağ ır
y ü k b i n e c e k . O n u n , k a n i ç in d e t a n ı m l a v a m a d ığ ı m a d d e l e r i
s t o k l a d ığ ı d e p o d a v e r k a l m a m ı ş s a o l d u ğ u g ib i v ü c u d a s a l a ­
c a k v e b ö v le c e v ü c u t t u h a s t a l ı k ç a n l a r ı ç a l m a y a b a ş l a y a c a k !

Ç i ğ n e m e n i n y e te r li y a p ıl m a s ın ın b i r d i ğ e r p r a t i k fa y d a s ı
d a a z y e m e k tir . L o k m a l a r ı y e t e r i n c e ç i ğ ıe y e n i n s a n , a ğ ız d a n
v ü c u d a a k a n e n e r ji s a y e s i n d e y e m e ğ i n s a ğ l a y a c a ğ ı e n e r jid e n
ç o k e r k e n y a r a r la n a n ın Ç i ğ n e m e , b e s i n l e r d e k i t ü m e n e rjin in
a ç ığ a ç ık m a s ın ı s a ğ l a d ı ğ ı iç in , a sıl p r o b l e m o la n ç o k y e m e
h is s in d e n d e in s a n ı k u r t a r ır . D o y m a h is s i m i d e m i z i n d o l m a ­
sı ile ilgili d e ğ il , b e s i n l e r i n a ğ ı z d a t u t u l m a s ü r e s i ile ilg ilid ir
v e s a n ıld ığ ın ın a k s i n e m i d e d e n d e ğ il , b e y i n d e n g e l e n b i r s in ­
y al d o y m a h i s s in i v e rir . B u d o y m a h is s in in v e r i l m e s i n d e , b e ­
sin in a ğ ız d a k a la c a ğ ı s ü r e ç o k m ü h im d ir . B i r b e s i n a ğ ı z d a n e
k a d a r u z u n t u t u l u y o r s a b e y in d e d o y m a h i s s in e o k a d a r h ız ­
lı u la ş ıy o r v e k iş i b ö y le c e d a h a a z y iy o r.

H ız lı y iy e n v e y e t e r i n c e ç i ğ n e m e y e n i n s a n ç o k y e m e ğ e
m e c b u r o lu r . Ç ü n k ü v ü c u t , b e s i n l e r d e k i e n e r jiy i b u a k u ­
p u n k tu r n o k ta la n v a s ıt a s ıy l a a lm a y ı b aşaram az , sa d e c e
k im y a s a l b a ğ l a n t ı l a n ç ö z m e i ş l e m i s o n u c u n d a a ç ığ a ç ık a n
e n e r ji d e n y a r a r la n a b ilir . O d a b e s i n i n ü ç t e i k is in in b o ş a g i t ­
m e s i d e m e k ti r .

120
 H astalik Yapan B lsllnmi : F aktoklmki

M id e , iy ic e p a r ç a l a n m a m ı ş k ü t l e v e p a r ç a h a l i n d e g e l e n
y iy ecekleri h a z m e d e m e z , ç ü r ü t ü r . M i d e ö ğ ü t m e y e ri d e ğ i l ­
dir. M i d e n in d iş l e r i y o k t u r . Ö ğ ü t m e d iş l e r i n i ş i d i r v e o n u
da b o l e n z im i ç e r e n t ü k ü r ü k s a y e s i n d e y a p a r . M i d e o n u
jjlır v e e n z im l e r le , s a l g ıl a r l a , b a r s a k t a e m i l e c e k k ı v a m a g e ­
tirir. O y ü z d e n m i d e , k ü t l e h a l i n d e g e l e n ş e y le r i h a z m e d e ­
m ez v e ç ü r ü t ü r .

B u a ç ıd a n sıcak ekmek m u t l a k a ç o k ç o k iyi ç i ğ n e n m e l i-

dir. Ç o k iyi ç i ğ n e n m e z s e h a m u r k ü t l e s i h a l i n d e m i d e y e in e r.
Bu, ö z e llik le S ı f ı r ( 0 ) g r u p l a r ı iç in t a m b i r b e la d ır . H e l e b i r
de için e n e k a tıld ığ ı b e lli o lm a y a n b e y a z u n d a n y a p ı l m ı ş ­
s a ... B e l a d e m e m i n s e b e b i , o k ü t le n in o l d u ğ u g i b i ç ü r ü y ü p
aside d ö n ü ş e c e ğ in d e n d ir . Ç ü n k ü m i d e n i n h a z m e d e m e d i ğ i
için ç ü r ü t tü ğ ü g ı d a k a d a r b e d e n e z a r a r v e r e n v e h a s t a l ı k y a ­
pan b a ş k a b i r f a k t ö r y o k tu r .

Vücuttaki Yalancı Sava;

A g r u p la n iç in d e iyi ç i ğ n e n m e m i ş e t p a r ç a l a n b e la d ır . Z a ­
ten k ırm ızı e ti e r it e c e k e n z im le r i o lm a y a n A g r u p l a n b i r d e
eti iyice ç iğ n e y ip a ğ ız d a ilk h a z m ı s a ğ l a ­
m adan y iy o rla rsa , a l s a n a k o le s te r o l, a l M ide, iyice

sana trig lise rit, g u t, ta n s iy o n , m i g r e n . ..

parçalanmamış kütle
ve parça halinde
Ç ü n k ü m i d e d e s in d ir ile m e d iğ i iç in ç ü ­
gelen yiyecekleri
rüyen b e s in le r o h a liy le b a r s a k l a r a s a ­
hazm edem ez, çürütür.
hur. O r a d a d a ç ü r ü m e d e v a m e d e r .
M ide öğütme yeri
Bu ç ü r ü m e d e n d o la y ı e m m e k a b iliy e ­
değildir. Ö ğütme
ti z a r a r g ö r e n tü y c ü k le r, g ıd a la r la b ir ­
dişlerin işidir ve onu
likte z a r a rlı p a r ç a c ık l a n d a sa lıv e rirle r.
da bol enzim içeren
K an da lö k o s it o r a m a rta r. K a n d a lö k o -
tükürük sayesinde
Slt o ra m a r tın c a , v ü c u t d a y a b a n c ı d ü ş ­
yapar.

121 _
 C an B oğazdan Ç ikar

m a n la r a k a r ş ı k e n d in i s a v u n m a k iç in h a r e k e t e g e ç e r . V ü c u tta
sü r e k li b ir y ala n c ı s a v a ş y a ş a n ır v e s o n u n d a s in d ir im siste m i-
n in s a v u n m a m e k a n iz m a la r ı ç ö k e r .

Ö z e l li k le a t ış t ır m a a l ış k a n l ığ ı o la n v e a b u r c u b u r y iy e n ­
l e r d e m i d e f e s a d ı s ık g ö r ü lü r . M i d e f e s a d ı y l a h a s t a n e y e k a l­
d ır ıla n k iş in in k a n ı n d a l ö k o s i t o r a n ın ın y ü k s e ld i ğ i g ö z l e m ­
le n ir. K a n d a l ö k o s i t g ö r e n b i r d o k t o r , ilk o la r a k e n f e k s i ­
y o n d a n ş ü p h e le n ir . O y s a s e b e p d a h a b a s i t t i r : b a r s a k l a r d a k i
e m ilim s ü z g e ç le r i n in b o z u l m u ş o lm a s ı .. .

İyi ç i ğ n e n m e m i ş v e b u ş e k i l d e m i d e y e g ö n d e r il m i ş bir
b e s i n i n b u r a d a ç ü r ü t ü l ü p b a r s a k l a r a s a l ıv e r i l m e s i n i n n e tür
s o n u ç l a r d o ğ u r d u ğ u n u i n s a n b i l s e , i n a n ın h e r lo k m a y ı 30-
4 0 k e r e ç i ğ n e m e d e n y u t m a z d ı.

M e y v e v e s e b z e le r i n h a z m ı n i s p e t e n k o la y d ır . G e r ç i o n ­
ları d a iyi ç i ğ n e m e k t e y a r a r v a r. B u g ü n “Raw Food” d e n ile n
b ir b e s l e n m e y ö n t e m i v a r k i t a m a m e n , ç i ğ b e s i n t ü k e t i m i ­
ni ( t e m e ld e s e b z e v e m e y v e y e m e y i) e s a s alır. Ç ü n k ü ç i ğ y e ­
m e k l e r d e g ü n e ş e n e r ji s i o l d u ğ u g i b i d u r m a k t a d ır . P işirile n
s e b z e v e m e y v e , i ç in d e k i y a r a r lı ö z v e e n e r ji n in y ü z d e 6 5 ’ini
s a lıv e riy o r . P i ş i r m e s ü r e s i a r t t ı k ç a b u o r a n d a h a d a artar.
H a t t a b a z ı d u r u m l a r d a ç o k p i ş i r i lm i ş b i r s e b z e y i y e m e m e k ,
y e m e k t e n d a h a iy id ir . Ç ü n k ü i ç in d e a n c a k e n z im l e r le p a r ­
ç a l a n a c a k k i m y a s a l l a r d a n b a ş k a b i r ş e y k a lm a m ış t ır .

Barsaklarımızdaki İşçiler
M i d e d e k i s i n d i r im s ü r e c i d a h a k ı s a o l s a d a s e b z e ve
m e y v e le r d e d a h il g e n e l a n l a m d a a l ın a n b e s i n l e r i iyi ç i ğ n e '
m e k g e r e k ir . A y r ıc a s e b z e v e m e y v e l e r d e k i lifle r , b a r s a k flo ­
ra s ın ın g ü ç le n d i r i l m e s i a ç ı s ı n d a n ç o k f a y d a lıd ır .

- 122 ’
 B a r s a k f lo r a s ı d e m i ş k e n , - a n l a tış t a r z ım s i z e b i r a z f a n ­
tastik g e l e b i l i r b e lk i a m a - ş u n u d a i f a d e e t m e liy im : İ n s a n ın
k a rsa k la r ın d a s in d i r im h i z m e t l e r i n e y a r d ım c ı o lm a k iç in
200 ç e ş it iş ç i ç a lış ıy o r . İ ş t e o r a d a k i p o p ü l a s y o n ç e ş it l i li ğ in e
tıp d ilin d e "vücut veya barsak florası” d e n iliy o r . B u “biyotik
X(irıitık”\ar, g ü y a o r a d a y a ş a r v e h a y a tla r ın ı s ü r d ü r ü r l e r a m a
avnı z a m a n d a y e n ile n iç ile n b e s i n l e r i n v ü c u t t a r a f ı n d a n k u l ­
lanılabilir h a le g e t i r i lm e s i n e c i d d i k a t k ı sa ğ la r la r .

M id e n in ç ü r ü t e r e k b a r s a k l a r a g ö n d e r d i ğ i y iy e c e k l e r m a ­
a lese f o y a r a t ık l a r a d a b ü y ü k z a r a r l a r v e r m e k t e d i r . Y u k a r ı­
dan b e ri d il e g e t i r d i ğ i m iz y a n lış b e s l e n m e v e b u n u n s o n u c u
olan y an lış s i n d i r im l e , b a r s a k l a n m ı z d a d a h e r s e f e r i n d e b ü -
vük b ir k a tl i a m y a ş a n m a k t a d ır . B u k a t l i a m ın e n b ü y ü ğ ü i s e
a n tib iy o tik le rle g e r ç e k le ş t ir ilir .

K i ta b ım ız ın b a ş t a r a f ı n d a s a v u n m a s i s t e m l e r i n d e n s ö z
e d e rk e n b a r s a k t a k i b a k t e r i l e r d e n d e s ö z e t m i ş t i k . İ ş t e ç o ­
c u k lu ğ u m u z d a n i t i b a r e n b a r s a k l a n m ı z d a o l u ş a n v e s ü r e k ­
li o r a d a y a ş a m a y a b a ş l a y a n b a k t e r i l e r , z a m a n l a b i z i m b a r ­
sak f lo r a m ız ı m e y d a n a g e t ir ir le r . B u f l o r a n ı n m a h i y e t i d e
kişid en k iş iy e d e ğ iş ir . N i t e k i m o y ü z ­
d en dir k i a y n ı k a n g r u b u n d a n o l d u k ­ Barsak
ları h a ld e , b i r g ı d a b i r i n e f a y d a v e r ir , florasını en hızlı
ö te k in e t a m v e r m e z . ve etkili düzelten
E v e t h e p im iz in b a r s a k l a n n d a e n besinlerin başında
az 2 0 0 ç e ş it b a k t e r i y a ş a m a k t a d ı r k i hurma ve sarımsak
ben b u n l a r a “sigortasız hizmetkarları­ gelmektedir. Bunun
nız” d iy o r u m . İ ş t e ç ü r ü t ü l e r e k b a r ­ için sarımsağı
a k la r a g ö n d e r il e n y iy e c e k l e r d e n , b u ezmeden yutmak,
m‘k ro d ü n y a n ın m e n s u p l a n d a n a s ip - hurmayı yıkamadan
lerini a ü y o r v e k i d e h a l i n d e ö lü y o r la r . yemek gerekir.

123
 C an B oğazdan Ç ikah

O n l a r ö l d ü ğ ü n d e v e t ü y le r d e a s i t t e n y a n d ığ ın d a artık
b e d e n iç in h a z ım s ız l ık b i r p r o b l e m h a l i n e g e liy o r . O flora-
vı y e n id e n y e ş e r t m e k , o b a k t e r i l e r i y e n i d e n ç o ğ a l t m a k içjn
m e y v e v e s e b z e lifle r i ç o k m ü h i m d i r . V e t a b i b ir - ik i d i ş Sa-
r ım s a k y u t m a y ı a d e t e d i n m e k d e .. .

B a r s a k f lo r a s ın ı e n h ız lı v e e t k ili d ü z e l t e n b e s i n l e r i n b a ­
ş ın d a h u r m a v e s a r ı m s a k g e l m e k t e d i r . H u r m a n ı n d ı ş y ü z e ­
y in d e k i d o ğ a l b a k t e r i l e r i m i d e f lo r a s ı ile ç o k b e n z e r b i r yapı
a r z e t ti ğ i iç in h u r m a y ı, y ı k a m a d a n y e m e k o l d u k ç a g e re k iy o r.
F l o r a s ı z e d e l e n m i ş b a r s a k l a r ı e n h ız lı ş e k i l d e t e d a v i ed en
b ir d i ğ e r y ö n t e m i s e h e r g ü n s a b a h a k ş a m ü ç b e ş d i ş sa r ım ­
s a k y u t m a k t ır . S a r ı m s a k h a p ı f ila n d e ğ il d o ğ r u d a n sa r ım ­
sa k y u tm a k ! S a d e c e k a b u ğ u n u so y a r a k , e z m e d e n , p a rç a la ­
m a d a n y u t u la n b u s a r ı m s a k d iş l e r i , a n ti b i y o t i k k u lla n ım ı ve
b e s l e n m e k a y n a k lı b a r s a k a r a z l a n n ı e n e t k ili v e e n k e stirm e
y o ld a n g i d e r e n t e d a v i y ö n t e m i d i r .

İyi Çiğnemenin Yararları

s Y e m e ğ i iyi ç i ğ n e y e n , a z ç i ğ n e y e n e g ö r e d a h a a z yer
iç e r . Ç ü n k ü y e d i ğ i y e m e ğ i n e n e r ji s i n i e k s i k s i z k u lla n ­
m ış o lu r .

S K a r ış ık y e m e k t e n k a y n a k la n a n z a r a r l a r a z a lır.

S H a z ı m s ü r e c i k ısa lır .

S M i d e , p a n k r e a s , k a r a c i ğ e r v e b a r s a k l a r ı n iş i k o la y la ş ır

S B a ş t a in s ü lin o lm a k ü z e r e ç o k d a h a a z e n z im h arc a n ır
( U n u tm a y ın v ü c u t , e n e r jis in in e n ç o ğ u n u -y ü z d e 30-
4 0 ’ım - h a z ım y a p m a k iç in h a r c a r .) E n z i m ü r e t im i v ücut
iç in h a y a tî ö n e m e sa h ip tir . V ü c u t e n k ıy m e tli m a d d e le r i­
n i, e n z im ü r e t m e k iç in h a r c a r . Ç ü n k ü e n z o r o n u üretir-

124
 I Iastauk Y apan B lsi.lnmi; F aktoki.it

/ Ç i ğ n e m e ; m i d e , b a r s a k , k a r a c i ğ e r , p a n k r e a s , b a ğ ış ık l ık
s is t e m i, d iy a b e t , t ü m ö r , k a n s e r , a le r ji, d i ş ç ü r ü m e s i , s i ­
n ir v e r u h h a s t a l ık la r ın d a n k o r u n m a k iç in d e ilk v e e n
ö n e m li i ş l e v le r d e n b irid ir .

/ V ar o la n h a s t a l ık la r h a fifle r .

/ İyi ç iğ n e m e y i a l ış k a n l ık h a l i n e g e t i r e n v e b u n u d i s i p l i n ­
li b ir ş e k i l d e s ü r d ü r e n i n s a n , ş i ş m a n l ı k t a n d a k u r t u l u r ;
z a m a n la k e n d i d o ğ a l a ğ ır lığ ın a k a v u ş u r .

/ R u h sa l r a h a ts ız lık la r , a lış k a n lık la r , t ir y a k i li k l e r v e b e n ­

ze ri h a lle r in , y e m e ğ i iyi ç i ğ n e m e y e n l e r d e , ç i ğ n e y e n le r e
o r a n la d a h a f a z l a g ö r ü ld ü ğ ü t e s p i t e d ilm iş t ir .

/ G e l e n e k s e l t ıb b ın b ü y ü k ü s t a t l a r ı, u y u ş t u r u c u , s i g a ­
ra, a lk o l b a ğ ım lılığ ı g ib i e ğ i l im l e r in a l t ı n d a iyi ç i ğ n e m e ­
m e k t e n k a y n a k la n a n a ç ü ğ ın y a t t ığ ın ı, p s i k o l o ji k r a h a t ­
sız lık la rın t e m e l i n d e d e iyi ç i ğ n e m e m e r e a li t e s i n i n y a t ­
tığ ın d a h e m fik ir d ir .

^ İyi ç i ğ n e n m e m i ş y e m e k , k a r a c i ğ e r , d a l a k , s a f r a v e
k a lb e b ü y ü k b i r a ğ ır l ık y ü k le r . B u m e r k e z l e r d e o t ü r
h a s ta l ık la r ın k a y n a ğ ı d ı r z a t e n . Ç ü n k ü b u o r g a n l a r ı n
d u r u m u r u h s a l d e n g e y i d o ğ r u d a n e t k il i y o r . Ç o ğ u i n ­
sa n ın c i n n î s a n d ı ğ ı b i r ç o k h a s t a l ı ğ ı n , a ğ ı r k a n d e v e r a ­
n ın d a n k a y n a k la n d ığ ın ı e s k i t a b i p l e r s ık s ık v u r g u l a ­
m ış la r d ır .

7 İyi ç i ğ n e m e s a ğ l ığ ın te m e l i d i r . İy i ç i ğ n e m e ile k ö t ü b i r
b e s in in z a r a r l a r ın d a n k u rtu lm a k d ah i m ü m k ü n d ü r.
H a t t a b i r ç o k İ s l a m t ıp a lim i, s a d e c e iyi ç i ğ n e m e k le , h a ­
z ım s ız lık , y ü k s e k k a n ş e k e r i , m i d e , b a r s a k , k a r a c i ğ e r ,
d a l a k r a h a t s ız l ık l a r ın d a n k u r t u l m a n ın m ü m k ü n o l d u ­
ğ u n u ifa d e etm işle rd ir.

125
 C an B oğazdan Ç ikar

BOŞALTIM SİSTEMİNİN SAĞLIKLI ÇALIŞMAMASI

B u r a y a k a d a r a k t a r d ığ ım ız b i l g il e r d e n a r t ık ş u n u n e t a n ­
l a d ık k i s a ğ lık lı b i r y a ş a m iç in m u t l a k a b ü n y e m iz in rahat
h a z m e d e c e ğ i b e s i n l e r a l m a m ı z g e r e k iy o r .

S a ğ l ık l ı b i r y a ş a m , u y g u n g ı d a l a r y e m e k t e n g e ç iy o r . Evet
b u d o ğ r u a m a e n a z o n u n k a d a r ö n e m l i b i r h u s u s d a h a v ar
k i o d a , s i n d i r im s i s t e m i n in , ö z ü n ü a lıp k e n a r a a t tığ ı p o s a ­
la rın e n k ı s a y o l d a n s i s t e m d e n a t ılm a s ıd ır .

E ğ e r y e d ik le r im iz in p o s a l a r ın ı v a k t i n d e a t a m ıy o r s a k b u d a
s a ğ lık a ç ıs ın d a n ç o k c i d d i te h l i k e l e r o lu ş t u r u r . N i t e k im eski
t a b ip le r ıs r a r la “ B ü y ü k a b d e s t i n iz i y a p m a d a n a s l a b i r s o n r a ­
ki ö ğ ü n ü y e m e y in !” d e m iş le r d ir . A m a b u g ü n ü n in ş a m a c e le ­
ci v e g ıd a l a r d a k o l a y h a z m e d i l ir t ü r d e n d e ğ il. O y ü z d e n d e
b a c a k l a r ı m ı z d a k i a r t ık la r ç o k z a r a r l m a d d e l e r e d ö n ü şü y o r .

B i r b e d e n i n s a ğ l ık l ı o l u p o lm a d ığ ın ın b i r ö l ç ü s ü d e b ü ­
y ü k a b d e s t i n i n n ite liğ id ir . E s k i Ç i n t ı b b ı n d a h a s t a l ı k la r b ü ­
y ü k a b d e s t i n i n c e l e n m e s i ile t e ş h i s e d il i r d i . B u g ü n ö z e llik ­
le b ü y ü k ü lk e l e r i n s i y a s î l id e r le r i , b i r b a ş k a ü lk e y e g ittik ­
le r in d e , y a n l a r ın d a ö z e l t u v a l e t s i s t e m i d e g ö t ü r ü y o r l a r ki
- v a r sa - r a h a t s ız l ık l a r ı b u y o lla t e ş h i s e d il m e s in . H a t ı r l a r s a ­
n ız e s k i S u r i y e d e v le t b a ş k a n ı H a f ı z E s a d ’ın k a n s e r o ld u ğ u ­
n u A m e r ik a b ö y le t e ş h i s e t m i ş v e S u r i y e s i y a s e t in i o n a g ö re
y e n id e n ş e k i l le n d i r m i ş t i .

H a n i h a lk a r a s ı n d a b i r d e y i ş i m i z v a r "Ne kokar ne bula­

şır” d iy e . D a h a ç o k c i m r i v e k im s e y e f a y d a s ı d o k u n m a y a n
k im s e l e r iç in sö y le n ir . İ ş t e o s ö z , b ü y ü k a b d e s t t i n i n c e l e n ­
m e s iy le h a s t a l ığ ı t e ş h i s e d e n o e s k i ü p g e l e n e ğ i n d e n g e l­
m e k t e d i r . Y a n i in s a n ın b ü y ü k a b d e s t i k o k m u y o r v e b u l a ş ­
m ıy o r s a , v ü c u t y e d iğ in i t a m a m e n s i n d i r m i ş v e i ç in d e n alın-

126
m ası g e r e k e n h e r b i r şe y i a l m ış d e m e k ti r . G e r i d e k a la n , ar-
tlk t a m a m e n t o r t u v e b e d e n iç in z a r a r lı a t ık la r d ır . D a h a o
d ışk ıda v ü c u d a y a r a y a c a k h i ç b i r ş e y k a lm a m ı ş t ı r d e m e k t i r
ki bu d a v ü c u d u n s a ğ lık lı o ld u ğ u n u n i ş a r e tid ir . S a ğ l ık l ı b ir
bü n yen in d ış k ıs ı k o k m a z v e b u l a ş m a z . S a h ib i n i n d e s a ğ l ı k ­
lı o ld u ğ u n u h a b e r v e rir.

B ir b ü n y e d e k a b ız l ık v a r s a , s i n d i r im s i s t e m i k ö t ü d ü r d e ­
mektir. S i n d i r im s i s t e m i k ö t ü i s e s a ğ lık lı b i r h a z ım v e e m i-
|im y o k tu r. B u d a z a t e n d a h a ö n c e k i s a y f a l a r ı m ı z d a d a t e ­
m as e t t iğ im iz g ib i h a s ta l ık la r ın ç ık ış n o k t a s ıd ır .

Kabız Olmamak İçin

Ö y le y s e i n s a n k a b ız o lm a m a k iç in t e d b i r a lm a l ı.

K a b ız o lm a m a n ın ;

Y Birinci adımı, k a n g r u b u n a y an i m iz a c ın a - in s a n z a m a n
iç in d e , k e n d i s i n e n e y in y a r a y ıp y a r a m a d ığ ım d e t e c r ü b e
e d e b iliy o r n ite k im - u y g u n y e m e k y e m e y le b a ş l a r .

/ ikinci adım, a z y e m e k tir .

Y Üçüncü adım iyi ç i ğ n e y e r e k m i d e v e b a r s a k l a n n işin i

e n b a ş t a n k o la y la m a k tır .
Yediklerimizi
Y Dördüncü adım, y e m e ğ in he­
vaktinde atamazsak
m en ö n c e sin d e v e b e ra b e r in d e
bu da sağlık
v e y e m e k y e d i k te n s o n r a e n a z
açısından tehlike
iki s a t g e ç m e d e n s u iç m e m e k t ir .
oluşturur. O
/ Beşinci adım, k a r ış ık y a n i h a z ım yüzden eski tabipler
s ü r e le r i f a r k lı v e t a b ia t l a r ı b i r b i ­ "Yediklerinizi
rin e u y m a y a n g ıd a l a r ı b i r l i k t e y e ­ atmadan bir sonraki
m e m e k t ir . öğünü yemeyin."
demişlerdir.

127
 C an B oğazdan Ç ikak

S Altıncı adım h e r g ü n d ü z e n l i v e y e t e r li m i k t a r d a y ü rü ,
m e k tir .

S Yedinci adım, b ü y ü k a b d e s t i g e l m e d e n ik in c i b i r ye .
m e k y e m e m e k t ir .

E v e t , s ıh h a t li o l m a k is t e y e n b ü y ü k a b d e s t i g e l m e d e n
y e m e k y e m e m e l i d i r . (T a b ii k a r p u z , in c ir , g r e y f u r t , ü z ü m
g ib i b a ğ ı r s a k l a r ı r a h a t l a t ı c ı m e y v e l e r v e y e ş il y a p r a k l ı s e b ­
z e le r h a r iç . İ n s a n b u n l a r ı h e r d a i m y i y e b i l i r . . . )

K a b ız lık t a n k a y n a k la n a n s i n d i r im s ık ın t ıla r ı iç in zaman

z a m a n la v m a n y a p ıl a b i l ir , m i z a c ın ız a u y g u n d o ğ a l m ü s h il­
le r k u ll a n ıla b il i r s i n i z .

Lavman
K i ta b ın ç e ş it li b ö l ü m l e r in d e , b a ı l a k la r ın e m i l im k a b ili­
y e tle rin i y it ir m e le r i n i s p e t i n d e , b e s i n l e r i n b a r s a k l a r d a k alış
s ü r e s in in u z a d ı ğ ın ı, b u n u n d a t o r t u b i r i k im i n e v e b a r s a ld a -
rın t e m b e l l e ş m e s i n e s e b e p o l d u ğ u n u s ö y le d i k .

S i n d i r im d e m e k , y e n ile n b e s i n l e r i n m i d e d e v a k t in d e
s in d ir ilip b a r s a k l a r a a k t a r ı l m a s ı , b a ğ ı r s a ğ a g e ç e n b e sin le r in
e m i l ip k a n a k a r ı ş m a s ı , o r a d a n d a k a r a c i ğ e r e g i d i p h ü c r e ­
le r d e y a k ıl a c a k h a l e g e l m e s i d i r a m a b u n u n b i r d e b o ş a lt ım ı
s ö z k o n u s u d u r . S i n d i r i m s i s t e m i n in b i r a ş a m a s ı d a v ü c u d a
y a r a y a c a k k ıs ım l a r ı e m i l ip a l ın m ış b e s i n a t ık l a r ın ın d ış k ı h a ­
lin d e v ü c u t t a n a t ılm a s ıd ır . V a k t i n d e y a p ıl a m a y a n b i r b o ş a l ­
tım , k a b ız l ık g ö s t e r g e s i d i r ; b u i ş l e m i n v a k t i n d e g e r ç e k l e ş ­
m e m e s i k a b ız l ığ ın s e b e p l e r i n d e n d i r . V ü c u t t a u z u n s ü r e k a ­
la n a tık la r , b i r y a n d a n i ş k e m b e n i n b ü y ü m e s i n e s e b e p o lu r ­
k e n , b i r y a n d a n d a z e h ir li a t ık l a r ın k a n a k a r ı ş m a s ı n a n e ­
d e n o lu r.

128-
 H astai.ik Yapan B i:s u :nmi; F aktori.uf

S a r s a k l a r d a b i r i k e n a t ı k l a r v a k t i n d e a t ı la m a d ı ğ ı v e d a h a
biivük a b d e s t y a p ı l m a d a n y e n i d e n y e m e k y e n d i ğ i iç in z a ­
m anla b a r s a k l a r b o m b e l e r v e o d a l a r o lu ş t u r u r . B e d e n s a ğ ­
lıklı b o ş a l t ım y a p a m a d ı ğ ı t a k d i r d e , i n s a n ın s a ğ l ığ ı b o z u l ­
maya b a ş la r .

D o la y ısıy la s a ğ lık lı b i r y a ş a m iç in , s a ğ lık lı b e s l e n m e k k a ­

dar, a t ık la rın v a k t i n d e b o ş a l t ı lm a s ı d a ö n e m l id ir . F a k a t b u
her z a m a n k o la y lık la m ü m k ü n o lm a z . O y ü z d e n d e e s k i l e r ,
Itivman a d ın ı v e r d ik le r i b i r y ö n t e m g e l i ş t ir m iş le r . L a v m a n ,
vü c u d u n k e n d i l i ğ i n d e n v a k t i n d e a t a m a d ı ğ ı a t ık l a r ı s u n i b i r
şekilde v ü c u t t a n a t m a iş le m id ir .

B u g ü n d a h a ç o k a m e liy a t v e d o ğ u m ö n c e s i n d e y a p ıl a n
lavm an e s a s ı n d a s a ğ lık lı b ir s i n d i r im iç in z a m a n z a m a n b a ş ­
vu ru lm ası g e r e k e n b i r y ö n t e m d ir .

Sa ğ lık lı b i r in s a n h e r ö ğ ü n d e n s o n r a b ü y ü k a b d e s t ç ık a n r .
Sindirim s is t e m in i 5 s a a t t e t e r k e d e n g ıd a a tık la r ın ın d a 1 8
saat iç in d e v ü c u t t a n t a s fiy e s i g e r e k ir . E ğ e r v ü c u t b u n u a t a ­
m am ışsa z a t e n p r o b l e m v a r d e m e k tir . Y a z ık k i i n s a n la r ın b ü ­
yük ç o ğ u n lu ğ u g ü n d e b ir k e r e b ile b ü y ü k a b d e s t i n i y a p a m ı ­
yor. Ç ü n k ü o k a d a r s ık y iy o ru z k i v ü ­
cut n e o n la r ı s in d ir m e y e y e tiş e b iliy o r Vücut artıklarını
ne d e v a k t in d e a t m a y a . .. S o n u ç t a v ü ­ 18 saat içinde
cutta g e r e ğ in d e n f a z l a k a la n b u a t ık la r bünyeden
zam anla b iz e h a s ta lık o la r a k d ö n ü y o r . uzaklaştırmalıdır.

B u p r o b l e m d e n k u r t u lm a n ın e n e t-
Kabızlık probleminin
yıkıcı etkilerinden
•d i y °l u , a y d a b i r k e r e la v m a n y a p m a k -
korunmak için ayda
tlr- B u , h e m b iz i "sanal şişmanlık” ta n
en az bir kez lavman
k u rtara c a k , h e m d e b o ş u b o ş u n a t a ş l ­
yapmakta büyük
ığ ı m ı z o a ğ ır lık la r d a n k u r t u l m a m ız a
fayda var.
hizm et e d e c e k t ir .

129
 C an B oğaziian Ç ikak

L avm an i ş l e m i iç in g ü n ü m ü z d e e c z a n e l e r d e “ la v m a n
s e t i ” s a t ı l m a k t a . B u s e t i n i ç e r is in d e k i k im y a s a l y a ğ y e rin e
k e n d i n i z i n h a z ır l a d ığ ı d o ğ a l b i r sıv ıy ı k u l l a n m a m ı z d a h a
u y g u n d u r . B u n u n iç in b i r t u t a m p a p a t y a ile b i r t u t a m ısır-
g a n in 8 0 0 gr. s ı c a k s u d a ç a y g i b i d e m l e n i p ıl ıtı lm a s ı ile h a ­
z ır l a n m ış k a r ış ım ı 1 0 0 g r a m z e y t in y a ğ ı i la v e s iy l e k u l l a n a ­
b ilir s in iz .

B ö y le c e b a ğ ı r s a k l a r d a b i r i k e n a t ık l a r s e b e b i y le o la n r a ­
h a t s ız lık la r ı d a b e r t a r a f e t m i ş o lu r s u n u z .

Cennette Gıdaların Atığı Yoktur

B i l in d iğ i g i b i c e n n e t t e , i n s a n ın y e d i k l e r i n d e n v e iç tik le ­
r in d e n s o n r a d ış k ı ç ı k a r m a s ı n ı n o lm a y a c a ğ ı h a b e r v e rilm iş ,
i n s a n l a r b u d u r u m u a k ıll a r ın a s ığ d ır a m ıy o r la r . O y s a b u n u n
ö r n e k le r i g ü n ü m ü z d e u y g u l a n m a k t a . İ n s a n h a y a tın ın bir
s a f h a s ı o la n a n n e k a r n ı n d a k i y a ş a m b u n a g ü z e l b i r ö rn e k .
E s a s ı n d a k u l l a n d ığ ım ız g ı d a l a r ın p o s a s ı o l m a s a v e v ü c u t a l­
d ığ ın ı h a k ik i m a n a d a y a k a b i l iy o r o l s a b u d u r u m , d ü n y a h a ­
y a t ın d a d a g e r ç e k le ş e b il i y o r . S ö z g e l i m i b u g ü n b u t ü r g ıd a ­
la r u z a y a r a ç l a r ı i ç in k u l l a n ılm a k t a d ır .

N i t e k i m s a ğ l ık l ı b i r b ü n y e v e s i n d i r im s i s t e m i n in e s a s la r ı
t a m b e li r l e n m i ş b i r i n s a n a u y g u n g ı d a l a r v e r i l d i ğ i n d e p o s a
a t ım ı, y ü z d e 6 0 - 7 0 o r a n ı n d a a z a lır . S ı k s ık a c ık ıp d a g e r ç e k ­
t e ih tiy a c ı y o k k e n y e m e s i n e g e r e k k a lm a z .

F a k a t b i z s i n d i r im s i s t e m i m iz in i m k â n l a r ım t a m b i l e m e ­
d iğ i m iz v e s i n d i r im s i s t e m i m i z e u y g u n g ı d a l a r y e m e d iğ i m i 2
iç in v ü c u t , y e n ile n b i r ç o k ş e y i ç ü r ü t ü y o r ; b u h a liy le b a r s a k -
la r a a tıy o r. M i d e t a r a f ı n d a n ç ü r ü t ü l ü p e m i l m e k ü z e r e b ağır-
s a l a r a g ö n d e r il e n b e s i n l e r ç o k m i k t a r d a z e h i r v e a s i t iç e r d i­
ğ i iç in b u a s i t le r b a r s a k l a n n e m m e s i s t e m i n i y a k ıy o r , tah-

130'
rip e d iy o r s a ğ lık lı b i r e m i l im g e r ç e k le ş m e s in i i m k â n s ız k ılı­
yor v e y a v a şlıy o r . B e s in l e r i n b a ğ ı r s a k t a b e k l e m e s ü r e c i u z u ­
yor. D a h a b a ğ ı r s a k l a r d a k i b e s i n i n e m ilim i t a m a m l a n m a d a n
veni b ir y e m e k y e d i ğ i m i z iç in , b u k e r e s i s t e m , m e v c u d u ya
b a ğ ır s a k la r d a v e k a r a c i ğ e r d e s t o k l u y o r y a d a k u l l a n m a d a n

dışarı a tıy o r.

E ğ e r u y g u n b e s i n l e r i b ir b ir in e k a r ı ş t ı r m a d a n y e s e k , h e r
ö ğ ü n d e s a d e c e b i r v e y a e n f a z l a b ir b ir iy le u y u m lu ik i ç e ­
şit g ıd a a l s a k , h e m v ü c u d u m u z y o r u l m a y a c a k , h e m a l d ı ğ ı ­
mız gıd a y ı s o n k e r t e s in e k a d a r k u l l a n m ış o la c a ğ ı z . F a k a t y a ­
zık ki b u m ü m k ü n o lm u y o r . Ç ü n k ü g ü n ü m ü z i n s a n ı, s a ğ l ık
esaslı b ir b e s l e n m e d e ğ il , h a z v e d a m a k z e v k i e s a s l ı b i r b e s ­
lenm e d e r d in d e . E s a s ı n d a ç o ğ u m u z “beslenmek” iç in d e ğ il ,
“lezzet almak için" y iy o ru z . B ö y le o lu n c a d a y e d i k l e r i m iz i ,
bize y ara rlı m ı z a r a r lı m ı p e r s p e k t i f i n d e n d e ğ il , d a m a ğ ı m ı z ­
da b ır a k tığ ı t a d e s a s ı n a g ö r e t e r c ih e d iy o r u z . B u d a s a ğ l ık
için te k b a ş ın a y e te r li t e h d i t v e z a r a r d ır .

B u i f a d e l e r d e n , k im s e y e d a m a k z e v k i n d e n v a z g e ç m e s i ­
ni sö y le d iğ im iz d e ç ık a r ıl m a s ın . V u r g u m u z , t a d ı h o ş u n u z a
gidiyor d iy e h e r şe y i b i r l i k t e y e m e a l ış k a n l ığ ın d a n v a z g e ç ­
m ek. K a r ış ık y e n e c e k s e b i l e b i r l i k t e a l ın a n b u g ı d a l a r ı n m i ­
zaçlarını v e h a z ım s ü r e l e r i n i d e g ö z ö n ü n d e b u l u n d u r a r a k
h areket e t m e k g e r e k .

YEMEKLE BİRLİKTE ÇOK SU İÇMEK

Yemekle birlikte su içmek ise bir başka sıkıntıya; sağlığın
bozulması ve yanında mide hacminin büyümesine sebep
°*ur- Çünkü yemekle birlikte alınan su, midede besinin bir
Parçası olarak işlem görecektir ve onu da yenilen yemeğin
cınsi enzimlerle işleme tâbi tutar. Elbette katı gıdalar ye-

131
 C an B oğazdan Ç ikar

em ekle birlikte niliyorsa onu yumuşatmak babından

içilen su, yem eğin ve tabii içerdeki enzim ve asit oranı­
hem en üzerine nı bozmaya fırsat vermeyecek miktar­
yenilen meyve, da su içmek gerekebilir. Bu durumda
m idede hazım da suyun, sindirim enzimleri ile yete­
sırasını beklerken rince karılması için ağızda uzun uzun
ferm ente olur ve tutularak içilmesi önerilir. Ama unut­
alkole dönüşür. Bu mayınız ki yemekle aldığınız suyu,
da alkol alm adan mide su değil yemek kabul edecektir.
siroz olm aya neden
D o l a y ıs ıy l a m ü m k ü n m e r t e b e y e ­
olur.
m e k le b irlik te v e y e m e k te n hem en
s o n r a m i d e d e k i h a z ım s ü r e c i n i e t k il e ­
y e c e k o r a n d a s u i ç m e m e k g e r e k ir . Y e­
m e ğ in ü z e r i n e s u i ç m e k i ç in e n u y g u n b e k l e m e v a k t i , e n az
iki - iki b u ç u k s a a t o lm a l ıd ır . H e l e y e m e k t e n k ıs a b i r sü re
s o n r a s u i ç m e k , p i ş m i ş a ş a s o ğ u k s u k a t m a k g ib id ir .

B e s in l e r i h a z ım sü re le rin e r ia y e t e t m e d e n y e m e k en
a z ın d a n k a r ış ık v e ç o k y e m e k k a d a r s a ğ l ı ğ a z a r a r v e rir . Z a ­
m a n s ız iç ile n s u i s e b u z a r a r ı d a h a d a ç o ğ a lt ır .

Kabızlık Su İçme Usulünüzle Başlar

Y e m e k m i y e m e k i s t iy o r s u n u z b u y u r u n ! A m a ö n c e en
h ız lı h a z m o l u n a n d a n b a ş l a y ın . S o n r a sır a y la , h a z ım s ü r e s i
e n u z u n o la n ı e n s o n a b ı r a k a r a k y e m e y i s ü r d ü r ü n .

Y e m e k a r a l a r ın d a i ç e c e ğ i n i z s u y u , y e m e k t e n ö n c e a lın v e
y e m e k s ır a s ın d a i ç m e m e y e ö z e n g ö s t e r i n . Ç ü n k ü s u , m i d e ­
d e v ü c u t s ıc a k l ığ ın a u la ş ır u la ş m a z b a r s a k l a r a g e ç e r . O n u n
i ç in e n iyi s u i ç m e z a m a m , y e m e k y e m e d e n 1 5 - 2 0 d a k i k a
ö n c e d ir . V e y a e n a z ın d a n n e y iy e c e ğ in iz i b i l m e d e n , s o f r a d a
siz i b e k l e y e n y e m e k l e r i g ö r m e d e n s u y u n u z u iç in .

1)2
 p e k i, n e d e n n e y iy e c e ğ in i z i g ö r m e d e n s u y u n u z u iç in iz

d iy o r u z ?

Şundan!

İn s a n n e y iy e c e ğ in i g ö r ü r g ö r m e z , b e y in h e m e n m id e y e
em ir v e r iy o r v e d iy o r k i, “ S o f r a d a ş u , ş u v e ş u g ı d a l a r v a r ! ”
Bu k o m u t u a l a n m i d e h e m e n g e r e k li a s i t , e n z im v e sa lg ıla r ı
hazır e d iy o r v e m i d e d e b e k le t iy o r . T a b ii m i d e m i z , ilk n e ile
b a şla n a c a ğ ın ı ö r f e n b ild iğ i iç in , ilk y iy e c e ğ in iz g ıd a n ın e n ­
zim lerin e ö n c e l ik v e riy o r . O n l a r ı m i d e d e h a z ır e d iy o r.

Su Siroza Yol Açar mı?

D iy e lim k i siz s o f r a y a o t u r u r o t u r m a z , a lıy o r b i r b a r d a k
suyu i ç iy o r s u n u z . B i r k a ç d a k i k a g e ç m e d e n d e y e m e k y iy o r­
su n u z. B u n u a l ış k a n l ık h a l i n d e s ü r d ü r ü y o r s u n u z . Ş i m d i o n ­
d an s o n r a o la c a k l a r ı iz le y in :

S iz b i r b a r d a k s u y u iç in c e , o s u m i d e d e v ü c u t s ı c a k l ı ğ ı ­
na u la ş ır u la ş m a z , m id e n i n y e m e k iç in h a z ır l a d ığ ı t ü m e n ­
zim , a s it v e s a lg ıla r ı d a b e r a b e r i n d e s ü r ü k l e y e r e k b a r s a k l a -
ra g e ç e r.

S u ile b i r l i k t e b a r s a k l a r a g e ç e n v e a s l ın d a y e m e ğ i n h a z m ı
için k u l l a n ıla c a ğ ı ö n g ö r ü l m ü ş o a s i t le r b ü t ü n k e s k i n li ğ i v e
y ak ıcılığı ile b o ş b a r s a k l a r a g ir in c e , b a r s a k m u k o z a s ı n d a v a r
olan v e g ıd a l a r ın e m ilim in i s a ğ l a y a n tü y c ü k le r i v e u z a n t ıla r ı
yakar. T ıp k ı a t e ş e v e r ile n b i r o r m a n g i b i c a y ır c a y ır, b a r s a k
flo rasın ı a t e ş e v e r m i ş o lu r u z .

Ö t e y a n d a n , m i d e d e h iç e n z im , a s i t v e s a l g ı k a lm a d ı ğ ı
'Çin, m i d e a ğ ı z d a ç i ğ n e n ip k e n d i s i n e ile ti l e n b e s i n l e r i n a s ıl
P a rç a la y ıp h a z m e d e c e ğ i n i b i l e m e z . Ç ü n k ü m i d e d e k i s a l g ı
Ve e n z im l e r g i t m i ş t ir y a d a ç o k y e t e r s iz s e v iy e y e d ü ş m ü ş t ü r !

133
 C 'A N B (X . a zd an Ç ikar

B u s e f e r m i d e b a ş l a r k a s g ü c ü y l e g e l e n b e s i n i e r it m e y e , çq.

r ü t m e v e . Ç o k a z m i k t a r d a k a la n e n z im l e r v e s a l g ıl a r l a , b e l ­
ki d e h a d d i n d e n f a z l a m i k t a r d a v e a z ç i ğ n e y e r e k y e n i le n ye .
m e ğ i h a z m e t m e k iç in s a a t l e r c e u ğ r a ş ır . M i d e n in b e s i n a lı­
n lın d a n ö n c e g ıd a l a r ın c i n s i n e g ö r e h a z ır l a d ığ ı e n z im l e r d e
k u l l a n ılm a d a n b a r s a k l a r a g e ç t i ğ i iç in m i d e , m e v c u t s t o k u
e r it m e k iç in e n y ü k s e k a s i d i k u lla n ır . B u d a e k ş i m e y e , ç ü r ü ­
m e y e v e m a y a l a n m a y a n e d e n o lu r . H e l e s i z o y e m e ğ i n ü s ­
t ü n e b ir d e m e y v e y e m iş s e n i z , o m e y v e m i d e d e “hamr" d e ­
n ile n t ü r d e n b i r m a y a l a n m a y a d a y o l a ç a r v e s o n u n d a a l d ı­
ğ ın ız g ıd a y ı m i d e d e m a y a l a m a k s u r e ti y l e a l k o l e d ö n ü ş t ü r ü r .
S i z a lk o llü i ç e c e k t ü k e t m e d i ğ i n i z h a l d e , b e d e n i n i z d e k i e t ­
k ile r i a ç ıs ın d a n iç e n b ir i g i b i m u a m e l e g ö r ü r s ü n ü z v e a ğ z ı­
n ız a b ir d a m l a iç k i k o y m a d ı ğ ı n ı z h a l d e s i r o z h a s t a l ığ ın a t u ­
t u la b ilir s in iz ! A lla h k o r u s u n !

İ ş t e v a k i t s i z iç ile n s u y u n v e s ır a s ız y e n ile n y e m e ğ i n y a p ­
t ık la rı! D e m e k k i s u y u , m u t l a k a n e y iy e c e ğ im iz i g ö r m e d e n
ö n c e i ç m e m i z g e r e k ir . N e y iy e c e ğ im i z i ö ğ r e n d i k t e n so n r a
su i ç m e k b e la d ır .

S ı r a la m a o l a r a k y e m e k t e n ö n c e i ç ile n b i r s u y u , ta tlıla r
v e m e y v e l e r t a k i p e t m e l i . T a b i a r a l a r ın a , h e r b i r i n i n m i d e ­
d e n b a r s a k l a r a g e ç i ş i i ç in g e r e k e n v a k i t k a d a r f a s ı l a l a r k o ­
n u l a r a k . . . Ç ü n k ü t a tl ı v e m e y v e ile b e r a b e r s u a l m a k d a

k anı bozar.

E ğ e r y e m e k l e a r a v e r i l m e d e n t a tlı y a h u t m e y v e y e n ile ­
c e k s e b u n u y e m e ğ i n h e m e n ü s t ü n e y e m e k t e n s e s u m id e y i
t e r k e t t ik t e n s o n r a , y e m e ğ i n ö n c e s i n d e y e m e k t e f a y d a var.
Z ir a ta tlıla r ın v e m e y v e n in m i d e d e k a l m a z a m a n ı, y e m e ğ e
o r a n l a d a h a k ıs a d ır ; e n f a z l a 4 0 - 4 5 d a k i k a i ç in d e h a z m o l u '

134
 I Iastm.ik Y apan Bi su.nmi: I-'aktorua

nurlar- Ü s t e l ik ta tlı v e m e y v e n in b ir in c i h a z m ı m i d e d e t a ­
mamlanır. B a r s a k l a r d a n d ir e k k a n a g e ç e r le r .

Tatlı v e y a m e y v e y i ç o r b a y a h u t s a l a t a t a k i p e t m e l i ; a r d ı n ­

dan y e m e ğ e g e ç i l m e l i.

İn sa n b i r d e n f a z l a ç e ş i t y e m e k y iy e c e k s e b u s ır a y a u y ­
malı. D a i m a s u lu y e m e k ö n c e a lın m a lı, k a tı s o n r a y a b ı r a k ı l ­
malı. E ğ e r ta tlıy ı y a h u t m e y v e y i y e m e k t e n s o n r a y e m e y i t e r ­
cih e d e n le r d e n is e n i z , o t a k d i r d e y e m e k l e ta tlı / m e y v e a r a ­
sında, ilk h a z ım s ü r e s i k a d a r b i r a r a v e r m e k i c a p e d e r . Y an i
ilk y e d ik le rin iz in m id e y i t e r k e t m e s i n i b e k l e m e n i z g e r e k ir .
Suyu y e m e k t e n ö n c e v e y a s o n r a b e s i n l e r i n m i d e y i t e r k e d i ş
vaktini h e s a p l a y ıp i ç m e k g e r e k ir .

K u r’an-ı K e r im ’d e t a sv ir e d ile n c e n n e t h a lle r in d e d e (Vakıa,

20-21) b e n z e r b ir sır a y a riay et e d ild iğ in i g ö r ü y o r u z . A y e tte c e n ­
net h alk ın a ö n c e m e y v e v e a r d ın d a n e t v e rild iğ i h atırlatılır.

TEMİZ' GIDALAR TÜKETMEK

Günümüzde temiz gıda ile beslenmek artık her zam an­
kinden daha büyük bir önemi haiz. Çünkü bugün gıdaların
temizliği sadece dış yapılarıyla ilgili değil genetik yapısı ve
ne tür kimyasal ilaçlar kullanıldığıyla da ilgilidir.
Genetik yapının değiştirilmesini ifade eden G M , İngi­
lizce “genelically m od ified ” kelimelerinin baş harflerinden
ibaret bir kısaltmadır. Bu ibare, bir şeyin genetik yapısının
yani Allah’ın ezelde takdir ettiği şeklinin bilinçli bir şekilde
değiştirilmesi işlemini anlatır. Hani N isa Suresinin 118 ve
1 ayetlerinde temas edilen, Şeytan’ın Allah’a and içerek,
lnsanı yoldan çıkaracağını, yaratma usulünü değiştireceğini
Eylediği şeytanî operasyondur. O ayette şöyle der Şeytan:

135
 C an Hor,azdan Ç ikar

“....Onlara emredeceğim, Allah’ın yarattığını değişte

recekler."
İ ş t e “Genetically Modified" d e n il e n v e T ü r k ç e y e “genetik
y a p ıs ı yeniden şekillendirilmiş” (Genetiği Değiştirilmiş Orga.
nizmalar= GDO) o la r a k a k t a r d a n b u i f a d e , a y e t t e b a h s i g e ­
ç e n v e “onlara emredeceğim senin yarattığım değiştirecekler ”
id d ia s ı n ın t e k n ik iz a h ın d a n b a ş k a b i r ş e y d e ğ ild ir .

C e n a b - ı H a k k ’ın e ş y a y ı n a s ıl v a r e t t iğ i , o n la r ın b ir b ir in ­
d e n fa r k lı o lm a l a r ı iç in g e n e t i k d i z il i m in d e n a s ıl b i r t a k d ir ­
d e b u l u n d u ğ u , o e ş y a y ı n e d e n o ş e k i l d e t a s a r l a d ı ğ ı b iz c e
m e ç h u l d ü r a m a i n s a n o ğ l u a r t ık , fa r k lıl ık l a r ın n a s d y a r a tıld ı­
ğ ın ı a n l a m ış d u r u m d a . G e n e t i k s a r m a l ın i ç in d e k i sır a la m a y ı
d e ğ iş t i r d i ğ i n d e n e l e r e l d e e d e b i l e c e ğ i n i n v e b u y a p ın ın n a ­
sıl y a p b o z g i b i ş e k i l le n d i r i l e c e ğ i n i n f a r k ın d a . Z a t e n g e n e ­
tik ç a l ış m a d e d i ğ i m i z ş e y d e b u d u r .

GM t e k n o l o ji s i , h e r h a n g i b i r o r g a n iz m a y a t e k b i r gen
v e y a g e n g r u b u n u n e k l e n m e s i v e y a ç ık a r ıl m a s ı ile y a p ısın ın
d e ğ iş t i r i l m e s i n i e s a s alır. Y a h u t ik i v e d a h a ç o k t ü r ü n g e n ­
le rin i b i r l e ş t i r ip y e n i b i r t ü r - m e s e l a t ü y s ü z ş e f t a l i v e n ek ta-
rin g ib i- e l d e e t m e y i p la n la r . G e n e t i k m ü h e n d is li ğ i d e n ile n
b u y e n i b i l im d a l ı, i n s a n lığ a y e n i h i z m e t l e r v e t a d l a r su n m a k
g ib i b ir iyi n iy e t t e m e l i n e o t u r u y o r g ö r ü n s e d e e s a s ı n d a in­
sa n lığ ı f e l a k e t e g ö t ü r e c e k y o lu n k a p ı ş ı m d a a r a l a m ış t ır . B u
m ü h e n d is li ğ i n t e m e l i n d e , o r g a n i z m a l a r a r a s ı g e n t a ş ın m a ­
sı v e y e n i t ü r l e r e l d e e d i l m e s i h e d e f l e n i r . N a s ı l k i ç im e n ­
t o b u l u n d u k t a n s o n r a i n s a n lık b e t o n a r m e d e d i ğ i m i z n isb e-
te n s a ğ l a m v e y ü k s e k a m a h iç d e s ıh h a t li o lm a y a n b i r b in a
şe k liy le t a n ı ş m ı ş s a , n a s ıl g ü ç lü ç e l i k le r e l d e e d i l d i k t e n so n ra
g ö k d e l e n l e r v a r e d il m i ş s e , g e n e t i k b u l u ş la r ın d a e n a z o n ­
la r k a d a r m a s u m v e fa y d a l ı o la c a ğ ı s a n ıl ıy o r a m a ö y le d e g u-

136 -
 H a.siv\ u k Yakam B iisuinmi-: F aktoki.i.i

Çiinkü t ü r le r a r a s ı g e n t r a n s f e r in i n n e r e d e d u r a c a ğ ı b i l in ­
m em ek ted ir. E l b e t t e , "Şeytan ancak onlara kuruntudan iba-
ret bir gurur verebilir" (N isa, 120) d iy e r e k C e n a b - ı H a k k e n -
j j y ar a ttık la rın ın y a p ıs ın ı m u h a f a z a e d e c e ğ i n e d a i r b i r u m u t
verse d e i n s a n o ğ l u , b u ç a l ış m a l a r ın k e n d i t ü r ü n e n e k a d a r
büyük z a r a r l a r v e r d i ğ i n i g ö r ü n c e y e k a d a r b i r ç o k n e s il t e ­
lef o lu p g i d e c e k v e i n s a n lığ ın b a ş ı n a g ö r ü lm e d i k m i k r o p l a r ,
kolay k o la y y o k e d il e m e y e c e k v ir ü s le r , k e n d i s i n i a n t i l e r in e
karşı y e n ile y e b ile n b a k t e r i l e r ü r e t ile c e k t ir .

Şim d ilik s a n a y i ü r ü n ü o la n g ıd a la r ın h e m e n h e p s i n d e G M
çalışm alarının iz le ri v a rd ır. E t l e r d e , m e y v e le r d e v e g ı d a l a r d a
farklı g e n le r in t r a n s f e r e d ilm e s iy le is te n ile n r e n k , t a d , k o k u ,
şekil, se rtlik v e y u m u ş a k lık v e d a y a n ık lılık s a ğ l a n a b i l m e k t e ­
dir. B u n lar ı s a ğ l a m a k iç in g ıd a l a r a k a tıla n k a tk ı m a d d e l e r i
tek b a şın a b e s in le r i b e la y a d ö n ü ş t ü r e b i l m e d e d i r .

Domatese Balık, Patatese Akrep Geni

B u g ü n d ü n y a g e n e l i n d e - ö z e llik le d e t ü r l e r c e n n e t i ü l ­
kem izde- g e n e t i k y a p ıs ı ü z e r i n d e o y n a n m a m ı ş t o h u m n e ­
rede ise k a lm a m ı ş d u r u m d a . H a l k t a r ı m d a k u l l a n ıla n G M
toh um ların ın n ite liğ i ile ilg ili b i l g i ­
ye sa h ip d e ğ il . H a t t a ç o ğ u d u r u m ­
Günümüzün
"temiz gıd a " tanımı,
da onu a lıp e k e n ç i ft ç i d a h i b i l m e z k i
besinlerin sad ece
0 toh um e b te r d ir . H a l b u k i u z u n z a ­
hijyenik temizliğini
m andan b e r i T ü r k i y e G M t o h u m la
değil aynı zam anda
nnı k u lla n m a k t a d ır . E n m a s u m u h i b
genetik yapısının
ntt‘r- H ib r i t, k ıs ır t o h u m d u r . K e n d i-
temizliğini de
kısır o ld u ğ u g i b i o n u y iy e n le r i d e
kapsayan daha
lr s ü re s o n r a k ıs ır l a ş t ır m a k t a d ır . K a
karmaşık ve dikkat
tlr da b ir h ib r it o l d u ğ u iç in P e y g a m
gerektiren bir süreç.

137
 C an B c k .a zd an Ç ika k

b e r i m iz t a r a f ı n d a n ü r e t i m i y a s a k l a n m ış t ır . B u g ü n pam uk
b u ğ d a y , p ir in ç , s o y a , m ısır , a y ç iç e ğ i, ş e k e r p a n c a r ı , p a t a t e s
ı s p a n a k , s o ğ a n , s a r ı m s a k , k a r p u z , k a v u n , e l m a , r o k a gib |
s ık t ü k e t i l e n t ü m t a h ıl v e s e b z e l e r , y e n i d e n y a p ıla n d ır ılm ış
t o h u m la rd a n ü re tilm e k te d ir.

D o m a t e s , d a y a n ık l ı v e k ü t ü r k ü t ü r b i r s e b z e o l s u n dive
k ö p e k b a lığ ı g e n i ile t a k v i y e e d il m i ş t ir . K e z a p a t a t e s i n b aş
b e la s ı o la n b i r b a k t e r i y e k a r ş ı k o r u n m a s ı iç in g e n e t i k yapı-
s ın a a k r e p g e n i i la v e e d il m i ş t ir k i o z a r a r l ı h a ş e r a t p a t a t e ­
s e y a n a ş m a s ın .

D o ğ a d a t ü r le r a r a s ın d a k e n d i a r a la r ın d a d ö lle n e b ilm e ge-

ç işk e n liğ i (t r a n s g e n ) k ıs m e n v a r d ır a m a b u tü rler, a y n ı z a m a n ­
d a y ap ı itib a riy le b ir b ir in e y a la n d ır . O y s a t r a n s g e n e tik ç a lışm a ­
la rd a , v iv e c e k o la r a k t a k d ir e d il m e m i ş y an i C e ııa b - ı H a k k ’ın
v e n ü m e sin i m u r a t e t m e d iğ i o r g a n iz m a ’ ı n n g e n le r i, y en ilecek
ü rü n le rin g e n le r iy le b u l u ş tu r u l u y o r v e o n la r a m e v c u t h alin den
fark lı b ir d a y a n ık lılık , g ö r ü n ü m v e t a d k a z a n d ır ılıy o r.

B u t ü r y a p ıs ı b o z u l m u ş y iy e c e k le r in v e h a y v a n la r ın insan
s a ğ lığ ın ı v e n e s lin i n a s ıl e t k il e y e c e ğ in i h e n ü z b ilm iy o r u z , çü n ­
k ü b u ç a l ış m a l a r ın ü z e r i n d e n , b u n l a r ın e t k ile r in i g ö r e b ile c e ­
ğ im iz k a d a r b i r s ü r e g e ç m e d i . F a k a t b u ç a l ış m a l a r ın , A lla h ’ın
y a r a t m a u s u lü n ü d e ğ iş t i r m e f a a liy e ti o ld u ğ u n u a k ıld a n çık ar­
m a m a k g e r e k ir . B u e v r e n iç in A l la h la fz ı, a y n ı z a m a n d a e ş­
y a d a s ü n n e t u ll a h a u y g u n l u ğ u i f a d e e d e r . B u a ç ı d a n b a k ıld ı­
ğ ın d a A lla h 'ın y a r a t tığ ım d e ğ iş t i r m e k , m a k s a d a , sü n n n e tu lla -
h a v e in s a n ın t a b ia t ın a u y g u n o lm a y a n b i r şe y i i c a t e t m e k d e ­
m e k t ir k i e s a s ı n d a Dabbetü’l-Arz d e n il e n v e i n s a n lığ ın b aşın a
b e la o la c a ğ ı h a b e r v e r ile n c a n lın ın d a h i b u t ü r ç a l ış m a l a r so
n u c u n d a o r t a y a ç ık a c a ğ ım t a h m in e t m e k g ü ç d e ğ il . 9

9 Genetik çalışmalar ve beslenme konusunda daha kapsamlı bilgi edinn'^

için Kemal Özer’in D eccal Tabakta, ve * Yediklerimizde N (E ) Var’ adlı Ç
ması okunabilir.
_ 138
 Hastai.ik Yapan Bksi.f.nmk Faktoki.kki

VÜCUDUN BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ ÇÖKERTMEK

V ü c u d u m u z u n b a ğ ış ık l ık s i s t e m i n i a n l a t t ığ ım ız b ö l ü m -
j e v ü c u d u m u z u n , s o n d e r e c e iyi k o r u n a n m u h t e ş e m b i r
şehir/kaleye b e n z e d iğ i n i b e li r t m i ş t ik . İ ş t e o s a v u n m a s i s t e ­
mi ve ta k t ik le r in in t ü m ü n e b i r d e n t ıp t a “bağışıklık sistemi”
lUJı v e rilm iş. B a ğ ış ık l ık s i s t e m i , v ü c u d u , o n a z a r a r v e r e b i ­
lecek h e r ş e y d e n k o r u m a y ı a m a ç la y a n , h e r ş a r t v e g e l i ş m e ­
ye gö re ta k t ik g e li ş t ir e b i l e n , b i r y a n d a n d ü ş m a n k u v v e t l e r e
karşı m ü c a d e l e e d e r k e n ö b ü r y a n d a n d a d ü ş m a n t a r a f ı n d a n
tahrip e d ile n o r g a n l a r ı y e n id e n t a m i r e t m e işle v i ü s t le n m iş
son d e r e c e d is ip lin li b i r s i s t e m d ir .

B u s is t e m ; v ü c u d u t o k s in le r , k im y a s a lla r , ila ç l a r v e g e ­
nel a n la m d a v ü c u d u n s a v u n m a s i s t e m i t a r a f ı n d a n “yaban-
a ” diye t a n ı m l a n a n t ü m c a n s ız m a d d e l e r e ; v ir ü s , m a n t a r v e
bakteriler g ib i c a n lı a n ti je n le r e k a r ş ı k o r u r . B u c a n l ı v e y a
cansız m a d d e l e r , b i r ş e k i l d e v ü c u d u n d ı ş b a r iy e r le r i n i a ş ı p
içeri g irm e y e b a ş l a r b a ş l a m a z , v ü c u d u n b a ğ ış ık l ık s i s t e m i
devreye g ir e r v e o n la r ı y a k a l a y ıp im h a e d e r .

D a h a ö n c e d e i f a d e e t t iğ i m iz g i b i d ı ş b a r iy e r le r ; d e r i ,
ağız-burun m u k o z a s ı, m i d e a s i d i , ö k s ü r ü k , h a p ş ı r m a , g ö z ­
yaşı e n z im le r i v e t e rd ir. S a ğ l ık l ı v e d o ğ r u b e s l e n e n b i r v ü ­
cutta z a ra rlı m a d d e l e r d ı ş b a r iy e r le r t a r a f ı n d a n t u t u l u r ; iç e r i
^ m a la r ın a iz in v e r ilm e z . A n t ije n le r ( v i r ü s , b a k t e r i g i b i c a n -
d ü şm a n la r) d ı ş b a r iy e r i g e ç m e y i b a ş a r ı r s a s a v u n m a s is t e -
mınin iç b a r iy e r le r i (iç o r d u l a r ı) d e v r e y e g i r e r v e d ü ş m a n
• d a l a n a r a k i m h a e d ilir.

H er v ü c u d u n s a v u n m a s i s t e m i f a r k lı f a r k lıd ır ; d a h a d o ğ -
H*su k e n d is in e ö z e ld ir . B i l in d iğ i g i b i ç o c u k n i s p e t e n ste r il
° 6ar> a n n e s ü t ü y le b e s l e n d i ğ i s ü r e ç d e n i s p e t e n b u a n n e

139
 C an B oğazdan Ç ikah

k a r n ın d a k i ste r il o r t a m ın b ir u z a n t ıs ıd ır b e s l e n m e a ç ıs ın d a n
D o ğ d u ğ u n d a h e n ü z n e b a r s a k f lo r a s ı g e l i ş m iş t i r n e d e sa
v u n m a s i s t e m i t a m o tu r m u ş t u r . Ç o c u k 6 a y lık o lu n c a (b a .
z e n b ir y a ş ın d a b a ş l a r ) v ü c u t a n ti je n le r l e t a n ı ş m a y a b a şla r
E s a s ı n d a b u m i k r o p s a ld ır ıla r ı, s o n d e r e c e y ar a r lıd ır . Ç ü n k ü
v ü c u t k a r ş ıl a ş t ığ ı a n t i je n le r e k a r ş ı s a v u n m a t a k t i k l e r i gelişti-
rir v e o n la r ı n a s ıl y o k e d e b i l e c e ğ i n i e r k e n b i r d ö n e m d e ö ğ r e ­
nir. B u , y e n i d o ğ m u ş b i r y ırtıc ı h a y v a n ın , n a s ıl a v la n a c a ğ ın ı
ö ğ r e n m e s in e b e n z e r d o ğ a l b i r g e l i ş m e d ir . O y a v r u n u n hangi
v la n a s ıl b a ş e d e c e ğ i n i ç e v r e f a k t ö r l e r i b e li r l e r ç ü n k ü .

İr Aşırı Steril Ortamın Zararları

Ç o ğ u a ile , ç o c u k l a r ı n ı n b u d o ğ a l d ü ş m a n l a r ı ile z a m a ­
n ın d a t a n ı ş m a s ı n a f ı r s a t v e r m e z l e r . B u , s a ğ lık lı b i r d u r u m
d e ğ ild ir . Ç ü n k ü ç o c u ğ u n s a v u n m a k a lk a n ı, o n la r a g ö r e ş e ­
k ille n e c e k tir . A ş ır ı s t e r il o r t a m l a r d a y e t iş m i ş ç o c u k l a r b u s e ­
b e p le e n k ü ç ü k f a k t ö r l e h a s t a l a n m a y a d a h a y a tk ın d ır . M a ­
m a fi h , ç o c u k l a r ı n a ş ı l a n m a s ı , a s l ı n d a v ü c u d u n , y a p a y o la ­
r a k d ü ş m a n l a k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a s ı o la y ıd ır . G ü y a z a y ıfla tılm ış
a n t i je n le r v ü c u d a b ı r a k ı l a r a k , s i s t e m i n o n la r a k a r ş ı sa v u n ­
m a g e l i ş t ir m e s i s a ğ l a n m a k i s t e n i r a m a m a a l e s e f b u y ö n te m ,
h e r z a m a n is t e n i le n n e t ic e y i v e r m e z . Ç ü n k ü d o ğ a l o r t a m ­
d a k i k a r ş ı l a ş m a l a r a b e n z e m e z b u d u r u m . B u s e b e p l e çoğu
k e r e ç o k s t e r il y e t iş ti r i l m iş b i r ç o c u k , a ş ı s ü r e ç l e r i n d e n so n ­
ra c i d d i r a h a t s ız l ık l a r g e ç i r e b i li r .

İ ş t e h e r b ir e y in k e n d i ş a h s ı n a m ü n h a s ı r ö ğ r e n i l m iş bu
b a ğ ış ık l ık s i s t e m i n e "kazanılan bağışıklık sistemi" d e n ir . K a­
z a n ılm ış b a ğ ış ık l ık s i s t e m i , l e n f o s it a d l ı b e y a z k a n h ü c r e le ­
r in in k a b iliy e t le r i ü z e r i n d e n o lu ş u r . Ç ü n k ü a n t i je n le r e karşı
a n t i k o r ü r e t e n , b u l e n f o s it l e r d i r . B u le n f o s it l e r , g i d i p o düş-

İ 40
^ a n la r a t u t u n u r l a r v e o n la r ı g ü ç s ü z d ü ş ü r ü p k o la y p a r ç a l a ­
nır hale g e tirirle r . K a n d a k i l ö k o s i t le r d e g e l i p z a y ıf d ü ş ü r ü l ­
müş o a n tije n le r i y o k e d e r le r .

L e n f o s it l e r h e r z a m a n y a r d ım c ı k u v v e t g i b i ç a l ış m a z l a r .
B azen o n la r d a a n t i je n le r e d o ğ r u d a n s a l d ır ıp i m h a e d e r le r .
Ve bir l e n f o s it , b i r k e r e b i r a n ti je n ile b a ş e t t i m i, o n u n a ­
sıl vok e d e c e ğ i b ilg is in i a s l a u n u t m a z . Y an i o t a k t i ğ i y ılla r ­
ca sak lar. B ö y le c e v ü c u t o a n ti je n le b i r k e r e d a h a k a r ş ı l a ş ­
tığında ç o k d a h a k ıs a z a m a n d a o n u y o k e d e b i l ir . N a s ı l k i
bir o r d u n u n s a v a ş m a t a k t i ğ i , h e r z o r lu ğ u n ü s t e s i n d e n g e l ­
me b a ş a r ıs ı, ç o k ç a e ğ it im v e fiili t e c r ü b e l e r e b a ğ l ıd ır . V ü c u ­
dun b a ğ ış ık lık s i s t e m i d e o n u st e r il o r t a m l a r d a k o r u m a k t a n
ziyade, h e r tü r lü ş a r t l a r d a s a ğ lık lı b e s l e n m e y e m u h t a ç tır .

V ü c u d u n a n ti je n le r e k a r ş ı s a v u n m a s ı (y a n i b a ğ ı ş ı k l ı k s i s ­
tem i) g ü ç lü i s e , in s a n h e r t ü r lü h a s t a l ık la d a h a r a h a t b a ş
edebilir. F a k a t b iz v ü c u d u m u z u s ü r e k li y a n lış b e s l e r v e d a ­
yanm a n o k t a la r ın ı z o r la y ık a r s a k , o d a y e t e r i n c e s a v u n m a
y ap am az.

HASTALIĞA YOL AÇAN DİĞER FAKTÖRLER

B ir in s a n ın h a s t a l a n m a s ı, s a d e c e y e m e i ç m e k a y n a k lı d e ­
ğildir. B a ş k a b i r d iz i f a k t ö r d a h a b u s ü r e c e e t k i e d e r . A n c a k
bu ç a lış m a n ın k a p s a m ı b e s l e n m e o l d u ğ u iç in k o n u y a h e p
bu p e r s p e k t if t e n y a k la ş ıy o r u z . D o l a y ıs ıy l a z e h ir li g a z l a r , d u ­
m anlar, d e t e r ja n l a r , t o z la r , t e m i z l ik t e k u l l a n ıla n k im y a s a l la r ,
z‘raat i la ç l a n v s. k a y n a k lı h a s t a l a n m a l a r ü z e r i n d e d u r m u y o -
ruz- B iz d a h a ç o k y a n lış b e s l e n m e n i n , d a h a d o ğ r u s u b ü n y e -
Ve u ygu n b e s l e n m e m e n i n g e t i r d i ğ i s a k ın c a l a r ı ta h lil e d e c e -
8'Z- B e s l e n m e f a k t ö r ü n ü n , v ü c u d u n s a v u n m a s i s t e m i n i e n
'zb e t k ile y e n s ü r e ç o l d u ğ u n u d a a k lı m ı z d a n ç ı k a r m a d a n . ..

141
 C an B oğazdan Ç ikar

Z e h ir le r , k im y a s a l la r v e h o r m o n iç e r e n s u n i g ü b r e l e r l e ye .
t iş tir ilm iş m e y v e v e s e b z e l e r d e s a ğ l ık iç in c i d d i t e h d i t içe .
rirle r. Y e d ik le r im iz v e i ç ti k l e r i m i z l e v ü c u d u m u z a g i r e n bu
k im y a s a l la r v e h o r m o n l a r , v ü c u d u m u z d a k i y a r a r lı f lo r a ve
b a k te r i l e r e , h a t t a h ü c r e l e r i m i z e k a r ş ı s a v a ş b a ş l a t ı r l a r am a
t e m e l d e v ü c u t iç k a y n a k la r ı i t ib a r iy le z a y ı f d ü ş ü r ü l m e d e n
h a s ta l ık la r a y a k a l a n m a z . N i t e k i m m a l u m d u r k i h e r t ü r lü v i­
r ü s v e b a k t e r i h e r v ü c u t t a p o t a n s i y e l o la r a k v a r d ır . B a ğ ış ık -
lık s i s t e m i z a y ıf d ü ş m e d i k ç e d e a k t i v e o lm a z la r .

B i r y a n d a n k a r ış ık b e s l e n m e n i n v e iyi ç iğ n e m e m e n in
m id e v e b a r s a k l a r d a s e b e p o l d u ğ u s ü r e k l i ç ü r ü m e v e m a ­
y a la n m a la r , ö t e y a n d a n a l d ığ ım ız s a ğ l ık s ız g ıd a l a r ın s ü r e k ­
li t ü k e t i m i s o n u n d a s i n d i r im s i s t e m i n d e k i s a v u n m a k a lk a n ı
z e d e le n ir . K a n a k a r ı ş m a m a s ı g e r e k e n t o k s i n l e r , a s it le r , m ik ­
r o p l a r v e v ir ü s l e r o l d u ğ u g i b i k a n a g e ;e r. K a n a k a r ı ş ı p k a n ­
la ta ş ın a n b u a t ı k l a r d o k u l a r d a b i r i k m e y e b a ş l a r . D o k u l a r d a
b ir ik e n a t ık l a r a r t t ı k ç a , i l t i h a p l a n m a y a v e ç ö p l ü k l e r d e o ld u ­
ğ u g ib i g a z o l u ş t u r m a y a v e y a n m a y a b a ş l a r . O l u ş a n b u ya­
k ıcı m a d d e v e g a z l a r , z a m a n l a d o k u l a r d a a ğ r ı, s ız ı, iltih a p
v e m u t a s y o n la r a y o l a ç a r . B u h a l d e v a m e t t ik ç e y a v a ş y av aş
h a s ta l ık la r z u h u r e t m e y e b a ş l a r .

Vücudun Ateşlenmesi
K işin in b a ğ ış ık lık s i s t e m i b u d u r u m a , d a h a b a ş ın d a n itib a ­
re n m ü d a h a l e e d e r . K a n d a m ü th iş b ir s a v a ş b a ş l a r v e b u sav aş
d ışa rıy a “ateş" o la r a k y an sır. A t e ş , e s a s ın d a v ü c u d u n b i r imdat
çığlığıdır. V ü c u t h a l d iliy le s a h ib in e “ S e n n e y a p ıy o r s u n k i beni
b ö y le a t e ş e v e riy o r su n , d ik k a t e t ! ” d e m e k te d ir .

A t e ş k a n ı ıs ıtır ; n e f e s i , k a l p a t ış l a r ın ı v e k a n d o l a ş ım * '
m h ız la n d ırır . I s ın a n k a n d a , d o k u l a r ı t e m i z l e m e k l e g ö re v li

142 -
 I Iastalik Y apan Blsu .nmi: I-'aktoki.u

m ikrop la1- ç o ğ a lır . Ç o ğ a l a n v a z i fe li m i k r o p l a r v e ıs ın a n k a n ,

[candaki z e h ir li m a d d e l e r i v e a t ık la r ı e ritir. V ü c u t b u e r iy e n
zararlı m a d d e l e r d e n v e s a v a ş t a ç a r p ı ş a r a k ö le n m i k r o p v e
an tije n le rd e n ilt i h a p l a n a n b a d e m c i k l e r l e , i lt i h a p l a n m a l a r l a ,
balgam lı ö k s ü r ü k l e r le , b u r u n a k ın t ıla r ıy la , t e r l e m e y o lu y la ,
alerji v e s iv ilc e le r le k u r t u l m a y a ç a lışır .

B iz im h a s ta l ık z a n n e t t i ğ i m i z b u n e t i c e l e r ö z ü itib a r iy le
v ü c u d u m u z u n iyi b i r s a v u n m a y a p t ığ ın ın i ş a r e tl e r id i r . D o l a ­
yısıyla a t e ş i d ü ş ü r m e k , ö k s ü r ü ğ ü e n g e l l e m e k , b a l g a m ç ı k a ­
rım ına m a n i o lm a k , b u r u n a k ın t ıs ın ı d u r d u r m a y a ç a l ı ş m a k ,
hele h e le y erli y e r s iz a n ti b i y o t i k k u l l a n m a k , s ık s ık i l t i h a p l a ­
nıyor d iy e b a d e m c i k l e r i a ld ır m a k v ü c u d a k a r ş ı y a p ıl a n h a k ­
sızlık v e z u lü m d ü r .

Beslenmiyoruz, Kendimizi Öldürüyoruz

B u g ü n y a p ıla n is t a tis t ik le r e g ö r e - ü lk e d e n ü lk e y e d e ğ i ş ­
mekle b irlik te - T ü r k i y e ’d e in s a n la r e n ç o k t r a f ik k a z a s ı n d a n
ölüyor. G e l iş m iş ü lk e l e r d e ö lü m e e n ç o k n e d e n o la n u n s u r
ise k an ser. A f r ik a ü lk e le r in d e is e y e t e r s iz b e s l e n m e v e a ç ­
lık. K a n se r in d a h i - k a lıtım sa l y a t k ın ­
/ Bizim hastalık
lıkla b irlik te- b ü y ü k o r a n d a y a n lış b e s ­
* dediğimiz
lenm eden k a y n a k la n a n b i r h ü c r e m u -
kimi neticeler
tasyonu o ld u ğ u a r tık k a b u l e d il m e k t e .
özü itibariyle
Bugün, daha önceki asırlarda karşıla­ vücudumuzun iyi bir
şılmamış envai türlü hastalıkların gö- savunma yaptığının
Hulmesi, ruh ve sinir hastalıkları gibi sı­ işaretleridir. Bu
zıltıların çoğalması, hep bu asrın ge- belirtiler için sık
Urdiği yanlış yaşam tarzıdır ve büyük sık antibiyotik
uranda “gıda olm ayan yiyecekler”d en kullanmak da
Oynaklanan sıkıntılardır. vücudu hasta
etmekte.

143
 C an B o C.a / dan Ç ikar

D ü n y a n ın h i ç b i r d ö n e m i n d e b u k a d a r b o l v e z a r a r l ı g ıd a
b i r a r a d a b u l u n m a m ış t ır . S a n a y i ü r ü n ü o la n b u b e s in le r in
b ü y ü k b i r k ıs m ı d a m a a l e s e f t ic a r î k a y g ıy la ü r e t i l m i ş , tatları
a l ış k a n l ık y a p a c a k ş e k i l d e t a s a r l a n m ı ş y iy e c e k l e r d i r . V ü c u ­
d u n h a z m e d i p e t m e y e c e ğ i h iç g ö z e a l ı n m a d a n ü r e t i l e n her
tü r lü f a b r i k a s y o n t ü k e t i m m a l z e m e l e r i 10, s o f r a l a r ım ız ın b a ş
k ö ş e s i n d e , h a y a tım ız ın v a z g e ç i l m e s i o l a r a k y e r le r in i a l m a k ­
ta la r . O y ü z d e n d e in s a n la r ım ız ın ç o ğ u n u n k a r a c i ğ e r i ç ö p ­
l ü ğ e d ö n m ü ş . V ü c u t i s e b a ş t a t a n s iy o n , k o l e s t e r o l , şe k e r,
k a n s e r , d iy a b e t , d e p r e s y o n v s . g i b i a k la h a y a le g e lm e y e c e k
h a s ta l ık la r ın k a y n a ğ ı o lm u ş .

V ü c u d u n h a z m e t m e s i i m k â n s ı z g ı d a l a r b u g ü n h e p im iz in
h a y a tın d a . K a t k ıl ı y iy e c e k v e i ç e c e k l e r , g e n e t i ğ i ile o y n a n ­
m ış t a h ıl v e s e b z e le r , m e y v e le r , v ü c u t t a z e h i r e t k is i y ap a n
t a r ım s a l i la ç l a r v e g ü b r e l e r v e b u n l a r l a y e t iş ti r i l m iş s e b z e ve
m e y v e le r, t ıb b î ila ç l a r ın y ü z d e 9 9 ’u , v ü c u t b a k ı m ü rü n leri
v e d e t e r ja n l a r -k i b u n l a r d a d e r i y o lu y la v ü c u d u m u z a girip
z a r a r v e r e r e k b i r t ü r g ı d a k a t e g o r i s i n e g iriy o r la r - d o ğ r u d a n
b u b ü n y e y e z a r a r v e r e n u n s u r l a r . S ı r f iç e r d i k l e r i s u n i tatlar
y ü z ü n d e n t ü k e t m e y i a l ış k a n l ık h a l i n e g e t i r d i k l e r i ile g ü n ü ­
m ü z in s a n ı, y e d i k l e r i n i n e s ir i o lu y o r .

B u n u n t e k ç a r e s i ile b o ğ a z ı m ı z d a n g e ç e n b i r ç o k şeye
“ S T O P ! ” d e m e y i ö ğ r e n m e k t ir . H e r ö n ü m ü z e g e l e n g ıd ay a
“ B u y u r u n g e ç in ” d e m e m e k tir !

10 Özellikle “malzeme” kelimesini kullandım. Çünkü sanayide üretilen ıu^

tim malzemelerinin büyük bir kısmı, ihtiva ettikleri katkı malzemeler1 .
zünden vücut sağlığı için ciddi risk içermiyorlar.

144
 4. Bölüm

Doğru Beslenme
Doğru Yaşama Kılavuzu

B
a ş t a n b e r i a n l a t a g e l d i k le r i m iz g ö s t e r i y o r k i s a ğ l ık l ı

b ir y a ş a m doğru ve doğal beslenmekten g e ç iy o r .

C e n a b - ı H a k s ık s ık , helal ve temiz olanları yememizi t a v ­
siye ed er. (Bakara, 168; Maide, 88). Y an i y iy e c e k l e r i m i z i n s a d e ­

ce helal o lm a s ı n a d e ğ il , a y n ı z a m a n d a t e m i z o l m a s ı g e r e k ­

tiğine d e d ik k a t ç e k e r . H e l a l d a i r e s i g e n i ş t ir a m a h e r h e ­

lal y iyecek, h e r k e s e u y g u n o lm a y a b ilir . M e s e l a K u r ’ a n , “tüm

deniz avlarının helal” o ld u ğ u n u b i l d i r m i ş t ir (Maide, 96) a m a

bazı fak ih le r t a b ia t ı b iz i i te n , g ö r ü n ü m ü r a h a t s ız l ık v e r e n

veya b e s l e n m e b i ç i m le r i a ğ ır m e t a ll e r iç e r e n d e n i z h a y v a n ­

lan h u s u s u n d a b a z e n “mekruh", b a z e n “tahrimen mekruh”

bükmü k o y a r a k , “Helal olanların da temiz olanlarının tercih
bilmesini tavsiye etmişlerdir. N i t e k i m b a l ı k la r d ı ş ı n d a k i y e ­

d e b i li r d e n iz h a y v a n l a n ( k a l a m a r , m i d y e , i s t ir id y e , ı s t a k o z

' S 1 b a z ı k a n g r u p l a n a ç ıs ın d a n h a z m ı o l d u k ç a z o r e t le r d ir .

145
 C an Boğazdan Ç ikar

SAĞLIKLI OLMAK İLAHÎ BİR EMİRDİR

C e n a b - ı H a k " Her şeyden önce insan yediğine baksın'”
(A bese. 24) d iy e u y a rır. B u i k a z , h e m o n i m e ti n n a s ıl b i r m a ­
c e r a ile s iz e u la ş tığ ın ı b i l ip t a k d i r e t m e y i, h e m o n i m e t i d o ğ ­
ru y o lla r d a n e d in m e y i h e m d e in s a n ın n e l e r y e d i ğ i n e d ik k a t
e t m e s i g e r e k ti ğ in i ih t a r e d e r . N i t e k i m a k ı b e t l e r v e b a ş a g e ­
le n le r n o k t a s ı n d a d a in s a n ın y e d i k l e r i n e d i k k a t e t m e s i ç o k
ö n e m l i d i r . ..

H a n i b i r d e y i ş v a r d ı r “ Düşüncelerine dikkat et, sözlere dö­

nüşüyorlar. Sözlerine dikkat et, eyleme dönüşüyorlar. Eylemle­
rine dikkat et, ... Kişiliğine dikkat et ki kişiliğin kaderin olu­
yor!” d iy e . B a n a g ö r e b ö y le s i b i r ik a z ı g e r e k t i r e n ilk v e en
ö n e m li h u s u s , y iy ip i ç ti k l e r i m i z d i r . Ç ü n k ü g e r ç e k t e n yiyip
i ç tik le r im iz k a d e r i m i z o lu y o r . G e r e r b i r t a k ım a m in o a s it ­
le r d e n i b a r e t t i r v e o d a b i z i m y e d i k l e r i m iz d e n v e iç tik le r i­
m i z d e n h a y a t b u lu r .

D o ğ r u y e m e y i b i l m e y e n , d o ğ r u v e y a n lış ı d a a y ırt e d e ­
m e z , e d e m i y o r . S a l i h a m e l i ş l e y e m e z , iş le y e m iy o r . “Sabah
namazına nasıl kalkılır?” d iy e e s e r l e r y a z ılıy o r, g ü n ü m ü z
M ü s l ü m a n l a r ın ı s a b a h erken u y a n d ır a b i l m e k iç in . O y sa
d o ğ r u v e s ü n n e t e u y g u n y e n ilip i ç il s e , o s a a t t e y a t a k t a k a ­
l a b i lm e n i n i m k â n ı k a l m a z . A m a t o k v e h a z m e d i l m e m iş bir
m i d e ile y a t t ığ ın ız g e c e n i n s a b a h ı n a h e r k a lk ı ş b i r ız d ır a b a
d ö n ü ş ü r . H iç b ir im i z i n , b i z e e m a n e t v e r i l m iş ş u b e d e n i m iz e
b u e z iy e ti y a p m a y a h a k k ı m ı z y o k tu r .

Yahya Kemal'in d e d i ğ i g i b i “Frenk gecesinden Müslüman

sabahına uyanmak” k o l a y d e ğ il d ir . B u k it a b ı n k o n u s u e k s e ­
n i n d e n b a k ı n c a b e n Y a h y a K e m a l ’in “Frenk gecesi” i f a d e s i n ­
d e n , k a r ış ık y e m e k l e r l e t ık a b a s a d o l d u r u l m u ş v e h a z m e d il-

146
 D o Cku B i:si.i:nml: - D oc.hu Yaşama K ilavuzu

^ e d e n y a t ılm ış b i r m i d e ile s a b a h e r k e n u y a n m a y a ç a l ı ş m a ­
sını a n lıy o r u m . Z a t e n d e u y a n ı l a m ı y o r . .. O y s a M ü s l ü m a n m
günü “ y a t s l n a m a z ı ” ile b i t e r ; s a b a h ın ilk ış ık la r ıy la g ü n e
b a şla m a k iç in b u s a a t t e n s o n r a s ı u y k u y a ayrılır.

D a m a ğ ın d a k i l e z z e t k a p ı c ı s ı n a s ö z g e ç i r e m e y e n b i r in ­
san n e f s in e n a s ıl s ö z g e ç i r e c e k k i o n u s a b a h e r k e n y a t a k t a n
k a ld ıra b ilsin ? E s k il e r , m a r i f e t t e n s ö z e t m e d e ö n c e d o ğ r u y i­
yip içm e y i s a l ık v e r ir le r d i.

D e m e k k i h e m “salih” ameller yapabilmek hem de sağlık­

lı yaşayabilmek için neyi, ne kadar, ne zaman, ne ile yiyebile­
ceğimizi öğrenmemiz gerekiyor. B u , h e r f e r d i n e d i n m e s i i c a p
eden b ir "hayat” bilgisi”d ir.

Temiz Yemek Salih Ameldir

C e n a b - ı H a k k ’ın “Temiz olan şeylerden yiyiniz ve salih
ameller işleyiniz.” (M üm inun, 51) i la h ! e m r i; v ü c u d u k i r l e t e ­
cek, y o r a c a k v e h a s t a e d e c e k g ıd a l a r ı y e m e n i n b i r n e v i h a ­
ram o ld u ğ u n u t a z a m m u n e d iy o r . Ç ü n k ü h e la l d a i r e s i n d e
olsa b ile k iş in in k e n d i s i n e z a r a r v e r e c e k şe y i y e m e s i d o ğ ­
ru d e ğ ild ir .
Kötü
B u a y e t te d a h a i lg i n ç o la n i s e “te­ beslenmeden
miz yiyecek” ile “salih amel” a ra sın d a dolayı kanı
ilişki k u r u lm a s ıd ır . V e h e m d e y e m e kirlenmiş, aldığı aşırı
içm eyi iyi iş y a p m a k t a n ö n c e s a y a r a k kilolardan dolayı
ifad e e t m e k l e y iy e c e k i le a m e l a r a - nefes alıp vermesi
s'n d a sık ı b i r i liş k i o l d u ğ u n u b e l i r t i ­ bile işkence halini
almış, hantallaşmış
yor. E s k i l e r b u h a k i k a t i , “Kursağında
bir insanın sağlıklı
haram lokma barındıran insanın ha- ibadet etmesini
)'trh iş yapma ihtimali azdır. ” d iy e r e k beklemek mümkün
ö z e tle m işle r . değildir.

147
 C an B oğazdan Ç ikak

D i n in i n s a n a y ü k l e d iğ i v e y a p m a s ı n ı i s t e d i ğ i i b a d e tl e r in
b ü y ü k b i r k ıs m ı b e d e n , r u h v e a k ıl s a ğ l ığ ın ın y e r i n d e o lm a -
sin i g e r e k t i r e n i b a d e t l e r d i r . H a s t a l ı k l a r d a n v e a c ı l a r d a n k ıv ­
r a n a n b ir i n s a n ın la y ık ıy la a m e l i ş l e m e s i d e m ü m k ü n d e ğ il,
d ir. K ö t ü b e s l e n m e d e n d o l a y ı k a n ı k ir l e n m iş , a l d ığ ı a ş ı n ki-
l o l a r d a n d o la y ı n e f e s a l ıp v e r m e s i b i l e i ş k e n c e h a lin i a lm ış,
.b e d e n in t ü m f o n k s i y o n l a r ı h a n t a l l a ş m ı ş b i r in s a n ın sa ğ lık lı
i b a d e t e t m e s i n i b e k l e m e k m ü m k ü n d e ğ il d ir . A k ş a m d a n y e­
d ik le r i h â l â h a z m e d i l m e m i ş v a z i y e t t e m i d e s i n d e d u r a n ve
i ş k e m b e s i b ü y ü m ü ş b i r in s a n ın , s a b a h e r k e n s a a t l e r d e s a ğ ­
lıklı v e r a h a t u y a n m a s ın ın im k a n ı y o k t u r k i b ir d e k a lk s ın da
g ö n ü l h o ş l u ğ u ile i b a d e t e t s i n . İ ş t e b u y ü z d e n d i r k i C e n a b - ı
H a k , sa lih a m e l d e n ö n c e t e m i z v e d o ğ r u g ı d a l a r l a b e s l e n ­
m e y i k u l u n a e m r e t m iş t i r .

Üç Öğün Yemek İsraftır

‘“ Yiyiniz, içiniz, israf etmeyiniz
B iz le r , C e n a b - ı H a k k ’ ın
bu y ru ğ u n d an , “tabakta yemek bırakmama”y\ a n lıy o r u z . Ya­
h u t d a a ş ır ı v e k a r ış ık ( a b u r c u b u r ) b e s l e n m e s i n d e n d olayı
a r tık iş t a h ın ı k a y b e t m i ş , y e m e k s e ç e n ç o c u ğ u m u z a “Bunu
bulamayanlar da var... ” u y a r ıs ın d a b u lu n m a y ı....

E l b e t t e t a b a k t a y e m e k b ı r a k m a m a m ı z g e r e k iy o r am a
d o y a b i le c e ğ i n iz k a d a r ı n ı a l d ığ ın ız t a k d i r d e t a b a k t a y e m e k
b ır a k m a k i s r a f o lu r . O y s a o n d a n d a h a b ü y ü k i s r a f , ç o k yiye­
r e k b u b ü n y e n in s a ğ l ığ ın ı t e h l i k e y e a t m a k t ır .

T a b a k t a k i n i b i t ir m e k "sünnet”t ir b e lk i a m a a z y iy erek
s a ğ lığ ı k o r u m a k “farz”d ır. Ç ü n k ü b iz im so fra la rım ız ın k en ­
d is i, b iz a t ih i i s r a f ü z e r i n e k u r u lu d u r . B i r s o f r a d a ü ç d ö r t Çe
şit y e m e k b u l u n u y o r v e ç o ğ u k e r e d e t a b ia t ı b i r b ir in e z ıt ve
m e k le r i b i r a r a d a y iy o ru z .

148
 p e y g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) , “Gündüz beyazlığı ve gece
karanlığında ikişer kere yemek ve içmek israftır. ” b u y u r u y o r .
D em e k k i n e y m iş y e m e k t e i s r a f : G e c e k a r a n l ığ ın d a v e g ü n ­
düz a y d ın lığ ın d a ik i k e r e y e m e k y e m e k .

Yani s a b a h g ü n e ş d o ğ m a d a n k a h v a l t ı y a p m ı ş s a n ı z , g ü n
b a tm a d a n d a a k ş a m y e m e ğ i n iz i y iyin b u y u r u y o r P e y g a m ­
berim iz ( s a v ) . B u d e m e k t i r k i b i r in s a n h e m k a h v a l t ı, h e m
öğle y e m e ğ i h e m d e a k ş a m y e m e ğ i y iy o r s a z a t e n y e t e r i n c e
israf e tm iş o lu y o r ! Ç ü n k ü in s a n ın g ü n d e l i k y iy e c e k i h t iy a ­
cı o rta la m a 3 0 0 - 5 0 0 g r a m a r a s ıy k e n h e r b i r i m i z b i r o t u r u ş ­
ta bir k ilo g ı d a t ü k e t e b iliy o r u z .

B u y a k la ş ım a g ö r e 3 0 0 - 5 0 0 g r a m ın ü s t ü n d e k i t ü m y e ­
m eler is r a f k a t e g o r is in d e d e ğ e r l e n d i r i le b i li r .

BESLENME DİSİPLİN İŞİDİR

Y em ek v e s a ğ l ık g e r ç e k t e n d e i n s a n o ğ l u n u n e n ö n e m ­
li iki n im e tid ir . B u ik is i b ir b ir in i b e s l e r . S a ğ l ık l ı b i r b e d e n ,
yediğini iyi h a z m e d e r ; y a ş a m a k t a n v e y e d i k l e r i n d e n l e z z e t
alır. D ü z g ü n y iy e n v e y e d iğ in in h a k k ım v e r e n d e s a ğ l ık l ı y a ­
şar. B u d ö n g ü , b ir b ir in i b e s l e y e r e k ile rle r .

iyi v e d o ğ r u " beslenmek” b ir “disiplin" işid ir. Ö y le o l m a ­

saydı, c e n n e tt e “yasak meyve” o lm a z d ı. İ n s a n d is i p l i n s iz l ik
yüzünden y a s a k m e y v e y i y e d i v e c e n n e t t e n s ü r ü l d ü . B u s e m ­
bolik s e r e m o n i, b i z e ş u n u a n l a t m a k istiy o r: İ n s a n ın b a ş ı n a
ne gelirse y e m e iç m e k o n u s u n d a k i d is i p l i n s iz l ik t e n g e l e c e k .

E v e t k ö t ü a h l a k ı v e d a v r a n ış la r ı o r t a y a ç ık a r a n , t ü m h a s ­
l ı k l a r ı n k a y n a ğ ı o la n , i n s a n a m a k s a d ı m u n u t t u r a n ; o n u
y o l s u z lu ğ a , b ık k ın lığ a , i ş t a h s ız lığ a s ü r ü k l e y e n , so n u n d a
E d e n im iz in h a s t a l ık la r t o r b a s ı h a l i n e g e l m e s i n e y o l a ç a n
a5>n v e k a r ış ık y e m e h ır s ı v e a lış k a n lığ ıd ır .

149
 C an B o c a / iu n Ç ik ak

B u g ü n y e m e iç m e y i b i r l e z z e t v e h a z a r a c ı k ıla n in s a n ­
lık , y e n i d e n “ d o ğ r u b e s l e n m e n i n d e ğ e r i n i ” k e ş f e t m e y e ve
b e s l e n m e n i n ö z ü n ü t e k r a r h a y a t ın d a i k a m e e t m e y e ç a lışı,
yor. B e s l e n m e , d o ğ r u y a ş a m a y ö n t e m i d i r . İ n s a n ı n d ü n y a sı
v e a h ir e ti iç in g e r e k li i ş le r i d ü z g ü n g ö r e b il m e s i n i n b i r yolu-
d u r . B u g ü n ü n in s a n ı b u h a k i k a t i ıs k a l a d ı ğ ı iç in “ N e y apa-
vım s e v i y o r u m , y iy o r u m .. . ” , “ N e y a p a y ım ç o c u ğ u m b u n u
ç o k s e v i y o r . . . ” g i b i h a z e k s e n li y a k l a ş ım l a r l a y e d ik le riy le
h a y a tı k e n d i n e v e s e v d i k l e r i n e “ z e h i r ” e d e b i l iy o r !

E lb e t t e b u k it a p b ir v a a z k it a b ı d e ğ ild ir . N e f s in e zarar
v e r m e k iste y e n i k im s e o n d a n a lık o y a m a z . B iz im b u k ita ­
b ı y a z m a k ta k i m a k s a d ım ız , b e s le n m e v e y e m e iç m e k o ­
n u s u n d a d o ğ r u y u a r a y a n l a r a y a r d ı m c ı o l a c a k b i r a n la y ış
g e l i ş t i r m e k t i r , s ö z ü n ö z ü n ü a n l a y a c a k k a l p l e r e b i r u yarı
v e r e b i l m e k t i r . T a k i y e n i le n i ç i l e n i e r i n d e b i r t a b i a t ı , e c ri,
s e v a b ı , g ü n a h ı ( s ı k ı n t ı s ı ) o l d u ğ u v e h e r y iy e c e ğ in -h e lal
d a i r e d e o l s a d a h i - h e r k e s i ç in a y n ı f a y d a y ı s a ğ l a m a y a c a ­
ğ ı, a n l a ş ı l s ı n .

İrsiyet Kader Değildir

İ n s a n la r s ık lık la k e n d ile r in d e k a r a r k ılm ış o la n p e k çok
h a s t a l ı ğ ı g e n e t i k a k t a r ı m l a i z a h e d e r l e r . B a b a m d a şö y le y -
d i, a n n e m d e d e b u v a r d ı , d e y i p k e n d i l e r i n d e g ö r ü l e n h a s ­
t a lığ ın t a m a m e n g e n e t i k v e k a d e r i b i r m e s e l e o ld u ğ u n u
z a n n e d e r le r . H i ç k i m s e a k l ı n a g e t i r m e z k i "Ben de babanı
gibi besleniyorum. Ben de annemin menüsünü takip ediyo­
rum da o yüzden babamda görülen arazlar bende de görülü­
yor. Onun yaptığı disiplinsiz beslenme tarzını ben de devam
ettiriyorum da o yüzden hepimizde aynı sıkıntılar çıkıyor. ■■
O y s a b a b a n ız k e ls e siz d e k e l o lm a k z o r u n d a d e ğ ilsin iz !

15Ö
 D oC ku B i:si.i:nmi: - D o O.ku Yaşama K ilavuzu

E lb e t te h e r i n s a n , a n n e s i n i n v e b a b a s ı n ı n k a n g r u b u n -
Ja n b irin i t a ş ır y a d a o n la r ın b i l e ş k e l e r in d e n m e y d a n a g e -
|jr Ve t a b ii i ç in d e y e t iş tiğ i o r t a m ic a b ı b e s l e n m e k ü l t ü r ü v e
alışk an lık ları d a b ü y ü k o r a n d a o n la r ın k i n e b e n z e r . B ö y le
olunca d a o n la r ın b e s l e n m e ta r z ın ın o n l a r d a n e g i b i h a s t a ­
lıklara s e b e p o l d u ğ u n a b a k ı p b e s l e n m e t a r z ın ı d e ğ i ş t i r e c e ­
ğine; tıp k ı o n la r g i b i b e s l e n i p s o n u n d a o n la r g i b i h a s t a l a n ­
mayı v e b u n u d a k a d e r ( g e n e t ik a k i b e t ) s a y m a y ı t e r c ih e d e r .

K işi, s o s y a l h a y a tın v e ç e v r e n in d a y a t t ığ ı y a n l ış l a r d a n sıy ­

rılıp b e s l e n m e a l ış k a n lığ ın ı y e n i d e n v e k a n g r u b u n a ( k e n ­
di m iz a ç ö z e l l i k l e r in e ) g ö r e t a n z i m e t s e b e lk i h iç d e s a ç ı
d ö k ü lm e y e c e k , ta n s iy o n h a s t a s ı o lm a y a c a k v e y a a n n e s i g i b i
m igreni t u t m a y a c a k . ..

H e p i m i z f iz ik t e k i “Aynı sebepler aynı neticeleri doğurur. ”

h ü k m ü n ü b ilir iz d e b u n u n y e m e i ç m e k o n u s u n d a d a a y n ı
so n u ç lan v e r e b i le c e ğ i n i a k lım ız a g e t i r m e y iz . O y s a b e s l e n ­
me d e fiz ik k a n u n l a n g i b i b i r “sebep-sonuç” i li ş k is in i d o ğ u ­
rur; in sa n y e d i ğ i n d e n i n ş a e d il e n b i r v a r l ık t ır ç ü n k ü . İ n ş a ­
at m a lz e m e n iz i d e ğ iş t i r d i ğ i n i z d e y a d a k e n d i z e m in i n iz e
uygun h a le g e t i r d i ğ i n iz d e y a p ın ız ( s a ğ l ığ ın ız ) d a o n a g ö r e
s a ğ la m lık -z a y ıflık k a z a n ır .
Beslenme
K o n u y a b ö y le b a k ıl d ığ ın d a g ö r ü ­ fizik kanunlan gibi
lecek tir k i k iş i b e s l e n m e a lış k a n l ığ ın ı bir "sebep-sonuç"
d e ğ iş tir m e d e n , s a ğ lık lı y a ş a m d is i p l i n i ilişkisini doğurur; insan
o lu ş t u r m a d a n h a s t a l ık la r d a n k u r t u l a - yediğinden inşa edilen
maz. P e r h iz in g a y e s i d e b u d u r : Z a t e n bir varlıktır çünkü. Kendi
bu s e b e p t e n d o l a y ıd ır k i b i r ç o k h a s ­ zemininize uygun hale
talıkta d o k t o r l a r “Zinhar şunu yemeye­ getirdiğinizde yapınız
ceksin, şundan şundan uzak duracaksın (sağlığınız) da ona
^ iyileşme olsun!” d e r le r . göre sağlamlık-zayıflık
kazanır.
151.
 C an B oğazdan Ç ikak

Hastalanmak Uzun Bir Çaba Gerektirir

P e k i d o k t o r u n d a y a t tığ ı p e r h iz i m a k u l b u l a n in s a n h a s ­
t a la n m a m a k iç in a y n ı t itiz liğ i g ö s t e r m e s i g e r e k ti ğ in i n e d e n
k a b u l l e n e m e z ? O y s a m iz a c ın a u y g u n v e a z y iy e r e k b e s l e n s e
b e lk i d e h iç o h a s t a l ığ a y a k a l a n m a y a c a k . H a t ır la y ın ız , P ey ­
g a m b e r E f e n d i m i z , M u k a v k ı s ’ın g ö n d e r d i ğ i d o k t o r a "Ben ve
ashabım hasta olmayız!" d e m iş t i . B i r p e y g a m b e r n a s ıl b u k a ­
d a r e m in k o n u ş a b i l ir d e r s i n i z ? D e m e k k i h a k i k a t in fa r k ın ­
d a . i n s a n ın b e d e n y a p ıs ın ın v e işle y iş in in f a r k ın d a . A z y e n ­
d iğ i, d o ğ r u v e d o ğ a l b e s l e n i ld iğ i t a k d i r d e b u b e d e n i n h a s ­
ta o lm a y a c a ğ ı n ı b iliy o r. N i t e k i m b u g ü n u z m a n la r , b i r m u a z ­
z a m s i s t e m o la n ş u i n s a n b e d e n i n i n h a s t a l a n m a s ı iç in , k işi­
n in m a k s a tl ı v e u z u n s ü r e li ç a b a s ı n ı n g e r e k ti ğ in i sö y lü y o rlar.
O y ü z d e n d e b i r b ü n y e y e e n u y g u n y iy e c e k le r in v e r ilm e s i ile
o n u n t e d a v i e d il e b il e c e ğ i f ik r in y ay g n lık k a z a n ıy o r .

B e s le n m e a l ış k a n l ığ ı d e ğ iş tir ilm e d e n , v e rile n p e r h iz e

sık ı s ık ıy a u y u l m a d a n h a s t a l ı k d ü z e l t i l e m e z . B e s l e n m e alış­
k a n lığ ın ı d e ğ iş t i r m e y e n h a s t a b i r y a n d a n t e d a v i o lu r k e n , d i­
ğ e r y a n d a n o h a s t a l ığ ın o r t a y a ç ı k m a s m a v e a z m a s ı n a n e ­
d e n o la n b u d u r u m u s ü r d ü r ü r s e t e d a v i d e n b i r n e t i c e a lın a ­
m a z . S o n u n d a h a s t a l ı k b i r k ıs ır d ö n g ü ş e k lin i a lır k i b u n a
t ıp ta “ k r o n i k ” d e n il e n .

YANLIŞ BESLENME ALIŞKANLIKLARINDAN KURTULMAK

B u f a s it d a i r e y e d ü ş m e m e k iç in ö n c e b e s l e n m e a l ış k a n ­
lığ ım ız ı d e ğ i ş t i r m e m i z g e r e k iy o r , b u n u b iliy o r u z . P e k i b e s ­
le n m e g ib i ç o k y e r l e ş ik v e i ç in d e y a ş a d ı ğ ı m ı z o r t a m l a ço k
ilin tili b i r a l ış k a n l ık n a s ıl d e ğ iş t i r i l i r ? B u n u n iç in n a s ıl bir
y ö n t e m t a k i p e d il m e l i ?

S Ö n c e lik le zararı zaten b e lli b ir kısım yiyecek-içecekl #1

152
 D o O.ru B e:s u :nmi: - D oc; ru Yaşama K ilavuzu

(k o la , c i p s , h a z ır ç o r b a l a r , b e y a z ş e k e r , b e y a z u n v s )
soframızdan ayıklayacağız.
A r d ın d a n y u k a r ıd a n b e r i i z a h e t t iğ i m iz g e n e l a n l a m d a ­
ki zararlı bileşkeleri ( y o ğ u r t- e t , e k m e k - e t , k a r ış ık e t l e r
v s.) eleyip m ü m k ü n m e r t e b e m iz a ç l a r ı birbiriyle uyum­
lu y iy e c e k le r i t e r c ih e d e c e ğ i z v e s o f r a m ı z d a ( b ir ö ğ ü n ­
d e ) az çeşit b u l u n d u r a c a ğ ız .

K e n d i k a n g r u b u m u z v e m i z a c ım ız iç in z a r a r l ı v e y a ­
rarlı o la n y iy e c e k le r lis te s i n i o lu ş t u r a c a ğ ı z . ( K i t a b ı n s o ­
n u n d a k a p s a m lı b i r l is te b u l a c a k s ı n ı z .)

P iş m iş y e m e k le r i a z a l t ıp ç iğ y a d a a z p i ş m i ş y iy e c e k
o ra n ım ız ı y ü k s e lt e c e ğ iz . P i ş m i ş o la n l a r ı d a b o l y e ş i l li k ­
le t ü k e t e c e ğ iz . S a ğ l ık l ı b i r m e n ü d e , b i r g ü n d e t ü k e t i ­
len g ıd a n ın y ü z d e 4 0 ’ı p i ş m iş - e k m e k d a h il - , y ü z d e 6 0 ’ı
d a ç iğ y iy e c e k le r d e n o lu ş m a l ıd ır . Ş e k e r h a s t a l a r ı b u n a
ö z e llik le d ik k a t e t m e lid ir .

Y e d iğ im iz h e r b i r lo k m a y ı iy ic e ç i ğ n e y ip m i d e d e k i h a ­
zım s ü r e c i n e y a r d ım c ı o la c a ğ ız . B u n u n iç in h e r l o k ­
m ayı -m a h iy e tin e g ö r e - 1 6 ila 4 0 k e z ç i ğ n e m e y e ö z e n
g ö s t e r e c e ğ iz .

G ü n lü k y iy e c e k i ç e c e k m i k t a r ı­
m ızı, fıtr i i h t iy a c ım ız a g ö r e y e n i ­
Beslenme
alışkanlığını
d e n d ü z e n l e y e c e ğ i z , ö ğ ü n s a y ıs ı­
değiştirmeyen hasta
nı v e g ü n l ü k y iy e c e k m ik t a r ım ız ı
bir yandan tedavi
a z a lta c a ğ ız .
olurken bir yandan
A c ık m a d a n y e m e y e c e ğ iz . P ey­ da hastalığına yol
g a m b e r im i z ( s a v ) ’ in d e v u r g u ­ o ç o n yeme içme
la d ığ ı t e m e l d ü s t u r l a r d a n b iri şeklini sürdürürse
budur. sağlığına
kavuşamaz.

153 _
 C an B oğazdan Ç ikar

Saat 21.00'de Sindirim İşlemi Durur

B u rad a ço k dikkat edilmesi gereken bir kural v a r d ır k
o d a i n s a n ın v ü c u d u n u n , m a h a l li ( g ü n e ş ) s a a t e g ö r e 2 1 ’dcn
itib a r e n s i n d i r im i ş le m in i, d a h a d o ğ r u s u s i n d i r im iç in ge
re k li e n z im le r i s a l g ıl a m a y ı t a m a m e n d u r d u r d u ğ u g e r ç e ğ i
d ir. O s a a t t e n s o n r a y e n ile n le r in h e p s i , m i d e d e i ş l e m gör.
m e k iç in v ü c u d u n s i n d i r im s a a t in i n ç a l a c a ğ ı v a k t i (sa b a h ın
e r k e n s a a t le r i n i) b e k l e r . 2 1 ’d e n s o n r a y e m e a l ış k a n l ığ ı o la n ­
la rın ilk ö n c e o a l ış k a n l ığ ı t e r k e t m e l e r i g e r e k ir .

Y e m e n in m i k t a r ı d a ç o k ö n e m l id ir . V ü c u d u n g ü n lü k ih­
tiy a c ın ın 2 5 0 - 3 0 0 g r a m a r a s ı n d a o l d u ğ u n u , a ğ ır k o l işçile­
r in d e b u n u n 5 0 0 g r a m c iv a r ın a ç ı k a b i le c e ğ i n i i f a d e e tm iş­
t ik . B u n u s a ğ l a m a k iç in , ö ğ l e y e m e ğ i n i y a t a m a m e n ip ta l et­
m e k g e r e k iy o r v e y a m e y v e v e s a l a t a l a r l a g e ç i ş t i r m e k g e r e ­
k iy o r. A k ş a m y e m e ğ i n i d e m ü m k ü r ;e s a a t 1 8 c i v a r ın d a ye­
m e k f a y d a lıd ır .

Su ve Hazım İlişkisi
Sofraya oturur oturmaz su içmenin zararım h a tırla tm ıştık .
İ n s a n l a r ın b ü y ü k ç o ğ u n l u ğ u , s o f r a y a o t u r u r o t u r m a z -yani
n e y iy e c e ğ in i g ö r d ü k t e n s o n r a - s u i ç m e k t e n d o l a y ı k e n d ile ­
rin i h a s t a e d iy o r l a r . N e y iy e c e ğ in i g ö r e n i n s a n ın m i d e s i g e ­
r e k li e n z im l e r i h e m e n s a lg ıla r . S u i ç ilin c e o e n z im l e r su ile
b i r l i k t e b a r s a k l a r a g e ç e c e ğ i iç in m i d e , y e n ile n le r i h a z m e d e ­
m e z . O y ü z d e n d e y e m e k t e n ö n c e e n f a z l a ik i ü ç y u d u m su
içile b ilir. O d a y a v a ş y a v a ş i ç il m e k ş a r t ı y l a . ..

Yemekle birlikte içilen su d a z a r a r lıd ır . Ç ü n k ü yem e k le

b ir lik t e s u i ç m e k , ç i ğ n e m e s ı r a s ı n d a t ü k ü r ü k e n z im le r ıy e
a ğ ız d a b a ş l a y a n h a z ım i ş l e m i n e z a r a r v e rir . T ü k ü r ü k ü reü
m in i a z a ltır. O y s a t ü k ü r ü k , h a z ım iç in v ü c u d u n k u lla n d ıg

154
 D oğru B i-si.iînmi: - D oöku Yaşama K ji .avu/ u

ll^ ve e n k ıy m e tli e n z im d ir . S u a l ın d ığ ın d a e k m e k s u ile vu-

^ u şa y a c a ğ ı iç in , t ü k ü r ü k ü r e t i m i a z a lır . B ö y l e c e t ü k ü r ü k le
^ mUş a t ılm a sl v e k a r ış t ır ıl m a s ı g e r e k e n l o k m a s u ile ısla tıl-
mlş olur. B u d a b a ş t a m i d e o lm a k ü z e r e b a r s a k v e k a r a c i ­
ğerlerin işin i z o r la ş t ır ır .

Yemekten sonra su içmeye gelince. . . Y e m e k te n s o n r a ç o k ih ­

tiyaç d u y u lu y o rsa b ir k a ç y u d u m s u içile b ilir. F a k a t u n u t m a ­
mak ge re k ir ki y e m e k t e n s o n r a içile n s u y u m id e , s u o la r a k k a ­
bul etm ez , k a n ş tığ ı y e m e ğ in c in s in d e n sa y a r, y e m e ğ in t â b i o l a ­
cağı tüm sin d ir im s ü r e c in d e n o d a g e ç e r. B ö y le c e v ü c u t , b u
sudan d olayı g e r e k s iz y e re y oru lu r. A y nı z a m a n d a b u , z a m a n ­
la m idem izin b ü y ü m e s in e v e g e n iş le m e s in e y o l a ç a r. B ü y ü ­
yen m ide, b ir s o n r a k i ö ğ ü n d e ih tiy a ç ta n f a z la y e m e k y e m e m i ­
ze neden o lur. Y ani b ir k a ç b a r d a k s u d e y ip g e ç m e y e lim : V a k it­
siz alınan su , s in d ir im s iste m in in m e k a n iz m a s ın ı b o z m u ş o lu r.

D o lay ısıy la s a a t 2 1 . 0 0 ’e y a k ın s a a t l e r d e y e m e k y e m e z o ­
runda k a la n la r ö z e l l i k l e s u i ç m e k o n u s u n a d i k k a t e t m e l i .

Mide Fesadının Sebebi

Y em ek ten s o n r a iç ile n s u m i d e f e s a d ı n ı n t e m e l s e b e p ­
lerinden b irid ir . H e l e y e m e k t e n h e m e n s o n r a m e y v e s u y u
ve.va b e n z e r i, y e m e ğ e z ıt k a r a k t e r d e o la n b i r sıv ı i ç m e k ç o k
daha v a h im n e t i c e l e r d o ğ u r u r .

Temel bir kural o la r a k , y e m e k y e n d i k t e n s o n r a e n a z 2

Saat a s la b ir ş e y y iy ip i ç m e m e k m i d e s a ğ l ığ ı a ç ı s ı n d a n e n e s -
em y°l- B u p r e n s i b e u y u l d u ğ u t a k d i r d e , k a r ış ık y e m iş o l ­
manın s a k ın c a l a r ı d a h i a z a lt ıla b ilir . H a z ı m k o l a y la ş ır , b o ş a l -
Su ve çay içmenin, mey-
Um t a y l a ş ı r , k a b ız l ık ö n l e n i r . . .
yemenin en ideal zamanı, yemekten 2-2,5 saat sonrasıdır.
bol;
•ayısıyla ö ğ ü n a r a l a r ın d a i k i d e b i r a t ı ş t ı r m a y a p m a y a c a -

155
 C an B o O.a z iia n Ç ika k

ğ ız , a b u r c u b u r y e m e y e c e ğ i z . B i l h a s s a ç o c u k b ü y ü t e n anne-
b a b a l a r ın a t ış t ır m a k o n u s u n a ö z e l l i k l e d i k k a t e t m e s i g e r e .
kir. Z i r a ç o ğ u k e r e a ğ l a m a s ı n d iy e ç o c u ğ u n e l i n e tu tu ştu r-
d u ğ u m u z b i r b i s k ü v i n i n , b i r ç i k l e ti n , b i r h a z ır d o n d u r m a ­
n ın o n a n e k a d a r z a r a r v e r d i ğ i n i b i l m iy o r u z . B u g ü n ç o c u k ­
l a r ım ız ın b ü y ü k e k s e r i y e t i v e a n n e l e r , s a d e c e a b u r c u b u r yc .
m e k t e n d o l a y ı h a s t a l a r v e p e r i ş a n d u r u m d a d ır la r . İ n sa n la r
- ö z e llik le ö ğ ü n a r a s ı a t ış t ır m a y ı s e v e n k a d ın la r - y a n lış b e s ­
le n m e a l ış k a n l ık l a r ı s e b e b i y l e g e n ç y a ş t a f a z l a k ilo ların ın
Belki size tuhaf gelecek ama ruhî hasta­
e s ir i o lu y o r la r .
lıklarımızın büyük bir kısmının altında dahi yanlış vc
karışık beslenme yatmaktadır maalesef.

Artık Can Boğazdan Gelmiyor

İ n a n ı n ç o ğ u k e r e m i d e , u a l a k v e b a r s a k l a r ın b o z u la n
fo n k s i y o n l a r ın ı d ü z e l t e b i l m e k , s a d e c e y e m e i ç m e d e sıraya
ria y e t e t m e k l e v e a l ın a n y iy e c e k le r i b o l c a ç i ğ n e m e k le dahi
m ü m k ü n o la b il m e k t e d i r .

B a z ı d i v a b e t ç i l e r d e v e h a l k a r a s ı n d a v a r o la n in an ışa
g ö r e s a ğ l ık l ı o l m a k iç in b o l v e ç o k ç e ş it l i y iy e c e k le r yemek
g e r e k iy o r . "Can boğazdan gelir. ” d iy e r e k b o l m i k t a r d a p r o te ­
in , v it a m in v e m i n e r a l i ç e r e n y iy e c e k le r i s ü r e k l i tü k e tm e n in
in s a n ı g ü ç lü v e h a s t a l ı k la r a k a r ş ı d ir e n ç l i k ıla c a ğ ın ı sa n ıy o r­
la r a m a d u r u m z a n n e d i l d i ğ i g i b i f a y d a d e ğ il , k a r ış ık b e s le n ­
m e k t e n d o l a y ı z a r a r v e r e b iliy o r . Y an i “ b o ğ a z d a n g e l e n ’ ca­
n ın b a ğ a z ı m ı z a h a k i m o l a m a m a k t a n d o l a y ı ç ık t ığ ın ı d a b il­
m e k z o r u n d a y ız a r t ık .

G ü n ü m ü z i n s a n ı b i r g ü n d e d ö r t b e ş k iş iy i d o y u ra c a k
m i k t a r d a y iy e c e k tü k e t iy o r . B i r o t u r u ş t a ik i k iş iy e y ir m i dört
s a a t y e t e b i l e c e k g ı d a a lıy o r. O y ü z e n d e n e r e d e i s e t o p l u 01'
d a s a ğ lık lı i n s a n k a lm a m ış t ır .

156
 h a y v a n l a r ü z e r i n d e y a p ıla n b i r ç a l ış m a d a a z y iy en h a y ­

vanların a y n ı ş a r t l a r d a ç o k y iy en h e m c in s le r i n d e n d a h a u z u n
y aşadık ları t e s p i t e d ilm iş tir . B i l im a d a m l a r ı b ir h a y v a n a , n o r ­
m alde tü k e t t iğ i m ik t a r ın y ü z d e 7 0 ’i v e r ile r e k , ö m r ü n ü , y ü z d e
2 0 -3 0 o r a n ın d a u z a t m a n ın m ü m k ü n o ld u ğ u n u i s p a t e ttile r .

S a ğ lık lı b i r g e l e c e k v e erzel-iömür d e n il e n d ü şm ü şlü k te n

uzak o la b il m e k , s a lim b i r h a y a t s ü r e b i lm e k iç in d e m ü m ­
kün m e r te b e a z v e d o ğ r u g ıd a l a r l a b e s l e n m e k g e r e k m e k t e ­
“Sünnete uygun yaşamak Resulullah gibi az ve sade
dir . Z a t e n
yemek hayatın ta kendisidir."

DÜZENLİ ORUÇLAR TUTMAK

İn sa n s ü n n e t e u y g u n y a ş a d ığ ı, h a r a m a h e la l e r ia y e t e t t iğ i
(yani t e m iz v e b ü n y e s i n e u y g u n g ıd a l a r ı y e m e y e ö z e n g ö s ­
terdiği) h a l d e y in e d e b ü n y e s i n e u y g u n o lm a y a n b e s i n l e r a l ­
mış, k a n ım k ir le t m iş , k o l e s t e r o l v e t a n s iy o n g i b i b e s l e n m e
kaynaklı p r o b l e m l e r in , b e d e n i i s t il a e t m e s i n e y o l a ç m ı ş o l a ­
bilir. B u n l a r d a y a ş a m a k a li t e m i z i c i d d i a n l a m d a d ü ş ü r ü r .

D o l a ş ım s i s t e m i s a ğ lık lı b i r b e d e n , h e r b i r a ğ a c ın ın a l tın a
su ş e b e k e s i g ö t ü r ü l m ü ş b i r b a h ç e y e b e n z e r . S u ş e b e k e s i n i n
sağlıklı o lm a s ı v e t e m i z s u t a ş ı m a s ı n a s ıl b a h ç e n i n d e s a ğ l ı k -
h ve g ü r o lm a s ı n a y o l a ç ıy o r s a , a y n ı ş e k i l d e d a m a r la r ı m ı z ı n
aÇik v e k a n ım ız ın t e m i z o lm a s ı d a b e d e n i m iz i n ö y le s a ğ l ık l ı
o lm asın a y ar ıy o r . S a ğ l ık l ı b i r b ü n y e , s a ğ l ık l ı ç a l ı ş a n d o l a ş ı m
i s t e m iy le m ü m k ü n d ü r .

D o l a ş ım s i s t e m i n in d ü z e n l i o l m a s ı d a d a m a r l a r d a d o l a -
§an k a n ın , k ılc a l d a m a r la r ı t ık a y a c a k y o ğ u n l u k t a o lm a m a -
sı>'la m ü m k ü n d ü r . T e m i z k a n , d a m a r l a r d a t o r t u v e b ir ik im
^ in s a n b ır a k m a z . İ ç i n d e t o r t u , y a ğ , k o le s te
vücudundaki kan r o l b a r ın d ır a n k a n , m u h a k k a k b i r $c
(sıvı) deveranı
k il d e k a n d a m a r la r ın ı tık a y a c a k t ır .
ile Ay'ın menzil
ve hareketlerinin B ile re k b ilm e y e re k d a m a r la r ım ı-

tuhaf bir ilintisi z ın t ık a n m a s ı n a n e d e n o la n b u yanlış

olduğu eskiden beri b e sle n m e n in k ö tü so n u ç lar ın d a n vü­

bilinmektedir. Eski c u d u k o r u m a k iç in , v ü c u d a , zam a n

tabipler tedavide z a m a n s i s t e m i n i t a s f i y e v e te m iz le m e
bu takvime dikkat f ır s a t ı v e r m e k g e r e k iy o r . B u d a a n c a k ,
ederdi. s i n d i r im s i s t e m i n i u z u n b i r s ü r e d in ­
l e n d i r m e k l e y a n i 2 4 s a a t i a ş a n uzun
so lu k lu o r u ç la rla m ü m k ü n d ü r.

Yıllık Oruç:

Vücudu Yıllık Tatile Alma Operasyonu

E s a s ı n d a d in i n e m r e t t i ğ i o r u ç , t a m d a b u n a h iz m e t et­
m e k iç in k o n u l m u ş b i r t a li m a tt ır . B i z in s a n la r , m a a le s e f
u y k u s a a t i d ı ş ı n d a s ü r e k l i b i r ş e y l e r a t ış t ır a r a k , v ü c u d u m u ­
z u s ü r e k l i b i r ş e y le r i h a z m e t m e k l e m e ş g u l e d iy o r u z .

B i r e v d ü ş ü n ü n , h e r g ü n d e ğ i ş e n v e h e r g ü n y e n i d e n çar­
ş a f l a r ın v e b u l a ş ı k l a r ı n y ık a n m a s ın ı, y e m e k l e r i n y a p ılm a s ı­
n ı g e r e k t i r e n y o ğ u n b i r m i s a f i r t r a f iğ i v a r. A c a b a o e v in h a ­
n ım la r ı b u t r a f i ğ e n e k a d a r d a y a n a b i li r l e r ?

B e n d iy e y im b i r h a f t a s i z d e y i n 1 5 g ü n .

So n ra?

S o n r a h e r k e s i n v ü c u d u v e s a b r ı i f l a s e d e r . E ş i n i z size
“ i n s a f e t , b a n a ik i g ü n f ı r s a t v e r d e b a r i e v in k ö ş e b u cağ ın *-
m u t f a ğ ın s a ğ ın ı s o l u n u t e m i z l e y e b i l e y im !” u y a r ıs ın d a b u lu ­
n u r h a k lı o la r a k .

■158
 p e k i, s iz , 3 6 5 g ü n 2 4 s a a t u ğ r a ş ı p d u r a n m i d e n i z e , d a ­
la r l a r ın ız a , v ü c u d u n u z a , k e n d i a t ık la r ın ı t e m i z l e m e , fır s a -
v e r m e z s e n iz , b u v ü c u t h a n e s i, k e n d i s i n i n a s ıl t a m i r e t s i n ,
kirini p a s ın ı n a s ıl t e m i z l e s i n ?

İşte yıllık o r u ç , C e n a b - ı A l l a h ’ın v ü c u t t a k i o r g a n l a r a v er-

jjğ i z o r u n lu “paydos” s a a t id i r . Ç o ğ u m u z b u u y a r ıy a d a u y ­
m uyoruz. O z a m a n b u h a n e ( b e d e n ) k e n d i s i n i n e z a m a n te-
m izley ecek ?

E s a s ın d a , g ü n d e s a d e c e ik i ö ğ ü n v e 3 0 0 - 5 0 0 g r a m y iy e ­
rek v ü c u d u m u z u n h ız lı k ir l e n m e s i n i ö n le y e b i li r i z a m a b u ­
nun p r a t ik t e m ü m k ü n o lm a d ığ ın ı, a l ı ş k a n l ık l a r ın d a n v a z g e ­
çem eyen h e p im i z b ilir iz . O y ü z d e n v ü c u d u m u z a , h e r a y ü ç
Ayda bir,
gün k e n d is in i t e m i z l e m e fır s a t ı v e r m e k g e r e k iy o r .
üç gün iftarsız oruç tutan bir insan, her ay vücudunu
adeta rektefe etmiş olur.
İn sa n v ü c u d u n d a k i k a n (s ıv ı) d e v e r a n ı ile A y ’ın m e n z il
ve h a r e k e tle r in in t u h a f b i r ilin tis i o l d u ğ u e s k i d e n b e r i b i ­
lin m e kted ir. M o d e r n t ıp b u a la n l a r l a i lg i l e n m e m i ş t ir a m a
eski tıb ilm i, a y ile i n s a n v ü c u d u a r a s ı n d a m u a z z a m i lin t ile r
kurm uş, v ü c u d u n v e k a n ın t e m i z l e n m e s i n i A y ’ın d u r u m u ­
na g ö re b e lir le m iş tir .

N it e k im A y t a k v i m i n e g ö r e t a n z i m e d il e n o r u ç i b a d e ­
ti, her yıl 1 0 g ü n ö n e a l ın a r a k , 3 3 y ıld a i n s a n a , s e n e n in b ü ­
tün g ü n le r in d e b i r k e r e t a til y a p m a h a k k ı v e r m i ş o lu r . B u d a
sağhk iç in s o n d e r e c e ö n e m lid ir .

Aylık Oruçlar
V ü c u d u n k e n d i n i d in l e n m e y e a l m a s ın ı b i r yıl b e k l e m e d e n
tar ay b e lli g ü n le r o r u ç t u t a r a k a y lık k ıs a b a k ı m l a r d a y ap ı-
abilir. B ö y le c e v ü c u d u n k e n d i s i n i t a m i r e t m e s i , k ö ş e b u c a k
tem izlik y a p m a s ı , d a m a r la r ın , t ı k a n m a s ın a v e e la s t ik iy e t le r in i

159
 C an B oğazdan Ç ikar

k a y b e tm e s i n e n e d e n o la n k ir le r in d e n t e m i z l e n m e s i iç û ı; s jn
d ir im s i s t e m i n e 3 6 , 7 2 , 2 4 0 s a a t li k ta tille r v e rile b ilir.

E s a s ı n d a ş u s ü r e l e r k a d a r v ü c u d u g ı d a a l m a k t a n alık 0v
m a k , b ü n y e m iz e m u s a l l a t o la n b i r t a k ı m v ir ü s v e b a k te r ile
rin y o k e d il m e s i a ç ı s ı n d a n d a ç o k f a y d a lıd ır . Ç ü n k ü vücu-
d u m u z a z a r a r l ı b a k t e r i v e v ir ü s l e r i n b i r k ıs m ı 1 1 s a a t , bit
k ıs m ı 17 s a a t , b i r k ıs m ı 2 7 s a a t ( v e h a k e z a ) s ü r e n açlıklar
s o n u c u ö le b iliy o r la r .

H a t t a i n s a n b u a ç l ık s ü r e s i n i, 5 - 7 g ü n e k a d a r u laştırsa,
v ü c u d u n , s a ğ l ı k s ı z h ü c r e l e r i n d e n k u r t u l m a s ın a b i l e hizm et
e t m i ş o lu r .

B u g ü n a ç l ık l a t e d a v i h ız la y a y g ın l a ş m a k t a d ır . İ n s a n ın , en
iyi, a ç l ık l a t e d a v i e d i l e b i l e c e ğ i g e r ç e ğ i D o ğ u t ıb b ın a ait bir
b ilg i o l m a s ı n a r a ğ m e n , b u y ö n t e m i n ç a ğ ı m ı z d a y e n id e n ha­
y at b u l m a s ı A m e r ik a lı d o k t o r l a r s a y e s i n d e o lm u ş t u r . 1 9 4 0 ’lı
y ılla rın b a ş ı n d a A m e r i k a ’d a b a z ı d o k t o r l a r f a r k e d iy o r la r ki
i n s a n v ü c u d u b i r s ü r e a ç b ır a k ıl ır s a v ü c u t t a k i b a z ı m e k a n iz ­
m a la r k e n d i s i n i t a m i r e d iy o r .

B u n l a r ın b a ş ı n d a , Oruçla Yeniden Sağlığa Kavuşma re

Gençleşme Prof. Dr. A. Ehret g e lir. Fakat
k it a b ın ın y a z a r ı
b u k o n u y u d i s i p l i n e e d e n v e u y g u l a n a b i l i r b i r y ö n t e m ha­
lin e g e t i r e n v e ç a l ı ş m a l a r ı m Oruç Tutmak Hayatınızı Kurta­
rır a d lı e s e rle d ü n y a y a d u y u ra n Prof. Dr. H. M. Shelton dur.
B u iş d a h a s o n r a z a t e n k lin ik a n l a m d a t a t b ik ed ile b ile n
b i r s a ğ l ık s e k t ö r ü o ld u . B i z l e r i s e , a t a l a r ı m ız ın b i r yön te­
m i o la n “Oruç tut sıhhat bul” g e l e n e ğ i n i o n la r d a n ö ğ r e n m e ­
ye b a şla d ık .

B iz e e m a n e t e d ile n v ücudum u zu n , ona so ru m su zc a

i h a n e t i m i z d e n d o l a y ı , v a k t i n d e n ö n c e y a ş a m e n e r ji s i n i ve
o n a b a ğ l ı o l a r a k d a g e n ç l i k t a r a v e t i n i k a y b e t m e s i n i istem *
y o r s a k , v ü c u d u m u z u u z u n s o l u k l u a ç l ı k l a r l a f e r a h l a t *11*1
m ız g e r e k ir .

160
 D o C;ku B i-s u -nmk - D oğru Yaşama K ujwu / u

36 Saatlik Açlıklar
B u n u n iç in 1 2 a y i ç e r is in d e y ılın b i r ayı o r u c a a y r ıld ığ ı
gibi h e r a y i ç e r is in d e d e b e lli g ü n l e r o r u ç t u t u la b ilir . N a s ı l k i
36O g ü n ü n 3 0 g ü n ü o r u ç l u g e ç i r i l iy o r i s e b e n z e r b i r o r a n l a ­
ma ile 3 0 g ü n l ü k b i r a y ın d a ü ç g ü n ü n ü d ü z e n l i o l a r a k o r u ç ­
lu g e ç ir m e k , s a ğ l ık a ç ıs ın d a n , s o n d e r e c e f a y d a l ıd ır . E ğ e r
y ap a b ilirse n iz a y d a b i r (h ic r i a y la r ın 1 3 , 1 4 ,1 5 . g ü n l e r i ) ü ç
gün o ru ç t u t u n . B ü n y e n iz d a y a n a b i li r s e b u o r u ç l a r ın i f t a r l a ­
rını s a d e c e su y la a ç a b i li r s i n iz . B u n u y a p a m a s a n ı z b ile h a f t a ­
da bir (v e y a P a z a r t e s i v e P e r ş e m b e o l m a k ü z e r e 2 g ü n ) , 3 6
saat k e n d in iz i a ç b ır a k ın .

36 s a a t li k a ç lık la r ı n a s ıl u y g u l a y a b i l ir s i n iz ? B u n u n iç in
pratik b ir y ö n t e m v e r e lim :

D iy e lim k i P a z a r t e s i g ü n ü o r u ç t u t a c a k s ı n ı z . B u n u n iç in
Pazar a k ş a m ı e n g e ç s a a t 1 9 . 0 0 ’d a h a f i f b i r y e m e k y iy in .
Sindirim s is t e m i n iz i t a m o l a r a k b o ş a l t m a k iç in y a t m a d a n
önce b ü n y e n iz e u y g u n b i r m ü s h il d e a l a b il i r s in i z . P a z a r t e s i
gününü n o r m a l b i r o r u ç l u g i b i g e ç i r e b i li r v e i f t a r d a i h t iy a ç
d uvarsan ız s a d e c e o r u c u n u z u a ç m a k iç in b i r k a ç y u d u m s u
içebilirsiniz. B ö y le c e P a z a r t e s i a k ş a m ı
ve g e c e sin i b i r ş e y y e m e d e n g e ç ir in . ✓ Bize emanel
Salı s a b a h s a a t 0 7 . 0 0 ’y e k a d a r b i r ş e y edilen vücudumuzun

yemeyin. S a b a h ilk o la r a k b i r y a d a ik i
kendi dikkatsizliğimizden
dolayı, vaktinden
bardak su y a b i r lim o n s ilo n . B u n u y a-
önce y aşam enerjisini
Vaş y av a ş iç in . S a l ı g ü n ü ö ğ le n m e y -
ve gençlik taravetini
'e a k şa m h a f i f v e a z t u z l u b i r y e m e -
kaybetmesini
g e ç e b il i r s in i z ... B u ş e k i l d e z a m a n istemiyorsak,
2arTlan s i n d i r im s i s t e m i n i r o la n y it e al- vücudumuza uzun
rT'a^ 1 h e r k e s iç in b ü y ü k fa y d a d ır . soluklu açlıklarla
ferahlatmamız gerekir.

161
 C an B o ı.azdan Ç ikak

DÜZENLİ ARALIKLARLA KANIN TEMİZLENMESİ:

HACAMAT
‘ D ü z e n li O r u ç l a r T u t m a k ” b a ş l ık l ı b ö l ü m ü n b a ş ın d a
d e ğ in d iğ i m iz g i b i, in s a n n e k a d a r d i k k a t e d e r s e e t s i n , illa
d a k a n ı k ir le n e b iliy o r . K i r l e n e n k a n , k ılc a l d a m a r l a r ı tık a r
“ Kılcal damarları tıkanmış bir vücut, şebeke sistemi bo­
zulmuş bir bahçeye benzer” d e m iş t i k . S i z f a r k ın a v a r m a z ­
sın ız a m a b ir d e b a k a r s ı n ı z k i b a h ç e n iz i n b i r v a n ı k u ru v u -
v e r m iş . O z a m a n a n l a r s ın ız k i ş e b e k e b o z u l m u ş v e o n u ta ­
m ir e t m e k g e r e k iy o r . B u u s u l, i h m a l k â r in s a n la r ın u su lü d ü r .

B i r t ü r in s a n d a v a r k i, h e r y ıl, ç itin in , ç a t ıs ın ın , s o b a s ı ­
n ın , k o m b i s i n i n v e y a k a l o r i f e r k a z a n ı n ı n b a k ım ın ı y ap tırır.
V a rs a b a h ç e s i n in s u ş e b e k e s i n i s ık s ık k o n t r o l e d e r e k , a r ız a ­
lı k ıs ım la r ın ı v a k t i n d e n ö n c e t a m i r e d e r . D a m l a m a s i s t e m ­
le b a h ç e s i n i s u l u v o r s a t ık a n a n s u y o lla r ın ın a ç ıl m a s ı, h e r bir
a ğ a c ın d ib i n e s u y u n u l a ş m a s ı iç in s i s t e m i g ö z d e n g e ç i r i r ve
b ö y le c e , y ık ım g e l m e d e n , s i s t e m i n i t a m i r e d e r . İşte haca­
mat dediğimiz Nebevi yöntem böyle bir şey!
M ukavkıs’ın doktoruna verdiği cevapta Peygamberimiz
(sav) ne buyurmuşlardı:
“ B i z a c ı k m a d a n y e m e y iz , y e d i ğ i m i z z a m a n t ık a b a s a m i­
d e m iz i d o l d u r m a y ız v e s e n e d e b i r h a c a m a t y a p a r ı z . ”

İ ş t e h a c a m a t , h e r ş e y e r a ğ m e n y e d i k l e r i m iz v e i ç tik le r i­
m i z d e n d o la y ı t ık a n m ış o la n k a n d a m a r la r ın ın a ç ıl m a s ı, t e ­
m iz k a n ın y e n i d e n h e r u z v a y e t e r li m i k t a r d a u la ş a b il m e s i
iç in y a p ıla n b i r i ş l e m d i r v e “ s ü n n e t ” tir.

H e r b a h a r v e s o n b a h a r d a h a c a m a t y a p t ır m a k P e y g a n 1'
b e r i m iz ( s a v ) ’in t a v s iy e s id ir . 3 5 - 4 0 y a ş ın a g e l i p d e h iç ha-

162
 D o û ru B i ; s i .i; n m i-: - D ocjhu Y aşama K i i .avuzu

ciirnat y a p t ır m a m ış b i r i n s a n ın , k a n ın ı t e m i z l e m e s i iç in e n
ıZ 4 .5 tarama hacamatı y a p m a s ı g e r e k ir k i “kan temizlen­
en”. T a b ii b u a r a d a b e s l e n m e ş e k lin i d e d e ğ i ş t i r m e k g e r e ­
kir ki '‘kan temiz kalsın". Y o k s a b i r t a r a f t a n h a c a m a t y a p t ı ­
rıp d iğ e r t a r a f t a n y in e k a n ı k ir l e t m e y e d e v a m e t m e k f a z l a
bir fay d a s a ğ l a m a z .

H a c a m a t , y a n lış b e s l e n m e v e y a ş a m t a r z ın d a n k a y n a k l a ­
nan s e b e p l e r le t ık a n m ış , k a n ın v ü c u t t a s a ğ lık lı d o l a ş m a s ı n a
imkân ta n ım a y a n d a m a r la r ın a ç ıl m a s ı iç in y a p ıl a n b i r o p e ­
rasyondur. B u i ş le m i u z m a n b i r i l e r in e y a p t ır m a n ız g e r e k ir .
Çünkü h a n g i h a s ta l ık iç in v ü c u d u n h a n g i b ö l g e s i n d e n n a ­
sıl h a c a m a t y a p ıl m a s ı g e r e k ti ğ in i t a r a m a h a c a m a t ı iç in h a n ­
gi b ö lg e le r d e n k a n a lın m a s ı g e r e k ti ğ in i a n c a k iş in u z m a n l a ­
rı bilir. A y rıc a h a c a m a t y a p t ır d ığ ın ız z a m a n l a r ın u y g u n t a ­
rihler v e g ü n l e r o lu p o lm a d ığ ın a d ik k a t e d in .

KOKULAR BAHSİ
K a n g r u p l a r ın a u y g u n b e s l e n m e y i e s a s a l a n b ö y le b i r
eserd e k o k u l a r k o n u s u n a a y rı b i r b a h i s a ç m a m ı z s i z e t u h a f
gelebilir.
ilkbahar ve
D o ğ ru y a ş a m ile ç o k ilintili o ld u ğ u n a
sonbaharda
emin o ld u ğ u m k o k u la r ın s a ğ lık a ç ısın ­
hacamat yaptırmak
dan ö n e m in i siz e a n la ta b ilm e k iç in n a sıl
Peygamberimiz (sav)'in
bir yol ta k ip e t m e m g e r e k tiğ i h u s u s u n ­
tavsiyesidir. 35-40
da ben d e b o c a la d ım . Ç ü n k ü t a m a m e n yaşına gelip de hiç
nesnel d ü ş ü n m e y e a lışm ış günüm üz hacamat yaptırmamış
A sanına, b ö y le b ir a z s ü b je k t i f g ö r ü n e n bir insanın kanını
hir k on u y u a n la ta b ilm e k d e zor. temizlemesi için en az
4-5 tarama hacamatı
B ilin d iğ i g i b i k o k u l a r , a y n ı z a m a n ­
yapması gerekir.
da v a r lık la r v e t ü r l e r a r a s ı iliş k ile r in

163
 C an Ho Oazdan (,'ikak

d e k o n u s u d u r . S e v m e v e y a n e f r e t e t m e d u y g u s u n u , g ö n ü lle
v e y a z o r u n lu i ta a t v e b a ğ lılığ ı h e p im i z b ilir iz . A m a b u n u sa
d e e e s e v g i v e k o r k u ile i z a h e d e r g e ç e r i z . O s e v g i n in k a lp te
n a sıl v e n iç in o lu ş t u ğ u , n a s ıl b i r m e k a n iz m a y ı h a r e k e t e g e .
ç ir d iğ i k o n u s u n d a f a z l a z ih in y o r m a y ız . B ü y ü ğ ü m ü z e itaat
e d e r iz ; a n n e m i z e , b a b a m ı z a , h o c a m ı z a , p a t r o n u m u z a ve
h iç d e b u k a t e g o r iy e g i r m e y e n b i r d iz i i n s a n , n e s n e , varlık
v a r d ır k i o n la r a d a i r y ü r e ğ i m i z d e s e v g i o lu ş u r .

i n s a n o ğ l u n u n t a b ia t ı, f ıt r a t e n ü ç ş e y e g ö n ü l l ü i ta a t e t ­
menfaat, d iğ e r i güzellik, b i r
m e y e e ğ i l im l i d i r : B i r i d iğ e r i ke­
mal y an i olgunluk, mükemmellik v e ehil olmak...
İ n s a n , ç ık a r ı iç in b i r i n e i t a a t e d e b i l ir . İ n s a n , g ü z e l olan
şe y i s e v e r v e k â m i l (y a n i o lg u n v e i ş i n d e y e t k in ) in sa n la r a
ita a t e t m e k t e n v ü k s ü n m e z .

M e n f a a t i n g e r e k ç e s i , k e n d i ç ık a ıım ız d ır . N e f s , k e n d i ç ı­
k a rın ı s e v e c e k ş e k i l d e v a r e d il m i ş . V e d o ğ a l o la r a k b i r şe y d e
ç ık a r ı v a r s a o n u s e v e r v e o n a i t a a t e d e r .

G ü z e l l i ğ e k a r ş ı s e v g i n in v a r lığ ı d a y a r a t ılış ım ız ın b ir g e ­
r e ğ id ir . Y an i b u b e d e n d e d i ğ i m i z d ü z e n e k l e r b ü t ü n ü , g ü ­
z e l o la n ş e y e fıtr î b i r ilg i g ö s t e r i r . O n u n t a b i a t ı n d a g ü z e lliğ e
k a r ş ı b i r p e r e s t i ş v e i t a a t e t m e m e k a n i z m a s ı v a r d ır . V e tabii
g ü z e l huy, d a v r a n ı ş v e b i l g e l ik d e i n s a n ı k e n d i s i n e b a ğ la r .

B ü t ü n b u n l a r ı b i l iy o r u z v e y a ş ıy o r u z . A m a n e d e n filanı
se v iy o r u z d a f e ş m e k â n ı s e v m i y o r u z ? N e d e n X ile k a r ş ıla ş t ı­
ğ ım ız d a y ü r e ğ i m i z d e b i r c o ş k u k a b a r ı r d a Y ile k a r ş ıl a ş m a ­
m a k iç in y o l u m u z u d a h i d e ğ iş t i r i r iz ?

B a z ı r e n k le r , o r t a m l a r v e ş a h ı s l a r ü z e r i m i z d e d e r i n etki
b ır a k ır . A m a b u e t k in i n n a s ıl o l u ş t u ğ u n u , n iç in k a lb im i z 111
v e y a b e d e n i m iz i n o e t k iy e o te p k iy i v e r d i ğ i n i d ü ş ü n m e y iz -

164
 D oûru B ksi. knmil - D ocjku Y abama K j i .avuzu

Arıları, Kraliçe Arıya İtaat Ettiren Nedir?

O n b i n l e r c e a rıy ı, b i r k r a l iç e a r ın ın e t r a f ı n d a k e n e t l e n ­
meye s e v k e d e n ( b e l k i z o r la y a n d e m e k g e r e k ir ) g ü ç n e d ir ?
K raliçe A rı n a s ıl b i r g ü ç v e y a y ö n t e m k u l l a n ıy o r k i t ü m o
unlar k a y ıts ız ş a r t s ı z k e n d i s i n e i t a a t e d iy o r v e o n u n k o l o n i ­
sinden a y r ılm ıy o r la r ?

K o rk u m u , ç ık a r m ı, g ü z e l l ik m i ? Y a h u t n e ?

B e n k e n d i b ir e y s e l t e c r ü b e l e r i m l e b i l iy o r u m k i o a r ıla r ı
kovanın k r a liç e a r ıs ın a it a a t e t m e y e s e v k e d e n g ü ç ; n e k o r k u
ne m e n f a a t n e ç ık a r n e d e g ü z e llik t ir . B e l k i A l la h ö y le y a ­
ratm ış d e y i p g e ç e b il i r i z . A m a K u r ’a n d a h i s ık s ık b u t a b i a t
olaylarına d ik k a t l e r im i z i ç e k e r ; y e r le r i, g ö k l e r i v e i ç i n d e k i ­
leri t e f e k k ü r g ö z ü ile d e ğ e r l e n d i r m e m i z i b e k l e r v e s ık s ık d a
“Hiç düşürtmezler mi/akletmezler mi?” u y a r ıs ıy la e tra fım ız d a
olup b it e n le r e k a r ş ı z ih in le r im iz i a ç m a y a d a v e t e d e r .

G ü n e ş v e d ü n y a a r a s ın d a k i ç e k i m k a n u n u v a r d ır . B i z
bunu b ir f iz ik k a n u n u o la r a k a ç ık la r g e ç e r i z . İ ş t e b e n z e r
bir d u r u m a n l a r v e k r a l iç e a n a r a s ı n d a v a r. O ç e k i m i s a ğ l a ­
yan k o k u d u r .

Elime Toplanan Anlar ^ İn

İnsanoğlunun

K o n u y la ilg ili o la r a k , ç o c u k l u ğ u m ­ tabiatı, fıtraten üç

da y a ş a d ığ ım b i r h a d is e y i a k t a r a c a ­ şeye gönüllü itaat
ğın ı... Ç o c u k l u ğ u m d a e v im iz in bal etmeye eğilim lidir:
ihtiyacını k a r ş ıl a y a n b i r k a ç k o v a n ım ız Biri menfaat,
vardı. B i r g ü n b i r k o v a n o ğ u l v e r d i . diğeri güzellik,
A nlar k o v a n d a n ç ık m ış t ı a m a k o v a - bir diğeri kemal
J'tn k a p ıs ın d a n ö te y e g i tm i y o r la r d ı! yani olgunluk,
k o v an ın ü s t ü n d e a d e t a m i n i k v e si- mükemmellik ve
■ ah b ir b u l u t p a r ç a s ı g i b i d ö n ü p d u ­
ehil olm ak...
a la r d ı.

165
 C an Ho O.AZIMN Ç ikar

“Galiba 'kraliçe arı çıkamıyor." d iy e r e k u y g u n ş e y l e r gi.

y in ip k o v a n a y a k l a ş t ım , k o v a n ın iç in e b a k t ı m . E v e t , o a r ıla ­
rın e t r a f ın d a t o p l a n d ığ ı k r a l iç e a r ın ın b i r a y a ğ ı h â l â m u m u n
i ç in d e y d i. A y a ğ ın ı k u r t a r a m ıy o r d u . B e n o n u k u r t a r a y ım d i­
y e r e k iki p a r m a ğ ım l a u s u lc a o n u t u t u p ç ı k a r m a k isted im
S o n ra d ü şü n d ü m ki ç e k e rse m a y a ğ ı k o p a b i l i r . B a ş k a bir
t e d b ir b u la y ım d iy e d ü ş ü n e r e k e lim i k o v a n d a n ç ık a r d ım .

E lim i k o v a n d a n ç ı k a r m a m la o h a v a d a u ç u ş a n a rıla rın

p a r m a k u ç l a r ım a ü ş ü ş m e l e r i b i r o ld u . B i r a n d a e l i m d e k o c a
b ir arı y u m a ğ ı o lu ş m u ş t u ! K o r k u d a n ö y le b i r ç ığ lık a tm ış ım
k i k ö y ü n t ü m v a d i s i n d e y a n k ıl a n d ı. A l la h ta n b a b a m y e tiş ­
ti d e “Korkma sana zarar vermezler. Kraliçe arının kokusu el­
lerine bulaştığı için parmaklarına üşüşüyorlar. Seni kraliçele­
ri zannediyorlar... ” d iy e r e k k o r k u m u g i d e r d i . S o n r a b e y i ç ı­
k a r d ı v e b i r k o v a n a k o y d u . T ü m a r ıla r , '- e m d e n o n u n e t r a ­
f ın d a t o p la ş t ıla r .

B e n o g ü n k o k u l a r ın n e m e n e m b i r ş e y o l d u ğ u n u a n l a ­
d ım a m a b u m e k a n i z m a l a r ı n a s l ı n d a t ü m v a r l ık l a r d a m e v ­
c u t o ld u ğ u n u ç o k s o n r a l a r ı f a r k e t t i m . S o n r a k i y ılla r d a a n ­
la d ım v e b i l d i m k i C e n a b - ı H a k , e ş y a y ı v e t ü m y a r a tık la rı
b ö y le s i g ö r ü n m e z b a ğ l a r l a b i r b ir in e r a p t e t m i ş . (T a b i k i en
d ip t e O ’n u n Z a t i m u h a b b e t i v a r d ı r a m m a b i l e n e . .. )

Kumanda Televizyon İlişkisi

K u m a n d a v e t e l e v iz y o n i li ş k is in i b i r d ü ş ü n ü n . B i r s a l o n ­
d a b ir m ily o n t e le v iz y o n v a r v e h e p s i n in f r e k a n s ı a y n ı k u ­
m a n d a y a y ö n l e n d ir i lm i ş d iy e lim . B i r ç o c u k t ü m o t e l e v iz ­
y o n la r ı b i r d ü ğ m e y e d o k u n a r a k a ç a r , k a p a t ır , k a n a l l a r ın 1
d e ğ iş tir ir , r e n k v e s e s a y a r la r ın ı y a p a r . . . F a k a t h e m e n ya-
n ıb a ş ın d a d u r a n a m a k u m a n d a s ı f a r k lı b i r t e l e v iz y o n a h ü k -
m edem ez.

166
 D o C.ru B i:s u :nmi: - D oğru Yaşama K ilavuzu

Aynı ş e k i l d e C e n a b - ı H a k , t ü r le r in k e n d i iç in d e k i k o ­
o rd in a sy o n u , s e v k v e i d a r e s i v e y a b i r k it le h a l i n d e h a r e ­
ket e d ip k e n d i l e r in d e n b e k l e n e n f o n k s i y o n l a r ı y a p a b i l m e ­
leri için ö n c e o n la r ın iç in d e n f a r k lı d o n a n ım l ı b i r b e y , k r a ­
liçe v e y a l id e r y a r a tır. O n a , d iğ e r l e r i n i n k a y ıt s ız ş a r t s ı z i t a ­
at e d e c e k le r i b i r k u m a n d a g ü c ü v e rir . D i ğ e r l e r i n e d e o k u ­
m a n d a d an e t k il e n e c e k d ü z e n e k l e r b ü t ü n ü n ü .. .

İş te c a n l ıla r a r a s ın d a k i b u ile ti ş i m v e e t k il e ş im i s a ğ l a y a n
sırlı g ü ç le r d e n b iri d e k o k u d u r . C a n s ı z v a r lık la r ın b i r a r a d a
b u lu n m a la rın ı (m e s e l a a t o m z e r r e le r in in b i r a r a y a g e l i p m o ­
lekülleri, m o le k ü lle r in b i r l e ş ip h ü c r e le r i, h ü c r e l e r i n b i r l e ş ip
d ok u ları, d o k u la r ın o r g a n l a r ı m e y d a n a g e t i r m e l e r i g i b i . . . )
ise ç e k im d e n il e n b i r sır ile s a ğ l a m ı ş t ır .

K o k u h e m ile tişim i s a ğ l a r h e m d e ita a t i. Y in e k o k u l a r ın

etkisine d a i r ç o c u k l u ğ u m d a n k a lm a b i r g ö z l e m i m v a r. B u n u
h erh alde k e ç i b e s l e y e n h e r k e s b iliy o rd u r . K o ç k a tım ı z a m a n ı
(keçilerin d ö l l e n m e m e v s i m i) g e l d i ğ i n d e , t e k e l e r b i r ik i h a f ­
ta e v d e tu t u l u r v e sü r ü y e s a l ın m a z . B u n d a n m a k s a t , k e ç i l e ­
rin, aynı z a m a n d ilim i i ç in d e d ö l l e n m e s i n i s a ğ l a m a k t ır . T a k i
oğlak ların d o ğ u m la r ı d a a y n ı d ö n e m e
denk g e ls in v e b a k ıc ı r a h a t e t s in ... A n beyinin

B u b e k le m e d ö n e m in d e te k e , s ü ­ b in lerce arıyı,
rekli id r a r ıy la t ü y le r in i ısla tır. V e s o ­ karınca kraliçesinin
nunda c iv a r ın ı ö y le b i r k o k u k a p l a r b in lerce karıncayı
ki -ço k t e r l e m i ş v e e t r a f ın a k e s k i n b i r sevk ve idare
ter k o k u s u y a y a n in s a n la r a “ T e k e g ib i etm esi biraz da
k o k u y o r s u n !” d iy e h a k a r e t e d il d iğ i n i yaydıkları koku
biliriz- d ö l l e n m e z a m a n ı g e l m iş d iş i iledir. Koku, bir
keçiler, a d e t a k e l e b e k l e r in ış ığ a ü ş üü şş-­ tür kum anda
tü8ü g ib i o n a y ö n e lirle r. m ekanizm asıdır.

167
 C an B oğazdan Ç ik/

Parfüm Etkisi
B u g ü n k o k u m e k a n i z m a s ı a y n ıs ıy la i n s a n l a r iç in d e kul
l a n ılm a k ta d ır . Y ü k s e k d iş i l i k h o r m o n u i ç e r e n p a r f ü m l e r
y ü k s e k e r illik ö z ü h o r m o n u t a ş ıy a n p a r f ü m l e r l e in sa n la r ın
b ir b ir in i e t k il e m e s i v e y a s a n a l h o r m o n l a r l a t a k v i y e e d ilm iş
k o k u y a y ıc ıla r la g ü y a h o ş , ç e k i c i v e f e r a h o r t a m l a r v a r e d il­
m e k is t e n m e k ti r . A y n ı ş e y ç a m a ş ı r s u l a r ı n d a v e y u m u ş a t ıc ı­
l a r d a d a k u l l a n ılm a k t a d ır . B u s e n t e t i k v e s a n a l k o k u l a r , s a ­
y e s i n d e i n s a n la r , b i r b ir in i k e n d i l e r i n e a i t o lm a y a n k o k u l a r ­
la a n l a m a y a ç a lış ıy o r la r .

E lb e t te b a ş la n g ıç ta k o k u sü r ü n m e k , b a şk a la rın ı rah at­

sız e t m e m e k a m a ç lıy d ı. B u g ü n i s e b u a m a c ın ın ç o k ö te s i n ­
d e f o n k s i y o n l a r d a i c r a d iy o r p a r f ü m l e r .

İ ş s a lt b u b o y u t u y l a k a l s a , k o k u b ıh s i y in e d e b u k ita b ın
k o n u s u o lm a y a b i li r d i . Ç ü n k ü a r t ık k o k u m e k a n iz m a la r ı,
ç o k fa r k lı ü r ü n l e r d e h iç d e m a s u m o lm a y a n a m a ç la r l a k u l­
la n ılm a k ta d ır . G ı d a s e k t ö r ü d e b u n l a r ın b a ş ı n d a g e lm e k te
v e i n s a n la r g ı d a l a r d a k u l l a n ıla n d e ğ i ş i k k o k u l a r l a a d e t a “ av ­
l a n m a k t a ” v e b a z ı y iy e c e k l e r e b a ğ ım l ı h a l e g e t ir ilm e k t e d ir .

S i z e y in e b i r ö r n e k v e r e c e ğ i m . M e s e l a o r t a lık t a b ır a k ıl­
m ış b i r k e s m e ş e k e r o o r t a m d a v a r o la n t ü m k a r ın c a l a r ı ç e ­
k e n . Ö y le k i o k a d a r k ı s a z a m a n d a b u n c a k a r ın c a n ın n e r e ­
d e n ç ık ıp g e l d i ğ i n i a n l a y a m a z s ın ız .

E ğ e r b i r y e r l e r e y a ğ d ö k ü l m ü ş s e e m i n o la b il i r s i n i z ki
o ra y a h e m e n k a r a sin e k le r h ü c u m e d e c e k ! Ş a y e t b a l d ö k ü l­
m ü ş s e b u s e f e r d e m ü ş t e r i b a l a r ıs ı, y a b a n a r ıs ı v e b i r p a rç a
d a k a r ın c a l a r o lu r .

A m a e ğ e r o r t a lık t a b i r p a r ç a e t b ır a k m ı ş s a n ı z , ö n c e eşek
a r ıs ı v e y a b a n a r ıs ı g e lir. B i r a z d a h a b e k l e y i p d e e t kokmaya

168 -
 D oğru B kslunmi: - D oc';ku Yaşama K ilavuzu

başlay ın ca, s a r ı s ır t d e n il e n z ır h lı s i n e k l e r ü ş ü ş m e y e b a ş la r .
Biraz d a h a k o k t u ğ u n d a i s e z ır h lı s i n e k l e r g e lir. D a h a k o k ­
tuğunda d e ğ iş ik sin e k le r v e u ç u c u la r g e lip ü z e r in e la r v a la ­

rını b ıra k ır la r .

Her Kokunun Farklı Müşterileri Vardır

G ö r ü y o r s u n u z k i h e r k o k u n u n f a r k lı m ü ş t e r i l e r i v a r d ır .
Ve Her v a rlığ ın , h e r n e s n e n in ; t a ş ın , t o p r a ğ ın , ıs l a k t a ş ın , h a ­
vanın, s u y u n , s a d e c e k e n d i s i n e a it d o ğ a l b i r k o k u s u v a r d ır
ve bu ayn ı z a m a n d a o n u e v r e n d e k i d i ğ e r t ü m t ü r d a ş la r ın -
dan v e d iğ e r y a r a t ık l a r d a n a y ırt e d e n mümeyyiz vasfıdır.
Ve her k o k u n u n d a b ir m ü ş t e r i s i v a r d ır . H a l k a r a s ı n d a d e r ­
ler ya " Topal eşeğin kör alıcısı olur. ” v e y a “Bitli baklanın kör
t,ıhası olur.” d i y e . . . İ ş t e A lla h d a h e r b i r k o k u n u n m ü ş t e r i ­
sini, d a h a d o ğ r u s u m e k a n iz m a s ı o k o k u d a n e t k il e n e n b i r i ­
ni var e tm iştir .

Tıpkı bunlar gibi her insanın da tamamen kendine

özgü bir kokusu vardır. V e o k o k u n u n d o ğ a l o l a r a k e t k i ­
lediği i n s a n la r d a v a r d ır . İ n s a n k e n d i ö z k o k u s u n u d e ğ i ş t i r ­
m edikçe m ü ş t e r ile r in in h a l i n d e d e d e ğ iş ik l ik o lm a z .

Kokulorın Evlenmedeki Rolü

Z a m a n z a m a n y e n i e v l e n e c e k ç i ft l e r e b u k o n u y u a ç ıy o -
mm: "Sizi birbirinize çeken, yani; bir yığın başka alternatif
varken birbirinizi tercih etmenize sebep olan sırrı kaybetme-
■ ■ • " t a v s iy e s i n d e b u l u n u y o r u m . “Kokunuzu değiştirmezse-
n,z> yaşlandığınızda da en az bugünkü kadar ve batta daha faz-
^ birbirinizi seversiniz. ” d iy o r u m .
E v e t, g e r ç e k t e n b i r g e n ç k ız , k e n d i s i n i a s l a t e r k e t m e -
■ ecek b ir i t a r a f ı n d a n s e v i l m e s i n i i s t i y o r s a y a l n ız c a k e n d i

169
 C an B oğazdan Ç ikar

S B'> ge n ç kız, ö z g ü n k o k u s u n u y ay m a y ı sü rd ü rm e -
kendisini asla li. T a k i g e r ç e k t e n o k o k u y u s e v e c e k
terk etmeyecek
o la n m ü ş t e r i s i g e l s i n . S i z k o k u n u z u
biri tarafından
b o z a r , d e ğ iş tir ir s e n iz , o k o k u y u se ­
sevilmesini istiyorsa
v e n m ü ş te r ile r g e lir a m a o n la r g e n e l­
yalnızca kendi
özgün kokusunu lik l e s i z e s ık ın t ı v e r ir le r . Ç ü n k ü o n ­

yaymayı sürdürmeli. l a r g e r ç e k b a ğ l ıla r ın ız / b a ğ ım l ıla r ın ız

Ta ki gerçekten o o la m a z la r .
kokuyu sevecek olan
S i z k e n d i n i z k a ld ı k ç a , s a d e v e d ü z ­
müşterisi gelsin,
g ü n y a ş a d ı k ç a k o k u n u z d a k e n d in iz e
başkaları gelm esin...
ö z g ü k a lır . O ö z g ü n k o k u n u z u n ger­
ç e k t e n e t k il e d i ğ i in s a n g e l i p siz i b u ­
lur. S i z y a d a m u h a t a b ı n ı z y a y d ığ ın ız o k o k u n u z u b o z u p
d e ğ i ş t i r m e d i k ç e y a ş a d ı ğ ı n ı z o la y la r , s ık ın t ıla r v e t a s a l a r sizi
b i r b ir in i z d e n a y ı r a m a z .

A m a s i z g e r e k y e m e i ç m e k ü l t ü r ü n ü z ü d e ğ iş t i r e r e k , g e ­
r e k d a v r a n ı ş la r ı n ı z d a f a r k l ı l a ş a r a k v e y a Y a r a t ıc ı’n ın in san a
t e k li f e t t iğ i s o r u m l u l u k la r ı y e r i n e g e t i r m e y e r e k k o k u n u z u n
r e n g in i v e d e ğ i ş t i r i r s e n i z , b i r d e b a k a r s ı n ı z k i s i z i s e v e n o
“ m ü ş t e r i n i z V a ş ığ ın ız / s e v g il i n iz / e ş i n iz a r t ık s iz i s e v m e z o l­
m u ş ! V e y a s i z a r t ık o n u c e z b e t m i y o r s u n u z . . .

C e n a b - ı H a k “A llah’a ve Resulüne itaat edin ve birbiriniz-

le çekişmeyin. Sonra birbirinizden ayrılırsınız ve kokunuz gidi-
verir.” (Enfal, 46) b u y u r a r a k b i z e , i t a a t e t m e k , iyi g e ç in m e k ,
a y r ılm a k g i b i k o n u l a r ile k o k u a r a s ı n d a a ç ık b i r m ü n a s e b e ­
te o l d u ğ u n a i ş a r e t e d iy o r.’

A y e t te g e ç e n “Resule itaat edin!” b u y ru ğ u , e s a s ın d a m ü­

m in in , h e r d a v r a n ı ş ı n d a H z . P e y g a m b e r ( s a v ) ’i m o d e l a lm a ­
sı g e r e k ti ğ in i v e y a ş a m ın t ü m h a l l e r i n d e ( y e m e i ç m e , uyu
m a , ç e v r e s iy le m ü n a s e b e t v s . ) o n u n ö r n e k a l ın m a s ı g e r e k t'

170
 D o Oru B i:s u :nmi: - D oğru Yaşama K ilavuzi

ğini b ild irir. "Allah’a itaat”ten m a k s a t i s e d a h a ö n c e k i s a y f a ­

“sünnetullah" d e n il e n e v r e n s e l
larda d a t e m a s e t t iğ i m iz g i b i
kurallara u y u m lu y a ş a m a k t a n ib a r e tt ir .

Dolayısıyla şu ayeti "Yeme içmenizde ve ilişkilerinizde do­

ğudaki ilahî/evrensel kurallara uyunuz. Size helal kılınanları
yiyin, haram kılınanlardan uzak durunuz. Peygamberin yaşa-
\hğı gibi yaşaym. Böyle yaşamazsanız, çözülürsünüz; sizi birbi­
rinize sevdiren, birinizi ötekine sevimli kılan bağınız, kokunuz
ıluğılıverir ve birbirinizi sevmezsiniz. ” şeklinde tefsir etmemiz
de mümkündür.

Koku ve Sağlık İlişkisi

Ş im d i k o k u l a r ın b u k i t a b ım ız ı i lg i l e n d i r e n k ı s m ı n a g e ­
liyorum .

P e y g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) ’in M e s c i d ’e g i d e r k e n s o ğ a n
ve sa r ım s a k g i b i b a ş k a l a r ın ı r a h a t s ız e d e c e k y iy e c e k le r i y e ­
m ediğini b iliy o r u z . B u t a v r ıy la t e m i z r u h la r ın t e m i z k o k u ­
yu se v d iğ in i, k im s e n in k im s e y i r a h a t s ız e t m e m e s i g e r e k t i ğ i ­
ni ü m m e tin e t e lk in e tm iş tir .

O te y a n d a n s a r ım s a k v e s o ğ a n y e m e n i n i n s a n s a ğ l ığ ı a ç ı ­
sından f a y d a s ın ı v u r g u l a m a k iç in "Bana Cebrail gelmeseydi
ben de sarımsak yerdim. ” d e d i ğ in i d e b iliy o r u z .

D e m e k k i ö y le y iy e c e k le r v a r k i in s a n o n u y e d iğ in d e
me le k le r r a h a t s ı z o l u p o k i ş i d e n u z a k d u r u y o r l a r . B a z ı
e l e k l e r v a r k i i n s a n l a r ı n y a y d ığ ı k o k u y a t a h a m m ü l d a h i
d e m iy o r l a r .

Pe k i, s i z e b i r s o r u :

in sa n la b i r l i k t e , in s a n ın k e n d i b e d e n i n i v e v a r lığ ın ı s ü r ­
e b i l m e s i iç in o n a y a r d ım c ı o la n k a ç m e l e k v a r d ı r ?

171
 C an B oğazdan Ç ikak

B i r t a h m in d e b u l u n u n : B i r ü ç b e ş o n . . . D a h a d a f a z ]a
s ı . . . B i z i m l e b e r a b e r y a ş a y a n , v ü c u d u m u z d a k i f o n k s iy o n
ları s e v k v e i d a r e e d e n , s a y ıs ız g ö r e v l i m e l e k v a r. B i r ayet
te "İnsanı önünden ve ardından takip eden melekler vardır
Allah ’ın emriyle onu korurlar. Şüphesiz ki bir kavim kendi
durumunu değiştirmedikçe Allah onların durumunu değişti,-,
inez... ” (Rad, 1 1 ) b u y r u lu r .
B i z b u a y e ti y e d i k l e r i m iz v e i ç ti k l e r i m i z l e , s i z e ğ e r “Siz,
olaylardan, belalardan, hastalıklardan ve sıkıntılardan koru-
makla görevli yardımcılarınızı kendinizden uzaklaştırıp koru­
ma kalkanınızı yok etmezseniz Allah size dert, sıkıntı, keder
vermez. ” ş e k l i n d e a n l a y a b i l ir iz . Y a h u t b u a y e t te g e ç e n “Bir
kavim kendi durumunu değiştirmedikçe Allah onların duru­
munu değiştirmez. ” h ü k m ü n ü , “ C e n a b - ı H a k k ’ın b e d e n im iz
e t r a f ı n d a v e i ç in d e v a r e t t iğ i k o r u m a d u v a r l a r ın ı -h e r tür­
lü s a v u n m a s i s t e m l e r in i - b i z k e n d i in a t ç ı ç a b a l a r ım ız l a yık­
m a z s a k o s i s t e m e n ü f u z e d i p b o z a c a k h i ç b i r k u v v e t yok­
t u r .” ş e k l i n d e a n l a y a b i l ir iz . ( V ü c u d u m u z u n s a v u n m a siste ­
m i b ö lü m ü n e b a k ın ız !)

T a b ii b i z i m l e y a ş a y a n v a r l ık l a r s a d e c e m e l e k l e r d e n de
i b a r e t d e ğ il . H a t ı r l a r s a n ı z , i n s a n v ü c u d u , e t r a f ı s a y ıs ız d ü ş­
m a n la r la ç e v r e l e n m i ş m ü s t a h k e m v e m u h k e m b i r k a le gibi­
d ir d e m iş t i k . İ ş t e a y e t t e d e i ş a r e t e d il e n , o n u k o r u y a n m e­
k a n i z m a l a r v e v a r l ık l a r k a d a r , o n u y ık a c a k d ü ş m a n l a r ve
v a r lık la r d a b u l u n m a k t a d ı r . D i n î l i t e r a t ü r d e c in n î, şeytanî,
h a b i s r u h la r a d ı v e r i l e n b u v a r lık la r , b i r b o y u t u y l a k a n ım ız ­
d a d e v e r a n e d i p d u r a n m u z u r h ü c r e s e l v a r l ık l a r a , t ıp diliy e
i f a d e e d e c e k o lu r s a k v ir ü s , b a k t e r i , a n t i je n a d ı m v e r d i ğ i^ 12
z a r a r lıla r a b e n z e t ile b ilir . T ü m b u v a r lık la r , s i s t e m i m iz e
h il o lu p t ıp k ı c e p t e l e f o n u m u z a b l u e t o o t h v e b e n z e r i k a

172
loşuz b a ğ l a n t ıl a r l a sin y a l a t ılm a s ı g ib i b i z e sin y a l a t ıp d ü z e ­
nimizi b o z a r la r . K u r ’a n î t a b ir l e , m e l e k l e r l e b i r l i k t e e t r a f ı ­
m ızda b ir y ığın h a b i s r u h , c in v e ş e y t a n d a m e v c u t t u r . Ş u n -
|-ır (ş e y ta n la r v e h a b i s r u h la r ) b iz i y ık m a y a v e y o l d a n ç ı k a r ­
maya, ö te k i l e r ( m e le k l e r ) b iz i a y a k t a v e i s t ik a m e t ü z e r i n d e
tutm aya ç a lışır la r .

B ü tü n b u v a r lık la r ı l e h i m i z d e v e a l e y h i m i z d e h a r e k e t e t ­
meye se v k e d e n t e m e l m e k a n iz m a , e s a s ı n d a y a y d ığ ım ız k o ­
kulardır. N a s ıl k i e t k o k t u k ç a , o n a g e l e n s i n e k l e r i n ş e k l i v e
türü d e d e ğ iş iy o r s a , in s a n o ğ l u d a y a y d ığ ı h a b i s k o k u l a r ı ç o ­
ğalttığı z a m a n o n a h a b i s r u h la r m u s a ll a t o lu y o r . O n l a r b i r
kere in sa n ı e le g e ç ir d i l e r m i k o la y k o l a y iyi r u h la r ın i n s a n a
yan aşm asın a m ü s a a d e e tm iy o r la r .

B u h a k ik a t i b i z e h i s s e t ti r e n b i r a y e t te A l la h “Rahman’ın
uyarısını görmezden gelmeyi (e v r e n s e l u y u m a a y k ır ı y a ş a m a ­
yı) tercih eden kimseye gelince... Biz onun içine, öteki kişili­
ğini oluşturmak üzere ( k a lıc ı) bir şeytanî dürtü yerleştiririz."
'Zuhruf, 36) b u y u r u y o r.

D e m e k k i b i z y a y d ığ ım ız k ö t ü , a ğ ır v e itic i k o k u l a r l a m e ­
lekleri k e n d i m i z d e n u z a k la ş t ır d ığ ım ız d a , b i z i m ö t e k i k i ş i ­
liğimizi (y a n i h a s ta lık lı v e b e z g in h a l i m iz i) ö n e ç ık a r s ı n l a r
dive cin , şe y t a n , h a b i s r u h v e h a s t a l ık y a p ıc ı v a r l ık l a r ( k a n ın
•çinde d e v e r a n e d e n b a k t e r i , v ir ü s g i b i m u z ır h ü c r e s e l y a r a -
tıklar) b iz im le t e m a s k u r m a y a b a ş l a r l a r . B i z m e v c u t k o r u -
ma k a lk a n la r ım ız ı (v ü c u t s a v u n m a s i s t e m l e r im i z ) n e f s i m i-
2ln haz v e le z z e t m ü p te la l ığ ıy l a y ık ıp y o k e t m e z s e k , h i ç b i r
yararlı v a rlığ ın v e h a s t a l ık y a p ıc ı u n s u r u n v ü c u d u m u z a h u -
u etrn e s in e i m k â n y o k tu r .

(G^ 113 k * 2 ’ ^ a r a m d e m e d e n , İla h î t a s a r ı m o lm a y a n

eni Y e n id e n Y a p ıla n d ır ıl m ış ( G M ) t a h ıl , m e y v e v e s e b -

173
 C an Boğazdan Ç ikar

z e le r i , N i s a s u r e s i n i n 1 1 8 - 1 2 0 a y e t l e r i n d e s ö z ü e d i l e n Ş ey.
t a n ı n “Ben insanlara emredeceğim, Allah’ın yarattığını deği^
tirecekler. ’’ d e d i ğ i h ü k m ü n a l t ın a g i r e n ) g ı d a l a r ı t ü k e t e r e k
k o r u m a k a lk a n ı m ı z ı y ık ıy o r , m e l e k l e r i n b i z i t e r k e d i p h a s .
t a li k y a p ıc ı c in v e ş e y t a n la r ı n b e d e n i m i z i i s t il a e t m e s i n e
s e b e p o lu y o r u z . B u v a r l ık l a r ı k e n d i m i z e ç e k e n y a d a o n la ­
rı b i z l e r d e n u z a k l a ş t ı r a n e n t e m e l u n s u r l a r ı n b a ş ı n d a , y e ­
d ik l e r i m i z v e i ç t i k l e r i m i z l e y a y d ığ ım ız k o k u l a r g e l m e k t e ­
d ir. D o l a y ıs ıy l a c i v a r ı m ı z d a h a n g i v a r l ık l a r ın b u l u n m a s ın ı
i s t iy o r s a k o k o k u l a r ı y a y a c a k g ı d a l a r l a b e s l e n m e l iy i z .

K o k u la r, k a p s a m lı b ir k o n u d u r . B iz , b u r a d a k endi
k o n u m u z l a i l i n t i s i n e d e ğ i n m e k l e y e t in i y o r v e a r t ı k k an
g r u p la r ın a g ö r e n e y e n ilip y e n ilm e m e s i g e r e k t iğ i h u s u s u ­
n a g e ç iy o r u z .

174
 5. Bölüm

Temel Yiyecekler
“Yiyiniz, içiniz, israf etmeyiniz" (Araf, 31)
K
u r ’a n b i z e
ta v s iy e s i n d e b u lu n u y o r . B i z b u e m r i, ç o ğ u n l u k l a
çok t ü k e t m e m e k , t ü k e t i r k e n i s r a f e t m e m e k ş e k l i n d e a n lı-
voruz. E l b e t t e a y e t in b u m a n a s ı a ç ık tır . F a k a t b u e m r in d i k ­
katim izi ç e k t iğ i b i r b a ş k a h u s u s , y e r k e n iç e r k e n b e d e n i n ih-
tiyacı o la n fıtr i m i k t a r a r ia y e t e t m e m i z d ir .

D a h a ö n c e d e i f a d e e t t iğ i m iz g i b i n o r m a l b i r i n s a n ın
günlük g ıd a ih tiy a c ı k e n d i y u m r u ğ u k a d a r d ır . B e s l e n m e k
için y eterli g ı d a m ik t a r ı b u d u r . B u n u n ü s t ü n d e k i t ü m m i k ­
tar, h e m i s r a f h e m d e v ü c u t iç in y ü k tü r , h a s ta lık tır .

G ü n ü m ü z in s a n ı, d e ğ il g ü n d e l i k o la r a k , h e r ö ğ ü n d e b i r
günlük ih tiy a c ın ın e n a z ü ç d ö r t k a t m ı tü k e t iy o r . B u d a z a ­
manla o n a m a r a z v e m u s i b e t o l a r a k d ö n ü y o r . V e b ö y le c e
kişi z a n n e d iy o r k i ş u y a s a ğ a u y m a m a m n c e z a s ı a h i r e t t e ç e ­
kilecek. M u h a k k a k k i d in in e m i r v e y a s a k l a r ın a u y m a m a ­
nın u h r e v î k a r ş ılığ ı d a v a r. F a k a t e m i n o lu n y a p t ığ ım ız h a ­
c la rın k a r ş ılığ ın ın b ü y ü k b i r k ıs m ın ı b u r a d a d a ö d ü y o r u z ,
e s e r i m d e b u b o y u t a d ik k a t i n iz i ç e k m e k i s t iy o r u m . Ç ü n ­

175
 C an B o ğ a zd a n Ç ikar

k ü b u b e d e n i n k u lla n ım ı ile ilg ili e m i r l e r e i t a a t s i z l i ğ i n n eti

ç e le r in i i n s a n o ğ l u a ğ r ıla r , sız ıla r , h a s ta l ık la r , k a l i t e s i z b i r ya
ş a m a m a h k u m e d il m e k s u r e tiy le b u r a d a d a d e f a l a r c a ö d ü
y or. Ü s t e l ik b u a y e t in , “iki arada bir derede kalmışlığı” ifa d e
eden Araf s u r e s i n d e a n ıl m ış o l m a s ı d a ilg in ç tir . G e r ç e k t e n
d e s a ğ lığ ı b o z u l m u ş in s a n b i r t ü r a r a f t a d ır . D ü n y a h a y a tım
s ü r d ü r m e k t e d i r a m a n e s a ğ l ık l ı i n s a n g i b i k e y if sü r e b iliy o r
n e d e ö lü y o r k i k u r t u l a b i ls in b u ç ile li y a ş a m d a n . . .

K e z a K u r ’a n b i z e , “ helal kılınmış (y a n i y e n i le b il i r ) gıda­

ların içinden de temiz olanlarının tercih edilmesini” ta v siv e
e d iy o r (B akara, 168). B u a y e t in , g e r ç e k a n l a m d a , t a m o la ­
r a k n e y i i f a d e e t t iğ i n i g ü n ü m ü z e g e l i n c e y e k a d a r t a m a n ­
l a y a m a d ık . Z a n n e t t i k k i s a d e c e h ijy e n ik b o y u t t a b i r t e m iz ­
lik k a s t e d iliy o r . B u a n l a m ı z a t e n v a r v e h ijy e n a n l a m ın d a ­
ki t e m iz lik h a y a tın h e r a l a n ın ın o l m a z a o lm a z ı o la r a k , h a t­
ta “imandan bir parça” o l a r a k h a d is le d e v u r g u la n a n b ir d u ­
ru m . O y s a b u g ü n “ t e m i z ” k a v r a m ın ın ç o k d a h a g e n i ş a n ­
la m la r ı v a r. Ç ü n k ü a r t ık s u n i e t l e r d e n t u t u n d a g e n e t i k y a­
p ısıy la y a h u t ü r e m e m e k a n i z m a s ı y l a o y n a n m ış ( h ib r i t ) to ­
h u m v e s e b z e - m e y v e le r e v a r ın c a y a k a d a r b i r ç o k ş e y in b i z a ­
tih i “iç yapısı” k i r l e t il m e k t e , in s a n ı m u t a s y o n a u ğ r a t a n y iye­
c e k l e r ü r e t i l m e k t e d i r . A y n ı s u r e n in 1 7 5 . a y e t in d e i s e A llah
“Kitap’ta yazılı olanların” v e t a b i g ı d a l a r ın t a e z e l d e ta k d ir
e d il m i ş h a lin i b o z u p y iy e n le r i, a d e t a k a n l a r ın ı a t e ş l e d o l d u ­
r a n la r a b e n z e t i y o r v e b u n d a n s a k ı n m a m ı z ı s ö y lü y o r .

N i t e k im b u g ü n s i z a ld ığ ın ız ş e y i p e k a l a e t s a n ıy o r s u n u z
e t d e ğ il, y a ğ s a n ıy o r s u n u z y a ğ d e ğ il . B u g ü n s ıv ı y a ğ l a r d iy e
t o p l u m a d a y a t ılm ış y a ğ la r ın h i ç b i r i, i n s a n v ü c u d u n u n ısıs*
o la n 3 5 - 3 6 d e r e c e d e ç ö z ü n e b i l i r n i te li k te , v ü c u t l a u y u m lu
(f ıt r î) d e ğ ild ir . Ö z e l li k le s a ğ lık lı d iy e b i z e d a y a t ı la n s ıv ı y ag '
la rın y ü z d e 8 5 - 9 0 ’lık k ıs m ı, a n c a k 4 5 - 5 0 s a n t ig r a t d e r e c e d e

176
ç ö zü leb ilen p a l m i y e v e y a b e n z e r i y a ğ l a r d a n h a z ı r l a n m a d a ­
dır. B u y a ğ l a n t ü k e t e n l e r i n d a m a r la r ı t ıp k ı a s p i r a t ö r l e r d e k i
gibi y a p ış y a p ış y a ğ k a lın t ıla r ı ile t ık a n m ış v a z i y e tt e d ir .

Ve y in e C e n a b - ı A lla h b i z l e r e , “Üzerine benim adım anıl-

munış gıdayi yemeyin.” (E nam , 118) b u y u r u y o r . B i z b u n u
da s a d e c e , h a y v a n la r ım ız ı k e s e r k e n v e y a y e m e ğ e b a ş l a r ­
ken A lla h ’ı a n m a k ş e k l i n d e a n l a m ış ız . A m a b u g ü n b u a y e t i,
■‘Eti, sebzeyi ve meyveyi ancak benim yarattığım yapılarıyla tü­
ketin. Yapıları üzerinde oynanmış ve benim yarattığım yapıdan
çıkarılmış olanlarını yemeyin. ” ş e k l i n d e t e f s i r e t m e k a y e t in
ruhuna ç o k d a h a u y g u n o lu r.

“Nimetler ve gıdalar” a n l a m ın a g e l e n “Enam" s u r e s i n in

" Üzerine Allah’ınadı anılmamış gıdayı yemeyin. ” ş e k l i n d e k i
118. a y e tin i n a s ıl a n l a m a m ız g e r e k ti ğ in i i s e , b u s u r e d e n ik i
sıra ö n c e g e l e n v e d o ğ u r g a n l ığ ı i f a d e e d e n Nisa (Kadın) su ­
resinin 1 1 8 - 1 1 9 . a y e ti i z a h e d iy o r :

“Allah, o şeytana lanet etti ve o da, ‘Andolsun ki senin kulla­

rından elbette belirli bir pay alacağım. ’ dedi. ‘Onları kesinlikle
saptıracağım, mutlaka onları kuruntulara sokacağım ve onlara
emredeceğimde hayvanların kulaklarını
yaracaklar. Yine onlara emredeceğim de Cenab-ı Allah
"Üzerine benim adım
Allah’ın yarattığını değiştirecekler. ’ Kim
anılmamış gıdayı
Allah’ı bırakıp da şeytanı (yani asit bo­
tüketmeyin." diyor.
zulmuş, yaptsından taşınlmış gıdaları, Biz bunu sadece,
usulleri) dost edinir/benimserse, şüphe- yemeğin başlangıcında
Uz0 apaçık bir hüsrana düşmüştür. ” Allah'ı anmak şeklinde
anlamışız. Oysa bu,
Hayvanların kulaklarının yarılma-
"Eti, sebzeyi ve meyveyi
sı ifadesinin, genetik faaliyetlere işa- ancak benim yarattığım
ret ettiğini artık biliyoruz. Klonlama yapılarıyla tüketin."
Vç kopyalama işlemleri için en uygun anlamına da gelir.

177
 C an B oO.a/ dan Ç ikak

h ü c r e n i n , k u l a k a r k a s ı n d a k i h ü c r e l e r o l d u ğ u t e s p i t e d il m i ş ,
tir. K e z a , A l la h ’ın y a r a t m a u s u lü n ü n d e ğ iş t i r i l m e s i d a h i g e r.
ç e k le ş m iş t ir . G ı d a l a r ı n , m e y v e le r in , s e b z e v e t a h ılla r ın t o ­
h u m la r ı v e g e n e t i k y a p ıla r ıy la o y n a n a r a k k a b a k k a r p u z a d ö -
n ü ş t ü r ü le b iliv o r , s o y a n e r e d e i s e e t h a l i n e g e t i r i le b i li y o r a r­
tık . V e m a a l e s e f in s a n lık b u g ü n b ü y ü k m i k t a r d a , ü z e r in e
A l la h ’ın a d ı a n ıl m a y a n k ir li g ı d a l a r l a b e s l e n i y o r . B u d a v ü ­
c u d u h a sta e d iy o r ...

B u g ü n m a a l e s e f P e y g a m b e r im i z ( s a v ) ’ in "Dünya vc ahi­
rdin en iyi içeceği” d iy e ö v d ü ğ ü s u y u n b i l e y a p ıs ı b o z u l d u .
Ş i ş e s u la r ın ın b ü y ü k b i r k ıs m ı t a d ö n c e l ik l i s ıv ıla r h a l i n e g e ­
tir ilm e k iç in ç e ş it l i i ş l e m l e r e t â b i tu t u lu y o r . K i m i d u r u m l a r ­
d a a t ık s u l a r a l ın ıp i ş l e n e r e k i ç in d e h i ç b i r m i n e r a l v e fay d a
b a r ın d ır m a y a n s a l t b i r sıv ı h a l i n e d ö n ü ş t ü r m e k t e d i r . T ıp k ı
k u lla n ılm ış y a ğ la r ın , t o p l a m p b a s i t b ir i ş l e m d e n g e ç ir ilm e k
s u r e tiy le t e k r a r k u l l a n ım a s u n u l m a s ı g i b i . . .

SU
S u , in s a n ın o l m a z s a o lm a z ıd ır . S u , "can” d e d i ğ i m i z “ha­
yatın arşı”diT. A l la h h e r şe y i o n u n l a d ir ilt m iş tir . B u s e b e p l e ,
m e t a b o li z m a m ız ın s a ğ l ık l ı ç a l ı ş m a s ı , s a d e c e b u z y a p ılı s u ile
y an i h a f i f s u ile m ü m k ü n d ü r . V ü c u t t ü m iş l e m l e r i n i , y e g â n e
e r itic i o la n s u s a y e s i n d e g e r ç e k l e ş t i r i r . 11

V ü c u t n e m i n in d e n g e d e t u t u l m a s ı , y iy e c e k le r in h a z m e -
d il m e s i , b e s i n m a d d e l e r i n i n e m i l m e s i , e m i l e n b u g ıd a la r ın
h ü c r e l e r e t a ş ın m a s ı, v ü c u t t a k i f a z l a lık l a r ın v e z e h ir li m a d ­
d e l e r i n e r it i l e r e k d ış a r ı a t ılm a s ı h e p s u ile g e r ç e k le ş t ir i le n

11 Gelişme çağında olan çocuklara kireçli olmayan su fayda vermez. Bilcnıe

taşı olan yerlerdeki sulardan kireç bulunmaz. Kireçsiz su inşam kısa zaman­
da acıktırır.

178
işlem lerd ir. H a t t a p r o t e i n m o le k ü l l e r i n i i n s a n v ü c u d u n d a
b irle ştir e re k b i r a r a d a t u t a n ş e y d a h i b u h a f if, b u z y a p ılı
(str ü k tü rlü ) su d u r .

S u h a y a ttır . N i t e k i m C e n a b - ı H a k , "Her şeyi su ile bayat­

lı kıldım.” (Enbiya 30) b u y u r u r . V e y in e K u r ’a n “O’nun arşı su
Üzerindedir. ” (Hud, 7) d iy e r e k in s a n ın h a y a tın ın e n t e m e l i n ­
de su b u l u n d u ğ u n u b ild irir. H i ç b i r ş e y i n s a n s a ğ l ığ ı a ç ı s ı n ­
dan te m iz s u d a n d a h a ö n e m l i d e ğ ild ir . E s a s ı n d a s u , e n t e ­
mel y ap ı t a ş ım ız d ır . B i r b i n a n ın y a p ıs ın d a ç i m e n t o n u n k a l i ­
tesi v e k ıv a m ı n e a n l a m a g e l i y o r s a t e m i z v e s a ğ l ık l ı s u d a i n ­
san b ü n y e si iç in o a n l a m a g e lir. Ç i m e n t o s u s a ğ l a m v e k a l i ­
teli b in a n a s ıl u z u n ö m ü r lü v e d a y a n ık lı o lu r s a t e m i z s u ile
b e slen en v ü c u t d a ö y le s a ğ lık lı v e u z u n ö m ü r lü o lu r .

D e m e k k i s a ğ l ığ ım ız a ç ıs ın d a n e n ç o k d i k k a t e t m e m i z
ge re k e n e n t e m e l g ı d a s u d u r . D o l a y ıs ıy l a k u l l a n ıla n s u y u n
tem iz v e b o z u l m a m ı ş o lm a s ı ç o k ö n e m l id ir . B i l i m s e l a r a ş ­
tırm alar, k u l l a n ıla n s u l a r ın b e d e n s e l , r u h s a l v e z i h i n s e l s a ğ ­
lığı d o ğ r u d a n e t k il e d i ğ i n i o r t a y a k o y m u ş t u r . Y u k a r ıd a a k ­
ta rd ığım ız “O’nun arşı su üzerinedir. “ (Hud, 7) ay e ti b iz e g ö s ­
teriyor k i s u i n s a n iç in h e r ş e y d ir . O n d a n e t k i l e n m e y e c e k
tek h ü c r e m iz y o k tu r .

Diri Su - Ölü Su
S u d a b ir c a n lıd ır v e h e r c a n lı g ib i o n u n y a p ıs ı d a h a s t a l a ­
nabilir, b o z u la b ilir. C e n a b - ı H a k , T e v r a t ’t a N e b i Y e r e m y a ’y a,
İsrail’i n e d e n c e z a la n d ır a c a ğ ın ı iz a h e d e r k e n ş ö y le d e r : “Çün­
kükavmim iki kötülük işledi; Beni, (y a n i) 'diri suların kaynağını
bıraktılar da kendilerine sarnıçlar, su tutmayan sarnıçlar kazdılar. ”
1Yeremya, Bab 2, ayet 13) T a b ii k i C e n a b - ı H a k b u m isa l ile İsr a ilo -
Sullarının H a k o la n b ir ila h ı b ır a k ıp in s a n a n e z a r a r, n e fa y d a -
sı d o k u n a c a k ila h la r a (y a n i s e b e p l e r e ) y a p ış tık la r ım a n la t m a k

179
V Bugün istiy o r a m a b u n u a ç ık la r k e n v e r d iğ i m i­
yeryüzünün diri sa l, b iz im k o n u m u z u y a k ın d a n ilgilen-
suları giderek d iriy o r. Ç ü n k ü b iliy o ru z k i b u g ü n d ü n ­
azalmakta.
y an ın y ü z d e 7 0 n ü fu s u ö lü s u la r içiy0r
İnsanların yüzde
v e o y ü z d e n d e h e r k e s h a s ta . Z ir a h ay a­
75'/ şehirlerde
tın k a y n a ğ ı, a k a n su d u r .
yaşadığı ve şehir
halkı damacana N i t e k im T e v r a t, d a h a s o n r a İsrai-
su tükettikleri için l o ğ u l la n n ın a k a n su la r ın p e ş in e d ü şü p
diyebiliriz ki herkes "diri su” y ü z ü n d e n b a ş la r ın ı d e r d e s o ­
ölü sular içiyor. k a c a k l a r ın ı d a h a t ır la t a r a k şö y le der:
“Ve şimdi Şikara (akan su, Nil) sularım
içmek için Mısır yolunda ne işin var? Ve
Irmak (Fırat) sularını içmek için Aşur
(Güneydoğu Anadolu/Kuzey Irak) yolunda ne işin var?" (Ye-
remva, B ab 2, ayet 18) i n s a n lık , d ü n y a n ın s o n g ü n l e r i n d e d ir i su
a r a y ış ın a k o y u la c a k v e tü ; ı k a v g a l a r o n u n e t r a f ın d a o la c a k .

B u g ü n y e r y ü z ü n ü n d i r i s u l a r ı g i d e r e k tü k e n iy o r . İ n s a n ­
la r ın y ü z d e 7 5 ’i ş e h i r l e r d e y a ş a d ığ ı v e ş e h i r h a lk ı d a m a c a n a
s u t ü k e t t ik l e r i i ç in d iy e b i l ir i z k i h e r k e s ö lü s u l a r içiy o r. Ve
T e v r a t ’ın b e n z e t m e s i y le , n a s ıl k i ç a t la k l a r ı b u l u n a n b i r s a r­
n ıç s u y u t u t a m a z s a , b e d e n i m i z d e ö lü s u la r ı b ü n y e s i n d e tu ­
ta m a z v e o n d a n y a r a rla n a m a z .

Y a p ıla n a r a ş t ı r m a l a r g ö s t e r m i ş t i r k i s u y u n k e n d i s i n e ait
b i r k r i s t a l y a p ıs ı v a r v e b u y a p ı d ı ş e t k il e r e s o n d e r e c e açık
b i r m a h i y e t a r z e d e r . D ı ş a r ı d a n g e l e n e t k il e r e g ö r e s u d a
t ıp k ı d i ğ e r h e r c a n l ı g i b i h a s t a l a n a b il i y o r , k o r k a b il i y o r ve
b o z u l a b i l i y o r . ..

Bekletilen Sular Hasta!

S u y u n y a p ıs ın ı b o z a n s e b e p l e r i n e n b a ş ı n d a , o n u n e lv e ­
r i ş s iz o r t a m l a r d a b e k l e t i l m e s i g e liy o r . T e v r a tın uyarısında

180
ne d e n il i y o r d a “ S i z d ir i s u y u b ı r a k ı p s a r n ıç s u l a r ın a y ö n e l ­
d in iz .” T e le v iz y o n , b i l g is a y a r , c e p t e l e f o n l a r ı, m i k r o d a l g a fı-
rın, X v e R a y ı ş ın l a n g i b i g e ç i r g e n e l e k t r o m a n y e t i k d a l g a l a r ,
sUy un t a b ia t ın ı e n h ız lı b o z a n f a k t ö r l e r d e n . B u n l a r n a s ıl ki
su y un y a p ıs ın ı e tk iliy o r , b o z u y o r s a a y n ı ş e k i l d e , b o z u l m u ş
bir su y u i ç m e k d e y ü z d e 7 0 ’t e n f a z l a s ı s u o la n b e d e n i m i z i n
y ap ısın ı e t k il e y i p b o z u y o r .

K ö t ü o r t a m l a r d a v e k ö t ü t e l k i n l e r le ( m ü z i k , t e l k i n , g ö ­
rü n tü, e l e k t r o - m a n y e t i k d a l g a l a r ) s u y u n k r i s t a l y a p ıs ın ın
b o z u ld u ğ u b il im s e l a r a ş t ı r m a l a r l a i s p a t e d il m i ş t ir . B u ş e k i l ­
d e t a b ia t ı b o z u l m u ş s u y u o n a r m a n ı n y o l u d a o n u s a ğ l ık l ı
o r t a m la r d a b a r ı n d ı r m a k l a , d o n d u r u p ç ö z m e k s u r e t i y l e o r i ­
jinal y a p ıs ın ı g e r i k a z a n d ı r m a k l a m ü m k ü n . A y r ıc a J a p o n b i r
a r a ş t ır m a c ın ın ( M a s a r o E m o t o ) d a i s p a t e t t iğ i g i b i iyi t e l k i n ­
ler d a h i, y a p ıs ı b o z u l a n s u y u t a m i r v e t e d a v i e d e b i l m e k t e . 12

En Yararlı Su, Akan Sudur

E n te m iz v e s a f su , k a y n a ğ ın d a n a lın a n su d u r . A k a n v e
h a r e k e t h a l i n d e o la n s u , y a p ıs ın ı s ü r e k l i t a z e l e r . D u r a ğ a n
ve u z u n s ü r e k a r a n l ık t a v e y a g ü n e ş ı ş ın l a r ın a m a r u z o r t a m ­
la rd a k a la n s u y u n y a p ıs ı b o z u l u r , a ğ ır l a ş ır . O t ü r s u l a r ı t ü ­
k e tm e k v ü c u d a c i d d i z a r a r v e r ir . O y ü z d e n s u l a n t e m i z t u t ­
m ak, e n a z te m iz su e ld e e t m e k k a d a r m ü h im d ir.

G ü n ü m ü z d ü n y a s ı n d a i n s a n la r ın b ü y ü k k ıs m ı ş e h i r l e r ­
d e y a ş a d ığ ın a g ö r e , s u l a r ı k a y n a ğ ı n d a n a l a r a k k u l l a n m a k
m ü m k ü n d e ğ il . B u g ü n ş e h i r i n s a n ın ın b ü y ü k ç o ğ u n l u ğ u d a ­
m a c a n a s u t ü k e t m e k t e . D a m a c a n a s u l a n , b e k l e t i ld i k l e r i v e
uz u n s ü r e k a r a n l ı k t a k a l d ı k l a n y a h u t s ü r e k l i g ü n ış ığ ın a m a -
huz b ı r a k ı l d ı k l a n iç in m u t l a k a o n a n l m a l a n i c a p e d iy o r .

http://www.okyanusum.coin/suinucizesi.html

181
 ( ' an B o ğ a zd a n Çjk a k

Bozulan Suyu Nasıl Onaracağız?

P e k i b u o n a r m a i ş le m in i n a s ıl y a p a c a ğ ı z ?

Ş e h i r d e y a ş a y a n l a r iç in b u n u n e n k o l a y y ö n t e m i , -tabii
ki iç ile b ilir o lm a s ı ş a r tıy la - s u la r ın d o n d u r u l m a s ıd ır . Su, don­
durulmak suretiyle kendi aslî yapısı olan kristallerine kavuru­
yor. B u ş e k i l d e d o n d u r u l a n s u la r , ç ö z ü l d ü k t e n iti b a r e n 8 - 1 2
s a a t iç in d e t ü k e t i l d i k l e r i t a k d i r d e s a ğ lık lı b i r s u i ç ilm iş o lu r

B u d a y a p ı l a m a y a c a k s a , b e k l e t i l m i ş d a m a c a n a s u y u iç-
m e k t e n s e o n u b i r s ü r e ç a l k a l a y ıp i ç m e k v e m u t l a k a ü z e r i­
n e A l la h ’ ın a d ın ı a n m a k , o n d a k i m a r a z l a r ı a s g a r i y e in d ir e ­
b ilir. E s a s o la n , s u y u n k r i s t a l y a p ıs ın ın a s l ın a d ö n d ü r ü l d ü ğ ü
b ir i ş l e m e t â b i t u t u l m a s ı d ı r k i a l d ığ ı d ı ş t e lk in v e e t k ile r d e n
a r ın m ış o ls u n d a i ç il e n s u b ü n y e y e f a y d a v e r s in .

Durgun ve yorgun su zararlıdır. O s e b e p le o n u o durgun

h a l i n d e n a s l ın a r ü c u e t t i r m e k g e r e k iy o r . E n s a ğ lık lı s u , ifa ­
d e e t t iğ i m iz ü z e r e , k a y n a ğ ı n d a n a l ın ıp h e m e n t ü k e t i l e n s u ­
d u r . O n d a n s o n r a t e r c ih e d i l m e s i g e r e k e n l e r , a k a n s u la r­
d ır. E n z a r a r lı s u l a r i s e k a y n a ğ ı n d a n a l ın ıp g ü n l e r c e , a y lar­
c a b e k l e t i ld i k t e n s o n r a ö y l e c e t ü k e t i l e n s u d u r k i n e r e d e ise
t ü m ş e h ir lile r in t ü k e t t iğ i s u , b u k a t e g o r i d e d e ğ e r l e n d i r i le b i ­
lir! İ s t a n b u l g i b i b ü y ü k ş e h i r l e r d e y a ş a y a n l a r a ç ıs ın d a n ş e ­
b e k e s u y u n u i ç m e k , a k a r o l d u ğ u iç in , p e t ş i ş e l e r d e b e k l e t i l ­
m iş s u y u i ç m e k t e n d a h a y a r a r l ıd ır d iy e b ilir iz .

İki suyun kandırılması veya suya buz katılıp içilmesi be­

d e n in y a p ı t a ş l a r ı n a z a r a r v e r e c e ğ i iç in t e r c ih e d il m e m e li ­
d ir. B ö y le s u l a r i ç m e k t e n s e k a r p u z y e m e k v e y a t a z e sık ıl­
m ış m e y v e le r in s u l a r ı n d a n t ü k e t m e k d a h a y a r a r lıd ır . (M e y ­
v e s u y u n d a n k a s t ım ız , e v d e t a z e v e b i r k e r e l ik o l a r a k h a z ır­
la n a n , s ık ıl d ık t a n s o n r a d a b i r k a ç d a k i k a i ç e r is in d e içile n
m e y v e s u la r ıd ır . H e r h a n g i b i r a m b a l a j a g i r m i ş , k a t k ı m a d '
d e s i iç e r e n h a z ır m e y v e s u l a n d e ğ i l ! )

182
 İhtiyaç olmadan su içmek de sakıncalıdır. Su d oğrud an
kana k a rışır . S u m i k t a r ı a r t t ığ ın d a k a n ın m i k t a r ı d a a r t a r ki
bu> k a lb in d a h a f a z l a ç a l ı ş m a s ı n a s e b e p o lu r . U n u t m a y ın ,
Onu ne kadar az tüketirse­
sayılı o la n , k a lb in v u r u ş la r ıd ır .
niz, ömrünüzü o kadar uzatırsınız...
İn sa n ın g ü n l ü k s u m ik t a r ı d a b e llid ir . E s a s ı n d a ih tiy a ç
d u y u lm a d ık ç a i ç m e m e k g e r e k ir .

Suyu Nasıl İçeceğiz?

P e y g a m b e r im iz ( s a v ) , su y u y a v a ş y a v a ş iç e r d i. Ç o k h a r a ­
retli d u r u m l a r d a s u y u n e m i l e r e k i ç ilm e s i g e r e k ir . B u , h e m
lü z u m u n d an f a z l a m i k t a r d a s u i ç e r e k g e r e k s i z y e r e m id e y i
şişirm eyi ö n le r h e m d e s u s u z l u ğ u n ç a b u k v e d a h a e t k ili b i ­
çim de g e ç m e s in i s a ğ la r . M i d e n in d o y m a h is s i iç in y u k a r ıd a
izah e t t iğ im iz d u r u m , s u y u n i ç il m e s in d e d e g e ç e r l id i r . D o y ­
ma h iss i, m i d e m i z e g ir e n m i k t a r l a d e ğ il , a ğ z ı m ı z d a d u r a n
süre iç e r is in d e , b e y n in y a p t ığ ı a n a li z l e r l e g e r ç e k le ş i r , ö r n e ­
ğe d o y m a /s u y a k a n m a k o m u t u n u v e r e n o r g a n ı m ı z b e y i n o l ­
duğu iç in o n u i k n a e t m e m i z y e te r li o la c a k t ır !

Su İnsanı Ne Zaman Hasta Eder?

B iz a tih i h a y a tın k a y n a ğ ı o la n s u y u n iç il m e s in i n s a k ın c a l ı
old u ğu d u r u m l a r d a v a r d ır . E s k i t a b ip l e r y e d i d u r u m d a s u
'Çm enin h a s t a l ık la r a n e d e n o la c a ğ ın ı s ö y le m iş le r d ir :

1- Y o r g u n v e t e rli ik e n ,

B a n y o d a n / h a m a m d a n ç ık t ık t a n h e m e n s o n r a ,

^ Y e m e k s ır a s ın d a ,

\ f e m e k te n h e m e n s o n r a ,

^ M e y v e - ö z e llik le k a v u n - y e d i k t e n s o n r a ,

183
 C an B o C.a/ dan Ç ikar

6. U y k u d a n u y a n ır u y a n m a z ,

7. A y ak ta.

B u d u r u m l a r d a s u i ç m e k , i n s a n a f a y d a d a n ç o k z a r a r ve
rir. Ö z e l li k le y e m e k ile b e r a b e r v e y e m e k t e n h e m e n sonra
s u iç m e n in s in d i r im v e h a z ım o la y ın ı n e k a d a r o lu m s u z et
k ile d iğ in i ö n c e k i s a y f a l a r d a a k t a r m ış t ık .

Yemek ve Su İlişkisi
H a s t a l ı ğ a y o l a ç a n f a k t ö r l e r i a n l a t t ı ğ ı m ı z b ö l ü m d e su
v e y e m e k i l i ş k i s i n i k a p s a m l ı c a i z a h e t t ik . B u s e b e p l e b u ra ­
d a t e m e l i lk e m i z i , y e m e k l e b i r l i k t e s u y u n iç il m e m e s i n i va
d a y e m e k t e n e n a z y a r ım s a a t ö n c e i ç il m e s in i h a t ır l a t m a k ­
la y e t in e c e ğ iz .

Y e m e ğ in k o k u s u a l ı n d ı k t a n v e y ; n e y e n i le c e ğ i g ö r ü ld ü k ­
te n s o n r a s u i ç m e k k e s i n l ik l e z a r a r lıd ır . Ç ü n k ü g ö z ü m ü z ne
y iy e c e ğ im iz i g ö r d ü k t e n v e y a b u r n u m u z a g e l e n k o k u l a r sa ­
y e s i n d e b e y n i m iz n e y e n i le c e ğ i n i a n l a d ı k t a n s o n r a m id e m i­
z e t a l i m a t l a r v e r i r v e o n u n g e r e k li e n z im v e a s it le r i salgı­
l a m a s ın ı s a ğ l a r . D o l a y ıs ıy l a e ğ e r y e m e k t e n h e m e n ö n c e su
i ç e c e k o l u r s a k , m i d e n i n h a z ım iç in h a z ır l a d ığ ı e n z im le rin ,
k u l l a n ılm a d a n b a r s a k l a r a g e ç m e s i n e n e d e n o lu r u z .

S u i ç m e n i n e n u y g u n z a m a n ı , s a b a h u y a n d ık t a n b iri iki
s a a t s o n r a v e y e m e k l e r d e n e n a z 2 - 2 , 5 s a a t s o n r a d ır .

E s a s ı n d a s a d e c e ş u y ö n t e m e r ia y e t e t m e k l e in san ların
m e t a b o li z m a l a r ın ı d ü z e n l e m e l e r i v e s i n d i r im siste m le r im
o tu r t m a l a r ı m ü m k ü n d ü r . B i r i n s a n , y e m e k y e d i k t e n sonra
en a z ik i s a a t b o y u n c a b i r ş e y y e m e m e y i itiy a t h a lin e g etj
rir s e , h a z ım s ız l ık s o r u n u z a m a n l a ç ö z ü l ü r . H a z ı m s ı z lı k k
m a d i ğ i z a m a n is e s i s t e m d ü z e l ir v e i n s a n y a v a ş y a v a ş sa g
ğ ın a k a v u ş u r .

1&4
 g v e t b iz im y a p ı t a ş ım ız o la n , b e d e n i m iz i n t o p l a m ağ ır-
I mm y a r ıd a n f a z l a s ın ı t e ş k i l e d e n (ç o c u k l u k t a s u o r a n ı

daha faz la ik e n , y a §la ^ e r a ^ e r o r a n a z a l ır ) s u , n e k a d a r

mühim ise , o n u n d o ğ r u k u lla n ım ı d a o k a d a r m ü h i m d i r

B ugün T ü r k i y e ’d e s u y u n y a n ı s ır a -v e ç o ğ u k e r e d e y a n
vana- en ç o k t ü k e t i l e n sıv ı m a d d e l e r m a a l e s e f a s it li v e g a z -
j, içeceklerdir. D o ğ a l m a d e n s u l a r ı v e m e y v e a r o m a s ı e k l e n ­
miş m ad e n s u la r ı, g a z o z l a r , k o l a tü r le r i v e s o n z a m a n l a r d a
daha d a ç e ş it l e n e n h a z ır ü r e t i m m e y v e s u l a r ıd ır k i b u n l a ­
rın içeriğini o k u d u ğ u n u z d a , d o ğ a l m e y v e o r a n ın ın n e k a d a r
düşük o ld u ğ u n u f a r k e d e r s i n i z .

Kolalı i ç e c e k l e r d e in s a n s a ğ lığ ın ı t e h d i t e d e c e k k a d a r
asit b u lu n m a sın a v e i n s a n v ü c u d u n a h i ç b i r f a y d a s ı o l m a ­
masına r a ğ m e n , ç o k y a n lış b i r i n a n ış la , in s a n la r ım ız t a r a f ı n ­
dan güya h a z m e t tir ic i o la r a k t ü k e t i l m e k t e d i r l e r . O y s a k o l a ,
hazım v e s in d ir im s i s t e m i n in b a ş b e la s ıd ır . İ ç e r d i ğ i y ü k s e k
asit sa y e sin d e m i d e d e k i g ıd a l a r ı ç ü r ü t e r e k b a r s a k l a r d a k i
emilim t ü y c ü k le rin i y a k a r a k k a n a ç o k
miktarda a s it v e z e h ir li m a d d e l e r in V Yemeğin
karışmasına n e d e n o lu r. kokusu alındıktan
veya ne yenileceği
Kola: Pankreasın Baş Düşmanı görüldükten
sonra su içmek
Kola, i ç e r d iğ i ç o k m i k t a r d a n iş a s - kesinlikle zararlıdır.
la türevi v e a s p a r t a m t ü r ü t a t l a n d ın - Böyle yaparsak
?.ar e d e n i y l e p a n k r e a s iç in e n c id - midenin hazım için
^ e h d it u n su ru d u r. B ir k u tu k o la d a hazırladığı enzimlerin
kullanılmadan
5 e sm e ş e k e r m i k t a r ın d a t a t l a n d ın -
barsaklara geçmesine
neden oluruz.

185
 C an Bot',azdan Ç ikak

k e t m e k t e n k e n d i m i z i a la m a y ız . B u t a t l a n d ır ıc ıl a r in s ü lin
lın ım ın ı d o ğ r u d a n e t k il e d i k l e r i iç in p a n k r e a s ı n k ı s a z a m an
d a h a s t a l a n m a s ın a v e i n s ü lin ü r e t e m e m e s i n e y o l a ç m a k t
dır. D e n i l e b i l ir k i b u g ü n ç o k y a y g ın l a ş m a y a b a ş l a m ı ş d iv
b e l h a s ta l ık la r ın ın e n b ir in c i m ü s e b b i b i , ç o c u k l u k t a n itiba
re n iç m e y i a l ış k a n l ık h a l i n e g e t i r d i ğ i m iz k o l a l a r , G M ’li p0r
t a k a lla r ın s u y u v e y a p a y t a t l a n d ır ıc ıl a r ih t iv a e d e n benzer
iç e c e k le r d ir .

Doğal maden suları, v ü c u d u n i h tiy a c ı o la n b ir t a k ım ini-

n e r a lle r i d e ih t iv a e t t ik l e r i iç in z a m a n z a m a n içilm esin d e
y a r a r v a r d ır . A n c a k s u g i b i t ü k e t i l m e s i d u r u m u n d a vücuda
f a y d a d e ğ il z a r a r v e rir . H e r ş e y g i b i m i n e r a l i n f a z l a alınm ası
d a b u b ü n y e y i o l u m s u z e t k ile r .

Paketlenmiş meyve sularına g e l i n c e . .. E n d o ğ a l old u ğu n u

i d d ia e d e n m a r k a la r ı n iç e r ik le r * i n c e l e n d iğ i n d e g ö rü le c e k ­
tir k i b u i ç e c e k l e r d e k i d o ğ a l m e y v e s u y u o r a m o ld u k ç a dü­
ş ü k t ü r ; i ç e r iğ i n d e , v ü c u d u n t a n ı m l a m a k t a z o r la n d ığ ı katkı
m a d d e l e r i s e b e b i y l e d e k e s i n l ik l e t a v s iy e e d il e b il i r içece k ­
le r d e ğ ild ir .

S o n z a m a n l a r d a “ doğala özdeş meyve aromaları" ile “tak­

viye edilmiş” i d d ia s ı y l a p i y a s a y a s u n u la n i ç e c e k l e r in , ken­
d i k e n d i l e r in i t a n ı m l a m a l a r ı n d a n b i l e i ç e r ik le r in in n e den­
li ş a i b e l i o l d u ğ u o r t a d a : “Doğala özdeş” y a n i d o ğ a l d e ğ il, biz
d o ğ a l m e y v e k u lla n m a d ık ! “Meyve aromalı”, y a n i b iz içinde
m e y v e d e ğ il , i ç t i ğ i n iz d e o m e y v e y m i ş h i s s in i v e r e n b ir tur
a r o m a k u l l a n d ık , m e s a j ı d a h a i s m i n d e n b i l e b e ll i d e ğ il mi-

En Doğal İçecek Su
İ n s a n iç in e n d o ğ a l v e e n g ü z e l i ç e c e k , s u d u r . O n d an
s o n r a d a d o ğ a l o la r a k s ık ıl m ış s e b z e v e m e y v e su larıd < r

186
 n|arın d a e n y a n m s a a t i ç in d e t ü k e t i l m e s i g e r e k ir . R a f
u z u n o ls u n d iy e k a t k ı m a d d e l e r i ile m u h a f a z a e d il m i ş
her i çece k n e k a d a r ş ık v e z a r i f a m b a l a j l a r i ç in d e s u n u lu y o r
olursa o ls u n , s a ğ l ık iç in z a r a r lıd ır .

Türkiye g ib i m e y v e v e s e b z e c e n n e t i o la n b i r m e m l c k e t -
tc her d a im v e h e r m e v s i m d e t a z e s ık ıl ıp i ç il e b il e c e k e n v a i
türlü m e y v e le r m e v c u t k e n h a lk ım ız ın a m b a l a j lı m e y v e s u l a ­
rını tercih e t m e l e r in i a n l a m a k z o r . Ş ü k ü r k i ü l k e m i z d e d e
artık g id e r e k s a ğ lık lı y a ş a m b ilin c i g e l i ş i y o r d a i n s a n la r , k ö ş e
başlarına t a z e s ık ılıp iç m e k iç in m e y v e s ı k m a b ü f e l e r i k u r ­
maya b a şla d ıla r . S o n 3 - 4 y ıld a y a y g ın lık k a z a n a n b u u y g u l a ­
ma, sağlık a d ın a s e v in d ir ic i b i r g e l i ş m e d ir .

Ayran ve Kefir
Ayran v e k e f ir d e -0 g r u p la r ı h a r iç - f e v k a l a d e k ıy m e tli i ç e ­
ceklerdendir. A n c a k a y r a n ın o lu r o lm a z h e r y iy e c e k le b ir lik t e
kullanılması ç o k v a h im b i r d u r u m . Ö r n e ğ in e t d ö n e r l e , t a v u k
dönerle, k e b a b ın y a n ın d a , o lu r o lm a z h e r d u r u m d a “millî içe-
rektir” d iy e r e k a y r a n te r c ih ed iliy o r . B ö v le c e h e r b ir i b a ğ ı m ­
sız yenip iç ild iğ in d e ş i f a o la c a k b e s in -
k vücut için “ d e r t ” h a lin e g e tirili-
l0r- A yrıca d e m ir k a y n a ğ ı o la n b e s in -
Sen doğal
İnsan için
ve en
k le birlikte a lm a n s ü t ü r ü n le ri, k a rım güzel içecek, sudur.
knıir e m ilim işle m in i e n g e lle d iğ i için Ondan sonra
JZUn v a d e d e c i d d i k a n s ız lık p r o b l e m ­ da doğal olarak
i n i d e b e r a b e r i n d e g e tiriy o r. sıkılmış sebze ve
meyve sularıdır ki
ekmek onların da en fazla
yarım saat içinde
^ Ekm ek, d ü n y a d ır . C ü n e y t B a ğ d a d î
tüketilmesi gerekir.
a2fetleri d e ö y le d iy o r : “Dünya ek-

187
 C an B o Cazdan Ç ikar

mektir." E k m e k h a k i k a t e n h a y a tın m a d e n i d ir . Kim ilerjn

g ö r e , c e n n e t t e y e n m e s i i s t e n m e y e n y a s a k m e y v e , ek rn e ğ in
h a m m a d d e s i o la n b u ğ d a y d ı.

B u ğ d a y m u c iz e v î b i r t o h u m d u r . İ ç i n d e b a r ın d ır d ığ ı bü
tü n v it a m in le r i, e n z im l e r i, m i k r o e l e m e n t l e r i, o ğ u lc u k ta
k a b u k t a v e k a b u k a l t ın d a t o p l a n m ış t ır . T a n e n i n m e rk e z in
d e is e s a d e c e “derin uyku halindeki" n i ş a s t a v a r d ır .

N i ş a s t a b i r t ü r ş e k e r d i r v e b u ğ d a y ı n h iç d e k u llan ılm a,
m a s ı g e r e k e n ö z ü d ü r . V ü c u d u n e k m e k t e n a l m a s ı gereken
y a r a rlı u n s u r l a r b ü y ü k o r a n d a b u ğ d a y k a b u ğ u n u n hem en
a l t ın d a t o p l a n m ış t ır . D o l a y ıs ıy l a b u ğ d a y d a n u n yap arken
k a b u k l a r ı ( k e p e ğ i ) e l e y e r e k a t m a k v e s a d e c e a ğ ır ö lü n işas­
tay ı e k m e k t e k u l l a n m a k m a a l e s e f le z z e t u ğ r u n a in sa n o ğ lu ­
n u n b u l d u ğ u e n z a r a r l ı k e ş i f l e r d e n b ir i o ls a g e r e k .

Un Elenm em eli
P e y g a m b e r im i z ( s a v ) ’in , n ü b ü v v e t n a z a r ı, b u ğ d a y ın bu
y a p ıs ın ı g ö r m ü ş v e b u n u n y a n lış o l d u ğ u n u b i l m iş k i unun
e l e n m e s ih e a s l a m ü s a a d e e t m e z d i . S a ’d b i n S e h l ( r a ), “ Re-
s u lu lla h ( s a v ) ’ın v e f a t ı n a k a d a r n e e l e k g ö r d ü m n e beyaz
u n ” d e m iş ti r .

B u g ü n m a a l e s e f , l e z z e t u ğ r u n a e k m e ğ i , k e n d i m i z e bela
h a lin e g e t i r m i ş d u r u m d a y ı z . H a l b u k i b u ğ d a y k e p e ğ i ile bir­
lik t e y e n i ld iğ i n d e h iç k im s e y e z a r a r ı o lm a y a c a k b i r b e sin ­
d ir. O y s a k e p e ğ i a l ın m ış b e y a z u n d a n y a p ıl a n e k m e ğ i n haz­
m ı a ğ ır d ır . B e y a z u n d a n y a p ıl m ış e k m e k k a n d a k i a s i t oranı
nı d a a rttırır . A s i t i s e k a n ın ıs ı n m a s ı n a s e b e b i y e t v erir. Vü­
c u t o a s i d i t a n ı m l a y a m a z . K a n d a s e r s e r i m a y ın g i b i d olaşan
b u a s it d e s a f r a k e s e s i , b ö b r e k v e m e s a n e d e t a ş l a n m a y a se
b e b iy e t v e r ir ; k ılc a l d a m a r l a r d a d a r a l m a l a r a v e t ık a n m a a
ra n e d e n o lu r .

188
 Tl.Ml I. Yivi (1K1.I.K

Bir buğday tanesinin genel yapısı (Kaynak: http://w\vw.kayakardcs-

lerun.com/bugdaykalite.htm)

B e y a z u n d a n y a p ıl m ış m a y a lı e k m e k l e r s ıc a k s ı c a k y e n ­
iğ in d e , b a r s a k l a r d a B v it a m in i ü r e t e n m i k r o p l a r ı p a s i f l e ş ­
i r . B u d a B v it a m in i ü r e t i m in i y a v a ş la t ır . V ü c u t t a B v i t a ­
m in in a z a lm a sı ise a sa b ile şm e y e v e k a n s ız lığ a y ol aça r.

K ü lt ü r ü m ü z ü n b i r b a ş k a y a n lış y e r l e ş ik a l ış k a n l ığ ı o la n
rîlaValı e k m e ğ i s ıc a k s ı c a k t ü k e t m e k , b i r ç o k h a s t a l ı ğ a d a v e ­

189
 C an B o O.a zd an Ç ika

tiy e ç ık a r m a k tır . E k m e ğ i b u ş e k i l d e t ü k e t m e k , y e d ik le rin i

z in o r t a ğ ı o la n k u r t ç u k l a r ın ç o ğ a l m a s ı n a d a s e b e p o lu r .

M a v a lı e k m e k , p i ş t ik t e n e n a z ü ç s a a t s o n r a y e n ir s e fav
d a v e rir. M a y a s ız y u f k a e k m e k , v e y a d o ğ a l m a y a l a r l a y a p (|
m ış e k m e k l e r i n s ı c a k y e n m e s i n d e - ö z e llik le A kan grubun
d a n o la n l a r iç in - ç o k f a z l a s a k ı n c a y o k .

Ekmek Mayası Nasıl Hazırlanır?

D o ğ a l m a y a n o h u t m a y a s ı v e ö m e r o t u ile h a z ırla n a b ilir

F a k a t d ü z g ü n e k m e k y a p m a y a ç a l ış a n f ır ın la r “ h a m u r t u r u ş ”
k u lla n ır la r . E s k i d e n t ü m f ır ın la r h a m u r t u r u ş k u lla n ırla rd ı.
Hamurtııruş, b i r s o n r a k i e k m e ğ i , b i r ö n c e k i m a v a lı h am u rla
m a y a l a m a n ı n a d ıd ır . B u n a r ia y e t e d e n f ır ın la r h â l â m e v c u t­
tu r. B u ğ d a y ı n t a m m ı h a s m ı o l d u ğ u k a d a r n a s ıl m ayan lan -
d ığ ı d a m ü h i m d i r .

E k m e ğ i n h a z m ı e s a s ı n d a k o l a y d e ğ il d ir . Ekmekte m aya
kullanmak s a d e c e t a d ı iç in d e ğ il , a y m z a m a n d a h azm ını
k o l a y la ş t ır m a k iç in d e g e r e k li d ir . K e z a e k m e ğ i n ü z e r i n e atı­
la n v e b i z e e k m e ğ i s ü s l e m e y e y a r ıy o r m u ş g i b i g ö r ü n e n çö ­
r e k o t u , z e n c e f il , a n a s o n , k e t e n t o h u m u , k a k u l e , d e re o tu
t o h u m u v e s u s a m g i b i b i t k i l e r d o ğ r u d a n h a z m ı k o la y la ş tır­
m a y a y ö n e lik tir . A n c a k b u g ü n s a n a y id e k u l l a n ıla n m a y a he­
la l o lm a y a n u n s u r l a r d a iç e r e b iliy o r . O y ü z d e n d o ğ a l maya
t e r c ih e d il m e l i .

Un k o n u su n d a dikkat edilmesi gereken bir başka

prensip d e f a r k lı ta h ıl la r ın (b u ğ d a y , ç a v d a r , y u l a f v s ) ka-
n ş t ır ıl m a m a s ıd ır . Y a n i u n , t e k c i n s t a h ıl d a n y a p ıl m ış olm alı-
İ k i v e y a d a h a f a z l a ta h ıl t ü r ü n ü n k a r ış t ır ıl m a s ıy l a e l d e e d i­
le n u n la r d a n y a p ıl a n e k m e ğ i n h a z m ı d a o l d u k ç a z o r d u r . İUa
d a k u l l a n ılm a s ı g e r e k iy o r s a b u t ü r u n la r a a r p a v e y a çav d ar
u n u k a t ıl m a k su r e tiy le h a z m ı k o la y la ş tır ıla b ilir .

■ 190
 E k m e k k o n u s u n d a ö n e m s e n m e s i g e r e k e n b i r d iğ e r h u s u s
j,, aynı t ü r e k m e ğ i s ü r e k li t ü k e t m e m e k t ir . E n a z iki g ü n d e
l^r e k m e ğ in t ü r ü n ü d e ğ iş t i r m e k , h a z ım a ç ıs ın d a n o ld u k ç a
En'dabdu*. M e s e l a ik i g ü n b u ğ d a y u n u n d a n y a p ılm ış e k m e k
venilm işse, ü ç ü n c ü g ü n , y u l a f v e y a ç a v d a r d a n y a p ılm ış e k m e ­
ği tercih e t m e k t e y a r a r v ar.

Ekmek ve Kan Grupları

E k m e k , k e p e ğ i a lın m ış u n d a n o l m a m a k k a y d ıy la h e r k e s
için y a ra rlıd ır. F a k a t k a n g r u b u 0 (s ıfır ) v e B o la n l a r a n i s p e t ­
le A g r u p la r ın a d a h a ç o k f a y d a s a ğ la r . S ı f ı r v e B g r u p l a r ın ın ,
sindirim e n z im le r i a ç ıs ın d a n e k m e k t ü k e t i m in d e h e r d a i m
ihtiyatlı d a v r a n m a l a r ın d a f a y d a v ar.

O r t o d o k s tıp , k a n g r u p l a r ın a (m i z a ç l a r a ) g ö r e b e s l e n ­
menin ö n e m in i h e n ü z a n l a m a d ığ ı iç in p e r h i z o l a r a k v e r d i ­
ği y asak v e t a v s iy e le r i d e g e n e l o lu y o r . M e s e l a k o l e s t e r o ­
lü y ü k se lm iş b i r h a s ta y a o t o m a t i k o la r a k k ır m ız ı e t i y a s a k ­
lıyor. H a s t a d a “ B a n a k ır m ız ı e t y a s a k l a n d ı . . . ” d iy e r e k s ü ­
rekli b e y a z e t ( t a v u k v e y a b a l ık ) t ü k e t m e y e b a ş lıy o r . A m a
bilm iyor k i B g r u p l a r ın d a k i k o l e s t e r o l ü n a s ıl s e b e b i , t a v u k
etidir. V ey a b a lık la r ın b a z ıla r ın ın s i n ­
Ekmek
dirim a ç ıs ın d a n k ır m ız ı e t g ib i o l d u ­
konusunda dikkat
ğunu, a ğ ır e n z im l e r g e r e k t i ğ in i h e s a ­
edilmesi gereken bir
ba k atm ıy o r.
diğer önemli husus
B a şta n b e ri v e rd iğ im iz a r a b a m is a ­ ise aynı tür ekmeği
lini yeri g e l m iş k e n y in e le y e li m .. . D i- sürekli tüketmemektir.
yelirrv k i s iz in b i r a r a c ın ız v a r v e m a - İki günde bir ekmeğin
2otla ç a lışıy o r . S i z s e o n a h a b i r e b e n - türünü değiştirmek,
2ln k o y u y o r s u n u z “ B e n z i n d a h a in c e - hazım açısından
^ r> d a h a f a y d a l ıd ır .” d iy e . Y a d a d iz e l oldukça faydalıdır.

191
 C an B( icazdan Ç ikar

v a k it k u l l a n a n b i r m o t o r a iy ilik o ls u n d iy e b e n z i n ö n e r iy 0 r.
s u n u z . İ ş t e B g r u b u n d a n b i r i n s a n a “ K o l e s t e r o l ü n v a r , kır.
m ız ı e t y e m e ! ” d e m e k d e o n u n b ü n y e s i a ç ı s ı n d a n b e n z e r
b ir e tk i m e y d a n a g e tir ir . O y s a k ır m ız ı e t h a t t a d a n a e t i "ek.
tneksiz" t ü k e t i l d i ğ in d e v e k a r ı ş t ı r ı l m a d a n y e n d i ğ i n d e , 0 ve
B g r u b u n d a k i le r iç in h a y a ttır , ş i f a k a y n a ğ ıd ır . T ü r k k ültii-
r ü n ü n t e m e l s o r u n u , b a ş l ı b a ş ı n a h a z ım ı z o r b i r g ı d a h alin e
g e t ir ile n e k m e ğ i , h e r ö ğ ü n e d a h il e t m e s i d ir .

Et ve Ekmek
B u t ü r p e r h i z l e r d e h e r k e s e f ik s m e n ü g ib i d a y a t ıla n b e yaz
e t ( t a v u k e ti, k a z e t i ) B g r u p l a n iç in s a k ın c a l ı e d e r d ir . O y ü z­
d e n b u b ü n y e n in h a s t a l a n m a s ı d u r u m u n d a B g r u b u n d a n b i­
r isin e v e r i l e c e k p e r h i z ile A g r u b u n d a n v e y a S ıf ır g r u b u n d a n
o la n l a r a v e r i l e c e k p e r h i z f a r k lı o lr talid ir. Ö n c e k i s a y fa la r­
d a d a i f a d e e t t iğ i m iz ü z e r e b u g ü n a r t ık k iş iy e ö z e l b e s le n m e
p r o g r a m l a r ı ç ı k a n lm a s ı m s a ğ l a y a c a k d e n li k a p s a m lı tah liller
y a p ıl m a k ta , k iş in in e n z im s i s t e m i b e li r l e m i ş o n a u y g u n bir
b e s l e n m e ö n e m s e m e k t e d ir . B i r b ü n y e n in t o l e r e e d e m e d iğ i
b e s in le r in ( g ıd a in t o l e r a n s ı) b e s l e n m e p r o g r a m ın d a n ç ık a rıl­
m a s ı s u r e ti ile b u g ü n b i r ç o k h a s ta l ık , i la ç k u lla n ım ın a gerek
k a lm a d a n u y g u n b e s l e n m e u s u ll e r i ile t e d a v i e d ile b ilm e k t e .

K a r d e ş l e r i m d e n b i r i n i n k a n g r u b u B (R h -) K o le s t e r o ­
lü v a r d iy e d o k t o r o n a k ır m ız ı e t i y a s a k l a d ı , “ T a v u k e ti yi­
y e c e k s i n . ” d e d i . B i l d i k l e r i m ı ş ığ ın d a o n a b i r t a v s iy e d e b u ­
l u n d u m v e “ T a v u k e t i , s e n in k a n ın ı k ır m ız ı e t t e n d a h a faz la
k ir le tir , k o l e s t r o lü n ü d a h a d a a r t ır a b il i r .” d e d i m . P e k in a n ­
m a k i s t e m e d i.

B i r ik i a y a ğ z ın a g r a m k ır m ız ı e t a l m a d ı. Y a ln ız c a tavuk
y e m e y e d e v a m e tti. B i r s ü r e s o n r a f a r k e t t i k i k o le s te r o lü

192
 T i-mi-i. Y iyici .ki.ic

d ü şm e d iğ i g i b i d a h a d a y ü k s e lm i ş . S o n r a ıs r a r e t t im : “ D o k ­
torun d i ğ e r s ö y le d i k le r i n e u y a m a t a v u k e ti t ü k e t m e ! İ s t i ­
yorsan t a v u k e t i y iy e c e ğ in h e r s e f e r i n d e y a ğ s ız k ır m ız ı e ti
bir d e n e . A m a e t l e b i r l i k t e e k m e k y e m e ! B a k a l ı m n e l e r o l a ­
cak .” d e d i m .

Ö y le y a p t ı v e k ıs a m ü d d e t s o n r a k o l e s t e r o l ü n ü n d ü ş t ü ­
ğünü f a r k e t ti . T a b ii b u a r a d a , o n a sıvı yağ denilen sahte yağ­
lardan u z a k d u r m a s ın ı, m e r c im e k y e m e m e s in i d e ö n e r m i ş ­
tim. K o le s t e r o l ü n ü n b i r ik i a y i ç in d e n o r m a l s e v iy e y e d ü ş t ü ­
ğünü b i l m ü ş a h a d e f a r k e t t ik .

D e m e k k i O r t o d o k s t ıb b ın y a p t ığ ı g e n e l l e m e l e r h e r k e s
için v e h e r d u r u m d a g e ç e r li o lm a y a b iliy o r .

"Dört Beyaz Yasağı" Doğru mu?

D iy e t v e p e r h i z p r o g r a m l a r ın ın h e p s i n d e o r t a k b i r ilk e
o larak “ D ö r t b e y a z d a n u z a k d u r a c a k s ı n ı z ! ” u y a r ıs ı v a r d ır :
N e d ir b u d ö r t b e y a z ? U n , t u z , y a ğ , ş e k e r . . . E v e t , b u n l a r ı n
her b iri b i r g r u p iç in y a s a k o la b il i r a m a u m u m u n a a y n ı y a ­
sağı k o y a m a z s ın ız . B iç in t a v u k e t i , S ı f ı r iç in u n , A iç in e t
ve A B g r u b u iç in d e y a ğ s ık ın t ıd ır . Y a ğ h a f t a d a ü ç d ö r t k e z
t ü k e tild iğ in d e n e S ı f ı r k a n g r u b u n d a n o l a n l a r a z a r a r v e r i r
ne d e B g r u p l a r ı n a . . . Ş e k e r ( b i l h a s s a b e y a z ş e k e r ) h e r k e s
‘Çin b e la d ır . B e y a z ş e k e r t ü k e t e n i n s a n l a r h a s t a l ı k t a n z o r
k urtulu rlar. H a d d i n i a ş m a y a c a k o l s a m , b e y a z ş e k e r “ h a ­
ram d ır” d iy e c e ğ i m .

E k m e k i s e t e r e y a ğ ı, z e y t in y a ğ ı y a h u t iç y a ğ ı, ile y a p ıl m ış
seb ze y e m e k le r in in y a n ın d a t ü k e t i l e b i li r . V e b u n l a r l a t ü k e ­
n irk e n h i ç b i r g r u b a z a r a r v e r m e z . A m a a y n ı e k m e ğ i , e t , ta-
'’ük, b a lık v e s ü t ü r ü n l e r i n d e n y a p ıl m ış y iy e c e k l e r l e b ir lik -
te y e d iğ in iz d e h e r g r u b a z a r a r v e r e n b i r u n s u r a d ö n ü ş e b il i r .

193
y4o
f Kanınız temiz D a h a d o ğ r u s u e k m e k , b i r l i k t e alın
olacak ve kılcal d ığ ı d i ğ e r t ü m b e s i n l e r i n d e hazm ,.
damardan m z o r la ş t ır ır . H a z ı m z o r la ş ı n c a kanın
rahatlıkla geçebilir k a li t e s i b o z u l u r . K a n ın k a li t e s i bozu-
nitelikte l u n c a b a ş t a k a r a c i ğ e r , p a n k r e a s , sa fr a
olacakl Bu k e s e s i v e k a lp o l m a k ü z e r e t ü m hayatî
durumda hiçbir o r g a n l a r d a v e d a m a r l a r d a p r o b le m le r
beden hasta b a ş g ö ste rir.
olmaz. Hastalansa
B a ş t a n b e r i s ık s ık v u r g u la d ığ ım ız
da kısa zamanda
t e m e l b i r h u s u s v e s a ğ lık lı o lm an ın
kendisini toparlar.
ç o k b a s i t b i r k u r a lı v a r : Kanınız te­
miz olacak ve kılcal damardan ra­
hatlıkla geçebilir nitelikte olacak! B u d u r u m d a h iç b ir b e ­
d e n h a s t a o lm a z . H a s t a l a n s a d a k ı s a z a m a n d a k e n d is in i to­
p a r la r . B e d e n i n h a s t a l a n m a s ı ı .ın y e g â n e s e b e b i , o r g a n a ye­
te rli m i k t a r v e k a l i t e d e k a n ın ile ti l e m e m e s id i r . K a n se r d e n
b e y in k a n a m a l a r ı n a , a l z a v m ır d a n r u h s a l r a h a ts ız l ık l a r a dek
h e p s i n in n e d e n i , k ir li v e a s i t t o p l a m ı ş b i r k a n ın t ık a n m ış ve
d a r a l m ı ş d a m a r l a r d a d o l a ş m a y a ç a l ış m a s ıd ır .

İ ş t e b u k it a b ın t e m e l a m a c ı, k iş in in k e n d i y a p ış m a uy­
g u n d o ğ r u ş e y le r i y e m e s i y o lu y la k a n ın ın v e d o l a ş ım sis­
t e m i n i n d ü z g ü n ç a l ış m a s ın ı s a ğ l a y a c a k y ö n t e m l e r i g ö ste r­
m e k t ir . Ç ü n k ü b ü n y e y e u y g u n y iy e c e k l e r l e b e s l e n i ld iğ i tak­
d i r d e -y a n i m o t o r u m u z a u y g u n y a k ıt l a r k u l l a n d ığ ım ız d a - bu
b e d e n , k e n d isin e ta n ın a n ecel-i müsemma{htn ömür/miad)
s ın a k a d a r s a ğ lık lı, p r o b l e m s i z v e a c ıs ız b i r y a ş a m sunacak
im k â n v e d o n a n ım l a v a r e d ilm iş t ir . B u g ü n t e s p i t e d ile b ile n
h a s ta l ık la r ın y ü z d e 9 0 ’ın a y a k ın ı k ir li k a n v e y a t ık a n m ış d a­
m a r l a r d a n k a y n a k la n m a k ta d ır . B u n u d a h e r b i r i m i z y edik ­
l e r im i z l e k e n d i m i z o lu ş t u r u y o r u z m a a le s e f .

194
 H a s t a l ık y a ş ın ın h ız la ö n e d o ğ r u k a y m a s ı, 2 0 y a ş ı n d a ­
ki g e n ç l e r d e k a l p k r iz i, 1 5 y a ş ın d a k i ç o c u k l a r d a k o l e s t e r o l
g ö rü lm e si, h e p b i z i m y iy ip iç ti k l e r i m i z v e y e m e i ç m e u s u l ü ­
n ü z le ilg ili s o r u n la r d ır .

Ne Yediğimiz Kadar Nasıl Yediğimiz de Önemli

Y iy e c e k le r im iz in m a h i y e ti n e d ik k a t e t t iğ i m iz g i b i y e m e
ü slu b u m u z u d a gözden g e ç irm e k te y a r a r v a r. E s a sın d a
veme i ç m e m i z d e l e z z e t v e h a z z ı n e k a d a r ç o k ö n c e l iy o r s a k
b e d e n im iz i d e o k a d a r y o r u y o r u z d e m e k t i r . Ç ü n k ü h a z ö n ­
celikli b e s l e n m e d e k i t e m e l f a k t ö r , h e r şe y i h e r ş e y l e k a r ı ş t ı ­
rarak y e m e e s a s ı n a d a y a n ıy o r . E s k il e r , b u ğ d a y v e a r p a u n u ­
nu su , y a ğ v e b a l ile y o ğ u r u r , e k m e k y a p a r y e r l e r d i . S o f r a ­
lardaki ç e ş it sa y ıs ı ç o k sın ır lı id i, b a z e n t e k b a ş ı n a e k m e k v e
su bir ö ğ ü n o lu r d u . B ö y le li k le b a ş k a y e m e k l e r e p e k d e i h ­
tiyaç d u y m a d a n 1 0 0 yıl c i v a r ın d a y a ş a y a n l a r o lu r d u . G e n e l
sağlık d u r u m l a r ı iyi o lu r d u v e g ü n d e l i k h a y a tl a r ı n ı s ü r d ü ­
recek g ü ç le r i d e ö m ü r le r i n in s o n u n a k a d a r y e r i n d e o lu r d u .

F a k a t b u g ü n e s k i b u ğ d a y t ü r l e r i , a r p a , ç a v d a r , m ıs ır ,
k a ra b u ğ d a y t a r i h e k a r ı ş m ı ş d u r u m d a .
Bunların yerine artık genetiği d eğiş­ ^ Eskiler ,; buğday
tirilmiş ve terminatör genlerle güya ve arpa ununu su, yağ
güçlendirilmiş tahıl ürünlerini tüke­ ve bal ile yoğurur,
tiyoruz. ekmek yapar yerlerdi.
Sofralardaki çeşit
En Tem el G ıdam ız Tuzağım ız O lm uş sayısı çok sınırlı idi.
Böylelikle başka
insanoğlu hayatın tüm enerjisini yemeklere pek de
■ Çtnde barındıran bu mübarek gıdayı, ihtiyaç duymadan
onun üzerinde yapılan genetik çalış­ 100 yıl civarında
l a r l a -güya lezzetli olsun diye- yük- yaşayanlar olurdu.

195
 C an B oğazdan Ç ikar

sek miktarda yapışkan albümin içerir hale getirdi ve ekmeği

en temel sağlık sorunlarının müsebbibi kıldı.
Genetiği değiştirilmiş buğdayların, tip 405-550 türü
buğdayların hazmı zordur ve ağırdır. Bu tür buğdaylar
dan yapılan somun, pide, lavaş ve benzeri ekmek çeşitle
rini tüketmek, içine katılan katkı maddeleri yüzünden her­
kes için bela olmuştur. Sıfır ve B gruplarında görülen ko­
lesterol, tansiyon ve sebepsiz baş ağrılarının temelinde bu
tür buğdaylardan mamul unlu gıdaları tüketmeleri yatmak­
tadır. Kan grubu B olanlar, bu tür ekmekleri hazmetmede
zorlanırlar. Sıfırlar ise nerede ise hazmedemez.
K a n g r u b u S ı f ı r o l a n l a r d a b u ğ d a y ın y a p ı ş k a n a lb ü m in i,
m i d e z a r ın a y a p ı ş a r a k , o n u k a v la t ır . M i d e a s i d i n i n y ü k se l­
m e s i n e y o l a ç a r . B u t ü r e k m e k t ü k e t e n i n s a n la r i ç in d e g a st­
rit, ü ls e r , H P y l o r i e n f e k s r m u , d a m a r t ık a n ık lığ ı, ateşli
h a s ta l ık la r , k a n d a H P d e n g e s i z l i ğ i , a l e r jik r o m a t iz m a , m a n ­
ta r, a s t ı m v e d e r i h a s t a l ık la r ın ın g ö r ü lm e o r a m d i ğ e r g ru p ­
l a r a o r a n l a S ı f ı r g r u p l a r ı n d a d a h a y ü k s e k t ir . K a t k ı m a d d e l e ­
ri ile g e n e t i ğ i d e ğ i ş t i r i l m i ş m a y a l a r l a m a y a l a n m ış e k m e k , bu
e tk iy i d a h a d a y ü k s e lt ir .

MISIR
S o n z a m a n l a r d a T ü r k i y e ’d e - s a n k i m a k s a t l ı b ir şekil­
d e - h e r k ö ş e b a ş ı n d a m ıs ır s a t a n s e y y a r s a t ıc ıl a r ın belirdiği
d ik k a t i n iz i ç e k m i ş t ir . G e n e t i ğ i b o z u l m u ş m ıs ır la r ı çocukla
n ö z e n d i r e c e k ş e k i l d e sa t ıy o r la r . O n u d a n e o l d u ğ u belli o
m a y a n y a ğ l a r l a k ı z a r t ı p ç e ş it l i s o s l a r l a s e r v is e d iy o r la r . O mı
sır la r ın t a m a m ı G D O ’lu d u r . Ç ü n k ü T ü r k i y e ’d e G D O su?
m ıs ır m a a l e s e f a r t ık y o k . K a r a d e n i z v e A n a d o l u n u n kim
y ö r e l e r in d e v a r o la n l a r ı d a in s a n la r , d ı ş a r ı v e r m e d e n , k h 1

196
 T emel Y iyecekler

sel t ü k e t i m le r i n i k a r ş ı l a y a c a k o r a n d a y e t iş tir e b iliy o r la r . D o ­

layısıyla k ö ş e b a ş l a r ı n d a s a t ıl a n o m ıs ır la r ın , ç o c u k l a r ım ız ın
a ğ lığ ın d a n e t ü r y ık ım l a r a s e b e p o ld u ğ u n u a n c a k b e ş o n
Al s o n r a f a r k e d e c e ğ i z a m a - h e r z a m a n k i g ib i- iş iş t e n g e ç ­
miş o la c a k . D o ğ r u b e s l e n m e a i le i ç in d e e r k e n y a ş l a r d a k a ­
z an ılm ası g e r e k e n b i r a l ış k a n lık t ır . Ç o c u ğ a o ç a ğ l a r d a v e-
dirilm ey en z a r a r l ı g ı d a l a r ( m ıs ır la r , c i p s l e r , k o l a l a r , ş e k e r ­
ler, k a tk ı m a d d e l i b i l u m u m y iy e c e k v e i ç e c e k l e r ) s a d e c e ç o ­
cuğun s a ğ l ığ ım k o r u m a k l a k a lm a y a c a k , a y n ı z a m a n d a o n a
öm ür b o y u s ü r e c e k s a ğ l ık l ı b i r b e s l e n m e k ü l t ü r ü k a z a n d ı ­
racaktır. A k ş a m y e m e ğ i n d e ç o r b a y e m e y e a l ı ş m a m ı ş b i r ç o ­
cuk, g e n ç liğ in i v e y a ş lığ ın ı d a b u ş e k i l d e s ü r d ü r m e y i b i r i t i ­
yat h a lin e g e t i r e c e k t i r ç ü n k ü .

B u s a t ır l a r ı y a z a r k e n , z ih n im in g e r i p l a n m d a H z . D a v u t
(as)’ın "Bir gün gelecek, insanların yiyecekleri onların tuzağı
olacak. ” s ö z ü f la ş g i b i y a n ıp y a n ıp sö n ü y o r .
M a a l e s e f m ıs ır g i b i b u ğ d a y ü z e r i n d e d e c i d d i ç a l ı ş m a l a r
yapılıyor. Z a t e n t a b ia t ı y e t e r i n c e b o z u l m u ş b u ğ d a y l a r ı b i r
de b iz a lıp k a b u ğ u n d a n v e f a y d a s ı n d a n a r ın d ır ıp s a l t n i ş a s ­
tadan i b a r e t e k m e k l e r e d ö n ü ş t ü r ü n -
t-e, h a y a tın e n t e m e l r ü k n ü o la n e k ­ İnsanoğlu
meği d e k e n d i m i z e b e l a y a p ıy o r u z . akıbetini kendi elleriyle
hazırlıyor; merakından
İnsan Irkı Yok Edilmek İsteniyor v e hırsından dolayı

i n s a n o ğ l u a k ı b e t in i k e n d i e lle r iy le
her bir şeyin tabiatını
h azırlıy or; m e r a k ı n d a n v e h ır s ın d a n
bozuyor. Esasında bu
dolayı h e r b i r ş e y in t a b ia t ı n ı b o z u -
işin nereye varacağını,
bu işleri teşvik eden
• 0r- E s a s ı n d a b u işin n e r e y e v a r a c a ğ ı-
birtakım şeytansı
nı- b u i ş le r i t e ş v i k e d e n b i r t a k ı m şe y -
insanlardan başka
tansı i n s a n l a r d a n b a ş k a h iç k im s e n in
___________ bilen de yok.

197
 C an B o O.a / oan Ç ikah

b ild iğ i d e y o k . O n l a r d a z a t e n b u i ş le r i m a k s a t l ı y a p ıy o r la r :
I rk ı v e i n s a n n e s lin i y o k e t m e k , â l e m i f e s a d a v e r m e k iç jn
e l l e r in d e n g e l d i ğ i n c e Ş e y t a n a h i z m e t e d iy o r l a r . Ş e y t a n , o n ­
la rın h ır s ın d a n y a r a r l a n a r a k b i r a n ö n c e i n s a n ın m u ta s y o -
n a u ğ r a m a s ın ı v e b u h a y a tın s o n l a n d ı r ı l m a s ı n ı is tiy o r . Z ira
Ş e y ta n v e tü rü , b iz in sa n la r se b e b iy le b u â le m e s ü r ü lm ü ş­
tü r. İ n s a n l ığ ın m a c e r a s ı s o n a e r d i ğ i n d e Ş e y t a n d a k o v u l d u ­
ğ u o e b e d î y u r d u n a d ö n e c e k . O y ü z d e n s ü r g ü n h a y a tı bir
a n ö n c e s o n e e r s i n d iy e i n s a n ın s a a d e t i ile o y n u y o r . İ n sa n
d a o n u n t e l k i n l e r in e a ç ı k o l d u ğ u iç in g ö n ü l l ü o l a r a k b u iğ-
v a la r a k a p ı l ı p g i d i y o r . O i n s a n ı m u t a s y o n a u ğ r a t m a n ı n p e ­
şin d e . B iz d e h a z la r a m ü p te la lığ ım ız d a n d o la y ı o n u n p e ­
ş i n d e n k o ş u p b i r t ü r h u z u r h a li o la n s a ğ l ık l ı y a ş a m c e n n e ­
t im i z d e n ç ık ıp k e n d i m i z i d e r t l e r v e s ık ın t ıla r c e h e n n e m in e
a t ıy o r u z . C e n a b - ı H a k k ’ın b ü n y e m i z e u y g u n v e f a y d a o la ­
ra k v a r e t t iğ i y iy e c e k l e r i , k e n d i m i z i ç in b e l a h a l i n e d ö n ü ş ­
tü rü y o ru z.

ET
Et de in s a n la r ın tem el g ıd a la rın d a n b ir id ir . C e n a b -ı
H a k k ’ ın K u r ’a n ’d a v e ö n c e k i k i t a p l a r d a ü z e r i n d e e n çok
d u r d u ğ u g ıd a d ır . A lla h g ö n d e r d i ğ i k i t a p l a r ı n d a h a n g i hay­
v a n la r ın e tin in y e n i le b il e c e ğ in i t e k t e k i z a h e t m i ş t ir . E t aynı
z a m a n d a c e n n e t e h lin in g ı d a l a r ı a r a s ı n d a sa y ılır.

D o m u z e tin in h a r a m o l d u ğ u , y a n i i n s a n t a b i a t ı n a u yg1111
o lm a d ığ ı, K u r ’a n ’d a d ö r t y e r d e z i k r e d i li r (Bakara, 173; M aı^
3; En’am 145; Nahl 115). Z i k r e d il d iğ i y e r l e r d e ilg in ç tir . D o
m u z e tin in h a r a m k ılın d ığ ın ın i f a d e e d il d iğ i ilk y e r B a k a r â
(in e k ; y an i b ir in e ğ in y a h u t s a r ı r e n k li b i r m e m e l i n in k e s
m e ş in in s ö z k o n u s u e d il d iğ i ) s u r e s i d i r .

198
 K u r ’ a n ’d a , “yenilebilir gıda kodeksi" iç in d e e t ifa d e s i s e ­
kiz y e r d e g e ç e r . B u a y n ı z a m a n d a d ö r t ç i f t i n y a n i, k o y u ­
nun e r k e ğ i v e d i ş i s i , s ığ ır ın e r k e ğ i v e d i ş i s i , k e ç i n in e r k e ­
ği v e d i ş i s i , d e v e n in e r k e ğ i v e d i ş i s i o l a r a k t a n ı m l a n a n ç i f t ­
lere iş a r e tt ir .

B a h s i g e ç e n b u s e k i z y e r d e n d ö r d ü d o m u z e t i , ik isi b a ­
lık e ti, b iri k u ş e ti d iğ e r i d e y alın o la r a k m e y v e ile b i r l i k t e
•‘el’’ ile ilg ilid ir. B u d a b i z e k ır m ız ı e t in , z a r a r v e f a y d a d e n ­
gesinin y arı y ar ıy a o ld u ğ u n u a n l a t ıy o r o la b ilir . B a l ı k e t in in
(lahmen tariyyen) iki y e r d e g e ç m e s i i s e b a l ık la r ın t a b ia t ın ın
da ikiy e a y r ıld ığ ın a ; k u ş (y a n i t a v u k e t i ) m e s a b e s i n d e o la n
balıklar v e k ır m ız ı e t m e s a b e s i n d e b a l ık la r o l d u ğ u n a i ş a r e t
eder. N i t e k im h a m s i , k a lk a n a , ç u p r a v b . g i b i b a z ı b a l ık la r ın
etinin h a z m ı, A g r u b u n d a o la n l a r iç in e n a z k ır m ız ı e t k a ­
dar z o r d u r.

K u ş e ti ta b ir i i s e s a d e c e V a k ıa s u r e s i n in 2 1 . a y e t in d e c e n ­
net e h lin in y iy e c e k le r i a r a s ı n d a sa y ılır. E s a s ı n d a V a k ıa s u r e ­
si, c e n n e t e h lin in b e s l e n m e ş e k lin i b i z e a k t a r ır k e n , b i r y a n ­
dan d a b i z e k a n g r u p l a r ın a (m i z a c a ) g ö r e b e s l e n m e y i h a t ır ­
latır ip u ç la r ı v e rir . İ n s a n l a r ın k ıy a m e t g ü n ü ü ç s ın ıf a a y r ıl a ­
caklarının i f a d e e d il d iğ i s u r e d e b u g r u p l a r ın c e n n e t l e r i v e
ceh en n em leri d e i f a d e e d ilir. T a b ii o r a d a n a s ıl b e s l e n e c e k ­
l e , n e le r y iy ip i ç e c e k l e r i d e z i k r e d i l i r . ..

B iz le r c e n n e t e h lin in h a lle r in i h e p ö lü m ö t e s i n d e t a s a r l a -
d'ğırnız iç in o y a ş a m b iç im in in b u r a d a d a o la b il e c e ğ in i a k lı-
mi2a g e tir m e y iz ... A r a p ç a ’yı b i l e n , a y n ı z a m a n d a t ıp i lm in e
'âkıf, g ıd a l a r v e e n z im le r i k o n u s u n d a iyi y e t iş m i ş b ir ile r i-
bu su re y i in c e l e m e l e r i h a l i n d e s a n ır ım in s a n lığ ın b a ş ı n a
a o lm a y a b a ş l a y a n d iy a b e t v e d i ğ e r b e s l e n m e p r o b l e m l e -
nne c 'd d i ç ö z ü m l e r b u l u n a b i l ir .
 C an B oğazdan Ç ikak

B ir A ra N o t

Bakara suresinde geçen kıssa çok ilginçtir. Çünkü, Cenab-ı

Hak, İsrailoğullarından, öldürülmüş birinin konuşturulması
için bir ‘bakar’m kurban edilmesini ve ondan bir parça alınıp
ölen kişiye vurulmasını ister ki böylece o öldürülen, bunu ken­
disine yaptığını söylesin...
Bu hikmetli kıssanın bize anlatmak istediği sırrın ne olduğu­
nu henüz tam anlamamış olsak da surenin ifadelerinden; orada
bahsi geçen ve ‘bakara’ denilen hayvanın bildiğimiz İnek’ten
farklı bir şey olma ihtimalini pekala çıkarabiliyoruz.. Çünkii
Allah’ın israiloğullarından kurban etmelerini istediği şey, ger­
çekten bir ‘inek’ olsaydı, bu kadar şaşkınlığa düşmeleri gerek­
mezdi. Biliyorsunuz uzun süre onun ne olduğunu anlamak için
soru üstüne soru yöneltirler Hz. M >sa (as)’a. Sonunda istenilen
yapılır ve o kestikleri şeyden bir parça ile ölenin cesedine vuru­
lunca ölü, kendisini öldüreni ele verir.
Bahsi geçen bu olay, bir yandan da ölmüş gibi cansız ve ta­
katsiz bedenlerin “diriltilmesi” için etin ne kadar kıymetli ol­
duğunu göstermekle beraber, bir başka sim daha ele veriyor ki
o da kaza, cinayet gibi ani ölümlerde vaktinde müdahale ile in­
sanın yeniden hayata döndürülebilme ihtimalidir. Konumuzun
dışında bir mevzu olduğu için burada sadece bu konuyla ilgili
araştırmaların olduğunu belirtmekle yetineyim.

Etin Zararlı Yönleri

E t i n , K u r ’ a n ’ ın d a ü z e r i n d e d u r d u ğ u v e c e n n e t i n k e ­
y if v e r i c i n i m e t l e r i a r a s ı n d a b u l u n d u ğ u b i r g e r ç e k . N e var
k i b u k o n u d a y a p ıl a n ş i d d e t l i i k a z l a r a d a y a n a r a k d iy e b il*
r iz k i i n s a n ın t e m e l g ı d a l a r ı n d a n o l a n e t a y n ı z a m a n d a evi
d i r i s k l e r i ç e r m e k t e d i r . D o m u z e t i n in n e d e n y a s a k l a n m a

200
o la b il e c e ğ in i n b i l im s e l k a n ıt l a r ı o r t a y a ç ı k m ı ş b u l u n m a k ­
ta d ır . S i n d i r i m s i s t e m i , b e s l e n m e ş e k l i , h ız lı b ü y ü y ü p ç o ­
ğ a lm a s ı g i b i f a k t ö r l e r , o n u “ y e n i le b il i r g ı d a ” k a t e g o r i s i n i n
d ış ın d a b ı r a k m a k t a d ı r .

K ır m ız ı e t i ç o k v e s ık y e m e n i n , i n s a n s a ğ l ığ ı a ç ı s ı n d a n n e
tür s o n u ç l a r a y o l a ç t ığ ı a r t ık t ıp ilm in in d e m a lu m u d u r . Y ü z ­
le rce ç e ş it h a s ta l ık v a r k i “ k ır m ız ı e t in aşırı tü k e tim i” n d e n
k a y n a k la n m a k ta d ır .

E sa sın d a "Yiyiniz içiniz, israf etmeyiniz... ” p re n sib i h e r

n o k t a d a k a r ş ım ız a ç ık m a k t a d ır . S u y u n b i l e f a z l a s ın ın z a r a r
o ld u ğ u n u ö n c e k i b a h i s l e r i m i z d e i z a h e t t ik . D o l a y ıs ıy l a ş i m ­
di i n c e le y e c e ğ im iz e t k o n u s u , h a s ta l ık la r ın i n s a n d a k a r a r
k ılm a sın ın e n ö n c ü s e b e p l e r i n d e n b irid ir .

T a b ii k i e t i t e k b a ş ı n a b a ş d ü ş m a n g ö r ü p 8 /8 k u s u r l u
sa y m a k d a a n l a m s ız . E t i b i z i m i ç in h a s t a l ı k s e b e b i y a p a n
h u s u s la r ın b a ş ı n d a , o n u n n e l e r l e t ü k e t i l d i ğ i m e s e l e s i g e l i ­
yor. B u , h a z m ı e n z o r o la n g ı d a n ı n , i n s a n a “ yararlı” o l a b i l ­
m e si iç in , “yalın halde tüketilmesi” g e r e k m e k t e d i r çünkü!

E ti n e k m e k le b irlik te y e n m e si;
etin, s ü t ü r ü n le r i ile b ir lik t e t ü k e t i l ­
m esi; e t in s ık s ık v e ü s t ü s t e y e n i lm e ­ Etin ekm e kle
si v e e tin , k a r ış ık ( t a v u k , k o y u n , d a n a , yahut süt ürünleri

balık e t le r in in a y n ı ö ğ ü n d e b i r l i k t e ) ile birlikte

y en ilm esi i n s a n a d e ğ il s a ğ l ık , b ü y ü k
tüketilm esi; etin
sık sık ve üst üste
zararlar v e riy o r . A l a c a h a s ta l ığ ı (v iti-
y en ilm esi ve etin,
bgo ), s e d e f h a s ta l ığ ı, c ü z z a m , fil h a s -
karışık yenilm esi
talığı, g u t v e b e n z e r i b i r ç o k h a s ta l ığ ın
insana d e ğ il sağlık,
se b e b i “çok et yemektir. ”
büyük zararlar
Peygamber Efendim iz (sav), kır- veriyor.
m<zı eti çok yemenin kalbi katılaştı-

201
 C an B uc'.azimn Ç ikar

ra c a ğ ın ı v e v ü c u d a sık ın tı v e re c e ğ in i b u y u r m u ş tu r. Ama
b u , o n u n (s a v ), e ti, “Yemeklerin efendisidir...” d iy e t a ­
n ım la m a sın a da m a n i o l m a m ı ş t ı r . H e r ş e y d e o l d u ğ u g ib i
et y e m e d e d e itid a li e ld e n b ır a k m a m a k , b ir b a ş k a d ü s ­
tu r d u r .

Sıfır ve B G ru pları Et Konusunda A vantajlı

E vet et “yemeklerin efendisi”ün. A m a d a h a ç o k S ıfır v e B
k a n g r u p l a r ı n d a n o l a n l a r iç in . A r a p l a r ın v e İ s r a ilo ğ u lla r ın ın ,
d iğ e r k a v i m l e r l e k a r ı ş m a d a n ö n c e k i k a n g r u p l a r ın ın b ü y ü k
i h t im a lle B - z a y ıf b i r i h t im a l l e S ı f ı r o la b il e c e ğ i- i f a d e e d ili­
y or. “Yahudilerin genetiği" ü z e r i n e y a p ıl a n ç a l ı ş m a l a r g ö s t e r ­
m iş t ir k i Y a h u d i l iğ i n b a ş a t k a v m i o la n Y a k u p o ğ u l l a r ı (B e n i
İsr a il)n m k a n g r u b u B ’d ir . B ü y ü k i h t im a lle A r a p l a r ın d a
b a ş l a n g ı ç t a k i k a n g r u b u B id i. D o l a y ıs ıy l a - ö z e llik le b ö y le si
b i r d u r u m d a - P e y g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) ’in e t i ‘y e m e k le ­
rin e f e n d i s i ’ o l a r a k t a n ı m l a m a s ı s o n d e r e c e i s a b e t l id i r .

K u r ’a n - ı K e r i m ’d e k i , “Tevrat indirilmeden önce, İsrail’in

(Yakub’un) kendisine haram kıldığı dışında, yiyeceklerin hep­
si Israiloğullarına helal idi.” (Ali İm ran, 9 3) a y e t i, İsr a ilo ğ u l-
la r ın ın k a n g r u b u n u n d a b a ş l a n g ı ç t a S ı f ı r v e y a B o lm a ih­
t im a lin i g ü ç le n d i r i y o r . Ç ü n k ü “ b i r ş e y in h e la l o l m a s ı ” nın
z ım n î a n l a m ı, a y n ı z a m a n d a o n u n i n s a n iç in f a y d a l ı o lm a s ı­
d ır. Y o k s a h i ç b i r h e la l v e h a r a m C e n a b - ı A l l a h ’ın k e y fî uy­
g u la m a l a r ı d e ğ il d ir .

B i r ş e y i n s a n b ü n y e s i iç in yararlı i s e a y n ı z a m a n d a ona
helal d e n m iş ti r , zarar v e r i y o r s a haram t a n ı m l a m a s ı y a p ıl011?
tır. Zararı faydasından çok o la n l a r a i s e mekruh d e n ilr °J § tır'
O k e n d i h i k m e t in d e n , e ş y a n ın - in sa n ın - t a b ia t ı n a e n u y g ° n
o la n ı b i l d i ğ i iç in o n a h a r a m v e y a h e la l d iy e le h i n e v e aJe,

202
 T i:mi:i. Y iyi:ci .ki.i: h

n e o la b il e c e k şe y le r i b ild ir m iş t ir . D e m e k k i b a ş l a n g ı ç t a S ı ­
fır v e y a B o la n b i r k a v i m , s o n r a d a n d e ğ iş ik ır k la r la - b i l h a s s a
H a m i o la n H i n d i s t a n , -ki o r a d a i n e k k u t s a l d ı r , y e n m e z - M ı ­
sır v e K o p t l a r k i k a n g r u p l a r ı A ’d ır v e b u g r u p , e ti s i n d i r m e ­
d e e n s ık ın tılı g r u p t u r - k a r ış a r a k k a n g r u p l a r ı d a d e ğ i ş m i ş v e
b a ş la n g ıç t a h e r t ü r lü e ti v e d iğ r n im e tle r i y iv e b ile n I s r a ilo -
ğ u lla n n a e t n e r e d e i s e b ü t ü n ü y le y a s a k l a n m ı ş o la b ilir . T a b ii
ki in sa n ın m i d e s i, iç in e g ir e n h e r b i r şe y i ç ü r ü t e c e k k im y a ­
sa lla ra v e e n z im l e r e sa h ip tir . A m a ç ü r ü t m e , h a z m e t m e k a n ­
la m ın a g e l m e z . H a z m e t m e k , g ıd a n ın , h ü c r e le r in k u l l a n a b i ­
leceği n ite liğ e k a v u ş t u r u l m a s ıd ır ; ç ü r ü t m e k is e o n u , s i s t e m ­
le b ir ş e k i l d e e n t e g r e h a le g e t i r m e i ş l e m i . . . A s i t d e k a n d a
d o la ş a b ile c e k b ir m a h iy e tt ir a m a b ü n y e iç in z a m a n i ç e r is in ­
de z a r a rlı v e y ık ıc ı o la b il e c e k b ir m a h iy e tt ir a y n ı z a m a n d a . ..

Etin Z ararları Nasıl Giderilir?

E ti y e r k e n d e b a z ı t e m e l p r e n s i p le r e d i k k a t e d e r e k o n u n
m u h te m e l z a r a r la r ın ı e n h a f i f e in d i r g e y e b il i r s i n i z : İ ş t e b u il­
k e le rd e n b a z ıla n :

7 B ü t ü n h a y v a n la r ın g e n ç , siy a h v e y a ğ lı o l a n l a n t e r c ih
e d ü m e lid ir .

/ O m u z , sır t e t i ile k e m i ğ e k a r ı ş m ı ş e t d a h a le z z e t l i,
d a h a h a fiftir .

/ K ır m ız ı h a y v a n la r ın e t i d e s iy a h h a y v a n ın e t i g i b i l e z ­
z e tli o lu r .

H a y v a n la r ın d a i m a s a ğ t a r a f l a n n d a k i e t i t e r c ih e t m e k ­
te y a r a r v a r. Ç ü n k ü h a y v a n l a r g e n e l l i k l e s o l y a n l a n
ü z e r in e y a ta r la r . O y ü z d e n d e s o l y a n la r ı s a ğ t a r a f t a k i
e tle r in e g ö r e d a h a se r ttir .

203
 C an B oûa zim k Ç ikak

S E n iyi, e n l e z z e t li v e e n y a r a r lı e t l e r s ır a y la k u z u , o ğ la k
v e b u z a ğ ı e tid ir . L e z z e t a ç ıs ın d a n k u z u v e o ğ l a k , g ü ç )
k u v v et v e rm e k a ç ısın d a n b u z a ğ ı e ti o ğ la k v e k u z u d a n
e v la d ır . N i t e k i m H z . İ b r a h im , ik i i n s a n k ılığ ın d a k e n ­
d is in i z iy a r e t e g e l e n ik i m e l e ğ e , h e m e n b i r b u z a ğ ı k e ­
s i p ik r a m e t m i ş t i.

S O ğ l a k e t i, k u z u e t i n d e n d a h a r a h a t h a z m e d i l ir . B u a ç ı­
d a n A g r u p l a r ı illa d a k ır m ız ı e t y e m e k i s t e r l e r s e o ğ la k
v e k u z u e t in i t e r c ih e t m e l i le r . E t l e r i ç e r is in d e , h a z ım ­
d a n s o n r a e n a z k a lın t ı b ı r a k a n o ğ l a k e tid ir .

S E t l e r in k u l l a n ı m z a m a n ı d a m ü h i m d i r . B i z l e r etleri
a lıp b u z d o l a p l a n n d a d o n d u r u y o r v e s o n r a k u lla n ıy o ­
ru z . O y s a b ir e tin t ü k e tilm e z a m a n ı, e s a s ın d a k e sild ik ­
t e n s o n r a e n f a z l a ü ç g ü n d ü r Y a r a r lı o la n o d u r . P e y ­
g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) d e ö n c e l e r i, k u r b a n e tin in üç
g ü n i ç in d e t ü k e t i l m e s i n i i s t e m i ş t i r f a k a t s o n r a d a n bu
y a s a ğ ı k a ld ır m ış t ır . P e y g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) ’in şu
h a r e k e t i b i l e h i k m e t li d ir . Ç ü n k ü g e r ç e k a n l a m d a e t ­
te n y a r a r l a n m a k i s t e n i li y o r s a o n u k e s i l d i k t e n ü ç gün
iç in d e t ü k e t m e n i n e n s a ğ l ık l ı t e r c ih o l d u ğ u n u işare t
e tm e k te d ir .

T a b ii b ü t ü n b u a n l a t t ı ğ ı m ı z e t le r , S ıf ır , B v e b i r p a rç a
d a A B ’l e r iç in d ir . A g r u b u n d a n o l a n l a r m ü m k ü n m e r te ­
b e k ır m ız ı e t t e n u z a k d u r m a l ıd ır . Ç ü n k ü b i r k ı s ı m in s a n la ­
rın b ü n y e s i k ır m ız ı e t i h a z m e t m e d e z o r la n ıy o r v e y a y eter
s iz k a lıy o r. D o l a y ıs ıy l a S ı f ı r l a r v e B g r u p l a r ı iç in ş i f a °^ an
e t , A g r u b u n d a k i l e r iç in s ık ın t ı y a r a t a b il i y o r . A B g r u p larl
i s e k u z u v e k e ç i e t i y iy e b ilir le r a m a d a n a e t i n i h a z m e t m e
d e z o r la n ır la r . A ’lar, e ğ e r a n n e - b a b a l a r ı n d a n b ir i S ı f ı r v e >
B is e k u z u v e o ğ la k e ti y iy e b ilirle r . T a b i i s e b z e e ş li ğ i n<^e "

204
 Enzim Yetersizliği
P e k i e n z im l e r i k ır m ız ı e t i s i n d i r m e d e y e t e r s iz o la n l a r e t
y e d ik le r in d e v ü c u t l a r ın d a n e l e r o lu y o r d a e t o n l a r d a z a r a r lı
;tk ile r m e y d a n a g e t i r i y o r ?
et

K ır m ız ı e t i h a z m e d e c e k y e te r li e n z im / a s i t ü r e t e m e y e n ­
ler (y a n i A A o la n l a r ) k ır m ız ı e ti y e d i k l e r i n d e m i d e o n u h a z ­
m e d e m e z , s a d e c e ç ü r ü t ü r . Ç ü r ü m ü ş e t in k a n a k a r ı ş a n k a ­
lıntıları k ılc a l d a m a r la r ı tık a r . T ı k a n m a , k a n ın s a ğ l ık l ı d o l a -
şım ını ö n le r.

Ş ö y le d ü ş ü n ü n ; o t o m a t ik s u l a m a ş e b e k e s i b u l u n a n g e n i ş
bir a r a z in iz v a r. V e o a r a z id e h e r b ir f id e n i n v e y a m e y v e a ğ a ­
cının d ib i n e k a d a r g ö t ü r ü l m ü ş b ir s u l a m a s i s t e m i v a r ; d a m ­
latm a u s u lü ile ç a lışıy o r . T a h m in e d e r s i n i z k i s i s t e m i n b i r d e
filtre s i s t e m i b u l u n u r v e b u filtr e , d a m l a m a g ö z e n e k l e r in i t ı­
k ay acak n e s n e l e r i n s u y a k a r ış m a s ın ı ö n le r . ( İ ş t e b a r s a k l a r -
daki e m ilim t ü y c ü k le r in i b ö y le d ü ş ü n ü n .)

A m a f a r k ın d a d e ğ il s i n i z k i filt r e b o z u l m u ş v e d a m l a m a
d e lik le rin d e n g e ç e m e y e c e k a t ık l a r d a s u ile b i r l i k t e s i s t e ­
me g irm işle r. E ğ e r d ik k a t l i o lm a z , s ık s ık k o n t r o l e t m e z v e
tıkan ık lıkları f a r k e t t iğ i n iz d e t e d b ir i-
nizi h ız lıc a a l m a z s a n ız s i s t e m i n a r ı z a ­
En iyi,

landığını a n c a k m e y v e a ğ a ç la r ın ız k u ­ en lezzetli ve en
ruduğu z a m a n a n la r s ın ız . yararlı etler sırayla
kuzu, oğlak ve
Maalesef, vücudumuzdaki her bir
buzağı etidir. Lezzet
hücremiz de kan damarları denilen
açısından kuzu ve
^bekeden beslenen meyve ağaçla-
oğlak, güç, kuvvet
I1gibidir. Hücre içi enerji üretim me-
verm ek açısından
a,ıizmalan, kanla kendilerine taşı- buzağı eti oğlak ve
nan gıdalarla beslenirler. O nlara ula- kuzudan evladır.
^an kılcal damarlar tıkandığında artık

205
 C an B oğazdan Ç ikak

ö lü m l e p e n ç e le ş m e y e b a ş la r la r . H e r b i r h ü c r e , b u t ü r d u ­
r u m la r y a ş a d ık l a r ın d a p r o g r a m l a r ın ı s ü r d ü r e b il m e k iç in k ırk
g ü n l ü k s t o k b u lu n d u r u r . O s t o k l a r b i t ti k te n s o n r a k a n h â lâ
o n la r a b e s i n t a ş ım a m a y a d e v a m e d e r s e h ü c r e y a v a ş y a v a ş ö l­
m e y e b a şla r . D ü z e n li o l a r a k ü ç ö ğ ü n b e s i n a l a n s i z , o n u n a ç ­
lık ta n k ıv r a n d ığ ın ı a n l a m a z s ın ız . O y s a o s i z e a c ı h i s s e t ti r e ­
r e k k e n d i d u r u m u n u n sin y a lle r in i g ö n d e r m iş t i r . S i z i s e acıvı
y a tış tır ıp y o k e d e r e k , o n u n f e r y a d ım s u s t u r u r s u n u z . S o n u n ­
d a h ü c r e le r , ü p k ı b a h ç e n i z d e k i m e y v e a ğ a ç l a n g i b i k u r u m a ­
ya b a ş la r . S i z d u r u m u f a r k e t t iğ i n iz d e is e a r t ık h a s ta s ın ız d ır !

Ç ü r ü m ü ş e t v e m i d e n i n o e t i ç ü r ü t m e k iç in h a r c a d ığ ı
a sitle r , b a r s a k l a r d a k i e m i l im h ü c r e l e r i n e v e t ü v c ü k le r i n e d e
z a r a r v e r ir le r . E m i l i m t ü y c ü k le r i y o k o l m u ş b a r s a k l a r d a n
v ü c u d a z a r a r lı t o k s i n l e r v e z e h i r l i le r d e k a n a k a r ış ır , g id ip
k ılc a l d a m a r la r ı tık a r la r . B ö y l e c e v ü c u t t a k a n s e r , c ü z z a m ,
s e d e i , v it ilig o , v a r i s , fil h a s t a l ığ ı v b . h a s t a l ı k la r k a r a r k ılar.

Ellerin Tabiatları ve Kan G ru p la n

Y u k a r ıd a k i z a r a r l a r , e t ile s ık ın t ılı o la n A A iç in ö z e llik le
g e ç e r lid ir . B u n e d e n l e k a n g r u b u A o l a n l a r illa d a e t yiye­
c e k l e r s e t a v u k , h i n d i v e k e k li k g i b i k u ş e t l e r in i t e r c ih e t m e ­
liler. K ır m ız ı e t y i y e c e k l e r s e b u e t i n k u z u v e o ğ l a k e t i o lm a ­
s ın a h a s s a t e n d i k k a t e t m e l i d i r l e r . Ç ü n k ü o g r u b u n e n z im le ­
ri, a n c a k o t ü r “daha hafif" e t l e r i h a z m e d e b i li r .

B g r u b u n u n e n z im v e s i n d i r im a s i t le r i i s e f a r k lıd ır . M id e
a s i d i e n g ü ç lü o la n l a r , B k a n g r u b u n d a n d ı r . B g r u b u n d a n
o la n la r ın h a f t a d a b i r v e y a ik i k e r e d a n a e t i y e m e l e r i g e r e k ir
k i m i d e a s i d i n i n v ü c u d a v e r e c e ğ i z a r a r a z a l t ı la b i l s i n . - *-*e
n e l a n l a m d a d a s a ğ lık lı b i r i n s a n -k i o d a S ı f ı r v e B k a n g 1X1
b u n d a n o lm a k ş a r tıy la - h a f t a d a 1 - 3 d e f a e t tü k e te b ilir -

206
 Y a b a n î e t l e r i ç in d e i n s a n a e n y a r a r lı o la n e t i s e c e y la n v e
geyik e tid ir . T a v ş a n e t i m a h iy e ti itib a r iy le iyi b i r i d r a r s ö k -
t iirü c ü d ü r ; m e s a n e d e k i t a ş l a r ın e r it i l m e s i n e y a r d ım c ı o lu r .
Ö z e llik le d e B v e A B g r u p l a r ı iç in t a v ş a n e t i o l d u k ç a y a r a r ­
adır. K ir p i e ti y e n e n b i r e t d e ğ i l d i r a m a s e n e d e b i r k e r e b u
etten y e n s e h ü c r e v e d o k u z e d e l e n m e l e r i n e iyi g e lir.

D a n a e ti in s a n t a b ia t ı n a s e r t lik v e g ü ç k a ta r . K o y u n e ti
y u m u şak tır. İ n e k , ik i y a ş ın d a n b ü y ü k k e ç i v e d e v e e ti i s e
hazım itib a r ıy la s e r t e tle r d ir . B u t ü r e t le r i, a n c a k S ı f ı r v e B
g ru p la rın d a k i i n s a n la r ın m i d e s i k o la y lık la h a z m e d e b i li r .

P iş ir m e y ö n t e m i o la r a k ız g a r a e t g e n e l d e te r c ih e d il i r
am a h a z ım a ç ıs ın d a n h a ş la n m ış e t d a h a y a r a r lıd ır . D o ğ r u ­
dan a t e ş ile t e m a s e t m e d e n v e u z u n s ü r e li p iş i r i le n e t l e r in
hazm ı d a h a k o la y d ır .

E ti d a i m a b e r a b e r i n d e y e şil y a p r a k lı s e b z e l e r ile y e m e k
gerekir. B u n u n l a b ir lik t e , h a z m ın ı k o l a y la ş t ır m a k iç in e t i,
pul b i b e r ( b il h a s s a S ı f ı r g r u b u ) , d e f n e v e y a a r d ı ç y a p r a ğ ı,
sa n m sa k , s o ğ a n , z e n c e f il , k e k ik v e k im y o n g i b i b a h a r a t l a r l a
terbiye e d e r e k p i ş i r m e k , h e m e t in l e z z e t i n i a r t t ır ır h e m d e
hazm ını k o la y la ş tır ır.

Ibni Sina, et ile ekmeği birlikte yemenin, hastalan­

mak için tek başına yeterli sebep olduğu ikazını yapar.
Hatta et ile ekmek arasında bir gün mesafe koymak gerek­
l i fikrindedir.

0 a ç ıd a n A n a d o l u ’d a y a p ıla n v e h a m u r l a e t in b i r l i k t e se r-
'ls b i l m e s i e s a s ı n a d a y a n a n t ü m y ö r e s e l y e m e k l e r ( e tli e k -
mek, la h m a c u n , p i d e , m a n t ı v s . ) a y n ı z a m a n d a h a s ta l ık la r ı
E b e d e n y e m e k le r d ir . “Ne yanı, etli ekmek yemeyecek miyiz
art’k?” d e d i ğ in i z i d u y a r g ib iy im a m a b u b i r r e a li t e . G ı d a l a -

207
 C an B oOazdan Ç ikak

rın b ir a r a y a g e l d i k l e r i n d e o lu ş t u r d u k l a r ı m ü s p e t y a d a m e n ­
fi b i r lik t e lik le r le ilgili v e b iz im y e m e k ü l t ü r ü m ü z e t e r s d ü ş e n
a c ı b i r r e a lit e h e m d e . .. T ü m b u n l a r z a m a n z a m a n y e n m e k
is t e n i r s e m u tl a k a b e r a b e r i n d e y e ş il y a p r a k l ı s e b z e l e r b o lc a
t ü k e t ilm e lid ir k i v ü c u d a z a r a n e n a z a in d ir ils in .

Etleri Karıştırm am ak G e rekir

D a i m a t e k h a y v a n ın e t in i y e m e y i t e r c ih e t m e l i . K a r ış ık
e t l e r d e n v e h a z ır k ı y m a d a n u z a k d u r u l m a k . İ k i h a y v an ın
e ti (a y n ı c i n s t e n o l s a l a r d a h i ) k a r ış t ır ıl m a m a lı. B u a ç ıd a n
m e m l e k e t i m i z d e r e v a ç t a o la n k a r ış ık ız g a r a , h a z ım s i s t e m i ­
n i b o z m a k a ç ı s ı n d a n b a ş l ı b a ş ı n a c i d d i b i r b e la d ır . Ş ü k ü r ki
ç o ğ u k e r e ı z g a r a e t ile b i r l i k t e b o l m i k t a r d a s a l a t a v e yeşil
y a p r a k lı s e b z e l e r t ü k e t i l d i ğ i i ç in z a r a r ı a z a ltıla b iliy o r .

K e z a A d a n a k e b a b ı -k i h a r ik a b i r le z z e t i v a r d ır - d a n a eli
ile k u z u k u y r u k y a ğ ın ın k a r ış t ır ıl m a s ıy l a y a p ıld ığ ı iç in h a z ­
m ı ç o k z o r v e a y n ı z a m a n d a z a r a r l ı b i r ız g a r a t ü r ü d ü r . Ç ü n ­
k ü ik i h a y v a n ın e t i n in k a r ış t ır ıl m a m a s ı g e r e k t i ğ i g ib i birin in
y a ğ ı ile ö t e k i n i n e t i n in k a r ış t ır ıl m a s ı d a z a r a r d ır . C e n a h ı
H a k h i ç b i r e ti k e n d i y a ğ ın d a n b a ş k a b i r y a ğ ı ö z ü m s e y e c e k
ş e k i l d e y a r a t m a m ış t ır .

E tl i y e m e k y a p ı l a c a k s a , o y e m e ğ i o e t in y a ğ ıy la pişirmek
e n iy isid ir . Ç ü n k ü h e r e t , a n c a k k e n d i y ağ ı ile k o l a y p iştiği
g ib i y in e k e n d i y a ğ ı ile r a h a t ç a h a z m e d ilir .

S o s i s , s a l a m , p a s t ı r m a , s u c u k g ib i k a r ış ık e t le r i yemek
b i r ç o k a ç ıd a n s a k ın c a l ıd ır . B i r k e r e f a r k lı p e k ç o k h ayvan ın
e t in in k a r ış t ır ıl m a s ın d a n y a p ıl a n b u ü r ü n le r , a y n ı z a m a n a
k a r ış ık y a ğ l a r v e k a tk ı m a d d e l e r iy l e z e n g in le ş t ir iliy o r la r 1

b u d a z a t e n h a z ım iç in b a ş l ı b a ş ı n a p r o b l e m d ir .
 Et ve Süt Ürünlerinin B irlikte Yenmesi Sakıncalıdır
E tle sü t ü rü n le rin i b irlik te y e m e y e g e l i n c e ... Ö nce­
ki s a y f a l a r d a d a i f a d e e t t iğ i m iz ü z e r e b i z d e n ö n c e k i ş e r i ­
at o la n T e v r a t, e t i s ü t ü r ü n l e r i ile b i r l i k t e y e m e y i h a r a m k ı ­
lar. B u h a r a m l ık , e t v e s ü t ü r ü n l e r i n i b i r l i k t e y e m e n i n i n ­
san t a b ia t ın a a y k ır ı o l d u ğ u n u i f a d e e d e r . İ s l a m b u k o n u ­
da a ç ık b i r h ü k ü m k o y m a d ı ğ ı n a g ö r e , ö n ü m ü z d e ik i y ol
var; ya e s k i h ü k m ü b i z d e k a b u l l e n e c e ğ i z v e y a d iy e c e ğ i z
ki t a srih e d il m e d i ğ i n e g ö r e b i z b u h ü k ü m d e n m u h a y y e r iz .
I;ıkhî a ç ıd a n e l b e t t e m u h a y y e r d u r u m d a y ı z a m a b e n k i ş i ­
sel t e rc ih k u l l a n ıp ik isin i b i r l i k t e t ü k e t m e m e k t e n y a n a y ım .
Kur’a n is e e t ile ilgili t e m e l h a r a m l a r ı d ö r t k a l e m d e t o p l u ­
yor: D o m u z e t i, k a n (i n s a n ın k a n a l ıp v e r m e s i d e b u h ü ­
küm i ç in d e d ir ) , s ü s ü l m ü ş h a y v a n ( l e ş ) v e ü z e r i n e A l l a h ’ın
adı a n ıl m a d a n k e s i l e n h a y v a n ın e t i . ..

Ü z e r in e A l la h ’ın a d ı a n ıl m a d a n k e sile n h a y v a n ın e l i
ni, K u ra n , “ m u r d a r e t ” k a t e g o r is in d e e l e alır, o n u l e ş s a ­
yar. Yani b e s m e l e s i z k e s i m , t e m e l d ö r t h a r a m d a n b iri o la
rak ö n ü m ü z e ç ık a r !

h le k t r o ş o k v e r ile r e k ö ld ü r ü l e n
A yvanın e ti d e l e ş h ü k m ü n d e d ir .
y / IJ/.-n, ı .:
Allnh'm nrit
H ıınun d ış ın d a , K u r ’a n , b i r d e lıa ıı
enı/oıeoıış lnıyv'inm
V h ay v an ların e tin in y e n ile b ile c e ğ in i
eli ıh- n/eFlıoşok
h dirlcm iş ki b u n la r ın h e p s i d e ç ili tıı-
ven/ereF o/dnu/lnn/-,
^ Ü ı h a y v a n la rd ır. D o m u z d a ç ift tır-
hnyvtıtım n-lı, no/mnl
tıaWı h a y v an o ld u ğ u iç in , K u r ’ a n , o n u
V»,-Filde vnAlInh'm
İ l ı k l a d iğ e r l e r i n d e n a y ır ıp “ B u h a-
ndı nnılrırnl' Fe-a/en
; rri(J'r. in sa n t a b ia t ın a u y a m a z ! ” vur-
htıyvtınm elinden
y a p m ış tır ö z e llik le .
o/doFçe hıri'lırlıı
 C an B oc ,azd a n Ç ik a k

D o la y ıs ıy la b i r ö n c e k i ü m m e t t e h a r a m o la n b i r ş e y in b ir
s o n r a k i n d e e n a z ın d a n m e k r u h o l m a s ı b e k l e n e b il i r . N i t e ­
k im s ü t ü r ü n le r i ile e t in b i r l i k t e k u l l a n ılm a s ı, ç u ğ u b ü n y e d e
r a h a ts ız lık y a p a r . B e n k e n d i ü z e r i m d e y a p t ığ ım g ö z l e m l e r ­
d e n d e b iliy o r u m k i t a n s iy o n , m i g r e n v e s e b e p s i z b a ş a ğ r ı­
la rın ın b ü y ü k k ıs m ı, s ü t ü r ü n l e r i ile e t in b i r l i k t e k u l l a n ılm a ­
s ın d a n k a y n a k la n ıy o r .

Ü z e r i n e A l l a h ’ ın a d ı a n ı l m a m ı ş h a y v a n ın e t i ile e l e k t ­
r o ş o k v e r i l e r e k ö l d ü r ü l m ü ş h a y v a n ın e t i , n o r m a l şe k ild e
v e A lla h ın a d ı a n ı l a r a k k e s i l e n h a y v a n ın e t i n d e n o ld u k ­
ç a fa r k lıd ır .

O k u m a P a r çasi

Mükemmel donanımlı bir şehir düşünün. Şehrin savunma

sistemi çok güçlü tek bir bilgisayarla yönetiliyor olsun. Milyon­
larca kimyasal ve biyolojik toksin üreten, genetik mutasyonlara
uğratan, akltnıza gelebilecek her çeşit silah bu bilgisayara bağ­
lı olsun. Bu şehri işgal etmek isteyen akıllı birisi, savunma sis­
teminin merkezi olan bilgisayar ile savunma aletleri arasındaki
bağlantıyı keserek şehri, hiç zarar vermeden bütün güzellikle­
riyle, olduğu gibi alır ve kullanır. Ancak akılsız biri direkt bil­
gisayarı bombalamaya başlar. Bilgisayar bozulur ve buna bağlı
silahlar kontrolsüzce şehir halkını ve yerleşim alanlarını tahrip
eder. Halk zehirlenerek, şişerek, delirerek ölür veya yaralanır,
yerleşim yerleri de harap olur. İşgal edicilerin elinde kokuşmuş,
harap olmuş, sağlığı tehdit eden leş dolu bir şehir kalır.
Bu misalde bilgisayarın bağlantısını kesenler doğru davra
nanlardır; yani beyne giden ana damar ve sinirlerin bağlat
sini kesmek suretiyle hayvanın kanım akıtanlardır. Bu duru1'1

210 I
J<ı beyin bir anda kansız kalarak bayılır ve hiçbir tepki ver­
mez. Fakat kalp, bütün kan dışarı atılana kadar çalışmaya de­
vam eder ve böylece hayvanın eti kanda dolaşan ve eti zehirle­
men tüm maddelerden temizlenir. Elektroşok ile bayıltıldıktan
sonra kesilen hayvanın etine gelince. Elektroşok hayvanın kal­
bini durdurur veya korkunç bir aritmiye uğratır; fakat beyin
çalışmaya devam eder ve bedeni savunmak için yüksek miktar­
da, farklı hormonlar ürettirir. Kan hareketsiz olduğu için içinde
bulunan toksinleri, hormonları, atıkları, mikropları, kokuşmuş
plları kemiklerde ve eklemlerde bırakır, etlere sızdırır. Böyle­
ce et leş özelliği kazanır.
Yukarıda gördüğümüz gibi Allah (c.c.) kırmıza eti sadece
Yabudilere yasaklamış, ancak ölü hayvan etini, kanı ve etini
tiiminsanlara yasaklamıştır. Bilim adamlarının yaptığı araştır­
malarda hiçbir insan topluluğunda domuz eti için hazım siste­
mi olmadığı ortaya çıkmıştır.
Her hayvanın sindirim sistemi her birine özel olarak verilen
rızka uygun yaratılmıştır. Bu sebeple hayvanlar, sadece onlara
özel rıztkları hazmedebilir. Doğal beslenen hayvan sağlıklıdır,
(ti, yağı, kemikleri temizdir. Fakat çağımızda hayvanlar fabri­
kalarda hazırlanan ve hormon, antibiyotik, GM bakteriler ile
üretilmiş protein, vitamin ve diğer GM bazlı katkı içeren yem­
lerle ve genetiği değiştirilmiş ürünlerle beslenmektedir. Fîatta,
)'emolarak, bayat, bozuk ve karışık yemek artıklan, tarihi geç-
>>ni clPs, bisküvi, kek, şeker ve benzeri şeyler marketlerden top­
lanarak verilmektedir. Neticede insan gibi hastalanan hayvan,
l,pkl lnsan gibi ağır ilaç tedavisi görmeye başlamaktadır. İlaç
e Misi gören hayvanın eti, yağı, kemikleri yukanda anlattığı-
^ faydalardan yoksun kalır, hatta sağlık için tehdit oluşturur.
Une<knle et alırken, özellikle kemik, yağ karaciğer, böbrek,

211
 C an B oOazdan Ç ikar

kalp ve beyin tüketirken, bunlardan henüz etkilenmemiş gen<.

hayvanların etini tercih etmek gerekir.
Klonlanmış hayvanların eti ve sütü ilk olarak 2007 yılının
baharında, ABD marketlerinin raflarında yerlerini almıştır. Bu
hayvanların etleri ve sütleri uzun zamandan beri bazı üçüncü
dünya ülkelerinde ucuz ürün olarak satılmaktaydı. Klonlanmış
inek, domuz ve keçiler konusunda yetkililerin savunduğu tez
bu hayvanlardan elde edilen ürünlerin, her gün tükettiğimiz
normal ürünlerle aynı kalitede olduğu ve hiç bir zararının ol­
madığı yönündedir. Bu da klonlanmış etin market raflarında
yerini almasında hiç bir sakıncanın görülmediği anlamını taşı­
maktadır. Üstelik bilim adamları bu tip ürünlerin ambalajla­
rında hangi yolla elde edildiklerini bildiren etiketlere gerek ol­
madığını da belirtmişlerdir.
Klonlanmış hayvanlar üzerinde çalışan bilim adamları in­
sanların yıllardan beri renklendirici, aroma, tatlandırıcı, et ye­
rine GM soya kıyması gibi yapay gıda tüketmeye alıştığını ve
sentetik yiyeceklerin insanlara hiçbir zarar vermediğini iddia
etmektedir Fakat sonuçlan tam araştınlmadığı için bu ürün­
lerin vereceği maddi zarar henüz belli değildir. Ancak mane­
vi zararı açıktır. Nisa Suresi, 118-119 ayetlerde anlatılan usul­
le yetiştirilen hayvanlann eti ve sütü muhakkak haramdır. (Ai­
din Salih, Gerçek Tıp, s. 64-65)

TAVUK ETİ
T a v u k e ti, k u ş e ti c i n s i n d e n d i r . D o ğ a l y o l d a n b e sle n e n
ta v u ğ u n e ti v e y a ğ ı y e m e k l e r d e k u lla n ıla b ilir . H e m h azm ı
d a h a k o la y d ır h e m d e f a r k lı b i r l e z z e t i v a r d ır .

212
 T umi:i. Y iyi:<

T a b i a t t a d o ğ a l ş a r t l a r d a y e t iş e n t a v u ğ u n b e s l e n m e ş e k li
çok fa r k lıd ır . E t i y e n ile n h a y v a n l a r o la r a k s a d e c e o t l a b e s l e ­
nen h a y v a n l a r s a y ılm ış tır ; t a v u k i s e h e m e t h e m o t l a b e s l e n ­
m e sin e r a ğ m e n e t i h e la l k ılın a n h a y v a n l a r a r a s ın d a d ır . T a ­
vuk, o t d a y er, h a ş e r a t n e v i n d e n y a k a l a d ığ ı ş e y l e r l e d e b e s ­
lenir. O y ü z d e n d o ğ a l t a v u k , k e s i l m e d e n ö n c e y a k a l a n ı p 2
gün -v e y a e n a z 2 4 s a a t - t e c r it e d il m e l i , s a d e c e b u ğ d a y v s.
gibi y e m le r le b e s l e n m e l id i r . D o ğ a l k ö y t a v u ğ u n u n y a k a l a ­
nıp h e m e n k e s i l m e s i v e y e n ilm e s i k im i â l im l e r c e m e k r u h
g ö rü lm ü ştü r.

E s a s ı n d a b i r h a y v a n ın e tin in y e n ilip y e n i lm e y e c e ğ i, -ç ift

tırnaklı v e h e la l o la r a k is i m le n d i r i l e n l e r d ış ın d a - n e y iy ip y e ­
m ediği ile b e lirle n ir . T a b ia t ı v a h ş i v e e t o b u r h i ç b i r m a h l u ­
kun e ti y e n m e z . K e z a y a p ıs ı itic i v e t ik s i n d i r ic i v a r l ık l a r ın
eti d e ö y le ...

Ö z e l li k le y a b a n î h a y v a n la r ın i ç in d e n e t i y e n ile b ile n le r ,
ancak o t o b u r o la n la r d ır . O t o b u r o la n l a r i ç in d e n d e t e k t ır ­
naklılar y e n ilm e z . B i r t e k a t e t i y e n ile b ilir s a y ıl m ış ; o d a
stratejik b i r h a y v a n o l d u ğ u iç in k e s i m l ik k u l l a n ı lm a k t a n z i ­
yade b i n e k v e s a v a ş a r a c ı o la r a k k u l ­
lanılm ış. B u g ü n k im i T ü r k î c u m h u r i ­
yetlerde a t e ti t ü k e t i l m e k t e d i r . olarok et yiyen
G e n e l k u r a l o la r a k e t y iy e n h ay - hayvanların eti
'’a n lan n e t i y e n ilm e z . T a v u k e t in in yenilmez. Tavuk
g e n e l k a t e g o r in i n d ı ş ı n d a o lm a s ı - etinin bu genel
nın s e b e b i , s i n d i r im s i s t e m i n in y a p ı ­ kategorinin dışında

m d a n d ır . T a v u k , y e d ik le r in in b ü y ü k olm asının sebebi,

k'r k ıs m ım k u r s a ğ ı n d a k i t a ş l a r s a y e ­
sindirim sisteminin
yapısındandır.
m de ön b i r s i n d i r im d e n g e ç ire re k
^ cut iç in d e k i e s a s s i n d i r im e alır. D o -

213
 C an Bor, a/ oan Çakar

m u z e tin in “ h a r a m ” o l m a s ı n d a k i s e b e p l e r d e n b ir i d e sindi­
rim s is t e m id ir . Ç ü n k ü d o m u z u n , y e d i k l e r i n i s i n d i r im s ü re si
ç o k k ıs a d ır v e b u s e b e p l e t ü m z a r a r lı a t ı k l a r o l d u ğ u g i b i d o ­
k u la r ın a n ü fu z e t m e k t e d i r .

T a v u k e ti A g r u p l a n iç in f a y d a lıd ır . T a v u k l a r i ç in d e d e
r e n k li o la n la r , ö z e l l i k l e d e çil t a v u k d e n il e n c i n s i s o n d e r e c e
le z z e t li v e f a y d a lıd ır . K e s il e n t a v u ğ u n g e n ç v e r e n k li o la n l a ­
rın ın e ti m a k b u l d ü r . T a v u ğ u n h e n ü z y u m u r t l a m a y a n ı, h o r o ­
z u n h e n ü z ö t m e y e n i n i y e m e k d a h a y a r a r lıd ır . T a v u k n e k a ­
d a r y a ş l a n s a e t i n t a d ı n d a k i s a s ı l ı k o r a n ı d a o k a d a r a rta r.

A g r u p l a n iç in f a y d a l ı v e h a z m ı k o l a y o la n t a v u k etini
h a z m e d e m e y e n le r d e v a r . B v e A B g r u b u n d a n o la n la rın ın
s in d ir im s i s t e m i n d e t a v u k e t in i v e y a ğ ın ı h a z m e d e c e k e n ­
z im le r z a y ıftır . O y ü z d e n d e t a v u k ^ ti A B v e ö z e l l i k l e d e B
g r u p la r ı t a r a f ı n d a n h a z m e d i l e m e z v e ç ü r ü t ü lü r .

A g r u p l a r ın d a k ır m ız ı e t n e l e r e s e b e b i y e t v e r i y o r s a B ve
A B g r u b u n d a d a t a v u k e t i o t ü r d e n s o n u ç l a r a y o l a ç a r.

M e v c u t t ıp , t a v u k e t in i b e y a z e t k a b u l e d e r v e k a n ın d a
k o l e s te r o l t e s p i t e t t iğ i h e r k e s e t a v u k v e b a l ık e t i perh izin i
v erir. O y s a B g r u b u iç in b u , t a m b i r f e l a k e tt i r . Ç ü n k ü uzun
s ü r e t a v u k e ti y iy e n B k a n g r u b u n a m e n s u p b ir in in , sin d i­
rim s i s t e m i s o n d e r e c e z a y ı f d ü ş e r v e b ü n y e h e r t ü r lü h a s ta ­
lığ a a ç ık h a le g e lir.

Bugün şehirlerde satdan tavuklara gelince... Beslen

m e ve y e tiş tir ilm e t a r z l a r ın d a n , ç o k k ı s a s ü r e d e kesilecek
o lg u n l u ğ a g e lm e le r in i s a ğ l a y a n h o r m o n v e a n ti b i y o t i k kat
k ılı y e m le r d e n d o la y ı b u g ü n k ü m a r k e t t a v u k la r ı ş i f a °u {lâ
ta n ç o k z a r a r v e r ic i b i r u n s u r a d ö n ü ş m ü ş d ü r ü m d a la r . E sa
s ın d a sa n a y i ü r e t im i o la n t a v u k e t t e n b a ş k a b i r şe y d ir .

214
 Psikolojisi Bozuk Tavuklar
B u r a d a d e ğ i n m e m i z d e f a y d a o la n b i r k o n u d a h a v a r :
G e re k y u m u r t a ü r e t i m i iç in o ls u n , g e r e k s e k e s i m l ik o ls u n ,
çiftlik ta v u k la r ın ın y a ş a m b i ç i m i, n e h a y v a n h a k l a r ın a s ığ a r
ne d e i n s a n l ı ğ a . .. V i c d a n ı g e l i ş m iş h i ç b i r i n s a n , o n la r ın y e ­
tiştirilm e ş e k i l le r i n e rız a g ö s t e r e m e z .

B ilin d iğ i g ib i c iv c iv le r k u l u ç k a d a n ç ık t ık t a n s o n r a n e r e ­
de ise h e p s i t a s m a lı k ö l e l e r h a l i n e g e t ir iliy o r la r . B i r b i r l e r i ­
ni t a r t a k l a m a m a l a r ı iç in g a g a l a r ı k e s iliy o r ; b i r a z b ü y ü d ü k l e ­
rinde d a r a c ık b i r o r t a m d a s a ğ a s o l a d ö n m e l e r i n e f ır s a t v e r i l ­
m eden y e t iş e c e k l e r i k ü ç ü c ü k k a f e s l e r e h a p s o l u y o r l a r . H e r
bir ta v u ğ u n ö n ü n d e , s a d e c e b a ş ın ı k a ld ır ıp i n d i r e c e ğ i k a ­
dar b ir a r a lık v a r d ır k i o a r a l ık ta n y e m in i a l a b il s i n v e s u y u ­
nu iç e b ilsin . A r k a t a r a f ı n d a d a k a k a s ın ı y a p t ı ğ ı n d a t e m i z l e ­
necek b i r ş e r it a k a r . B u h a y v a n la r , o r t a ç a ğ e s ir le r i n d e n ç o k
daha v a h im v e a ğ ır ş a r t l a r d a y u m u r t a y a p m a y a v e y a k e s i m ­
lik h ale g e l i n c e y e k a d a r h iç y e r i n d e n k ı p ı r d a n m a d a n h a y a ­
tını g e ç ir m e y e m a h k u m e d ilm iş le r d ir .

S ır f ş u c i n a y e te d u r d e m e k iç in d a h i o l s a ç i ft l i k t a v u k ­
larına k a r ş ı a m b a r g o u y g u l a m a y a v e a l m a m a y a d e ğ e r . O n -
lan b ir a n ö n c e g ü y a p iliç h a lin e g e ­
tirmek iç in h a y v a n la r a h e r tü r lü z u - ^ A grupları için
lünı y ap ılıy o r. K e s im iş l e m i d e t a m a - faydalı ve hazm ı
men fa b r ik a s y o n d u r . H a y v a n k o n u l- kolay olan tavuk etini
duğu y e r d e n o l d u ğ u g i b i k e s i l ir v e hazm edem eyenler
'Çindeki p i s l ik l e b i r l i k t e s ı c a k k a z a n - de var. A gruplarında
*ara atılır. D a h a s o n r a o r a d a n ç ık a n la - kırmızı et nelere
tak yine t e k n ik ş e k i l d e y o l u n u r v e ar- sebebiyet veriyorsa
lnd an s a k a t a t ı ç ık a rılır. O s a k a t a t d a B ve AB grubunda
k e r e y e n i d e n t a v u k y e m i y a p ıla - da tavuk eti o türden
rak bir s o n r a k i m a h k u m l a r a y e d ir ilir ! so nuçlara yol açar.

215.
 C an B oğazdan Ç ikak

Y e m b u n u n l a k a l s a y in e iy i... Y u m u r t a l a r d a n h e p p iliç ç ,^
m a s ı iç in y e m l e r e k a tıl a n ö s t r o je n h o r m o n u i n s a n la r d a ta h ­
m in e d il e m e y e n p r o b l e m l e r v e e ğ i l im l e r e s e b e b i y e t v e riy o r

B u t ü r ü r e t i m le r d e t a v u k la r a n e l e r y e d i r il d i ğ i n e d ik k at
e t m e k g e r e k m e k t e d i r . H i ç k im s e e s a s ı n d a a n c a k a ltı yedi
a y d a k e s i m l ik b o y u t a g e l e b i l e n b i r t a v u ğ u n n a s ıl o l u p d a 45
g ü n d e k e s i l e c e k b ü y ü k l ü ğ e u la ş tığ ın ı s o r g u l a m a z . H a l k a ra ­
s ın d a h o r m o n l u d e n il i r a m a b u n u n n e a n l a m a g e l d i ğ i ü z e ­
rin d e p e k d e d u r u lm a z .

B i z i m h o r m o n d iy e a d l a n d ı r d ı ğ ı m ı z d u r u m , a s l ın d a g e ­
n e t iğ i ile o y n a n m ı ş v e y a g e n e t i k a ç ı d a n m o d i fi y e e d ilm iş
d e m e k t i r . B i r c a n l ın ın g e n e t i ğ in i y e n i d e n d ü z e n l e y e r e k o
c in s i d e ğ i ş t i r m e k e n t e h lik e lis id ir . G ü n ü m ü z d e m a r k e tle r ­
d e u c u z e t k a t e g o r i s i n d e k i t a v u k la r i ş t e b u c in s t e n b ir ü re ­
t im le b u d e n li y a y g ın lık k a z a n d ıl a r .

Sıkıntı Tavuk Yeminde

T a v u k y e m i o la r a k b u g ü n g e n e t i ğ i d e ğ iş t i r i l m iş mısır,
s o y a , b u ğ d a y g i b i t a r ı m s a l ü r ü n l e r e g e n e t i ğ i y e n i d e n şe k il­
le n d i r il m i ş m i k r o p l a r v e b a k t e r i l e r l e ü r e t i l m i ş p r o t e in , vi­
t a m i n , e n z im , h o r m o n v e a n t i b i y o t i k l e r v e e t i n b o z u lm a ­
sın ı ö n le y e c e k n i tr a t n i tr it l e r v e f o r m a l d e h i t l e r k a tılm a k t a ­
d ır. D o l a y ıs ıy l a t a v u k e t i d iy e y e d i ğ i m i z şey, t a m a m e n suni
o la r a k t a s a r l a n m ı ş b i r ş e y d ir . B e s i n d iy e m i y o r u m . Çarçabuk
p i ş m e s i , l e z z e t i , r a f ö m r ü n ü n u z u n lu ğ u , t a v u ğ u n b e sle n d iğ *
b u y e m l e r d e n k a y n a k la n m a k t a d ır .

A y n ı ş e y y u m u r t a iç in d e g e ç e r l id i r . B u g ü n ç i ft l i k yum u r­
t a la r ın ın s a r ıs ı, d o ğ a l k ö y y u m u r t a l a r ın ın ş a n s ı n d a n dah a
p a r l a k v e k o y u r e n k li o la b iliy o r . Ç ü n k ü t a v u ğ u n y e m m e
s a n l ığ ı s a ğ l a y a c a k k a tk ı m a d d e l e r i d a h i k a tılıy o r .

216
 G e n l e r i y e n i d e n y a p ıl a n d ır ıl m ış b u t ü r d e n g ıd a l a r ın i le ­
ride i n s a n lığ ın t a b i a t ı n d a n e g i b i d e ğ iş ik l ik l e r e y o l a ç a c a ğ ın ı
henüz b i l e m i y o r u z . F a k a t h e r g ü n y e n i b i r h a s t a l ığ ın o r t a y a
ç ık m ası, i n s a n la r d a k i k ıs ır lık o r a n ın ın h e r g e ç e n g ü n b i r a z
daha y ü k s e lm e s i , p s i k o l o ji k r a h a t s ız l ık l a r ın b u d e n li v a y g ın -
|,k k a z a n m a s ı, ç a r p ık v e h i l k a t g a r i b e s i d o ğ u m la r ı n z i y a d e ­
leşm e si, g e l e c e k t e o l a b i l e c e k l e r k o n u s u n d a b i z e b i r p a r ç a
ışık tu tu y o r . A m a h e r h a l d e b e ş o n yıl s o n r a b u t ü r g ı d a l a r ı
k ullan ıyo r o lm a n ın n e s n e l s o n u ç l a r ın ı d a g ö r e c e ğ iz .

Ş ü k ü r ki so n z a m a n la rd a , b u k o n u y a d e ğ in e n , ta m a m e n
talııl v e s e b z e le r l e b e s l e n e n v e d o ğ a l s e y r in d e b ü y ü y e n t a ­
vuk ü r e tim i iç in d ü ğ m e y e b a s a n v e b u a l a n a e l a t a n g i r i ş i m ­
cilerim iz d e v a r. B a z ı t a v u k ç ift lik le r i, G M ü r ü n ü y e m l e r y e ­
rine, d o ğ a l y e m le r le y e t iş tir ic ilik y a p m a y a b a ş l a d ı la r . B u , ü l ­
kem iz in s a n ı a d ın a iyi b i r g e l i ş m e d ir .

YUMURTA
P r o te in , d o y m a m ış y a ğ v e m i n e r a l k a y n a ğ ı o la n y u m u r ­
ta tüm k a n g r u p l a r ı iç in b u l u n m a z b i r n im e tt ir . Y u m u r t a
aynı z a m a n d a in s a n v ü c u d u y l a u y u m ­
lu bir p r o t e i n k a y n a ğ ıd ır . K o le s t e r o l Taze yumurta
yapm az, k a lb i z o r la m a z . T a b ii s ö z ü n ü son derece faydalı
f iğ i m iz y u m u rta , d o ğ a l y o ld an b e s ­ bir besindir.
lenen t a v u ğ u n y u m u r t a s ıd ır . Y o k sa Yumurtanın en ideal

tfan sge n ik y e m le r le b e s l e n e n b i r ta -
tüketim zamanı,

Vuğun y u m u r t a s ı d a e n a z e t i k a d a r
1-3 günlük olanıdır.

'ehlikeli v e z a r a r lıd ır . Uygun şartlarda

korunduğu takdirde
I Taze yumurta son derece fayda-
8-10 günlük yumurta
1 bir besindir. Yumurtanın en ideal da yenilebilir.

217
 C an B oğazdan Ç ikak

✓ siifa ola n balık t ü k e t i m z a m a n ı, 1 -3 g ü n l ü k o la n ıd ır

etini in sa n a zararlı U y g u n ş a r t l a r d a k o r u n d u ğ u t a k d ir d e
ha le getiren 8 - 1 0 g ü n l ü k y u m u r t a d a y e n ile b ilir.
alışkanlıkların
10 g ü n d e n d a h a b a y a t v e b e ş d a ­
en kötüsü, b alık
k i k a d a n d a h a f a z l a k a y n a t ılm ış veva
yerken su içmektir.
p i ş i r i lm i ş y u m u r t a b ü n y e iç in fa y d a ­
M a h za fayd a ola n
d a n ç o k z a r a r d ır . U z u n s ü r e b u z d o ­
p e k ço k b e sin
l a b ı n d a b e k l e m i ş v e y a p a s t ö r i z e e d il­
d o la yı zara ra
m i ş y u m u r t a l a r ın p r o t e i n i k a n a k a rış­
d ö n ü şe b ilm e k te d ir
t ığ ı t a k d i r d e a ğ ır z e h i r l e r g i b i işle v g ö ­
m ektedir. r e b i li r v e k a n ı z e h ir le y e b ilir . B a y a t yu­
m u r t a , b ö b r e k le r i k ö t ü e t k il e r v e v ü ­
c u t t a k a lıc ı a l e r j ik e t k il e r m e y d a n a g e ­
tirir. S a f r a k e s e s i n i n a s i t , ç a m u r v e t a ş t u t m a s ı n d a ç iftlik yu­
m u r t a s ın ın - ö z e ll i k l e s a r ıs ı- r ıl ü b ü y ü k t ü r . T a z e lik v e b a y a t­
lık f a k t ö r ü a s l ı n d a h e r g ı d a i ç in d ik k a t e d il m e s i g e r e k e n bir
h u s u s t u r . Ö r n e ğ i n y e ş il y a p r a k l ı s a l a t a s e b z e le r i t a z e halde
t ü k e t i l d i ğ i n d e b a ş l ı b a ş ı n a ş i f a k a y n a ğ ı i k e n y ap r a k la n n ın
s a r a r m a s ı d u r u m u n d a b ü n y e iç in t o k s i n ( z e h ir ) e t k is i yapar.

Y u m u r t a n ın t a z e o l u p o lm a d ığ ın ı a n l a m a n ın e n k estir­
m e y o lu , t u z l u s u y u n iç in e k o y m a k t ır . T a z e y u m u r t a tuzlu
s u y u n d i b i n d e k a lır . E ğ e r d i k d u r u y o r s a b a y a t l a m a y a b a şla ­
m ış , ü s t e ç ık ıy o r s a b a y a t l a m ı ş d e m e k t i r .

BALIK
B a l ı k b e y a z e t n e v i n d e n d ir v e t ü m k a n g r u p l a r ı iç in şife
d ır. B u n u , “Deniz avlan size helal kılındı. " ( M a i d e , 9 6 ) a>'e
t in d e n a n l a y a b i l iy o r u z . A n c a k y a p ıl a n i n c e l e m e l e r v e ç a
m a la r g ö s t e r m i ş t i r k i h e r b a l ık e t i h e r b ü n y e d e a y n ı k o a>

lık t a h a z m o l u n m u y o r .

218
 M e s e l a h a m s i , k a lk a n a , ç u p r a v s . , A g r u b u in s a n la r d a
kırm ızı e t g i b i h a z ım s ız l ığ a n e d e n o la b iliy o r . B u k it a b ın s o ­
n u n da h e r b i r k a n g r u b u n u n h a n g i y iy e c e k le r i y iy e b ild iğ i­
ni, h a n g ile r in in z a r a r lı, h a n g i le r i n in fa y d a l ı o ld u ğ u n u b ir l is ­
te h a l i n d e b u l a c a k s ın ız . O r a d a g ö r e c e k s i n i z k i h e r b a lık ,
her b ü n y e t a r a f ı n d a n r a h a t h a z m e d i l e m i y o r . D o l a y ıs ıy l a h e r
gıda g ib i b a l ık y e r k e n d e m i z a ç ile u y u m lu o la n l a r ı te r c ih
ed ilm elid ir. A k s i d u r u m d a s i z b e y a z e t y e d iğ in iz i v e s a ğ l ı k ­
lı b e s le n d iğ in iz i z a n n e d e r k e n m i d e n i z o n u h a z m e d e m e d i ğ i
için s iz e z a r a r v e r e b i le c e k b i r b e s i n m a d d e s i t ü k e t m i ş o lu r ­
sunuz.

M id y e v e v a t o z g ib i d ip t e m iz liğ i y a p a n d e n i z h a y v a n la r ı;
d e rin le rd e y a ş a m a l a r ın d a n d o l a y ı t a b i a t l a r ı n d a c i d d i o r a n ­
da k u r ş u n b a r ın d ır ır la r . K e z a t a r a t o r ile y e n m e s i u y g u n g ö ­
rülen b a lık la r , a ğ ır m e t a ll e r i ç e r e n d e n iz h a y v a n l a r ı c i n s i n ­
den o ld u k l a r ı iç in s a r ı m s a k , e k m e k iç i v e y o ğ u r t k a r ış ım ı
olan tarator s o s u y la y e n ir le r k i o n la r d a n v ü c u d a y ü k l e n i le ­
cek a ğ ır m e t a lle r in z a r a r ı t e l a fi e d il s in .

Ş if a o la n b a l ık e t in i i n s a n a z a r a r l ı h a l e g e t i r e n a l ı ş k a n ­
lıkların e n k ö t ü s ü , b a l ı k y e r k e n s u i ç m e k ti r . B a l ı k e k m e k
İkilisi d e t ıp k ı e t ile e k m e k y e m e k g i b i z a r a r l ı d ı r f a k a t b a ­
lıkla b ir lik t e s u v e y a o n u n d a h a t e h l i k e l is i o la n r a k ı iç m e k ,
sad ece k a n ı d e ğ il k a r a c i ğ e r i d e i f l a s a s ü r ü k l e r .

SÜT
S ü t f ıtr a ttır . M i r a ç s ı r a s ı n d a C e b r a i l ( a s ) P e y g a m b e r
fe n d im iz ( s a v ) ’e b i r t a s t a s u , b i r t a s t a d a s ü t g e t i r d i v e
1 'sin d e n b i r i n i a l ıp i ç m e k t e o n u m u h a y y e r b ır a k t ı. P ey -
fftm b erim iz ( s a v ) s ü t ü a l ıp i ç in c e C e b r a i l , “fıtratı tercih et-
"* "d e d i.

219
 C an B o g a zim n Ç ika k

E v e t , s ü t fıtr a ttır . İ n s a n ın y a p ı t a ş ın ı o l u ş t u r a n ilk g ıd a ­

d ır. A y n ı z a m a n d a s ü t k a r d e ş l i ğ i d iy e b i r h u k u k u d a v a r e d i­
yor. A y n ı a n n e d e n s ü t i ç m e k , g e n e t i k o l a r a k f a r k lı ik i kişiyi
İ s l a m h u k u k u n d a k a r d e ş k ılıy o r. İ n s a n ı n y a p ı t a ş l a r ın ı o lu ş ­
tu rm a sı a ç ısın d a n b u k a d a r m ü h im d ir.

i k i y a ş ın a k a d a r in s a n iç in z a r u r i o la n y e g â n e g ıd a an n e
sü t ü d ü r . O d ö n e m , ç o c u k t a ş e k l î v e fıtr î y a p ıl a n m a d e v am
e t t iğ i n d e n d o la y ı C e n a b - ı H a k a n n e s ü t ü n d e n b a ş k a b ir ş e ­
y in ç o c u ğ a v e r ilm e s in i u y g u n g ö r m e z . Z a t e n ç o c u ğ u n y ap ı­
sı d a o n u k a ld ır m a z . A y rıc a ç o c u ğ u n k im i u z u v la r ı d o ğ u m ­
d a n s o n r a g e liş im in i a n n e s ü t ü iç e r iğ iy le t a m a m l a d ığ ı için bu
e s n a d a s ü t y e r in e b a ş k a g ı d a l a r v e r ilm e s i b u g e liş im sü recini
d e s e k t e y e u ğ r a tır . Ö r n e ğ in b ö b r e k g e liş im i, b u t ü r d e n h a s­
s a s b i r g e liş im d ir . B e b e k l i ğ i n d e a n n e s ü t ü n ü k ıs a s ü r e içen ­
ler, y e t iş k in lik le r in d e b ö b r e k r a h a ts ız lık la r ın a d a h a yatkındır.

İ n s a n l a r a e n y a r a r lı s ü t k e ç i v e k o n u y u n a ğ ız s ü t ü d ü r .1’
B u y a ş d ö n e m in d e ayn ı a n n e n in s ü tü n ü e m e n le r, hü km en
k a r d e ş o l u r v e f ıt r a t e n b i r b ir iy le e v l e n m e s i h a r a m o la n bir
y a p ı k a z a n ır l a r . İ s t e r s e f a r k lı a n n e v e b a b a d a n d o ğ m u ş o l­
s u n l a r ... S ü t ü n i n s a n ü z e r i n d e k i e t k is i b u k a d a r d e rin d ir.

B a z e n k im i a n n e l e r in s ü t ü k e n d i ç o c u ğ u n a a ğ ır g e le b i­
lir. B u g ü n e k a d a r b u n u n n e d e n i p e k b i l in e m e z d i. F a k a t b u ­
g ü n b i l iy o r u z k i ç o c u ğ u ile f a r k lı k a n g r u b u n d a n (m iz a ç ta n )
o la n b i r a n n e n i n s ü t ü ç o c u ğ u n a b a z e n a ğ ır g e le b ilir . Sıfır
k a n g r u b u n d a n b ir a n n e n in ç o c u ğ u n u n , A g ru b u n d a n o
d u ğ u n u v a r s a y a lım . İ ş t e ş u a n n e n i n s ü t ü ç o c u ğ u n a ağ ır ge
leb ilir . B u d u r u m d a ç o c u ğ a b i r s ü t a n n e s i a r a m a k ge re k e
bilir. F a k a t g ü n ü m ü z a n n e l e r i, ç o c u k l a r ın ı k e n d i sü tle ri ı <•
e m z ir m e k y e r in e y a p a y s ü t le r i v e f a b r i k a s y o n g ıd a l a r ı tere

13 Nitekim bu hayvanlar için de geçerlidir. Yavrunun gelişmesini tamaH1*

bilmesi için ilk süt olan ağız sütünü bol emmelidir.

220
e d iy o rla r. V e b i l m e d e n o z a v a llı ç o c u ğ u , ö z e l l i k l e y e t iş k i n l i ­
ğ in d e b i r ç o k h a s t a l ı ğ a a ç ık h a l e g e tir iy o r la r .

G e l e n e k s e l t ıp ile m e ş g u l o la n b i r h e k i m , d a h a ilk b a k ı ş ­
ta b ir ç o c u ğ u n a n n e s ü t ü n ü y e te r li m i k t a r d a e m i p e m m e d i ­
ğini k e s t ir e b ilir . Ç ü n k ü k ız ç o c u ğ u n u n e n a z 1 8 - 2 0 ay, e r ­
kek ç o c u ğ u n u n i s e t a m ik i s e n e a n n e s ü t ü n d e n b a ş k a b ir
gıda a l m a m a s ı g e r e k iy o r . E ğ e r y e t e r i n c e a n n e s ü t ü e m m e -
ın işse , o ç o c u ğ u n b a ğ ış ık l ık s i s t e m i n in g e l i ş i m i y a r ım k a lı-
vor.. B ö b r e k , k a r a c i ğ e r , s a f r a k e s e s i v e k e m i k s i s t e m i n d e
ciddi a r a z la r g ö r ü le b iliy o r .

Süt İçecek Değildir

İn san , iki y a ş ın d a n so n ra m id e s in d e k i “süt hazım
sistemi”ni k a y b e d e r . B u , a n n e s ü t ü d a h il t ü m s ü t l e r iç in g e -
çerlidir. B u y a ş ta n s o n r a s ü t , s a d e c e k e n d i i ç in d e k i m i k r o p ­
lar v e b a r s a k t a k i b a k t e r i l e r s a y e s i n d e h a z m o l u n u r .

S ü t d e b a l g ib i K u r ’a n ’d a a n ıla n m u c iz e v i v e ş if a lı b i r g ı d a ­
dır. T a b i b iz im k u lla n d ığ ım ız h a liy le d e ğ il, i n e k d e d a h il t ü m
sütlerin v ü c u t iç in ş if a o lm a s ı , o n u n s a ğ ıl d ık t a n e n f a z l a s e k i z
on d a k ik a iç in d e v e h iç b ir iş l e m e t â b i t u t u l m a d a n iç ilm e s iy ­
le m ü m k ü n d ü r. Ç ü n k ü s ü t , y e n i s a ğ ıl d ığ ın d a h a z m ı k o l a y la ş ­
tıran m ik r o p la r v e e n z im le r içerir. N i t e k i m e s k i z a m a n l a r d a
özellikle G ü n e y d o ğ u A n a d o l u v e S u r iy e m ın t ık a s ın d a ik in d i
s aatlarin d e s a ğ ım lık h a y v a n la r s o k a k l a r a ç ık a rılır, t a z e s ü t iç-
n e k iste y e n le r e o h a y v a n la r d a n s a ğ ıl ıp iç ir ilird i.

B e k le y e n s ü t t e , z a r a r l ı m i k r o p l a r ü r e m e y e b a ş l a r . O v ü z -
den d e o n u n k a y n a t ılm a s ı g e r e k ir .S ü t k a y n a t ıld ığ ın d a iç in -
^ k i k ıy m e tli b a k t e r i l e r i n b ü y ü k b i r k ıs m ın ı k a y b e d e r . Ç ü n -
s ü tü n h a z m e d i l m e s i n i v e v ü c u t iç in y a r a r lı o lm a s ı n ı s a ğ -
aVan t ü m b a k t e r i l e r 4 3 - 5 4 d e r e c e d e ö lü r le r v e b ö y le li k le
^ d e s ü t o lm a ö z e l l i ğ i n i k a y b e d e r . B u n a r a ğ m e n s ü t le r i n
k a t ı l m a s ı z o ru n lu d u r.

221
 C an Bot .az imn Ç ikak

S ü t ü h a z m e d e n s i n d i r im s i s t e m i m iz in 2 y a ş ı n d a n i tib a ­
re n y o k o ld u ğ u n u ; k a y n a t ıla n s ü t t e , h a z m ı s a ğ l a y a c a k b a k ­
t e r ile r in ö ld ü ğ ü n ü , ö n c e k i b ö l ü m l e r d e i f a d e e t m i ş t ik . B ö y ­
le o lu n c a s ü t ü n h a z m e d i l m e s i işi, b a r s a k l a r d a k i b a k t e r i l e ­
re d ü ş ü y o r .

H a y a t ı n d a b i r k e r e d e o l s a a n t i b i y o t i k k u l l a n m ış b i r in ­
sa n ın b a r s a k l a r ı n d a k i f a y d a l ı b a k t e r i l e r i n d e z a r a r l ı b a k t e ­
r ile r le b i r l i k t e y o k o l d u k l a r ın ı d ü ş ü n ü r s e k , iç ile n s ü t ü n v ü ­
c u t t a r a f ı n d a n h a z m e d i l m e s i n i n n e k a d a r z o r h a l e g e ld iğ in i
a n l a m a k z o r d e ğ il .

A n t ib i y o t i k k u l l a n m ış i n s a n l a r d a s ü t h a z m o l u n a m a y a c a -
ğı iç in b a r s a k l a r d a b o z u l m a y a b a ş l a r . V ü c u t b o z u l a n s ü t t e ­
ki k a ls iy u m d a n y a r a r l a n a m a z . B a r s a k l a r d a b o z u l a n s ü t , v ü ­
c u t t a p e k ç o k s ık ın t ıy a s e b e b i y e t v e r i r

Sütün Sebep Olduğu R ahatsızlıklar

S a f b i r ş i f a k a y n a ğ ı o la n s ü t ü n y a n lış ş e k i l d e t ü k e t ilm e ­
s i n d e n v e b a r s a k l a r d a ç ü r ü y ü p b o z u l m a s ı n e t i c e s i n d e o r ta ­
y a ç ık a n r a h a t s ı z l ı k l a r d a n b a z ıla r ı:

S V ü c u tta a ş ın b a lg a m b irik m e si,

S D a m a r v e k e m i k l e r d e k ir e ç l e n m e ,

S K e m i k e r im e s i ,

S K a r a c i ğ e r , d a l a k v e d a m a r l a r d a t ık a n m a ,

S G ö z d e k a ta r a k t,

S S a fr a k e s e s in d e v e b ö b r e k le r d e ta ş,

S V ıt ilig o , s e d e f , d i ş ç ü r ü m e s i v e d i ş e t i h a s t a l ı k l a n - ° z e ^
lik le d e S ı f ı r v e A g r u b u n d a k i l e r d e - v e d a h a n i c e s i -
 Hiç Süt Tüketm eyecek miyiz?
P e k i b u d u r u m d a h iç s ü t t ü k e t m e y e c e k m i y i z ? B u s a ­
tırla rd a n b ö y le b i r s o n u ç ç ık a r ıl m a s ın . H e r ş e y g i b i s ü t ü d e
u su lü n e u y g u n t ü k e t m e y i ö ğ r e n e c e ğ iz . B i r k e r e s ü t ü n n a ­
sıl sin d ir ild iğ i b i l in d ik t e n s o n r a o n u u s u l ü n e u y g u n b i ç i m ­
de tü k e t e b ilir iz . Ö n c e l i k l e s ü t le b i r l i k t e o n u n h a z m ı n a k o ­
la y la ştıra c a k y a r d ım c ıl a r a lın a b ilir . Ö r n e ğ i n s ü t e b i r m i k t a r
ze n cefil v e ta r ç ın k a t a r a k k u l l a n a b il i r s in i z . B u g ü n b i r g e ­
lenek h a l i n d e u y g u la n a n s ü t lü t a tlıla r ın ü z e r i n e t a r ç ın k o ­
nu lm ası, o n u n h a z m ın ı k o l a y la ş t ır m a k a m a c ıy l a i c a t e d il m i ş
güzel b ir u y g u la m a d ır .

Sü t tü k e tirk e n u n u tm a m a k g e r e k e n b ir d iğ e r m ü h im h u ­
sus ise s ü t ü n "içecek” k a t e g o r is in d e değil, “yiyecek” s ı n ı f ı n ­
dan b ir b e s i n o ld u ğ u d u r . Y an i s ü t , s u g i b i i ç t i k t e n v e v ü ­
cut s ıc a k lığ ın a e r iş t i k t e n h e m e n s o n r a b a r s a k l a r a g e ç e n b i r
"sıvı” d e ğ ild ir . H e m a ğ ı z d a h e m m i d e d e v e t a b ii d a h a ç o k
da b a r s a k l a r d a t â b i t u t u l d u ğ u b i r d iz i a y r ış t ır m a iş l e m l e r i
vardır h a z m o l u n m a s ı iç in .

O y ü z d e n s ü t i ç e r k e n , ö n c e l ik l e o n u a ğ ı z d a b i r m ü d d e t
tutm ak v e a ğ ız iç i ö n s i n d i r im i ş l e ­
m inden g e ç i r m e k g e r e k . S ü t iç tik t e n
sonra h ız lı h a r e k e t e t m e k v e y a o n u
sonra hızlı hareket
etmek veya onu
su gibi t e p e y e d ik i p lık ır lık ır i ç m e k ,
su gibi tepeye
sadece v ü c u t t a b a l g a m ın a r t ır ılm a s ı-
dikip lıkır lıkır
na h iz m e t e d e r . T a b i b i r d e b ö b r e k v e
içmek, vücutta
Safra ta ş la r ın ın o l u ş u m u n a . ..
balgamın artmasına
S ü tte d ik k a t e d i l e c e k en ön em -
ve böbrek ve
' ^ u s , i ç tiğ im iz s ü t ü n k a r ış ık o lm a - safra taşlarının
j^asıdır. Y an i m ü m k ü n m e r t e b e t e k oluşumuna sebep
ay v a n d an a l ın a n s ü t t ü k e t i l m e li d ir . olur.

223
 C an B ocazimn Ç ikak

y / s o t içtikten D o l a y ıs ıy l a p i y a s a d a s a t ıl a n v e p a s t ö ­
sonra hızlı hareket r iz e d iy e b ilin e n s ü t le r i i ç m e k , fay d a-
etmek veya onu su d a n ç o k z a r a r d ır . O t ü r s ü t le r e n faz la
gibi tepeye dikip k a y n a t ılıp y o ğ u r t y a p ıla b ilir .
lıkır lıkır içmek,
vücutta balgamın
Hayvanların da Mizacı Var
artmasına
E s k i t ıp b ilg in le r i, s ü t ü n y ap ısın ın ,
ve böbrek ve
safra taşlarının o n u n e l d e e d il d iğ i h a y v a n ın h u y u ve

oluşumuna sebep s u y u ile y a k ın d a n ilg ili o l d u ğ u n a h ü k ­

olur. m e t m iş le r . N a s ı l k i h e r a n n e n i n sü ıü
y a v r u s u n a u y g u n o lm u y o r s a h e r h ay ­
v a n l a r ın s ü t ü d e h e r k e s iç in uygun
d e ğ il d ir . B u g ü n ü n i n s a n ın a k a b u l e d il m e s i z o r g e l s e d e hay­
v a n la r ın d a b i r m i z a c ı v e t ıp k ı i n s a n la r d a o l d u ğ u g i b i far k ­
lı k a n g r u p l a r ı v a r d ır . D o l a y ıs ıy l a o m i z a ç t a n ( o k a n g ru ­
b u n d a n ) e l d e e d il e n s ü t , a n c a k a y n ı m i z a ç t a k i i n s a n a fay­
d a s a ğ la r .

B u , s e b e p l e h e r i n s a n a h e r i n e ğ in s ü t ü iyi g e l m e z . A n cak
k e n d i s i ile a y n ı m i z a ç t a o l a n i n e ğ in s ü t ü n ü tü k e t e b ilir . Ç ü n ­
k ü i n s a n la r g i b i h a y v a n l a r ın ( v e t a b i b i t k i l e r i n ) d a m iz a ç la ­
rı v a r d ır . B u y ü z d e n h e r c o ğ r a f y a n ın h a y v a n ı, e n ç o k o c o ğ ­
r a f y a n ın i n s a n ın a y a r a r l ıd ır ; e t iy le s ü t ü y l e ... B u g ü n is e d ü n ­
y a n ın f a r k lı y e r l e r i n d e g e t i r i le n h a y v a n ır k la r ı b ir b ir iy le aşı­
l a n a r a k t ü m d ü n y a d a t e k ır k h a y v a n a d o ğ r u b i r g i d i ş a t var.
H e r c i n s i n ü s t ü n ö z e l l i k l e r i (iy i s ü t v e r m e s i , e t i n in iyi o lm a ­
sı, h ız lı y e t iş m e s i v s ) a y ı k l a n a r a k , g e n ç a l ış m a l a r ı ile karm a
c i n s l e r o lu ş t u r u l u y o r .

O y s a a s ır la r v e ik lim , h a y v a n la r ı v e b i t k i l e r i , z a m a n ıçın
d e , h e r b i r t o p r a k t a , a n c a k o t o p r a k t a y a ş a y a n l a r a fa y d a ' e
r e c e k y a p ıy a k a v u ş t u r m u ş t u r . A n a d o l u ’n u n k a r m a in e ğ i. tÜ

224
tik k e ç i s i , k a r a k o y u n u v e k e ç i s i , b u g ü n h e m e n h e m e n y o k
o lu p g itm iş t ir .

D i y a r b a k ı r ’ın k a r p u z u , T r a k y a ’n ın k a v u n u , A y d ın ’ın i n ­
ciri, G a z i a n t e p ’in fıs t ığ ı , İ s l a h i y e v e B e s n i ’n in ü z ü m ü , T o -
ro sla r ın e t i v e k e k iğ i , E r z u r u m ’ u n d a n a s ı , A n k a r a ’n ın t if t ik
k e ç isi, M a r a ş ’ın b i b e r i v e k e ç i s i , M i s i s ’in a y r a n ı, Ç o r u m ’u n
n o h u tu v e le b l e b is i v e s a i r e , h e p s i y o k o l u p g id iy o r la r . A r ­
tık h e r y e r d e b ü t ü n t a d l a r b i r o ld u . O y ü z d e n d e in s a n ım ız
h asta v e m u t s u z . . .

İ n s a n o ğ l u n u n fıtr a tın a e n u y g u n s ü t , a n n e s ü t ü n d e n s o n ­
ra k e ç i s ü t ü d ü r . P e y g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) ’in s ü t iç tiğ i v e
süt iç m e y i t e ş v ik e t t iğ i b ilin ir. A m a o n u n iç tiğ i s ü t , t e k h a y ­
vanın s ü t ü id i v e s ü t ü , s a ğ ıl d ık t a n h e m e n s o n r a i ç e r l e r d i . . .
B u g ü n i s e ş e h i r l e r d e k i e n t a z e s ü t ik i g ü n l ü k t ü r . .. v e h e p ­
si d e p a s t ö r i z e d i r .

Kimlerin Süt Tüketmesi Sakıncalıdır?

S ü t , ş u i n s a n la r iç in z a r a r lıd ır :

^ Vücudunda tümör ve ur bulunanlar,

/ K a n s e r h a s ta l a r ı,

/ Karaciğer ve dalağı hasta olanlar,

/ Böbrek hastaları,
/ Deri hastalığı bulunanlar,
Migren ve sık sık baş ağrısı çekenler,
Kulak çınlaması ve baş dönmesi yaşayanlar.
Bu insanlara fayda sağlayacak bir süt varsa o da deve sü-
tÜC*ür--- Ancak ülkemiz şartlarında deve sütünün temini,
i!or bir ihtimaldir.
 C an Bor. a /.dan Ç ı

YOĞURT
Y u k a r ıd a n b e r i s ü t le ilg ili iz a h l a r ım ız , s ü t ü n s ü t o la r a k
t ü k e t i m in i n s a k ın c a l a r ın a d a i r d i . D o l a y ıs ıy l a a r t ık y a p ıla c a k
ş e y ; s ü t ü s ü t o la r a k t ü k e t m e k t e n z i y a d e , o n u b i r t ü r m aya-
l a m a i ş l e m i n d e n g e ç i r e r e k s i n d i r im e h a z ır g ı d a l a r a d ö n ü ş-
t ü r m e k tir .

Y o ğ u r t, b u m a y a l a m a iş l e m i n i n e n fa y d a l ıl a r ın d a n d ır . E l ­
b e t t e p i y a s a d a g ü n l e r c e b e k l e d iğ i h a l d e e k ş i m e y e n , b o z u l­
m a y a n k a tk ıl ı y o ğ u r t l a r d a n s ö z e t m i y o r u m . H a k i k i y o ğ u n ,
g e r ç e k m a y a ile m a y a l a n a n v e i ç in d e h i ç b i r k o r u y u c u kaik ı
m a d d e s i iç e r m e y e n y o ğ u rttu r.

E n iyi y o ğ u r t e v d e d o ğ a l m a y a ile h a z ır l a n a n y oğ u rttu r.

Y o ğ u rt y ü k s e k b i r a n t i o k s i d a r d ı r . E s a s ı n d a u z u n y aşa m ış
t ü m i n s a n la r ın - b a ş k a c a y e d i k l e r i f a r k lı f a r k lı ş e y l e r o ls a da-
te m e l te k m ü şte re k le r i, y o ğ u rttu r.

S a l a t a l ı k l a y e n ile n y o ğ u r t (y a n i c a c ık ) y ü k s e k a t e ş i d ü ş ü ­
r ü r v e v ü c u t ıs ıs ın ı d o ğ a l ö l ç ü s ü n e g e tirir.

Y o ğ u r t s o ğ a n ile b i r l i k t e y e n ilir s e iyi b i r e n f e k s i y o n g id e ­

ric isid ir . Ö z e l l i k l e s o ğ u k a l g ın lığ ın ın h e m e n b a ş la n g ıc ın d a ,
s o ğ a n ı h a v a n d a e z i p y o ğ u r d a k a r ış t ır ıp y e m e k , s o ğ u k algın­
lığ ın ı g i d e r m e y e iyi b i r ç a r e d i r .

Y o ğ u r t s u y u , k a n ı v e k a r a c i ğ e r i t e m iz le r . D a l a k t a k i tıka­
n ık lık la r ı v e b ö b r e k t a ş l a r ın ı e r it m e y e y a r d ım c ı o lu r .

Y o ğ u r t s u y u a ç k a r ın l a b i r s ü r e i ç ilm e y e d e v a m edilir
s e , ö z e l l i k l e a n ti b i y o t i k l e r i n k u l l a n ım ın d a n s o n r a b a r sa k ja r
d a m e y d a n a g e l e n t a h r i b i t a m i r e d e r . Y o ğ u r t s u y u ile b ir ı '
t e s a r ı m s a k d iş le r i d e y u t u lm a y a d e v a m e d il i r s e s ü r e ç
d a k ı s a l ı r . ..

226
 PEYNİR
P e y n ir s ü t ü r ü n le r i i ç in d e s ü t t e n s o n r a h a z m ı e n z o r o la n -
Jır. S ü t ü n s u y u n u n a y r ış t ır ılm a s ıy la e l d e e d il d iğ i iç in h a z m ı
ağırdır. O y ü z d e n p e y n ir in t ü k e t i l e c e ğ i s o f r a d a m u t l a k a y e ­
şillik b u l u n m a l ı. D o m a t e s , s a l a t a l ı k v e y e ş il y a p r a k l ı s e b z e ­
lerle b ir lik t e y e n ilir s e h a z m ı b i r p a r ç a k o la y la ş ır .

P e y n irin f a z l a t ü k e t i l m e s i d e t ıp k ı s ü t g i b i b a l g a m v e k i ­
re ç le n m e y e y o l a ç a r.

E n y a r a rlı p e y n ir k e ç i v e k o y u n p e y n ir id ir .

P ey n ir, s ü t v e s ü t ü r ü n le r in in y ü k s e k o r a n d a z a r a r v e r d i ­
ği in sa n la r , k a n g r u b u S ı f ı r o la n la r d ır . S ı f ı r g r u b u n d a o l a n ­
ların p e y n ir v e s ü t ü r ü n l e r i n d e n u z a k d u r m a l a r ı , s a ğ l ık a ç ı ­
sın d an iyidir.

S ıf ır g r u b u i n s a n la r illa d a p e y n ir y iy e c e k l e r s e k ü f l ü p e y ­
niri te r c ih e t m e lid ir le r . Y a d a p e y n ir i y e ş il y a p r a k l ı s e b z e ­
lerle tü k e t s in le r . H a f t a d a e n f a z l a 2 , b i l e m e d i n 3 k e r e v e
50-60 g r a m m i k t a r ın d a p e y n ir t ü k e t e b il i r l e r . F a z l a s ı o n l a ­
ra z a r a r v erir.

S ıfır g r u b u i n s a n l a r d a d a s ü t v e İnsan
peynirin çok tü k e tilm e si fa y d a d a n tereyağının
çok z a r a r d ır . S ü t ü r ü n l e r i y a ğ s ız o l- kendisine yarayıp
yaramadığını
m ası ş a r tıy la B ’le r e zarar v erm e z.
anlayabilir. Tereyağı
^■ağlı s ü t , B g r u p l a r ı n d a , z a m a n i ç e ­
tükettiğinde
n in d e b e y in d a m a r la r ın d a d a r a l-
midesinde bir
^ y a n e d e n o l a b i l m e k t e d i r . “ S i k lo -
ekşime veya
r° 2 d e n il e n b e y i n d a m a r l a r ı d a r a l- hazımsızlık problemi
* ‘ası> a l z a y m ır d a n p a r k i n s o n a h a t t a yaşıyorsa, bilsin
' ^O e k aa n
e k d aa rr u
ı ı zr aa n
n aa n koctalıL-loı-o
n h a s ta lık la r a n e- ki tereyağı ona
'k p o lur. yaramıyor.

22 7
 C an B oğazdan Ç ikar

TEREYAĞI
T e r e y a ğ ı d a in s a n lığ ın e n e s k i ç a ğ l a r ı n d a n b e r i k u lla n ıla -
g e l e n b ir g ıd a d ır . G e ç m i ş t e d a h a ç o k i la ç ü r e t i m in d e k u l l a ­
n ılm a k t a y d ı. T e r e y a ğ ı S ı f ı r v e B g r u p l a r ın a A v e A B ’le r k a ­
d a r z a r a r v e r m e z . A v e A B ’ l e r illa h a y v a s a l y a ğ y iy e c e k le r s e
s a d e y a ğ ı t e r c ih e t m e lile r .

M i d e v e b a r s a k l a r ı n r a h a t l a m a s ı n a v e s in d i r im s i s t e m i ­
n in s a ğ lık lı i ş l e m e s i n e y a r d ım c ı o lu r . V ü c u d u k u v v e t l e n d i ­
rir. A v e A B g r u p l a r ı iç in i s e t e r e y a ğ ı a ğ ır b i r g ı d a d ı r v e zor
h a z m e d ilir . A g r u p l a r ı n d a v e ö z e l l i k l e g e n ç l i k y ılla r ın d a g ö ­
r ü le n a k n e , s i v il c e v e ç ıb a n l a r , d a h a ç o k t e r e y a ğ ı t ü k e t i m in ­
d e n k a y n a k la n ır . T e r e y a ğ ı A v e A B g r u p l a r ı n d a b a z e n d a ­
m a r t ı k a n m a l a r ın a d a s e b e p o la b ilir .

İ n s a n t e r e y a ğ ın ın k e n d i s i n e > .ıra y ıp y a r a m a d ığ ın ı an lay a ­

b ilir. T e r e y a ğ ı t ü k e t t iğ i n d e m i d e s in d e b i r e k ş i m e v e y a h a z ım ­
sız lık p r o b l e m i y a ş ıy o r s a , b ils in k i t e r e y a ğ ı o n a y ar a m ıy o r.

A v e A B g r u p l a r ı illa d a t e r e y a ğ ı y e m e k i s t iy o r l a r s a biraz
b e k l e t i p k ü f l e n d i r s i n l e r . K ü f l ü t e r e y a ğ ın ın h a z m ı k o lay laşır.

SIVI YAĞLAR
S ıv ı y a ğ l a r b u g ü n m a a l e s e f i n s a n s a ğ l ığ ın ı t e h d i t ed en
u n s u r l a r ın e n b a ş ı n d a g e liy o r . İ l e r l e y e n s a y f a l a r d a h e r g ru ­
b a h a n g i sıv ı y a ğ ın y a r a r lı o l u p o lm a d ığ ın ı a n l a t m a y a çalı­
ş a c a ğ ı z f a k a t b u g ü n p i y a s a d a s a t ı l a n v e z e y t in y a ğ ın a g ° re
ç o k u c u z o l d u ğ u iç in - ö z e li k le d e k ız a r t m a l a r d a k o k m a d ı
ğ ın d a n d o l a y ı t e r c ih e d ile n - b o l c a t ü k e t i l e n sıv ı y a ğ la r ın m
s a n s a ğ lığ ı iç in z a r a r d a n b a ş k a b i r ş e y o lm a d ığ ın ı v u r g u *3
m a k g e r e k iy o r .

228
 P i y a s a d a m ıs ır y a ğ ı, a y ç iç e k y a ğ ı, b i l m e m n e y a ğ ı d iy e s a ­
tılan y a ğ la r , y a ğ b ile d e ğ il . Ç ü n k ü in s a n v ü c u d u n u n sıc a k lığ ı
en f a z la 3 7 d e r e c e d ir . İ n s a n v ü c u d u n u n h a r a r e t i 3 8 v e ü s t ü ­
ne ç ık tı m ı b i z o n a “ateş” d iy o r u z . B i r y a ğ ın in s a n iç in f a y d a ­
lı o la b ilm e s i iç in o n u n e n f a z l a 3 5 - 3 6 d e r e c e d e , y a n i v ü c u t
ısısı iç in d e ç ö z ü l e b i l iy o r o lm a s ı la z ım . O y s a ş u sıv ı y a ğ la r ın
iç in d e k i k a tk ı y a ğ l a n 4 5 - 5 5 d e r e c e d e a n c a k ç ö z ü le b iliy o r la r .

Ş ö y le b i r d ü ş ü n ü n . A y ç iç e ğ i ç e k i r d e ğ i n i n h a m k il o s u iki
lira o ls u n . B i r litr e y a ğ e n a z b e ş a ltı k il o ç e k i r d e k t e n e l d e
e d ile b ile c e ğ in e g ö r e g e r ç e k a y ç iç e ğ i y a ğ ın ın k il o s u n u n d a
az 10 lir a o lm a s ı g e r e k ir d i . A m a , b u g ü n m a r k e t l e r d e b i r k il o
ay ç içe ğ i o r t a la m a 3 - 4 T L c iv a r ın a s a t ıl a b il m e k t e d ir . D e m e k
ki o y a ğ s iz in s a n d ığ ın ız g ib i s a f a y ç e k ir d e ğ i y a ğ ı d e ğ il !

P e k i a y ç iç e ğ i d e ğ il s e n e d ir o h a l d e ?

A y ç i ç e ğ i v e y a m ıs ır y a ğ ı d iy e s a t ıl a n y a ğ l a r ın h e m e n h e ­
m en y ü z d e s e k s e n in e y a k ın ı - b e lk i d a h a f a z l a - d a h a u c u z
o lan k a n o l a v e b e n z e r i y a ğ la r la a y ç iç e ğ i y a ğ ın ın o l u ş t u r d u ­
ğu k a r ış ım l a r d a n m e y d a n a g e liy o r. Y o k s a o y a ğ l a r ın d a t ı p ­
kı z e y tin y a ğ ı g ib i h a m m a d d e s i ile o r a n t ılı b i r f iy a tın ın o l ­
m ası g e r e k ir d i .

S o n d e r e c e y ü k s e k ıs ıl a r d a ç ö z ü l e b i l e n , o y ü z d e n d e i n ­
san v ü c u t ıs ıs ı s ın ır la r ın d a ç ö z ü l m e y ip k ılc a l d a m a r l a r d a b i ­
riken v e s o n u n d a d a m a r la r ın t ı k a n m a s ı n a y o l a ç a n d a i ş t e
k an o la, p a l m i y e v e b e n z e r i y a ğ la r d ır . Ç o ğ u i n s a n h e m d e
‘Sıvı y a ğ k u l l a n ıy o r u m , o h a l d e s a ğ l ı k l ı y ı m !” z a n n e d e r e k
habire b u y a ğ la r ı t ü k e t i y o r v e b u n a r a ğ m e n k o l e s t e r o l , trig -
taerit, t a n s iy o n v e b e n z e r i r a h a t s ız l ık l a r d a n ş i k â y e t l e r i b i r
türlü b itm iy o r . M a a l e s e f h iç b e k l e n m e d i k a n l a r d a g e l i p in-
sam a lıp g ö t ü r e n e n f a r k t ü s le r i n e n b ü y ü k s e b e p l e r i n d e n
•ri d e - ö z e llik le S ı f ı r v e B g r u p l a r ın d a - sıv ı y a ğ l a r d ı r . ..

229
 C an B o i ';a z i >an Ç ik ak

BAL
K u r ’a n -ı K e r i m ’d e b a l , “Kuranın kendisi”n<\<zn sonra
“şifa" v a s fıy la a n ıl a n (Nahl, 69) t e k n im e tt ir . H i ç b i r ş e k ild e
ta k lit e d il e m e y e n v e a rıy a n e y e d i r il i r s e y e d i r il s i n t a b ia t ı b o ­
z u lm a y a n b i r n im e ttir .

Y a n lış b i r i n a n ış la , ş e k e r y e d i r il e n a r ıla r ın “şekerli bal yap.

tığı” s a n ılır a m a b u m ü m k ü n d e ğ il d ir . S a n ıl d ığ ın ın a k sin e ,
a r ıla r o ş e k e r l e r i b a l y a p m a k iç in d e ğ il , v a r lık la r ın ı s ü r d ü r ­
m e k iç in k e n d i b e s i n l e r i o la r a k k u lla n ır la r . T a b i b u b e y a z ş e ­
k e r, fıtr a t i t ib a r iy le ç i ç e k ö z ü n d e n b e s l e n m e s i g e r e k e n arıya
d a z a r a r v e r iy o r , o n la r ı ş e k e r h a s t a s ı y a p ıy o r . İ ş i n b u y ön ü ,
b iz im k o n u m u z u n d ı ş ı n d a . A r ı, y e d i ğ i b e s i n ş e k e r d e o lsa
o n u b a l y a p a c a ğ ı b i r i ş l e m e t â b i tu t u y o r . A n c a k in s a n la r , b a ­
lın m o le k ü l e r y a p ıs ın ı i n c e l e y ip o n a b e n z e r t a d v e a r o m a d a
b i r t a k ım ş e y l e r ü r e t i y o r la r v e s a h t e k â r lık l a o n u b a l d iy e s a ­
tıy o rla r. Y o k s a s a h t e k â r lı ğ ı y a p a n a r ın ın k e n d i s i d e ğ ild ir , in ­
s a n la r d ır . İ n s a n l a r e n f a z l a y a p a y k o v a n l a r v e p e t e k l e r h a ­
z ır la y a r a k a r ıy a z a m a n k a z a n d ır ıy o r la r , o k a d a r . S ü r e k l i glu-
k o z v e b e n z e r i ş u r u p v e t a tl ıl a r l a b e s l e n e n a r ıla r ın y ap tığı
b a l d a h i e n f a z l a y ü z d e 3 o r a n ı n d a s a k a r o z ih t iv a e d e b ilir .

Y a p ıla n b i r ç a l ı ş m a d a , a n l a r a 1 8 g ü n b o y u n c a y ü z d e 67
o r a n ın d a s a k a r o z ih t iv a e d e n ş e k e r ş u r u b u y e d ir ilm ış , b u ­
n u n s o n u n d a a r ıla r ın y a p t ığ ı b a l d a s a d e c e y ü z d e 3 o r a n ın ­
d a s a k a r o z b u l u n d u ğ u b e li r l e n m i ş t i r . Y a n i y ü z d e s ıf ır invert
ş e k e r i ih tiv a e d e n ç a y ş e k e r i n d e n y ü z d e 7 3 o r a n ı n d a invert
ş e k e r ih tiv a e d e n b a l y a p a n b i r m u c i z e d i r a n .

Balı Peteğiyle Alın

H a k ik i b a l a lm a k ist e n d iğ in d e p e t e k b a l a lm a k h e m e n
h e m e n y e te rlid ir. S ü z m e b a l l a r ın b a l o l m a m a ih tim a li* P e

230
tek b a l a g ö r e d a h a y ü k s e k t ir . Ç ü n k ü b u n l a r ın b i r k ıs m ı m a ­
a le s e f k im y a s a l y o l l a r d a n e l d e e d il e n v e b a l a r o m a lı , ş e k e r ­
len m ey i ö n l e m e k iç in d e i ç e r is in e lim o n a s i d i k a t ıl m ış r e ç e l ­
ler o la b il m e k t e d i r .

D o l a y ıs ıy la e ğ e r h a k i k i m a n a d a p e t e k b a lı a l ır s a n ız b a l
alm ış o lu r s u n u z . T a b ii k i a r ın ın ç i ç e k t o z u d e v ş ir d i ğ i a la n
ve o a l a n d a b u l u n a n ç i ç e k l e r i n t ü r ü b a l ın k ıy m e tin i a r t ır ır
veya a z a ltır. H e p s i b u .. . A y r ıc a e ğ e r s ü z m e b a l l a r s o ğ u k p r e s
ile d e ğ il d e s ıc a k p r e s ile s ık ıl a r a k e l d e e d il i y o r s a b a l , k e n d i
içe r iğ in d e n ç o k şe y i b u i ş le m e s n a s ı n d a k a y b e d i y o r . P e t e k
bal h e r d u r u m d a d a h a s a ğ lık lı b i r te r c ih .

A ld ığ ın ız b a lın h a k ik i o l u p o lm a d ığ ın ı a n l a m a k iç in siz -
lere b ir t a k t ik d a h a : B a l d a n b i r m i k t a r ı m e t a l k a ş ı ğ a k o y u p
ateşin ü z e r i n d e b i r s ü r e t u t u n , b a l o l u p o lm a d ığ ın ı a n l a r s ı ­
nız. Ç ü n k ü h a k ik i b a l ş e k e r g ib i y a n ıp k ö m ü r o l m a z , s a d e ­
ce eriy ik h a le g e lir.

B i r h a d i s t e P e y g a m b e r i m i z ( s a v ) , “Yeryüzünden ilk
kaldırılacak rahmet taundur, ilk kaldırılacak nimet de bal­
dır. " b u y u r u r .
Ve s a n ır ım b a l ın o r t a d a n k a lk m a
Aldığını z
zam an ı h a y li y a k la ş t ı. Z i r a i n s a n la r ı s ­
balın hakiki olup
rarla a r ıla n , s a h t e k â r lık y a p m a y a z o r ­
olmadığını anlamak
luyorlar v e ç o k ü r e t im y a p m a l a r ı iç in
için balı metal
°n la n n m e t a b o li z m a l a r ın ı bozacak
kaşığa koyup ateşin
c>nsten t a tl a n d ır ıc ıl a r v e ş u r u p l a r v e ­
üzerinde bir süre
riyorlar. A ş ı n ş e k e r y ü k l e m e s i y a p ı- tutun. Hakiki bal
lau in sa n la r ın p a n k r e a s ın ın b o z u l m a - şeker gibi yanıp
Sl gibi b ö y le b e s l e n e n a n n e s li d e g ü - kömür olmaz,
ntin b i r i n d e h a s t a o la c a k t ır . Y a n i b i z sadece eriyik hale
s° n u n d a e t y e d i r e r e k d a n a l a r ı d e l ir t i p gelir.

231
 C an B o ğ a zd a n Ç ika k

h a s t a e t t iğ i m iz g i b i a r ıla r ı d a d e ğ i ş i k ş u r u p l a r l a d iy a b e t h a s ­
ta s ı h a lin e g e t i r i r s e k -k i g i d i ş a t b ö y le o la c a ğ ı n ı n sin y alle ri-
ni v eriy o r - o z a m a n b u m ü b a r e k h a y v a n c ık l a r b i z i e b e d iy e n
t e r k e d e r le r . İ l k k a l k a c a k n i m e t b a l o l d u ğ u n a g ö r e y ü k se k
b ir ih t im a lle o g ü n l e r y a k l a ş m a k t a . B i r d ü ş ü n ü r , "İnsanoğlu
tamahı yüzünden cennetten kovuldu; şimdi de hırsı yüzünden
oraya dönemiyor." d e m i ş . .. N e k a d a r h a k lı b i r s ö z . A z m ik ­
t a r d a y e n m e s i h a l i n d e b i l e ş i f a o la n b i r n i m e ti , ç o k ç a t ü k e t ­
m e k h ır s ıy la , s a d e c e k e n d i g ıd a m ız ı z e h i r e t m e k l e k a lm ı­
y o r ; b u e k o s i s t e m i n b ü y ü k b i r t a n z i m c is i o la n a r ıla r ı d a h a s ­
ta e d e r e k k o c a b i r s i s t e m i ç ö k e r t i y o r u z . A r ın ın p o le n t o p l a ­
m a s a h a l a r ın ı k im y a s a l t a r ım ila ç la r ıy la b i r c e h e n n e m e d ö ­
n ü ş t ü r m e m i z d e c a b a s ı . ..

B a l ı n v e o n u ü r e t e n a r ın ın k ıy m e tin i b ile lim . O n l a r bu

d ü n y a iç in g e r ç e k b i r r a h m e t ti r ..

MEYVE VE SEBZELER
M e y v e v e s e b z e l e r ç i ğ t ü k e t i l m e li d ir d iy e c e ğ i m a m a h e ­
p i m iz b i l iy o r u z k i b u h e r z a m a n m ü m k ü n d e ğ ild ir .

B u b ü n y e n in s e b z e l e r d e n e n y ü k s e k v it a m in v e m in e ra li
a l a b il m e s i iç in m ü m k ü n m e r t e b e p i ş i r m e d e n y e m e k g e r e k i­
y or. S e b z e l e r i n h a z m ı k o l a y d ır v e s a ğ lık lı b e s l e n m e k iç in ye-
te r lid ir . M e y v e v e s e b z e l e r d e k i s u , o r g a n ik a s i t , m in e r a l ve
m i k r o e l e m e n t l e r v ü c u t iç in h e m t e m i z l e y ic i , a r m d ır ıc ı hem
d e ş i f a v e r ic i ö z e l l i ğ e sa h ip t ir .

P i ş i r i l e n s e b z e l e r s u y u n u , o r g a n ik a s i t le r i n i, p r o t e in le r i­
n i v e d o ğ a l y a p ıla r ım b ü y ü k o r a n d a k a y b e d e r l e r . H a z ım l a ­
rı d a z o r la şır .

Ö r n e ğ in , d o m a t e s v e ı s p a n a k s u y u ç i ğ t ü k e t i l m e y e d e ­
v a m e d il s e v ü c u t t a k i k ir e ç l e n m e l e r i g id e r ir , k a n s ız l ığ ı d ü

232
 Tı:,wı:ı. Y ivi.c i.ki.i.i

zeltir v e v ü c u t d ir e n c i n i artırır. A m a p i ş i r i le r e k y e n in c e b u
ö z e lik le r k a y b o l m a k l a k a lm a z , v ü c u d a z a r a r l ı h a l e g e lir le r .

D o ğ a l d o m a t e s ç i ğ d e n y e n i lm e y e d e v a m e d i l s e k e m i k
erim esini ö n le r . U z u n b i r a ç l ık y a p t ı k t a n s o n r a d o m a t e s
çiğden tü k e tilm e y e d e v a m e d ils e k a n s e r li h ü c r e ü r e t im i­
ni ö n l e r . ..

K u r u t u l m u ş m e y v e v e s e b z e l e r y e şil m e y v e v e s e b z e l e r
gibidir. Y e n ile c e ğ i z a m a n s u d a ı s l a t ıla r a k t ü k e t i l m e s i , k a y ­
n atılarak y e n m e s i n d e n d a h a y a r a r la d ır .

Meyve Bağımsız Yenmeli

M eyv e y e m e k k o n u su n d a en z iy a d e d ik k a t e d ilm e s i g e ­
reken şey, m e y v e n in b a ğ ı m s ı z y e n ilm e s id ir . A ğ ır y e m e k l e r i n
üzerine b i r d e m e y v e y e m e k , b i r ş i ş e ş a r a p d e v i r m e k g i b i
işlev g ö r ü r ! H a z m ı u z u n s ü r e n e tli v e k a r ış ık b i r m e n ü d e n
sonra, s in d ir im iç in u y g u n b i r s ü r e g e ç m e d e n ü z e r i n e h e ­
men m e y v e y e m e k , o m e y v e le r in m i d e d e m a y a l a m p a l k o ­
le, d a h a d o ğ r u s u a s i d e d ö n ü ş m e s i n e s e b e b i y e t v e rir . K i ş i ­
nin m iz a c ı v e h a s s a s i y e t l e r in e g ö r e b u a l ış k a n l ık , z a m a n i ç e ­
risinde ç e ş it li h a s t a l ık la r a v e h a t t a s i r o z a d a h i s e b e p o lu r . O
yüzden d e m e y v e y i m u t l a k a a ç k a r ın l a v e y e m e k t e n a y r ı a l ­
mak g e r e k i r . ..

M e y v e le r i m ü m k ü n m e r t e b e k a b u k l a n i le b i r l i k t e y e ­
m ekte y a r a r v a r. K a t ı m e y v e l e r s ı k ı l a c a ğ ı z a m a n s o y m a ­
dan k a b u k l a r ı ile b i r l i k t e s ı k m a k g e r e k ir . Ç ü n k ü m e y v e ­
c e ç o ğ u k e r e e n k ıy m e tl i k ı s ı m , k a b u ğ u n h e m e n a l t ı n ­
da yer alır.

M e y v e illa d a k a r ı ş ı k y e n e c e k s e m e y v e c i n s l e r in i n b ir-
lr' ile u y u m l u o l m a l a r ı n a d i k k a t e t m e k g e r e k ir . M e s e l a
MŞne ile k a r p u z u v e y a ş e f t a l iy i b i r l i k t e y e m e m e k g e r e k ir .

233
 C an B oc,azdan Ç ikak

A m a l im o n , g r e y f u r t v e p o r t a k a l v e y a v i ş n e ile k i r a z b i r l i k ­
te y e n e b ilir .

C in ste n m a k s a d ın n e o ld u ğ u n a n la d ın ız ...

Y in e , a y n ı c i n s o l d u k l a r ı h a l d e r e n k l e r i f a r k lı o la n m e y ­
v e le r i d e b i r l i k t e y e m e m e k g e r e k ir . M e s e l a y e ş il e l m a ile
k ır m ız ı e lm a y ı b i r l i k t e y e m e m e k la z ım d ır . S a r ı ü z ü m ile si­
y a h v e y a k ır m ız ı ü z ü m ü d e b i r l i k t e y e m e m e l i y i z .

H e r m e y v e n in k e n d i e k ş i l i ğ i n d e , k e k r e l i ğ i n d e , ta tlılı­
ğ ı n d a b i r h i k m e t v a r d ır . O n l a r a ş e k e r k a t ı p y e m e k fay d a
v erm ez.

K a n ı y o ğ u n l a ş t ı r a n m e y v e l e r i ( n a r g i b i ) , k a n ı s u l a n d ı­
r a n m e y v e l e r l e ( k a r p u z g i b i ) b i r l i k t e y e m e k d e o ld u k ç a
s a k ın c a l ıd ır .

G e r ç e k m e v s im in d e v e d o ğ a l y o lla rd a n ü r e tilm iş se b ­
ze v e m e y v e le r s a d e c e g ıd a d e ğ il ay n ı z a m a n d a , vücud u
t o k s i n l e r d e n v e z a r a r l ı b i r i k i m l e r d e n a r ı n d ı r a n i la ç g ib i­
d ir ; ş i f a d ı r .

M e v s i m i n d e b o l y e t iş e n m e y v e v e s e b z e l e r d e n b o l c a ye­
m e k g e r e k ir . Ç ü n k ü b i r m e y v e n in k e n d i m e v s i m in d e b o llu ­
ğ u o c o ğ r a f y a d a y a ş a y a n l a r ın b i r s o n r a k i m e v s i m d e o m ey­
v e d e k i m i n e r a l v e y a v i t a m i n e ç o k ç a ih t iy a c ı o l a c a ğ ı a n lam ı­
n a d a g e lir.

Meyve Sağlık İlişkisi

M e y v e l e r ile s a ğ l ık a r a s ı n d a m u h t e ş e m b i r ilişk i var.
C e n a b - ı A lla h tabiatı b ir eczahane-i sübhaniyye g i b i ya ^ j
m ış. K u d r e t e li t a b ia t ı i n s a n ın i h t iy a c ın a g ö r e s e v k v e ı ^
re e d e r e k h a n g i m e v s i m d e i n s a n ın v e h a y v a n l a r ın ne^e^ J
ih tiy a c ı v a r s a o m e y v e v e y a s e b z e y i b o l c a v e r m e k t e d ir -

234
 T i:mi:i. Yİykcf.ki.kh

bir m e y v e a n c a k m e v s i m i n d e y e n ilir s e f a y d a d ır . S ö z g e lim i

bir y a z m e y v e s i o la n k a r p u z v e ü z ü m ü s a k l a y ıp b e k l e t i p k ı ­
şın t ü k e t m e k , f a y d a d a n z i y a d e z a r a r v e r e b ilir . O y ü z d e n d e
sera s e b z e c il i ğ iy l e ü r e t i l e n s e b z e v e m e y v e l e r i d i k k a t l i k u l ­
la n m a k g e r e k m e k t e d i r . M e v s i m i n d e o lm a y a n k a b a k , p a t l ı ­
can, d o m a t e s , b i b e r b e lk i k a r n ım ız ı d o y u r u r a m a b i z e f a y d a
verm iş o lm a z . S a d e c e m i d e m i z e b i r ş e y l e r t ık ış t ır m ış o l u ­
ruz. B u v ü c u d u n ih tiy a ç d u y a c a ğ ı b e s i n l e r l e m e v s i m le r v e o
m e v sim d e y e t iş e n g ı d a l a r a r a s ı n d a s ık ı b i r ilişk i v a r d ır .

B ir b ü n y e iç in e n k ıy m e tli m e y v e v e s e b z e , k iş in i n y a ­
şadığı i k l i m d e v e y a y a ş a d ığ ı ş e h i r d e y e t iş e n m e y v e v e s e b ­
zelerdir. Ç ü n k ü C e n a b - ı H a k , Ş â f i is m i y l e , t a b i a t ı , a d e t a
kulu iç in b i r e c z a n e ş e k l i n d e h a l k e t m i ş t ir . T a k i i n s a n o n ­
ları v a k t i n d e y e s in d e d a h a h a s t a l ı k g e l m e d e n k e n d i n i t a k ­
viye e ts in .

D o la y ısıy la m e v s i m in i n d ı ş ı n d a y e t iş e n d o m a t e s , b i b e r ,
salatalık, p a t lıc a n , k a b a k , k a r p u z , k a v u n , v s . i n s a n a f a y d a ­
dan z iy a d e z a r a r v e rir.

235
 6. Bölüm

Kan Gruplarına (Mizaçlara) Göre

Ne Yenmeli, Ne Yenmemeli?
u g ü n k ü t ıb b ın k a t e g o r iz e e t t iğ i ş e k i l d e k a n g r u p l a ­
rı b e li r l e n m e d e n ö n c e k i z a m a n l a r d a t a b ip l e r v e h e ­
k im ler, in s a n la r ı m i z a ç l a r ın a g ö r e f a r k lı k a t e g o r il e r e a y ır­
m ışlar v e o m i z a ç l a r ç e r ç e v e s in d e in s a n la r ı t e d a v i e t m e y e
ç a lışm ışla rd ır.

İ n s a n v ü c u d u v e h a s ta lık la r ı e k s e n in d e y a p ıla n ç a l ı ş m a ­
lar v e u z u n s ü r e n t e c r ü b e l e r n e t i c e s i n d e h e k i m l e r f a r k ın a
v a rm ışla r k i e ş y a d a v e m e y v e l e r d e f a r k lı c i n s l e r o ld u ğ u g ib i
in sa n la r d a d a f a r k lı c i n s v e m i z a ç l a r m e v c u tt u r . B i r e lm a n ın
bile o n la r c a t ü r ü o ld u ğ u n u , b u n l a r ın g e r e k y e t iş m e t a r z l a ­
rının v e g e r e k s e y e t iş tik le r i i k lim le r in f a r k lı o ld u ğ u n u , b i r i ­
sine u y g u la n a n b a k ım ın b a z e n d iğ e r in d e e t k ili o lm a d ığ ın ı
tecrü b e e t t ik ç e s o n u n d a i n s a n la n n d a fa r k lı m iz a ç t a o l d u ­
ğunu b e li r l e m i ş l e r d i r v e t a b ii h a y v a n la r ın d a . ..

Aynı ayırımın hayvanlarda da var olduğunu belirlemiş-

*er>tedavilerde ve kullanılacak ilaçlarda mizaç farklılıkları-
na azami dikkat etmişlerdir.
 C an B o i .a / im n Ç ikah

B u n u n l a d a y e t in m e m i ş l e r , z a m a n l a y iy e c e k le r i d e m i­
z a ç l a r a g ö r e t a s n i f e t m e y e b a ş l a m ış l a r d ır . IbniSina'n ın m e ş.
hur El-Kanun Fi’t-Tıbb (Tıpta Kanun) a d l ı e s e r i n i n birin ci
b ö l ü m ü t a m a m e n b u m i z a ç l a r b a h s i n e a y r ılm ıştır . Ü n lü h e ­
k im İ b n i S i n a , i la ç l a r ın u y g u l a n m a s ı n a v a r ın c a y a k a d a r ço k
g e n i ş t a s n if l e r v e t e s p i t le r i , b u m i z a ç l a r m e s e l e s i ışığ ın d a
a y r ın t ıla n d ır m ış t ır .

B u g ü n s e k i z c ilt h a l i n d e T ü r k ç e ’y e d e ç e v r il m i ş b u lu n a n
b u e s e r , ü lk e m i z t ıp c a m i a s ı n c a h e n ü z t a m a n la m ıy la k e ş f e ­
d il m iş d e ğ il d ir . Ö z e l l i k l e d e g e l e n e k s e l y ö n t e m l e r le h a s ta l a ­
rın ı t e d a v i e d e n h e k i m l e r i n d a h a k a p s a m l ı b i r a r a ş tır m a s ın ı,
ilg i v e a l a k a s ı n ı b e k l e m e k t e d ir .

Bu e s e r i m i h a z ır l a r k e n b e n de El-Kanun Fi’t-Tıbb’m
ö z e l l i k l e m i z a ç l a r l a ilg ili b a h i s l e r i n d e n y o ğ u n b i ç i m d e isti­
f a d e e t t im . Ö z e l l i k l e d e o n u r m i z a ç d e d i ğ i fa r k lılık la r ın a s ­
lın d a k a n g r u p l a r ı o l d u ğ u n u k e ş f e d e n v e b u n u s is te m a tiz e
e d i p in s a n lığ ın h i z m e t i n e s u n a n A m e r ik a lı D o k t o r J a m e s
D ’A d a m o ’n u n Kan Gruplarına Göre Beslenme a d lı e s e r i de
h a k i k a t e n b e n d e u f u k a ç ıc ı o ld u .

B u ç a l ış m a m ın a m a c ı t e d a v i d e ğ il i n s a n d e n e n v a rlığ ın şu
m u a z z a m i ş le y iş in d e k i h i k m e d e r e i ş a r e t e tm e k tir . B u s e b e p ­
le k o n u m u z u ilg i l e n d i r m e s i h a s e b i y l e s a d e c e k o r u y u c u he­
k im lik k a p s a m ı n a g ir e n k o n u l a r d a n a lın tıla r d a b u lu n d u m .

E s k il e r in d ö r t t e m e l m i z a ç o la r a k y a p t ık l a r ı a y r ım ın , b u ­
g ü n k ü k a n g r u p l a n i le o la n u y u m u n u v e p a r a l e l l iğ i n i g ö s ­
t e r m e y e , b u b i l g il e r a r a s ı n d a b i r m u t a b a k a t s a ğ l a m a y a ç a ­
lış tım . A n c a k b e n i m a l a n ım t ı p o lm a d ı ğ ı n d a n , b i r h e k im in
g ö r e b il e c e ğ i a y r ın t ıla r ı v e ilin tile r i k e ş f e t m e i m k â n ım ola
m a d ı. İ z a h t a z o r la n d ığ ı m n o k t a l a r d a ç e v r e m d e k i h e k im ve
b iy o lo g d o s tla rım ın y a r d ım l a r ın a , a ç ık la m a l a r ı n a b a şv u r
d um . B a şta Dr. Aidin Salih v e s e v g ili k a r d e ş i m Dr. Mua»1

238
 Kan G kui>u \ rina (M izaçlara) G öre B eslenme

iner Yıldızın y o l g ö s t e r m e l e r i n d e n i s t i f a d e e t t im . Ö z e l l i k ­
le h e k im d o s t l a r ı m d a n , m i z a ç l a r v e k a n g r u p l a r ı a r a s ı n d a ­
ki ilişk iy i d a h a a y r ın tılı g ö s t e r e c e k ç a l ı ş m a l a r y a p m a l a r ın ı i s ­
tirh am e t t im . B e n , d a h a ç o k K u r ’a n ’ın v u r g u l a d ığ ı k o n u l a r ,
k en di t e c r ü b e m o la n m e s e l e l e r v e k e n d i s a ğ l ık s ık ın t ıla r ım ı
a şm a k iç in g i r d i ğ i m a r a ş t ır m a s ü r e c i n d e k i h u s u s l a r a v a k ı f
o la b ild iğ im iç in ç a l ı ş m a m d a b u k o n u l a r a d e ğ in d im .

T ıb b ın v e r ile r i ı ş ığ ın d a , h a n g i m iz a ç l a r ın h a n g i k a n g r u ­
“Balgamî
bu n a t e k a b ü l e t t iğ in i t e s p i t e t m e y e ç a l ı ş m a k , y a n i
mizaç A Kan grubuna tekabül ediyor, Demeni Mizaç, Sıfır kan
grubuna tekabül ediyor... ” g ib i k e s i n y a r g ıl a r d a b u l u n m a k ,
konunun u z m a n la r ın ın y ap a c a ğ ı a ra ştır m a la rla a y d ın l ığ a
k a v u şa c a k b ir y a r g ı. D ’A d a m o ’n u n “Şu gıda şuna uyar buna
uymaz.. . " ş e k l i n d e k i t a s n if i n i k e n d i ü z e r i m d e d e d e n e y e ­
rek n e t i c e l e r a lm a y a ç a l ış t ım . B u y ö n ü y le d a h a ç o k t e c r ü b î
b ilg ile r d e n i s t i f a d e e t t im . G e l e n e k s e l t ıb b ın b u t a s n i f l e ­
ri ile m o d e r n t ıb b ın b u l g u l a n a r a s ı n d a k i e ş le ş t ir m e l e r i t e s ­
pit e d e c e k h e k i m l e r i n ç a l ış m a l a r ın d a n , b i z l e r g i b i k o n u n u n
m e r ak lıla n d a i s t i f a d e e d e c e k t i r .

KAN GRUPLARI VE MİZAÇLAR

E lb e t t e i n s a n la n h a z ım h a s s a s i y e t l e r i b a k ı m ı n d a n s a d e ­
ce d ö r t g r u b a a y ı r m a m ız m ü m k ü n d e ğ il . B u g ü n e k a d a r b e ­
lirle n e b ilm iş k a n ç e ş id i y a k l a ş ık 1 2 5 b i n c i v a r ın d a d ır . T a ­
bii ki t e m e l d e i n s a n la r d ö r t g r u p t a t o p l a n ı r l a r v e b u n l a r d a
İçendi iç l e r i n d e (R h + ) v e (R h - ) f a k t ö r l e r i ile i k iy e ay rılır-
j®r- A y rıc a h e r k a n g r u b u n u n a s l ın d a ik ili ç i f t l e r y a n i A A -A O ;
B-BO ; A B v e 0 0 y a p ıd a b i l e ş k e l e r h a l i n d e o l d u ğ u n u d a
1 ad e e d e r s e k R h f a k t ö r ü ile b i r l i k t e t o p l a m 1 2 f a r k lı g r u p -
lan s ö z e d e b i l ir i z .

2 39
 C an Ro (';a/ dan Ç ikak

Eski tabipler Bu tasnif, kan alıp vermede hâlâ

insanlan temel kriterdir ama beslenme konu­
mizaçlarına göre sunda artık salt kan gruplarını esas al­
ayırmışlar ve ona mak yetersiz bulunmaktadır. Bugün
göre tedavi şekilleri
artık detaylı tahliller göstermektedir
uygulamışlar. Temel
ki aynı kan gruplarında bile hazım
mizaçlar; Balgamî
açısından farklı hassasiyetler görüle­
mizaç, Demev?
mizaç, Safravî biliyor. Sanırım bu hazım olayı, insa­
mizaç, Sevdavî nın barsak florası ile doğrudan ilgili-
mizaçtır. Kan dir. Barsak florası da nerede ise kişiye
grupları da dörttür. özgü bir yapı olduğu ve kişinin alyu­
varları ekseninde şekillendiği için be­
sinlerin hazmı da kişiden kişiye farklı-
lık g ö s t e r e b i li y o r . B u ç e ş it l i li ğ e r a ğ m e n y in e d e g ıd a l a r ı b e l­
li k a n g r u p l a r ı n a g ö r e k a t e g o ı z e e t m e k v e o n a g ö r e t ü k e t­
m ey i e s a s a lm a k m ü m k ü n d ü r.

Ç o k ç e ş it l i m o t o r s i s t e m l e r i o lm a s ı n a r a ğ m e n te m e ld e ,
m o t o r l a r ın d iz e l ( m a z o t ) v e b e n z i n le ç a lış t ığ ın ı b ild iğ im iz
g i b i i n s a n la r ın d a h a z ım s i s t e m l e r i b e ll i i lk e l e r e v e p re n sip ­
l e r e s a h ip t ir .

E s k i t a b i p l e r in s a n la r ı m i z a ç l a r ın a g ö r e a y ı r m ış la r v e ona
g ö r e t e d a v i u y g u l a m ış la r . O n l a r d a t e m e l m i z a ç s a y ısı d ö rt­
tür: balgamî mizaç, Demevî mizaç, Safravî mizaç, Sevdavî mi­
zaç. F a k a t h iç k i m s e t e k b a ş ı n a v e t a m a m e n ş u v e y a b u m i­
z a ç t a n o lm u y o r . H e r k e s , b u m i z a ç l a r ın b e ll i o r a n d a karışı­
m ın d a n m ü t e ş e k k i l b i r y a p ı a r z e d iy o r . B u m iz a ç la r ın b e ı
o r a n d a k i b i l e ş k e l e r i n e g ö r e e s k i h e k i m l e r 6 4 ç e ş it te m e l mi­
z a ç o ld u ğ u n u ifa d e e tm işle rd ir.

M i z a ç l a r ı e s a s a l ı r s a k a y n ı k a n g r u b u n d a b u l u n a n b ir1

240
 Kan G rupi.arina (Mİzaclaka) G öre B eslenme

b a z ı k ı r m ız ı e t l e r i t o l o r e e d e b i l i r l e r . O y ü z d e n d e k iş il e r ,
n e y in k e n d i l e r i n e y a r a y ıp y a r a m a d ı ğ ı n ı t e c r ü b e i le t e s p i t
e d e r l e r s e d a h a s a ğ l ı k l ı b i r i ş y a p m ı ş o lu r la r . B i r i n s a n ı n
m id e si - e ğ e r s a f r a k e s e s i d ü z g ü n s e - y e d iğ i b ir y e m e k te n
so n ra e k ş im e v e y a h a z ım s ız lık y a p ıy o r s a o in s a n n e y e ­
d iğ in e d i k k a t e t s i n v e o n l a r d a n s a k ı n s ı n . E n iyi ç a r e b u !
Ç ü n k ü b a ş t a n b e ri sık sık v u r g u la d ığ ım ız g ib i b e d e n e z a ­
rar v e r e n e s a s f a k t ö r , h a z m e d i l e m e y e n y i y e c e k l e r d i r .

K e n d i y e m e - iç m e t e c r ü b e l e r i m e d a y a n a r a k r a h a tlık la i f a ­
de e d e b ilir im ki ta n s iy o n , m ig r e n , k o l e s t e r o l , tr ig lis e r it v e
sık sık g ö r ü le n b a ş a ğ rıla rım ı s a d e c e y e m e i ç m e u s u lü n e v e
kan g r u p la r ın a u y g u n g ıd a la r la b e s l e n e r e k a s g a r i y e in d i r ­
m ek m ü m k ü n d ü r . A (R h -) k a n g r u b u n d a n b iri o la r a k y e m e ­
m em g e r e k e n d a n a e tin i, ü ç k e z k a s ıtlı o la r a k n e t i c e s i n i g ö r ­
m ek a m a c ıy la y e d im . H e r s e fe r i n d e , e s k i d e n s ık s ık y a ş a d ı ­
ğım m ig r e n k riz i g e lip b e n i b u l d u . A ile ç e v r e m d e d e u z u n z a ­
m an dır b u g ıd a ta s n ifin in is a b e t liliğ in i g ö z l e m l e d i m .

Ş im d i Sıfır g r u b u n d a n b a ş l a y a r a k h a n g i y iy e c e k h a n g i
kan g r u b u n a u y g u n d u r - d e ğ i l d i r a n l a t m a y a b a ş l a y a l ı m . B u
b ö lü m d e h e r b i r k a t e g o r id e k i b e s i n iç in ü ç t ü r d e n t a s n i f
En Faydalı Besinler (Şifa Olanlar), Yenilebilen­
b u la c a k s ın ız :
ler (Gıda Olanlar) v e Zararlı Olanlar. E t , s ü t , m e y v e , s e b ­
ze tü r ü b e s i n l e r i n h e r b ir in in b u t a s n i f ış ı ğ ı n d a , d a h a ç o k
Şifa o la n la r e k s e n i n d e t ü k e t i l ip z a r a r lı o la n l a r ın d a m ü m ­
kün m e r t e b e a z y a d a b u z a r a r ı t e l a f i e d e c e k b e s i n g r u p l a -
n >le b i r l e ş ti r il e r e k y e n m e s i d u r u m u n d a , k a n ın a s i t le n m e s i
Ve v ü c u d u n t o k s i n b i r i k t i r e r e k h a s t a l a n m a s ı e n g e l l e n e b il i r .
^ aŞtan b e r i i z a h e t t iğ i m iz y e m e i ç m e u s u ll e r i n e r i a y e t le v e
‘Sinin k e n d i m i z a c ın a u y g u n g ıd a l a r ı s e ç m e s i y le , h a s ta l ık -
ar b ü y ü k o r a n d a ö n le n e b ilir .

241
 C an Bor.azdan Ç ik/

SIFIR GRUBU
S ıt ır g u r u b u n a k ilo a l d ır a n g ı d a l a r b a k l a g i l le r , f a s u l y e ­
ler, t a h ılla r v e e k m e k l e r d i r Ö z e l l i k l e g l ü t e n i ç e r e n e k m e k ­
le r S ı f ı r g u r u p la r ı n d a h e m k il o h e m ş e k e r e s e b e b i y e t verir.
S ü t ü r ü n le r i ö z e l l i k l e d e y a ğ lı i s e s ıf ır g r u p l a r ı iç in ‘t e h l i k e ’
g r u b u n a g ire r .

G e n e l a n l a m d a S ı f ı r k a n g r u p l a r ı n d a s ık ın t ıy a v e k ilo a l­
m a y a s e b e p o la n g ı d a l a r ;

Buğday: İ n s ü li n e t k is in i e n g e lliy o r .

Glüten: M e t a b o l i z m a y ı y a v a ş la t ıy o r .

Mısır: H e r i k is in i b i r d e n y a p ıy o r .

Kurufasulye: K a l o r i k u l l a n ım ım a z a lt ıyor.

Mercimek: M e ta b o liz m a n ın 'ü z e n in i b o z u y o r .

Lahana (Bürüksel dâhil): T i r o i t h o r m o n u o lu ş u m u n u

e n g e lliy o r .

Karnabahar: T i r o i t h o r m o n u o l u ş u m u n u e n g e lliy o r.

B u n l a r ı ç o k ç a t ü k e t e n b i r S ı f ı r g r u b u n u n k il o a lm a m a s ı
v e d o k u l a r ı n d a y ık ıl m a l a r a n e d e n o l m a m a s ı h e m e n h e m e n
i m k â n s ı z g ib id ir .

Sıfır kan grubuna S ı f ı r g r u p l a r ı iç in s i n d i r il m e s i en

sahip olanlar etobur k o l a y v e a y n ı z a m a n d a k il o verm eye
sınıfa girerler. y ara y a n g ıd a la r ise ;
Her türlü eti
tüketebilirler. Verek (Esm er Su Yosunu): İyot

O yüzden ben i ç e r iy o r v e t ir o it h o r m o n u ü re tim im

onların sindirim a r ttır ıy o r .

sistemini motorinle Deniz Ürünleri: İ y o t i ç e r iy o r ve
çalışan motora t ir o it h o r m o n u ü r e t i m in i arttırıy o r-
benzetiyorum.

242
 K an G r u i -ia k in a (M İ z a ç i .a r a ) G o r i : B r su .nmi:

İyotlu Tuz: İ y o t i ç e r iy o r v e t ir o it h o r m o n u ü r e t i m in i a r t ­
tırıyor.

Karaciğer: M e ta b o liz m a y ı d ü z e n liy o r, B v ita m in i içeriy o r.

Kırmızı et: M e t a b o l iz m a y ı d e s t e k l iy o r .

Ispanak, Brokoli: M e t a b o l iz m a y ı d e s t e k l iy o r .

Sodyum S I F I R ’l a r d a y ü k s e k t a n s iy o n a v e s u t u t u l m a s ı ­
na y an i ş i ş m a n l a m a y a n e d e n o lu y o r .

Ş i m d i s ır a s ıy la S ı f ı r g r u p l a r ı iç in g ıd a l a r ın ş i f a l ı v e z a r a r ­
lı o la n la r ın ı ö z e t h a l i n d e v e r m e y e ç a l ış a l ım :

ETLER
S ıfır g r u p la n için , k ırm ız ı e t e n t e m e l g ıd a d ır . H e r tü r lü e ti,
üstelik y ağlı d a h i o ls a tü k e te b ilirle r . S ıf ır g r u p l a n iç in e t in b ir
zaran y o k tu r, a n c a k h e r şe y in ç o k tü k e tilm e s in in h e r k e s için
zararları v a rd ır. D a n a , sığır, k o y u n , y a b a n i h a y v a n la r ın e ti b a ş t a
o lm ak ü z e r e h e r tü r lü k ırm ız ı e ti g ü v e n le yiy eb ilirler. E t , - b a ş ­
tan b e ri v u r g u la d ığ ım ız ü z e r e - y alın h a ld e y en ilm e lid ir .

T a b ii k i h e r k e s iç in o l d u ğ u g ib i S ı f ı r v e B g r u p l a r ı iç in d e
tem el ş a r t, e t ile b i r l i k t e e k m e k y e m e m e k t ir . İ l la d a y e n e ­
ce k se e t s u y u n a b a t ır ıl ıp ö y le y e n m e li. Y o ğ u r t ile e t a r a s ı n a
>se e n a z s e k i z s a a t m e s a f e k o y m a k g e r e k iy o r .

S ıfır g r u p l a n iç in e t ile b i r l i k t e y e ş il y a p r a k l ı s e b z e l e r
yem e a lış k a n lığ ı d a v a r s a , o i n s a n la r a e t t e n z a r a r g e l m e z .
E sk ile r in , “ E f e n d i m , d e d e m ç ö m ç e ile k a v u r m a y a ğ ı iç e r d i
de b ir ş e y o l m a z d ı . ” d e d i k le r i i n s a n la r b ü y ü k ih t im a l l e S ı-
^lr y ah u t B g r u b u n d a n o la n l a r d ı. E s a s ı n d a T ü r k i y e ’d e y a ş ı
Sek s e n e v a r m ış i n s a n la r ın b ü y ü k o r a n d a k a n g r u b u y a S ıf ır
' a d a B ’d ir. B ’l e r y a ğ lı e t e S ı f ır l a r k a d a r d a y a n ık l ı d e ğ ild ir .

243
 C an B oi'.a/ dan Ç ikak

M iz a c ın a uygun b e sle n m e k kay-

✓ Sıfır gruplan d ıy la a y n ı d u r u m d i ğ e r k a n g r u p la rın -
için, kırmızı et d a d a g ö r ü le b i li r a m a ü lk e m i z i n b e s ­
en temel gıdadır. l e n m e k ü l t ü r ü , d a h a ç o k b u ik i g ru b a
Dana, sığır, koyun,
y ö n e li k o l d u ğ u n d a n e k s e r i y e t b u ş e ­
yabani hayvanların
k il d e d i r . Y a şı d o k s a n ı n ü z e r i n e v a rm ış
eti olmak üzere
o la n l a r ın e k s e r i y e t i i s e B ’d ir. G e r i k a ­
her türlü kırmızı eti
la n k ıs m ı d a S ı f ı r ’d ır.
güvenle tüketebilirler.
Ancak et, ekmekle Şifa Olan Etler: S ığ ır , K oyun,

yenmemelidir. K u z u , G e y i k v e D a n a e t i S ı f ı r gru p la rı
iç in g ı d a o ld u k l a r ı k a d a r a y n ı z a m a n ­
d a ş i f a d ır . S a k a t a t l a r d a n d a C i ğ e r ve
y ü r e k ...

Yenilebilir Etler: T a v u k , H i n d i , K e k l ik , S ü l ü n , Ö r d e k ve
T a v ş a n e t i. B u e t l e r ş i f a d e ğ i l c e a m a y e n ile b ilir e t l e r d i r S ı­
f ır la r iç in .

Zararlı Etler: K a z e t i, D o m u z e t i v e j a m b o n , S ıf ır kan

g u r u b u n d a n o l a n l a r ın d a r a h a t h a z m e d e m e d i ğ i v e d o la y ı­
sıy la z a r a r l ı e t l e r d i r . . .

Karışık Etler: Salam, sucuk, sosis, hazır kıyma gibi

k a r ış ık e t l e r h e r k e s e o l d u ğ u g i b i e t o b u r o la n S ı f ı r k a n g r u p ­
la rı iç in d e z a r a r lıd ır . H e l e b u z a m a n d a o t ü r g ı d a l a r g e n e l­
lik le d e t a v u k e t i v e s a k a t a t ı n d a n y a p ıl d ığ ı iç in “ z i n h a r ye­
m e y in ” d e n s e y e rid ir .

Ş u n u u n u t m a m a k g e r e k i r k i h a y v a n la r ın d a i n s a n la r gibi
k a n g r u p l a r ı v a r d ır . M e s e l a a t l a r d a 1 9 ç e ş it , s ığ ır la r d a H
ç e ş it , k o y u n la r d a 6 ç e ş it , t a v u k l a r d a i s e 7 ç e ş i t k a n gru b u
v a r d ır . ( D e t a y iç in b a k ın ız : http://www.pethayat.com/Ma
k a l e l e r . a s p x ? I D = 1 0 9 ) . D o l a y ıs ıy l a , n a s ıl k i b i r in s a n ın kam
r a s t g e l e d iğ e r b i r i n s a n a v e r i l e m i y o r s a , h a y v a n la r ın k a n la n

244
 K an G r u p i .a kin a (M iz a ç i ^ r a ) G o k i : B i :s i .i :nm i .

d a ö y le d ir . D o l a y ıs ıy l a e t le r i d e r a s t g e l e k a r ış t ır ıl m a m a lıd ır .
F a rz e d in a r a b a n ı z d i z e l le ç a l ış ıy o r a m a s i z y a k ıt k o k t e y li y a ­
p ıp d e p o y a d o l d u r u y o r s u n u z . K a r ı ş ı k e t le r i y e m e k d e o k a ­
d a r s a k ın c a l ı v e sık ın tılıd ır .

DENİZ ÜRÜNLERİ
D e n i z e t le r in in t a m a m e n b e y a z e t o l d u ğ u k a n ıs ı d o ğ r u
d e ğ ild ir. D e n i z ü r ü n le r i a r a s ı n d a d a h e r g r u p iç in z a r a r l ı v e
fay d alı e t l e r v a r d ır . B i r e t o b u r o la n S ı f ı r iç in d e b u h ü k ü m
g e ç e rlid ir. M a m a f i h H a m s i t ü m g r u p l a r iç in z a r a r l ı o l d u ­
ğu h a ld e S ıf ır l a r iç in y e n ile b ilir s ın ıf ın a g ire r . B u n a k a r ş ıl ık
H av y ar, S ıf ır l a r a d a a ğ ır g e l e n b i r d e n i z ü r ü n ü d ü r .

Şifalı Olanlar: M o r i n a , K a l k a n , R in g a , U s k u m r u , T u r ­
na, A l a b a lık , T ir s i B a l ığ ı, D i l b a lığ ı, S a r d a l y e , M e r s i n B a l ığ ı,
Tatlısu L e v r e ğ i ( G ü m ü ş r e n k lis i h a r iç ) .

Yenilebilir Olanlar: H a m s i, M e z g it, G r i D ilb a lığ ı, S a ­

zan, K e r e v id e s , Y ıla n b a l ığ ı, S i n a r i t , L e v r e k ( d e n i z ) , T a r a k
ve ç u p r a g i ll e r d e n o la n H a n i B a l ı ğ ı . . . S ı f ı r l a r a y r ıc a , K a l a ­
mar, K a r i d e s v e M i d y e g i b i n i s p e t e n h a z m ı z o r o l a n d i p d e ­
niz ü rü n le r in i d e y iy e b i l i r l e r ...

Zararlı Olanlar: Y a y m b a h ğ ı, F ü m e S o m o n B a l ı ğ ı , H a v ­
yar v e S a l a m u r a y a p ıl m ış R in g a B a l ığ ı. R in g a n o r m a l d e S ı ­
fırlar iç in ş i f a d ı r . . . E s a s ı n d a s a l a m u r a l a r s ıf ır l a r iç in g e n e l ­
de iyi d e ğ ild ir .

SÜT ÜRÜNLERİ
S ü t ü r ü n le r i S ıf ır l a r iç in sık ın tılıd ır. Y a ğ s ız s ü t ü r ü n le r i b ir
Parça y e n ile b ils e d e g e n e l d e S ıfır la r ın s ü t ü r ü n le r i ile a r a s ı iyi

245
 C .\\ B oCa/ dan (.akak

d e ğ ild ir . K e ş k e h iç y e m e s e le r d iy e c e ğ im a m a n e d e n s e ü lk e ­
m i z d e in s a n la r k e n d i l e r in e z ıt o la n y iy e c e k le r e ilgi d u y u y o r ­
lar. B a b a v e y a a n n e d e n b iri A v e y a B is e b i r p a r ç a s ü t ü rü n ü
(k e ç i s ü t ü n d e n o lm a k şa r tıy la ) k u l la n a b ilir le r a m a b e n d e r im
ki u z a k d u r s a l a r k e n d ile r i iç in d a h a h a y ırlıd ır.

Şifalı Olanlar: S ı f ı r g r u p l a r ı i ç in ş i f a o l a n s ü t ü r ü n ü
y o k tu r .

Yenilebilir Olanlar: S ıf ı r l a r T e r e y a ğ ı y iy e b ilirle r . A m a

su y u t a m a m e n a l ın m ış S a d e y a ğ ı t e r e y a ğ ın d a n d a h a a z z a ­
ra r lıd ır . K e ç i p e y n ir i v e y a ğ s ız b e y a z p e y n ir d e y iy e b ilirle r.
K e f i r d e e ğ e r d o ğ a l m a y a ile y a p ı l m ı ş s a a z o lm a k k a y d ıv la
K e f i r d e t ü k e t e b il i r l e r .

Zararlı Olanlar: S ü t , ö z e l l i k l e k a r m a p a s t ö r i z e sü tle r,

Y o ğ u r t, A y r a n , K a z e i n , h a z ır d o n d u r m a la r , y a y ık a y r a n ı vey a
s ü t ü n ü s t ü n d e n a l ı n a r a k y a p ıl a n y a ğ l a r . .. Y e n ile b ilir o la n la r
d ı ş ı n d a k a la n t ü m p e y n i r l e r S ı f ı r l a r iç in z a r a r l ı d ı r . ..

YAĞLAR
S ı f ı r g r u p l a r ın ın s i n d i r im s i s t e m i y a ğ l a r a k a r ş ı ç o k d uyar-
lıdır. îy i b i r y a ğ t ıp k ı A g r u p l a n g i b i S ı f ır l a r iç in d e ç o k fay­
d a lıd ır . B ü t ü n g r u p l a r iç in ş i f a o la n Z e y t in y a ğ ı S ıf ır l a r için
d e y a r a rlıd ır. H e l e e s k i u s u l l e r d e e l d e e d il m i ş b i r ze y tin y ağı
t a m b ir h a y a t k im y a s ıd ır . V ü c u d a g i r e n h e r g r a m ze ytin yağı
b ir m i k t a r h a s ta l ığ ı i n s a n d a n u z a k la ş tır ır . S ı f ı r g r u p l a n iç'n
z e y tin y a ğ ı ile b i r l i k t e k e t e n y a ğ ı v e c e v i z y a ğ ı d a s o n d e re c e
f a y d a lıd ır. A m a s ıf ır l a r iç in e n iyi y a ğ K e t e n t o h u m u Y a ğıd ır-

B a ş t a m ıs ır v e a y ç iç e ğ i y a ğ ı o l m a k ü z e r e t ü m d iğ e r sıvı
y a ğ la r is e s ıf ır la r iç in r i s k iç e r ir . Ç ü n k ü p i y a s a d a k i b irÇ °
sıv ı y a ğ , y a ğ d e ğ il. E n a z ın d a n in s a n ın v ü c u t sıc a k lığ ın

246
 Kan G kuim-akina (Mİzaci-aka) G ohi: B msi.ünmi:

ç ö z ü l e b i l e c e k y a ğ l a r d e ğ il . Ö n c e k i b ö l ü m l e r d e d e v u r g u ­
l a d ığ ım ız g i b i, b u g ü n t ü k e t i l m e k t e o la n sıv ı y a ğ l a r a k a tıl a n
y a ğ la r d o ğ r u d a n s a ğ l ığ a t e h d i t o lu ş t u r m a k t a d ı r .

B u s e b e p l e S ı f ı r g r u p l a n m ü m k ü n m e r t e b e sıv ı y a ğ l a r ­
d a n u z a k d u r m a l ıd ır l a r . S a l a t a v e k ı z a r t m a iç in o l s a b i l e . . .
Ç ü n k ü S ı f ı r g r u p l a r ı n d a b u t ü r sıv ı y a ğ l a r k a l p v e k ılc a l d a ­
m a r la r d a t ık a n m a l a r a n e d e n o lm a k t a d ır .

Şifa Olan Yağlar: K e t e n t o h u m u y a ğ ı v e Z e y t in y a ğ ı.

Yenilebilir Olanlar: B a l ık y a ğ ı, S u s a m y a ğ ı.

Zararlı Olanlar: M ıs ır Ö z y a ğ ı, A y ç iç e ğ i, Pam uk Tohu­

m u y a ğ ı, Y e rfıstığ ı y ağ ı.

KABUKLU (KURU) YEMİŞLER

S ıfır g r u b u iç in c e v iz v e k a v r u l m a m ış k a b a k ç e k i r d e ğ i e n
fay d alılard ır. E n z a r a rlısı is e y e r fıstığ ıd ır. K a v r u lm u ş v e b e k ­
letilm iş t ü m k u r u y e m iş le r S ıf ır g r u b u iç in h a z m ı z o r v e k a rım
k alitesini b o z a c a k y iy e c e k le r d ir. E s a s ı n d a S ıf ır g r u p la r ın ın b i t ­
kisel k a y n a k lı p r o t e in le r e ih tiy acı y o k tu r . Ç ü n k ü o n la r h e r t ü r ­
lü h a y v an sa l p r o te in i k u lla n a b ilm e k t e d ir le r . H e l e k ilo v e r m e k
isteyen b ir S ıf ır g r u b u z in h a r u z a k d u r m a l ı k u r u y e m i ş l e r d e n
ve b a k l iy a tt a n ... S ıfırla rın itib a r e t m e s i g e r e k e n b ir k u r u ye-
tniş v a rsa o d a K a b a k ç e k ir d e ğ id ir . H e m p r o s t a t a y a tk ın o la n
Sıfırlar için iyi b ir ş i f a k a y n a ğ ıd ır K a b a k ç e k ir d e ğ i.

Şifa Olan Kuruyemişler: K a b a k Ç e k ir d e ğ i v e C e v iz .

Yenilebilir Olanlar: B a d e m , K e s t a n e , F ı n d ı k , Ç a m F ıs tı-

&> S u s a m ... T a b ii s u s a m d a n y a p ıla n T a h in i d e y iy e b ilirle r. D i-
8er b ir e t o b u r o la n B ’le r in s u s a m d a n v e t a h i n d e n k e s in lik le
ü2ak d u r m a l a n g e r e k i r . .. L e b l e b i b a k liy a t k ıs m ın a g ire r.

247
 C an B oğazdan Ç ika

Zararlı Olanlar: M a h u n c e v iz i, K a ju v e A n t e p fıstığ ı,

K e s ta n e , A y ç iç e ğ i ç e k i r d e ğ i , e k m e ğ i n ü s t ü n e a t ıla n h a ş h a ş
to h u m u , Y e rfıstığ ı.

BAKLİYAT
K a n g r u p la r ı a ç ıs ın d a n “ z a r a r l ı” o la n y iy e c e k v e y a i ç e c e k ­
le r b ü n y e t a r a f ı n d a n h a z m e d i l e m e y e n v e y a ç o k z o r h a z m e ­
d ile n g ı d a l a r d e m e k t i r . B i r g ı d a h a z m e d i l e m i y o r s a , m i d e t a ­
r a f ın d a n ç ü r ü m e y e b ır a k ılır . Ç ü r ü m e i s e , v ü c u t i ş le t im s i s ­
t e m i t a r a f ı n d a n h ü c r e l e r i n k u l l a n ıp e n e r ji y e v e y a y a p ı t a ş ı­
n a d ö n ü ş t ü r e b i l e c e ğ i c i n s t e n (y a ğ , ş e k e r v s . ) b i r y a p ıy a d ö -
n ü ş t ü r ü l e m e m e s i , a s i t v e z e h i r b e n z e r i a t ık l a r o la r a k k a n a
k a r ış m a s ı d e m e k t i r .

K a n a k a r ı ş a n b u z e h ir li v e a s it li a t ık la r , o r g a n l a r d a b i ­
r i k e r e k t ü r lü t ü r l ü h a s t a l ı k la r a s e b e b i y e t v e rir le r. İ ş t e “ z a ­
r a r l ıd ır ” d e d i ğ i m i z d e b u d u r u m u k a s t e d i y o r u z . Y o k s a m id e
h e r b i r ş e y i b i r ş e k i l d e ö ğ ü t ü p b a r s a k l a r a g ö n d e r ir . G ö n d e r ­
m e d iğ i n i d e i s t if r a y o lu y la a t a r . ..

S ıf ır g u r u p la r ı iç in b a k liy a t o s ın ıf a g ir e n y iy e c e k le r d ir. B iz
T ü r k l e r b a k liy a tı s e v e r i z a m a s ıf ır g u r u p la r ın d a ö z e llik le e t ile
b e r a b e r y e n i ld ik l e r in d e - k i b i z h e m n o h u d u h e m k u r u f a s u l­
yeyi h e m t a z e f a s u ly e y i e t l e p işir ir iz - m e t a b o li z m a y ı y a v a ş la ­
tır v e d a h a d e ğ e r l i o la n g ı d a l a r d a n y a r a r la n m a y ı ö n le r. B a k li­
y at illa d a y e n i le c e k s e e t t e n b a ğ ı m s ı z y e n m e li. A m a b a k liy a t­
ta n u z a k d u r m a k S ıf ır l a r iç in t a v s iy e e d ilir.

Şifa Olan Bakliyat: S ı f ı r l a r iç in ş i f a s a y ıl a n t e k b a k liy a t

b ö r ü l c e d ir .

. 248
 Kan G rui*i.akina (Mİzaclara) G ori: B i.si.i nmi

Yenilebilir Olanlar: B a k l a , (y o ğ u r tl a y e n d i ğ i n d e ‘ z a r a r ­
lılar’ k a t e g o r i s i n e g i r e r ) , Y e şil F a s u l y e , k ır m ız ı r e n k li S o y a
F a s u ly e s i, - ta b ii G D O ’s u z s o y a k a lm a d ı ğ ı d a u n u t u l m a m a ­
lı-, B e z e l y e .

Zararlı Olanlar: K u ru F a su ly e , B a rb u n y a , M e rc im e k .
Ö z e lik le K ır m ız ı M e r c i m e k ! K ır m ız ı M e r c i m e k d iğ e r b i r e t o ­
bur o la n B ’le r iç in c i d d i b ir sık ın tıd ır . S ıf ır l a r d a B ’l e r e v e r d iğ i
k a d a r z a r a r v e r m e s e d e h a k i k a t e n m e t a b o li z m a y ı y a v a ş l a t t ı­
ğı v e b o z d u ğ u u n u t u lm a m a lıd ır . S ıf ır k a n g r u b u n d a n o la n l a r
illa d a k ırm ız ı m e r c im e k ç o r b a s ı iç e c e k l e r s e iç in e lim o n s ı k ­
sınlar. S a n M e r c i m e k d e k ırm ız ı g i b i d i r . .. Yfeşil M e r c i m e k d e
zararlılar a r a s ın d a d ır a m a k ırm ız ı k a d a r d e ğ ild ir .

TAHILLAR /Ekmekler
A k a n g r u b u n a m e n s u p i n s a n la r iç in d a n a e t i y e m e k , h a ­
zım a ç ıs ın d a n v e v ü c u d a y ü k l e d iğ i t o k s i n l e r a ç ı s ı n d a n n e
k adar a ğ ır v e s a k ın c a l ı i s e , S ı f ı r k a n g r u p l a n iç in d e b u ğ ­
day v e ü r ü n le r i b a ş t a o lm a k ü z e r e t ü m t a h ıl la r ö y l e c e s ı k ı n ­
tılıdır. B i l h a s s a t ip 4 0 5 - 5 5 0 ; y a n i p i d e v e b e n z e r i e k m e k l e ­
rin y a p ıld ığ ı b e y a z u n . A ğ ır n i ş a s t a v e
glüten iç e r e n b e y a z u n v e o n d a n y a p ı ­ A kan

lan m a m u lle r i h a z m e t m e k S ı f ır l a r iç in grubundan

son d e r e c e z o r v e k ü lf e t lid ir . insanlara dana
eti yem ek hazım
H e le b u g ü n i ç in e i n s a n v e h ay -
açısından ne kadar
van k a y n a k lı s a y ıs ız k a t k ı m a d d e l e r i-
ağırsa Sıfır kan
n‘n d o lu ş t u r u l d u ğ u e k m e k l e r i y e m e k ,
grupları için de
lüm g r u p l a r iç in c i d d i p r o b l e m h a li-
buğday ve ürünlerini
ne ge lm iştir . Ö z ü n ü k a y b e t m i ş , g lü -
hazmetmek o kadar
tetl d ir e n c i m a k s i m u m s e v iy e y e g e l- zor ve külfetlidir.
It"Ş m e v c u t b u ğ d a y l a r d a n e l d e e d il e n

249
 C an B oğazdan Ç ikak

u n u e k m e ğ e d ö n ü ş t ü r m e k iç in n e r e d e i s e ü ç t e b i r o ran ın -
d a p r o t e i n v e n e i d ü ğ ü b e lli o lm a y a n k a t k ı m a d d e l e r i k a n i,
m a k t a d ır . B u n l a r d o ğ r u d a n s a ğ l ığ ı t e h d i t e d e n m a lz e m e l e r ­
d ir. S i s t e n g i b i h a m u r u n k o l a y k a r ıl m a s ın ı v e m a y a l a n m a s ı­
nı s a ğ l a y a n p r o t e i n le r i n k a y n a ğ ı g e n e l l i k l e i n s a n s a ç ı v e d o ­
m u z k ılıd ır. S ı f ır l a r iç in z a t e n sık ın t ılı o la n e k m e k , k a tıla n o
k a tk ı m a d d e l e r iy l e a d e t a d i n a m i t e d ö n ü ş t ü r ü lü y o r .

S ıf ır l a r G l ü t e n s i z e k m e ğ i t e r c ih e t m e l i d i r l e r . Y ü z d e yüz
ç a v d a r e k m e ğ i d e o n la r a z a r a r v e r m e z .

Mısır ve Ürünleri
M ı s ı r v e o n d a n y a p ıl a n t ü r e v ü r ü n l e r d e S ı f ı r g ru p ları
iç in c i d d i r i s k l e r iç e r iy o r . E s a s ı n d a a r t ık T ü r k i y e ’d e m ısır ve
m ıs ır ü r ü n l e r i m ü m k ü n m îr t e b e t ü k e t i l m e m e l i. Ö z e llik le
K a r a d e n i z l il e r i n d ik k a t i n i ç e k m e k is t iy o r u m . Ç ü n k ü o n la ­
r ın y o ğ u r d a m ı s ı r e k m e ğ i n i k a r ış t ır ıp y e m e k g ib i b i r a lışk a n ­
lık la r ı v a r k i b u e s a s ı n d a K a r a d e n i z i n s a n ın d a - ö z e ll i k l e S ı­
fır o l a n l a r d a - ç o k ç a d o k u y ık ılm a s ın ın , d o k u l a r d a a s i t b irik ­
m e s i n i n b a ş n e d e n i d i r . M ı s ı r g e n e l d e i n s ü lin s a lm ım ın ı b o ­
z a n b i r t a h ıld ır . B i r d e h a y v a n s a l b i r g ı d a o la n y o ğ u r t la yen­
d i ğ i n d e - e ğ e r g e n l e r d e ş e k e r e y a t k ın lık d a v a r s a - ş e k e r h a s­
t a lığ ın a z e m in h a z ır la r .

D i ğ e r y a n d a n T ü r k i y e ’d e y e rli m ıs ır k a lm a d ığ ı g ib i ar­
t ık g e n e t i ğ i ile o y n a n m a m ı ş m ıs ır d a k a lm a m ış t ır . S a ğ lık ­
lı b ile o l s a m ısır , y a p ıs ı i t ib a r iy le i n s a n t a b ia t ı n d a a s a b ile ş ­
m e y e v e a c e l e c i l i ğ e n e d e n o la n b i r g ıd a d ır . G ü n ü m ü z d e bu
G M m ıs ır la r ın s a t ış ın ın h e r y e r d e b u d e n li y a y g ın lık k a z a n ­
m a s ı, b a n a m a k s a t l ı b i r o p e r a s y o n g i b i g e liy o r . S a ğ l ı k v e kı­
sır lık a ç ıs ın d a n c i d d i b i r s ık ın t ı t e ş k i l e t m e k t e d i r ç ü n k ü .

250
 K an C rui' lakina (M izala ra ) G ori: B lsi .lnmi:

Şifa Olan Tahıllar: S ı f ı r k a n g r u p l a r ı iç in ş i f a o la n ta-

lnl y o k tu r . E s e n e v e b i r k o s h e r e k m e k o la n H e z e k i e l e k m e ­
ği, S ıf ır l a r a y a r a r lı e k m e k l e r d i r . A n c a k T ü r k i y e ’d e ü r e t i l m i ­
yor. E s a s ı n d a t o p l u m i s t e s e H a l k E k m e k g i b i b ü y ü k f i r m a ­
lar b u e k m e k t ü r le r in i ü r e t e b ilir le r . B a t ı ’d a b u t ü r e k m e k ­
ler ü re tiliy o r.

Yenilebilir Olanlar: A r p a , K ız ıl B u ğ d a y - k i n e r e d e is e
y e ry ü z ü n d e k a lm a d ı- E s m e r B u ğ d a y , A k d a r ı v e P i r i n ç ( h e r
türü ). P ir in ç n i s p e t e n z a r a r ı a z o la n b i r t a h ıl d ır S ı f ır l a r
iç in ... T a b ii b iz o n u d a y ağ lı p i la v o la r a k y e d i ğ i m i z iç in z a ­
rarlı h a le g e t ir iy o r o la b ilir iz . Ç e lt i k d e n il e n i ş l e n m e m i ş p i ­
rinç d e y a r a rlıd ır.

A rp a u n u v e A rp a e k m e ğ i, Ç a v d a r e k m e ğ i, A k d a r ı e k ­
m eği, K ız ıl B u ğ d a y e k m e ğ i y iy e b i l i r l e r ...

Zararlı Olanlar: K e p e k li u n - iç in d e g lü te n b a r ın d ır d ı­
ğı için -, M ıs ır G e v r e ğ i , M ıs ır U n u , Y u l a f k e p e ğ i v e e z m e s i ,
B u lgu r, B u ğ d a y k e p e ğ i , b u l g u r lu k b u ğ d a y d a n y a p ıl a n u n ,
yulaf u n u , k u s k u s , i r m ik v e p i d e , s o m u n , y u f k a b e n z e r i m a ­
m u llerin ü r e t ild iğ i b e y a z u n .

SEBZELER
S e b z e le r t a b ii k i h e r b ir i h a y a t iç in b i r e r k im y a d ır v e s a ­
yısız fa y d a la r ı v a r d ır . A m a d i ğ e r t ü m g ı d a l a r d a o l d u ğ u g ib i
se b z e le r d e d e f a r k lı c i n s l e r v e d e ğ i ş i k le k t i n l e r i ç e r e n g r u p ­
lar v a rd ır. L e k t i n l e r ç o ğ u k e r e k a n ı a ğ d a l a ş t ır ır . S e b z e l e r i n
de m i z a ç la r ı d e ğ i ş i k d e ğ iş ik t ir . S ı c a k m i z a ç l ıla r v a r d ır , so -
Sük m i z a ç l ıla r v a r d ır . M e s e l a s o ğ u k m i z a ç l ı o la n s a l a t a l ık
y az s e b z e s i d i r . V ü c u t ıs ıs ın ı d ü ş ü r d ü ğ ü iç in y a z ın y en -
rrıesi g e r e k ir . Y a h u t o a n c a k s ı c a k t a b ia t l ı g ı d a l a r l a y e n i lm e ­

251
 C an B oğazdan Ç ikz

lid ir. K e z a p a t lıc a n s o ğ u k t a b ia t l ıd ır v e e t l e y e n m e s i o y ü 2.

d e n ta v s iy e e d i l m i ş t i r . . . Ç ü n k ü e t s ı c a k t a b i a t l ı d ı r . . .

E v e t , s e b z e l e r f a y d a l ıd ır a m a o n la r ı d a g e l i ş i g ü z e l yiye .
m e y iz . B a z ı s e b z e l e r S ı f ır l a r iç in h a k i k a t e n s o r u n y ar a tır­
lar. M e s e l a L a h a n a s o n d e r e c e y a r a r lı b i r s e b z e ik e n , S ıfır­
la r iç in ‘y e n i le b il i r l e r ’ k a t e g o r i s i n e g i r d i ğ i h a l d e ç o k y e n m e ­
si h a l i n d e z a r a r a d ö n ü ş ü y o r . Ç ü n k ü l a h a n a S ı f ı r l a r d a tiro ­
it b e z i n in s a ğ lık lı ç a l ı ş m a s ı n ı ö n lü y o r . K e z a e t y iy ic ile r için
s o n d e r e c e y a r a r lı o la n h a r d a l , y e ş il o l a r a k t ü k e t ild iğ in d e
y in e tir o it ü r e t i m in i e n g e lliy o r . S ı f ı r l a r d a t ir o it b e z i n in s a ğ ­
lık lı ç a l ı ş m a s ı ç o k ö n e m l i d i r . ..

Şifa Olan Sebzeler: E n g i n a r , Y e r e lm a s ı, B r o k o l i , H in d i ­

b a , S a r ı m s a k , P ı r a s a , I s p a n a k , P a n c a r y a p r a ğ ı, B a m y a , S o ­
ğ a n , B a v ı r t u r p u , K a r a t u r p , K a r a l a h a n a , Y a b a n i H a v u ç , B i­
b e r , M a y d a n o z , Ş a l g a m , D e n i z ' o s u n u , İ s v iç r e P a z ıs ı, K ır­
m ız ı v e Y e şil B i b e r , T a tlı P a t a t e s , K a r a K a b a k , B a l K a b a ğ ı .. .

Yenilebilir Olanlar: K u şk o n m a z , A v o k a d o , H av u ç, K e­
re v iz , F r e n k M a y d a n o z u , D e r e O t u , T e r e , R o k a , M a r u l , K ı­
v ır c ık , S a l a t a l ı k , Y e şil S o ğ a n , L i m a F a s u l y e s i , D o m a t e s , K ır­
m ız ı T u r p , Z e n c e f i l , \ b ş i l Z e y t in , S i v r i B i b e r , Ç a r li s t o n ..

Zararlı Olanlar: A c u r , Ç i n L a h a n a s ı , K ır m ız ı L a h a n a ,
B e y a z l a h a n a , B ü r ü k s e l L a h a n a s ı , P a t lıc a n , K ü l t ü r M a n t a n ,
P a t a t e s , M ıs ır , K a r n a b a h a r , S a l a t a l ı k , s a l ç a l ık K ırm ız ıb ib e r ,
Y u n a n Z e y t in , S i y a h Z e y t in , Y e şil H a r d a l .

S o ğ a n v e s a r ı m s a ğ a h u s u s î t e m a s e t m e k t e y a r a r var.
P e y g a m b e r E f e n d i m i z ( s a v ) , y a ş a n ıla n i k l i m d e n b a ş k a bir
ik lim e g i d i ld i ğ i n d e o r a n ın s o ğ a n ı n d a n y e m e y i t a v s iy e etm ı§
tir. Ç ü n k ü s o ğ a n h a k i k a t e n h a z ım v e k a n a ç ı s ı n d a n ciddi
b ir d ü z e n le y ic id ir .

252
 S a r ı m s a k h a k i k a t e n m u c iz e v î b ir ş i f a k a y n a ğ ı v e o n a ­
rıc ıd ır. Ö z e l li k le a n tib iy o t ik le r in , t e r m i n a t ö r le r g ib i in sa n
^ s a ğ ı n d a k i t ü m fa y d a l ı f lo r a y ı y o k e t t ik t e n s o n r a o n u y e ­
niden o n a r a b i lm e n in e n k e s i n v e e tk ili ila c ıd ır. S ıf ır g r u b u
b aşta o lm a k ü z e r e h e r g r u p t a n i n s a n la r ın , s a b a h a k ş a m ü ç
veya b e ş d i ş s a r ı m s a k y u t m a s ın d a b ü y ü k f a y d a v a rd ır. İ n ­
san lar b u n u n y a r a r ın ı b i l s e l e r a s l a ih m a l e t m e z l e r . ..

B a r s a k flo r a s ın ı d ü z e n l e y e n b i r d iğ e r m e y v e o la n h u r ­
m a - b i l h a s s a k u r u s u v e y ık a n m a m ış o la r a k - d a ç o k y a r a r lı­
dır a m a s ıf ır l a r iç in h u r m a s ı k ı n t ı lı d ı r . ..

K eza Bal d a -ta b ii h a k ik is i- S ı f ı r g r u p l a r ı iç in g e r ç e k b ir

şifa k a y n a ğ ıd ır .

B i l d i ğ im i z d o ğ a l m a d e n s u l a n d a S ıf ır g r u p l a r ın ın “fay­
dalı” iç e c e k l e r i a r a s ın d a d ır . H a f t a d a ik i ü ç d e f a t ü k e t m e l e ­
rinde f a y d a v a rd ır.

MEYVELER
M e y v e K u r ’ a n ’d a a n ıl a n c e n n e t t a a m l a r ı a r a s ı n d a d ı r .
11 y e r d e b a ğ ı m s ı z v e n a r v e h u r m a g i b i i s m i a n ıl a n m e y v e ­
lerle b i r l i k t e a n ılır. “Orada her türlü meyveyi güven için­
de i s t e r ( y e r ) l e r ” ( D u h a n , 5 5 ) a y e t i, b i z e m e y v e l e r i n g ü ­
v e n liğ in in t e h d i t e d i l e c e ğ i n i a ç ı k h a b e r v e r iy o r . B u g ü n n i ­
tek im s a ğ l ık l a v e ç e k i n m e d e n y iy e b i l e c e ğ i m i z m e y v e s a y ı ­
sı o k a d a r a z a l d ı k i. Y a n i t e li k le r i b o z u l d u , y a h i b r it h a l e
g e tird ile r y a h u t d a a ğ ır k im y a s a l i la ç l a r l a t a b i a t l a r ı b o z u l ­
m uş d ü r ü m d a l a r . . .

K u r ’ a n ’ın , C e n n e t h a lk ın ın b o l b o l m e y v e y e d i ğ i n i b i z e
h abe r v e r m e s i ö n e m lid ir . B u ş u a n l a m a d a g e lir : D ü n y a d a
da C e n n e t t e k i g i b i s a ğ lık lı v e h u z u r lu b i r h a y a t s ü r m e k isti-

253
 C an B ih .a/.dan Ç ikak

v o r s a n ız m e y v e y i b o l y iy in . H a y a t ı h a n t a ll a ş t ır a n v e b e d e n in
h a r e k e t k a b iliy e t in i s ın ır la y a n v ü c u t t a k i t o k s i n b irik im in i
ö n le m e s i a ç ıs ın d a n d a m e v v e y e m e k ö n e m l id ir . E v e t , m e y ­
v e le r , i n s a n iç in o l m a z s a o l m a z b e s l e n m e v e o n a r ı m m a h e .
m e s i v it a m in le r , m i n e r a l l e r v e l if l e r a ç a s ı n d a n z e n g in b e s ­
le n m e a r a ç la r ıd ır . İ h m a l e g e l m e z .

B u n u n l a b i r l i k t e h e r m e y v e d e h e r k e s e g ö r e d e ğ ild ir
S ıf ır l a r iç in ş i f a k a t e g o r i s i n e g i r e n ç o k m e y v e v a r d ır . İn ­
cir, ü z ü m ( b i l h a s s a k a r a ü z ü m ) , e r ik , m ü r d ü m e r iğ i, k iraz
v iş n e , g r e y f u r t v e s u y u , k a r a d u t , k a r p u z , m a n g o ‘ S ı f ı r ’ kan
g r u b u n d a n o la n l a r a ş i f a k a y n a ğ ıd ır . M a k a r n a v e u n lu m a ­
m u ll e r d e n b i r d il i m y e m e k t e n s e b i r m e y v e y e m e k Sıfırla r
iç in h e m s a ğ l ık k a y n a ğ ı h e m d e k il o v e r m e k iç in iyi b ir ç ö ­
zü m d ü r.

S ır a s ı g e l m i ş k e n , K u r ’ a n ’d a d a a n ıl a n b i r g ı d a o la n in cir­
le ilgili b i r r iv a y e ti b u r a d a a k t a r m a k is t e r i m : B i r g ü n Pey­
g a m b e r im i z e ( s a v ) ’e b i r t a b a k in c ir g e t ir ild i. K e n d i s i y e d i ve
a s h a b ı n a d a ik r a m e t t i. “ S i z d e y iy in iz . Ç ü n k ü b e n c e n n e t­
t e n b i r m e y v e in d i r i l d i d e m i ş o ls a y d ım o i n c ir o lu r d u . Ç ü n ­
k ü c e n n e tin m e y v e le ri ç e k ir d e k s iz d ir .” b u y u r d u .

Sıfır Grupları için Şifa Olan Meyveler

İ n c ir ( v a ş k u r u ) , E r i k ( h e r t ü r l ü s ü ) , ö z e l l i k l e k o y u renkli
v e k ır m ız ı s iy a h r e n k l i m e y v e l e r S ı f ı r l a r iç in ş i f a d ır . B u n lar
b a z ik y a p ıd a k i m e y v e le r d ir . B u t ü r b a z i k m e y v e l e r asid ite sı
y ü k s e k S ı f ır l a r iç in b ü y ü k f a y d a iç e r ir .

Yenilebilir Olanlar: E l m a ( e ğ e r t o k k a r ın l a y e n ir s e sı­

f ır l a r d a m a y a l a n m a y a v e a l k o l e d ö n ü ş t ü ğ ü iç in s a k ı n c a l ı d a
E s a s ı n d a b u h e r m e y v e iç in g e ç e r l id i r a m a S ıf ı r l a r d a elff>a
ö z e l l i k l e ö y l e d i r ), K a y ıs ı, M u z , K i r a z , Ş e f t a l i , A r m u t , N e

254
 K an G kijim .a kin a (M İ z a c i .a k a ) G o k i ; B i :s i .i :\ mi

H u r m a , T r a b z o n H u r m a s ı , G r e y f u r t , M i s k e t L im o n ,
Y a b a n m e rs in i, K u ş ü z ü m ü , Ü z ü m , A h u d u d u , K a r p u z , A n a ­
nas, M a n g o , M ü r v e r , N a r , A l t u n b a ş K a v u n u . ..

Bu meyvelerden yapılan içecekler de aynı değerdedir.

Vc tabii reçeller ve marmelatlar. Elma, portakal ve laha­
na suyu sakıncalıdır.

Zararlı Olanlar: B ö ğ ü r t le n , V an K a v u n u , M a n d a l i n a v e
suyu, P o r t a k a l v e s u y u , K iv i - a n n e b a b a s ı n d a n b iri A o la n
sıfırlar için y e n ile b ilir k a t e g o r is in e g i r e r - , R a v e n t v e H i n ­
distan C e v i z i .

ÇAYLAR VE MEYVE SULARI

Şifalı Olanlar: A n a n as S u y u , E rik S u y u , S o d a - s a d e o la ­
rak- v e m a d e n s u la r ı S ıf ır l a r iç in ş if a d ır . K e z a Ş e r b e t ç i o t u ,
N an e, K u ş b u r n u , K a r a h in d ib a , D e m i r h i n d i , I h l a m u r , Z e n ­
cefil v e A r n a v u t B i b e r i S u y u ş i f a l ıl a r i ç in d e y e r alır.

İçilebilir Olanlar: Y e şil Ç a y , G r e y f u r t S u y u -a s itli o l m a k ­

la b irlik te i ç ild ik t e n s o n r a b a z ik h a l a l d ığ ı iç in y a r a r lı b i l e
sayılabilir-, H a v u ç S u y u , K a y ıs ı S u y u , K i r a z v e V i ş n e S u y u ,
Papaya S u l a r ı, S i y a h Ü z ü m S u y u , L im o n l u S u , D o m a t e s
W u , şifa lı v e y e n ile b ilir k a t e g o r is in e g i r e n s e b z e l e r d e n
elde e d ile n su la r , s ıf ır l a r iç in i ç ile b ilir k a t e g o r i s i n e g ir e r le r .

A yrıca M e y a n K ö k ü - e ğ e r ş e k e r y o k s a - A h u d u d u Y a p r a -
Ç ay ı, A d a ç a y ı, G i n s e n g , Y e şil Ç a y , C i v a n P e r ç e m i , K e d i
Otu, P a p a ty a Ç a y la r ı d a iç e b ilir le r .

Zararlı Olanlar: P o rta k a l S u y u , E lm a Suyu, L ah an a

Suyu, s o d a ile k a r ış t ır ıl m ış m e ş r u b a t l a r v e ö z e l l i k l e d e e l ­

a d a n im a l e d il m i ş ş a r a p v e l ik ö r s a k ı n c a l ı d ı r . ..
 C an B oğazdan Ç ika

S ıf ır l a r ın , b i r t ü r m ü s h i l o la n S i n a m e k i Ç a y ı iç m e l e r i z a ­

ra r lıd ır . B a r s a k m u k o z a s ı n ı c i d d i t a h r i p e d iy o r . K e z a S i ­
y a h Ç a v , K a h v e , R a v e n t , M ıs ır P ü s k ü l ü Ç a y ı, D u l a v r a t Otu
Ç a v ı d a s a k ı n c a l ı la r a r a s ın d a d ır .

Sıfır Grupları İçin Bazı Sağlık Uyarıları

Uyarı 1
S ı f ı r g r u p l a r ın ın b a ş d ü ş m a n ı k a b ız lık tır . H e r b ü n y e için
s o n d e r e c e z a r a r l ı n e t i c e l e r i o la n k a b ız l ık , S ı f ı r g r u b u n d a n
o la n la r d a pek çok h a s t a l ığ ın t e t ik le y ic is i o la b ilm e k t e d ir .
O n l a r d a s ı k ç a g ö r ü l e n k a b ız l ığ ın e n t e m e l s e b e p l e r i a r a s ın ­
d a k a h v e v e s iy a h ç a y g e lir . S i y a h ç a y i ç m e k t e n k e n d i s i n i alı-
k o v a m a v a n S ı f ı r g r u b u m e n s u p l a r ı n ı n k a b ız l ık y a ş a d ık la r ın ­
d a , ayn ı m ik ta r d a sin a m e k i v e p e lin o tu n u ö ğ ü tü p , y e m ek ­
te n s o n r a g ü n d e 1 ç a y k a ş ı ğ ı s u y la b e r a b e r a l m a l a r ın d a fay­
d a v a r d ır . G e n e l k u r a l o l a r a k d a s ıh h a t li o lm a k is t e y e n b iri­
n in , b ü y ü k a b d e s t i g e l m e d e n y e m e k y e m e m e s i ta v s iy e e d i­
lir. Ç ü n k ü s i n d i r i m d e g e n e l k u r a l, b i r ö n c e k i ö ğ ü n ü n ar­
tık la r ı v ü c u d u t e r k e t m e d e n b i r s o n r a k i ö ğ ü n ü y e m e m e k tir
( k a r p u z , in c ir , g r e y f u r t , h u r m a , ü z ü m g i b i b a ğ ır s a k l a r ı ra­
h a t l a tıc ı m e y v e l e r v e y e ş il y a p r a k l ı s e b z e h a r iç ) . B u k a id e y e
ö m ü r b o y u r ia y e t e d il m e l i d i r .

Uyarı 2
S ıf ır g r u b u n u n e t o b u r b i r g r u p o l d u ğ u n u sö y le m iş tik - Sı
f ır la r h a f t a d a 3 - 5 d e f a e t , 1 -2 d e f a b a l ı k y iy e b ilirle r . F a k at
h e r s ıf ır g r u b u n u n h a z ım k a b iliy e t i d e a y n ı d e ğ il d ir . O y^z

256
d e n d e e t v e b e n z e r i p r o t e i n t ü k e t i m le r i s ı r a s ı n d a - k a b ız l ı­
ğ a e ğ ilim li S ı f ı r g r u b u in s a n la r ın ın - zencefil, kekik, biberi­
ye g i b i h a z m ı k o l a y la ş t ır a n b a h a r a t l a r ı k u l l a n m a l a r ı n d a b ü ­
y ü k y a r a r v a r d ır . B u b a h a r a t l a r a y n ı z a m a n d a a n t i o k s i d a n
o ld u k l a r ı iç in m i d e v e b a ğ ı r s a k l a r ı n m i k r o p l a r ın ı n o r m a l l e ş ­
tirir, s in d ir im i k u v v e t le n d ir ir , i lt i h a p l a n m a s ü r e c i n i d u r d u ­

rur, g a s t r i t v e ü ls e r i iy ile ştirir.

A y rıc a e t l e b ir lik t e y e şil y a p r a k l ı s e b z e l e r i b o l c a t ü k e t ­

m e k S ı f ı r g r u p l a r ı iç in v e d i ğ e r t ü m g r u p t a n i n s a n l a r iç in
h a y a tî ö n e m t a ş ım a k t a d ır .

Uyarı 3
S ıf ır g r u p l a r ın ın h e r g ü n b i r ö ğ ü n d e s a d e c e m e y v e y e m e ­
le r in d e d e b ü y ü k y a r a r v a r. K ış ın , d o ğ a l y o l l a r d a n k u r u t u l ­
m u ş k u r u m e y v e le r d e o n la r iç in iy id ir. C e v i z S ı f ı r k a n g r u ­
b u n a m e n s u p i n s a n la r iç in k ış ın e n ç o k t ü k e t i l m e s i g e r e k e n
bir m e y v e d ir . K u r u m e y v e le r i k a y n a t a r a k d e ğ i l s u ile ı s l a t ıp
tü k e t m e k e n iyi y ö n t e m d ir .

M e y v e m u tla k a y e m e k te n ayrı o la r a k (ö n c e k i b ö lü m ­
lerde b a h s e t t i ğ i m iz ü z e r e y a y e m e k t e n 4 0 - 5 0 d a k i k a ö n c e
veya b e s i n l e r i n m i d e d e k i s in d i r im i t a m a m l a n d ı k t a n s o n ­
ra y an i o r t a la m a y e m e k t e n e n a z 2 s a a t s o n r a ) y e n m e l id i r .
M e yv e v e s e b z e k a b u ğ u s o y u l m a d a n b i r k a ç ç e k i r d e ğ i y l e y e ­
n ilm e lidir. K a t ı m e y v e v e s e b z e l e r s ık ıl ır k e n d e m u t l a k a k a ­
bu ğu ile s ık ılm a lıd ır .

Birkaç farklı çeşit meyve de birbiri ile karıştırılarak tü­

ketilmemelidir. Ancak aynı cinsten olanların (greyfurt ile li-
m° n ya da vişne ile kiraz gibi) birlikte yenilmesinde zarar
yoktur.

257
 C an B oğazdan Ç ikak

M e y v e le r in ş i f a v e r ic i ö z e l l i ğ i n d e n y a r a r l a n m a k is t e y e n
a n c a k m e v s i m in d e v e o m e v s i m d e y e t iş e n m e y v e l e r i y e m e ­
lid ir. Ç ü n k ü s a d e c e m e v s i m in d e y e n e n m e y v e v e s e b z e l e r
h a s ta lık la r ı iy ile ştir ic i ö z e l l i k l e r e s a h ip t i r , m e v s i m in i n d ı ş ı n ­
d a ü r e t i l e n l e r d e ğ il . M e y v e v e s e b z e n i n e n iy isi, e n t a z e o l a ­
nı v e e n y a k ın b a h ç e v e y a t a r l a d a n g e l e n i d i r . E s a s ı n d a i n s a n
y a ş a d ığ ı b ö l g e n in m e y v e v e s e b z e le r i n i t ü k e t m e l i d i r s a ğ ­
lık a ç ı s ı n d a n . . . U z a k b ö l g e l e r d e n v e c o ğ r a f y a l a r d a n g e le n
m e y v e v e s e b z e l e r t e r c ih e d il m e m e li d ir .

Uyarı 4
H e r g ü n s a b a h a k ş a m m u t l a k a 3 - 5 d i ş s a r ı m s a k y u tu n .

K u r u s o ğ a n t ü k e t i n v e y a t a z e s ık ıl m ış s o ğ a n s u y u n u h e r
g ü n 5 0 g r ’d a n 1 -2 d e f a iç in . B u S ı f ı r g r u p l a r ın d a id r a r , b a l ­
g a m v e s a f r a y ı s ö k t ü r ü r , i lt i h a b ı k u r u tu r , z a r a r lı m i k r o p l a ­
rı v e k u r t la r ı ö ld ü r ü r , k a n ş e k e r i v e a l e r jik t e p k il e r i k o n t r o l
a l t ın d a t u ta r .

Uyarı 5
S e b z e s u y u n u , m e y v e s u y u n a t e r c ih e d in . S e b z e su y u
o la r a k ; k a r a t u r p s u y u ( g ü n d e 1 00 g r, b a l ile y u d u m y u d u m
iç ilir ), l a h a n a s u y u , ı s p a n a k s u y u , s e m i z o t u s u y u içile b ilir.
B u n l a r , k a r a c i ğ e r , d a l a k , b ö b r e k v e m i d e y i r a h a tla t ır , iltih a ­
b ı k u r u tu r , m i d e a s i d i n i a z a lt ır , y a r a l a r ı k a p a t ır , k a n ş e k e r i ­
n i n o r m a lle ş t ir ir .

Y a b a n i s e m i z o t u , h in d ib a , ıs ır g a n o tu , d o m u z d ik e n i ve
b e n z e r le r in i h e r g ü n y e m e y e g a y r e t e d in (b ilh a s s a ilk b a h ard a )-

258
 E n g i n a r m e v s i m in d e e n g i n a r t ü k e t i m in e ö n e m v e rin .
E n g i n a r ın k a b u ğ u y la b i r l i k t e p i ş i r i lm e s i n d e y a r a r v a rd ır.
K a b u k la r ın ı a y r ıc a k a y n a t ıp s u y u n u i ç m e k d e f a y d a lıd ır .

K a r p u z m e v s i m in d e k a r p u z u b o l c a t ü k e t i n v e m u t l a k a
ç e k i r d e ğ i ile b i r l i k t e y iy in ! Y in e m e v s i m i n d e k a r p u z k a b u ­
ğ u n u n s u y u n u a r a d a b i r t ü k e t m e k d e ç o k y a r a r lıd ır . K a r p u z
k a b u ğ u su y u , k a ra c iğ e ri to k sin le r d e n , b ö b r e k le r i t a ş v e k i­
re ç te n t e m iz le r . K a r a c i ğ e r i v e b ö b r e ğ i g ü ç le n d i r i r .

H z . A li ( r a ) ’d e n r iv a y e t e d il d iğ i n e g ö r e R a s u lu l l a h ( s a v )
“ K a r p u z y iyin v e o n a h ü r m e t e d in . Ç ü n k ü o n u n s u y u c e n ­
n e tte n d ir . V e t a d ı d a c e n n e ti n t a t l a n n d a n d ı r . K u l l a r d a n b i r
k u l o n d a n b i r l o k m a y e r s e A lla h o n u n k a r n ı n d a n y e t m iş
d e r d i ç ık a r ır y e t m iş d e v a y ı k o y a r . H e m d e h e r l o k m a d a o n a
on s e v a p y a z a r v e o n d a n o n g ü n a h ı sile r. V e o n u o n d e r e c e
y ü k s e ltir .” b u y u r d u la r .

Uyarı 6
T a b ii k i y e n ile c e k tü m s e b z e v e m e y v e le rin d o ğ a l o lm a s ı n a
m u d a k a d ik k a t e t m e k g e r e k ir . B u , h e r g r u p iç in d ik k a t e d i l e ­
cek te m e l p r e n sip le rd e n d ir.

Uyarı 7
D o k t o r l a r i n s a n la r ı b e lli b i r y a ş t a n s o n r a , k ır m ız ı e t , y a ğ ,
tuz, ş e k e r v e e k m e k t e n u z a k d u r m a l a r ı n ı t e m b i h e d iy o r l a r
ya, b u h e m d o ğ r u d u r h e m y a n lış . D o ğ r u d u r ; e v e t A g r u p l a -
ü k ırm ız ı e t t e n m u h a k k a k u z a k d u r m a l ı . S ı f ı r g r u p l a r ı e k ­
tik te n , B g r u b u n a m e n s u p o la n l a r m e r c i m e k v e t a v u k
b i n d e n , A B g r u p l a r ı y a ğ d a n v e t ü m g r u p l a r b e ll i b i r y a ş t a n
so n ra t u z v e ş e k e r d e n u z a k d u r m a l ıd ır l a r .

259
 C an B o Oazdan Ç ik ar

A GRUBU
A k a n g r u b u n d a n o la n l a r , n a r in v e n a h i f b i r s i n d i r im s i s ­
t e m in e s a h ip le r . A G r u b u k a n , e s a s ı n d a m u t a s y o n s o n u c u
o lu ş m u ş b i r k a n d ır , i n s a n l a r b a ş l a n g ı ç t a S ı f ı r k a n g u r u b u ­
n a s a h ip t i . S o n r a i n s a n la r t a r ım y a p m a y ı k e ş f e t t i l e r v e e k ip
b iç t ik le r i t o p r a ğ ın m a h s u l ü o la n g ıd a l a r l a b e s l e n m e y e b a ş ­
la d ıla r . K u r ’a n , b a ş l a n g ı ç t a i n s a n a h e r t ü r lü n im e tin h e la l
k ılın d ığ ın ı -o z a m a n h e p s i s ıf ır d ı a n l a ş ıla n - d a h a s o n r a İsr a -
ilo ğ u ll a r ı’n ın y e r d e n b i t e n , t o p r a ğ ın b i t ir d i ğ i m a h s u l l e r i i s ­
t e d ik l e r i n i h a t ır la t ır . B u d a A g r u b u k a n ın , in s a n la r t a r ım ­
la i lg i l e n d i k t e n v e s ü r e k l i t a r ım k a y n a k lı ü r ü n le r i y e d ik te n
s o n r a o r t a y a ç ık m ış b i r k a n o l d u ğ u n u g ö s t e r iy o r . N i t e k im
b i l im s e l ç a l ı ş m a l a r d a b u n u n b ö y le o l d u ğ u n u v e ilk A k an
g u r u b u n u n M e z o p o t a m y a ’ d a t a r ım l a ilg ile n e n to p l u l u k l a r ­
d a g ö r ü l d ü ğ ü n ü t e s p i t e t m i ş b u lu n u y o r .

A ’l a r v e r y ü z ü n d e k i ilk v e je t a r y e n l e r d i r s a n ır ım . S in d ir im
s i s t e m l e r i h a s s a s v e n a r in d ir . A ğ ır a s i t le r g e r e k t i r e n e t ve
b e n z e r i g ı d a l a r ı h a z m e t m e k t e z o r la n ır la r . A ’l a r g e r ç e k te n
d o ğ a l b e s l e n m e k z o r u n d a la r . E ğ e r , e tli v e k ız a r t ıl m ış p a t a ­
t e s a ğ ır lık lı b e s l e n i y o r l a r s a a c i le n t a h ıl, s e b z e v e m e y v e ağır­
lık lı b i r b e s l e n m e y e g e ç m e l e r i g e r e k ir . Ç ü n k ü s i n d i r im sis­
t e m l e r i ç o k n a z i k t i r . ..

S i n d i r im s i s t e m l e r in i m o t o r a b e n z e t t iğ i m iz a r a b a ö rn e ­
ğ i n d e n g i d e c e k o l u r s a k , A g r u b u n d a k i i n s a n la r ın m o to r u ­
n u , y a n i s i n d i r im s i s t e m i n i “ k u r ş u n s u z b e n z i n ” ile çalışan
b ir a r a c m k i n e b e n z e t e b i l i r i z . S ü p e r b e n z i n ( b e y a z e t v e süt
ü r ü n le r i) b i l e o n a z a r a r v e r e b ilir . N e r e d e k a ld ı d iz e l (k ırm ı­
zı e t) v e m o to rin (d a n a e ti) k u lla n m a k ...

A g r u p l a n b i y o l o ji k o la r a k k a n s e r , k a l p h a s t a l ığ ı v e §eke
re a ş ır ı d e r e c e d e y a t k ı n d ı r l a r .. . Ç ü n k ü s i n d i r im s i s t e m i

260
 K an G ruplarina (M izaçlara) G ori; B kslknmi;

ri e t i h a z m e d e m iy o r . A ’l a r k ır m ız ı e t y e m e y e d e v a m e t t i k l e ­
r i n d e k e n d i l e r in i b u h a s t a l ık la r ın p e n ç e s i n d e n k u r t a r m a l a ­
rı o l d u k ç a z o r d u r . E t , o n l a r d a ö n ü n d e s o n u n d a y a ğ a v e k i ­
lo y a d ö n ü ş ü y o r .

M a a l e s e f s ü t ü r ü n le r i d e A ’ la r iç in s ık ın t ı y a r a t a b iliy o r . A
g r u p l a r ın d a ş e k e r e s e b e b i y e t v e r e n g ıd a l a r ın b a ş ı n d a - s iz e
t u h a f g e l s e d e - s ü t ü r ü n le r i g e l i y o r m a a l e s e f . G ı d a in to -
l e r a n s m ın o lu ş m a s ı d a b u s ü t ü r ü n le r i s a y e s i n d e d i r . K e z a
m ig r e n tü r ü a ğ r ıl a r a d a s e b e b i y e t v e r i y o r s ü t ü r ü n l e r i . ..

A g r u b u t a r ım s a l g ı d a l a r l a b e s l e n m e s i g e r e k e n b i r g r u p
o lm a s ı n a r a ğ m e n , m a a l e s e f b u ğ d a y g il l e r d e o n d a r e a k s i y o ­
n a y ol a ç a b iliy o r . B u ğ d a y a ş ır ı d e r e c e d e ü z e r i n d e o y n a n d ığ ı
için a r t ık h e r k e s e z a r a r v e r e c e k d u r u m a g e l m iş .

E v e t m a a l e s e f A g r u p l a r ın ın s i n d i r im m o t o r l a r ı ç o k h a s ­
sa s. Ş i m d i o m o t o r a n a s ıl b i r y a k ıt v e r m e k g e r e k t i ğ i ü z e r i n ­
d e d u r a b i l i r i z . ..

A g r u p la r ın ın ö n c e h e r tü r lü e t i d iy e t l e r i n d e n ç ı k a r m a l a ­
rı g e r e k ir . Ç ü n k ü A g r u p l a r ı n d a d o k u y ık ıl m a l a r ın a v e k il o
a lm a y a s e b e p o la n l a r e t , s ü t ü r ü n le r i
ve k u r u fa s u ly e d ir . B u ğ d a y , e t v e s ü t A kon
ü rü n leri k a d a r z a r a r lı o l m a s a d a ç o k grubundan olanlar,
narin ve nahif bir
tü k e tilm e si h a l i n d e , d o k u la r d a a sit
sindirim sistemine
b ir ik m e sin e y o l a ç t ığ ı v e h a s t a l ık la r a
sahiptirler. Et ürünlerini
ze m in h a z ır l a d ığ ı t e s p i t e d ilm iş t ir .
sindirecek enzimleri
B u a ç ı d a n A g u r u b u n d a n b ir in in çok zayıftır. Bu
etten , s ü t te n , b u ğ d a y d a n v e b a z ı b a k ­ sebeple et tüketiminde

la g ille rd e n u z a k d u r m a s ı g e r e k iy o r . A
ve eti yeme
usullerinde çok dikkatli
g ru b u n u n e n iyi d o s t u z e y t i n y a ğ ı d ı r . ..
olmalıdırlar.

261 _
 C an B (C azdan Ç ikak

G e n e l a n l a m d a A k a n g r u p l a r ın d a :

Et: A z s i n d ir ile b iliy o r , y a ğ o l a r a k d e p o l a n ı y o r v e s in d ir im

t o k s in le r in i a rttırıy o r.

Buğday: İ n s ü li n e t k is in i e n g e l l i y o r v e k a lo r i k u l l a n ım ı­
nı a z a ltıy o r.

Süt Ürünleri: B e s l e n m e m e k a n iz m a s ı n ı b o z u y o r , e n g e l ­
liyor. S e d e f , v it i li g o g i b i h a s t a l ı k la r a n e d e n o lu y o r . K i r e ç le n ­
m e , b ö b r e k v e s a f r a t a ş l a r ın ın b ir in c il s o r u m l u s u s ü t ü r ü n le ­
r id ir A ’l a r d a . T a b i i b u S ıf ı r l a r iç in d e b ö v le d ir ..

Fasulye: S i n d i r i m s i s t e m i n e z a r a r v e riy o r , m e t a b o li z m a
h ız ın ı y a v a ş l a t ıy o r v e h a z m ı g e c ik tir iy o r .

B u d ö r t l ü , A g r u b u n d a n o la n l a r a e n ç o k k ilo a ld ır a n g ı­
d a l a r ın b a ş ı n d a g e l i r l e r . . .

B u n a k a r ş ıl ık ;

Bitkisel Yağlar: Ö z e l l i k l e Z e y t in y a ğ ı v e K e t e n T o h u m u
Y a ğı s i n d i r im i n e t k i g ü c ü n ü a r t t ır ıp h ız la n d ır ıy o r , v ü c u tta
sıv ı b i r i k m e s i n i e n g e lliy o r .

Soya Ürünleri: M e t a b o l i z m a y ı h ız l a n d ır ıy o r v e sin d ir m e

k a b il i y e t in i a r ttır ıy o r .

Sebzeler: M e t a b o l i z m a y ı d e s t e k l iy o r , b a ğ ı r s a k h a r e k e ­

le r in i h ız la n d ır ıy o r .

Ananas: K a l o r i k u l l a n ım ın ı a r ttır ıy o r , b a ğ ı r s a k h a r e k e t ­
le r in i h ız l a n d ır ıy o r v e ç o k e k m e k t ü k e t m e k t e n d o ğ a n asıl

b ir ik im in i v ü c u t t a n a t m a y a y ar ıy o r .

262
 Kan G ruim.arina (M izaçlara) G ori: B i:si.i.nmi

ETLER
İ n s a n ın b e s l e n m e s i n d e e n t e m e l t a ş l a r d a n b ir i o la n e t,
m a a l e s e f A ’l a r a h e m e n h e m e n k ü lliy e n z a r a r d ı r d e n ile b ilir .
H iç y e m e m e l e r i t a v s iy e e d il i r a m a a n n e b a b a d a n b ir i S ıf ır
vey a B o la n A ’la r b a z ı k ır m ız ı e t le r i n i s p e t e n t o l e r e e d e b i l i ­
y o r l a r ...

Şifa Olanlar: A g r u p l a r ı iç in m a a l e s e f ş i f a o la n e t y o k tu r .

Beyaz et v e özellikle balık n i s p e t e n z a r a r s ız d ır . Ş i f a o l ­

m a k ta n ç o k "yenilebilir’’ k a t e g o r is in e g ir e r le r . B u n u n l a b i r ­
lik te çil v e b e n z e r i re n k li t a v u k e t le r i A g r u p l a r ı iç in f a y d a ­
lıdır. F a k a t g e n e l a n l a m d a A g r u p l a r ın ın e n z im l e r i e t y e m e k
için ç o k e lv e r iş li d e ğ il d ir ; s i n d i r im s i s t e m l e r i e t i h a z m e t m e
k o n u s u n d a z a y ıftır . Y iy e b il e c e k l e r i e t l e r in t a m a m ı b a l ı k v e
k a n a tlıla r s ın ıf ın a g ire r . K ır m ız ı e t y e m e k o n l a r iç in y a s a k t ır .
A m a illa d a y e m e k i s t e d i k l e r i n d e b e r a b e r i n d e ç o k m i k t a r d a
s e b z e v e y e şillik t ü k e t m e l e r i g e r e k ir k i o e t l e r in o l u ş t u r a c a ­
ğı to k s in i b e d e n d e n a t a b ils in le r .

Y a p ıla n i s t a t i s t i k l e r d e k a n s e r v a k a l a r ın ın e n f a z l a A g r u ­
bu i n s a n la r d a g ö r ü lm e s i n in n e d e n l e r i a r a s ı n d a o n la r ın f a z ­
laca e t t ü k e t m e l e r i g ö s t e r i l e b i l ir . E ğ e r e t t e ş i f a a r a y a c a k s a
A’lar o n u , b a l ık t a a r a m a lıla r .

Yenilebilir Olanlar: T a v u k , H i n d i , O ğ l a k v e K u z u e t i.
O ğ la k v e k u z u d a z a r a r l ıd ır a m a n i s p e t e n d a h a k ö r p e v e
b a z m e d ile b ilir o ld u k l a r ı iç in y e ş il y a p r a k l ı s e b z e l e r l e y e n ­
g e l e r i h a l i n d e h a z ım o n u t o l e r e e d e b i l ir . A m a ö n ü n d e so -
n u n da o e t l e r v ü c u t t a b i r i k m iş y a ğ a d ö n ü ş e c e k t i r .

Zararlı Olanlar: S ı ğ ı r e t i, D a n a e t i , K o y u n e t i , Y a b a n
h a y v a n la n , Ö r d e k , K e k l ik , B ıl d ır c ın , T a v ş a n v e ö z e l l i k l e ci-
8er v e s a k a t a t . . . H e l e ja m b o n , s a l a m , s o s i s g i b i e t l e r t a m

263 _
 C an B oğazdan Ç ikak

b i r b e l a d ı r . . . İ ç i n d e n itr it k a t k ı m a d d e s i b u l u n a n s u c u k ta
ö y le d ir.

DENİZ ÜRÜNLERİ
A g r u p l a r ın ın g ö r e c e li o l a r a k r a h a t y iy e b ile c e k le r i e t d e ­
n iz ü r ü n le r id ir . K u r ’ a n ‘ H e r t ü r l ü d e n i z a v ı s i z e h e la l k ılın ­
d ı ’ d iy e r e k , b u n o k t a d a A ’l a r iç in d e b i r t o l e r a n s ın v a r o l d u ­
ğ u n u g ö s t e r iy o r . T a b ii h e r b a l ık d e ğ il . M e s e l a d il b a l ığ ı gib i
b e y a z e tli b a l ı k la r k ır m ız ı e t m e s a b e s i n e g ir e r le r . O n l a r d a k i
l e k tin le r A ’l a r d a k a n ın a ğ d a l a ş m a s ı n a s e b e p o lu y o r .

Şifalı Olanlar: S a z a n B a l ı ğ ı , M o r i n a , U s k u m r u , T u rn a -
B a l ığ ı, K ız ıl L e v r e k , G ü m ü ş v e S a r ı L e v r e k , T a t lı S u L e v ­
r e ğ i, Ç e l i k b a ş , S o m o n , A l a b a l ı k , S a r d a l y e , M e z g i t , H a n i
B a l ı ğ ı v e d i ğ e r y a ğ s ı z b a l ı k l a r . .. J a m e s D ’A d a m o , a ile s in in
g e ç m iş in d e g ö ğ ü s k a n s e r i o la n k a d ın la r ın , z a m a n za m a n
D e n i z S a l y a n g o z u ( H e l i k s P o m a t i a ) y e m e l e r in i d e t a v s i ­
y e e d iy o r .

Yenilebilir Olanlar: T u n a B a l ığ ı, Ç a m u k a , K ö p e k b a l ığ ı,
A k L e v r e k , D e n i z L e v r e ğ i , M e r s i n B a l ığ ı, A l a b a lık , K ılıç b a -
lığ ı, S a r ı K a n a t , İ s t a v r it , P a l a m u t , B a r b u n , T e k ir, T o r ik , Ton
B a l ığ ı, İ s k o r p i t , K a l k a n , K u m M i d y e s i.

Zararlı Olanlar: H a m s i , Y a y ın b a lığ ı, L ü f e r , Ç u p r a , İ s ­

tir id y e , Y ıl a n b a l ığ ı, D i l b a lı ğ ı , M e r s i n B a l ığ ı, K a l k a n a , B a r ­
la m , F ü m e S o m o n , R in g a , L e v r e k , Ç i z g i l i L e v r e k , K a la m a r ,

M id y e , K a r id e s , I s t a k o z , A h ta p o t.

264
 Kan G kuim-akina (M İ/ a ç u ka ) G okk B ksi .knmi;

SÜT ÜRÜNLERİ
E t k a d a r o l m a s a d a s ü t ü r ü n le r i d e m a a l e s e f A g r u p l a n
için sık ın tılıd ır . Ç i ğ k e ç i s ü t ü , s o y a s ü t ü v e y a ğ s ız k e f i r z a r a r ­
s ız la r a r a s ı n d a sa y ıla b ilir . Ç o ğ u A g r u p l a r ı, y a ğ lı s ü t ü r ü n l e r i ­
ni s in d ir e m e z le r . Ç ü n k ü A k a n g u r u b u n d a n o la n l a r ın k a n ı,
sü tü n n ih a y e t d ö n ü ş t ü ğ ü b i r ş e k e r o la n D-Galaktozamin’e
-ki b u a s i t B k a n g r u b u n u n o r t a y a ç ık m a s ın ın t e m e l n e d e n i ­
dir- k a r ş ı a n t i k o r ü re tiy o r .

A g r u p l a r ı s ü t ü r ü n le r in in k e n d i l e r in e d o k u n u p d o k u n ­
m a d ığ ın ı k o la y lık la a n la y a b ilir le r . E ğ e r b i r A g r u b u , s ü t v e y a
süt ü r ü n le r in i t ü k e t t iğ i n d e g ır t la ğ ın ı t e m i z l e m e ih t iy a c ı d u ­
y u y o rsa , e m i n o la b il i r k i o s ü t ü r ü n ü o n a y a r a m ıy o r d u n

Şifa Olanlar: H i ç b i r k it a p t a A ’la r iç in ş i f a l ı s a y ı l a c a k b i r

sü te v e s ü t ü r ü n ü n e r a s t l a m a d ım . B i r t e k J a m e s D ’A d a m o ,
soya s ü t ü n ü n v e so y a p e y n ir in in ş i f a o l d u ğ u n u z ik r e d iy o r .
So y a i s e b u g ü n t a m a m e n g e n e t i k y a p ıs ıy la o y n a n m ı ş b i r z i ­
rai p r o t e in o l d u ğ u iç in t a v s iy e e d il e b il i r l i ğ in i k a y b e t m i ş t i r .
D o lay ısıy la A ’l a r iç in ş i f a d iy e t a n ı m l a y a b il e c e ğ im i z s ü t v e
süt ü r ü n ü y o k tu r . B e l k i ç i ğ k e ç i s ü t ü v e y a ğ s ız d e v e s ü t ü
için ‘ş i f a ’ d e ğ il a m a ‘ f a y d a l ı’ t a n ı m ı y a p ıla b ilir .

Yenilebilir Olanlar: K e ç i S ü t ü , K e ç i P e y n ir i, H e l l i m ,
Yağsız K e fir , M o z u r e l la , Y o ğ u r t v e B e y a z K ö y P e y n ir i, D i l
Peyniri, Ş e r i t P e y n ir, s u y u t a m a m e n a l ın m ış S a d e y a ğ .

Zararlı Olanlar: P a s t ö r i z e S ü t , K a r m a S ü t le r , A m e r ik a n
Peyniri, R e n k li P e y n irle r . Y a ğ lı o l m a k k a y d ıy la e s k i v e y e n i
^ Ş a r , Y ayık A y ra n ı, K a z e in , T e r e y a ğ ı, S ü z m e P e y n ir , Ç e d a r ,
G ravyer, E d a m , G o u d a , P e r m e s a n , İ s v iç r e P e y n ir i v e t ü m
•’ağlı v e r e n k li p e y n i r l e r A ’ la r iç in z a r a r lıd ır .

265
 C an B oOazdan Ç ikar

YAĞLAR
A g r u p l a n iç in e n ö n e m l i g ı d a y a ğ d ır . A ’l a r iç in y a ğ l a r ç o k
ç o k ö n e m lid ir . O y ü z d e n A k a n g r u p l a n iç in ş i f a s ö z k o ­
n u s u o l d u ğ u n d a a k l a g e l e c e k g ı d a Z e y t in y a ğ ıd ır . Z e y tin y a ğ ı
A l a r m a s l a s o f r a l a r ı n d a n e k s i k e t m e m e l e r i g e r e k e n b i r n i­
m e ttir . H e l e o n u a r a s ır a l im o n s u y u ile k a n ş t ı n p iç m e le r i
s o n d e r e c e y a r a r lıd ır .

H a k i k i z e y t i n y a ğ ı k a d a r A k a n g r u b u n d a n o la n i n s a n la r a
y a r a y a n , ş i f a o l a n ç o k a z ş e y v a r d ır .

A’lar İçin Şifa Olan Yağlar: Z e y t in y a ğ ı, K e t e n t o h u m u

y a ğ ı.

Yenilebilir Olanlar: B a l ı k y a ğ ı, s a d e y a ğ , f ın d ık y a ğ ı, s u ­
s a m y a ğ ı, K a b a k ç e k i r d e ğ i y-’ ğ ı, a v o k a d o y a ğ ı, b a d e m yağı,
k o l z a y a ğ ı ( d ü ş ü k ıs ıd a ç ö z ü l e b i l e n ) , y e n ile b ilir y a ğ la r a k a tı­
lan k a tk ı y a ğ , d ü ş ü k ı s ıd a ( 3 7 d e r e c e v e a ltı) ç ö z ü l e b i l e n yağ
is e A ’l a r t a r a f ı n d a n k u lla n ıla b ilir . 'Y e rfıstığı y a ğ ı v e C e v i z yağı
d a b a z ı m e t i n l e r d e ‘ş i f a l ı ’ b a z ı m e t i n l e r d e ‘y e n ile b ilir ’ o larak
g e ç iy o r . B e n b u ik is in i y e n ile b ilir k a t e g o r is in e a l d ı m . ..

Zararlı Olanlar
M ı s ı r ö z ü Y a ğ ı, A y ç iç e ğ i Y a ğ ı, P a m u k Y a ğ ı, H i n d i s t a n c e ­

v iz i Y a ğı.

KABUKLU (KURU) YEMİŞLER

K u r u y e m iş le r , e s a s ı n d a y a ğ g i l le r s ın ıf ın d a d e ğ e r l e n d i r i l ­
m e lid ir . O n l a r d a d a s o n d e r e c e y a r a r lı o la n l a r v a r d ır . Y er t e '
tığ ı ö z e l l i k l e A g r u p l a n n d a d o k u iç i t a m i r in d e ç o k yararlı
d ır. B a z ı k i t a p l a r d a Y b r F ıs t ığ ın ın k a n s e r e k a r ş ı s a v a ş a n b if
l e k tin iç e r d i ğ i s ö y le n ir . K u r u y e m iş le r e s a s ı n d a A ’l a r iç in tez

266
 K an G rupuuuna (MİZAÇLARA) G öre B eslenme

la z a r a r l ı d e ğ il . A n c a k s a f r a k e s e s i s o r u n u o la n l a r k u r u y e ­
m iş le r in e z m e s i n i t e r c ih e t m e lile r .

Şifalı Olanlar: K a b a k Ç e k ir d e ğ i, Y er F ıstığ ı

Yenilebilir Olanlar: K e s ta n e , F ın d ık , Ç a m F ıstığ ı, S u ­

s a m , - d o la y ıs ıy la T a h in - , H a ş h a ş T o h u m u , A y ç iç e ğ i Ç e k i r ­
d e ğ i. V e t a b ii k a v r u l m a m ı ş B a d e m v e C e v i z . B u s o n ik is i
b a z ı e s e r l e r d e ş i f a l ıl a r k a t e g o r i s i n e d e g iriy o r.

Zararlı Olanlar: M ahun C e v i z i , K a ju , A n t e p F ıs t ığ ı.

H in d is t a n C e v i z i .

BAKLİYAT
B a k li y a t , d a h a d o ğ r u s u b i t k i s e l p r o t e i n l e r A g u r u p la r ın ın
eti m e s a b e s i n d e d i r . H a k i k i s o y a f a s u l y e s i h a k i k a t e n A ’ la r
için b u l u n m a z b i r p r o t e i n d i r . B u n a k a r ş ıl ık L i m a f a s u l y e ­
si - k i k ü t k a im v e d o l g u n b i r k u r u f a s u l y e d i r v e H a n d e r s o n
diye d e a n d ır - A ’la r iç in z a r a r d ır . Ç ü n k ü o n d a k i l e k t i n in s ü -
lin s a lın ım ın ı b lo k lu y o r . Ş e k e r h a s t a l ığ ın a z e m in h a z ır lıy o r ...
İsp ir d iy e b ü i n e n f a s u l y e d e L i m a ’y a b e n z e r b i r y a p ı d a d ı r . ..

Şifa Olanlar: Y e şil M e r c i m e k , K ır m ız ı M e r c i m e k , K ı r ­

m ızı S o y a F a s u l y e s i , B ö r ü l c e v e T a z e F a s u l y e .

Yenilebilir Olanlar: B a k la , N o h u t B e z e ly e v e n o rm a l
A n a d o lu K u r u F a s u l y e s i .

Zararlı Olanlar: D e r m a s o n tü rü K u ru F a su lv e , L im a F a ­
sulyesi. G e n e l a n l a m d a b a k l a g i l le r A ’l a r a f a z l a z a r a r v e r ­
m ez le r a m a k iş i, e ğ e r b i r b a k l a g i l d e n s o n r a ş i ş k i n li k d u y u ­
m s a o n d a n u z a k d u r m a l ı...

267
 C an Boc,a zd an Ç ik ak

TAHILLAR
G e n e l a n l a m d a , S ıf ır l a r a g ö r e A ’la r ın t a h ılla r la a r a s ı d a
iyidir. H e r g ü n y iy e b ilirle r . M e s e l a h e r k e s e y a s a k l a d ığ ım ız
g e r ç e k M ıs ır v e u n u , A ’la r a ç o k y a r a r lıd ır . A n c a k ü l k e d e h a ­
k ik i m ıs ır k a lm a d ığ ı iç in b i z o n u s a k ın c a l ıla r iç in e k o y u y o ­
ru z . Y o k s a a k d a r ı u n u , m ıs ır u n u , a r p a u n u A ’ la r iç in s o n d e ­
r e c e y a r a r lı ta h ılla r d ır .

B u ğ d a y g il l e r d e t ıp k ı s ü t ü r ü n l e r i g ib i b a l g a m v e m u k o ­
z a a r t t ır ıc ı ö z e l l i ğ e sa h ip t ir . B i r t a h ılı y e d i k te n s o n r a g ır t la ­
ğ ın ız ı t e m i z l e m e ih tiy a c ı d u y a r s a n ı z b ilin k i o t a h ıl s i z e y a ­
r a m ıy o r d u n Ö z e l l i k l e k a r m a b u ğ d a y l a r d a n y a p ıl m ış u n lar,
A g r u p l a r ı n d a d o k u l a r ı n d a a s i t b i r i k m e s i n e n e d e n o lu y o r.
A ’la r ın ş e k e r h a s t a l ı ğ ı n a y a k a l a n m a s ı n a e n ç o k h i z m e t e d e n
k a li t e s i z k a r m a b u ğ d a y u n la r ı lir. T a b ii k i S ıf ır l a r k a d a r d e ­
ğ il a m a A ’l a r d a b u ğ d a y a k a r ş ı h a s s a s t ır l a r .

B u a ç ı d a n , A ’l a r a d a t a v s iy e e d e c e ğ i m i z y a r a r lı e k m e k le r
E s e n e e k m e ğ i , H e z e k i e l e k m e ğ i , ç im le n d i r i l m iş b u ğ d a y e k ­
m e ğ i d i r . .. M ı s ı r e k m e ğ i ( G D O ’s u z ) , ç a v d a r e k m e ğ i , kızıl
b u ğ d a y e k m e ğ i A ’l a r iç in d e z a r a r s ız d ır .

K e p e k , A ’l a r iç in h a z m ı z o r b i r k a tk ıd ır . O y ü z d e n m ü m ­
k ü n m e r t e b e k a r ı ş ı k t a h ıl la r d a n y a p ıl m ış e k m e k l e r d e n ve
b o l k e p e k l i e k m e k t e n u z a k d u r m a l a r ı g e r e k ir .

E s m e r b u ğ d a y u n u , ç a v d a r u n u , y u l a f u n u , p ir in ç unu
k a r ış t ır ıl m a d a n k u l l a n ılm a k ü zere so n d e r e c e y ararlıd ır.
A ’la r k u s k u s , m a k a r n a v e e r i ş t e t ü r ü ş e y l e r d e yiy eb ilirler.
A ğ ır n i ş a s t a d a n i b a r e t o la n b e y a z u n , k e p e k l i u n ( t a m b u ğ ­
d a y u n u ) i r m i k t e n m a m u l m a k a r n a l a r a k a r ş ı s i n d i r im s is ­
t e m le r i d u y a r lıd ır .

Şifa Olanlar: E s m e r B u ğ d a y , H o r u z İ b iğ i T o h u m u .

268
 Kan G ruim.arina (Mİzaçlara) G ori; B lsi.lnmi:

Yenilebilir Olanlar: A rp a, A k d a rı, M ıs ır G ev reğ i

( G D O ’s u z ) , P i r i n ç v e Y u l a f K e p e ğ i , E n g i n a r U n u .

Zararlı Olanlar: M ıs ır u n u , N i ş a s t a , B u l g u r , B u ğ d a y K e ­
p e ğ i, T o p b a ş , K a p l ı c a b u ğ d a y ı..

SEBZELER
Sebzeler, A grubu için ve her grup için şifa kaynağı­
dır. Ö z e l ik l e , s a r ı m s a k , b a m y a , b r o k o l i, e n g i n a r , y e r e l m a ­
sı, h a v u ç , ıs p a n a k , b a y ır t u r p u , k e r e v i z (v e s u y u ) , m a y d a ­
n o z , p a n c a r y a p r a ğ ı, p a z ı, p ır a s a , r e z e n e , t ü m y e ş il y a p r a k l ı
s e b z e le r , s a r ım s a k , s o ğ a n , ş a l g a m v e z e n c e f il , A g r u p l a r ı iç in
ilaç m e s a b e s i n d e d i r . .. G it t ik l e r i h e r y e n i c o ğ r a f y a d a ilk o l a ­
ra k o r a n ın s o ğ a n ın d a n y e m e le r i ç o k ö n e m l id ir , h a z ım s i s ­
t e m le rin i b ö l g e g ıd a l a r ın a u y a r la m a k i ç i n . . .

S e b z e le r A ’la r için h a y a ti ö n e m e sa h ip tir le r . M in e r a lle r ,

e n z im le r v e a n ti o k s i d a n l a r a ç ıs ın d a n z e n g in o la n s e b z e l e r h a ­
k ik a te n h a y a t ik sirid ir. T a b ii o n la r ı ç iğ v e y a b u h a r d a p i ş i r m e k
la z ım a m a b iz l e z z e t u ğ r u n a k a y n a t ıp ö z ü n ü y o k e d iy o r u z .

L a h a n a l a r v e p a t a t e s d e fa y d a l ı s e b z e l e r d i r a m a b u i k is in
le k tin le r i A g r u p l a r ın d a h a z m ı z o r la ş t ır ıy o r . H i ç y e n m e s i n i n
d e m iy o r u m a m a a z y e m e k t e y a r a r v a r. Ö z e l l i k l e ş e k e r e y a t ­
kın lığı o la n l a r iç in b e y a z l a h a n a s ık ın t ıd ır .

Şifa Olanlar: E n g i n a r , Y e r e lm a s ı, P a n c a r Y a p r a ğ ı, H a ­
v u ç , B r o k o li , H i n d i b a , S a r ı m s a k , P ı r a s a , I s p a n a k , B a m v a ,
S o ğ a n , B a y ır t u r p u , B a l k a b a ğ ı , M a y d a n o z , Ş a l g a m , P a z ı,
b a y ır T u r p u , İ s t ir i d y e M a n t a r ı.

Yenilebilir Olanlar: Kuşkonmaz, Avokado, Kereviz, Frenk

Maydanozu, Marul, Salatalık, Yeşil Soğan, Yeşil Fasulye, Doma-
tes- Balkabağı, Kırmızı ve Karaturp, Zencefil, Yeşil Zeytin, Taze

269
 C an B oğazdan Ç ikar

H a r d a l, D e n i z Y o s u n u , K a r n a b a h a r , M ıs ır , B ü r ü k s e l L a h a ­
n a s ı, S a l a t a l ık .

Zararlı Olanlar
Ç i n L a h a n a s ı , K ır m ız ı L a h a n a , B e y a z L a h a n a , P a t lıc a n ,
K ü lt ü r M a n t a r ı , P a t a t e s , K a r n a b a h a r , D o m a t e s , A c u r , Y eşil
B i b e r , K ır m ız ı B i b e r , Y u n a n Z e y t in i , S i y a h Z e y t in .

MEYVELER
A g r u p l a r ı e s a s ı n d a m e y v e c id ir . K u r ’ a n c e n n e t h a lk ı­
n ın b e s l e n m e u s u lü n ü a k t a r ır k e n b i r g u r u p iç in h iç e ti a n ­
m a z . “ O r a d a o n l a r iç in ‘k e s i n t is iz / b it i m s i z , y a s a k s ız m e y v e ­
l e r v a r d ı r ” (Vakıa, 3 3) d e r . İ ş t e b u t a n ı m l a m a t a m d a A g r u p ­
l a r ın a u y u y o r . G ü n d e ü ç k e r e m e y v e y e s e le r y in e d e a z y e ­
m i ş o lu r la r . F a k a t i lg i n ç t ir ç j ğ u A ’la r m e y v e y e m e y i ih m a l
e d e r le r .

A n a n a s v e k a v u n , A ’l a r iç in d o k u l a r d a k i a s it le r i d e n g e ­
le y e n e n iyi m e y v e l e r d i r .. . K e z a L i m o n . A ’l a r l im o n u s o f ­
r a d a n a s l a e k s i k e t m e m e l i l e r . B u n a k a r ş ıl ık p o r t a k a l o n la r a
c i d d i z a r a r v e rir . K e z a m u z d a b u l u n a n b i r le k tin , A ’l a n n s in ­
d ir im i n e z a r a r v e r iy o r . A ’l a n n d o s t u o la n m e y v e le r , a n a n a s ,
k a v u n , k a y s ı, e r ik , t a z e i n c ir v e l im o n d u r .

Şifalı olanlar: K a y ıs ı, B ö ğ ü r t l e n - t a b i i ş e k e r h a s t a s ı d e ­
ğ ils e n iz - , Y a b a n m e r s in i , K ız ıl c ık , V i ş n e , K i r a z , İ n c ir (t a z e
v e k u r u ) , A n a n a s , G r e y f u r t , L i m o n , E r i k ( h e r tü r lü s ü /y e şil-
k u ru ) K u ru Ü z ü m v e K a v u n .

Yenilebilir Olanlar: E lm a , A rm u t, C ennet M e y v e s i,

N a r , Ç i l e k , K a r p u z , Ş e f t a l i , A l t ı n b a ş K a v u n u , K a v u n K ır ­
k a ğ a ç , Y e şil Ü z ü m , K u ş ü z ü m ü , M i s k e t L i m o n , A h u d u d u ,
K iv i, M ü r v e r , N e k t a r , K a k t ü s m e y v e s i!

270
 Kan G kuplakina (Mİzaç uka ) G oki; B i:sli:n.mi.

Zararlı Olanlar: M u z , M a n g o , H in d i s t a n c e v i z i , P a p a y a ,
P o r t a k a l , M a n d a l i n a , V an K a v u n u K a v u n B a l d a m l a s ı .

BAHARATLAR
B a h a r a t l a r g e n e l d e t a t l a n d ı r ı c ı o l a r a k k u l l a n ılır b i z i m
s o f r a l a r ı m ı z d a a m a e s a s ı n d a o n la r ın h a z ım ü z e r i n d e c i d ­
d i e t k il e r i d e v a r d ır . İy i s e ç i l m i ş b i r b a h a r a t y e n i le n g ı d a ­
n ın s i n d i r il m e s i n i k o l a y la ş tır ır . B u a ç ı d a n o n l a r a d a t e m a s
e t m e k te y a r a r v a r ... T a b ii ki in sa n z a m a n iç in d e h a n g i b a ­
h a r a tın k e n d i s i n e y a r a y ıp y a r a m a d ı ğ ı n ı k e n d i s i d e t e s p i t
e d e b ilir .

M a m a f i h ç o ğ u m u z d a g ı d a i n t o l e r a n s ı o l u ş t u ğ u iç in k e ­
sin o la r a k ş u ş i f a l ıd ır b u z a r a r l ıd ır d e m e k z o r la ş ı y o r . O a ç ı ­
d a n k iş i k e n d i t e c r ü b e l e r i n d e n d e y a r a r l a n m a lıd ır , b a h a r a t ­
lar k o n u s u n d a . M e s e l a , b a h a r a t l a r S ı f ı r g r u p l a r ı iç in f a r k lı
a n la m ta şır. D o l a y ıs ıy l a b a b a s ı v e y a a n n e s i S ı f ı r o l a n b i r A
g r u b u , k e n d i s i iç in z a r a r lı a d d e d i l m i ş b i r b a h a r a t ı k u l l a n a ­
b ilir v e h iç d e b i r ş e y o lm a z . M a a l e s e f b u t ü r d e n g e l e r t a m
v e k e s i n b i r y a r g ı o lu ş t u r m a y ı e n g e lliy o r .

H e r k e s k e n d i m iz a c ın ı d a h a iyi b i l ir v e a n la r . O n a g ö r e
b a k m a k g e r e k i r . ..

Şifa Olanlar: A r p a M a l t ı, S o y a S o s u , S a r ı m s a k , Z e n c e ­
fil, H a r d a l .

Yenilebilir olanlar: Y e n ib a h a r , A n a so n , F e s le ğ e n , D e fn e
Y a p ra ğ ı, B a d e m E s a n s ı , B e r g a m o t , K a k u l e , K e ç i b o y n u z u ,
F r e n k M a y d a n o z u , T a r ç ın , K a r a n f i l , K i ş n i ş , K i m y o n , K ö r i ,
D e re o tu , N a n e , H a r d a l (k u ru ), B ib e r iy e , S a fr a n , H in d is ­
ta n c e v iz i, K e k i k , V a n ily a , Z e r d e ç a l , M e r c a n k ö ş k , T a tlı v e
e k şi tu r ş u la r .

271
 C an B oğazdan Ç ikar

Zararlı olanlar
K a p a r i , E l m a S i r k e s i, Ü z ü m S ir k e s i, B a lz a m ik S irk e ,
K a r a b i b e r , K ır m ız ı B i b e r , ( t o z , y a p r a k , p u l) , K e k l ik Ü z ü ­
m ü , K e t ç a p , M a y o n e z , k a r ış ık b a h a r a t l a r .

Çeşniler: B e l k i m ü s t a k i l e l e a l m a k d a h a iyi o lu r d u a m a
b a h a r a t l a r a l t ın d a ç e ş n i l e r d e n d e s ö z e t m e k g e r e k iy o r . H a r ­
d a l, A ’la r iç in s i n d i r im e iyi b i r y a r d ım c ıd ır . A c ı o lm a y a n v e
‘y e n i le b il i r ’ s e b z e v e m e y v e l e r d e n y a p ıl m ış t u r ş u l a r d a s i n ­
d ir im e y a r d ım c ı o lu r . T a b ii r e ç e l v e m a r m e l a t la r iç in d e b u
g e ç e r lid ir . A m a h e r k e s ö z e l i k le d e A ’ la r k e t ç a p , m a y o n e z ,
k a r ış ık b a h a r a t l ı s o s l a r v e a s i t le n e b i le n k ır m ız ıb ib e r s a lç a s ı
v e d o m a t e s s a l ç a s ı n a k a r ş ı d i k k a t l i o l m a l ı l a r . ..

ÇAYLAR
A g r u p l a r ın ın e n t e m e l s ık ın t ıs ı a ğ ır iş le y e n v e h e r şeyi
h a z m e d e m e y e n s i n d i r im s i s t e m i d i r . B u a ç ı d a n iç il e c e k ç a y ­
la r s i n d i r im e d e s t e k o lm a l ıd ır . A k s i t a k d i r d e s i s t e m i b o z a r ­
la r v e h a z m ı z o r la ş t ır ır l a r .

Şifalı Olanlar: K a h v e , Y e şil Ç a y , S a r ıs a b ır , D u l a v r a t o t u ,

P a p a t y a , Z e n c e f i l , G i n s e n g , A k d i k e n , K e d i o t u , B in b ir d e li-
k o tu , K u şb u rn u .

Yenilebilir Olanlar: Ö k s ü r ü k o t u , K a r a H i n d i b a , Şer-

b e tç io tu , M ü rv e r , M e y a n k ö k ü , N a n e , S in a m e k i, M a y d a ­
n o z, Ih la m u r, A h u d u d u , Ç o b a n ç a n t a s ı, C iv a n p e r ç e m i, K e ­
k ik , H u ş .

Zararlı Olanlar: M ıs ır P ü s k ü l ü , A r n a v u t B i b e r i .

272
 A Grupları İçin Bazı Sağlık Uyarıları

Uyarı 1
K ır m ız ı e t , s ü t , s o d a , g a z o z v e t ü m k a r b o n d i o k s i t iç e r e n
iç e c e k le r ; t r a n s g e n i k ta tl a n d ır ıc ıl a r , a r o m a la r , b o y a , n i ş a s ­
ta, g l ik o z , s ü t t o z u , y u m u r t a t o z u , y a ğ lı v e k o r u y u c u k i m ­
y a s a lla r i ç e r e n h a z ır i ç e c e k v e y iy e c e k l e r h a z ım y e t e r s iz l i ­
ğ in e v e y a t a m h a z ım s ız l ığ a n e d e n o la b ilir le r . A g r u p l a r ın ın
ö z e llik le h a z ım s ız l ığ a v e k a b ız l ığ a n e d e n o l a c a k g ı d a l a r d a n
u z a k d u r m a s ı la z ım .

H a z ı m a ç ıs ın d a n A g r u b u n d a n o la n l a r ın z e n c e f il , k e k ik ,
m e r c a n k ö ş k , h a r d a l , k ö r i, ç e m e n v e b i b e r i y e g i b i b a h a r a t ­
ları h e r d a i m k u l l a n m a s ın d a b ü y ü k y a r a r v a r. T a b i i b u n l a r ı
sıra y la k u l l a n m a k g e r e k ir . Ç ü n k ü s ü r e k l i v e a ş ır ı k u l l a n ıla n
h e r ş e y s i s t e m e z a r a r v e rir. B u b a h a r a t l a r A g r u b u n a m e n ­
su p in s a n la r ın m i d e v e b a ğ ır s a k l a r ın ı k u v v e t l e n d i r i r , s i n d i ­
rim le r in i k o l a y la ş t ım , ilt i h a p l a n m a s ü r e c i n i d u r d u r u r .

Uyarı 2
A g r u p la r ın ın e ti m ü m k ü n m e r t e b e a z k u l l a n m a s ı g e r e k ir .

Proteinlerden haftada 1-2 defa hindi veya tavuk eti,

1-2 -3 d e f a b a l ık ,

1-2 d e f a t a z e y u m u r t a (y u m u r ta y ı s a d e c e t a z e o l a r a k 1-3
g ü n lü k e n f a z l a 7 - 9 g ü n l ü k ) y iy e b ilir s in iz .

1-2 d e f a p e y n ir,

Ve hemen hemen her gün kefir ve yoğurt (ev yoğur­

du!) yiyin.

273
 C an B oğazdan Ç ikar

M e r c i m e k y e m e ğ i n i v e ç o r b a s ı n ı ih ­
a/ Bizde yoğurt
m a l e t m e y in . H a f t a d a 3 -4 d e fa h a tta
ve ayran "millî
içecek" olm asından m e r c im e k ço rb ası i ç e b ilir s in iz . Fakat
dolayı hemen her u n u t m a y ın m e r c im e k d e b i r p r o t e i n d i r
şeyle ikram edilir. v e s ü t ü r ü n l e r i ile b i r l i k t e y e n m e m e lid ir .
Bu alışkanlığımızla
S ü t ü r ü n l e r i n i b a l ık ile v e e t ile b i r l i k ­
sürekli iki
te y e m e m e k g e r e k t i ğ in i a r t ık z a t e n b ili­
tür proteini
y o r s u n u z , ö y le d e ğ il m i?
karıştırdığımızdan
aslında kendimizi
uzun vadede hasta Uyarı 3
ederiz.
T ü r k i y e ’d e y a y g ın b i r g e l e n e k var.
N o h u t , k u r u f a s u l y e v e y e şil f a s u l y e ile
b i r l i k t e c a c ık d a i k r a m e d ilir . Z in h a r , bu üçlü ile birlikte yo­
ğurt ve ayran tüketmeyin!
B i l iy o r u m s i z k a r ı ş ı k e t ( s o s . s , s a l a m , s u c u k ) y e m e z sin iz .
A m a e t d ü r ü m ü n ü ç o k s e v e r s i n i z . O n u n y a n ın d a a y r a n iç ­
m e y i d e . Ç o k y e d i k l e r i h a l d e k a n s ız , iyi b e s l e n d i k le r i h a l­
d e h a s t a o lm a n ı n b i r i n c i n e d e n i - ü l k e m i z k ü l t ü r ü n d e - e t ile
b i r l i k t e s ü t ü r ü n l e r i n i t ü k e t m e k t ir . Ç ü n k ü s ü t ü r ü n le r i, b e ­
s in le r in i ç in d e k i d e m ir in k a n d a n e m ilim in i d u r d u r a n b ir iş­
le v g ö r ü y o r . Ö r n e ğ i n ı s p a n a k b a ş l ı b a ş ı n a b i r d e m i r k a y n a ğ ı
ik e n b i z i m k ü l t ü r ü m ü z d e s ü r e k l i y o ğ u r t ile tü k e t i l m e s i n d e n
d o l a y ı b u i ş le v in i y e r i n e g e t i r e m i y o r m a a le s e f .

B i z d e y o ğ u r t v e a y r a n “ m illî i ç e c e k ” o l m a s ı n d a n dolayı
h e m e n h e r ş e y l e i k r a m e d ilir . D ö n e r y e r iz , b e r a b e r i n d e ay­
ra n iç e r iz . T a v u k d ö n e r y e r iz , b e r a b e r i n d e a y r a n i ç e r iz . Böv-
le c e iç im i z e h e r g ü n b i r a z z e h i r a t a r a k k e n d i m i z i u z u n v a ­
d e d e h a s t a e d e r iz .

Et, b a l ık g i b i p r o t e i n le r i n y a n ı s ır a m e r c im e k , nohut,
k u r u v e y e ş il f a s u l y e g i b i s e b z e t ü r e v i p r o t e i n le r l e b irlik te
a s l a y o ğ u r t v e a y r a n k u l l a n m a y ın !

274
 Kan G kuim-ARIna (M izaçlara) G ori: B l su -nmi :

Uyarı 4
S a r ı m s a k y u t m a y a k e n d i n i z i a l ış t ır ın ! İ l k ö n c e 3 d iş t e n
b a ş l a y a r a k 2 1 d i ş e k a d a r ç ık a r a b i l ir s i n iz . S a r ı m s a k ( v e k a ­
r ış ım ı) k a n s e r e , a le r jiy e , a ğ ır e n f e k s i y o n l a r a v e g e n e t i k m u -
t a s y o n la r a k a r ş ı v ü c u d u n d ir e n c i n i a rtırır.

Ö m r ü n d e b i r k e r e d e o l s a a n t i b i y o t i k k u l l a n m ış , a n e s ­
tezi o lm u ş , a m e liy a t g e ç i r m i ş o la n l a r ın s a r ı m s a k y u t m a y a
d e v a m e t m e l e r i şa r ttır . Ç ü n k ü a n t i b i y o t i k l e r v e a n e s t e z i ­
ler, e n f e k s i y o n a s e b e b i y e t v e r e n d i ğ e r m i k r o o r g a n i z m a l a r ­
la b ir lik t e b a r s a k f lo r a s ın d a k i h a z m a y a r d ım c ı o la n fa y d a l ı
b a k te r ile r i d e y o k e d e r le r .

A n t ib iy o t ik k u l l a n m a k , b i r a r a z iy e g i r m i ş ü ç b e ş k u r t v e
yılanı y o k e t m e k iç in t ü m o r m a n ı a t e ş e v e r m e y e b e n z e r .
A m a a r t ık ö y le h a s t a l ık la r v a r k i i n s a n b a z e n illa d a k u l l a n ­
m a k z o r u n d a k a lıy o r. İ ş t e ö y le d u r u m l a r d a h e m e n u z u n s o ­
luk lu b i r s a r ım s a k y u t m a k ü r ü b a ş l a t m a l ı k i o o r m a n y e n i ­
d e n y e ş e r e b il s i n .

Uyarı 5
Y eşil s e b z e y i ç o ğ a lt ın ız ! S i z i n d u r u m u n u z d a h a v u ç , ç i ğ
ısp a n a k , h i n d i b a , k e r e v i z , m a y d a n o z , s e m i z o t u , s o ğ a n , y e ­
şillik, b r o k o l i, k ı s a c a “ ş i f a o l a n ” v e s i z i n d e s e v d iğ i n i z h e r ­
hangi b i r s e b z e -lim o n s u y u v e z e y t in y a ğ ı e k l e n e r e k - s a l a t a
Şeklin de h e r g ü n y e n ile b ilir . A n a d o l u ’d a b i r d e y i ş v a r , “ K ı r ­
kına k a d a r d a v a r e t i y iy e n le r , kırkında sonra davarın yediğini
y^mek zorunda kalırlar." d i y e . ..
Her grubun yeşillik yemesi zorunludur ama amiyane ta-
blfle A grubundan olanların yeşillik yemesi farzdır...
 C an B o C.a/ dan Ç ika

Uyarı 6
A tü r ü b e s l e n m e b a z ı k o n u l a r d a s ık ın t ıy a s e b e p o lu r.
S i n d i r im s i s t e m l e r in i n z a y ıf lığ ın d a n v e b a r s a k l a r d a t a m b ir
e m ilim in g e r ç e k l e ş m e m e s i n d e n d o l a y ı z a m a n z a m a n b a z ı
v it a m in e k s ik lik le r i g ö r ü le b ilir . B u n l a r ın e n b a ş ı n d a B v i­
t a m in i g e l m e k t e d i r . B 1 2 , D e m i r v e C v it a m in i e k s ik liğ i
A ’la r d a s ık g ö r ü lü r . O y ü z d e n d e z a m a n z a m a n t a k v iy e a l­
m a la r ın d a y a r a r v a r. B ! ” e k s i k li ğ i iç in k e p e k l i t a h ılla r (ni-
a s i n ) , S o y a s o s u , y u m u r t a y e m e l e r in d e v e b a l ık y a ğ ı i ç m e ­
le r in d e y a r a r o la b ilir . K e z a C v it a m in i iç in ç ile k , b ö ğ ü r t le n ,
a h u d u d u , v a b a n m e r s in i , g r e y f u r t , a n a n a s , iç m e y i b r o k o li
y e m e y i ih m a l e t m e m e l i d i r .

A g r u p l a r ı iç in d e m i r d e p o l a n , k e p e k l i h u b u b a t l a r , f a s u l ­
y e v e ö z e l l i k l e k u r u in c ir d ir .

A y n ı s ık ın t ı E v it a m in i iç in d e v a r d ır . E v it a m in i, v ü ­
c u t t a k a n s e r e k a r ş ı m ü c a d e l e e d e n b i r v it a m in d ir . O y ü z ­
d e n t a k v i y e a l m a k t a y a r a r v a r d ır . E v it a m in i e k s ik liğ in i g i­
d e r m e k iç in d e d a h a ç o k lifli y e şil s e b z e le r , b i t k i s e l y ağ la r
v e y e r f ı s t ı ğ ı n d a n y a r a r la n ıla b ilir . E s a s ı n d a A g r u p l a r ı, zey ­
tin y a ğ ın ı, l im o n u , s a n m s a ğ ı , y u m u r t a y ı, a n a n a s ı, b r o k o liy i,
h a v u c u , ı s p a n a ğ ı , s a r ı k a b a ğ ı , e r ik k u r u s u n u v e k u r u inciri
s o f r a s ı n d a n e k s i k e t m e m e l i d i r . ..

Uyarı 7
A g r u p l a r ın ın S ı f ı r l a r v e B ’l e r k a d a r a ğ ır e g z e r s iz le r y a p ­
m a la r ı g e r e k m i y o r . H e r g ü n 2 0 ila 4 0 d a k i k a h ız lı b i r y ü rü ­
y ü ş y a p s a la r v e y a 3 0 - 4 5 d a k i k a a e r o b i k y a p s a l a r y a h u t D
- 2 0 d a k i k a b i r g e r il m e v e e s n e m e h a r e k e t le r i u y g u las a la ı
b e d e n l e r in i n i h t iy a ç d u y d u ğ u g ü n l ü k a k ti v it e ih tiy a c ın ı g 1

d e r m i ş o l u r l a r . ..

276
 BGRUBU
K a n g r u b u B o la n l a r ın s in d i r im s i s t e m l e r i g ü ç lü e n z i m ­
le r e s a h ip ö z g ü n b i r s i n d i r im s i s t e m i d i r . D e y i m y e r i n d e is e
B g r u p l a r ın ın a s i t le r i t a ş ın ü s t ü n e d a m ı t ı l s a o n u b i l e e r itir.
O n l a r ın s i n d i r im m e k a n iz m a s ın ı d a m o t o r b e n z e t m e m i z
ü z e r i n d e n d e ğ e r l e n d i r i r s e k , B ’l e r iç in m o t o r i n / m a z o t k u l l a ­
n a n m o t o r l a r k a t e g o r is i e n iyi ö r n e k o l u r d u h e r h a l d e .

T ü r k l e r in g ö ç e b e y a ş a d ık l a r ı d e v ir d e k i e s a s k a n g r u b u ­
n u n B o ld u ğ u n a d a i r a r a ş t ır m a s o n u ç l a r ı v a r. A n a d o l u ’y a
g e l m e d e n ö n c e , T ü r k l e r in e k s e r i s i ‘B ’ g r u b u n d a n e t o b u r
y a p ıd a id i. Z a m a n la h e r ırk g i b i f a r k lı k a v i m l e r l e k a r ı ş a r a k
d e ğ iş ik k a n g r u p l a r ı v e m iz a ç l a r ın o l u ş m a s ı T ü r k ır k ı iç in d e
g e r ç e k le ş m iş t ir .

B k a n g r u b u n d a n o la n l a r ın s i n d i r im s i s t e m l e r in i n g ü ç ­
lü o lu ş u n d a n k a y n a k la n s a g e r e k , e n u z u n y a ş a y a n l a r d a b u
g r u p t a n ç ık a r . T a b ii ö z e l l i k l e k a r ış ık b e s l e n m e n i n g e t i r d i ­
ği a r a z la r d a n k e n d i n i k o r u y a n la r , a y n ı z a m a n d a s a ğ l ık l ı b i r
ö m ü r sü r e r le r .

B e n k e n d i g ö z le m le rim e d a y a n a ­
rak (t a b i i A n a d o l u ’d a k i m a n tılı, İs - Kan grubu
k e n d e rli, d ö n e r - e k m e k - a y r a n lı b e s­
B olanların sindirim
sistemleri güçlü
le n m e k ü l t ü r ü n ü e s a s a l a r a k s ö y lü y o ­
enzim lere sahiptir.
ru m ) d iy e b ilir im k i k a n g r u b u A o l u p
Deyim yerinde ise B
da s e k s e n in i g e ç m i ş i n s a n h e m e n h e ­
gruplarının asitleri
m en h iç g ö r m e d im . Seksen y a ş ım taşın üstüne damıtılsa
g e ç m iş o la n l a r ın y a n s ı S ıf ır d ır , y a n s ı onu bile eritir. O
B ’d ir. D o k s a m g e ç m i ş o la n l a r ın y ü z ­ seb ep le bu enzimlerin
de o t u z u S ı f ı r i s e y ü z d e 7 0 ’i B ’d ir. hazm edeceği gıdalar
tüketmelidirler

277
 C an B< ica/ dan Ç ikak

Y ü z e u la ş m ış o la n l a r ın y ü z d e 8 0 - 8 5 ’i B g r u b u n d a n o la n l a r ­
d ır. T a b ii ki t e m e l e s a s B g r u b u n a m e n s u p o l m a k d e ğ il d ir
sa d e c e . B g ru b u n a m e n s u p o lu p ayn ı z a m a n d a d o ğ r u b e s ­
l e n m e k t ir e s a s . . .

Z a t e n d a h a ö n c e k i s a y f a l a r d a d a t e m a s e t t iğ i m iz g i b i in ­
s a n ın o r t a la m a fıtr î ö m r ü 1 2 0 c i v a r ın d a d ır . 1 2 0 o lm a d a n
ö le n h e r k e s , e r k e n ö l m ü ş t ü r . .. V e e r k e n ö lü m ü n t e k s e b e b i
d e b e s l e n m e d e ğ il . S a ğ l ık l ı o l m a k ile e c e li n k a d e r i , Y a ra tıc ı
k a t ın d a a y r ıd ır . B i r in s a n s a ğ l ık l ıd ır d iy e u z u n y a ş a m a y a c a ğ ı
g ib i h a s t a d ı r d iy e d e h e m e n ö lm e s i la z ım g e l m e z . N i c e y a ­
t a la k v e h a s t a i n s a n v a r d ır k i y ılla r c a o d u r u m d a ö m ü r le r i ­
ni s ü r d ü r ü r l e r . N i c e s a ğ l ık l ı in s a n d a v a r d ır k i a n id e n ö lü v e -
rir. Ü s t e l i k “ k a z a - k a d e r ” d e d i ğ i m i z b i r d u r u m v a r d ır k i k a ­
z a l a r b a ş k a h a k e d iş l e r i n n e t i c e s i o ld u ğ u iç in , k im in n e k a ­
d a r y a ş a y a c a ğ ın ın b i l g is i a n c a k O e n a b - ı H a k k ’ın t a k d ir i ile
d ü z e n l e n i r . Ç o ğ u m u z , a r k a p l a n d a k i İlah î işle y iş i b i l m e d i ­
ğ i m i z iç in k im i n n e z a m a n ö l e c e ğ i b i l g is i d e i n s a n o ğ l u için
“ g a v b ” b i l g is i d ir .

B i z i m b u r a d a s ö z ü n ü e t t iğ i m iz şey, in s a n ın b e s l e n m e t e ­
m e lli p r o b l e m l e r in i n g i d e r i l m e s i iç in ö n c e d e n a lın a b ile c e k
t e d b ir l e r b a ğ l a m ı n d a d e ğ e r l e n d i r i lm e li d ir . C e n a b - ı A lla h ,
“ İn a h s e n t u m a h s e n t u m li e n f u s i k u m , v e in e s e ’t u m fe-
l e h e .” ( İ s r a , 7 ) b u y u r u y o r . Y a n i k e n d i n i z e iyi d a v r a n ır , u s u ­
le v e f ıt r a t a u y g u n y a ş a r s a n ı z ( b e s l e n i r s e n i z / d a v r a n ır s a n ız ) ,
A lla h n e d e n s i z e h a s t a l ı k v e r s in k i ? S i z iyi ş e y l e r y a p a r , k e n ­
d in i z e iyi b a k a r , s a ğ l ık l ı b e s l e n i r s e n i z , b u n u n k a r ş ılığ ın ı d a
iyilik o la r a k b u l u r s u n u z . K e n d in i z i i h m a l e d e r s e n i z s o n u ç ­
t a s i z h a s t a l a n ır s ın ız . Y a n i, p r o g r a m ın ız ın y a n d a n k e s i l ip ip ­
ta l e d il m e s in e n e d e n o l a c a k b i r v e b a l v e y a k u r a l ih la lin i, s ü ­
r e k li k ılm a z s a n ız , A l la h n e d e n s i z e b u h a y a tı ç e k i l m e z k ıl­
s ın k i d iy o r Y a r a tıc ım ız .

278
 B u m e s e l e , k a d e r b a h s i n e g i r d i ğ i iç in b u k it a b ın k o n u s u ­
n u a ş a r . B u r a d a h a t ır l a t m a y a ç a l ış t ığ ım ş e y ; k iş in in b e ş e r î v e
fıtr î k u r a ll a r a u y m a s ın ın b i r n e t i c e s i o l a r a k (n a n k ö r l ü k y a p ­
m a m a s ı, s ü n n e t u ll a h a u y m a s ı) A l l a h ’ın d a o n a a z a p ( h a s t a ­
lık , k a z a , b e la , m u s i b e t , fa k i r l i k , ç a r e s i z l i k v e n ih a y e t v a k i t ­
siz ö l ü m ü ) v e r m e y e c e ğ i h a k i k a t id i r .

K u r ’a n ’d a ş ö y le b u y r u lu r : “ E ğ e r ş ü k r e d e r ( u s u l e u y g u n
h a r e k e t e d e r ) v e im a n e d e r s e n i z ( e v r e n s e l k u r a ll a r a u y a r s a ­
n ız ), A lla h s iz e n iy e a z a b e t s i n k i ? A lla h , ş ü k r ü n ( d o ğ r u h a ­
r e k e t e t m e n i n v e u s u le u y g u n y a ş a m a n ı n ) k a r ş ıl ığ ın ı v e r e n ­
d ir, (in s a n ın n e y i n iç in h a k e t t iğ i n i) h a k k ıy la b i l e n d i r . ” [N isa
(Kadın) Suresi, 145]

E v e t , y e m e iç m e u s u lü , d a h a ç o k B ’le r e u y g u n o la n
m e m l e k e t im i z d e u z u n y a ş a y a n la r ın e k s e r i y e t i n i n B o l m a ­
sı d a b i r i ş a r e tt i r k i in s a n la r f ıtr a t v e m i z a ç l a r ın a u y g u n b e s -
le n se le r, h a s t a o lm a y a c a k l a r ı g ib i u z u n d a y a ş a y a b ilir le r .

Ş i m d i B g r u p l a r ın ın n e l e r y iy ip i ç m e s i g e r e k t i ğ i k o n u s u ­
n a g e le b ilir iz .

ETLER
B g r u b u b i r e t o b u r d u r . A m a y a ğ l a r a k a r ş ı h a s s a s t ır . O
y ü z d e n d e m ü m k ü n m e r t e b e y a ğ s ız e t i t e r c ih e t m e l e r i g e r e ­
k iyor. Y a ğ s ız o l d u ğ u iç in d a h a ç o k d a n a e t in i t e r c ih e t m e l e ­
ri g e r e k ti ğ i d ü ş ü n ü l s e s ığ ır e t i n in B ’l e r t a r a f ı n d a n r a h a t h a z -
m e d il e m e d i ğ i b i r g e r ç e k . E l b e t t e s ığ ır e t i o n la r a z a r a r v e r ­
i l i y o r a m a ‘ ş i f a ’ k a t e g o r is in e g ir m iy o r . D a h a ç o k k u z u v e
k o y u n e tin i v e ö z e l l i k l e d e t a v ş a n v e g e y ik g i b i y a b a n e t i ­
ni t e r c ih e t m e l e r i g e r e k iy o r . H a s t a o la n B ’l e r ş i f a o la n e t ­
le r d e n b o l c a y iy e r e k -ta b ii e k m e k s i z - v ü c u t l a r ın ın s a ğ l ık k a ­
z a n m a s ın a h i z m e t e d e b i l ir l e r

279
 C \.\ BoC.AZDAN ÇlKAK

Şifalı olanlar: K u z u E ti, K o y u n E ti, T a v şa n E ti v e G e ­

y ik E t i . . .

Yenilebilir Olanlar: S ığ ır E ti, B o fa lo E ti, D a n a E ti, C i ­

ğ er. K a n a t l ıl a r d a n d a S ü l ü n E t i ile H i n d i E t i y e n ile b ilir .
İ ç e r d ik le r i le k ti n l e r B ’l e r e z a r a r v e r m e z .

Zararlı Olanlar: T a v u k E t i , Ö r d e k E t i , K a z E t i , K e k l ik
E t i , B ıl d ır c ın E t i , J a m b o n v e Y ü r e k .

N i s p e t e n y a ğ s ız o la n T a v u k e tin in z a r a r lı o lm a s ı siz i ş a ş ır t ­
m a sın . B e r a d a e s a s o la n y a ğ d e ğ il , t a v u k e tin in iç e r d iğ i l e k ­
e n le r d ir . T a v u k e t i n d e k i le k tin le r , B ’l e r d e k a n ı te h d it e d e n
a ja n la r d ır . T a v u k e t i n d e k i le k tin le r , J a m e s D ’A d a m o ’n u n i f a ­
d e s iy le k a n d a m a r la r ın a s a l d ır a r a k , f e lç le r e , b a ğ ış ık lık b o z u k ­
lu k la r a n e d e n o la b il m e k t e d i r . K o le s t e r o l , ta n s iy o n d a c a b a s ı.

DENİZ ÜRÜNLERİ
B ’le r in d e n i z ü r ü n l e r i n d e d i k k a t e d e c e k l e r i t e k b i r h u ­
s u s v a r. O d a k a b u k l u d e n i z ü r ü n l e r i n d e n u z a k d u r m a l a r ı.
B u n u n d ı ş ı n d a h e m e n h e m e n h e r t ü r d e n iz ü r ü n ü n ü y iy e ­
b ilir le r. A m a s o m b a l ığ ı, m o r i n a v e d il b a l ığ ı f a v o r i b a l ık e t ­
l e r id ir B ’ l e r iç in

Şifalı Olanlar: D i l b a h ğ ı , S o m B a l ığ ı, M o r i n a , D e n i z A l a ­
b a lığ ı, U s k u m r u , M e z g i t , B a r l a m ( b ir t ü r m e z g i t ) , H a n i B a ­
lığ ı, M e r s i n B a l ığ ı, T u r n a B a l ı ğ ı , U s k u m r u , T i r s i B a l ı ğ ı v e
S a r d a ly e .

Yenilebilir olanlar: T u n a , R in g a , D e n i z t a r a ğ ı , A l a b a lık ,

t a tlı S u L e v r e ğ i , G ü m ü ş B a l ı ğ ı ( Ç a m u k a ) , K a l a m a r , K ılıç
B a l ığ ı, K ö p e k b a l ı ğ ı .

Zararlı Olanlar: H a m s i , İ s t ir i d y e , Y ıl a n b a l ığ ı, K e r e v i ­
d e s , I s ta k o z , F ü m e S o m o n , K a r id e s , L e v r e k , M id y e .

280
 Kan ü kui ’I-arina (M izala ra ) G oki: B ksi.i: nmi:

SÜT ÜRÜNLERİ
S ü t ü rü n le ri k o n u s u n d a e n ra h a t k a n g r u b u B k a n g u r u ­
b u n a m e n s u p o la n la rd ır. E s a s ı n d a B k a n g u r u b u b ir m u ta s -
y on k a n o ld u ğ u v e s ü t ü r ü n le r in d e b u lu n a n D - G a l a k o z a m i n
a m in o a sid in in , s ıfır k a n h ü c r e s in e k e n d is in i m o n te e t m e s iy ­
le m e y d a n a g e lm iş b ir k a n g r u b u d u r . D o la y ıs ıy la s ü t ü rü n le ri
b ir g r u p için fa z la z a r a r o lu ş t u r m u y o r s a o k a n g u r u b u B ’d i r . ..
Ç o k a z tü r d ış ın d a h e m e n h e m e n h e r tü r lü s ü t ü r ü n ü n y iy e ­
bilirler. B g r u p la n h e r tü rlü s ü t ü r ü n ü n ü s in d ir e b ile n t e k k a n
g r u b u d u r . .. \ b t e r ki o n u e tle v e tah ıl p r o te in le r i ile b ir lik te y e ­
m esin ler. B a h a r a t k a tılm ış y o ğ u rt d a B ’le r iç in y ararlıd ır.

Şifalı Olanlar: B e y a z P e y n ir, S ü z m e P e y n ir , K e ç i P e y n i ­

ri, K e ç i S ü t ü , Y a ğ s ız S ü t , Y o ğ u r t, K e f ir , M o z z a r e l l a .

Yenilebilir Olanlar: T e r e y a ğ ı, Y ay ık A y r a n ı, Y a ğ lı S ü t ,
M a n d a S ü t ü v e Y a ğı, B r ie ( F r a n s ı z ) P e y n ir i, K a z e i n , Ç e d a r ,
G o u d a P e r m e s a n , G r a v y e r P e y n ir i, İ s v iç r e P e y n ir i, S o y a
S ü t ü v e P e y n iri.

Zararlı Olanlar: A m e r ik a n P e y n iri, h a z ır D o n d u rm a ,

Ş e r it P e y n i r v e M a v i P e y n ir.

YAĞLAR
Y a ğ la r k o n u s u n d a d a B ’ l e r ş a n s l ı d ı r . Z e y t in y a ğ ı o n l a r
için d e e n y a r a r lı y a ğ d ır . K e z a t e r e y a ğ ı n ı n s u y u n d a n a r ı n ­
d ır ılıp e r it i l m e s i y l e e l d e e d i l e n s a d e y a ğ d a B ’l e r i ç in ş i f a ­
lı b i r y a ğ d ır .

Şifalı Olanlar: Z e y t in y a ğ ı, S a d e y a ğ .

Yenilebilir Olanlar: B a l ı k Y a ğ ı, K e t e n T o h u m u Y a ğ ı, B a ­
d e m Y a ğ ı, C e v i z Y a ğı.

281
 C an B ch'.a/ dan Ç ikak

Zararlı Olanlar: M ıs ır ö z ü Y a ğı, A y ç iç e k Y a ğ ı, P a m u k T o ­

h u m u Y ağı, A v o k a d o Y a ğı, Y e r fıstığ ı Y a ğ ı ( B a z ı B ’le r y iy e b i­
lir le r), S u s a m Y a ğ ı, S o y a Y a ğı, K o lz a Y a ğı.

KABUKLU (KURU) YEMİŞLER

B g r u p l a r ın ın b a ş ı n ı n d e r t t e o l d u ğ u t e k g ı d a g r u b u k a ­
b u k lu y e m iş l e r d ir , y a n i k u r u y e m iş le r . E s a s ı n d a B ’le r için
f a y d a l ı y a h u t y e n i le b il i r k u r u y e m iş b i l e a z d ı r . . . M ü m k ü n
m e r t e b e , ç e k i r d e k l i v e k a b u k l u y e m iş l e r d e n - ö z e llik le d e
k a v r u lm u şla rsa - u z a k d u r m a l a r ı d a h a iyidir.

Şifalı Olanlar: B g r u b u n a y a r a r lı k u r u y e m iş y o k tu r . Y er­

fıs t ığ ı, S u s a m v e A y ç iç e ğ i ç e k i r d e ğ i l e k tin le r i t a m z a r a rlıd ır .

Yenilebilir Olanlar: B a d e m , C e v iz , K e s ta n e .

Zararlı Olanlar: E s a s ı n d a n y e n i le b il e n l e r d ı ş ı n d a k a la n
t ü m k u r u y e m iş l e r z a r a r l ıd ır d e n il e b il i r a m a d a h a ç o k ç a z a ­
ra r lıla r ı s a y m a k t a y a r a r v a r. O n l a r d a M a h u n C e v i z i , K a ju ,
A n t e p F ı s t ı ğ ı , Ç a m F ı s t ı ğ ı , Y e r f ıs t ığ ı, F ı n d ı k , H a ş h a ş , T ah in ,
K a b a k Ç e k i r d e ğ i , S u s a m , A y ç iç e ğ i Ç e k i r d e ğ i .

BAKLİYAT
B ’l e r iç in d e u y g u n h u b u b a t l a r v a r d ır m u h a k k a k a m a s a ­
n ır ım h u b u b a t a k a r ş ı e n d u y a r l ı k a n g r u p l a r ı n d a n b i r i d ir B.
M e r c i m e k v e b ö r ü l c e o n la r a c i d d i z a r a r v e rir . A n a d o l u h a l­
k ın ın g e n e t i k b i r d a y a n ık l ıl ığ ı v a r t a b ii ta h ıl a v e b a k liy a ta
k a r ş ı a m a y in e d e B k a n g u r u b u n a m e n s u p o la n l a r b a k liy a ­
t a k a r ş ı d ik k a t l i o l s a l a r iyi o lu r . B u n u n l a b ir l i k t e k u r u f a s u l­
y e b i r t e k B ’l e r i ç in ş i f a d ır .

Şifalı Olanlar: K u r u F a s u l y e , K ır m ız ı S o y a F a su ly e si-

L im a F a su ly e si

282
 K an G rupi-akina (M iz açlara ) G orj: B hsi .in m k

Yenilebilir Olanlar: B a k l a , Y e şil F a s u l y e , B e z e l y e .

Zararlı Olanlar: M e r c i m e k (Y e ş il, K ır m ız ı, S a r ı ) v e B ö ­

rü lc e .

TAHILLAR
B g r u p l a r ın ın t a h ılla r a d a ş a ş ır t ıc ı b i r d a y a n ık l ıl ık la r ı v a r.
B u ğ d a y a k a r ş ı d a d a y a n ık l ıd ır l a r a m a y in e d e b u ğ d a y k o n u ­
s u n d a d ik k a t l i o lm a l a r ı t a v s iy e e d ilir . H e l e ç o ğ u k a n g r u p l a ­
rı için t a v s iy e e d ilir. Ç a v d a r o n la r iç in t a m z a r a r d ır . E k m e k
y e rin e d e y u l a f v e p ir in c i t e r c ih e t s e l e r o n l a r iç in d a h a f a y ­
d alıd ır. P ir in ç p ila v ın a s a f r a n k a t m a l a r ı t a v s iy e e d ilir.

Şifalı Olanlar: A k d a r ı, Y u l a f K e p e ğ i , Y u l a f E z m e s i , P i ­
rin ç, K ız ıl (K a p l ı c a ) B u ğ d a y .

Yenilebilir Olanlar: M ıs ır u n u , M ıs ır n i ş a s t a s ı .

Zararlı Olanlar: A rp a , E s m e r B u ğ d a y , M ıs ır G e v r e ­
ği, Ç a v d a r , E s m e r B u l g u r , B u ğ d a y K e p e ğ i , Y a b a n i P i r i n ç ,
K u sk u s.

E k m e k l e r : B ’ler, E s e n e e k m e ğ i n i, H e z e k i e l e k m e ğ i n i ,
e s m e r p ir in ç e k m e ğ i n i v e A k d a r ı e k m e ğ i n i t e r c ih e t m e l i le r .
K ızıl b u ğ d a y e k m e ğ i v e g l ü t e n s iz e k m e ğ i v e h a t a b e y a z u n
e k m e ğ in i z a r a r s ız y iy e b ilirle r . A m a k a r ış ık t a h ıllı e k m e k l e r ,
Ç av dar e k m e ğ i , k e p e k l i e k m e k , m a k a r n a l ı k d u r u m b u ğ d a ­
y ın dan y a p ıl a n e k m e k l e r o n la r a z a r a r v e rir . K a y ıs ı k a t ıl m ış
e k m e k d e o n la r iç in s o n d e r e c e y a r a r lıd ır .

SEBZELER
B k a n g r u b u n d a y e r a la n in sa n la r ım ız ın , T ü r k s o fr a
k ü ltü rü a ç ı s ı n d a n e n ş a n s l ı g r u p o l d u ğ u n u s ö y l e m i ş t i k . B u

283
 C an B oğazdan (,-ikak

d u r u m s e b z e l e r a ç ı s ı n d a n d a b ö y le d i r . B ’l e r e z a r a r v e r e ­
c e k s e b z e ç o k a z d ır . B i r t e k d o m a t e s e k a r ş ı c i d d i r e a k s i ­
y o n la r ı v a r. Ç ü n k ü d o m a t e s i n l e k ti n i B ’l e r in m i d e ç e p e r i ­
ni a ş ı n d ı r ı y o r .. .

Şifalı Olanlar: P a n c a r v e y a p r a ğ ı, H a v u ç , B r o k o l i , B e ­
y az v e K ır m ız ı L a h a n a , K a r a L a h a n a , B ü r ü k s e l L a h a n a s ı ,
K a r n a b a h a r , P a t lıc a n , L i m a F a s u l y e s i , Y a b a n i H a v u ç , T a z e
H a r d a l , M a y d a n o z , T e r e , R o k a , D o l m a l ı k B i b e r , Y e şil v e
K ır m ız ıb i b e r , S i v r i B i b e r , P a t a t e s , T a z e H a r d a l .

Yenilebilir Olanlar: K u ş k o n m a z , K e r e v iz , H i n d i b a , S a ­
l a ta lık , Y e şil S o ğ a n , S a r ı m s a k , Z e n c e f i l , B a y ır T u r p u , P ır a s a ,
B a m y a , P a z ı, I s p a n a k , S o ğ a n , P a t a t e s , Ş a l g a m , D e n i z Y o s u ­
n u , K a p a r i, B e z e ly e .

Zararlı Olanlar: D o m a t e s , A c tr, E n g i n a r , "Vferelması,

B a l k a b a ğ ı , A v o k a d o , Y e şil Ü z ü m , A n a n a s , K ır m ız ı E r ik ,
K a r a E r i k , Y e şil E r i k , K ır m ız ı Ü z ü m , P a p a y a .

MEYVELER
B g r u p l a r ın ın u z a k d u r m a s ı g e r e k e n b i r k a ç m e y v e n in en

b a ş ı n d a T r a b z o n h u r m a s ı i le n a r g e lir . N a r e n b ü y ü k anti-
o k s i d a n d ı r a m a a y n ı z a m a n d a k a m a ğ ır l a ş t ır ıc ı, p ıh tıla ştın -

c ı ö z e lliğ i d e v a r d ır . K a r u n k a b u ğ u n d a k i l e k t i n l e r e n y ü k se k

k a n d u r d u r u c u d u r . B i r y a r a y a n a r k a b u ğ u n u n t o z u n u atın

h e m e n k a n ı a k ış ı d u r u r .

B u n a k a r ş ıl ık A n a n a s iyi b i r h a z m e t t i r i c i d i r . .. H u r m a l a ­

r a v e ö z e l l i k l e d e K u d ü s h u r m a s ı n a -k i t a m a m e n y a p a y b>r

h u r m a d ır - B ’le r in t e p k is i v a r d ı r . ..

284
 K an G r u p i -a kin a (M İ z a ç i .a r a ) G o h i ; B u s u :nm i :

Şifalı Olanlar: Ü zü m , P ap aya, A n an as, L ah an a Su yu,

Yenilebilir Olanlar: E l m a , K a y s ı, K i r a z , H a v u ç , G r e y ­

fu r t, P o r t a k a l , E r i k .

Zararlı Olanlar: Ç o k s a k ın c a l ı s a y ıl a b il e c e k m e y v e y o k ­

t u r a m a B ’le r in y in e d e N a r , H in d i s t a n c e v i z i , T r a b z o n H u r ­

m a s ı v e H in t İ n c ir i n d e n u z a k d u r m a l a r ın ın y a r a r ı v a r d ır .

BAHARATLAR
B ’ le r s u s a m d a n , t a r ç ın d a n , k a r a b i b e r d e n u z a k d u r m a l a ­

rın d a y a r a r v a r. B u n a k a r ş ılık , z e n c e f il , k ır m ız ı b i b e r , k ö r iy i

b o l b o l k u lla n a b ilir le r .

Şifalı Olanlar: K ır m ız ıb ib e r , K ö r i , Z e n c e f i l , M a y d a n o z ,

N an e.

Yenilebilir Olanlar: A n a so n , F e sle ğ e n , D e fn e v a p ra ğ ı,

D e r e o t u , B e r g a m o t , K a k u l e , K a r a n f il , K i ş n i ş , K i m y o n , K a ­
p ari, K e ç i b o y n u z u , M e r c a n K ö ş k , T a r h u n , V a n ily a , B i b e r i ­
ye, S a f r a n , T u z , S o y a S o s u , S i r k e ( h e r t ü r l ü s ü ) , K a r a b i b e r ,
P u lb ib e r , M e l a s , Z e r d e ç a l, K e k i k , H a r d a l , T a n e K a r a b i b e r ,
K e ç ib o y n u z u , D e m i r h i n d i , e s m e r ş e k e r h e r t ü r l ü s i r k e .

Zararlı Olanlar: Y e n ib a h a r , T o z K a r a b i b e r , T a r ç ın , B a ­
dem E sa n sı.

Ç e ş n il e r d e n d e b i r t e k k e t ç a p t a n u z a k d u r s a l a r y e te r .

ÇAYLAR
A m e r ik a lı g ı d a u z m a n ı v e f it o t e r a p i s t J a m e s D ’A d a m o ,

ta o n ik y o r g u n l u k l a r ı o la n B ’ le r in g i n s e n g ç a y ı i ç m e le r in i

285
 C \ \ B o ğ a zd a n Ç ik ak

ta v s iy e e t m i ş . E s a s ı n d a s iy a h ç a y ın d a z a r a r v e r m e d i ğ i b ir

k an g ru b u d u r B k an gru b u .

Şifalı Olanlar: Y eşil Ç a y , Z e n c e fi l , M e y a n k ö k ü , G in s e n g ,

M a y d a n o z , N a n e , A h u d u d u Ç a y ı, A d a ç a y ı, K u ş b u r n u .

Yenilebilir Olanlar: D u la v r a to tu , K e d i N a n e s i, P a p a ty a ,

K u ş u O t u , A k d i k e n , M ü r v e r , D u t , Ç i l e k Y a p r a ğ ı, M i n e Ç i ­

ç e ğ i , K e k i k , H u ş A ğ a c ı, C i v a n p e r ç e m i .

Zararlı Olanlar: M ıs ır P ü sk ü lü , Ö k s iir ü k o tu , Ş e rb e tç io -

tu , I h l a m u r , S ı ğ ı r k u y r u ğ u , S a r ı S a b ır , K ız ıl Y o n c a , R a v e n t,

S in a m e k i, Ç o b a n ç a n t a s ı.

B Grupları İçin Bazı Sağlık Uyarıları

Uyarı 1
Ö z e l l i k l e B g r u b u n d a n o la n l a r ın s a b a h g ü n e ş d o ğ m a ­
d a n ö n c e k a lk m a la r ı ç o k m ü h i m d i r . G ü n e ş d o ğ a r k e n u y u ­
m a k , h i ç b i r g r u b u B g r u b u n d a n o la n l a r k a d a r r a h a t s ız e t ­
m e z . İ k i n d i ile a k ş a m a r a s ı n d a u y u m a k d a ö z e l i k le s in d ir im
s i s t e m i a ç ı s ı n d a n t e m b e l l i ğ e s e b e b i y e t v e rir . Ö y le y s e o s a a t ­
le r d e u y u m a m a y a ö z e n g ö s t e r i n .

A k şa m g ü n e şin b a tm a sın a 1 -2 s a a t k a la u y u y a n la rın

u y k u , y o r g u n l u k v e t e m b e l l i ğ i ç o ğ a lır . Ç ü n k ü v ü c u t , sin ir
s is t e m i n in d e n g e l i o l a b i l m e s i iç in g e r e k li o la n m a d d e l e r i
o s a a t l e r d e ü r e tiy o r . U y k u d a i s e b u s ü r e ç l e r y a v a ş lıy o r . B u
d u r u m p s i k o l o ji k v e p s i ş i k r a h a t s ız l ık l a r a d a y o l a ç ıy o r . Z a ­
t e n b i l d i ğ in i z g i b i d in e n d e o s a a t l e r d e u y u m a k s a k ın c a lı
b u lu n m u ş ...

286
 Uyarı 2
Ş e k e r i a z a l t ın , t a tl a n d ır ıc ı v e h a z ır i ç e c e k v e y iy e c e k le r i
h iç k u lla n m a y ın !

B u ğ d a y (t i p 4 0 5 - 5 5 0 , d u r r a b u ğ d a y ı ) , ç a v d a r v e m ıs ır ­
d a n u z a k d u r u n ! B u n l a r ö z e l l i k l e B ’l e r d e b e y in d a m a r l a r ı n ­
d a d a r a lm a y a s e b e b i y e t v e r d i ğ i n d e n h a f ı z a k a y b ın a , k o n ­
s a n t r a s y o n b o z u k lu ğ u n a v e ş e k e r h a s t a l ığ ın a z e m in h a z ır la r .

Uyarı 3
S ü t ü r ü n le r in i b a l ık v e e t ile f a s u ly e y i y o ğ u r t ile b i r l i k t e
y e m e y in . K a r ış ık e t ( s a la m , s u c u k , s o s i s g i b i) t ü k e t m e y i n .
B u b e s i n l e r B ’le r d e h a z ım b o z u l m a s ı n a , z e h ir li k a lın t ıl a r ın
o lu ş m a s ın a , c ilt h a s ta l ık la r ın a s e b e b i y e t v e rir . S a r a h a s t a s ı
B ’le r in k a r ış ık e t l e r d e n ö z e l l i k l e u z a k d u r m a s ı la z ım . Ç ü n ­
k ü k a r ış ık e t y e m e n in g e n e l z a r a r l a r ı y a n ın d a s a r a k r i z l e r in i
ç o ğ a lttığ ı d a b i l in m e k t e d ir . K a r ış ık e t , k a r a c i ğ e r h a s t a l ı k l a ­
rın ın d a e n t e m e l s e b e b i d ir .

Uyarı 4
Özellikle B
H a z ır v it a m in k u l l a n ım ın d a
grubundan
so n d e r e c e d ik k a t l i o lu n . H a p v i ­
olanların sabah
ta m in le r d iğ e r g r u p l a r a d a z a r a r güneş doğmadan
v erir a m a b u e t k is i B ’l e r d e ç o k önce kalkmaları
d a h a y ü k s e k t ir . Ç ü n k ü “ d o ğ a l” çok mühimdir.
d e n ile n le r i d e d â h il h e m e n t ü m Güneş doğarken
v ita m in le r g e n e t i ğ i d e ğ iş t i r i l m iş uyumak, hiçbir
m ısır v e b e n z e r i ü r ü n l e r d e n y a p ı­ grubu B grubundan
lıyor. B u d a ö z e l l i k l e B g r u b u n ­ olanlar kadar
d an o la n l a r a c i d d i z a r a r v e r m e k ­ rahatsız etmez.
tedir. D i k k a t l i o lu n !

287
 C an B o ğ a zd a n (,' ikar

U ya rı 5

B g r u p l a r ı g ü n e ş d o ğ a r k e n a s l a u y u m a m a l ıl a r . H iç b ir
g r u b u , o s a a t t e u y u m a k , B ’l e r k a d a r y o r m a z . B ’ le r in e g z e r ­
siz le r i d e n i s p e t e n a ğ ır o lm a b d ır . A g r u b u n d a n b ir i 1 7 . d a ­
k ik a d a n i t i b a r e n t e r l e r v e y a ğ y a k m a y a b a ş l a r , b u n a k a r ş ılık
B v e S ı f ı r g r u b u n d a n o l a n l a r ın y a ğ y a k m a l a r ı a n c a k a ğ ır b ir
e g z e r s iz in 3 5 . d a k i k a s ı n d a n g e r ç e k le ş i r . B ’l e r h a f t a d a e n az
ü ç k e r e 4 5 - 6 0 d a k i k a a e r o b i k v e y a 3 0 - 6 0 d a k i k a h ız lı y ü r ü ­
m e e g z e r s iz i y a p a r l a r s a y a ğ la r ı v e k o l e s t e r o l ü d e n g e le r le r .
A ğ ır lık ç a l ı ş m a l a r ı , b i s i k le t b i n m e l e r i, j i m n a s t ik y a p m a la r ı,
k o ş m a l a r ı z o r lu v e u z u n s o l u k l u o lm a l ıd ır . H a f t a d a e n a z üç
k e r e b u t ü r e g z e r s i z y a p a b il e n B ’l e r z i n d e y a ş a r l a r . ..

288
 Kan G kuplarina (Mİzaçuka ) G öre B esi.enme

AB GRUBU
A B k a n g r u b u , a y n ı z a m a n d a i n s a n ır k la r ın ın k a r ı ş m a ­
sın ı, y a n i m e le z li ğ i i f a d e e d e n b i r g r u p t u r . B i r e r m u t a s y o n
k a n o la n B ile A ’n ın k a r ış ım ıy l a o r t a y a ç ık m ış v e e n f a z l a b in
b e ş y ü z - b in a ltı y ü z y ıllık g e ç m i ş i b u l u n a n , e v l il i k le r y o lu y la
m e y d a n a g e l m iş b i r k a n d ır .

AB g r u b u n d a n o la n l a r ın s i n d i r im s iste m in i d e “süper
benzin”\e ç a l ış a n m o t o r a b e n z e t i y o r u m . A B ’le r in s i n d i r im
s i s t e m i A ’la r a g ö r e b ile d a h a h a s s a s t ır . F a k a t k ır m ız ı e t k u l ­
la n ım ın d a A ’l a r d a n b i r a z d a h a iyi d u r u m d a d ı r la r .

A g r u p l a r ın a k ır m ız ı e t t ü k e t i m i ç o k ç o k k ıs ıt lı ik e n
A B ’l e r k o y u n / k u z u e t in i r a h a tl ık la y iy e b ilirle r . H i n d i e ti
A B ’l e r iç in “şifa" k a t e g o r is in e g ire r .

Ç o k y ö n lü a n tije n le r i n e d e n i y l e b a z e n A g i b i b a z e n d e
B g i b i d e ğ e r l e n d i r i lm e s i g e r e k iy o r A B ’le r in . O y ü z d e n d e
A B ’le r in n e y iy ip y e m e y e c e ğ i k o n u s u h â l â d a t a r t ış m a l ıd ır .

A o ld u k l a r ı iç in b i r t ü r v e j e t a r y e n d i r l e r a m a a y n ı z a m a n ­
d a d a B o ld u k l a r ı iç in h e m e t
5 A R' nrin
AB'lerin
h e m s ü t ü r ü n ü y iy e b ile c e k b ir
sindirim sistemi
e n z im y a p ıs ın a s a h ip t ir le r . D o ­
çok hassastır.
la y ıs ıy la A B ’le r in , n e y in k e n d i ­ Fakat kırmızı et
le r in e y a r a y ıp y a r a m a d ığ ın ı k e n ­ kullanımında
d i t e c r ü b e l e r i ile d e b e li r l e m e le ­ A'lardan biraz daha
r in d e f a y d a v a r d ır . Ç ü n k ü A v e iyi durumdadırlar.
B ’l e r e z a r a r lı o la n l a r A B ’l e r e d e
AB'ler koyun/kuzu
etini rahatlıkla
z a r a r lıd ır . A m a A v e B ’l e r e y a r a r ­
yiyebilirken A
lı o la n h e r d a i m o n la r iç in d e y a ­
grubundan olanlar
ra r lı o lm a y a b iliy o r . çok hassas olmalıdır.

289
 C an B o c a / han Ç ikan

A B ’le r in m u t l a k a u z a k d u r m a l a r ı g e r e k e n y iy e c e k le r , t a ­
v u k e ti, d a n a e t i, k u r u f a s u l y e , ç e k i r d e k le r v e m ıs ır d ır .

B u n l a r a y n ı z a m a n d a k il o a l m a l a r ı n a n e d e n o l a n v e
ş e k e r h a s ta lığ ın ın o r t a y a ç ık m a s ın a z e m in h a z ır la y a n g ı ­
d ala rd ır.

Bu açıdan bakıldığında;
Et: A z s i n d ir ile b iliv o r , y a ğ o l a r a k d e p o l a n ıy o r . (T a v u k e ti
ve D a n a e ti ö z e llik le )

Kuru Fasulye: İ n s ü li n v e r im liliğ in i e n g e lliy o r , m e t a b o ­

liz m a y ı y a v a ş l a t ıy o r , h i p o g li s e m i .

Mısır: i n s ü l i n v e r i m l iğ i n i e n g e lliv o r .

Çekirdekler: H i p o g i l i s e m i y e n e d e n o lu y o r .

Esem er buğday/Buğday: H ip o g ilis e m iy e neden

o lu y o r , in s ü lin e t k is in i a z ı l t ı / o r , m e t a b o liz m a n ın h ız ı­
nı y a v a şla tıy o r.

B u n a k a r ş ıl ık ;

Sebzeler: S i n d i r im i n e t k i g ü c ü n ü a rttırıy o r.

Ananas: S i n d i r i m e y a r d ım c ı o lu y o r , b a r s a k h a r e k e t le r i ­
n i h ız la n d ır ıy o r .

Deniz ürünleri: M e t a b o l i z m a y ı d e s t e k l iy o r .

Süt Ürünleri: İ n s ü li n ü r e t i m in i d e s t e k l iy o r .

Kelp (deniz yosunu): İ n s ü li n ü r e t i m in i d e s t e k l iy o r .

ETLER
A z m i k t a r d a ( p o r s i y o n o la r a k ) y e d i k l e r i t a k d i r d e , A B ’le r
k ır m ız ı e t t e n z a r a r g ö r m e z le r . T a b ii d a n a e t i v e t a v u k e t i h a ­
riç ! E s a s ı n d a A B ’le r e t k o n u s u n d a B ’l e r e t a b id ir le r .

290
 Kan G rupi-arina (Mİzaçlara) G ori; B ksi.i-nme

Şifalı Olanlar: K u z u e t i , k o y u n e t i , t a v ş a n e t i , h in d i e ti.

Yenilebilir Olanlar: H i n d i e t i, s ü l ü n e ti v e c iğ e r .

Zararlı Olanlar: T a v u k v e S ı ğ ı r E t i , B o f a l o , Ö r d e k E ti ,
K a z E t i , B ıl d ır c ın E t i , G e y i k E t i , D a n a E t i , S ü l ü n E t i (b a z ı
A B ’ le r d e ) .

DENİZ ÜRÜNLERİ
K ır m ız ı e t l e r k o n u s u n d a B ’l e r e b e n z e y e n A B ’le r, d e n iz
ü r ü n le r i k o n u s u n d a m a a l e s e f A ’l a r a b e n z iy o r la r . B a ş t a D i l
B a l ığ ı o lm a k ü z e r e A ’l a r iç in z a r a r lı o la n t ü m d e n i z ü r ü n l e r i
A B ’le r iç in d e sa k ın c a lıd ır .

Şifalı Olanlar: T u n a , U s k u m r u , T u r n a , T ir s i, B a r l a m , L e v ­
re k , H a n i ( L ü f e r ) B a lığ ı, B a r l a m , T u r n a B a l ığ ı, M e r s i n B a l ığ ı,
S in a r it , S a r d a ly e , M o r i n a , M a y m u n B a l ığ ı, S o m B a l ığ ı.

Yenilebilir Olanlar: R in g a , D e n i z t a r a ğ ı , A l a b a l ı k , T a t ­
lı S u L e v r e ğ i , G ü m ü ş B a l ığ ı ( Ç a m u k a ) , A l a b a lı k , M i d y e ,
H a v y a r , K a l a m a r , K ıl ıç b a l ığ ı, T u r n a B a l ığ ı, K ö p e k b a l ı ğ ı , Y a ­
y ın B a l ığ ı.

Zararlı Olanlar: H a m s i , İ s t ir i d y e , Y ıl a n b a l ığ ı, K e r e v i ­
d e s, Ista k o z , F ü m e S o m o n , K a rid e s, L e v re k , M e z g it, S o ­
m o n , D i l B a lığ ı.

SÜT ÜRÜNLERİ
S ü t ü r ü n le r i k o n u s u n d a d a B ’ l e r e b e n z e r le r . B u a ç ı d a n
b a y a ğ ı ş a n s l ıd ır l a r A B ’l e r d e . S ü t ü r ü n l e r i s i z i n iç in d e ç o k
y a r a rlıd ır. Ö z e l ik l e d e f e r m e n t e e d i l m i ş k e f ir , y o ğ u r t , y a ğ ­
s ız e k ş i k r e m a . S ü t ü r ü n l e r i n d e d i k k a t e t m e n i z g e r e k e n ş e y
y a ğ s ız o lm a s ı . K a r m a s ü d e r d e n u z a k d u r m a n ı z l e h in iz e d ir .

291.
 C an B o i ' a zd a n Ç ikar

E s a s ı n d a h e r h a n g i b i r s ü t ü r ü n ü k u l l a n d ığ ın ız d a e ğ e r
g e n z in iz i t e m i z l e m e i h tiy a c ı d u y u y o r s a n ız e m i n o la b il i r s i n i z
ki o s i z e u y g u n d e ğ il . Ö l ç ü n ü z b u o ls u n .

Y u m u r t a d a s iz in iç in ç o k y a r a r lıd ır . A n c a k b i r ş a r t l a : S a ­
rısı s i z e y a r a m a z . B i r t a m y u m u r t a y iy e c e ğ in i z e s a r ıs ı a l ın ­
m ış iki y u m u r t a n ın a k ın ı y e m e y i t e r c ih e d i n . . .

Şifalı Olanlar: H a m s i , İ s t ir i d y e , Y ıl a n b a l ığ ı, K e r e v id e s ,
Ista k o z , F ü m e S o m o n , K a r id e s , L e v r e k , M e z g it, S o m o n ,
D il B a lığ ı.

Yenilebilir Olanlar: S ü t , K a z e in , P e y n ir S u y u , E d a m , Ç e -
d ar , G o u d a , G r a v y e r P e y n irle r , S o y a P e y n iri, İ s v iç r e P ey n iri.

Zararlı Olanlar: A m e r i k a n P e y n ir i, D o n d u r m a , T e r e y a ­
ğ ı, Ş e r i t P e y n ir , M a v i P e y n ir , K a r ı ş ı k S ü t , Y a y ık A y ra n ı.

YAĞLAR
Y a ğ la r k o n u s u n d a d a A B ’l e r B ’l e r g ib id ir . S a d e y a ğ v e
Z e y t in y a ğ ı e n y a r a r lı y a ğ l a r d ır A B ’l e r iç in .

Şifalı Olanlar: Z e y t in y a ğ ı, S a d e Y a ğ.

Yenilebilir Olanlar: B a l ı k Y a ğ ı, K e t e n T o h u m u Y a ğı, Y er­

fıs t ığ ı Y ağı.

Zararlı Olanlar: M ıs ır , A y ç iç e ğ i, P a m u k T o h u m u v e S u ­
s a m Y a ğı.

KABUKLU (KURU) YEMİŞLER

K u r u y e m iş le r a ç ı s ı n d a n e n ş a n s s ı z g u r u p A B ’d ir. K u r u ­
y e m iş l e r d e n m ü m k ü n m e r t e b e u z a k d u r m a l a r ı y a r la r m a d ır .
B u n u n l a b i r l i k t e k u r u y e m i ş l e r e k a r ş ı t e p k il e r i , A g r u p l a r ı­

292
 Kan G kuplarina (Mİzaçlaka) G ori: B i;si.i: \ mi:

n ın t e p k il e r i n e b e n z e r . Ç e k i r d e k l e r d e n u z a k d u r m a l a r ı, b i l ­
h a s s a f ın d ık , k a b a k ç e k i r d e ğ i v e A n t e p fıs t ığ ı A B ’l e r d e k a ­
n ın a ğ d a l a ş m a s ı n a s e b e b i y e t v e r i y o r v e k a lo r i k u lla n ım ın ı
e n g e l l i y o r . ..

Şifa olanlar: K e s t a n e , C e v i z , Y e rfıstığ ı, Y e rfıstığ ı E z m e s i .

Yenilebilir Olanlar: B a d e m , M a h u n C e v i z i , A m e r ik a n
C e v i z i , Ç a m F ıs t ığ ı, K a ju .

Zararlı Olanlar: F ın d ık , K a b a k Ç e k ird e ğ i, S u sa m , T a ­

h in , A y ç iç e ğ i Ç e k i r d e ğ i , A n t e p F ıs t ığ ı.

BAKLİYAT
A B ’l e r b a k liy a t k o n u s u n d a d a A ’l a r a b e n z e r le r . M e s e l a
m e r c im e k B ’le r iç in ç o k z a r a r l ıd ır a m a A B ’l e r y iy e b ilirle r .
H a t t a k a n s e r e k a r ş ı y ü k s e k d ir e n ç o lu ş t u r a b i l iy o r y e ş il m e r ­
c i m e k A ’l a r d a v e A B ’l e r d e . . . F a k a t k u r u f a s u l y e v e L i m a
F a s u l y e s i n e t e p k il e r i A ’l a r a b e n z e r . B u n a k a r ş ıl ık , A ’l a r d a
in sü lin v e r im liliğ in i e n g e l l e y e n K u r u F a s u l y e A B ’l e r d e d e
ayn ı sık ın t ıla r ı y a r a ta b iliy o r .

Şifalı olanlar: K ır m ız ı S o y a F a s u l y e s i , Y e şil M e r c i m e k ,

B arb u n y a.

Yenilebilir olanlar: Y e şil F a s u l y e , K ır m ız ı ( S a n ) M e r c i ­

m e k , B e z e ly e .

Zararlı Olanlar: B a k la , K u ru F a su ly e , L im a F a su ly e si,

B ö rü lc e .

TAHILLAR
A B ’le r in d ik k a t l i k u l l a n m a l a r ı g e r e k e n t a h ılla r ın b a ş ı n ­
d a B u ğ d a y g e l i r . . . B u ğ d a y , A B ’l e r d e d o k u l a r d a a s i t t u t u l ­

293
 C an B o C.a zim n Ç ik ak

m a s ın a n e d e n o lu r . B u d a z a m a n i ç in d e d o k u y ık ıl m a l a r ı­
n ı b e r a b e r i n d e g e tir ir . B u n u n l a b i r l i k t e t a h ıl la r A B ’l e r için
y ar a rlıd ır.

Şifalı Olanlar: A k d a r ı v e E k m e ğ i , Y u l a f K e p e ğ i , Y u la f
E z m e s i , P i r i n ç , K ız ıl ( K a p l ı c a ) B u ğ d a y , Ç a v d a r E k m e ğ i ,
E z e k ie l E k m e ğ i, A lm a n B u ğ d a y ı.

Yenilebilir Olanlar: A r p a , M ıs ır U n u v e N i ş a s t a s ı , B u l ­
g u r, Y a r m a , B u ğ d a y K e p e ğ i , G u l u t e n s i z E k m e k , D u r u m
B u ğ d a y ı, K e p e k l i B u ğ d a y , K a r ış ık T a h ıl E k m e ğ i .

Zararlı Olanlar: E s m e r B u ğ d a y , M ıs ır G e v r e ğ i .

E k m e k te A B ’ l e r B ’yi t a k lit e t m e l i . B ’le r e y a r a y a n la r

A B ’l e r e d e y a r a r . A r p a u n u , d u r u m b u ğ d a y ı u n u , k ız ıl b u ğ ­
d a y u n u , b e y a z u n , b u l g u r b u ğ d a y ı u n u v e g lü t e n li v e k e ­
p e k l i u n d a n y a p ıl m ış e k m e l le r i y iy e b ilirle r . K u s k u s v e İr­
m ik u n u n d a n y a p ıl a n m a k a r n a d â h il.

SEBZELER
Şifalı Olanlar: P a n c a r v e Y a p r a ğ ı, H a v u ç , B r o k o li , S a ­
l a ta l ık , L a h a n a , T o f u , D e n i z Y o s u n u , K a r n a b a h a r , P a tlıc a n ,
T a z e H a r d a l, M a y d a n o z , Y ab an i H a v u ç v e P a ta te s.

Yenilebilir Olanlar: K u ş k o n m a z , K e r e v iz , H i n d i b a , S a ­
l a ta lık , Ç i n L a h a n a s ı , Y e şil S o ğ a n , S a r ı m s a k , Z e n c e f i l , H a ­
v u ç , B a m y a , P ır a s a , I sp a n a k , S o ğ a n , P a ta te s, Ş a lg a m , B a l­
k a b a ğ ı, P a z ı, D o m a te s.

Zararlı Olanlar: E n g i n a r , Y e r e lm a s ı, M ıs ır , S i y a h v e Y eşil

Z e y t in , B i b e r ( h e r t ü r ü ) , T u r p , A n a n a s , K ır m ız ı E r i k , K a r a
E r i k , Y e şil E r i k , K ır m ız ı Ü z ü m , P a p a y a , D o m a t e s .

294
 MEYVELER
Şifalı Olanlar: K ira z , Ü z ü m , E rik (h e r tü rü ), G re y fu rt,
L im o n , K iv i, İn c ir .

Yenilebilir Olanlar: E l m a , K a y ıs ı, B ö ğ ü r t e n , Y a b a n m e r -
s in i, K u ş ü z ü m ü , H u r m a , P a p a y a , K a r p u z , K a v u n , N e k t a r ,
Ş e f t a l i, A r m u t , A h u d u d u , Ç i l e k , M a n d a l i n a , H i n t İ n c ir i.

Zararlı Olanlar
M u z , C e n n e t M e y v e s i, H i n d i s t a n C e v i z i , N a r , P o r t a k a l ,
M ango.

BAHARATLAR
Şifalı Olanlar: K ö ri, Z e n c e fil, M a y d a n o z , S a r ım s a k , B a ­
yır T u r p u , M a y o n e z , H a r d a l , S a l a t a s o s u .

Yenilebilir Olanlar: F e s le ğ e n , D e fn e y a p ra ğ ı, B erga­

m o t, K a k u l e , K a r a n f i l , K i ş n i ş , K i m y o n , D e r e o t u , K e ç i b o y ­
nuzu, F ren k S o ğ a n ı ve M ay d a n o zu , N a n e , M e rc a n k ö şk ,
T a r h u n , V a n ily a , B i b e r i y e , S a f r a n , T u z , S o y a S o s u , T o z K a ­
r a b ib e r , M e l a s , Z e r d e ç a l , K e k i k , D e m i r h i n d i , K e k i k , T a r ­
ç ın , Z e r d e ç a l , Ş e k e r .

Zararlı Olanlar: Y e n ib a h a r , b a d e m , a n a s o n , k a p a r i , t a n e
k a r a b ib e r , k ır m ız ıb ib e r , p u l b i b e r , s i r k e ( h e r t ü r ü )

ÇAYLAR
Şifalı Olanlar: Y e şil Ç a y , Z e n c e f i l , M e y a n k ö k ü , G in -
s e n g , D u l a v r a t o t u , A d a ç a y ı, K u ş b u r n u , Ç i l e k Y a p r a ğ ı Ç a y ı,
A k d i k e n Ç a y ı.

295
 C an Bor, azdan Ç ikak

içilebilir Olanlar: N a n e Ç a y ı, K u ş b u r n u , A d a ç a y ı, K a r a ­
h in d ib a , K e k ik , M in e Ç iç e ğ i, C iv a n P e r ç e m i, A rn a v u t B i b e ­
ri, M ü r v e r , A h u d u d u Y a p r a ğ ı.

Zararlı Olanlar: S a r ı s a b ı r Ç a y ı, Ö k s ü r ü k O t u , M ıs ır P ü s ­
k ü lü , Ih la m u r , K ız ıl Y o n c a , S i n a m e k i, S ığ ır k u y r u ğ u Ç a y ı.

AB Grupları İçin Bazı Sağlık Uyarıları

Uyarı 1
S i z i n f ıtr a t ın ız iç in z a r a r l ı g ı d a t ü k e t i m in i b ır a k ın . O n ­
la r s iz in iç in s a d e c e h a s ta l ık tır . T a v u k , m ısır , s o d a , g a z o z v e
t ü m k a r b o n d i o k s i t l i iç e c e k l e r , g l ik o z v e f r ü k t o z iç e r e n h a ­
z ır i ç e c e k v e y iy e c e k l e r A B g r u b u n d a k i i n s a n la r ın s a ğ l ık a ç ı­
s ın d a n d ü ş m a n l a r ı d ı r !

Uyarı 2
K a r ı ş ı k e t ( s a l a m , s u c u k , s o s i s g i b i) y e m e y in iz ; s ü t ü r ü n ­
le r i e t v e b a l ı k ile ; f a s u l y e y i y o ğ u r t ile y e m e y in iz !

Uyarı 3
H a z ı m b o z u l m a s ı n a , z e h ir li k a lın t ı o lu ş t u r m a s ı n a , k a r a ­
c i ğ e r h a s t a l ık la r ın ın b a ş l a m a s ı n a y o l a ç m a y ın ız ! Y u k a r ıd a
s a y d ık l a r ım ız h a z m ı b o z a c a k ş e y le r d ir .

Uyarı 4
E t i a z a l t ın ! P r o t e i n l e r i ; h a f t a d a 1 -2 -3 d e f a h in d i v e y a k o ­
y u n e ti, 1 -2 -3 d e f a b a l ık , 1- 2 d e f a t a z e y u m u r t a , 3 - 4 d e fa
p e y n ir, h e m e n h e m e n h e r g ü n y o ğ u r t (e v y o ğ u r d u !) , 1-2
d e f a y e şil m e r c im e k ş e k l i n d e y iy e b ilir s in iz .

296
 Kan G kui>lakina (M izaçlara) G oki: B i.si.i:nmi.

Uyarı 5
S a r ı m s a k y u t m a y a k e n d i n i z i a lış t ır ın ! İ lk ö n c e 3 d iş , s o n ­
ra g ü n d e 3 0 d işe k a d a r (s a b a h 10 , ö ğ le 1 0 , a k ş a m 1 0 ) ç o ğ a l­
t a b ilir s in iz . B ö y le c e y ıld a 1 -2 d e f a 2 1 g ü n l ü k t e n s a r ı m s a k
k ü r le r i y a p a r s a n ız k a y b o l a n s a ğ l ığ ın ız ı y e n i d e n k a z a n m a k
m ü m k ü n o la b ilir . V e y a b u n u s ü r d ü r ü r s e n i z h a s t a l ık la r ın ç o ­
ğ u n u b e r t a r a f e t m i ş o lu r s u n u z . A m a n e o l u r s a o ls u n h e r a k ­
ş a m e n a z 3 d i ş s a r ı m s a k y u t m a y ı h iç b ır a k m a y ın .

Uyarı 6
Y eşil s e b z e y i ç o ğ a lt ın ! A B ’le r in , ç i ğ ı s p a n a k , m a y d a n o z ,
se m iz o tu , so ğ a n h e r g ü n , b r o k o li h a fta d a 2 -3 d e fa y e m e ­
leri l a z ım . H a v u ç v e h a v u ç s u y u , k ır m ız ı p a n c a r v e k ır m ız ı
p a n c a r su y u s iz in v ü c u d u n u z u n ş i f a k a y n a k la r ıd ır . A s l a i h ­
m a l e t m e y in !

Uyarı 7
M e v s im i n d e k a r p u z y e m e y i t ü m h a s t a l ı k la r a k a r ş ı b ü y ü k
n im e t o la r a k g ö r ü n !

F a y d a l ıl a r k ıs m ın d a a n d ığ ım ız y iy e c e k l e r s i z i n iç in e n
k u v v e tli ila ç la r d ır . S e b z e v e m e y v e n in g e n e t i ğ i d e ğ i ş t i r i l m e ­
m iş o lm a s ı n a d ik k a t e d in .

Uyarı 8
H a z ı r y iy e c e k v e i ç e c e k l e r d e n , p a r f ü m v e d e t e r j a n t ü r ü
te m iz lik m a d d e l e r i v e k o k u l a r ı n d a n u z a k d u r m a y a ç a l ış ın !
O n l a r ö z e l l i k l e A B ’l e r d e a l e r jil e r e , t a n ı m l a n m a y a n , b u g ü n e
k a d a r b ilin m e y e n h a s t a l ık la r a y o l a ç a r la r .

297
 C an B<k .azdan Ç ik ak

Uyarı 9
D a m a c a n a s u la r ı, t ü m k a n g r u p l a n iç in c i d d i b i r s ık ın t ı­
dır. A m b a l a jla n m ış o lm a s ı n d a n d o l a y ı ç o ğ u k iş iy e d a m a c a ­
n a s u d a h a s a ğ lık lı i m iş g ib i g e l s e d e g e r ç e k t e d u r u m ö y le
d e ğ ild ir . S a ğ l ık l ı s u , a k a n s u d u r . O d a ş e h i r d e b u l u n m a z .
Ö y le y s e s u y u n u z u d o n d u r u p ç ö z e r e k t ü k e t i n . D o n d u k t a n
s o n r a e r it e r e k k a y n a ğ ın d a n ilk ç ık t ığ ı h a l e g e t i r d i ğ i n iz su y u
8 s a a t i ç in d e t ü k e t in . D o n d u r u l a n s u e n b a ş l a n g ı c a d ö n d ü ­
ğ ü iç in k e n d i s i n i y e n iliy o r.

Uyarı 10
G e n e l b i r k u r a l o la r a k t ü m k a n g r u p l a r ın ın b a ş l a n g ıç t a
y ıld a ( i l k b a h a r v e s o n b a l a r o lm a k ü z e r e ) ik i k e r e h a c a m a t
y a p t ır m a s ı g e r e k ir . B ö y l e c e yıl i ç e r is in d e k ir l e n ip a s i t le n e n
k a n ı t e m i z l e m i ş v e t ık a n a n k ılc a l d a m a r la r ı a k t i f h a l e g e t i r ­
m i ş o lu r s u n u z . K a n ın a s i t le n m e s i n d e n k a y n a k la n a n v e ile r ­
le y e n y a ş l a r l a b i r l i k t e ila c a b a ğ ım l ı k ıla n b i r d iz i r a h a ts ız l ık ­
t a n , s a d e c e h a c a m a t l a r l a v e b e s l e n m e ilk e le r in e ria y e t e d e ­
re k k u rtu lm a k p e k â lâ m ü m k ü n . H a-
Tüm kon c a m a t l a r ın ız ı e h il k iş il e r e y a p t ır ın v e
gruplarının h a c a m a t y a p t ır d ığ ın ız z a m a n l a r ın uy-

lilkbJ^eZTbc
iki kere hacamat
L ° P ” tariM er ve P in Ie r oluP olm ad'81'
na e d in .
yaptırması gerekir.
Böylece yıl içerisinde
kirlenip asitlenen kanı
temizlemiş ve tıkanan
kılcal damarları
aktif hale getirmiş
olursunuz.

298
 Söz Biterken...

İ
n s a n ilk d ü n y a y a g e l d i ğ i n d e , f a b r i k a y a r la r ı d ü z g ü n
o la r a k y ü k le n m iş , iyi ç a l ış a n b i r m a k i n e g i b id i r . B e l ­
li b i r b o y u z u n lu ğ u , o u z u n lu k l a m ü t e n a s i p b i r k ilo , s a d e c e
a n n e s ü t ü ile b e s l e n d i ğ i n d e u y g u n b i r g e l i ş i m g r a f i ğ i . . . k ı ­
s a c a s ı b u g ü n k ü t ıp d ilin in “vücut kitle endeksi” a d ın ı v e rd iğ i,
h e r k iş in in k e n d i n e ö z g ü o r a m , b u b ü n y e n in d o ğ a l d e n g e
y a p ıs ın d a d ır in s a n o ğ l u . V ü c u d u n b i r a n l a m d a s a ğ l ık l ı g e r i
y ü k le m e n o k t a s ıd ır b u h a l v e i n s a n b u d e n g e y i k a y b e t t i ğ i n ­
de “vücut kitle endeksi” d e d i ğ i m i z b o y k il o o r a n t ıs ın ı t e k r a r
s a ğ l a y a r a k b e d e n i n i s a ğ l ık l ı ö l ç ü l e r e g e t i r e b il i r . K i t a b ı n b a ­
ş ın d a n b e r i b i r y ö n t e m v e b e s l e n m e f e l s e f e s i o l a r a k v e r d i ­
ğ i m i z v e i n ş a m b u d e n g e sın ır ı i ç in d e t u t a c a k o la n b u i lk e ­
ler, d e v a m e d e g e l e n h a y a tım ız ı d a s a ğ l ık l ı b i r ş e k i l d e s ü r ­
d ü r m e m iz i k o la y la ş tır ır .

K u r a n ı n a n a h t a r ı o la n F a t i h a s u r e s i n d e , C e n a b - ı A lla h
i n s a n la r a ş ö y le d u a e t m e l e r in i t e l k i n e d e r :
 C an B o i '.a / dan C ik ak

“Bizi doğru ‘yol’a ilet. Kendisine ‘nimet’ verdiklerinin yo­

luna. .. ’’ (F atiha, 5-6)
B u r a d a ‘v o l ’d a n m a k s a t , in s a n ın h a y a t i ç in d e y a ş a m ın ı
s ü r d ü r e b il e c e ğ i; e v r e n s e l k u r a ll a r a m u t a b ı k o la n y ö n t e m ­
d ir, y a ş a m t a r z ıd ır . H a n g i y a ş a m ta r z ın ın in s a n ı m u tl u e d e ­
b i le c e ğ i, b a ş a r ıy a g ö t ü r e c e ğ i ; k iş in i n k e n d i s i n e v e r i l e n y e t e ­
n e k le r i -ki g e r ç e k k u l l u k o d u r - i n s a n ın e n k o l a y n a s ıl g e l i ş ­
t ir e b i l e c e ğ i v e g e r ç e k l e ş t i r e b i l e c e ğ i n i ih t iv a e d e n y a ş a m b i ­
ç im id ir .

“Kendilerine nimet verilenler’’ b u n u g e r ç e k le ş t ir e b i l m iş ,

“nimet verilenler’m k im l e r o l d u ­
b a ş a r m ı ş o la n l a r d ır . P e k i ,
ğ u n u n e r e d e n b ile c e ğ iz ?

O n u d a b i z e y in e K u r ’a n , b i r b a ş k a a y e t in d e b ild ir iy o r :
“İşte bunlar, Âdem’in ve Nûh ile beraber (gemiye) bindirdik­
lerimizin soyundan, İbrahim’in, Yakub’un ve doğru yola iletip
seçtiklerimizin soyundan kendilerine nimet verdiğimiz nebiler­
dir. Kendilerine Rahman’ın âyetleri okunduğu zaman ağlaya­
rak secdeye kapanırlardı. ” (M eryem 58)
N e d e n se c d e y e k a p a n ır la r d ı?

Ç ü n k ü s e c d e , b ir tü r ta z im v e sa y g ı ifa d e sid ir . K e n d ile ­

r in e v e r i l e n d o ğ r u b il g iy e d u y d u k l a r ı s a y g ı d a n d o l a y ı, b u ­
n u n f a r k ın d a o la n la r s e c d e y e k a p a n ır v e b u şe k ild e ş ü k r ü ­
n ü i f a d e e d e r le r . O n e m u a z z a m b i r n i m e t t i r k i n e y in y a r a r ­
lı, n e y in z a r a r l ı, n e y in i s a b e t l i n e y in i s a b e t s i z o l d u ğ u b i l g i ­
sin i s i z e ö n c e d e n h a b e r v e r iy o r . A c a b a , a t a c a ğ ı m ı z a d ım ın
v e y a a y a ğ ım ız ı k o y a c a ğ ı m ı z y e r in m a h i y e ti n i b i l m e k t e n
d a h a b ü y ü k h a n g i n i m e t v a r d ı r ş u d ü n y a d a ? Ö y l e b i r b ilg i
d ü ş ü n ü n k i y a p a c a ğ ı n ı z b i r s o n r a k i e y l e m i n iyi m i k ö t ü m ü
o ld u ğ u n u s i z e g ö s t e r e b i li y o r . B u n u s i z e s a ğ l a y a n a t e ş e k ­
k ü r le r in iz i b i l d i r m e z d e n e y a p a r d ı n ı z ? İ ş t e K u r ’a n ’ın i n s a ­

' 300
 S onuç

n a g ö s t e r d i ğ i h a k i k a t l e r b ö y le s i b i r ş ü k r ü g e r e k t i r e n h a y a tî
b ilg ile r d ir .

“ N i m e t ” m a lu m o l d u ğ u g i b i ö n c e l ik l e y e n i le b il e n , iç ile -
b i l e n rız ık la r ı d a ç a ğ r ış tır ır . N i t e k i m b i z i m d il i m i z d e "nan u
nimetini gördüm" d e n ir k i b u d o ğ r u d a n b e n i b e s le d i, b a n a
b a k t ı a n l a m ın a g e lir.

D o la y ıs ıy la K u r ’a n ’m açılış s u r e s i o la n F a t i h a ’d a k i " Bizi

kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet” d u a s ı v e t a l e ­
b i, s a ğ lık lı b e s l e n m e t a le b i n i d e iç e r ir . N i t e k i m d in i n y a r ı­
sı y e m e i ç m e , h e la lle r v e h a r a m l a r d a n i b a r e tt ir . Ç ü n k ü b iz i
d e o y iy e c e k le r i d e y a r a t a n Y ü c e A l la h ’ tır. N e y i n b ü n y e m iz e
u y g u n , n e y in u y g u n s u z o ld u ğ u n u e n iyi b i l e n d e O ’d u r . H e ­
lal d a i r e s i g e n i ş t u t u l m u ş t u r a m a a y r ıc a a k ıl s a h ip l e r in e “Siz
yine de temiz olanlarım seçiniz!" u y a r ıs ı d a y a n ı s ır a v e r i l m i ş ­
tir. B ö y le c e h e r g ıd a n ın h e r k e s e u y g u n o lm a y a b i le c e ğ i n i, i n ­
s a n o ğ lu n a s ıl k i f a r k lı m o t o r l a r iç in f a r k lı y a k ıt l a r i c a t e t m i ş ­
s e in s a n la r ın d a f a r k ı y a k ıt l a r g e r e k t i r e n d e ğ i ş i k m i z a ç l a r ­
d a y a r a t ıld ık la r ı iç in fa r k lı g ı d a l a r a i h t iy a ç d u y a b i le c e k l e r i n i
K u r ’a n b i z e s ık s ık v u r g u lu y o r .

B a k a r a s u r e s i n d e C e n a b - ı H a k "Allah ki, yeri sizin için

döşek, göğü de bina yapan, gökten su indirip onunla size rı-
zık olarak çeşitli ürünler çıkarandır. Öyleyse siz de bile bile
Allah’a ortaklar koşmayın. ” (Bakara, 22) d iy e r e k , h e r b i r n i m e ­
tin , k e n d i s i t a r a f ı n d a n b i z z a t v a r e d il i p f ıtr a tın ın k e n d i s i t a ­
r a f ın d a n s e ç il d iğ i n i b i z e h a t ır l a t ıy o r v e "Bana ortak koşma­
yın!” i h t a r ın d a b u l u n a r a k a d e t a "nimetlerin yapısını ve fıtra-
tını bozmamamız gerektiğini” b i z e h a t ır la t ıy o r !
H e m e n a r d ın d a n g e l e n B a k a r a 2 7 . a y e t t e b u t e m b i h t a m
b ir u y a r ı ş e k lin i a lır v e "Onlar, Allah’ın korunmasını emret­
tiği bağlan (a k r a b a l ık , b e ş e r î v e a h l â k î b ü t ü n i li ş k i le r v e t a ­

301
 C an B oğazdan Ç ikar

b ii g ıd a l a r ın a r a s ı n d a d a b i r t ü r a k r a b a l ı k i liş k is i o l a r a k g ö ­
r e b i le c e ğ i m iz k o r u n m a s ı g e r e k e n y a p ıla r ı - g e n e t i k b a ğ l a -
koparan ve yeryüzünde bozgunculuk yapan
n / a k r a b a l ık l a r ı- )
kimselerdir. İşte onlar ziyana uğrayanların ta kendileridir. " d i ­
y e r e k , A l la h ’ın e ş y a d a v e n i m e t l e r d e v a r e t t iğ i y a p ın ın b o ­
z u l m a m a s ı g e r e k t i ğ in e ı s r a r l a v u r g u y ap ılır . “ B u y a p ı b o z u l ­
d u ğ u z a m a n , işin n e r e y e v a r a c a ğ ın ı s i z t a h m in e d e m e z s i ­
n i z . . . ” d iy e r e k i n s a n ı b u g i b i e y le m l e r e g i r m e k t e n s a k ı n d ı ­
r ır k e n e s a s ı n d a in s a n ın b ö y le b i r y o la s a p a c a ğ ı n ı d a ü s t ü ö r ­
t ü l ü o l a r a k h a b e r v e rir .

F ı t r a t a u y g u n y a ş a m a n ı n , d a h a d o ğ r u s u n im e tle r i t a b i a t ­
t a k i h a lle r iy le t a z e t a z e y iy ip iç m e n in b i r t ü r c e n n e t h a li o l ­
d u ğ u n u i s e a ş a ğ ı d a k i a y e t b i z e h a tır la tıy o r . Ç ü n k ü y a s a k ­
l a n m ış v e h a r a m k ılın m ış ş e y le r in a r d ın d a k i h i k m e t , ay n ı
z a m a n d a b u n l a r ın i n s a n ıt r a t ın a a y k ır ı o lu ş u n d a n k a y n a k ­
la n m a k t a d ır :

“Biz dedik ki, Ey Adem! Sen ve eşin cennete yerleşin. Ora­

da dilediğiniz gibi bol bol yiyin, ama şu ağaca yaklaşmayın,
yoksa zalimlerden olursunuz. " (Bakara, 35)
B i z l e r , a y e t i o k u d u ğ u m u z d a b u i k a z ı h a s s e t e n v e y a ln ız ­
c a H z . A d e m ( a s ) ’a y a p ıl m ış g a y b î b i r t e m b i h g ib i a lg ılıy o ­
r u z . O y ü z d e n b i r “ a d e m ” o la n k e n d i m i z e d e b i r d e r s ç ık a r ­
m a ih tiy a c ı d u y m u y o r , y a h u t b u ih t a r ın b i r m u h a t a b ın ın d a
t ü m a d e m o ğ u l l a n o l d u ğ u n u d ü ş ü n m ü y o r u z . O y s a b u a y e t,
ö z e l d e H z . A d e m ( a s ) ’ı m u h a t a p a l d ığ ı k a d a r g e n e l d e h e p i ­
m i z e , a d e m o ğ l u n a d a h i t a p e d iy o r . N i m e t l e r i f ıtr a tın ı b o z ­
m a d a n t ü k e t m e y i , h a r a m k ılın a n l a r d a n u z a k d u r m a y ı te lk in
e d iy o r v e e ğ e r b u n u b a ş a r a b i l i r s e k b i r t ü r c e n n e t h a y a tı d e ­
n e b i l e c e k k a li t e l i b i r y a ş a m s ü r e c e ğ i m iz i b e lir tiy o r . B u a y e ­
ti, “ T ıp k ı A d e m ( a s ) g i b i o n u n e v l a d a n o la n b i z l e r d e h e v e s-

302
le r im i z e ( Ş e y t a n a ) u y u p h a z la r ım ız ın p e ş i n d e n k o ş a r v e y e ­
m e m e m i z g e r e k e n y a s a k g ı d a l a r a l ır s a k c e h e n n e m i b i r h a ­
y a ta d ü ç a r o lu r u z .” şe k lin d e t e fsir e t m e k v e a n la m a k d a p e ­
k a la m ü m k ü n .

“Allah’ın ahdini bozanlar” i f a d e s i n d e n , d iğ e r tü m a n la m ­

la rı y a n ın d a , n i m e ti n f ıtr a tın ı b o z a n , g e n e t i k y a p ıy la o y n a ­
y ıp o n u e z e l d e t a k d i r e d il d iğ i n d e n f a r k lı -v e ç o ğ u n l u k l a z a ­
ra rlı- h a le g e t i r e n l e r d e n a s i b i n i a lır la r !

İ n s a n ın , Ş e y t a n ın (h ır s v e m e r a k ın ) k ış k ır t m a s ıy la , g ı d a ­
la rın y a p ıs ın ı b o z m a y a k a lk ı ş a c a ğ ı n ı (N isa,119-120) C e n a b - ı
A lla h b i z e h a b e r v e riy o r .

K u r ’a n ’d a n im e t o la r a k a d ı ilk z i k r e d i le n g ı d a l a r e t v e
h e lv a d ır . İ s r a i l o ğ u l l a r ı, -k i K u r ’a n ’d a b u t a b i r g e n e l a n l a m ­
d a in a n a n la r ı i f a d e e t m e k n iy e tiy le d e k u lla n ılır . S a l t k a v i m
o la r a k İ s r a i l o ğ u l l a n n ı a n l a t m a k iç in d e ğ il - H z . M u s a ( a s )
ile b ir lik t e d e n iz d e n g e ç i r i l ip d e ç ö l e g e l d i k l e r i n d e A lla h
b i r m u c iz e e s e r i o la r a k o n la r ın ü z e r i n e “ menn”, ( b ü n y e d e
e t fo n k siy o n u g ö re n b ir tü r m a n ta r ) v e “selva” (b i r t ü r t a tlı)
in d ir d i. (Bakara, 57)

B u d a h i b ü y ü k b i r r a h m e t in u c u n u g ö s t e r i y o r . Z i r a b u ­
g ü n a r t ık iyi a n l a ş ılm ış t ır k i ş e h v e t d e d i ğ i m i z i n s a n ın m o ­
t o r g ü c ü n ü e n iyi b e s l e y e n e t v e t a tlıd ır . A l la h İ s r a i l o ğ u l l a r ı-
n ı n e d e n b ö y le b i r b a k ı m a t â b i t u t t u ?

B u n u n d a b ir h ik m e ti v a r e lb e t. F ir a v u n , H z . M u s a
( a s ) ’ın d o ğ m a s ı n a e n g e l o l m a k iç in , t ü m k a v m i n e r k e k ç o ­
c u k la r ın ı t a b ir c a i z s e t o p l u b i r i m h a y a t â b i t u t m u ş t u . B u s e ­
b e p le o g ü n ü n İ s r a i l h a lk ın ın ü ç t e i k i s i n d e n f a z l a s ı k a d ı n ­
l a r d a n o lu ş u y o r d u . E r k e k le r , ç o k a z d ı. H e m n ü f u s u n ç o ğ a l ­
m a s ı, h e m e r k e k l e r i n g e r e k li g ü c e k a v u ş m a s ı iç in , C e n a b - ı
H a k o n la r a b ö y le b i r n i m e t v e r m iş t ir .

303
 C an B oğazdan Ç ikak

F a k a t o a y e tin h e m e n a r k a s ı n d a n t a m d a b u k it a b ın e s a ­
sın ı t e ş k il e d e n a y e t g e liy o r :

"bulutu üstünüze gölge yaptık. Size, kudret helvası ile bıl­

dırcın indirdik. ‘Verdiğimiz rızıkların iyi ve güzel olanların­
dan yiyin.’ ( d e d i k ) . Onlar ( k e n d i l e r i n e u y g u n o la n n i m e t ­
le ri a y ırt e t m e k s i z i n , t e m i z o la n l a r ın ı d e ğ il d e c a n la r ın ın
hize zulmetmediler, ( b i z e z a r a r v e r m e ­
ç e k t iğ i n i y e m e k l e )
d il e r ) aksine kendilerine zulmediyorlardı (k e n d i le r i n e z a r a r
v e r i y o r l a r d ı ) ." ( B a k a r a , 5 7 ) B u a y e t , h a s t a l ık la r ın , b e d e n i ­
m i z e a r ız o la n v e y a ş a m k a li t e m i z i d ü ş ü r e n h a lle r in , y e m e -
i ç m e k o n u s u n d a k i h a t a l a r ı m ı z d a n v e k e n d i t e r c ih le r i m iz ­
d e n k a y n a k la n d ı ğ ı n ı , İ s r a i l o ğ u l l a r ı ö r n e ğ i n d e b i z e d e ih ta r
e tm e k te d ir .

C e n a b - ı H a k , s ık l ık l a “Ben zulmetmedim, siz kendinize

zulmediyorsunuz.” m e a l i n d e a y e t le r l e b i z i s ü r e k l i s e ç im l e r i ­
m iz v e y a p t ık l a r ım ız k o n u s u n d a u y a r ıy o r. B i z e ıs r a r la , b a ­
ş ım ız a g e l e n l e r in k e n d i s e ç im l e r im i z i n b i r e s e r i o ld u ğ u n u
t e k r a r t e k r a r h a t ır l a t ıy o r v e b u h a l d e n v a z g e ç m e m i z i t e lk in
e d iy o r a m a b i z b u n u b i l e d o ğ r u a n la m ıy o r u z .

B u g ü n “Neden hasta oldunuz?” y a h u t “Sizce böyle bir has­

talığın size isabet etmesinin sebebi nedir?” d iy e o r t a la m a y üz
i n s a n a s o r s a n ı z k i m s e b ö y le s i b i r s o n u ç t a n k e n d i n i m e s u l
t u t m a y a c a k t ır . İ n s a n ı m ı z ı n v e r e c e ğ i c e v a p b ü y ü k o r a n d a ,
“Benim bu hastalığımt Allah bam verdi. Ya imtihan ya bela
olarak...” ş e k l i n d e o la c a k t ır . K i m s e h a s t a l a n m a s ı n d a k e n ­
d i y e d ik le r i v e i ç tik le r in in , k e n d i te r c ih le r in in r o l ü n ü a k lın a
g e tirm e y e c e k . K im s e b ir ö z e le ş tiri y a p ıp d a k e n d in e “Ben
abur cubur yedim, haram (iç k i, d o m u z e t i v e b e n z e r i g i b i in ­
s a n v ü c u d u n a u y g u n o lm a y a n ) helal ( i n s a n f ıtr a t ın a u y g u n
h e la l k ılm a n s e k i z ç i f t h a y v a n ile s e b z e v e m e y v e l e r ) konu-

304
sum dikkat etmedim de şu vücut sarayımı tahrip ettim. Sonuç­
ta Cenab-ı Hak da vücudumda hastalıkları karar kıldırdı. ” d e ­
m e y e c e k t ir . O y s a A lla h y in e s ık s ık “Ben kuluma zulmü mu­
rat etmedim.” b u y u r a r a k (ÂJ-i İmran, 108) h i ç b i r k u l u n u s e ­
b e p s i z y e r e s ık ın t ıy a a t m a y a c a ğ ın ı b e lir tiy o r .

E v e t , h e r ş e y A l la h ’ ta n g e lir. D a h a d o ğ r u s u , iyi k ö t ü h e r
b ir şe y i A lla h y a r a t ır a m a b u y a r a t t ık l a r ın d a n n e y in b i z e i s a ­
b e t e d e c e ğ i n e t e r c ih le r im iz , ta v ır la r ım ız v e d u r u ş u m u z l a
b iz k a ra r v e rm e k te y iz .

B u s e ç im l e r m e s e l e s i n i, k o n u m u z o la n b e s l e n m e ile s ı ­
n ır la y a r a k ş u s o r u y u y ö n e lt e lim k e n d i m i z e : D o ğ r u b e s l e ­
n e n , A l la h ’ ın k o y d u ğ u (y a n i e v r e n s e l ) k u r a ll a r a u y g u n y a ­
ş a y a n , k u r a ll a r a u y m a y a n g ib i m u a m e l e g ö r s e b u n a s ıl h a k
o la b il i r ? A lla h , " Müslümanlara (s e l im o l a n l a r a y a n i e v r e n d e
v e e ş y a d a g e ç e r li k u r a l v e t e n b i h l e r e u y g u n y a ş a y a n l a r a ),fa-
cir ve/asıklara (k u r a l t a n ı m a y a n / h a r a m h e la l b i l m e y e n le r e )
davrandığı gibi mi davranır sanıyorsunuz?” ( K a l e m , 3 5 ) d i y e ­
r e k , b a ş a r ılı o la n la r ın o b a ş a r ıla r ın ın a l t ı n d a , b a ş a r ı s ı z o l a n ­
la rın d a b a ş a r ıs ız l ık l a r ın ın a l t ın d a “kendiseçimleri”n in y a ttı­
ğ ı h ik m e t in i b i z e h a tırla tır.

E v e t ü z e r l e r i n e e t v e h e lv a in d i r i l e n “ İ s r a i l o ğ u l l a n ” d a
(o g ü n ü n in a n a n l a r ı) ç o ğ u in s a n g i b i k e n d i l e r in e l ü t u f o l a ­
r a k v e r ile n b u ik i g ı d a ile y e t in m e d i le r v e t o p r a ğ ı n y e t iş t i r ­
d iğ i s e b z e v e t a h ıl la r d a n d a is t e d i l e r . C e n a b - ı A l la h d a o n l a ­
rı e k i p b i ç e c e k l e r i m e y v e v e ü r ü n l e r i n d e n t a z e t a z e y iy e b i ­
“Girin şu köye (karye) orada di­
le c e k le ri b ir to p r a k ö n e rd i:
lediğiniz gibi bol ve taze taze yiyin." (Bakara, 58) A m a o n la r o
t o p r a ğ a s a h ip o lm a k iç in m ü c a d e l e v e r m e y e d e y a n a ş m a d ı ­
lar. B ö y le c e k o la y c ılığ a k a ç a r a k , k e n d i s i i ç in z a h m e t ç e k i l e n
y iy e c e k le r i b ır a k ıp r a h a t , k o l a y o la n l a r ı t e r c ih e ttile r .

305
 C an B u Oa zd an Ç ik ak

E s a s ı n d a b u a n l a t ıl a n la r b i z e ş u n u t e lk in e d iy o r : K i ş i n in
e n iyi n im e ti, k e n d i e k i p b i ç t iğ i v e y a e n a z ı n d a n n a s ıl y e ­
t iş ti r i l d i ğ i n d e n h a b e r d a r o l d u ğ u g ıd a l a r d ır . B u g ü n a r t ık y e ­
d ik le r im iz in g e r ç e k t e n s a ğ l ık l ı o l d u ğ u n d a n e m i n o l m a k iç in
b ir g ıd a n ın g e n e t i ğ in i n d e ğ iş t i r i l i p d e ğ iş t i r i l m e d iğ i n d e n t u ­
tu n d a k u l l a n ıla n g ü b r e n i n o ta h ıl a v e y a s e b z e y e n e l e r y ü k ­
le d iğ in i b i l m e y e k a d a r b i r ç o k s o r u y a c e v a p v e r i l m e s i g e r e ­
k iy o r. A m a h ay ır. B u g ü n i n s a n la r ım ız s o ğ a n ın b i l e d o ğ r a n ­
m ış y a h u t t o z h a l i n d e p a k e t le n m i ş i n i m a r k e t l e r d e n a lıp h i ç ­
b ir z a h m e t e g i r m e d e n t ü k e t m e y i te r c ih e d iy o r la r . İ ş t e b u
k o l a y c ıl ığ a d ü ş k ü n l ü ğ ü n , in s a n ı t e m b e l l i ğ e v e b a ş k a l a r ın ın
h a z ır la y ıp s u n d u ğ u v e i ç in d e n e o l u p o lm a d ığ ın ı t a m b i l m e ­
d iğ i y iy e c e k le r i t ü k e t m e y e y ö n l e n d ir d i ğ i n i , b u n u n d a s a ğ l ı­
ğı b o z a n u n s u r l a r ın b a ş ı n d a g e l d i ğ i n i K u r ’ a n , b i z e f a r k lı ö r ­
n e k l e r v e k ı s s a l a r ı ş ığ ın d a s ık s ık h a t ır l a t ıy o r v e “Siz kendiniz
ekin biçin ve taze taze yiyin." d iy e e m r e d iy o r a d e ta !

E l b e t t e k i b u ş e h i r h a y a tı ş a r t l a r ı n d a b a h ç e e k i p b i ç m e k
h e r z a m a n m ü m k ü n d e ğ il . A m a h e r h a l d e , s a t ın a l s a d a h i i n ­
s a n ın n e y e d i ğ i n e d i k k a t e t m e s i d e İ n s a n î g ö r e v l e r i a r a s ı n ­
d a o lm a l ı. H e l a l g ı d a d iy e y e d i r il e n ş e y in g e r ç e k t e n h e la l
v e y a t e m i z o l d u ğ u n d a n e m i n o l m a d a n y e m e k , in s a n ın s a ­
d e c e s a ğ l ığ ın a d e ğ il a h l a k ı n a d a z a r a r v e riy o r , d o ğ a l y a p ıs ı­
n a d a . . . M u t a s y o n v e n e s i l d e n n e s il e a k t a r ıla n g e n e t i k d e -
fo r m a s y o n la r d a h i in sa m n k e n d i y e d ik le ri n e tic e sin d e g e r­
ç e k le ş iy o r .

N i t e k i m A l la h m a y m u n a d ö n ü ş t ü r ü le n le r i n b u i ş le m e
t â b i t u t u l m a l a r ın ın s e b e b i o l a r a k y iy e c e k k o n u s u n d a k i y a ­
s a ğ a u y m a m a l a r ın ı g ö s t e r i r . S ü r e k l i b a l ık t ü k e t e n b i r k a v m i,
h a ft a d a b ir g ü n b a ş k a b ir şe y y e m e y e , b a lık ta n u z a k d u r ­
m a y a , b a l ık t u t m a m a y a d a v e t e d e r . V e h a f t a n ın b i r g ü n ü n ü ,

306
b a l ık t u t m a n ın y a s a k o l d u ğ u g ü n ila n e d e r a m a o n la r b u y a ­
s a ğ a d a u y m a z la r . S o n u n d a ( s ü r e k l i h a y v a n ı g ı d a t ü k e t m e k ­
t e n d o l a y ı) b i r a lt m e r t e b e y e d ü ş e r l e r v e m a y m u n t a b ia t ı
k a z a n ır la r . İ n s a n o ğ l u iç in b i r ş i f a v e g ü ç k a y n a ğ ı o la n e ti s ü ­
re k li t ü k e t m e n i n , i n s a n b ü n y e s i n d e n e g i b i a r a z l a r a y o l a ç t ı ­
ğ ı a r t ık t ıb b e n d e b i l i n m e k t e d i r . .. E t e l b e t t e a y n ı z a m a n d a
i n s a n iç in v a z g e ç i l m e z b i r ş i f a v e g ü ç k a y n a ğ ı d ı r a m a y e r i n ­
d e v e m i k t a r ın c a t ü k e t i l m e k k a y d ıy la ...

M u t a s y o n , g e l e c e k t e i n s a n lığ ın ö n ü n d e k i e n c i d d i t e h l i ­
k e l e r d e n b ir i... B u g ü n k ü n e s il d a h i o t e h l i k e ile k a r ş ı k a r ş ı ­
y a. Ç ü n k ü ü r e t ile n b i r ç o k ila ç v e g ı d a d a , d o ğ r u d a n k e n d i ­
sin i g e n u m ile ilin t ile n d ir ip m o n t e e d e c e k a ja n g e n l e r b u ­
l u n m a k ta d ır . Y iy e c e k le r e f a r k lı t a d l a r k a t m a k , m e y v e l e r i
b i r h a l d e n b a ş k a h a le d ö n ü ş t ü r m e k iç in y a p ıl a n ç a l ı ş m a l a ­
rın n e r e y e v a r a c a ğ ın ı v e i n s a n t a b i a t ı n d a n e g i b i d e ğ i ş i k l i k ­
l e r e n e d e n o la c a ğ ın ı ş i m d i d e n k e s t i r m e k z o r . . . B u i ş l e m l e ­
rin n e t ic e le r in i, b ö y le s i g ı d a l a r l a b e s l e n e n n e s il l e r i n a k ı b e t i ­
n i g ö re r e k a n la y a c a k in sa n o ğ lu .

S e m a v î m e t in le r in , in s a n ın y e m e s i i ç m e s i h u s u s u n d a
g ö s t e r d iğ i titiz lik v e b u k o n u y a a y ı r d ık l a r ı b a h i s l e r i n s a n ı
h a y r e te d ü ş ü r e c e k k a d a r ç o k v e ç e ş it l i d i r . K u r a n ’ın n e r e d e
ise tü m su re le rin d e y e m e iç m e y e d o ğ r u d a n y a d a d o la y lı t e ­
m a s v a rd ır. Ç ü n k ü , d in l e r in , i n s a n d a v a r e t m e k i s t e d i ğ i g ü ­
z e l a h la k ın b i l e y e n ilip i ç ile n le r in t e m i z o l u p o lm a m a s ı y l a
d o ğ r u d a n ilg isi v a r. M ü m in u n ( İ n a n a n la r ) s u r e s i n in 5 1 . a y e ­
t in d e C e n a b - ı H a k , “... Temiz gıdalardan yiyin ve salih amel­
ler işleyin. ” d iy e r e k , g ü z e l a h l a k lı; i y i / b a ş a r ılı o lm a y ı i s t e y e n
k u l l a r ın a , “ t e m i z g ıd a l a r l a ” b e s l e n m e y i ö n e r ir .

A r a c ım ız a t e m i z v e k a t k ı s ı z y a k ıt a l m a k iç in g ö s t e r d i ğ i ­
m iz ö z e n i , m i d e m i z iç in d e g ö s t e r m e m i z g e r e k ir . A r a c ım ız -

307
 C an Bo Cazimn Ç ikar

d a n y ü k s e k p e r f o r m a n s e l d e e t m e k iç in n a s ıl t e m i z v e u y ­
g u n b i r v a k it k u l l a n m a k i c a p e d e r s e i n s a n ın d a h i g ü z e l a h ­
la k lı v e h u z u r lu b i r y a ş a m iç in t e m i z v e t a b i a t ı n a u y g u n g ı ­
d a la r a lm a sı g e r e k m e k te d ir.

K u r ’a n ’d a g e ç e n “ yiyiniz” ( v e k u l û ) i f a d e s i ile “temizolan"

(T a y v ib a t) k e l im e le r i n e k a b a t a s l a k b i r t a r a m a ile b a k t ı ğ ı ­
m ız d a t a m v a rı y a r ıy a b i r o r a n o r t a y a ç ık m a k t a d ır . “Kulu”
(y iy in iz ) i f a d e s i n i n g e ç t i ğ i a y e t s a y ıs ı 4 0 , “tayyibat” (t e m i z )
i fa d e s i n i n g e ç t i ğ i a y e t s a y ıs ı 2 0 . B u d a g ö s t e r i y o r k i, n z ık
o la r a k t a n ı m l a n a n h e r ik i g ı d a d a n b ir i s i z e u y g u n o l m a y a ­
bilir. Y an i v e n i le b i li n h e r b i r ş e y t e m i z o lm a d ığ ı g ib i, t e m iz
o la n l a r ın d a h e p s i h e r k e s e u y m a z .

D a h a ö n c e k i s a t ı r l a r d a d e ğ i n d i ğ i m i z g i b i, n a s ıl k i, e n t e ­
m iz d iz e l y a k ıt ım b u l u p b e n z i n le ç a l ış a n m o t o r a k o y d u ğ u ­
n u z d a o n a iy ilik y a p m a d ı ğ ı n ı z g ıo i, b ü n y e n iz e u y m a y a n g ı ­
d a l a r ı t ü k e t t i ğ i n i z d e d e n e k a d a r l e z z e t l i o lu r s a o ls u n k e n ­
d in i z e iy ilik y a p m ış o l m a z s ın ız .

N i h a y e t ş u m u h t e ş e m a y e t ile ş u n a ç i z ç a l ış m a m ı h it a m e
e r d i r m e k i s t e d i m k i t e m i z r ız k ın n e m u a z z a m b i r l ü t u f o l ­
d u ğ u n u K u r ’ a n î i f a d e y le d il e g e t i r e y i m :

“Allah odur ki, yeryüzünü sizin için durulacak yer, göğü bir
bina yaptı; sizi yaratıp donattı ve görünüşünüzü güzel yaptı,
sizi teiniz ve güzel nimetlerle rızıklandırdı. İşte bu Allah’tır si­
zin Rabbiniz! Âlemlerin Rabbi olan Allah ne kadar yücedir!”
(M ü ’min, 64)
 KAYNAKÇA
A k yü z, P rof. D r. D a v u t, K u r ’an-ı K e r im ’d e B e s in le r ve Ş ifa , s.
2 1 6 , A ltın b u rç Y ayınları, 2 0 0 6 .

D ’A d a m o , P e te r J . , K a n G r u b u n u z a G ö r e D iy e t, Ç e v. E b r u Bi-
lun A k yıldız, A lev A k yıldız , 3 5 9 s., B e y a z Y ayınları, İ s t a n ­
bu l, 1 9 9 9 .

D e m irh a n , D o ç . D r. A . - E rso y , M . S c . N . E rm in , “ H e k im İb n
Ş e r i f i n Y a d ig â r A dlı K ita b ın d a n B a z ı Ö r n e k le r v e G ü n ü ­
m ü z T ıb b ın d a k i Y eri” , T ıp F a k ü lte si M e c m u a s ı, 5 0 . S a v ı, S .
3 7 5 -3 8 2 , 1 9 87.

K u r ’an-ı K erim .

K ü tü b -i S itte .

M e alle r; H a s e n a t P ro g ram ı iç in d e v a r o la n tü m m e a lle rd e n z a ­

m a n z a m a n y ararlanılm ıştır.

N u rs i, B e d iu z z a m a n S a id , İk tisa t, R a m a z a n v e Ş ü k ü r R isa le le ri,

(R isale-i N u r K ü lliy atı)

S a k in , O rh a n , O k u ta n , M . Y ahya, K o ç e r , D o ğ a n , M e c it Y ıld ız
Y adigar-ı Ib n i Ş e rif, S a d e ., II C ilt, M e r k e z e fe n d i G e le n e k s e l
T ıp D e m e ğ i Y ayım , 2 0 0 3 .

S a lih , A idin , G e r ç e k T ıp - Y itik Ş ifa n ın İ z in d e , Y azı Y ayıncılık,

2007.

S in a , İb n i, E l-K a n u n fi’t-T ıb b , II C ilt, Ç e v. P r o f D r. E s in K a h y a ,

(2 . B a s k ı), A tatü rk K ü ltü r M e r k e z i Y ayın lan , 2 0 0 9 .

Yahya, H a r u n , S a v u n m a S iste m i M u c iz e s i, (h ttp ://w w w .h an m -

y a h y a . o r g /b ilim /h y _ s a v u n m a _ s is t e m i_ m u c iz e s i/s a v u n m a 2 .
h tm l)
Kan Gruplarına Göre Besinler Tablosu
RENKLER TABLODA YER ALAN RENKLERİN ANLAM LARI
Yeşil: En Faydalı Besinler (Şifa Olanlar)

|Kırmızı: Zararlı Olanlar

B

1 Bıldırcın A B AB 0 Q uail

2 Dana eti A B AB 0 Veal

3 Dana karaciğeri B AB Liver (Calf)

a | m
4 Deve Kuşu A B AB Ostrich
E
5 Geyik eti A l B AB 0 Venison
KASAP KÜMES VE AV HAYVANLARI

6 Hindi A [ m AB 0 Turkey

7 Kaz A B AB 0 G o o se

8 Keçi A
B AB 0 Goat
9 Keklik A B AB 0 Partridge
10 Koyun A B AB 0 M u tto n
11 Kuzu A B AB 0 Lam b
12 M an d a
A B AB 0 Buffalo
13 O rm an Tavuğu A B AB | o G rouse
14 Ördek A B AB [ c T Duck
15 Sığır Eti
A B 1 AB 0 Beef
16 Sülün A B [ AB 0 Pheasant
17 Tavşan A B AB 0 Rabbit
18 Tavuk AB 0 Chicken
|A- B
19 Uykuluk A B AB Svveetbreads
0
20 Yürek/Sığır A B AB
0 Heart (Beef)
 1 A htapot A B AB 0 O ctopus
2 Alabalık A B AB 0 Trout (Brook)
Squid
3 Kalamar A B AB 0
(Calam ari)
Palamut, Torik,
A B AB 0 Tuna
1 4 Orkinos (Ton Balığı)
Deniz A lası Yerli
5 B AB 0
S om on
A Trout (Sea)

6
7
Dil Balığı
Gri Dil Balığı
A
A
B AB aföfl
AB 0
Sole
Gray Sole
r
8 Ham si A B 1 AB 0 A nchovy
9 Havyar A 1 B AB i °_. Caviar
B A LIK L A R D E N İZ Ü R Ü N LE R İ

10 İskorpit A B AB 0 Bullhead
11 Istakoz A B AB 0 Lobster
İstiridye A B AB 0 Oy ster
İ 12
Kalkana, dile benzer
13 bir tü r
A :b AB 0 Halibut

: 14 Karides A B AB 0 Shrim p
[ 15 Kılıç Balığı A B AB 0 Svvordfish

16 Kö pe kjlalığı A B ! AB 0 Shark
17 j Kum M id y e si A B AB 0 Abalone
18 Levrek A B 1a b 0 Bass (Bluegill)
19"1 Levrek - ak A B AB 0 Perch (W hite)
20 Levrek - çizgili A B AB 0 B ass (Striped)
2 i : Levrek - Deniz A B AB 0 B ass (Sea)
22 Levrek - g ü m ü ş A B AB 0 Perch (Silver)
23 Levrek sarı A B AB 0 Perch (Yellow)
24 Lüfer A B AB 0 Bluefish
25 M ercan Türü A B AB 0 Red Snapper
26 M ersin A B AB 0 Beluga
27 M ersin Balığı A B AB 0 Sturgeon
28 Barlam A B AB 0 Hake
29 M ezgit A M AB 0 VVhiting _
 BTTTTİTMMIII^
30 M id ye A B AB I 0 Clam

31 M id ye A B 1 AB 0 M u sse ls

32 M orina A B AB 0 Cod

33 Ringa A AB 0 H erring

A B AB 0 Sardine
s 34 Sardalya

z
35 Sazan A E
AB 0 i Çarp

B AB 0 Salm on
1 36 S om on A

O
N
37 S om on Havyarı A B AB
0 Sa lm on Roe

Z 38 Sudak - Tatlı su A B AB 0 ; H ad dock

ILI
0 39 Tarak A i B AB 0 Scallop

40 Tekir A B AB 0 M u lle t
§
41 Tirsi A B AB 0 Shad
<
eo 42 Turna A B AB 0 Pike

43 Uskum ru A B AB 0 M ackerel
44 Yayın A B , AB 0 Catfish
Yengeç AB 0 Crab
Eel/Japanese
46 Yılan Balığı A B AB 0
Eel
'r “ Beyaz Peynir A B AB 0 Feta C heese
1
C a m e m b e rt
2 Cam am be r A B AB 0
Cheese

2 3 Çedar A B AB 0 C h e d d a rC h e e se
Q
Z
! 4 Dondurm a / Hazır A B AB 0 Ice Cream
1 5 Edam Peyniri A B AB 0 Edam C heese
Em m enthal
Emm ental Peyniri A B AB 0
C heese
I - 6 - G ouda Peyniri A B AB G oud a Cheese
0
jjjq q 2B22]J8III8|^BS3(SS338İEDGöIIİİI^^18
8 Gravyer Türleri A B AB 0 Gruyere Cheese

9 Kaymak A B AB 0 Buttermilk
10 Keçi Peyniri A B AB 0 G oat Cheese
11 Kefir A | AB 0 Kefir

2
b
12 Kesik Süt Suyu a | AB 0 W hey

13 Köy beyaz peyniri A B AB 0 Farm er C heese

14 Krem Peynir A 2 AB 0 Cream Cheese

M ozarella ve Dil Mozzarella
15 A B AB 0
Peyniri Cheese
Parm esan
16

17
Parm esan

Rokfor ve Benzerleri
*
_A
B

B
AB"

AB
0

o |
Cheese
Blue Cheese

18 S ade yağ A B 0 Ghee

b
1 9 J Süt - Keçi A B AB 0 M ilk (Goat)
M ilk (Cow-
2 0 |S ü t - t a m yağlı B AB 0
A W hole)
M ilk (Cow-Skim
21 Süt - yağsız A i b AB 0
or 2%)
Süzm e yoğurt benzeri

22j bir tür peynir

A B AB 0 Cottage Cheese

Sour Cream
23 1Şanti Türleri A B AB 0
(low /non-fat)
24 Tereyağ A B AB E Butter

25
Turuncu renkli
A m erikan Peyniri
A B AB 0
Am erican
Cheese
26 Yoğurt A B ÂŞ; 0 Yoğurt
Egg W hite
27 Yum urta akı A B AB 0
(chicken)
28 Yum urta - Ördek A B AB 0 Du ckEgg
29 Yum urta - Tavuk A B AB 0 Egg (chicken)
30 Yum urta Bıldırcın A B AB 0 öu ail Egg
31 Yum urta Kaz A b | AB 0 G oose Egg
Egg Yolk
32 Yum urta sarısı A B AB 0
(chicken) ^
 ■Em m0
1 Ahududu ve suyu A g Raspberry
2 Ananas A B AB 0 Pineapple
3 Ananas Suyu A B | AB 0 Pineapple Juice
4 Armut ve Suyu A B jAB 0 Pear/Pear Juice
5 Avocado /Suyu A
A
m
B AB
AB 0
0
Avocado
Quince
6 Ayva ve suyu
7 Bir tür Böğürtlen A B AB 0 Loganberry
Blackberry/
8 Böğürtlen /Suyu A B AB 0
Blackberry Juice

9 Çilek ve suyu A B~ AB 0 Stravvberry

10 Dut A B AB 0 Mulberry
Apple/Apple
11 Elma/suyu/Sirkesi A B AB 0 Juice/Cider
M E Y V A LA R M EYV A SÜ LA R I

Plum (Dark/
12 Erik ve suyu A B AB 0
Green/Red)
13 Greyfurt A B AB 0 Grapefruit
14 Greyfurt Suyu A B AB 0 Grapefruit Juice
15 Hindistan Cevizi A "ab 0
Bİ Coconut
16 Hindistan Cevizi Sütü Efl b| AB 0 Coconut Milk
17 Hurma A B AB 0 Date (ali)
Fig (Fresh/
18 İncir, taze-kuru A B AB 0
Dried)
Kaktüs Meyvesi ve
19 A B AB 0 Prickly Pear
suyu
20 Karpuz ve suyu ~Â~ B AB 0 VVatermelon
Kavun - kaygan
21 A AB 0 Cantaloupe
kabuklu yuvarlak
Kavun - Kırkağaç
22 A B AB 0 Casaba Melon
benzeri
Kavun - kokulu bal
23 A B AB Honeydevv
damlası
1
24 Kavun yerli, bilinen A B AB 0 Musk Melon
25 Kayısı /suyu Apricot/Apricot
B AB 0
* Juice
26 Kiraz/Vişne a| B AB 0 Cherry (ali)
27 Kivi B AB 0 Kiwi
 m m m m ı
28 Kızılcık A B AB 0 Cranberry
29 Kızılcık Suyu A B AB 0 Cranberry Juice

30 Kuru Erik A B AB Prune/Prune

0
Juice
31 Kuru Üzüm A B AB 0 Raisin
32 Kuşüzümü A B AB Currants (Black/
0
Red)
33 Limon / Limonsuyu A B AB 0 Lemon/Lemon
Juice
34 Limonlu Su A B AB 0 Water 8ı Lemon

35 Mandalin ve suyu A B AB Tangerine/

0
Tangerine Juice
Mango/Mango
36; Mango A B AB 0
Juice
37 Misket Limonu A B AB 0 Lime/Lime Juice
38 Muz/Suyu A B AB 0 Banana
39; Nar ve suyu A AB 0 Pomegranate
40 Papaya A B AB 0 Papaya/Juice
Orange/Orange
41 ; Portakal ve Suyu A B AB 0
Juice
j
42 Şeftali A B AB Peach
Guava/Guava
43 Guava A B AB 0
Juice
Nectarine/
44 Nektarin / Suyu A B AB 0 Nectarine Juice
45 Üzümler A B AB 0 Grape (ali)
Cherry Juice
46 Vişne, Kiraz ve Suları A B AB 0
(Black)
47 Yaban Mersini A B AB j 0 Blueberry
Starfruit
48 Yıldız Meyvesi ve suyu A B AB 0
(Carambola) j
 1 Acur /S u y u
■F İ
A AB
m Bitter M e lon
2 Balkabağı A B AB o Pum pkin

3 B am bu Filizi A B AB 0 B am b o o Shoot

4 Bamya a | B AB 0 Okra
Pea (G reen/
5 Bezelye A B AB 0
Pod /Snow )
P e p p e r(R e d /
6 Biber Kırmızı A e AB 0
Cayenne)

i P e p p e r(G re e n /
7 Biber, sivri, çarliston A B AB 0 Yello w /
| Jalapeno)

8 Brokkoli A B AB 0 [_ Broccoli
9 Brüksel Lahanası "a M AB 0 Brussel Sprout
SE B Z E LE R S E B Z E SU LA R I

10 Deniz Yosunu A B AB 0 Kelp

11 Deniz Yosunu A j B AB 0 Seavveed
T om ato/T om ato
12 D om ates ve Suyu
* B AB 0
Juice
A rtichoke
Enginar ve Yer Elması
13 A B AB 0 (g lob e /
ve Suları
Jerusalem )
14
15
Hardal otu
Havuç
3
A
B AB
AB
j p| M u sta rd G reens
B 0 Carrot
16 Havuç - yabani A B AB 0 Parsnip
17 Havuç Suyu A B AB 0 Carrot Juice
18 Hıyar A B AB 0 Cucum b er
19 Hıyar Suyu A B AB 0 C ucum b e r Juice
S p in ach /
20 Ispanak
Ü B AB 0
Spinach Juice
S q ua sh
21 Kabak A B AB 0 (S u m m e r/
W inter)
22 Kapari a | B AB 0 Caper
23 Kara Kabak A B AB 0 Zucchini
24 Kara Lahana A B AB 0 Coliard Greens
25 Kara Lahana - kıvırcık A B AB 0 Kale
26 Karahindiba A B AB 0 Dandelion
■ 27 Karaturp A B AB 0 H orseradish
Karnabahar A B AB 0 Cauliflovver
V 28
Ce lery/C e le ry
8 29 Kereviz ve Suyu A B AB 0
Juice
Kırmızı Biber A B AB 0 Chili Pepper
1 30
Lettuce (except
1 31 Kıvırcık A B AB 0
Rom aine)
1 32 Kuşkonm az A B AB 0 A sparagu s
C abbage
: 33 Lahana A B AB 0 (Chinese/Red/
W hite)
I 34 Lahana Suyu A B AB 0 C abbage Juice
M u sh ro o m
35 M an ta r A B AB 0
(Abalone)
M u sh room
36 M a n ta r - Kayın A B AB 0
(Oyster)
M u sh room
(Dom estic white
37 M a n ta r - Kültür A B AB 0
"B utton" "Silver
D ollar")
M u sh room
38 i M a n ta r - Shiitake A B AB 0
(Shiitake)
Lettuce
39 M aru l A B AB 0
(Romaine)
Pancar A B AB 0 Beet
M 40
I 41 Pancar Yaprağı A B AB 0 Beet G reens
Potato (W h ite/
1 42 Patates A B AB 0 Red/Blue/
Yellovv)
t 43 Patates - Tatlı A B AB 0 Potato (Svveet)
1 44 Patates - Tatlı A B AB 0 Ya m
1 45 Patlıcan A B AB 0 Eggplant
1 46 Pazı A B AB 0 Svviss Chard
1 47 Pırasa A B AB 0 Leek
1 48 Radika A l_b J AB 0 Radicchio
 GID A CİNSİ A N GRUBU LİNK
49 Ravent A B AB 0 Rhubarb
50 Rezene a |1 B AB 1 o Fennel
51 Roka A |~B j AB [ o Arugula
A lo e /A loe Tea/
52 A B AB
Sarısabır
0 A loe Juice

53 Sarm ısak A B AB 0 Garlic

s O nio n (R ed/
5 54 Soğan B AB 0 Spanish/Yellovv/
D
«/>
uı A W h ite /G re e n)

55 Su Teresi A B AB 0 W atercress
S
LU
l/l 56 Şalgam A B AB 0 Turnip
ûe 57 Turp / Kırmızı A B AB 0 Daikon Radish

s 58 Turp A B ! AB 0 Radish
M 59 Turpotu A B AB 0 Radish Sp routs

</> 60 Pickle (in

Turşu sirkeli A B AB 0
vinegar)
T ı " Turşu tuzlu suda A B AB 0 Pickle (in brine)
62 Zencefil A JB İ a b | 0 G inger
Zeytin Kimyasala
63 A B AB 0 Olive (Black)
Siyahlaştırılm ış
64 Zeytin Yeşil A B AB 0 Olive (Green)
1 Ak Darı - Kum Darısı A B AB 0 M ille t
oc
LU Alm an Buğday Spelt Flour/
_J 2 A AB 0
z
o
Ürünleri
3 Products
û£ ~ 3 ~ Alm an Buğdayı A B AB 0 Spelt (vvhole)
o 4 Arpa A B AB 0 Barley
3 W h e a t (Glüten
z 5 Buğday - beyaz A B AB 0
3 Flour Products)
W h e a t (Refined
6 Buğday - esm er A B AB 0
Unbleached)
İ
m W h e a t (W hite
3 7 Buğday beyaz unlular A B AB
X 0 Flour Products)
8 Buğday kepeği A B AB
° W h e a t (Bran)
 W h e a t (W hole
Buğday Kepekli
9 A B AB 0 W heat
Ürünler
Products)

C ouscous
10 Bulgur A B AB 0 (Cracked
W heat)
Buckvvheat/
11 Karabuğday A B AB 0
Kasha
Soba N o odles
Karabuğday
12 A ; B AB 0 (100%
m akarnası
Buckvvheat)
Rye Flour
13 Çavdar A B AB 0
(vvhole rye)

| Artichoke Flour/
14 Enginar unu A B AB 0
Pasta
5 15 Horoz İbiği T ohum u A B AB 0 Am aranth
! W he at
İrm ik Ürünleri
1 16 M ak a rn a la r
A : B AB 0 (Sem olina Flour
! Products)
Çim lendirilm iş çavdar Essene Bread
17 ekm eği
A B AB 0
(M a n n a Bread)
Çim lendirilm iş b uğday
18 ekm eği
A B AB 0 Ezekiel Bread

19 M ısır A B AB 0 Corn (ali)

Glüten Free
. o 1Glutensiz Ekm ek A B AB 0
Bread
21 Patlamış M ısır A B AB 0 Popcorn
22 Pirinç A B AB 0 Rice (Cream of)
23 Pirinç A B AB 0 Rice (Puffed)
24 ; Yabani pirinç A B AB 0 Rice (W ild)
; 25 Pirinç keki A B AB 0 Rice Cake/Flour
26 Pirinç kepeği A B AB 0 Rice Bran
27 ı Pirinç sütü A B AB 0 Rice M ilk
 GID A CİNSİ KAN GRUBU LİNK |
Rice (W h ite/
28 Pirinç ekm eği A B AB 0 B row n/
B asm ati)/ Bread
R ye /1 0 0% Rye
29 Sa f Çavdar Ekm eği A B AB 0
Bread

30 Soya Unu / Ekmeği A i ?B ~ AB 0 Soy Flour/Bread

31 Buğday unu A B AB o G lüten Flour
32 Yulaf Unu A B AB 1 o O a t Flour
O a t/O a t Bran /
33 Yulaf kepeği ve ezmesi A B AB 0
Oatm eal

M
Fava (Broad)
1 Bakla A AB 0
Bean
2 Barbunya A B AB 0 Pinto Bean
3 Börülce A B AB 0 Black Eyed Pea
G re e n /S n a p /
4 Taze fasulye A B AB
0 String Bean
5 Fasulye Beyaz A ;_B AB 0 W hite Bean
6 Fasulye Dem irhindi A B AB 0 Tam arind Bean
7 Fasulye Kuru - Bilinen A B AB 0 Kidney Bean
8 M e rcüm e k kırmızı A B AB 0 Lentil (Red)
B A K LA G İLLE R

Lentil
9 M e rc ü m e k sa rı A AB 0
(D om estic)
•
10 M e rcüm e k yeşil A B AB 0 Lentil (Green)
G arbanzo Bean
11 Nohut A B AB 0
(Chickpea)
12 Soya Fasulye A AB ~ 0 ~ Soy Bean
Tem peh
13 Soya Fermente A B AB 0 (Ferm ented
Soy)
14 Soya Flakes A B i AB 0 Soy Flakes
15 Soya Granül A B İA B 0 Soy G ranules
16 Soya keki (Tofu) A B AB 0 Tofu (Soy Cake)
17 Soya peyniri A B 1 AB 0 Soy Cheese
18 Soya Sütü A B ; AB 0 Soy M ilk
 Cashevv/
1 Amerikan Fıstığı-kajo A B AB 0
Cashe w Butter
2 Antep Fıstığı A B ABJ 0 Pistachio
Sunflovver
S e e d/
3 Ayçekirdeği ve Yağı A B AB 0
Sunflovver Seed
Butter
4 Badem peyniri A B AB 0 A lm on d Cheese
5 Badem Sütü A B AB 0 A lm on d M ilk
A lm on d /
6 Badem ve Yağı A B AB 0
A lm ond Butter
VValnut
7 Ceviz - İngiliz A B
(English)
8 Ceviz - kara A B AB 0 VValnut (Black)
9 |Ceviz A m erikan A B AB 0 Hickory
Pine Nut
10 1Ç am Fıstığı A B AB 0
(Pignola)

11!
12
Fındık,

Fiaşhaş tohu m u
A

A
B

B
AB

AB
0

0
Filbert
(Hazelnut)
Poppy Seed
Pum pkin Se e d/
Kabak Çekirdeği ve
13 A B AB 0 Pum pkin Seed
Yağı
Butter
14 Kestane A B AB 0 Chestnut
Flax Seed
15 Keten Tohum u A B AB 0
(Linseed)
Susam B AB S esam e Seed
S esam e Butter/
Susam Yağı ve Tahin A B AB 0
Tahini

L17 Yerfıstığı ve Yağı A B AB 0

Peanut/Peanut
Butter
 ım m ıı n i111 ı i n ı 1
1 A vokado yağı A B AB i 0 A vocado Oil
2 Ayçiçeği Yağı A B AB 0 Sunflovver Oil
3 Badem Yağı A B AB 0 A lm on d Oil
4 Balık yağı A B AB 0 Cod Liver Oil
5 Ceviz Yağı A B AB 0 W alnut Oil
6 Hindistancevizi Yağı A B AB 0 C ocon ut Oil
cc Flax Seed
3 7 Keten Tohum u Yağı A B AB 0
(Linseed) Oil

1 8
9
Kolza Yağı
M ısırözü Yağı
A
A
B
B
AB
AB
0
0
Canola Oil
Corn Oil
10 Pamuk Ç ekirdeği Yağı A B AB 0 Cottonse e d Oil
11 Soya Yağı A B 0 S o y Oil
12 Susam Yağı A B AB 0 S e sa m e Oil
13 Yerfıstığı Yağı A B AB 0 Peanut Oil
14 Zeytin Yağı A B AB 0 Olive Oil
1 Adaçayı 2 B AB j 0 Sage
Acacia (Arabic
2 Akasya A B AB 0
G um )
cc 3
A nason A B AB 0 Anise
LU
4 B ergam ot A B AB 0 B e rgam o t
Z
LU Biber kara ve beyaz Pepper (Black/
CC 5 A B AB 0
LU -to z W hite )
>
6 Biber - kırmızı toz A B AB 0 Chili Pow der
t
7 Biberiye A B AB 0 R ose m ary
M
LU
8 Köri A B AB 0 Curry

S 9
CC Çikolata A B AB 0 Chocolate
10 Defne Yaprağı A B AB 0 Bay Leaf
5
cc
11 Dere Otu A B AB 0 Dili
< 12
Fesleğen A B AB 0 Basil
z
Frenk Soğanı A B AB 0 Chives
13
S 14 Hardal - kuru A B AB 0 M ustard, Dry
Hindistancevizi türü A B AB 0 N u tm e g
15
Karanfil A B AB 0 Clove
16
1 17 Keçiboynuzu A B AB 0 Carob
 GIDA CİNSİ__________ KAN GRUBU LİNK
18 Kekik A B AB 0 O regano
19 Kekik ! A B AB 0 Thym e
20 Kimyon A B AB 0 Cum in
B A H A R A T LA R LE Z Z E T V E R E N LE R 21 i Kırmızı Biber A B AB 0 Paprika
Pepper
i Kırmızı Pul Biber Tane
A B AB 0 (Peppercorn/
Kara Biber
Red Flakes)
23 : Kişniş A B AB 0 Coriander
24 M aydanoz A B AB 0 Parsley
25 M e rcan kö şk A B | AB 0 M arjoram
26 M e ya n Kökü A B AB 0 Licorice Root
27 i M ısır Nişantaşı A B AB 0 Cornstarch
28 Nane A B ' ab 0 Pepperm int
I 29 Frenk nanesi A B AB 0 Spearm int
30 Safran A B AB 0 Saffron
31 Tarçın A B AB 0 Cinnam on
32 Tarhun A B AB 0 Tarragon
| 33 Vanilya. A B AB 0 Vanilla
Tea (Black
1 Çay - Siyah A B AB 0
Regular/Decaf)
2 Ç a y-Y e şil A B AB 0 Green Tea
1 1 Coffee (Regular/
İÇ EC E K LE R

3 : Kahve A B AB 0
Decaf)
— Liquor
4 Distile içkiler / Likör A B AB 0
(Distilled)
Soda (M ise /
5 Gazoz, kola A B AB 0
Diet/Cola)
6 ; Soda - Naturel A B AB 0 Seltzer W ater
| 7 So d a -T u z lu A B AB 0 Soda (Club)
 ■ K n T T T ftT U B B H ■ 32E mm mnmam
1 Deniz Tuzu A B AB Sea Salt
A B
°
AB j o A pple Pectin
2 Elm a Pektini
M u sta rd (with
3 Hardal - Sirkeli Unlu A B AB 0 vinegar and
w heat)

M u sta rd (with
4 Hardal - Sirkeli Unsuz A AB 0 vinegar, w heat-

N free)
M u sta rd (with
5 Hardal - Sirkesiz Unlu A B AB w heat, vinegar-

0 free)
M u sta rd
Hardal - Sirkesiz
6 A AB 0 (wheat-free,
Unsuz
J ... vinegar-free)

7 Jöle Jelatin A B AB j u Gelatin, Plain

8 Ketçap B AB 0 Ketchup
Ç E ŞN İLE R S O SLA R

A
Yeast (Brevvers/
9 M ay a - Bira B AB 0
A ! Nutritional)
10 M ay a - Ekmek B AB 0 Yeast (Bakers)
11 M ayonez - Ticari A B AB 0 M ay o n n aise

12 MonoSodyumGlutamad i A B AB 0 M SG

Reçel Türleri - Uygun Jam/Jelly (OK

13 A B AB 0
meyvelerden ingredients)
Salad D ressin g
Salata Sosları - Uygun
14 A B AB 0 (OK'd
Karışımlar
İngredients)

V ine gar
(B a lsam ic/
15 Sirke A B .. 0
W h ite /R e d /
Rice)
V ine ga r (Apple
16 Sirke - elma A B AS 0
Cider)
17 Soya Sosu A B AB 0 Soy S auce
Tamari (wheat-
18 Soya sosu buğdaysız A B AB 0
free)
19 Tofu Türü A B AB 0 M is o
20 Turşu A B AB 0 Pickle Relish
 G IDA CİNSİ KAN GRUBU LİNK
1 Akçaağaç Şurubu A AB 0 M a p le Syrup
i
2 Arpa maltı A B AB 0 Barley M a lt

3 Badem özü A B AB 0 A lm on d Extract

4 Bal A AB 0 H oney
5 M ısır Şurubu A B AB 0 Corn Syrup
T A T LA N D IR IC ILA R

6 Pirinç Şurubu A AB 0 Rice Syrup

J
Sugar (Brow n/
7 Şeker, k. rengi-beyaz A B AB 0
W hite)
8 Şeker Bitkisi A B AB 0 Stevia
9 | Dekstroz A B AB • 0 j Dextrose
1 0 i Fruktoz A B AB 0 Fructose
Invert şeker A B AB n Invert sugar
11 j
12J M altodekstrin A B AB M altodextrin

E
Lj l

13 Sukanat A B AB Sucanat
14 |A spartam
A B AB 0 Aspartam e
Mehmet Ali BULUT
1954'te Gaziantep, İslahiye ilçesi,
Kerküt köyünde doğdu . 1978 yılında I
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakül- a
tesi A rap ve Fars Dilleri ve Edebiyat- I
ları B ö lü m ü'nd e n m ezun oldu.

M e h m e t Ali Bulut; Ruhun Deşifresi, 1

Fardipli Sinha ve Derviş ve Sinha
isimli eserleriyle insanın ruh ve m a-
neviyat dünyasına hitap etm iş, Can 1
Boğazdan Çıkar - Kan Gruplarına
Göre Beslenm e ve Sofra Başı Sağlık 1
Sohbetleri isimli kitaplarıyla d a b e s- 1
le n m e n in ö n e m i, h ik m e ti v e s a ğ - i
lıklı y a ş a m la ilgili çığır açan bir y a k la -1
şım ortaya koym uştur.

Üç yıldan beri üzerinde çalıştığı

"İn s a n ı T a m ir D ü k k â n ı" ve "A h ire t - *
te 45 G ü n " isimli eserleri yayına ha- |
zırlanm aktadır.

1- Fardipli Sinha
2- Derviş ve Sinha
3- Gizem li Sorular
4- Ruhun Deşifresi
5- A hkam sız H üküm ler
6- C an Boğazdan Çıkar
7- Sofra Başı Sağlık Sohbetleri
8- Elfabe
Ly R ab b im Dualarım ı Kabul E}
 ML. 11M İ T ALİ BU LU T

Beslenme şeklimiz hasta ediyor

Bir klinikte yap ılan ankette "in s a n niçin hasta o lu r? "
so ru su n a ; insanların yüzde y e tm iş üçü "A llah
se v d iğin e hastalık ve rir!" şıkkını işaretlem iştir. Birçok
insan hastalığı kaderim izin ya da genetik yapım ızın
kalıtsal bir so n u c u olarak kabul eder. Bu ned enle
b e sle n m e şeklim izin bizi hasta edeb ileceğin i aklım ıza
getirm eyiz!

Motorların farklı yakıtla çalıştığı gibi...

H astalıklarım ızın b üyü k bir kısm ının
yediklerim iz ve içtiklerim izden kaynakland ığı
b ilim sel a n la m d a da isp at edilm iştir. Kişilerin
m izaçlarına u y gun b e sle n m em e si, hastalıklara
da ve tiy e ç ıkarm aktadır. Y a p ılan Dilim sel çalışm alard a
farklı m o to rla rd a farklı p k ı t l a r kullanıldığı gibi;
in san la rın da b irbirind e n farklı m izaç ve yapılara sahi
old u ğu , alınan gıdayı hazm ettirecek enzim in her
b ü n y e d e aynı gü ç te ifraz e dilm e diği belirlenm iştir.

Kan grubunuza göre beslenin

B u g ü n tü m dü n y ad a, bu yeni bilgiler ışığında yeni bir
b e sle n m e tarzı ön erilm e k te ; kişilerin, kan gru pların a
(m izaçlarına) u y gun b e sle n m ele ri halinde şişm an lık v
ha sta lık p ro b le m in d e n kurtulacakları
sa vu n u lm a k tad ır. G e le ne k se l tıp da ha da ileri giderek
h e r insanın kendine özgü sindirim sistem i ve enzim ­
leri o ld u ğu b ilgisin d e n hareketle, kişiye özel
b e sle n m e p ro gra m la rı ön erm e kte dir.

Bilinçli beslenip sağlıklı yaşayın

Kendi bünye nize gö re bilinçli b e sle n m en in yol ve yön
tem lerini öğre n e re k sağlıklı yaşayın.