-,,-`.-_.. g-. ---'- - o- ~.---.-›.
~,
"H
bstflîlfiã
'mi
insanlık tarihi boyunca en eski ve en
sık uygulanan cerrahi girişimlerden
biri olan sünnetin ortaya çıkışı
Antik Yunan mitolojisinde Attis ve
Kybele'nin hikayesine dayandırılır.
Attis Kybele'nin sevgilisi olduğu
halde Kral Midas'ın kızı ile evlenir
ve düğünde Kybele ile karşılaşınca
yaşadığı pişmanlıktan ötürü cinsel
organını keser, kanlar içinde
kıvranmaya başlar. Sevgilisinin
acı çekmesine dayanamayan
Kybele ise Attis'i bir çam ağacına
dönüştürerek ona sonsuzluğu
bağışlar. Bu olay sonrası her yıl
Pessinus Mabedi'nde Tanrıça
Kybele adına şenlikler
düzenlenir ve tapınakta
Kybele rahibi olmak
isteyen erkekler bunun
ön şartını yerine
getirerek hadım edilir.
Kesilen cinsel organları
çam ağacının altına
gömülür. Bu inanış daha
sonra Sami ırkında (Arap
ve Yahudiler) cinsel
organı değil ama ucunu
(prepusium) kesme
geleneğine dönüşerek ş . duyduğu özlemden
günümüze kadar devam
'
eder.
Sünnet tasvirleri, taş devri
dönemine ait mağara çizímlerinde
ve Antik Mısır mezarlarında da
görülmektedir. O dönemlerde
sünnetin, genç erkeklerin ağrı
eşiklerini ölçmeye dayanan bir
eríşkí nl iğe geçiş uygulaması
olduğu düşünülür. Antik
Mısır'da esir alınan savaşçılar da
köleliğe alınmadan önce sünnet
edilirlerdi. Daha sonraları geniş
oranda esirleştirilen Museviler ve
Fenikeliler sünneti benimseyerek
gelenekselleştirmişlerdir.
Zamanla Musevilik dini
uygulamasına dahil edilen
*z Gorünüm lF'-ıı-.ı 311113
V.. e m. . _., .. f ..
sünnet, tanrı ile insan arasındaki
anlaşmanın görünür bir işareti
olarak kabul edilmiştir. Tevrat'ta
tanrının lbrahim'e Musevi olarak
doğan her 8 günlük bebeğin
nesiller boyunca sünnet edilmesini
emrettiği yazma ktadır.
İslamiyet inancında ise sünnet
işlemi, peygamberin sözleri ve
davranışları ile belirlenen bir
kavram olan "sünnet" üzerine
kurulmuştur. İslamiyette belirli bir
sünnet yaşı yoktur, ama genellikle
erkek çocukları 7 yaşına geldiğinde
uygulanır. Museviler sünnet olma
nedenleri için özellikle tanrının
emirlerini belirtirler. Müslümanlar
ise sünnetin gerekliliği konusunda
dini ve kültürel zorunluluklardan
başka hijyenik ve tıbbi nedenleri de
vurgularlar.
Özellikle hijyenik olmayan
erkeklerde sünnetin AIDS gibi
cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve
penis kanseri riskini azalttığı tespit
edilmiştir. Ayrıca sünnetin, penisin
ısı hassasiyetini arttırarak erken
boşalma sorununu tetiklediği
yönünde veriler de bulunmakla
beraber tam aksine haz barajını
yükselterek erken boşalma sorunu
tedavisinde etkili olduğu yönünde
de veriler vardır.
Nörofizyolog James Prescott'a
göre erken yaşlarda, özellikle
bebeklerde yapılan sünnet,
bireyin gelişen beyin yapısında
cinsel zevk duygusunun acı ile
birlikte kodlanmasına neden olur.
Bu şekilde cinsel olarak sağlıklı
gelişmesini ve ileri yaşlarda
cinselliğin manevi boyutunu
gerektiği şekilde yaşamasını
güçleştirir. Ataerkil toplum,
bireylerin cinselliğini bu şekilde
kontrol eder.
Psikanalitik görüşte de, fallik-
oidipal dönemde çocukların cinsel
organına yapılacak müdahalelerin
çocuğun iğdiş edilme
kaygısını arttıracağı
görüşü yaygındır.
Psikanalizin kurucusu
Sigmund Freud sünneti,
Oedipus kompleksine
atıfta bulunarak bu
kompleks sonucu olan
kastrasyon anksiyetesi
[Hadim edilme korkusu)
ile ilişkilendirir. Freud'a
göre sünnet olayı erkek
çocuğun annesine
vazgeçtiğini göstermek
amacıyla toplum
önünde törensel olarak uygulanan
bir cerrahi operasyondur. Erkek
sünnet olarak artık erkekliğe adım
atar ve annesi ile bağlarını tam
olarak koparmış olur.
19. yüzyılın ortalarından itibaren
sünnet uygulamasının olumlu
sonuçları tıbbi nedenlere
dayandırılmıştır. Sünnetin
erkeklerde, fimozis ile ilgili
iktidarsızlık, cinsel problemler,
penisin vakitsiz sertleşmesi
(priapízml, aşırı mastürbasyon,
cinsel yolla bulaşan hastalıklar,
genital kanserler. epilepsi, alt
ıslatma. idrar yolu enfeksiyonu
gibi durumlar için koruyucu
olduğu bildirilmiştir. 20. Yüzyılın
2. yarısından itibaren ise sünnet
uygulamasının sıklığında dünya
genelinde dramatik bir düşüş
olmuştur ve halen düşmeye
devam etmektedir. Bu düşüşün
nedeninde toplumlarda sünnetin
tıbbi faydasının olmadığı algısının
oluşması vardır. Amerika Pediatri
Akademisfnin ve diğer
tıp çevrelerinin sünneti
önermemesi de, ebeveyn l
' hijyenik, dini ve kültürel
ve doktorların sünnet
kararlarını etkilemektedir.
Günümüzde her yıl
13.3 milyon erkek ve 2
milyon kız çocuğu sünnet
edilmektedir. Dünya Sağlık
Örgütü (WHO) dünya ,z
genelindeki 15 yaş ve üzeri s
erkeklerin %30-33'ünün ı sayıda yayının olmasına
sünnetli olduğunu tahmin
etmektedir. WHO sünnetin
* - ~*
Amerika ve Kanada'daki
uygulama sıklığının
sırasıyla %75 ve %20 olduğunu,
Avrupa'da ise %20'den az olduğunu
tahmin etmiştir (WHO 2006).
Sünnet Müslüman nüfusun
yoğun olduğu bölgelerde, Güney
Doğu Asya'nın bazı bölgelerinde,
Amerikada, Filipinlerde, İsrail'de
ve Güney Kore'de sık olarak
uygulanırken, Avrupada, Latin
Amerikada, Güney Afrikanın bazı
bölgelerinde, Asya'nın büyük
bölümünde ve 0kyanusya'da
göreceli olarak daha az sıklıkta
uygulanmaktadır (WHO 2006).
Patalojik bir durumu. kozmetik ya
da ruhsal bir bozukluğu önlemek ya
da ortadan kaldırmak amacı dışında
uygulanan işlemlerin tedavi edici
olmamasına dayanarak sünnetin
etik olmadığı konusunda görüşler
ileri sürülmüştür. Sünnetin özellikle
çocuğun sünnet olup olmamaya
karar veremeyeceği erken yaşlarda
yapılması, çocukta "bilgilendirimli
olur" kavramının tartışılmasına yol
açmıştır.
İnsan hakları hukuku konusunda
uzmanlaşmış bir İngiliz tıbbi
antropolog olan Price çocuklara
yönelik sünnet uygulamasının
yasal olmadığını öne sürer.
Doktorların, eğer hastaları çocuksa,
mesleklerinde sadece çocuğa karşı
yükümlü olduklarını vurgular ve
bu düşüncesine destek olarak 1948
tarihli Cenevre DekIarasyonu'nu
.L
gösterir. Deklarasyonda "Bir doktor
birincil olarak hastalarının sağlığını
düşün melidir; ırk, din ve uyruk
gibi unsurların mesleği ile arasına
girmesine izin vermemelidir, aksi
halde tıbbi bilgisini kanunlara karşı
kullanmış olur”denmektedir.
Price, sünnet için, benzer işlerin
kızlara uygulandığında suç
kabul edilmesinin, erkeklere
uygulandığında ise normal
karşılanmasının ayrımcılık olduğunu
öne sürer ve çocuğun doğduğu
cinse, ülkeye ya da aileye bağlı
olarak sünnete karar verilmesinin
kabul edilemez olduğunu vurgular.
Bu yıl,Türkiye'nin de üyeleri
arasında yer aldığı Avrupa Konseyi
Parlamenter Meclisi (AKPM)
tarafından hazırlanan“Çocukların
Fiziksel Bütünlük Hakkı" başlıklı
rapor, sünneti "çocuklara yönelik
insan hakkı ihlali"olarak tanımladı.
Raporda sünnet. "erkek çocukların
fiziksel bütünlüğünün tıbben meşru
olmayan ihlali"olarak tanımlandı.
Üye ülkelerden, çıkartacakları
yasalarla kız çocuklarının sünnet
edilmesini kesinlikle yasaklamaları
istenen raporda, erkek çocuklarının
ise 14 yaşına gelmeden ve rızası
olmadan sünnet edilmelerine karşı
çıkıldı. İlgili rapora Türkiye ve İsrail
devlet yetkililerinden "din ve vicdan
hürriyeti"ne aykırı olduğu yönünde
tepkiler geldi.
Sünnet nedenleri, tıbbi/
tedavi edici, koruyucu!
olarak sıralanır ve
ülkemizde her yıl dini
ve kültürel nedenlerle
binlerce çocuk sünnet
“
edilir. Sünnetin çocuk
- ruh sağlığı üzerinde
ciddi travmatik etkileri
'
karşılık, ülkemizde yapılan
'
çalışmalarda toplumda
' sünnete atfedilen olumlu
anlamlara dikkat çekilerek,
sosyal etmenlerin sünnetin olumsuz
etkilerini azalttığı vurgulanmıştır.
Kaynakça:
l. Türk Psikiyatri Dergisi 20 12,13( i ):
63-70
“Sünnetin Çocuk Ruh Sağlığı Üzerine
Etkisi: Gözden geçirme çalışması”
hrtpM/www.turkpsikiyatricom
"
2.”Erl‹el‹ Sünneti
lıttpJ/tr. wikipedirıorg
3."Türl‹iye'ye göre sünnet 'tı bben
gereksiz'
httpJ/wwwdvıtde
4. "Tartışmalı sünnet raporu AKPMUe
kabul edildi.”
http://www.aa.com.tr
Sfûrcumcisiorı information"
httpM/wwwcircinfaorg
6. "His tory ofCircumcision"
htrpJ/wwwhistoryofcircumcision.net
GÖfLinÜm I í kım ?Ûl 5