PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.

Data nagrania: 2010-11-09

Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione

POLSKA NORMA
Polski Komitet ICS 87.040
Normalizacyjny
PN-EN ISO 4628-3
maj 2005
Wprowadza
EN ISO 4628-3:2003, IDT
ISO 4628-3:2003, IDT

Zastępuje
PN-EN ISO 4628-3:2004 (U)

Farby i lakiery
Ocena zniszczenia powłok
Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz
intensywności jednolitych zmian w wyglądzie
Część 3: Ocena stopnia zardzewienia

Norma europejska EN ISO 4628-3:2003 ma status Polskiej Normy

© Copyright by PKN, Warszawa 2005 nr ref. PN-EN ISO 4628-3:2005

Hologram Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Żadna część niniejszej normy nie może być
PKN zwielokrotniana jakąkolwiek techniką bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu
Normalizacyjnego
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
2 PN-EN ISO 4628-3:2005

Przedmowa krajowa

Niniejsza norma została opracowana przez KT nr 175 ds. Farb i Lakierów i zatwierdzona przez Prezesa PKN
dnia 14 grudnia 2004 r.

Jest tłumaczeniem – bez jakichkolwiek zmian – angielskiej wersji normy europejskiej EN ISO 4628-3:2003
(wersja skorygowana z 2003-10-29), stanowiącej wprowadzenie – bez jakichkolwiek zmian – normy między-
narodowej ISO 4628-3:2003.

W zakresie tekstu normy europejskiej wprowadzono odsyłacze krajowe oznaczone od N1) do N5).

Norma zawiera krajowy załącznik informacyjny NA, którego treścią jest wykaz norm powołanych normatywnie
w normie europejskiej i ich odpowiedników krajowych.

Niniejsza norma zastępuje PN-EN ISO 4628-3:2004 (U), której wprowadzenie spowodowało – ze względu na
sprzeczność między normami – wycofanie PN-ISO 4628-3:1999.

Załącznik krajowy NA
(informacyjny)

Odpowiedniki krajowe norm powołanych normatywnie

Normy powołane Odpowiedniki krajowe

EN ISO 4628-1:2003 PN-EN ISO 4628-1:2004 (U) Farby i lakiery – Ocena zniszczenia powłok –
Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian
w wyglądzie – Część 1: Ogólne wprowadzenie i system określania
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione

NORMA EUROPEJSKA EN ISO 4628-3

EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM wrzesień 2003
ICS 87.040

Wersja polska

Farby i lakiery – Ocena zniszczenia powłok – Określanie ilości

i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian w wyglądzie –
Część 3: Ocena stopnia zardzewienia (ISO 4628-3:2003)

Paints and varnishes – Evaluation Peintures et vernis – Evaluation Beschichtungsstoffe – Bewertung

of degradation of coatings –
Designation of quantity and size
of defects, and of intensity of
uniform changes in appearance –
Part 3: Assessment of degree
of rusting (ISO 4628-3:2003)
de la dégradation des revêtements –
Désignation de la quantité et de la
dimension des défauts, et de l’intensité
des changements uniformes d’aspect
– Partie 3: Evaluation du degré
ďenrouillement (ISO 4628-3:2003)
von Beschichtungsschäden –
Beurteilung der Menge und
der Größe von Schäden und der
Intensität von gleichmäßigen
Veränderungen im Aussehen –
Teil 3: Bewertung des Rostgrades
(ISO 4628-3:2003)

Niniejsza norma jest polską wersją normy europejskiej EN ISO 4628-3:2003. Została ona przetłumaczona przez Polski
Komitet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oficjalne.

Niniejsza norma europejska została przyjęta przez CEN 1 sierpnia 2003 r.

Zgodnie z Przepisami Wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania normie

europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajo-
wych, łącznie z ich danymi bibliograficznymi, można otrzymać w Centrum Zarządzania CEN lub w krajowych
jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN.

Norma europejska została opracowana w trzech oficjalnych wersjach językowych (angielskiej, francuskiej
i niemieckiej). Wersja w każdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka CEN
na jego własny język i notyfikowana w Centrum Zarządzania CEN, ma ten sam status co wersje oficjalne.

Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii,
Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Luksemburga, Malty, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Repu-
bliki Czeskiej, Słowacji, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa.

CEN
Europejski Komitet Normalizacyjny
European Committee for Standardization
Comité Européen de Normalisation
Europäisches Komitee für Normung

Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels

© 2003 CEN All rights of exploitation in any form and by any means nr ref. EN ISO 4628-3:2003 E
reserved worldwide for CEN national Members
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Przedmowa

Niniejszy dokument (EN ISO 4628-3:2003) został opracowany przez Komitet Techniczny ISO/TC 35 „Farby
i lakiery N1) we współpracy z Komitetem Technicznym CEN/TC 139 „Farby i lakiery” N1), którego sekretariat
jest prowadzony przez DIN N2).

Niniejsza norma europejska powinna uzyskać status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego tekstu
lub uznanie, najpóźniej do marca 2004 r., a normy krajowe sprzeczne z daną normą powinny być wycofane
najpóźniej do marca 2004 r.

Zgodnie z Przepisami Wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej normy europejskiej są

zobowiązane krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji,
Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Luksemburga, Malty, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Republiki
Czeskiej, Słowacji, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa.

Nota uznaniowa

Tekst ISO 4628-3:2003 został przyjęty przez CEN jako EN ISO 4628-3:2003 bez jakichkolwiek zmian.

UWAGA Wykaz powołań normatywnych na normy międzynarodowe znajduje się w załączniku ZA (normatywnym).

N1)
Odsyłacz krajowy: „Paints and varnishes”.
N2)
Odsyłacz krajowy: Deutsches Institut für Normung (Niemiecki Instytut Normalizacyjny).
2
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Spis treści

Przedmowa N3)

1 Zakres normy

2 Powoania normatywne

3 Terminy i definicje

4 Ocena

5 Wyrażanie wyników

6 Protokół badania

Załącznik A (normatywny) Obrazy do kalibracji

Załącznik B (informacyjny) Korelacja między systemem oceny ISO a innymi systemami

N3)
Odsyłacz krajowy: W niniejszej normie pominięto przedmowę do ISO 4628-3:2003.

3
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Farby i lakiery – Ocena zniszczenia powłok – Określanie ilości i rozmiaru

uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian w wyglądzie –

Część 3:
Ocena stopnia zardzewienia

1 Zakres normy

W niniejszej części ISO 4628 opisano metodę oceny stopnia zardzewienia powłok poprzez porównanie z wzorcami
obrazowymi.

Wzorce obrazowe zawarte w niniejszej części ISO 4628 przedstawiają pomalowane powierzchnie stalowe,
które były niszczone w różnym stopniu przy połączeniu rdzy przenikającej przez powłokę i widocznej korozji
podpowłokowej.

UWAGA 1 Wzorce obrazowe wybrano z „Europejskiej skali rdzy” opublikowanej przez Europejskie Zrzeszenie
Związków Producentów Farb, Farb Graficznych i Farb Artystycznych N4) (CEPE) w Brukseli. Korelację między skalą ISO
a „Europejską skalą rdzy” podano w załączniku B, w tablicy B.1.

UWAGA 2 Korelację między skalą ISO a systemem oceny ASTM D 610, Standard Test Method for Evaluating Degree
of Rusting on Painted Steel Surfaces, podano w załączniku B, w tablicy B.2.

UWAGA 3 Powstawanie rdzy na niepomalowanych powierzchniach stalowych określa się zgodnie z ISO 8501-1,
Preparation of steel substrates before application of paints and related products – Visual assessment of surface
cleanliness – Part 1: Rust grades and preparation grades of uncoated steel substrates and of steel substrates after
overall removal of previous coatings (stopnie skorodowania A, B, C i D).

W ISO 4628-1 opisano system stosowany do określania ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności zmian
w wyglądzie powłok, a także przedstawiono ogólne zasady systemu. System ten jest szczególnie przydatny
przy uszkodzeniach spowodowanych starzeniem i działaniem warunków atmosferycznych i przy jednolitych
zmianach, takich jak zmiana barwy, na przykład żółknięcie.

2 Powołania normatywne N5)

Do stosowania niniejszego dokumentu są niezbędne podane niżej dokumenty powołane. W przypadku po-
wołań datowanych ma zastosowanie wyłącznie wydanie cytowane. W przypadku powołań niedatowanych
stosuje się ostatnie wydanie dokumentu powołanego (łącznie ze zmianami).

ISO 4628-1:2003, Paints and varnishes – Evaluation of degradation of coatings – Designation of quantity and
size of defects, and of intensity of uniform changes in appearance – Part 1: General introduction and designa-
tion system

3 Terminy i definicje

W niniejszym dokumencie stosuje się niżej podane terminy i definicje.

3.1
stopień zardzewienia
Ri
klasyfikacja charakteryzująca stopień powstałego na powłoce zardzewienia (rdzy przenikającej przez powłokę
i widocznej korozji podpowłokowej)

N4)
Odsyłacz krajowy: European Confederation of Paint, Printing Ink and Artists’ Colours Manufacturers’ Associations.
N5)
Odsyłacz krajowy: Patrz załącznik krajowy NA.

4
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

4 Ocena

Stopień zardzewienia powłoki Ri oceniać za pomocą wzorców obrazowych przedstawionych na rysunkach

od 1 do 5. Przybliżone wielkości zardzewiałych powierzchni (rdzy przenikającej przez powłokę i widocznej
korozji podpowłokowej) pokazane na wzorcach przedstawiono w tablicy 1.

Metody oceny niewidocznej korozji podpowłokowej, jeżeli jest to wymagane, należy uzgodnić między zainte-
resowanymi stronami.

Tam gdzie w różnych miejscach ocenianej powierzchni występują różne stopnie zardzewienia, podać je razem
z opisem miejsc, w których występują.

Ocenę przeprowadzać w dobrym oświetleniu.

Jeżeli przeciętny rozmiar punktów rdzy na badanej powierzchni znacznie różni się od przedstawionych
na wzorcach obrazowych, można podać ich rozmiar według tablicy 2 w ISO 4628-1:2003.

UWAGA Wzorce obrazowe są w zasadzie przeznaczone do oceny stopnia zardzewienia pomalowanej stali.
Mogą być one użyte do określenia stopnia korozji pomalowanych metali nieżelaznych, jeżeli postać defektu
jest porównywalna z pokazaną we wzorcach.

Tablica 1 – Stopień zardzewienia i powierzchnia zardzewiała

Stopień zardzewienia Powierzchnia zardzewiała

%

Ri 0 0
Ri 1 0,05
Ri 2 0,5
Ri 3 1
Ri 4 8
Ri 5 od 40 do 50

Jeżeli ocena jest dokonywana z zastosowaniem systemu cyfrowej obróbki obrazu, przeprowadzić kalibrację
systemu, stosując obrazy przedstawione w załączniku A.

5 Wyrażanie wyników

Stopień zardzewienia wyrazić jako klasę Ri, tak jak przedstawiono na rysunkach od 1 do 5.

Jeżeli to dotyczy, podać różne stopnie zardzewienia razem z odpowiednimi częściami badanej powierzchni.

Jeżeli to dotyczy, podać stopień zardzewienia Ri razem z liczbową oceną rozmiaru punktów rdzy.

Na przykład, jeżeli powierzchnia zardzewiała jest taka jak na rysunku 3, Ri 3, i rozmiary poszczególnych
punktów rdzy zawierają się między 0,5 mm a 5 mm, wynik zapisać następująco:

zardzewienie; stopień zardzewienia Ri 3 (S4)

5
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

6 Protokół badania
Protokół badania powinien zawierać co najmniej następujące informacje:

a) wszystkie szczegóły niezbędne do identyfikacji badanej powłoki;

b) powołanie się na niniejszą część ISO 4628 (ISO 4628-3:2003);

c) rodzaj badanej powierzchni, jej rozmiar oraz, jeżeli jest to właściwe, jej położenie;

d) wynik oceny zgodnie z rozdziałem 5;

e) wskazanie oświetlenia, w którym dokonano oceny;

f) wszystkie anomalia zaobserwowane podczas oceny;

g) datę badania.

6
PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek 1 – Stopień zardzewienia Ri 1

7
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek 2 – Stopień zardzewienia Ri 2

8
PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek 3 – Stopień zardzewienia Ri 3

9
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek 4 – Stopień zardzewienia Ri 4

10
PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek 5 – Stopień zardzewienia Ri 5

11
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Załącznik A
(normatywny)

Obrazy do kalibracji

Jeżeli ocena jest dokonywana z zastosowaniem systemu cyfrowej obróbki obrazu, użyć obrazów przedsta-
wionych na rysunkach od A.1 do A.5, celem kalibracji systemu obróbki obrazu.

Rysunek A.1 – Stopień zardzewienia Ri 1

12
PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek A.2 – Stopień zardzewienia Ri 2

13
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek A.3 – Stopień zardzewienia Ri 3

14
PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek A.4 – Stopień zardzewienia Ri 4

15
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Rysunek A.5 – Stopień zardzewienia Ri 5

16
 PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione
EN ISO 4628-3:2003

Załącznik B
(informacyjny)

Korelacja między systemem oceny ISO a innymi systemami

Tablica B.1 – Korelacja między systemem oceny ISO

a „Europejską skalą rdzy”

Skala ISO „Europejska skala rdzy”

Ri 0 Re 0
Ri 1 Re 1
Ri 2 Re 2
Ri 3 Re 3
Ri 4 Re 5
Ri 5 Re 7

Tablica B.2 – Przybliżona korelacja między systemem oceny ISO

a skalą rdzy wg ASTM

Skala rdzy ASTM

Skala ISO
(ASTM D 610)

Ri 0 10
Ri 1 9
Ri 2 7
Ri 3 6
Ri 4 4
Ri 5 od 1 do 2

17
PKN – Licencja dla BSiPChE PROJCHLOD Sp.z o.o.
Data nagrania: 2010-11-09
Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie zabronione

ISBN 83-243-5720-3

Polski Komitet Normalizacyjny

ul. Świętokrzyska 14, 00-050 Warszawa
http://www.pkn.pl