ΠΕΡΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Χάριν της αληθείας

Με αφορμή την πρόσφατη ανάρτηση στο ιστολόγιο με τίτλο «Ισπανοί ευ-

ρωβουλευτές προτείνουν την καθιέρωση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας ως
διεθνούς γλώσσας!!», θεώρησα σκόπιμο να παρουσιάσω μία ολοκληρωμένη
προσέγγιση της αλήθειας περί του μύθου «Hellenic Quest», μέρος του οποίου
είναι και η παραπάνω πρόταση-ανάρτηση.
Τα αναφερόμενα περί AKROPOLIS WORLD NEWS είναι απολύτως αληθή και
τον Αύγουστο του 2012 το AKROPOLIS WORLD NEWS μετονομάστηκε σε AKWN με
διεύθυνση http://akwn.net/, όπου και μπορείτε να βρείτε περιεχόμενα του ενδια-
φέροντός σας γραμμένα στην Αττική διάλεκτο και στο ορθό πολυτονικό σύστη-
μα. Μόνη εξαίρεση των νεολογισμών και των δανείων από την αγγλική γλώσσα.
Εις το τέλος της πρότασης αναγράφεται η πηγή (;) «Αθανάσιος Δέμος
(Πρωινός Λόγος)» την οποία δεν μπόρεσα να την εντοπίσω εκεί (στην ιστοσελίδα
της ηλεκτρονικής εφημερίδας ΠΡΩΪΝΟΣ ΛΟΓΟΣ). Το εντόπισα μέσω της εικόνας
του στο: https://www.mesaralive.gr/post/ispanoi-eurwbouleutes-proteinoun-thn-
kathierwsh-ths-archaias-ellhnikhs-glws/opinions/252 και παρά την ετικέτα της εικό-
νας που αναφέρει το www.ELLINIKOARXEIO.COM.
Να προσθέσω ότι υπάρχει ένας σωρός ιστοτόπων, περίπου 11.100, που το
αναδημοσιεύουν σχεδόν αυτούσιο (βλ. την εικόνα που ακολουθεί).

Αντί της βήμα-βήμα ανασκευής του, επαναφέρω αυτούσια παλαιότερη ενη-

μέρωσή μου, της 4ης Απριλίου 2012, προς συναδέλφους και φίλους με θέμα
«Hellenic Quest», μέρος του οποίου είναι και η παραπάνω πρόταση-ανάρτηση.
Το θέμα αυτό (Hellenic Quest) από καιρού έχει χαρακτηριστεί, σχεδόν στο
σύνολό του, ως ανυπόστατο και ψευδές από εξαίρετους Έλληνες ερευνητές (φι-
λολόγους, γλωσσολόγους, ιστορικούς, και αναλυτές).

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Όσα αναφέρονται στην συνέχεια αποτελούν πληροφορίες που συλλέχτηκαν

από το Διαδίκτυο και αναφέρονται με τους αντίστοιχους υπερσυνδέσμους τους
(hyperlinks). Υπερσύνδεσμοι, επίσης, υπάρχουν και για όσους ονομαστικά ανα-
φέρονται και έγινε δυνατός ο εντοπισμός τους.
Οι όποιοι χαρακτηρισμοί ή κριτικές συναντηθούν στο κείμενο αποτελούν
προϊόντα αυτών που εργάστηκαν για την ανασκευή του μύθου. Προς αποφυγή
παρερμηνειών ή/και παρεξηγήσεων, παρουσιάζονται για λόγους αντικειμενικότη-
τας και σεβασμού του κόπου και του χρόνου των και δεν απηχούν προσωπικές
υιοθετήσεις.

Το Hellenic Quest σύμφωνα με την διαδικτυακή ορολογία κατατάσσεται

στους Urban Legends, προτιμώ όμως τον όρο "Λερναίο". Το έλαβα πρώτη φορά,
από αρχαιολάτρη φίλο, την 2α Νοεμβρίου 1999 και έκτοτε το ψάχνω, όταν, κάτι
σχετικό αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον μου, έχοντας συγκεντρώσει πάνω από 40
σελίδες διαφορετικές πληροφορίες.
Τις μόνες πληροφορίες που ήλεγξα για την ορθότητά τους, μέσω φίλων φι-
λολόγων, είναι αυτές που αναφέρονται στη γλώσσα.

Το συζήτησα με πάρα πολλούς και διαπίστωσα ότι ένας σημαντικός αριθ-

μός εκφράζεται με εθνική υπερηφάνεια για τους προγόνους μας και την αρχαία
Ελληνική γλώσσα. Έλληνες και κυρίως ξένοι επιφανείς έχουν εκφρασθεί, ο καθέ-
νας με τον δικό του τρόπο, για το θαύμα της Ελληνικής Γλώσσας.

Δυστυχώς, εν προκειμένω, η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική και ίσως κά-

ποιους τους πικραίνω, αλλά αυτός ο μύθος πρέπει επιτέλους, να σταματήσει. Συ-
μπύκνωσα λοιπόν όσες διαδικτυακές πληροφορίες μπόρεσα και τις παραθέτω,
θέτοντας υπό την κρίση των αποδεκτών, στο συνημμένο έγγραφο (Πληροφορίες
για το Hellenic Quest).

Περισσότερες πληροφορίες και τεκμηριώσεις μαζί με τις παραπομπές τους,

θα βρείτε και στην ιστοσελίδα: http://el.wikipedia.org/wiki/Hellenic_Quest

Πληροφορίες για το Hellenic Quest

HELLENIC QUEST, ΤΟ ΛΕΡΝΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΕΡΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.

Ακόμα και οι έχοντες μικρή επαφή με τον κυβερνοχώρο, κατά πάσα πιθανό-
τητα θα έχουν ήδη πάρει με e-mail ή θα έχουν συναντήσει σε κάποιο διαδικτυακό
φόρουμ ένα κείμενο που διατείνεται ότι:
̶ υπάρχει κάποιο πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών ονόματι Hellenic
Quest,
̶ το παρήγαγε η εταιρεία Apple και το διαφημίζει το CNN,
̶ η ελληνική είναι η μοναδική «νοηματική γλώσσα» με 70 εκατομμύρια λε-
κτικούς τύπους,
̶ οι υπολογιστές του μέλλοντος θα επικοινωνούν στα αρχαία ελληνικά,
̶ και άλλα κωμικο-τραγικά.
Το σημείωμα που ακολουθεί αναφέρεται στις παρακάτω ενότητες.
1. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
2. Ο ΜΥΘΟΣ
3. ΘΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΜΗΠΩΣ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ;
4. ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ TLG
5. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ 6 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
6. ΟΙ ΙΣΠΑΝΟΙ (Ή ΒΑΣΚΟΙ) ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΕΣ
7. Η ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
8. ΟΙ ΜΗ ΟΡΙΑΚΕΣ ΜΠΑΡΟΥΦΕΣ

1. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Το κείμενο αυτό από παλιά ονομάστηκε «Λερναίο», επειδή, όσο κι αν το ανα-

σκευάζει κανείς, όλο και ξεφυτρώνει ξανά, είτε αυτούσιο είτε σε παραλλαγές, σε
άλλες ιστοσελίδες, ή διαδίδεται σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
 Σύμφωνα με αρκετές ενδείξεις, το κείμενο αυτό αρχικά είχε τον τίτλο «Ελληνικά
–γλώσσα άνευ ορίων» και υπογραφόταν από την κ. Εύα-Χριστίνα Γεωργαλά,
πρέπει δε να γράφτηκε περί το 1998. Βέβαια, δεν ξέρουμε αν η κ. Γεωργαλά είναι ο
αρχικός συντάκτης ή όχι. Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε σε διάφορα μάλλον ά-
γνωστα έντυπα (π.χ. το περιοδικό Κατασκευή), αλλά με τον καιρό έφτασε στην έ-
γκριτη εφημερίδα Μεσόγειος (τη μεγαλύτερη της Κρήτης), στις 25/2/2000, στη δι-
κτυακή πύλη in.gr και αλλού.
Θύματα αυτού του αστικού μύθου δεν έπεσαν μόνο αφελείς ή άσχετοι με τα
επιστημονικά. Για παράδειγμα, ο τότε πρόεδρος του ΤΕΕ Κων. Λιάσκας (1988 έως
2002), μορφωμένος και έξυπνος, στην κοπή της πίτας του ΤΕΕ για το 2000, ίσως
επηρεασμένος από το κλίμα ευφορίας των ημερών, δήλωσε ότι δεν υπάρχει άλλη
γλώσσα με τόση πρωτογένεια όσο η ελληνική και προχώρησε διαβάζοντας τις
δήθεν δηλώσεις του ‎John Scally της Apple, τον οποίο χαρακτήρισε εκπρόσωπο
της προοδευτικής πλευράς της Αμερικής (Δελτίο ΤΕΕ αριθ. 2088/ 14.2.2000).
Δεύτερος κύκλος διάδοσης του Λερναίου κειμένου σημειώθηκε τον Σεπτέμ-
βριο του 2003, με πιο χαρακτηριστική τη δημοσίευσή του στην οικονομική εφημε-
ρίδα Ημερησία τον Οκτώβριο του 2003. Την ίδια περίπου εποχή το κείμενο αναδη-
μοσιεύτηκε στο ενημερωτικό δελτίο του Τ.Ε.Ε. αλλά και στο δελτίο της Ένωσης Ελ-
λήνων Φυσικών, ενώ μπήκε και σε περιοδικό που εκδίδει η πρεσβεία μας στην
Ουάσιγκτον και την άνοιξη του 2006 απεσύρθη.
Με τον καιρό, το κείμενο έγινε γνωστό και ανασκευάστηκαν εκτενώς και πει-
στικά, όλες οι ανακρίβειες και τα ψέματα που περιέχει· όμως, η ανασκευή αυτή
περιορίστηκε κυρίως στους μυημένους του Διαδικτύου και όχι στους περιστασια-
κούς χρήστες του. Ως αποτέλεσμα, όσο κι αν το κείμενο για το Hellenic Quest έχει
απαξιωθεί εντελώς σε ορισμένους κύκλους, υπάρχουν άλλοι που το πληροφο-
ρούνται μόλις τώρα, και πολλοί το πιστεύουν.
Για παράδειγμα, στις αρχές του 2006, ενέσκηψε ένας ακόμα κύκλος διάδο-
σης του Λερναίου κειμένου σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Και πάλι,
κάποιοι στάθηκαν εύπιστοι. Έτσι, ο γνωστός στιχουργός και χρονογράφος Δημή-
τρης Ιατρόπουλος απατήθηκε και παρουσίασε πανηγυρικά την είδηση στην εφη-
μερίσα Έθνος της 10ης Απριλίου 2006 με τίτλο «Κυρίαρχη γλώσσα του πλανήτη η
ελληνική», (δεν θα ήθελε και πολύ σπρώξιμο για να χάψει το παραμύθι).
Λίγο αργότερα, δημοσιογράφοι της Καθημερινής σε συνέντευξη με τον φι-
λόλογο Σ. Καργάκο ( 13 Ιανουαρίου 2019)επικαλέστηκαν στοιχεία από το Λερ-
ναίο κείμενο σαν να ήταν κανένα ευαγγέλιο με αυταπόδεικτες αλήθειες, ενώ το
καλοκαίρι του 2006 γνωστό φροντιστήριο έβαλε σε εφημερίδα θέμα έκθεσης
(βλέπε στο τέλος αυτού του κειμένου) για προγύμναση των υποψηφίων, που βα-
σιζόταν στις αναφορές του κειμένου αυτού, ενώ η Ανεξάρτητη Κίνηση Δασκάλων
και Νηπιαγωγών το περιέλαβε στο ενημερωτικό της δελτίο προφανώς παρακινώ-
ντας τα μέλη της να το παρουσιάσουν στους μαθητές τους.
Όμως, την ίδια στιγμή, οι περισσότερες προσπάθειες αναδημοσίευσης στο
Διαδίκτυο σκοντάφτουν ευτυχώς στους πολλούς και καλά πληροφορημένους «ι-
στοναύτες» (web surfers) που αμέσως επισημαίνουν την απάτη. Έτσι, σημειώνεται
ένα παράδοξο: ενώ το Λερναίο κείμενο οφείλει την αρχική θεαματική του διάδοση
στο Διαδίκτυο, σήμερα ευδοκιμεί κυρίως εκτός Διαδικτύου ή τουλάχιστον σήμερα
στο Διαδίκτυο έχει βρει τους πιο δύσκολους αντιπάλους.
Ωστόσο, επειδή αυτή την περίοδο (Απρίλιος 2012) το ελληνικό Διαδίκτυο
γνωρίζει ραγδαία εξάπλωση, είναι αναπόφευκτο να υπάρξουν και νέα κύματα δι-
αδικτυακής διάδοσης του Λερναίου κειμένου. Πράγματι, στις 28 Φεβρουαρίου
2007 σε ιστολόγιο (blog) τεχνολογικού προσανατολισμού, βρίσκω το Λερναίο
κείμενο με την επικεφαλίδα «Η ελληνική γλώσσα καθιερώνεται στον επιστημονικό
κόσμο». Οπότε, το παρόν κείμενο ανασκευής δεν έχει απλώς ακαδημαϊκό χαρα-
κτήρα, αφού η απάτη έχει ακόμα κάμποσα κεφάλια άκοπα.

2. Ο ΜΥΘΟΣ

Με οχτώ τουλάχιστον χρόνια βεβαιωμένη ζωή (2012), το κείμενο για το Hel-

lenic Quest μπορεί να θεωρηθεί ο μακροβιότερος ελληνικός αστικός μύθος (με
τον όρο αυτό αποδίδεται ο αγγλικός νεολογισμός urban legend), που σημαίνει
τους διάφορους σύγχρονους μύθους που διαδίδονται στις μέρες μας κυρίως μέ-
σω του Διαδικτύου). Όπως όλοι οι μύθοι, περιέχει ψήγματα αλήθειας, διανθισμένα
με ανακρίβειες, γενικεύσεις, αλλά και ατόφια ψέματα.
Για παράδειγμα, σχεδόν ατόφιο ψέμα είναι ότι η Apple παράγει πρόγραμμα
εκμάθησης της ελληνικής που λέγεται Hellenic Quest. Στις μέρες μας, που «ουδέν
κρυπτόν εις το Διαδίκτυον», για να παραφράσω την παλιά ρήση, αν μια πασί-
γνωστη και πανίσχυρη εταιρεία του χώρου της πληροφορικής όπως η Apple αρ-
χίσει την παραγωγή ενός προγράμματος, αυτό είναι εντελώς αδύνατο να μην
αναφερθεί στις ιστοσελίδες της και στον ειδικό Τύπο. Κι όμως, αν δώσετε σε μια
μηχανή αναζήτησης τις λέξεις «Hellenic Quest» θα δείτε ότι όλες ανεξαιρέτως οι
αναφορές στο ανύπαρκτο αυτό πρόγραμμα προέρχονται από αναδημοσιεύσεις
του αρχικού κειμένου ή κάποιας παραλλαγής του. Καμιά μη ελληνική αναφορά
δεν υπάρχει, και το κυριότερο, αναφορά δεν υπάρχει από την ίδια την Apple, για
τον απλούστατο λόγο ότι η Apple δεν έχει και ποτέ δεν είχε πρόγραμμα Hellenic
Quest. Άλλωστε, ο John Scally, δηλώσεις του οποίου μεταφέρει το Λερναίο κείμε-
νο, εδώ και πολλά χρόνια δεν είναι πρόεδρος της Apple! Ήταν πρόεδρος της ε-
ταιρείας αυτής έως το 1993, αλλά από τότε παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε
από τον Steve Jobs. Προφανώς η συγγραφέας του κειμένου δεν πληροφορήθη-
κε, τόσα χρόνια μετά, την αλλαγή ηγεσίας, ούτε οι αναμεταδότες του!
Και είναι απορίας άξιο πώς ο κ. Λιάσκας, που αναγόρευσε τον Scally σε εκ-
πρόσωπο της προοδευτικής Αμερικής, δεν θυμήθηκε ότι ο ήρωάς του είχε ήδη ε-
πτά χρόνια εκτός εταιρείας. Είναι παράξενο πώς σε μια οικονομική εφημερίδα,
όπως η Ημερησία, που οι συντάκτες της υποτίθεται ότι θα έπρεπε να γνωρίζουν,
πολύ καλά αν όχι άριστα, τα ηγετικά στελέχη των μεγάλων εταιρειών, επιδεικνύουν
απόλυτη άγνοια δέκα χρόνια μετά την αλλαγή ηγεσίας στην Apple.
Έγραψα πιο πάνω ότι τα περί Apple είναι «σχεδόν ατόφιο» ψέμα. Γιατί σχε-
δόν; Επειδή, όπως πρώτος επισήμανε ο ιστολόγος Μανώλης Παρούσης, υπάρχει
ένα πρόγραμμα εκμάθησης της Αγγλικής γλώσσας που λέγεται English Quest
2000.
Το πρόγραμμα αυτό, που στην αρχική του έκδοση ήταν για υπολογιστές
Mac – να η σχέση με την Apple, χρησιμοποιεί πράγματι πολυμέσα για την εκμά-
θηση, και μεταξύ άλλων και δελτία ειδήσεων του CNN – να και η σχέση με το CNN.
Βέβαια, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν εδώ λειτούργησε κάποιο διεστραμμένο
«σπασμένο τηλέφωνο» που μετέτρεψε το πρόγραμμα εκμάθησης της Αγγλικής,
που τρέχει σε υπολογιστές της Apple και χρησιμοποιεί υλικό του CNN, σε πρό-
γραμμα εκμάθησης της Ελληνικής που το παρήγαγε η Apple και διαφημίζεται
από το CNN, ή αντιθέτως, αν ο αρχικός συντάκτης του κειμένου χάλκευσε εν ψυ-
χρώ τις πληροφορίες έχοντας πλήρη συνείδηση της λαθροχειρίας του.
Σημασία έχει ότι τα περί Hellenic Quest, Apple και δηλώσεων Scally υπάρ-
χουν μόνο στη φαντασία του συντάκτη και επιζούν στον εικονικό κόσμο του Δι-
αδικτύου χάρη σε άφθονες άκριτες αναδημοσιεύσεις.

3. ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ TLG

Ατόφιο ψέμα, φαίνεται να είναι ο ούτως ή άλλως εξαιρετικά γενικόλογος ι-

σχυρισμός ότι (ανώνυμοι) Άγγλοι επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη
επιχειρήσεων να μάθουν αρχαία ελληνικά διότι η ελληνική «ενισχύει τη λογική και
τονώνει τις ηγετικές ικανότητες». Σε κάποιες παραλλαγές του Λερναίου κειμένου,
εμφανίζονται και (εξίσου ανώνυμοι) Ιάπωνες επιχειρηματίες, ενώ σε άλλη παραλ-
λαγή ο ίδιος ο Bill Gates έχει τάχα δώσει εντολή στους επιτελείς της εταιρείας του
να μάθουν ελληνικά, χωρίς την παραμικρή απόδειξη.
Αντίθετα, αρκετά ψήγματα αλήθειας βρίσκονται στο μύθευμα περί 6 εκατομ-
μυρίων λέξεων και 78 εκατομμυρίων λεκτικών τύπων της ελληνικής. Όταν λέω ότι
υπάρχουν ψήγματα αλήθειας δεν εννοώ βέβαια τα 78 εκατομμύρια λεκτικούς τύ-
πους, αλλά την υπόλοιπη περιγραφή που είναι μια αρκετά ανακριβής περιγραφή
του προγράμματος Thesaurus Linguae Graecae (TLG), το οποίο πράγματι υπάρ-
χει στο πανεπιστήμιο Irvine της Καλιφόρνιας και όπου πράγματι πρωτοπόροι ή-
ταν η Marianne McDonald και ο Theodore Brunner. Βέβαια, ο Brunner, πρώτος
διευθυντής του TLG, δεν ήταν καθηγητής ηλεκτρονικής αλλά κλασικής φιλολογίας
(και λέω ήταν, επειδή ο Theodore Brunner πέθανε τον Μάρτιο του 2007 λίγους μή-
νες πριν γιορταστούν τα 35 χρόνια του TLG). Είχε συνταξιοδοτηθεί πριν από μερι-
κά χρόνια και τον διαδέχτηκε η Μαρία Παντελιά.
Και βέβαια, πέρα από τις εγγενείς αρετές της Ελληνικής γλώσσας, το πανε-
πιστήμιο Irvine μάλλον δεν θα αναλάμβανε ένα τέτοιο ηράκλειο έργο αν δεν υ-
πήρχε η δωρεά του ενός (1) εκατομμυρίου δολαρίων της ελληνίστριας Marianne
McDonald. Όσο για τον Ίβυκο, έχει πάψει να χρησιμοποιείται εδώ και πάνω από15
ίσως και 20 χρόνια.
Ωστόσο, όλα τα νούμερα του Λερναίου κειμένου για λέξεις και λεκτικούς τύ-
πους είναι χονδροειδείς υπερβολές.

4. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ 6 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

Όπως αναφέρει ο Γ. Σαραντάκος, συχνά-πυκνά, ακούμε να λένε για την Ελ-

ληνική γλώσσα (την αρχαία, συνήθως) ότι είναι η πλουσιότερη απ’ όλες τις
γλώσσες του κόσμου – και ως μέτρο του πλούτου αναφέρεται ο αριθμός των λέ-
ξεων της γλώσσας μας. Πόσες λέξεις έχει η αρχαία Ελληνική; Αν πιστέψουμε κά-
ποιους υπερβολικούς, έχει εκατομμύρια.
Ο θεωρητικός Γ. Γεωργαλάς, στο βιβλίο του «Ινδοευρωπαίοι ή Αιγαίοι;» (εκδ.
1996, σελ. 70) γράφει: « . . . Το πανεπιστήμιο Irving (σ.σ. διάβαζε Irvine) της Καλι-
φόρνιας επιμελήθηκε την κατασκευή του υπολογιστού Ίβυκος όπου περιέχονται
6.000.000 λέξεις και 71.000.000 λεκτικοί τύποι της Ελληνικής. Για σύγκριση, η Αγγλι-
κή έχει 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους. . .»
Την ίδια χρονιά, ο Κων. Κουτρουβέλης σε άρθρο του στον Δαυλό, με τον με-
τριόφρονα τίτλο «Αστρονομική απόδειξη ότι η Ελληνική Γλώσσα εχρησιμοποιείτο
πριν 28.000 χρόνια», («Δαυλός», τ. 176-177, Αυγ.-Σεπτ. 1996, σελ. 10745-10755),
επικαλείται τα ίδια νούμερα για να «αποδείξει» ότι αποκλείεται η πλουσιότατη Ελλη-
νική να κατάγεται από την φτωχή ινδοευρωπαϊκή.
Ο μύθος διαδίδεται στα περιοδικά αυτού του «ελληνοκεντρικού» χώρου. Έτσι,
στο περιοδικό Ελληνική Αγωγή (Ιούν. 2001) διάβασα για μια διάλεξη της κ. Βάγιας
Καραντινίδη, (κλινική ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος και διεθνής επιστήμων της
αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας) και η οποία υποστήριξε ότι η Ελληνική είναι «η
πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου με 5.000.000 λέξεις και 70.000.000 λεξικούς τύ-
πους, όπως καταγράφτηκε στο βιβλίο Γκίνες (!), ενώ η αγγλική έχει μόνον 490.000
λέξεις.»
Το κακό είναι ότι τα «70 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι» και τα «6 εκατομμύρια λέ-
ξεις» επαναλαμβάνονται όχι μόνο σε αυτά τα έντυπα αλλά και σε πιο ευυπόληπτα
και κοντεύουν να καθιερωθούν ως αλήθεια. Έτσι, ένα άρθρο της Εύας-Χριστίνας
Γεωργαλά με τον ενδεικτικό τίτλο «Ελληνική –γλώσσα άνευ ορίων», αναδημοσιεύ-
τηκε ευρύτατα (και, δυστυχώς, άκριτα) σε πολλά σοβαρά έντυπα, όπως η εφημε-
ρίδα Μεσόγειος του Ηρακλείου, τη μεγαλύτερη της Κρήτης, στις 25/2/2000. Το
άρθρο αυτό αναφέρει: «. . . Έτσι, η Ελληνική αποθησαυρίστηκε από το Πανεπι-
στήμιο Ιρβάιν της Καλιφόρνιας. . .». Δηλαδή αποθησαυρίστηκαν στον ηλεκτρονι-
κό υπολογιστή 6 εκατομμύρια λέξεις και 78 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι της Ελληνι-
κής γλώσσας, έναντι μερικών εκατοντάδων χιλιάδων της Αγγλικής.
Πιο πρόσφατα, στις ιστοσελίδες του έγκυρου in.gr, αναρτήθηκε άρθρο που
υπογράφεται με τα αρχικά Ν.Β. και στο οποίο αναφερόταν, μεταξύ άλλων, ότι οι
αρχαίοι έλληνες είχαν «λεξιλόγιο που αγγίζει τα 70 εκατομμύρια τύπους».

Οι περισσότεροι μύθοι έχουν μέσα τους κάποιον κόκκο αλήθειας, το ίδιο και
ο προκείμενος. Αλλά πρώτα να ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε λέγοντας λέξεις και
λεκτικούς τύπους.
Λέξεις εν προκειμένω είναι τα λήμματα του λεξικού. Παράδειγμα η λέξη «άν-
θρωπος». Σε κάθε λέξη-λήμμα αντιστοιχούν ένας ή (συνήθως) περισσότεροι λε-
κτικοί τύποι. Έτσι, η λέξη άνθρωπος (ένα λήμμα) έχει στην αρχαία γλώσσα κάπου
δώδεκα λεκτικούς τύπους (πέντε πτώσεις στον ενικό, τέσσερις στον πληθυντικό,
αφού η κλητική ταυτίζεται με την ονομαστική, ο δυϊκός αριθμός συν κάποιοι εναλ-
λακτικοί τύποι της δοτικής). Αν η λέξη είναι ρήμα έχει ίσως πάνω από εκατό λεκτι-
κούς τύπους, μια και έχουμε τόσους χρόνους και τόσες εγκλίσεις, που πρέπει να
πολλαπλασιαστούν επί έξι, αφού τόσα είναι τα πρόσωπα, και ίσως να διπλασια-
στούν αν υπάρχει και μέση φωνή. Στο άλλο άκρο, αν η λέξη-λήμμα είναι επίρρημα
ή άλλη άκλιτη λέξη, θα έχει μόνο έναν λεκτικό τύπο.
Το πανεπιστήμιο Irvine της Καλιφόρνιας πράγματι έχει αποθησαυρίσει σχε-
δόν όλα τα κείμενα της αρχαίας Ελληνικής (και ορισμένα μεταγενέστερα, έως την
Άλωση) και τα διαθέτει μέσω συνδρομητικής εγγραφής του ενδιαφερομένου στο:
http://stephanus.tlg.uci.edu/subscriptions.php
Όλα αυτά λοιπόν τα κείμενα έχουν περίπου 78 εκατομμύρια συνολικό αριθμό
λέξεων, με τον ίδιο τρόπο που μια, πλήρους κάλυψης, σελίδα του εγγράφου που
διαβάζετε τώρα έχει συνολικά κάπου 400 λέξεις. Για να δώσω ένα παράδειγμα,
στα κείμενα του TLG, το λήμμα άνθρωπος, υπό τους διάφορους λεκτικούς τύ-
πους του, απαντά περίπου 135.000 φορές.
Πιο αναλυτικά και . . . έτσι από περιέργεια.
̶ άνθρωπος 27.966 εμφανίσεις
̶ ανθρώπου 15.895 εμφανίσεις
̶ ανθρώπους 11.055 εμφανίσεις
̶ ανθρώπω 5.917 εμφανίσεις
̶ ανθρώπων 29.064 εμφανίσεις
̶ άνθρωπον 18.922 εμφανίσεις
 ̶ άνθρωπε 1.652 εμφανίσεις
̶ ανθρώποιν 10 εμφανίσεις
̶ άνθρωποι 9.231 εμφανίσεις
̶ ανθρώποις 13.905 εμφανίσεις
̶ ανθρώποισι 520 εμφανίσεις
̶ ανθρώποισιν 498 εμφανίσεις
Αθροίζοντας τις παραπάνω εμφανίσεις και για μία (1) μόνο λέξη (άνθρω-
πος) με 12 λεκτικούς τύπους, έχουμε 134.635 εμφανίσεις (δηλ. συνολικό αριθμό
λέξεων)http://www.sarantakos.com/language/ekatom.htm - _ftn1.
Ο συνολικός αριθμός των λέξεων της αρχαίας γραμματείας (αυτό που στα
αγγλικά λέγεται word count) είναι λοιπόν 78.000.000. Εδώ ο Γεωργαλάς και οι
«συν αυτώ» κάνουν μια συνειδητή και σκόπιμη (;) λαθροχειρία. Συνδέουν τον α-
ριθμό 78.000.000 με τον αριθμό των λεκτικών τύπων της ελληνικής και επειδή σε
κάθε λέξη-λήμμα αντιστοιχούν κατά μέσο όρο περίπου 12-15 λεκτικοί τύποι, με μια
απλή «μπακάλικη» διαίρεση προκύπτει ότι ο αριθμός λέξεων (λημμάτων) της αρ-
χαίας είναι πέντε-έξι εκατομμύρια, πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι της πτωχής Αγγλι-
κής.
Φυσικά, υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα σε συνολικό αριθμό εμφανί-
σεων λέξεων και σε συνολικό αριθμό λημμάτων. Πόσες είναι οι λέξεις/ λήμματα
της αρχαίας; Αν λάβουμε υπόψη μας ότι το λεξικό Liddell-Scott περιλαμβάνει
στην τελευταία του ηλεκτρονική έκδοση 136.292 λήμματα, θα καταλήξουμε σε πε-
ρίπου 150.000 λέξεις, πολύ λιγότερες από τις λέξεις της Αγγλικής, και κατά πάσα
πιθανότητα και από τις λέξεις της νέας Ελληνικής. Και είναι βεβαίως άδικο να συ-
γκρίνουμε μια αρχαία γλώσσα, έστω και ικανοποιητικά παραδομένη, όπως η Ελ-
ληνική, με μια νέα που εμπλουτίζεται διαρκώς από την ακένωτη δεξαμενή των νεο-
λογισμών και των δανείων. Πάντως, καμιά σχέση με τα 6 ή με τα 78 εκατομμύρια.
Ο συνολικός, λοιπόν, αριθμός των λημμάτων της αρχαίας Ελληνικής είναι
γύρω στις 150.000 (αντί των 6.000.000), ενώ οι λεκτικοί τύποι, σύμφωνα με πλη-
ροφορίες που έδωσε ο Νίκος Νικολάου, ερευνητής γλωσσολόγος στο πανεπι-
στήμιο Irvine, ανέρχονται περίπου σε 1.200.000 (αντί των 70 εκατομμυρίων).
Σε διαδικτυακό φόρουμ κλασικών φιλολόγων τέθηκε η ίδια ερώτηση και η
Μαρία Παντελιά, διευθύντρια του TLG, έδωσε τον ίδιο αριθμό λεκτικών τύπων,
1.200.000 δηλαδή.
Ωστόσο, το TLG συνέχισε να αυξάνει το σώμα των κειμένων του, προσθέτο-
ντας όλο και περισσότερα κείμενα της βυζαντινής εποχής. Ο συνολικός αριθμός
των λέξεων, από 78 εκατομμύρια που ήταν για την έκδοση Ε το 2007 ξεπέρασε τα
90 εκατομμύρια. Αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο. Σε νεότερες εκδόσεις του Λερ-
ναίου κειμένου που κυκλοφορούν, ο αρχικός μύθος για τα 70 εκατομμύρια λέξεις
ή λεκτικούς τύπους της ελληνικής έχει «επικαιροποιηθεί» σε 90 εκατομμύρια λέξεις
ή λεκτικούς τύπους. Κάποιος ιστοναύτης είχε την πρωτοβουλία να ρωτήσει απευ-
θείας την Μ. Παντελιά για τον αριθμό των λέξεων του TLG και πήρε την απάντηση,
την οποία και δημοσιοποίησε, ότι: « . . . δεν είναι προς το παρόν δυνατό να υπο-
λογιστούν λήμματα, αλλά πάντως στα 90 εκατομμύρια λέξεις του σώματος του
TLG υπάρχουν 1.332.564 λεκτικοί τύποι. Όταν ολοκληρωθεί το σώμα των κειμένων
θα μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν περίπου 1.500.000 λεκτικοί τύποι από την
αρχή έως τον 15ο αι. μ.Χ. (δηλ. με την άλωση της Κωνσταντινούπολης). Αν δε,
προσθέσουμε, τις νεοελληνικές και τις διαλεκτικές παραλλαγές, ο αριθμός θα
μπορούσε να φτάσει τα 2 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους».
Εδώ αξίζουν δύο επισημάνσεις. Η πρώτη και μάλλον δευτερεύουσας σημα-
σίας, είναι ότι δεν διευκρινίζεται αν στους 1.332.564 λεκτικούς τύπους περιλαμβά-
νονται και οι «αντικανονικοί» τύποι που με μια πολύ χοντρική εκτίμηση θα μπο-
ρούσαν εύκολα να είναι 100.000, ίσως και περισσότεροι. Η δεύτερη, και πιο ουσι-
αστική, είναι ότι το σώμα των κειμένων του TLG τώρα περιλαμβάνει σχεδόν όλα τα
κείμενα μέχρι την Άλωση, άρα στους εικαζόμενους 1.500.000 λεκτικούς τύπους
περιλαμβάνονται και πολλοί τύποι που δεν ανήκουν στην αρχαία, που είναι ας
πούμε μεταγενέστερα δάνεια, που πολλά από αυτά θα τα απέρριπτε μετά βδελυγ-
μίας κάθε έλληνας που σέβεται τον εαυτό του.
Ανακεφαλαιώνοντας, η ελληνική γλώσσα από την αρχαιότητα έως την Ά-
λωση, όπως θα έχει αποθησαυριστεί στο TLG, θα έχει περίπου:
̶ 160.000 Λήμματα
̶ 1.500.000 Λεκτικούς τύπους
̶ 90.000.000 Συνολικό αριθμό λέξεων
http://www.sarantakos.com/language/ekatom.htm - _ftnref1Στην πραγμα-
τικότητα, ο αριθμός των λεκτικών τύπων είναι αρκετά μεγαλύτερος, γιατί για κάθε
«ομαλό» λεκτικό τύπο παραδίδονται στη γραμματεία και υπάρχουν στο TLG και
αρκετοί ανορθόγραφοι ή κακογραμμένοι τύποι που ο καθένας τους απαντά ελά-
χιστες φορές. Για παράδειγμα, πέρα από τον τύπο ἂνθρωπος (με ψιλή οξεία), που
έχει 27.966 εμφανίσεις, το TLG στην έκδοση Ε καταγράφει επίσης στο ευρετήριό
του τους τύπους:
̶ ανθρωπος (χωρίς πνεύμα και τόνο) με 9 εμφανίσεις,
̶ ἂνθρωποσ με 1 εμφάνιση,
̶ !ἂνθρωπος (με κολλημένο θαυμαστικό, άγνωστο γιατί) με 1 εμφάνιση,
̶ ἀνθρωπός με 5 εμφανίσεις, και
̶ ἃνθρωπος (με δασεία) με 196 εμφανίσεις που όμως σε πολλές εμφανί-
σεις δεν είναι αντικανονικός τύπος αλλά κράση του ουσιαστικού με το
άρθρο που προηγείται.
Αν υπολογιστούν όλοι οι αντικανονικοί τύποι, ο συνολικός αριθμός των ε-
παναλαμβανόμενων λέξεων του λήμματος «άνθρωπος»() δεν αυξάνεται πολύ,
αφού οι περισσότεροι αντικανονικοί τύποι απαντούν ελάχιστες φορές, αλλά ο α-
ριθμός των λεκτικών τύπων επηρεάζεται πολύ περισσότερο. Πράγματι, όλοι μαζί
οι αντικανονικοί τύποι της λέξης άνθρωπος είναι 55 και έχουν 779 εμφανίσεις –
δηλαδή ο αριθμός των συνολικών λέξεων αυξάνει περίπου κατά 0,5%, αλλά ο α-
ριθμός των λεκτικών τύπων πενταπλασιάζεται!
Να σημειωθεί ότι από αυτούς τους αντικανονικούς τύπους, τρεις έχουν πά-
νω από 100 εμφανίσεις
̶ το ἃνθρωπος που είδαμε με 196,
̶ το ἀνθρώπω χωρίς υπογεγραμμένη έχει 106 και
̶ το ἀνθρώπωι με προσγεγραμμένο το γιώτα έχει 162)
Οι άλλοι τύποι έχουν ελάχιστο αριθμό εμφανίσεων. Βέβαια, το παράδειγμα
αφορά σε μια από τις πιο πολυχρησιμοποιημένες λέξεις της γλώσσας, οπότε είναι
φυσικό να πληθαίνουν οι αντικανονικοί τύποι. Σε μη πολυχρησιμοποιημένες λέ-
ξεις ο αριθμός των αντικανονικών λεκτικών τύπων είναι πολύ μικρότερος, ενώ βέ-
βαια σε σπάνια λήμματα ούτε καν απαντούν όλοι οι κανονικοί λεκτικοί τύποι.

5. ΟΙ ΙΣΠΑΝΟΙ (Ή ΒΑΣΚΟΙ) ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΕΣ

Ο μύθος αυτός είναι αρκετά διαδεδομένος, κυρίως στο Διαδίκτυο αλλά και
σε αναφορές σε έντυπα μέσα. Σύμφωνα με το Λερναίο κείμενο, «Ισπανοί ευρω-
βουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική γλώσσα ως η επίσημη της Ευρωπα-
ϊκής Ένωσης». Σε άλλες «βερσιόν» του μύθου, οι βουλευτές προσδιορίζονται ακρι-
βέστερα ότι είναι Βάσκοι, όχι απλώς Ισπανοί.
Ο μύθος έχει έναν πυρήνα αλήθειας. Ποια είναι η αλήθεια; Η αλήθεια είναι ότι
τρεις ή τέσσερις φορές, ένας ή δύο Ισπανοί (Βάσκοι την καταγωγή) ευρωβουλευ-
τές, όχι οι ίδιοι κάθε φορά, έχουν προωθήσει ατομικά προς ψήφιση στο Ευρωπαϊ-
κό Κοινοβούλιο ένα ψήφισμα, πάντοτε το ίδιο, με το οποίο τονίζεται η μεγάλη ση-
μασία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Επειδή το περιεχόμενο του ψηφίσματος
είναι σε γενικές γραμμές το ίδιο αλλά κάθε φορά οι ευρωβουλευτές αλλάζουν,
μπορούμε να υποθέσουμε ότι εμπνευστής της όλης προσπάθειας είναι κάποιο
βασκικό φιλολογικό (και φιλελληνικό) σωματείο. Χρονολογικά, πρώτη τέτοια
προσπάθεια έχουμε το 1988.
Το 1988, ο Βάσκος (Ισπανός) Juan Carlos Garaikoetxea Urriza, που διετέλε-
σε ευρωβουλευτής της πολιτικής ομάδας του Ουράνιου Τόξου (πράσινοι και πε-
ριφερειακοί βουλευτές) για δύο συνεχόμενες μισές θητείες, συνολικά από το 1987
έως το 1991, κατέθεσε την πρόταση ψηφίσματος που μας απασχολεί, με αριθμό
B2-1451/88.
Το 1995, ο χριστιανοδημοκράτης Josu Jon Imaz San Miguel υπέβαλε ταυτό-
σημη πρόταση, με αριθμό B4-0507/95. Στο Ελληνικό Διαδίκτυο της εποχής, οι δύο
αυτοί συχνά αναφέρονταν μαζί, σαν δίδυμο, με ένα σωρό απίθανες παραλλαγές
και αποδόσεις του ονόματος του πρώτου (Juan Carlos Garaikoetxea Urriza. Ε-
παναλαμβάνω ότι δεν συνυπήρξαν στο Κοινοβούλιο.
Παραθέτω εδώ ολόκληρη την πρόταση του 1995 στα αγγλικά:

31 March 1995 B4-0507/95

MOTION FOR A RESOLUTION
pursuant to Rule 45 of the Rules of Procedure
by Mr IMAZ
on the teaching of classical Greek language and culture

The European Parliament,

- having regard to the continuous and alarming decline in the teaching of
classical Greek language and culture in the curriculums of the various countries,
A. whereas Greek language and culture are the fundamental basis of West-
ern culture, especially European culture,
B. whereas classical Greek trains the human intellect and is a proven way of
encouraging thought and criticism,
C. whereas in Europe, classical Greek has been the language of science par
excellence,
D. whereas it is essential to reassert the identity of the European Union by re-
storing and reinforcing the specific culture and system of values on which it is
based,
E. having regard to the need to restore the full humanist meaning of Euro-
pean culture,

1. Calls on the Commission to draw up a study plan for classical Greek lan-
guage and culture to ensure that they are at least taught at all levels of com-
pulsory education in all Member States through the respective curriculums, and
that Greek becomes the shared language of all cultured Europeans.

Με άλλα λόγια, ύστερα από ορισμένες γενικόλογες διαπιστώσεις για την α-

ξία της κλασικής Ελληνικής γλώσσας, ζητείται από την Επιτροπή να καταρτίσει
πρόγραμμα σπουδών ώστε να εξασφαλίσει ότι η κλασική Ελληνική γλώσσα και ο
πολιτισμός θα διδάσκονται τουλάχιστον σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής
εκπαίδευσης σε όλα τα κράτη μέλη, ώστε να γίνει η Ελληνική η κοινή γλώσσα ό-
λων των καλλιεργημένων Ευρωπαίων. Αυτό και μόνο.
Δεν πρόκειται λοιπόν για πρόταση που υποβλήθηκε από το σύνολο των ι-
σπανών ευρωβουλευτών, όπως βλέπουμε σε κάποιες αναδημοσιεύσεις, αλλά
από έναν και μόνο βουλευτή, ούτε βέβαια ζητούσε ο άνθρωπος να γίνει η αρχαία
Ελληνική επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης!
Κοινή γλώσσα των καλλιεργημένων ευρωπαίων ζητούσε να γίνει, δηλαδή
πρακτικά να ξέρει ο Ολλανδός ή ο Πορτογάλος απόφοιτος λυκείου πέντε αρχαίες
λέξεις ώστε να μπορεί να εντυπωσιάζει τους συνδαιτυμόνες του στις συζητήσεις
«μεταξύ τυρού και αχλαδιού», όπως άλλωστε γινόταν προπολεμικά. Ούτως ή άλ-
λως, και τις δύο φορές η πρόταση δεν εγκρίθηκε καν στο στάδιο της κοινοβου-
λευτικής επιτροπής στην οποία συζητήθηκε και δεν έφτασε βεβαίως στην ολομέ-
λεια.
Το 1999 οι επίσης Βάσκοι βουλευτές Josu Ortuondo Larrea και Gorka Knörr
Borràs, κατέθεσαν και πάλι την πρόταση ψηφίσματος, και πάλι χωρίς τύχη. Οι ίδιοι
τον Απρίλιο του 2001 επανέφεραν την πρότασή τους (πρόταση ψηφίσματος) με
αριθμό Β5-0032/2001. Αυτή τη φορά υπήρξε κάποια κινητοποίηση από ελληνικής
πλευράς. Τα γραφεία των ελλήνων ευρωβουλευτών κατακλύσθηκαν από ψηφί-
σματα νομαρχιακών συμβουλίων και άλλων φορέων από την Ελλάδα που τους
ζητούσαν να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία των δύο Βάσκων. Και πάλι όμως, η
πρόταση ψηφίσματος απορρίφθηκε από την αρμόδια επιτροπή του Κοινοβουλί-
ου, δηλαδή από το πρώτο κιόλας στάδιο. Ποτέ δεν έφτασε στο σημείο έστω να
τεθεί σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια, πολύ δε περισσότερο να εγκριθεί.
Το κείμενο της πρότασης που υποβλήθηκε το 2001 έχει ελάχιστες διαφορές
από τα προηγούμενα.

Β5-0032/2001
MOTION FOR A RESOLUTION
pursuant to Rule 45 of the Rules of Procedure
....
....
....

The European Parliament,

- having regard to the continuous and alarming decline in the teaching of
classical Greek language . . . . ,
A. whereas Greek language and culture are . . . . ,
B. whereas classical Greek trains the human . . . . ,
C. whereas in Europe, classical Greek has . . . . ,
D. whereas it is essential to reassert the identity . . . . ,
E. having regard to the need to restore the . . . . ,
1. Calls on the Council and the Commission to promote the necessary
awareness-raising policies for all educational institutions in order to remedy the
current situation and the classical Greek language to regain its place in Europe
and to become the common language of intellectual cultivation of all Europe-
ans.
2, Instructs its President to forward this resolution . . . .

Βλέπουμε ότι η πρόταση του 2001 είναι πιο συγκρατημένη από την προη-
γούμενη βασκική πρόταση ψηφίσματος του 1995, η οποία ζητούσε από την Επι-
τροπή να καταρτίσει πρόγραμμα σπουδών ώστε να εξασφαλίσει ότι η κλασική
Ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός θα διδάσκονται τουλάχιστον σε όλα τα επίπε-
δα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε όλα τα κράτη μέλη, ώστε να γίνουν τα ελλη-
νικά η κοινή γλώσσα όλων των καλλιεργημένων Ευρωπαίων. Εδώ απλώς ζητείται
γενικόλογα να προωθηθούν πολιτικές για ευαισθητοποίηση.
Οι προτάσεις αυτές έγιναν από έναν ή δύο ευρωβουλευτές (επί συνόλου
626) και απορρίφθηκαν μετά πολλών επαίνων. Και βέβαια υπάρχει μεγάλη από-
σταση από την ευχή «να γίνουν τα ελληνικά κοινή γλώσσα των καλλιεργημένων
Ευρωπαίων» έως την υποτιθέμενη «καθιέρωση» της αρχαίας ελληνικής γλώσσας
ως επίσημης! Και όχι απλώς ως επίσημης, αλλά ως μόνης επίσημης όπως φαίνε-
ται να υπονοεί το Λερναίο κείμενο – αν και, βέβαια, τα νέα ελληνικά από την πρώ-
τη μέρα της ένταξης της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ και τώρα ΕΕ έχουν καθεστώς ε-
πίσημης γλώσσας, σε ίση μοίρα με τις γλώσσες των άλλων κρατών μελών, όσο
κι αν είναι γεγονός πως οι γλώσσες των μεγαλύτερων κρατών είναι «πιο ίσες»
από τις άλλες.
Πολλοί έχουν κατηγορήσει (έξω από το χορό) τους έλληνες ευρωβουλευτές
για ολιγωρία ή και για αδιαφορία προς την Ελληνική γλώσσα, επειδή δεν υπο-
στήριξαν την πρόταση των Βάσκων. Οι Έλληνες βουλευτές έχουν κατά καιρούς
υποστηρίξει με αρκετή σύμπνοια τη χρήση της Ελληνικής γλώσσας και έχουν δώ-
σει επιτυχημένες μάχες υπέρ της διατήρησης της πολυγλωσσίας και της ίσης με-
ταχείρισης όλων των γλωσσών, όσο κι αν, όπως είπαμε, αναπόφευκτο είναι η
Αγγλική, η Γαλλική ή η Γερμανική να έχουν στην πράξη προβάδισμα.

6. Η ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ο επόμενος μύθος του Λερναίου κειμένου είναι η επιστημονικοφανής διά-

κριση μεταξύ «νοηματικών» και «σημειολογικών» γλωσσών.

Το Λερναίο κείμενο υποστηρίζει ότι:

̶ Οι επιστήμονες πληροφορικής και υπολογιστών διαπίστωσαν ότι οι H/Y
προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως «νοηματική» γλώσσα μόνον
την Ελληνική.
̶ Όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήίζει «σημειολογικές». «Νοηματική»
είναι η γλώσσα στην οποία το «σημαίνον», δηλ. η λέξις και το «σημαι-
νόμενον» δηλ. αυτό που η λέξις εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση),
έχουν μεταξύ τους πραγματική πρωτογενή σχέση. Ενώ «σημειολογική»
είναι η γλώσσα όπου αυθαιρέτως ορίζεται ότι το α' «πράγμα» (σημαι-
νόμενον) εννοείται με το α' «σημείον» (σημαίνον).
Mε άλλα λόγια, η Ελληνική είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν
«πρωτογένεια», ενώ σε όλες τις άλλες είναι «συμβατικές» –σημαίνουν κάτι απλώς
επειδή έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. Π.χ. στην Ελλη-
νική ενθουσιασμός = εν Θεώ, γεωμετρία = γη + μετρώ, προφητεία = προ + φάω,
άνθρωπος = αναθρών οπωπάς = ο αρθρώνων λόγο (1). Έχουμε δηλαδή αιτιώδη
σχέση μεταξύ λέξεως - πράγματος, πράγμα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες».
Αν και χρησιμοποιείται επιστημονικοφανής ορολογία, στην πραγματικότητα
το απόσπασμα αυτό στερείται σοβαρότητας. Στη γλωσσολογία «νοηματική»
γλώσσα είναι η γλώσσα των κωφών. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι στην ορολογί-
α. Το Λερναίο κείμενο εδώ μπερδεύει την ετυμολογία με τη σημειολογία.
Πράγματι, η λέξη «γεωμετρία» προέρχεται από το «γη» και το «μετρώ», αλλά
μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει στα γερμανικά, όπου η τηλεόραση λέγεται
Fernsehen, από το Fern (μακριά) και το sehen (βλέπω); Μήπως το ίδιο δεν συμ-
βαίνει έστω και στα αγγλικά όπου το window (παράθυρο) προέρχεται από το πα-
λαιονορβηγικό vindauga όπου vind(r) ο άνεμος (σημερινό αγγλικό wind) και au-
ga το μάτι, «μάτι για τον άνεμο» δηλαδή;
Όση «πρωτογένεια» έχουν τα ελληνικά, άλλη τόση έχουν και τα γερμανικά!
Θα ήταν διαφορετική η ελληνική (ή όποια άλλη) γλώσσα αν υπήρχε «αιτιώδης
σχέση» ανάμεσα σε απλές λέξεις/ρίζες και πράγματα, αν λόγου χάρη η λέξη «γη»
συνδεόταν με κάποιον τρόπο με το πράγμα «γη» – αλλά αυτό, αν δεν κάνω λά-
θος, μόνο οι οπαδοί της λεξαριθμητικής το υποστηρίζουν.
Τελευταίο, αληθές και πολύ σημαντικό είναιτο γεγονός ότι η μόνη γλώσσα
που καταλαβαίνουν πρωτογενώς οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι ο κώδικας
μηχανής (αγγλιστί machine code), δηλαδή μια σειρά από δυαδικά ψηφία, (το 0
και το 1, π.χ. 0010 1000 1100 0010). Οι λεγόμενες γλώσσες προγραμματισμού,
που μερικές από αυτές χρησιμοποιούν σύνταξη που μοιάζει με τις φυσικές μας
γλώσσες, έχουν φτιαχτεί για να μπορούν να τις καταλαβαίνουν και οι άνθρωποι.
Τέλος, υπάρχει και η γλώσσα διασύνδεσης ή διεπαφής του ανθρώπου με τον Η/Υ,
που συνήθως είναι τα αγγλικά, αν και όλο και περισσότερα προγράμματα κυ-
κλοφορούν στα ελληνικά.
Όμως, ο ίδιος ο υπολογιστής μόνο τα μηδενικά και τους άσους «καταλαβαί-
νει».

7. ΟΙ ΜΗ ΟΡΙΑΚΕΣ ΜΠΑΡΟΥΦΕΣ

Οι ισχυρισμοί του Λερναίου κειμένου ότι υπάρχουν κάποια προγράμματα Ί-

βυκος, Γνώσις και Νεύτων που δήθεν αναπαριστούν τις Ελληνικές λέξεις με ολο-
κληρώματα είναι ηλιθιότητες.

«Ίβυκος» υπάρχει, αλλά δεν είναι πρόγραμμα. Είναι ένας

παλιότερος υπολογιστής μάρκας Hewlett-Packard, (Bill
Hewlett and David Packard) ειδικά κατασκευασμένος από τον
David W. Packard, γιο του συνιδρυτή της εταιρείας, που τον
χρησιμοποιούσαν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 στο
TLG για την αποθήκευση κειμένων της αρχαίας ελληνικής

(1) Παρεμπιπτόντως, η ετυμολογία αυτή είναι παρερμηνεία της παρετυμολογίας της λ. «άνθρω-πος» που
υπάρχει στον πλατωνικό Κρατύλο. Δεν υπάρχει λέξη «οπωπάς» και αν υπήρχε δεν θα σήμαινε «λόγος» αλλά
«όψη» (πρβλ. όπωπα). Στην πραγματικότητα, η ετυμολογία της λ. άν-θρωπος είναι αβέβαιη. Ίσως από ανδρ-
ωπος, δηλ. «αυτός που έχει όψη ανδρός». Έχουν βέ-βαια προταθεί πλήθος αβάσιμες παρετυμολογίες, όπως
η θρυλική από το «άνω» + «θρώσκω» που μας έλεγαν οι θεολόγοι όταν πηγαίναμε γυμνάσιο (εμείς οι κάπως
αλλά όχι πολύ παλαιό-τεροι).
γραμματείας.
Το «Νεύτων» δεν είναι πρόγραμμα, αλλά ένας υπολογι-
στής τσέπης (Newton) που κυκλοφόρησε με μεγάλες φιλοδο-
ξίες από την Apple το 1993 και που το μεγάλο του ατού ήταν
ότι υποσχόταν να αναγνωρίζει χειρόγραφο – στα αγγλικά, εν-
νοείται. Τα προβλήματα που είχε στην αναγνώριση χειρογρά-
φου και η υψηλή τιμή του, οδήγησαν στην εμπορική αποτυχία
του και το 1998 σταμάτησε η παραγωγή του.
Δεν έχω αμφιβολία ότι κάτι ανάλογο θα είναι και το Γνώ-
σις, παρόλο που δεν μπόρεσα να το εντοπίσω.
Όσο για τα «Ελληνικά προσφύματα τηλέ-, -λάνδη, μικρο-,
μεγα-, σκοπώ, - ισμός, συν- κ.τ.λ.» να παρατηρήσω ότι το -
λάνδη είναι παλαιογερμανικής προέλευσης.
Φυσικά, δεν θα συμφωνήσω με τον ανώνυμο συντάκτη όταν λέει ότι μόνο
στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχουν όρια. Όρια δεν υπάρχουν επίσης στη στην
βλακεία, στην φαντασία μερικών και στην ευπιστία ορισμένων άλλων.

Πέρα από τις επιμέρους κριτικές, μια γενική παρατήρηση: αυτή καθαυτή η
μακροβιότητα του Hellenic Quest αποτελεί τελικά και την πιο πειστική απόδειξη της
αναλήθειάς του! Τι εννοώ;
Εννοώ ότι στον σημερινό κόσμο της παγκοσμιοποιημένης πληροφορίας
όπου τα πάντα μαθεύονται με ένα κλικ, αν το CNN είχε αρχίσει να διανέμει ένα
πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής, εεεε!, δεν μπορεί, τόσα χρόνια μέχρι σήμε-
ρα, κάποιοι θα το είχαν προμηθευτεί. Αν η Apple είχε αρχίσει την παραγωγή τέ-
τοιου προγράμματος, κάποια στιγμή, σε κάποιο ελληνικό κατάστημα θα μπο-
ρούσαμε να το αγοράσουμε, όλο και κάποιο ντέμο θα είχε κυκλοφορήσει.
Πού το κρύβουν άραγε; Πού είναι αυτοί οι υπερσύγχρονοι ηλεκτρονικοί υπο-
λογιστές «προχωρημένης τεχνολογίας» που δέχονται μόνο την Ελληνική; Ποιό μυ-
στικό ερευνητικό ίδρυμα τους χρησιμοποιεί και δεν τους έχει πάρει είδηση άνθρω-
πος; Τόσα χρόνια, γιατί δεν μάθαμε ή δεν είδαμε κάτι περισσότερο παρά μόνο τις
ίδιες αναπόδεικτες αοριστίες;
Απλούστατα, γιατί δεν υπάρχει τίποτε, παρά μόνον, αν θέλεις πολύ να το πι-
στέψεις, όπως ο αποτυχών οικολόγος υποψήφιος στις ευρωεκλογές του 2004
που ισχυρίστηκε σε προεκλογικό του φυλλάδιο ότι «Είναι επίσης γνωστό ότι στο
επίπεδο της νοηματικής σαφήνειας των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών αδυνατούν οι
εξελιγμένοι υπολογιστές να λειτουργήσουν χωρίς τα αρχαία Ελληνικά». Αν αδυνα-
τούν οι υπολογιστές να λειτουργήσουν, πώς όλα τα ερευνητικά ιδρύματα ανά τον
κόσμο δουλεύουν τόσα χρόνια;

Με άλλα λόγια, το κείμενο για το Hellenic Quest είναι ένα συνονθύλευμα από
χοντρά ψέματα και ανακρίβειες:
1. δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα με το όνομα αυτό,
2. δεν έχει οποιαδήποτε σχέση η εταιρεία Apple ή το CNN με την εκμάθηση
των ελληνικών,
3. ουδείς Άγγλος επιχειρηματίας προτρέπει τα στελέχη της εταιρείας του να
μάθουν αρχαία,
4. η καταγραμμένη αρχαία ελληνική γλώσσα δεν έχει 90 εκατομμύρια λε-
κτικούς τύπους αλλά περίπου ενάμισι εκατομμύριο,
5. δεν έχει 6 εκατομμύρια λέξεις αλλά κάπου 150 χιλιάδες,
 6. δεν έχει πρωτογένεια η ελληνική γλώσσα και δεν είναι νοηματική ούτε
μοναδική, ούτε έχει κάτι το ιδιαίτερο που την κάνει κατάλληλη για γλώσ-
σα των υπολογιστών νέας γενεάς,
7. δεν ζήτησαν οι Ισπανοί ευρωβουλευτές να καθιερωθεί η αρχαία ελληνι-
κή ως η επίσημη γλώσσα της ΕΕ, είναι άλλωστε ισότιμη με τις υπόλοι-
πες,
8. κανείς κουτόφραγκος δεν πρόκειται να μας κόψει ισόβια σύνταξη μόνο
και μόνο επειδή έτυχε να γεννηθούμε στη χώρα του Σοφοκλή και του Α-
ριστοτέλη.
9. να μη βαυκαλιζόμαστε ότι θα μας διορίσουν σε επιτελικές θέσεις στο
Αμέρικα επειδή ξέρουμε αρχαία!

Ωστόσο, η Ελληνική γλώσσα είναι πράγματι μια πολύ όμορφη και πολύ εν-
διαφέρουσα γλώσσα με μακρότατη ιστορία, και η μεγαλύτερη τιμή που θα μπο-
ρούσαμε να της κάνουμε θα ήταν να τη χρησιμοποιούμε με καλαισθησία, ακρί-
βεια και φαντασία, χωρίς συμπλέγματα κατωτερότητας, νεοαττικισμούς και αμερι-
κανιές, χωρίς εκζήτηση και διάθεση να ξεχωρίσουμε από το πόπολο, την πλέμπα.

8. ΘΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΜΗΠΩΣ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ;

Όταν πλησιάζουν οι εξετάσεις για τα ΑΕΙ, πολλές εφημερίδες συνηθίζουν να

αφιερώνουν μια σελίδα τους σε επιλεγμένα θέματα, που τα επιμελείται κάποιο
φροντιστήριο. Ο φροντιστής παραθέτει επιλεγμένες ασκήσεις μαθηματικών και
χημείας, ερωτήσεις φυσικής και ιστορίας, θέματα έκθεσης και δίνει ο ίδιος την "υ-
ποδειγματική" λύση. Εννοείται ότι η εφημερίδα κανένα έλεγχο δεν έχει πάνω στα
όσα γράφει το φροντιστήριο, τα οποία άλλωστε υποτίθεται ότι είναι ουδέτερα,
κοινής αποδοχής θέματα. Είναι όμως έτσι;
Στις 19 Ιουλίου 2006,
στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ,
το φροντιστήριο Ομόκε-
ντρο κάλεσε τους ταλαί-
πωρους υποψήφιους να
αναλύσουν όχι Σολωμό
και Καζαντζάκη αλλά το. .
. Λερναίο κείμενο!
Με τίτλο «Επιλεγμένα
θέματα για τους υποψή-
φιους μαθητές της Γ΄ τά-
ξης Ενιαίου Λυκείου», τους
ζήτησε να προβληματι-
στούν όχι πάνω στις βα-
θυστόχαστες απόψεις
που εξέφερε κάποια προ-
σωπικότητα, αλλά πάνω
στις ανοησίες ενός αστι-
κού μύθου για τη «γεωμε-
τρική δομή» της Ελληνικής γλώσσας και για «τα 90 εκατομμύρια λεκτικούς τύ-
πους» της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας.
Δεδομένου ότι ο μαθητής έχει την τάση να δέχεται ως δεδομένο αυτό που
καλείται να σχολιάσει, ως αυταπόδεικτη αλήθεια πολλές φορές, ο φροντιστής
που εκούσια ή ακούσια μετατράπηκε σε φερέφωνο του κομπογιαννιτισμού φέρει
βαρύτατη ευθύνη! Δεν ξέρω τι έγραψαν.
Ελπίζω μόνο να λειτούργησε η υγιής δυσπιστία των νέων και το αίσθημα του
μέτρου που έχουν.
Ελπίζω να διέκριναν την απάτη.
Ελπίζω να είπαν "Σιγά ρε φίλε, μη σκίσεις κανένα καλσόν", για να χρησιμο-
ποιήσω μια έκφραση του συρμού.

Επαναφορά προηγηθείσας (4 Απριλίου 2012)

27 Απριλίου 2020
Κων-νος Παπανικολάου