Matematika II

Iracionalne jednačine
Primjer 0.1 Riješiti jednačinu:
√
x2 + 3 − 2x + 3 = 0.

Zbog x2 + 3 > 0 za svako x ∈ R, data jednačina je definirana za svako

x ∈ R. √ √
x2 + 3 − 2x + 3 = 0 ⇔ x2 + 3 = 2x − 3
3
D.P. 2x − 3 ≥ 0 ⇒ x ≥
2
√ /2
x2 + 3 = 2x − 3

x2 + 3 = (2x − 3)2
x2 + 3 = 4x2 − 12x + 9 ⇔ 3x2 − 12x + 6 = 0
x2 − 4x + 2 = 0
√ √
⇒ x1 = 2 − 2∈
/ D.P. i x2 = 2 + 2 ∈ D.P.
Primjer 0.2 Riješiti jednačinu
√ √
12x − 5x + 10 = 1.

D.P. 12x ≥ 0 ⇒ x ≥ 0 i 5x + 10 ≥ 0 ⇒ x ≥ −2.

√ √ √ √ /2
12x − 5x + 10 = 1 ⇔ 12x = 5x + 10 + 1
√
12x = 5x + 10 + 2 5x + 10 + 1
√
2 5x + 10 = 7x − 11.
Da bismo kvadrirali dobijenu jednačinu, moramo postaviti dodatni uslov D.P.
11
7x − 11 ≥ 0 ⇒ x ≥ .
7
√ /2
2 5x + 10 = 7x − 11

4(5x + 10) = 49x2 − 154x + 121

49x2 − 174x + 81 = 0
27
x1 = ∈
/ D.P. i x2 = 3 ∈ D.P.
49
1
Primjer 0.3 Riješiti jednačinu
√ √
x + 7 − 2x = 1.

D.P. x + 7 ≥ 0 ⇒ x ≥ −7 i 2x ≥ 0 ⇒ x ≥ 0.
√ √ √ √ /2
x+7− 2x = 1 ⇔ x+7= 2x + 1
√
x + 7 = 2x + 2 2x + 1
√
2 2x = 6 − x.
Da bismo kvadrirali dobijenu jednačinu, moramo postaviti dodatni uslov D.P.
6 − x ≥ 0 ⇒ x ≤ 6. /2
√
2 2x = 6 − x

4 · 2x = 36 − 12x + x2
x2 − 20x + 36 = 0
x1 = 2 ∈ D.P. i x2 = 18 ∈
/ D.P.

Primjer 0.4 Riješiti jednačinu

√ √
x+2+ x + 7 = 5.

D.P. x + 2 ≥ 0 ⇒ x ≥ −2 i x + 7 ≥ 0 ⇒ x ≥ −7.
√ √ /2
x+2+ x+7=5
√
x+2+2 (x + 2)(x + 7) + x + 7 = 25
√ √
2 x2 + 9x + 14 = 16 − 2x ⇔ x2 + 9x + 14 = 8 − x
Da bismo kvadrirali dobijenu jednačinu, moramo postaviti dodatni uslov D.P.
8 − x ≥ 0 ⇒ x ≤ 8. /2
√
x2 + 9x + 14 = 8 − x

x2 + 9x + 14 = 64 − 16x + x2
25x = 50 ⇒ x = 2 ∈ D.P.

Primjer 0.5 Riješiti jednačinu

√ √
x+4+ x + 11 = 7.

2
 D.P. x + 4 ≥ 0 ⇒ x ≥ −4 i x + 11 ≥ 0 ⇒ x ≥ −11.
√ √ /2
x + 4 + x + 11 = 7
√
x+4+2 (x + 4)(x + 11) + x + 11 = 49
√ √
2 x2 + 15x + 44 = 34 − 2x ⇔ x2 + 15x + 44 = 17 − x
Da bismo kvadrirali dobijenu jednačinu, moramo postaviti dodatni uslov D.P.
17 − x ≥ 0 ⇒ x ≤ 17.
√ /2
x2 + 15x + 44 = 17 − x

x2 + 15x + 44 = 289 − 34x + x2

49x = 245 ⇒ x = 5 ∈ D.P.