Katia, Mbahke
9.047. 20H.
Prof. dr DRAGO SOLDAT, dipLmai.
ZBIRKA RESENIH ZADATAKA IZ,
OTPORNOSTI MATERIJALA
‘Trege indanje
«
| BEOGRAD 2009. Tadavat
“Gradevinska knjiga”, d.o.o.
Direktor i glavni urednik
Stana Sehalié
Urednik
Milica Ceranié
Recenzenti
Prof. dr Tasko Maneski, dipl.ma8.inz,
Prof. dr Novica Grujié, dipl.mas.inz,
Lektura
Dragica Soldat
Kompjuterska obrada:
Imre Makai
Stampa:
Buduénost, Zrenjanin
ISBN 978-86-395-0584-4
www.gkizlog.org
PREDGOVOR
Poglavlja u Zbirci Koncipovana su tako da predstavjaju tematske celine koje su u
skladu sa nastavnim planom i programom iz predmeta Otpommost materijala koji se izutava
nna ma8inskim fakultetima i viskokim tehnickim Skolama strvkovnih studija u skladu sa
Botonjskim procesom. Mogu je uspesno Koristiti i studenti ostalih srodnih fakultet j
visokin skola na kojima se ova materija iauéava u odgovarajuéem obimu, zhog deg2 ona,
predstavja univerzalno Stivo.
Zhirka zadataka pisana je na natin koji omoguéava tehnigko znavenje zadataka koji
su predmet razmatranja i fizitki smisao dobijenih rezultata. Ona je zamisljena tako da
njenim korisnicima na jasan, sazet j prepoznatliv nagin prezentuje metodiku resavanja
praktignih problema st namerom ugenja postupaka i postulata re8avanja konkretnih
tehnigkih problema kroz izabrane zadatke a radi Kvalitetijeg i brteg shvatanja i
savladivanja obradenih programskih sadr2aja,
Zadaci u ovo} Zbirci sistani su u 12 poglavija, dok su w 13 pogleviju, odnosno
Prilogu date Tablice koje su neophadne kod reSavanja Konkretnih zadataka. U svakont
poglaviju - oblast zadaci su obradeni tako da predstevijait postupan prelaz od prostijih ka
sloZenjim j detalino se anaizirant i objasnjenis obzirom na Einjenic i iskustvo autora w
Postupku savladivanja gradiva iz ovog veoma kompleksnog nastavnog predmeta koji
zahteva poznavanje vie disciplina medu Kojima su matematika i tehnitka mehanika of
posebnog znataja
U poglavnjima Uvijanja, Savijanja grednih nosaéa, Staticki neodredenih nosata i
Deformaciskog rada i njegove primene, detalino su obradeni karaktersténi primeri
e prvensiverostudentima posluit kao vodit pri izrai grafikih radova iz ovih oblast
Tablice daté u Prilogu imaju za ci da omoguée brzo pronalazenje najyazniik
podataka iz otpomosti materijala koji su neophodni pri reSavanju konkretnih zadataka po
pojedinim poglavjima. Uy Tabiicama su prezentovane geometijske karakteristike nekih
popreénih prescks, polami momenti inercije i polar otporai moment inercije nekih
preseka, elastiéne linije, neke karakteristike jzvijanja, Konstruktivne karakteristike neki
‘maSinskih materjala kao i Karakterstike neki standardnih profil.
Recenzenti prof. dr Tako Maneski i dr Novica Grujié, prof. strukovaih studi,
detaljno su pregledali ovaj rukopis i dali niz korisnih sugestija na Gemu im se autor stdatne
Zzahvaljuje. U ovom idanju, autor je izvrsio ispravke Stamparskih greSaka bez uvodenja
novih zadataka.
‘Sve korisne primedbe i sugestije studenata j svi Korisnika ove publikacije, autor 6e
prihvatit sa oseéaniem adgovomost i zahvalnosti,
AUTOR SADRZAJ
Aksijalno naprezanje e :
Naponsko stanje tela. see a
Smicanje,
Gvijane..
Geometeijske karakteristike popretnih presek.
Savane greene :
kscentrtni pritisak i ekscentigno zatezanje. i:
Deformacija grede ~ nosata... z
Statitki neodredeni nosati..
Izvijanje Sapa...
Deformacijski rad — Rotana eeip defomacn.
Hipoteze évstoce. so
Prilozi ~ Tablice.
13.1. Geometrijske karakzerisite nekih popreénih preseka,
13.2. Polarni moment inerije i polarni otporni moment!
rnekih preseka,
133. Elasténe linge,
1B. Neke karakteristketsvjanja,
1S. Konseruktivme karakteristke nekih masinskik materjala
13.6. Karakteristike neki standardnih profia
Literatura,
1.0, Aksijalno naprezanje
PREGLED OBRAZACA
F
=. 59, -nomaln apo, Al)
Ese, apo
1
ate EE inde en pe 2)
~|2]-roson toc 13)
porreina deforma Sapa, as)
~ uadutna deformacija Sapa.
Siapuktjesten na obs kraja 2a nepokretne zidove - oslonce,reiava se uvodenjem dopunske
jeciagine koja poistie fz geometrijskog uslova deformacije._U tom smisly potrebo je
‘dstranit jedan od nepokretnih oslonaca i ajegov utica) na Sap zameniti silom F. Pri
‘svome, pomeranje tatke odtranjenog oslonca pod dejtvom zadati sili sie P, mora bi
jedmako 0, odnosno Aly; 0 16)
Al,= coat —izduzenje (skraéenje) stapa pod uicajem temperature. vnrweennr ALT)
Zadatak 1.1. U zadatim sezmentima - poljima, prizmatitnog Stapa, konstantnog
popretnog prescka A ~ 10 [em Koji je optereéen aksijalnim silama kao na Slici 1.1.
Potrebno je odrediti normalne napone. Vrednostiakijalni sila su: Fy = $000 (4aN},F
'8000 [daN], Fs ~ 2000 [da F,= 1000 (4aN))
Cnuna 1.1. FIpwasemeon wan 1.0. Aksjaino naprezanje
RESENJE:
Prema iaraza(I.1.)
uF
ae
ade je:
F [da] ~ aksijalna sila pritiska ii zatezanja Sapa,
A [em'] - povisina popreénog preseka saps;
ZF; -algebarsk Bir aksijalni sila do odgovarajuceg preseka Sapa.
[Normalni naponi po segmentima Stapa su:
aa 300 [daN/em’)
300 [daNfem’]
Fit Fs ~Fs _ ~$000+8000-2000
A 10
100 [daNiem}
Zadatak 1.2. Stap kruinog popretnog prescka modula elastiénosti 210"
[KNicm'], preénika d = 10 (mm) i duzine |= 100 [mm, izdu2i se pod dejstvom aksijalne
sile (F) za iznos od Al = 0,05 [mm] a u popreénom praveu skrati se za odredenu veliginu
‘Ad, Pri poznatoj vrednosti Poasonovog koeficijenta w= 0,25, odredit
) Veednostaksijalne sile,
') Skracenje Spa u popresnom praveu.
RESENJE:
a) Aksijaina sila
‘Vredinostasijaine site dobija se iz izraza (1.2.):
p= AEA! fem, ade jee
1785 [em” ]- povrSina popreénog preseka Sapa,
E=2..10° [KN/em’] ~ modul elastignosti,
‘Al ~ 0,05 [mm] ~ 0,005 fem} ~izduZenje Stapa,
{= 100 (ram) = 10 fem] ~ dutina Stapa pre izdutenja i skracenja,
1.0. Aksijalno naprezanje
d= 10 {enm] = 1 [em] — presnik Stapa.
Uvrstavanjem navedenih podataka u izraz 2a (F), dabifa se:
+b) Skraéenje Stapa u popretnom praveu
tz ara (1.3.),popreén defonnacija apa je
=o snenenn eee ae ‘ fa)
S druge strane, prema zrazu (14), popreéna deforma
ad
ant
a
Prema ira (1.5.
005 0.0005 - wae df
M0005 -0,0005 + -waduim deformacj Spa
Injednaavanem iraza (3) i (4) i uwStavanem vrednos iz iraza (1... bia se
trafenoskraenje tap u popetnom pave:
Ad = ed =0,25 0,005" 1 = 0,000125 femj
‘Zadatak 1.3. Celiéma cev unutragnjeg pretnika 100 [mm] i visine h = 400
{nnm), posavens je na évrsts podlogu ~STika 12. Na gormem kraj cov mala se ruta
ploge (A) preko koje je cev opteresena silom pritska F = 2 x 10*[N]. Za vrednost modula
elastignosti E = 2 x 10° [daN/cm*] i dozvoljenog napona na pritisak o4= 1000 [daN/cm’),
treba ode:
2) Spolabi prerik cei (D),
'b) Skracenje cevi (Ah).
>
Shika 1.2. Celiéna cev
‘RESENJE:
48) Spoljainj preéntk cevi (D) 1.0. Aksijano naprezanje
Ie ieraza (1.1), normal napon je
obi se
ase
ej
‘= (0!-«) -povesin popretnon peska cv
UUwstavanjem vrednosti (A) u az (a) dobij se:
<0" eee wtb)
Resenjem izraza (b) po (D) dobia se:
p= jee . nee ~ ee)
tas,
Pretvaranjem unutrasnjeg pretnika cevi (A) u (sm), i modula elastignosti v ——_(N/sm}
odnosna: d= 100 (mm) = 10 [sm] iE =2-10° [daNiem!] =2° 107 (Nism),
i njihovim uvrtavanjem u izraz (¢) dobifa se spaljasnji preénik cevi:
we. fg, e208
lat 10? +
a 6, 314-10"
by Skraéenje cevi (Ah)
1,20 fem]
Analog izazu (1.2)
2108-10 ogo ate
AE 20-2
F =2:10! (N} sila pritiska cevi preko plode (A),
f= 400 on) = 4 favs ev pre sani
E=2-10° [daN/cm’] = 2-10" {N/sm’] - modul elastiénosti,
A= (0!-«") -powtim ppetog resha cev
218 at -18 ote
Zadatak 1.4, Stap kruznog poprecnog preseka preénika d = 20 [mm], opterecen je
silom F = 142-10° (N]. Dugina Stapa nakon izduzenja iznosi | = 247 (mm), a pre izduzenja
aie sin omen
tA
1) Velitinu normalnog napona (0),
bb) Dilataciju(e)
1.0. Aksijalno naprezanie
RESENJE:
48) Normalni aapon (a)
I iaraza (1. je:
F_12
A ait
5,22 kNicm*], ede je:
F= 142-10? [N] = 142 (KN] - sila zatezanja tapa,
Dt aide ree eee
FSH =5.14 [em -povitina popretnog preseka Spa
a2, Ale,
1
Sika 1.3. egledstapa
ge je: 4=20 mm] =2 fom) -pretnik Sapa.
») DitataciaStapa
Dilatacija stapa prema Slici 1.3. i izrazu (1.5.) iznosi:
en 35514, ad
120070 PBI
1= 200 fmm] -prvbitna duzna Sapa (duzina pre iutenj).
= 247-200 = 47 [mm] -izduzenje Stapa,
Zadatak 15. Dizaliéno wie od éelika nosi teret F ~ 100 [KN]. Koliko Zice 1,0
[mm treba da ima ude, ako je dozvoljeni napon na istezanje 63 = 25 {kN/em').
RESENJE:
12 iaraza (11), uzimajui u obi broj ca uzeta (oj:
F 100
. 10}. wee:
‘hog 00078525
ax_ott-3.14
a
4 1 [om] =0,1 fom] - presi ce ute
100785 [em] - povesinajedne Bice uteta, = 1.0. Aksijalng asprecanje
Zadatak 1.6. Celigna 2ica pretnika d ~ 3 {mm}, dudine | = 10 {ml, zateynuta je
silom F = 1600 {(N]. Za poznati modul elasti¢nosti E = 2:10* (daN/cm’], treba odrediti
2} Normstn napon na istezanje,
b) Ladusenje dice.
RESENJE:
4) Normalni napon
[Na osnovu izraza (1.
F 1600 :
oe = 29665 prem’)
A 00706 .
@x 037-314
avfe.
GE = SH 007065 em" - pwn popetnog peck t
4=3 [mm] =0,3 fem] - prenik tein tee.
b) ladutenje tive
‘Na osnovu izraza (1.2.), izduzenje tice je
FLL 16-10?
‘AE 0,0706-2-10°
(600 (N| = 1,6 [kN] - sila zatezanja €eligne Zice,
1=10{m] = 10"[em] - duzina ligne Zice,
‘A= 0,0706 [em] - povrsina popreénog prescka Zice,
E= 2-108 [daN/em?] = 2-10" [N/sm’] - modul elastiénosti Zeline zice.
‘Zadatak 1.7. Na Slici 1.4. prikazan je Sap kvadratnog popretnog prescka koji je na
‘svom gornjem kraju ukljesten, a na slobodnom kraju izlozen je dejtvu aksijalne sile
50:10" [N]. Ako je dozvoljeni napon na isiezanje ay = 14 [kN/cm"), treba odrediti
povrsinu popreénog preseka Stapa.
RESENIE:
tenn.) A2 pon png eatin
,
istezanje
2), mormalninapon je:
2,663 {kNlom?h, ade je:
= 1,13 em), ede je
ale.
= , gde jer a ~ osnova preseka
Kako je greda kvadratnog poreénog prescka, to je:
‘apa
Zamenom vrednosti (A) u izraz:
1.0, Aksijalno naprezanje
je:
F = 50-10" [N1~ 50 (kN) -aksiana sit,
84> 14 {kN/cm? - dozvoljeni napon na istezanje.
konaéno je: A= a? = 1,88* = 3,57 fem’
4
F
Sika 14, Prk ta
Zadatak 1.8, Stap kruznog popretnog preseka povrsine A = 3 [em] i duzine | =
ean omer beige placer copterecenjem dotazi do smanjenia
Koefiijent uimoswod = 025, dreds Tt” Poet weno Possonovog
a) Pretnik stapa,
) ladubenje Sapa,
RESENJE:
a) Pretaik Stapa
dn
Ieiaraza A.
) teduienje tapa
We izraza (1.3) je:
By EP oor
a ss fa)
S druge strane. prema izraz (1.4), poprena deformacija Stapa je:
ad
2
4
tejeraza (15):
Al sel uzdven deforma (idutene Sapa
teednaavanjn rac (0 (1-4) dlc 8
a __ 0.0027
dp 19,50 -0,25
Konaéno, prema irazu (6) dobija se:
al 100056 500 = 0,28 em]
oy
00086 [] Aksijalno naprezan)
ie silom F
‘Zadatak 1.9. Stap - Slika {.5., kruto je ukljeSten na obe kraja i opterecen s
(90 [KN], na rasiojanju a = 100 [em] od ta&ke (A). Povesina popreénog preseka Sapa
iznosi A= 10 fem*]. Odrediti napon u tabkama (A) i (B) Sapa.
RESENJE:
[Naponi u taki (A) i (B) su, analognt raza (1.1.)
1
aw
. By 2
Slika 1.5, Ukjesten Sap
‘Stika 1.5.1, Plan sila‘ pomeranja
ede su
A A
Fp — reakeije ukljestenja~ Slike 1.5.1.
Iz statickog uslova ravnoteze je: i;
Fa
Tr, =0,odnosner- Ey Fy = Oo
Pra awa (.6) nova deforma
Alg= 0, odnosno:
Fa CREE g
risavanjem zat wets ara,
ai
Iz jean (jes Fa = Fa FF
Ciaran ot oednest (0, (6) dbl
F, 30
Fo eye
9, 2 6 eNom} og ==
AA 10 Pen
ar)
10
Jtak 1.10. Stap- Slka 1.6. promenljivog popreénog preseka A; ~ 10 [em"], Az
1 (ca ktesten je na oba kaj opterecen silo F= 90-10” (N. Ord naponew
tatkarna (A) i (B) Sapa, ako sila F delujena rastojanju a= 100 fom] od tthe (A).
1.0. Aksjno naprezanje
ade su:
Fi Fy ~reakeije ukljestenja- Slika 1.6.1,
‘A; Az ~ odgovarajuée poveSine popretnog preseka Sapa.
ieee
sle-ate
‘Tl; Lal;
aaaeer T
‘Slika 1.6. Ukijesteni sp ‘Sitka 6.1. Plan sila i pomeranja
{rstatiskog uslova ravnotede je
BF, =0, odnosno: F,-F + Fa = 0.
Prema izrazu (1.6. i ustove deform:
lg 0, odnosno:
fan F eg
ae
Uatanje ana venost wiz) obese
Fa= 60 [KN]
12yedinatine (ej: Fe = F- Fa =90 -60 =30 [kN]
Uvrstavanjem ovih veednostu (6) (oe) dbija se:
Uvestavanjem ovih vrednost u (6) i (@s) dobija se:
ro
== S250 pen i oy
Aa 2 Nemo =
Fo
30
s = =3,0[kNem’y
10
Zadatak 1.11. Kruta grea dutine | ~ 4 [m),obetena je o dve éelgne zice &i je
‘modul elastiénosti E210" [KNicm’] i ista povrsna popretnog preseka A = 0,031[em"]
i duzina h = 80 {m). Greda jeu tatki (C) optereéena silom (F) i sa horizontom dni ugao od
30°, Zanemarujuei tezinu grede i Zica, odredit vrednostsile (F)-Slika 1.7. 1.0, Aksijano naprezanje
RESENJE: Odredivanju sile (F) prethodi odredivanje reakcija veza (F,) i (Fs).
Iz statitkog uslova ravnotede - Slika 1.7.1. je:
2My =0
Fy l-F-1=0,
dake je:
er)
ee
f=
‘Slika 17. Greda obeiena o tice Sika 1.7.1, Plam sia | pomeranja
EF, =O dae:
F, + FoF =0,odakle je Fe
Iz slova deforma
Fld = 3/4 PRN]
F
Fob Fah LB (p ) a 8 (orp) =
EA EA EA EA EA
BAAD" (Slike 17.1)
1g30" = 28 pa je: Ah =1-tg30" = 345, ©)
lajednaéavanjem izraza (a) (b) dobija se:
sor
oF = A, odnosno:F=35,75 EN]
EA 3
Zadatak 1.12, Vratilo prikazano na Slici 1.8. optereéeno je silama Fi Fs. Prema
05.107 eee
2 [kN/cm”}
98 2-10" (Nim
1210” [Pa] - dozvolieni napon.
4
3.0. Smicanje
PREGLED QBRAZACA | ODN :VOLJENIH NAPON,
& me
15 = Et - tenga napon sca ensnnnnrsedhD
$0) = vera nmedu dozveljnog mapona nse donvleno
napona na istezane.. 82)
‘Zadatak 3.1. Za vezu ostvarenu zakivanjem - Slika 3.1, a prema podacima: F = 6
[kN], tgs = 4.8 kom] reba, odrediti preésik zakivka (4)
—
Sta 31 Vea zakvkom
‘RgSENA
Iz izraza (3.1.) je:
B 6
gs Tad
Fe=F=6{1N sila smicana,
ta" 4,8 [kN/cm’] -dozvoljen napon na smicanje,
Tone povein se
posoje Ay = A= 28 oe
fs fess
odnosno: d= SH
Zadatak 3.2. Civ zgloba - Slika 32...
supra seca 8 fae ob pa
imac
*
i= 5 ary fhe
= a7 bo ae
“= 4,8 [kN/em*] - dozvoljen napon na smicanje,
2M phi So
As?
=1,25 fom), ade ie
1.26 [cm], usvaja se d = 13 {mm}
silu F = $0 [kN]. Pri dozvoljenom
ASS 3.0. Smican
‘Slika 3.2. Zglobna veza civiie
Pottoje Ay = A=“ toje:
7
2 2417 oipono: d= [TES [BITS
Zadatak 3.3. Lim prikazan na Slici 33. zakovan je zakiveima pretnika d
30 fem)
[mm]. Ako je dozvoljeni napon na istezanje Sie
smicanja
FZ
ci
s_ | a FZ
‘Slika 3.3. Veza zakivkom
1a izraza (3.1, je
Fy = mAgtys
m=2—broj povris
0,75 = 0,80) oe
smicanje,
12,5 = 10 {eNiem} - dozvoljeni sapon na
3,14. fem’] - povrSina popreénog prescka zakivka,
20 [mm] = 2 em] -pretnik zakivka,
Zadatak 3.4, Limovi debljine 8 = 4 {mm}, - Slika 3.4, vezani su sa 2 zakivka,
Dozvoljeni napon na istezanje iznosi Cu ~ 10 [kNicm), dok je veednost F, = 10 [KN]
“reba odredii pregnik zakivks (2),
36
ings 3.0. Smicanje
Fra
oo |
‘Sika 3.4. Vera sada zakivka
RESENJE:
Feiaraza (3.1) je:
oda ise ovom in =2~ broj zakivaka, kao i:
63. [om], gd jez
‘m= 2~broj povrsina smicanja.
‘Zadatak 3.8, Zakivak na Slici 31., preénika d= 13 [mm], optereéen je silom F =
65 {kNJ. Dozvoljeni napon na smicanje iznosi ta ~ 4,8 [kN/em], Proveriti da li ova}
zakivak moze izdr2ati zadato opterecenje.
RESENJE:
tz iaraza (3.1)
Fy SmAgts =1-1,53-4,8% 638 [kN]
sete :
m= | ~ broj povrSina smicanja,
Aang 2123135 ont -poninn rsing pest ki
= 1 {om} 13 fn -preik aiva
Posto je izabunata vrednost Fs manja od zadate, odnosno F< F, to zakivak mode iadr2ati
zadato optereéenje 3.0. Smicane . 3.0, Smicane
Zadatak 36. Limovi jednorednog.prckiopnog. sastavka (m = 1), prenose adatak 3.8. Za previnetobika i dimenaja na Sic 3.7 Koji se proses i lina
opterecenje F = 100 [KNI, Limovi su vezanizakiveima popreénog preseka. A 3 fem 5,60 (em), 810 mati da
= 0.60; :
4, 0,60 ~ 0,60
Irodnosa:
Seay ns jt, ‘vedi = 0,75-12,80 = 9560 [om]
Konaéno, usvojeni predict stapa (zaokrueni na cele milimetre) su:
4d, = 9,60 fem] = 96 frm]
44, = 12,80 (em] = 128 (mm)
{ds =7,68 [em] =77 {mm}
‘Stvarnt odnos preénia:
Polarni moment inerlj:
14 = Eye BAB 754) =100150 fom
2635.40 fem*]
34810 kn']
6s 66
40, Uvijanje | 40, Uvjanje
Polarni ofporni moment I izaokretanja
W,, = te = 180150 9959 fm!) Prema rau (4.3, a prema karktristinim poljima sap:
Qa=0
w,
©) Napont smieanja io
Prema izrazu (6.1.), a po karakteristignim poljima Sapa, maksimalni naponi smicanja ial
ianone: om c
=-068 lavron?] anal
Paes ogg + Min PAP fen?)
M,+M, _—179,40+300 0
Pole D-E: 4, = Mat ML. x17940-+300, ext 4
; sa HIB 30029 fn? ost
: M,+M, _ -179,404+-300
Polje BF: gy, = MatM. - =17940+300 ca
oF tag 2 MEM ITSO IO0 195 from]
: =179.40+300—200
Pole FB +, 179.404 300-200, 2
UeP 3:5, 2300-20 aps fevren’] :
d\) Relativni uglovi uvijanja. 0071
Prema irazu (4.4.), po karakterstinim pljma Sapa, relativniuglovi uvjanja iznose:
Ma gp. 100. -179.40 45 100
Pole A 19-100. =17940_ gy, 100, al
He AC: One Gy 10" aeo-as010 34 OF bem] i
le . M, 100 =179,40 100 o duns
Polje C—D: Qrp= Ma-1g0 100. =17940 gp, 100. [ye
. Coo GE BORO -263540° 8 3447 OS vel 00213 0.0261
‘ Ma+M, 100 _ -179,40+ 300 100 :
Pole D—B: yg Mat Ms pgp. 100 _ -17940+300, 9, 100 rm 00387
+! 1 ‘Slika 4.10.1. Prikaz dijagrama (Mes Tsao Q' | O)
Pole EF: Qi ye MatMe. gp. 100 _ 17940300. 59, 100 _ 9.248 [+/m] ljagrama (3 2
Gly ® 8080-345,10 314 Qe= Arca 071. 0,30 = -0,0213 [°)
Polje F—B: Qc" Qx#Qq-¢ = 0~0,0213 =~ 0,0213 (")
+300 100 [°, Qep = Ye-p a = 0,048: 0,31 0144 [°}
a0s0-3850 | 0163 [rm] Qo = Qe# Qc» == 040213 ~0,0144 = - 0,0357 [°]
fm) - zadovoljava Qoe™ Ape: as = 0,032: 0,30 = 0,006
0.25 Pmt 7 Qe =p + Qy-« = -0,0357 + 0,0096 = -0,0261 (°)
0 4.0. Vvijanie
Qer= Qe. p81 = 0.248-0,30=00744 0)
= e+ Qe-r 040261 + 0,0748 = 0.0483 (7
Qen = Q'p-g 8s == 0,163: 030 = - 0.04889 [°]
Op = Oy FOr -» = 010483 - 0.08889 = -0,0006 [", edstupane (od mule) nasal je 2bog
iamerjenogodnasa 4: = 0,602 (0,6)
© Crtanje dijagrama
CCnanje dijagrame - Slike 4.11.1. visi se na osnovu prethoino izraéunatih vrednosti
pogodno iaabranorazmeri za duzinu (U,), 2a momente uvjanja (Uy), za tangencijalne
rnapone (U), 24 relative uglove wijana (Ug) iz uglove zadkretanja (Uo).
‘Zadatak 4.14. Stap promenljivog kruznog popretnog preseka - Slika 4.11., izraden
[je od dva razlisita materijala, ugljenitnog Gelika (deo 1 od C.0460 - G = 8000 [kNicm’], a
deo 2 od C0745 - G = 8500 [kNm’) i ukjeten je na oba kraa, u tackama (A) i (B)
Stap jeu taki (C)optereéen monientom uvijanja M ~ 4000 (kNem]. Za poznate,ostale
podatke a= 1 fo, S23 Qe 1 fom) au = 5 RNIem"), an = 6 [kNlcm], webs,
drei:
8) Reakcije oslonaca,
b) Dimenzionisat tap,
‘) Proveriti €vrstocu (napone smicanja) tape,
4) Relativne uglove vijanja,
©) Uslove zaokretanja popretnog preseka,
HNacrtati dijagrame momenata uvijanja, najvetih napona smicanja, relativnih uglova
uvijanja i uglove zaokretanja popretrith preseka
RESENSI
a) Reakcije ostoncs
ickog uslova ravnote2e, prema Slici 4.11. je:
4.0. Uvil
Tz dopunske jednadine elasténe deformacije uglova wvijanja, prema izrazu (4.11) je:
Qe
Maa, Masa, (My=Mba
Gly Gla Gala
omnodi li se jednatina (b) sa Gzl, dobia se:
-Mp=0
r Mal +(M,
i
(F) } isnase(142)
1.79 [em*] - moment inercije preseka (2) 2a osu (n). | 7 (nay 85 5 151 konstno:
| 2) 9
Zadatak 5.7, Popretni presek stubasastaljn je iz dva prevougla trowel ko se eke fiBs th 1480122 42044 fom)
rmedusobno nalaze na rasojaj (a). Pod uslevom desu gla’ tezSni momenti medusobno
Jedaki, odredit rastjanje (a) iamedu nih -Slika 5.7. Dimenzije su: h = 6 em), b= 3
‘
f
j
eae
RESENSE:
Iz uslova zadatka je:
Ri cea a lem’ teZiini moment inercije za osu ().
n= I +124,
bh _ 39-6
245 few! ]- texte’ moment inereije 2805 ().
Sada je prema uslovu zadata i Slike 57
2g = Aly + Xe), odnosno
2 6.0, Savijanje grede
PREGLE ca
Mgmax_ ae
Mama. «4.4 - normal napon Savin (61)
Wx
ye - seiGki moment dela povrsine preseka. (62)
Mat
2) = Mey pol woman pop ey (63)
(9.2) BAO spate sig po popreénom preseku.....(64)
y,2) = He O pode scajnognapona po popreénom pres
1x @EQ)
Zadatak 6.1. Prosia gteda AB=1=6[m]- Slika 6.1. optereéena je silama
F, = 30(KN], Fs = 20k). Ostali podaci su: a=2 fmt, b= 3 [m}, ¢= 1[m}- Dimenzionist
sredu kruznog popreénog preseka, ako je dozvoleni napon na savijanie «= 12{kNem*l
Tedinu grede zanemarit
‘Sitka 6.1. Prosta greda
2) Otpori ostonea
tz stati¢kih uslova ravnoteze dobija se:
EM,=0: -Fra~ Fx{a*b) + Fe(a*bte) = 0.
EY =0: Fy—Fy~F; tFo=0. ses
Iz jednatine (a):
a)
(e)
Fas F(a+b)_30-2420-(043
= 26,66 [KN]
DeBAT
arbre
Iz jednatine (be
Fa= Fy + Fy— Fy = 30 + 20~26,6~ 23,34 [KN]
6.0. Savijanje grede
b) Momenti savijania
Mh, * Ma = 4668 [Nem]
©) Dijagram transverzalnih sila i mornenata savijanja
Dijagram transverzalnih sila i momenata savijanja dat je na Slick 6.1.4
4) Dimenzionisanje grede
Uaizraza (6.1, je:
w, > Mame ,
a)
¥, «pn momen rae ppetnog eka ee ra,
anes ts Wwe haha
en lM, san, 32-4668
ER Meow odnosno: d= [22a =15,82fem
32 oy *0, ae em
F
2666
4668
‘Slika 6.1.1. Prosta greda sa dijagramima
85 6.0. Savijanje rede
Zadatak 6.2. Dimenzionisati éeliéna grea peikazanu na Slici 6.2.. ako su dati
sledeéi podaci: F = 20 [kN], = I{m), 6, = 10 [kNicm’]. Popreéni presek erede sastavjen
je iz dva celigna U ~ profila.Teainu grede zanemarit
RESENJE:
le statickih uslova ravnoteze,o¥ito je:
Eqs Fa F2=202 = 10(KN] 7
Matcatni moment savin 4
Ma=Moae= Fan 101 10NMI= 2 |
lee E
~1000{kNem] 4
Wwizraza (7.1,
220 ote) = SE | oop
a) Fe
otporni moment dvostukog U— prof, Me
Potrebni otporni moment jednog U — profila 0
= MMe
Wy _ 10
Wyy =e = = 50 fem)
2 2 Ska 6,2.Prostagreda sa djagramima
Iz tabliea U- profila, a W, = 60,70 fem"),
usvaja se U ~ profi, oznake 12, §. UI2
GUS C.B3.141)
Zadatak 63. Dimenzionisati éeliénw konzolu - Slika 63., opterevenu
kontinvalnim optereéenjem, ako je nien popreéni presek pravougaonik, odnosa strana h’b =
2, a dozvoljeni napon o4 = 14{kNicm]. Ostali podaci su: q = 1O{kNim}, 1 = 0,80 {mn}
Uticajsopstvene teZine konzole zanemarit
a y
A = Bot
- R -
B ‘
ee -
- Fr te
Bhs
! “«
MasMann 4,
° ooo
Slike 6.3, Koncola sa adgovarajuéim dijagramima
6.0. Savijanje ede
RESENJE: Iz statitkih usiova ravnoteze je:
“Ma = F(U2) a)
[kN] - sila Kontinuainog opteretenia.
Ma= Fa (V2) ~ 8 (0,80/2) =3,2[kNm] ~ 320{kNem]
Mg = Mina ~ 320{kNem] - maksimalni moment saijanj.
Wz izraza (7.1) je:
Msmax_ 320
Wy 2 Mamas. = 320 _ 29 95 fem’) -otpomi moment pravougaonog prescka.
a
Kako je 2a pravougaoni presek:
v2, saeton matt ls ee opr wi
Lye Bal 9, yayit2085 = 6sleml
6° 212)
bib = 2, odnosno b = W/2, paje: 22.85
i konagno:
Wb =2, sledisb~ h/2=6,5/2 = 3,25fem)
Znati: n= 6:Sfem], b= 3.25fem)-
Zadatak 6.4. Dimenzion
presek krug preénika (d), Podaci F.
LI[kNiem]. Tedinu grede zanema
RESENJE:
Uz statickog uslova ranoteé,otprieslonaca su:
EM, =0:
F(a) F (a+ b)+ Fo (a+ 2)
2Y=0:
Fx-Fy-F+Fe=0. a sro)
ae je:
F,= qa=2. 25 ~5[kN]-sla Kontinualnog opteredenja.
12 jednaine (a) je:
p, ~Falea)+Fle~) _5.(asr)+ 16. (2.54125)
ee at+2b 2542-125
Iz jednaéine (b) je:
Fan ty +P Fp= 5416-132
Moment savijana nose:
My=Mg=0
ti gredu prikazanu na Slici 64., ako je rien popretsi
6IRN], q= 2{kNim}, a= 2,5{m], b= 1,25{m], 04 =
vn)
25 [KN]
75 (KN)
7
i
|
'
' 6.0. Savijanje pred
5.562 kNmm] = 656,20 [kNem]
My = Fgb = 13,25 - 1,25 = 16,56{kNm] = 1656(kNem]
My'= Fp-2b~ Fb= 13,25 -2-1,25~ 16- 1,25 =13,12[kNm] = 1312{kNem]
(ORit0: M; = Manac= 1656{kNem]
Soi ou,
Sika 6.4, Prosta greda sa dijagramima
Dijagrami transverzalni sila i dijagrama momenata sevijanja dati su na Slici 64.
Ia izraza (6.1), dobija se:
Msmax _ 1656
Wye
= 150,54 fem")
4
' obzirom da je za kru2nim popretni presek
ar
w, = £&, toje:
12 poi
2 sent, ose: = ES _ OHH
ieee eee ve ae 3M
Zadatak 65, Prosta greda duzine 1 = Sim], opteretena je prema Slici 6.
ontinualnim optereéenjem 3 sama F, iF. Treba dimenzionisati gredu ako je ona:
1,53[em)
a) Kruznog popreénog prescka,
by Pravougaonog popresnog preseka,
©) Kvadratnog popreénog preseka,
$8) Standardnog !~ profla.
Podaci: Fy = 1O[kN], Fr S{KNI, = 1O{KN/n}, = Sim},a= (oa 0, 121kN/em")
88
6.0. Savijane grede
RESENJI
le statickog uslova ravaoteze,otporioslonca su
= BA) ~ F (U2) Fx(1— 8) ¥ Fl = Ostermann)
tae
4p By
hp
» »
‘Slika 6 5. Greda razltiih popreénih preseka
(12) 10-(82)=25 RN sta homing operon,
(a) dobija se:
Fla) Fiz) Fla) _ 25) 10-(s2) (5-1)
= 1 7
Injenatine (i
Capit Se rya28 +10 5~1825=2475 BNI
amet shania hares thomas Pome S165, ase:
Ma= 0
Pati) 4 4) (8) =2475(84)- 1005458) =23,2 18m)
FSW2)- Fy) = 2475(82) 2484)" 302 Ne
Fea 30,50 [km]
6 aN = 3064 Ne], za Fy =, 2= 2.47 mere od vg ostonc.
Dagan tanveretin sat Sjegrons coca avian al sum Seo
21525 [KN]
Ie ieraza ( 6.1.) jet
2 Mamax = 3064
2 am
= 285,16 [em']
4) Dimenzionisanje grede kruznog poprefnog preseka
W, = SE, a kako jes W, = 255.16 [om 1:
= 16-32 _ ,[255,16-32
M4
» oe kvadratnog popreénog preseka
= 13,75 fom]
89 6.0. Savijane grede
1,82 fem]
eee nee
Slik 6 5.1.Prika: djagrama
©) Dimenaionisanje grede pravougnonog popretnog preseka
9, HBE 26), ins 202285166
7.28lem)
«) Dimenzionisanje grede popretnog preveks I profila
Lz tablice 1 — profila, za W, = 278{cm"), usvaja se 1 — profil, oznake 22, 9
122, JUS.C.B3.131).
Zadatak 6.6. Nac ideal oblik proste grede AB=1=4fn, krwznog popretnog
preseka, o,~ 12 [kN/cm’l, ako na sredininjenog,raspona deluje sila F = 10 [KN Lzgled
rede dat je na Sic 66
RESENJE:
lz statickog uslova ravnoteze, proiziazi da ‘p= FI2=10/2=5 (kN)
‘Maksimalni moment savijanja je na sredini grede i izosi:
Manae™ Fa(U2) = (F2)(V2) = (10/2}(4/2) = 10(kNe]
(000 {kNem]
0
6.0. Savane grede
Maksimalni pretnik rede (ddan) u opasnom prseku (oa mestu maksimale
‘momenta saijanja) je salasnoYarazu 1.) : core
ww, 2 Mase a kako je
3 1000 ye
o's
‘Slika 6.6. Greda sa dijagramima i ideatnin oblikom
mig, dm, 1000
W, = SE tojer BE > 000 109 iz sega sedi
Stole: Sot 2 TO = 100 ic bege sled
Znavi d ~ dy ~ 10,06[cm}, - Slika 6.6.
Pretnik pred u aki udaljenoj 2a (ed levog oslonea
i pee
Win = Woe ab, odnosno: He® 2° 2? =
1° We Fy tkonaéno: d= ae) = 424
ce
Konkretno, za z= Im], pregnik (d) inosi
d= ae)=4,2 10905 2 =70Wem)
"ealan oblik prede predstavlien je elipsom na Slici 6.6
Zadatak 6.7. Prosta_greda - Slika 6.7,
‘opteregena je ko
¥=3{m), bxh =I
avougaonog popretnog preseka,
anim optereéenjem po celoj dvzini. Za date podatke
fem), z= 0,3{m], q= 15 [kN], Troba odrediti glavne napone 0;
a ee
ig; u tatki (C) grede sa Kordinatama z~ 03 (m] iy = 120 {mm}.
RESENJI
ckih uslova ravnoteze otporiostonaca su: i.
Fl2) + Fel =0. ‘ ' 4
1 Fat Fo Fy" 0.
153 = 45 [kN] - sila kontinualnog optereéenja.
MMe
‘Slika 6,7. Presta greda sa dijogramima
Iz jednatine (a) je:
iad
1zjesnatine (b) dobila se: Fa = Fy— Fa = 45 ~ 22,50
‘Maksimalni moment savijanja jena sredint grede i ianosi
22,50 KN)
16,87 [kNm]
Moment savijanja upreseku(
2 os
= te 15-03-23 = 6,t000m
Mey Faden aed 2 2280-03-18-035 = 6 1000N]
“Transverzalna sila u preseku (2~ 0,3 {ml )fznosi:
2
60. Sevijanie grede
F, -4-222,50~15-0,3 = 18 [kN]
‘Moment inercije pravougaonog preseka grede je:
wi _s08
\ =13020fem*}
sul ee in, pm mn (72) a
de je:
Pay) pots salem. ete
mee a
=y+4(B-y] - koordinata tezista izna 3 .
srnvel a3) fins ie Thy
tatke (C). x
Sada, izraz (7.2) dobija oblik:
safety ins
2-12} iost( 212] -o1asb’] tn 67.Ppree pet re
‘Normalni napon, prema jzrazu (6.3.) utatki (C) ima vrednosti
610
13020
Prema izrazu (6.4), ange
12= 0,56 [kNiem*}
jai (smieajni) napon u tatki (C) iznost:
FrizySx, 3
re = THeBs, #5125 6.0084 lem? de je
1s 13020-10
£=b-~ 10fcm] - Sirina preseka grede ~ Slika 6.7.1.
Konaéno, glavni naponi w ack (C) nose:
on. SEL le P+ 4e PS 10564-00088 = 0.282016; paje:
191 =0.28 + 0,16 = 0,44 [kN/cr"], ©, = 0,28 ~ 0,16 = 0,12 [kN]
Zadatak 6.8. Prosta greda AB = |= 5 rn], izlodena je djstvusile F = 160 (kN) na
njenojsredini.Popreéni presek grede dat je na Slici 6.8, Odrednsslavne napone u tackama
1, 2,13 i nacrtat djagram normalnih i tangenciojlnih napona u odgovarajuée izabranoj
ruzmeri
RESENJE:
Ie staid usiovaravnoete, ota je: 6.0. Savijanje grede
= Fy = 2 = 16012 = 80 (kN) - otpori oslonca
‘Maksimalni moment savjanja je na sredini grede i on iznosi
Manas Fa(W/2) = 8045/2) ~ 200 [kNm] = 20000 {KNem]
y
ea
i 1
isch
Me
° rego
20000
Sika 68, Prosta greda sa djagramima
Central (tein) moment ner anos
1 21540" _ (15=1)-(a
one 2
Orpom’ moment (W,) nos
Wx 1045 fom’
Ymax — 402 held
Statgki moment za karakteristne tate preseka - lia 6.1. znose:
Sano
4015
Sa Ayer = 15-15 (
2) 434 [em]
2
2
Sa Sat Aayen = 43454424605 fom]
Saglasno izrazu(73.),normalni napont wtakama 1,213 su:
co, = Maman y, 2000040 19,13 ave")
Ie 209002
oy = Mamsx y, = 20000 (2-13) 17,0 [kNen*]
Ie 20900 2
050 (erjeys=0)
94
6.0. Savijanje grede
* Ysa Yt
| ee eel nes
peas = 231
i nt 16
Sika 6 8.1. Analizastarickih momenata sadijagramom normalnih i tangenciiainih napona
‘Tangencijlni naponi, shodno irazu (64.) u odgovarajutim tackama su:
11 =0(erieS,=0)
S,
tose :
oH EE sonthtion] «tgs apn «pie nd te),
ade je:
Fre Fy SN tavernas
1 = 15{eml -Sirina posmatranog preseka grede,
ee at :
va Ba = 80-4 eon ange ng di ath)
Ms
eee |,0{cm] - Sirina preseka grede u tatki (2).
Sa 60-605 *
ote zoo00 12 23cm ] sede je:
& = 1,0[em] - Sirina preseka grede u tacki (3)
Konaéno, glavni naponiu tackama 1, 213 su:
Seal peer ae
S20) = Paso +4 3B 2 585540 =191541915, paie
2
S11) 0 i Cau = 3,83[KNiom?}
‘, 2 | aaa
= Bape. F 4d = 28s | ESF A166 = 1.772242, ednosno:
2
12) 4,19{kNiem i cya) = -0,651kNiom)
say S22 esF +4 08 L257
1s) 7 2,31(kNiem* {oxy = = 2,311kNiem?]
462 =42,31 , odnosno:
‘Zadatak 6.9. greda AB, raspona | = 8 [m}, popretnog preseka (mere su u fem),
Prikazanog na Slici 6.9, opterecena je teretima F = 20 (kN), q ~ 7 [kNim), TediSte
opretnog preseka grede izosi ye~ 13,75 (em,
95 6.0. Savijanje grede
18) Odrediti najveée normalne napone w opasnom preseku grede i nacrtati dijagrem
rnormalnog napona,
) U preseku grede na udaljenosti 1.5 {m] od levog oslonea, odrediti normalni i
tangeneijaln napon u taékama preseka na rastojanju 10,20 {em} od neutralne ose
Slika 6.9. Greda sa zadatim popresnim presekom
RESENJE:
Iz statitkog uslova ravneneta, prema Slci 69, ofporioslonacaiznose:
EM,=0, -P2~ Fy -P6+Fe8=0. «@
EY =0, Fat Fy FF —Fy=Qonnn mae a)
ase je:
‘4= 7.4 = 28{KN] - sila kontinualnog optereéenja.
Iz jednatine (a) dobija se:
py ZEA PG | 20-2428-4420-6 ss)
8 3
Iz jednatine (b je
F,= FoF + F—Fy=28 +20 +20~34=34 (kN)
Maksimalni momert savijanja, otito je na sredini grede ion iznos:
Myngs = Fac = P2~ 2-1 = 34-4 - 20-2 - 72-1 = 82 [kNm] = 8200 [kNem)
Aksijalni moment inereije je:
toe 2E as 4.ane lO 2s rnas.a.r9s!82o(c1n9s)-2.testien
1) Nae sna it apn
Many £299 '
Many = 2125-1
egg = $22. ase t ian ren]
8,25{em] - najveca udaljenosttivice preseka od
ale je: Youn * (32 — yo) = 32 ~ 13,15
neutralne os.
"Najmanji minimalni napon je
sheen eee:
96
6.0. Savijanje grede
Ynin™~ 13,75[em] - najmanja udaljenostivice preseka od neutralne ose.
bb) Normatni naponi u preseku udaljeno za 1,5 [em] od oslonca (A)
Normalni napon, prema izrana(6.3.) u preseku udaljenom za 1,5{eml] od oslonca (A) je za:
Me” Fal = 341,5 = 51{kNe] = 5100 {kNem], pa je:
—3,97[kN /em?]
angen napon isto presehu a prema irazu (6.4.
FS, _ 3442539 a
TET rater Nee ei
S4[KN]-vrednosttransverzale sie,
&* |,0fem) - Srna u posmatranom (adatom) presckw,
Statik’ moment znos
"ye" = 26,05:16,33 = 425,39 cm’)
102 + 16,05 = 26,05{en -povetina preseka nad (y),-Slika 69,
4 6105-303 + 10-2705
605+20
yelmy +y'=102 +64
povesine (A)
Prikaz dijagrama normalnog napona iracunat pd tatkom (a dt je na Sic 6.9.
313[em] - koordinata teZista povrsine (A),
Ye
16,33 [em] - koordinatateaSta merodavna za statitki moment
Zadatak 7.10. Dati nosat, optereéen je prema Slici 6.10.
a
a pa aa
Soe eee ia WG
‘Slika 6.10. Prikaz zadatog nosaéa
1) Nati otpore oslonaca i nactatisatitke dijagrame,
2) Odrediti potrebne dimenzije popretnog preseka, ako je o,~ 15 (kNiem"],
3) Izra¢unati i nacrtatidijagrame normalnog (0) i tangencijalnog (smicuceg) napona (2) po
visini popretnog prescka na zadatim mestima,
Podaci: a = 600 [mm], M = 16 [kNm], q = 14 (kNim), E = 2-10 (kNicm*], 4 =
15{kNiem?)
Popretni presek: dva standardna profla UJUSC.B3.141),
Zadati presi:
7 6.8. Savijanje grede
= m0 iT napone: preseci sa najvedim vrednostima momenata savijanja, odnosno
pore (iransveraalnih} sil,
RESENSI
2. Statigki proraton
a M
«pe et
a eres a eee
Mas ye
eager
3
% q
% : %
yar)
‘Slike 6.10.1 Stuihi dijagrami
1. Greda GBC:
Mg=0, = Fe(a/2)~ Ys(2a)+M =O
a 06
mF Seem 84-416
2
=1123 (kN)
2a 2.06
qe 114 = 14 [kN]
Yo=F,+ ¥o= 84+ 11,23 = 19.63 (kN)
12. Korsola AG
EM,=0, = Ma+Yos
Ma ™ You 19,630,6 = 11,78{kNm] ~ 1178[kNem]
BY =0, Ya~Yo “0, Ya= Yo~ 19,631KN]
98
6.0. Savijanje grede
Znati otpori oslonca datog nosaéa su:
M,=L178{kNem], Y¥, =19,63(KN}, Yo 19,631KNI, Ys
1230kN)
1.3. Momentisavijonjau karakteristigaim ragkama
1178 {kNem)
1600 [kN]
<0
Mp = M~ Yga = 1600 ~ 11,23-60 = 926 {kNem]
statickindijagrama dat je na Slici 6.10.1. koji seertaju u pogodno i2abrano} razmeri
2a dutine, steimomens |), vf o,[ Be.
2. Dimenzionisanje
2.1, Konzola AG
2.1.1, Petrebni etpomi moment celog preseka
M, 3
@, = Miss. 7)0I{eml, xp =~ 3,08 fem] Normaini naponi su:
‘Naponi u (C) i(D) su: sing. i)
| oe EE pnts
6 = Mmax| yg +E x6 | = 6790-| 7.01" 3,08 | = -273)eNiem’ x 5-256 Sa)
e 7 v0 he (Som So a0)
=e
a 0,707 aes 2 Ix
Polotajneutae oe
ce pera
1,
‘Zadatak 6.12. Konzols - Slika 6.12., pravougsonog popreénog preseka a ~ 6 fem],
b= 8 (cm), dutine {= I{ml, opteresena je na svome kraju silom F = 2 (kN). Ravan
‘opterecenja pri kosom savijanju le2i w sjenoj dijagonalnoj povrsini. Ourediti normalni
napon u tackama | i2, polofaj neutralne ose i nacrat dijagram napana po preseku.
382, y= 75°20"
Polozaj neutrane ose je: tgy
B
‘Stika 0.12. Konzela sa dijagramom napona po preseku
102
256.3
a a
pa je: y= 51°, sa-znakom minus
‘Otito, neutraina osa, poklapa se sa drogom dijagonalom,
wey
103 7.0. Ekcentritni pritisak i ekcentritno zatezanje
\Normalni napon u odgovarajuca} ta&ki preseka
fdfpeines2 i
on seer] a)
eR
Cvdgovarajutiodsetc neuralne ose na lavnin teignim osama
| 72)
= jedmatinaneutrale 08. 03)
‘Zadatak 7.1. Stub pravougsonog papretnog preseka ~ Slika 7.1, rine b= 8 fem] i
visine h = 10 fem, opteresen je ekscentriénom silom F = 50 {kN koja deluje u tagki E
(23). Odrediti:
1) Normalne napone u tackama A iB,
b) Jednatinu neytraine ose,
‘Dati prikaz neutralne ose i dijagram napona.
RESENJE:
“Moment inercije za ose (x) i (y) su:
bh 8:10) | 667 fom),
1D 12
‘hb?
2B
Polupretnici inercije su:
61,
25.532 len’). adie
80 [em]-povsSina popretnog,preseka,
2) Normaini naponiu tazkama (A) (B)
Prema izrazu (7.1. je
68 kNlem"]
20. Ekcentritn pritsak i ckeentritno zatezanje_
>
; A
ql eds)
‘
a lc
cn Ne
o
aN
Sika 7.1. Provougaon presek stub sa diagramom napona i neuranom osom
6 tls +)
7 ae
aii
1) dednatina neutralne ose
‘Odgovarajusi odseci neutralne ose, prema iar (7.2.} su:
©) Prikax peutralne ose i dijagram napona
Prikaz neutralne ose i dijagram izratunatin napoma w ta¢kama (A) i (B) dat je na Sli
Ofito, neutralna sa predstava pravu liniju koja na glavnim w2isrim osama
iaraéunate odsetke (a) i (b)
‘Zadatak 7.2. Coligni Sap pravousaonog popreénog preseka dimenzija b = 9 {em},
n= 12 (eml. Pritsman je eksentriénom aksijalnom silom F = 40 {kN]. Neutralna osa prolazi
ravom EC - gomije polovine preseka ~ Slika 7.2. Odrediti
10s 7.0. Ekcentrign pritisak i ekeentriéno zatezanje.
8) Polozaj napadn tatke sile za tako zadatu neutralnu ost,
' Ekstremne viedoost normalnih napona,
‘9 Nacrtatidijagrame normalnih napora,
RESENIE: : ce
Sa Slike 72.. vidjvo je da odseéc
neitalne ose ioose:
45 lem), b=3 fom)
Moment inerie nose:
bh? _ 9-12? a &
ht 9:12 1296 fom‘)
2 2 & 1 i
hb? 12-97 ry ‘ a B
Mh 2 9 fom :
bn ae eepegte
Polupretsic nerfs
2 eta 1296
BA 108 ee
79
Tos
ede je: ‘Slika 7.2. Pravougaoni presek Stapa i
A= bh = 912 = 108 [om’] — povrsina dijagram napona
popreog presets
2) Koordinaeekscentritne sie
Koordinateekscenritn ile prea iar (7.2) st
2
-4 len]
bb) Ekstremne vrednosti normalnog napona
Ekstremne vrednosti normalnog napona su:
by) tatka B: Xy~= 4,5 fem], Yq~~6 fem], u=1,49 [em], v=- 4 fom)
Prema iarazu (7.1.) je
by) tatha
Xo==45 [em], Yo 6.em],
149 [em], v=-4 fem], paje
106
70, Ekcentriti pritsak i ekoen
40, ,~ 6
fia 49S
pee alae wore C4)
ie
)
a ee
A
‘Veliate preseka 0 (0,0)
Prikaz.¢ijagrama normalnog napona dat je na Slici 7.2
Zadatak 7-3. Odrediti presi (8) stuba polukruénog prescka, ako je u tatki (D)
‘optereéen silom F= 56 {kN} - Sika 7.3. Dozvoljen naponiznosi 8, ~ 10 {kom
RESEND
Moment nec za poukant pes a 2a
nnjegovu te2isnu osu je: i 4
ar(E9)o8(e_ 9 ae
nora) FGF aero
edeje , is
prescka,
Polupretnik meri 2 (x) osu jet
2a fe _ 0.006864"
A” 039d
Koordinate take u kooj deluje ekscentrigna sla su
raid 44d 2d
23x 22 3n2 4 35
cdnosno: v= 0,25d 021d = 04d
arid 4d
Fg k $e 50-021
0174?
u=0, v
Y= Yous
S obvirom da je
bona} Su
107 72.0. Ekcenticn pritisak i ekcentritno zatezanje
:
0,394d" 0.01740"
>In
ood} <10
1k 7.4. Za dati presek, na Slici 7.4. ode reseka,
: ei 210.5 e417 fem
ac 7 2
he Povrinazadatog preseka
% 1 ;
2-2-10.10=100 fen
kn]
: ‘D Polupreénicl inercije
preset rer aie a
1. 1881 16.66 fn']
an ;
lika 7, dati presek == 417 fom?
‘Siika 7.4. Zadat pre: tattle at7 fon’)
Odredivanje jesgra preseka
4) Za neutral osu (a) ~ Slika 7.4
166 fem]
Ove koordinate Eine tatku: Dy(-0,83;-1,66)-~ Slika 7-4
) Za neutranu osu (n:)~ Slika 8.4. up = uy = - 0,83 [om]
‘Ove koordinate ine tatku D, (0,83; 1,66) ~ Slike 7.4
©) Za neutralnu osu (n5)—Slika 7.4
2.0. Ekcentriéni pritsak i ekcentritno zatezanje
BO 66 fen
b =10 lem]
Ove ordinate tin wk Ds (08316) 7.4
4) Za neutralnu osu (n4)~ Slika 74
1.6 [em]
(Ove koorinate gine athu Dy (08
1,6) ~Slika 74,
Spajanjem tataka D,D; , D,D, D,D,, DD, . dobia se srafirana povetina na Slici 7.4,
‘oj prestavlja jezpro preseka. 8.0. Deformacija grednih nosata
PREGLED OBRAZACA:
M,
1=— Mx difereneijainajednadina elastin lin sl BL
ye jana je i (6.1)
y= Zy;~ ukupan ios ugibau bilo kojj tack preseka nose... een)
‘Nagibiw osloncima nosaéa (A) i (B)
ys'=a=Zoy sn 83.)
(84)
2B,
Zadatak 8.1. Za prostu gredu prikazanu na Sli
4 Jednatin elastin tine nagiba Tugba
2) Maksimaln usb,
«€) Nagibe u osloncima (A) i(B) grede.
Podaci: |= 1 {m], M= 10 [kNm], = 2-10" (kNiem*, =6 fm, h= 10 fem}.
8.1, potrebno je odrediti:
“ A:
Slika 8.1. Prosta greda
RESENJE:
‘Analiza proste grede data je na Stic 8.1.1. Oznake na Slici 8.1.1. znaée:
c= yx —nagib gree utatki (A)
B~3e= nag rede u taki (B)
2 proizoli presck pede:
2a presek prede na) mest
saksimainog uaiba:
Yugibarede.
Cauca 8.5.1. Anamosa spede
—__________ 80 Detormacia grednih nosata
2) Jedn:
Difereneijainajednatina castitn linje prema izrau (8.1) pas:
M
El
M, —vtednost momenta savijanjau preseku (2
Tz statickihuslovsravnotede je:
ina elastine finije nagiba i ugiba
sd je:
EM otro: Pa
bh’ 6-10" “|
Fee S ps0 kw] mone nese pawapoies puting prea
‘rede,
Vrednost momenta (M,) u preseku (z)iznosi:
Mes Faze Bee ME
Uvetavanie vedo (Mu irae (8.1, bjs:
M2
EL
Ly’ f soda)
Integracijom izraza (a) dobija se:
Mz
By=-MzZ,,
Tote vb)
Integracijom izraza (b), sled
Mz
TSeca+c, eee aeeas resem soa(€)
8, = 0, paz jednatine (c) ste
G=0 : .
ly = 0, pa iz jednatine (je:
hE creo, odnosne: c, =M
16 6
{ves din wednost Kosta) (Cy wea) (bl
hse ine gia ua lester obha,2)” 2AE(0 d t
3] cece seeeieiie ee
arti}
) Maksimatn
)
fay
nm 8.0, Deformacija grednih nosata
eee
Oe
B
MPL
ME zamenom zai podatka sled
DEReTpecannces ee
1000-10071
<== = 0,0642 [cm]=6,42-107 [cm]
de paiot 00 75 OH? ml lend
‘©) Nagibi u asloncima (A) 4B) sus
Ia iaraza (4) za 2 =0 je:
1000-100,
2-10*- 500
Za 2 iz istog izraza je:
MI ___ 1000-100
SEL, 3-2-10"-500)
yee =1,66-10 [rad]
yeoeb: =333-10° [red]
‘Zadatak 8.2. Za prostu gredu ~ Slika 8.2., kru2nog popretnog preseka pretnika d
=5 fem}, duzine |= 1 fem], koja je optereéena ravnomemim optereéenjem q=20(kNim),
treba odreditis,
a) Jednatiny elastin linije nagiba i ugiba,
b) Maksimalnu vrednost ug,
‘© Nagibe u osloncima (A) i (B) grede.
RESENJE:
a) Jednatina elastiéne
wagiba
inije nagiba i
‘Peetu iaraz (8.1) je
Slika 8.2. Prosta greda~ analiza ,
= reakeija (otpor) ostonca (A).
bz statickih uslova ravnoteze je
BF, =0, F,— Fa Fa 0.
EM, =0, - Fy(W2)+ Fal =0.
1
se)
a)
Uz jednatine (b) je: Fy = a. Bh e19 [en], de je:
mm
8.0. Deformacija grednih nosata
F,=ql= 20-1 =20 {kN} ~sila kentinualnog opteresenja,
Ia jednagine (ae:
ac)
a
vee)
Zaz~0.y~ O,paie iz jednatine (€), C=O
a je iz jednagine (e):
+ C\2= 0 ,odnosno:
oa at
2a 8
Ungavanem doe wednt inten Kosa (C) 5 (A) w irc () 1)
dobijaju se jednatine nagiba i ugiba u sledesem obliku
ae
2 ednosno:
28
J 2) | z m0)
!
: 0)
1) Maksimatn ugib
Maksimala gi jena seein gree, 2a 2~ V2, pe prema edna
13 8.0. Deformacija grediin nosata
3 2 3
i t 7 (t 100, 100 100
ne ri crates eae | gael aoe
By 2] 42 2})-|2-] .J2
1 t 1 2481, 100] | 100 [*
100, 100 7 100)"
ee (eee
ies ce AOD ered) eyene |e eee 4-107 [oe
24-2104 30,66 100 ‘100 100
«) Nagibi u stoncima (A) i(B) grede
Prema jednatini(), 2a 2=0 je
yyron sth Bt, 20107 135.107 fad
7 24EI, 241, 24-2-10" 30,66
Za2= le
. 20-100" 2
ss 20-00 6435.46 fra
24EI, 24EI, —24-2-10°-30,66 a {ra
‘Zadatak 83, Prosta greda ~ Slika 8.3, éije su duzinske mere date w [m],
coptereéena je koncentrsanom silor F = 10 [KN]. Pri poznatom momenta inercie I, =
-400[emé] iE = 2-10" {kNicm’} treba odredit
1) Jedna€inu elastinelinije ugiba i nagiba,
»b) Veliginu ugiba ispod sie F,
©) Nagib u osloncima grede.
RESENJE:
a) Jednagina clastiéne nije ugiba i
nagiba
Iz" staigkog uslova ravnotede, otpori
‘sloncasu:
BF,=0, Fa-F+ ()
EMg=0,~ Fat Fy(Bt) =O once)
Sika 8.3. Prost greda- analiza
Izjednatine (6 je: Fa 8 [KN], dok je iz raza (b):
iss (1 08)
aaa)
a
8.0. Deformacijagrednih nosata
Prema izrazu (8.1) je:
y'El,=-M,
interval << a, moment savijani je:
moerendi-dyet(}
Ma,
U imtervalu a <2.< I, moment savijanja je:
Ma Fyz-F (aa) = Px-Fle—a)..
“a
‘Ops integral diferencialne jednagine po intervalima je:
U interval 0 <2
You might also like
- 4 3 PDFDocument27 pages4 3 PDFHari MerdicNo ratings yet
- 4 6 PDFDocument8 pages4 6 PDFHari MerdicNo ratings yet
- Projektovanje Termodinami Ki Optere Enih Zavarenih KonstrukcijaDocument29 pagesProjektovanje Termodinami Ki Optere Enih Zavarenih KonstrukcijaHari MerdicNo ratings yet
- Ispitivanje Bez Razaranja (IBR) : Izrada, Inženjerska PrimenaDocument78 pagesIspitivanje Bez Razaranja (IBR) : Izrada, Inženjerska PrimenaHari Merdic100% (1)
- Pogodnost Za Upotrebu: Izrada, Inženjerska PrimenaDocument22 pagesPogodnost Za Upotrebu: Izrada, Inženjerska PrimenaHari MerdicNo ratings yet
- 3 9 PDFDocument7 pages3 9 PDFHari MerdicNo ratings yet
