You are on page 1of 70

E-book is created by shanyoma

E-book is created by shanyoma

ynmÓPftvif;? tarSmifciG ;f ...


vrf;a[mif;ukd&Sif; vrf;opfcif;...
ÓPfvif;pmtkyf - trSw(f 13)

ykEH ydS jf cif; - yxrtBudr?f 1977-ck? atmufwb


fdk mv

tkyfa& - 3000

tzkH;yef;csD - ay:OD;ouf

E-book is created by shanyoma


bavmuf - xGe;f nTeYf

tzkH;ykHESdyf - pum;0gykEH ydS w


f u
dk f

pmtkycf sKyf - nTen


Yf eT EYf iS ahf rmifrsm;

pmtkyfwefbkd; - 5-usyf

ÓPfvif; ÓPfvif;pmtkyf

OD;cspfatmif«0207-NrJ»vkyt f m;ykEH ydS w


f u
dk ?f trSwf 5? vrf; 100? uefawmfuav;? &efuek f
NrdKUu ykEH ydS íf ? OD;boef;«01360-NrJ»at;at;EG,pf may? 72-od'v d¨ rf;? bma*smf*sDuek ;f ?
a&T*w Hk idk pf mwkud ?f &efuek u
f xkwaf 0onf/
tke;f rIwc
f u
G e
f if; a&m*guif;
rauG; 0if;jrifh
E-book is created by shanyoma

jzefYcsda&;
ÓPfvif;pmtkyfwkduf
trSwf 193? u^1? 33 vrf;? &efuek Nf rdKU/
rmwdum

tkef;rIwfcGuforkdif; &efatmif 1
olYaus;Zl; "r®aCmouOD;armifarmif 2
tkef;rIwfcGuf*,uf OD;av;BuD;OD;wifarmif 4
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif; armiftkef;aomif;(rauG;) 6
pma&;ol\trSm 7
ed'gef; 9

E-book is created by shanyoma


tESyd af wmf? rEÅav;u OD;a&TMuL; 10
OD;bausmf a,mufz avjzwfpOfu 12
ajcwbufqmaeol? aiGuek rf S aumif;w,fxifwm 13
taMumwkdYoabm 15
tkef;rIwfcGufeif;ykHeif;enf; 17
qD;csKda&m*g 18
aoG;wk;d a&m*g? avief;a&m*g 19
ukd,fawGYtkef;rIwfcGufeif;Muolrsm;\ajymjycsufrsm; 20
vlxkatmfoH 28
pmuav;wapmif trSw(f 1) 29
"r®'ge þodjYk yKMu 32
ed*kH; 35
jrefrmh&;dk &m taMumjyifvuFm 44
vuFmt"dygÜ ,f &Si;f vif;az:jycsuf 47
usef;rmrItjzmjzm odaumif;p&m udE&é memaysmufap&m 50
rsufEmS opfrI owdjyK 53
ar;zsm;wavQmuf 0ufjcHayguf 55
aus;Zl;wifygonf 58
tjrwfqkH;vmbf
tma&m*sH y&rH vmbH
usef;rma&;vmbfonf tjrwfqkH;jzpf\/
E-book is created by shanyoma

&efuek Nf rdKU? jrefrmhtm,kaAÁ' odrjf zLaq;odyHÜ


q&mawmfbk&m;tm;
þpmtkyjf zifh ylaZmfuefawmhyg\/
tjrwfqkH;'ge
usef;rma&;twGuf ulnrD o I nf tjrwfq;Hk jzpf\/
usef;rmrItwGuf ZD0w
d 'gejyKjcif;onf tjrwfq;Hk jzpf\/
ZD0w
d 'geonf 'gewumwkw Yd iG f tjrwfq;Hk jzpf\/

E-book is created by shanyoma


&wemjrwfokH;yg;
rdbESpfyg;ESifh
oifq&m jrifq&m Mum;q&mwkt Yd m;
&kad opGm OD;nTwv f suf

rauG;0if;jrifh
E-book is created by shanyoma

tke;f rIwcf u
G ef if;í tvSo&zlaqmif;vsuf&adS om Ekid if aH usmf&yk &f iS rf if;orD;wOD;\avhusifch ef;
E-book is created by shanyoma

uk,
d t
f *FgtcsKd;tqpfvyS ajyjypfatmif tke;f rIwcf u
G u
f kd þodpYk epfwus eif;wwfbv
Ydk o
dk nf/
E-book is created by shanyoma

ajczsm;jzifh b,fnmeif;aeykH
E-book is created by shanyoma

ajcz0g;tv,fxm;í b,fnmeif;aeyk/H
E-book is created by shanyoma

ajzzaemifjh zifh b,fnmeif;aeyk/H


rauG;0if;jrifh

tkef;rIwforkdif;

tkef;rIwf tkef;rIwfeJY
zk;H tkyv f Ydk rEkid /f

E-book is created by shanyoma


jrefEidk if hH rsm;c&kid rf mS
pum;vIdifus,fyGm;/
em;NiD;í tm;BuD;&Gw H ,f
vGet f uRH ajymMuwum;/
,if;uJhodkY xifawG;ydk
pdww f í dk aejim;/
xkt d csdef emzsm;í
bom;BuD; acG,idk /f
tke;f rIwu f kd prf;um eif;awmhrS
csrf;omjcif; awG&Y ykid yf idk /f /
tkef;rIwfaus;Zl; rarhEkdif
uRefo Y nf;qkid f 0ifpaJG ygh/
cyJ vlaygif;rsm;pGm
zsm;emonfhcg
tkef;rIwfeif;í tukefusef;rmrnf
,kpH rf;ygAsm vufawGY trSeu f ,
G ahf v;/ /

&efatmif
12-7-77

1
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

olYaus;Zl;
("r®aCmouOD;armifarmif)

]]uRefawmfw&Ydk ;Hk rSm ]oifb h 0}r*¾Zif; vpOf,yl gw,f/ vGecf w hJ hJ 3-4-vavmuf


E-book is created by shanyoma

u tkef;rIwfcGufaqmif;yg;ygwJhr*¾Zif; b,foliSm;vkdufrdw,f rodbl;/ tJ'g&Sd,if cP


Munfyh g&ap}}[k awmif;qkad rwåm&yfcv H mS olum; &efuek f acRwmpkaqmif;a&;bPfXmecsKyf
rS OD;pde&f ;dk jzpf\/ oltvk&d aSd om 1976-ck? pufwifbmvxkwf oifb h 0r*¾Zif;udk &SmazG
íay;NyD;aemuf pma&;olu ol\qE´ukd odvo dk jzif-h
]]OD;pde&f ;dk u rauG;0if;jrif&h UJ tke;f rIwcf u G ef if; a&m*guif;aqmif;yg;udk zwfcsif
vkdYvm;}}
]]uRefawmf zwfNyD;ygNyD? jzpfEidk , f if tJ'aD qmif;yg;udk ul;,lyEHk ydS Nf yD; a0iSurf;vSr;f
csifvdkYygbJ}}
]]oifhb0r*¾Zif;u apmifa& 6500-ausmf 7000-eD;yg; xkwfa0&wm Armw
jynfv;Hk u rauG;0if;jrif&h UJ tke;f rIwcf u G af qmif;yg;udk zwfMu&rSmygbJ? OD;pde&f ;dk u bmjzpf
vkdY ykdufqHukefcHNyD; ykHESdyfurf;vSrf;csif&wmwkH;}}
]]tke;f rIwcf u G u
f kd uRefawmfrh w d af qGtcsKdU eif;Muwm MumygNyD/ uRefawmf ud, k f
wkdifvJ eif;bl;vkdY tkef;rIwfcGufeif;&wJhtusKd;tmedoifudk odxm;NyD;ygNyD/ odolaz:pm;
rodoal usmfomG ; qko d vdb k aJ ygh/ tck rauG;0if;jrif&h UJ aqmif;yg;ay:xGuv f mawmh rSeu f ef
aMumif; axmufcw H t hJ aeeJaY &m usef;rma&;twGuf enf;aumif;w&yfudk trsm;odapvkd
wJhapwemeJYyg/ jyefYonfxuf ysHUESHYatmif jzefYcsDa0iScsifwmygbJ/ tJ'gOD;armifarmifu
ulnaD qmif&u G af y;Ekid rf ,fq, dk if ukeu f sorQ p&dwu f kd uRefawmfu ay;vSLygr,f}}
]]oifb h 0wku d ef nYJ E§d idI ;f NyD; ar;jref;aqmif&u G af y;yghr,f? 'gayr,fh wcsdeu f a&
aomufa&m*g xMubl;ovkd tckvJ rauG;0if;jrifhaumif;rIaMumifh tkef;rIwfcGufa&m8g
xMujyefNyDvm;vdYk ajymp&m jzpfvmrSmvJ pk;d &ao;w,f}}
]][m 'Dvv dk J r[kwyf gbl;/ uRefawmft h jrif ajym&,if a&aomufwm[m wcsKdU
yk*K¾ v
d af wGtwGuf tEÅ&m,fjzpfEidk w f ,fcifAs? Armhenf;uawmh "mwfav;yg; nDrQatmif
ndz§ v Ykd ydk gw,f/ tmayg"mwf vGeu f aJ eoltzkYd a&rsm;rsm; aomuf,if roifb h ;l ayghcifAsm?
tkef;rIwfcGufeif;wmuawmh aoG;avnd§wJhoabmrkdY vlwkdif;eJYoifhawmfygw,f}}
]]trSeu f awmh tke;f rIwcf u G ef if;wm[m tESyd cf w H o
hJ abm? taMumukid w f o
hJ abm
yJvkdYxifygw,f}}
]][kww f maygh? yku d q f w H jym;rS rukeb f J tESyd q f &mrac:&bJ tanmif;tnmajy
2
rauG;0if;jrifh

NyD; aoG;vrf;avvrf; yGifhwJhenf;ygbJ}}


]]acwfumv aq;ynmenf;eJY ukovkrYd vG,w f ahJ vief;a&m*gwk?Yd aoG;aMumydwf
a&m*gwd?Yk ESv;Hk a&m*gwk?Yd csnfeh aYJ ewJah &m*gwkq Yd w
dk m wu,fwwfuRrf;em;vnfwt hJ aMum
ukid q
f &meJuY o k vkYd oufomaysmufuif;wmawGukd uRefawmfawGb Y ;l Mum;bl;ygw,f/ a&m

E-book is created by shanyoma


*ga0'emqkw d m[mvJ awaZmt&if;cHaMumifh jzpfw,f/ awaZmrSmvJ oDwawaZm OPS
awaZmvkdYESpfrsKd;&SdwJhtaMumif; tbd"r®m"mwfq&mBuD;OD;bkd;rif;a&;wJh&ly0dedpä,ukxkH;
usrf;rSm zwf&bl;ygw,f/ 'Dawmh 'D"mwfESpfyg;rQwatmif aq;0g;rSD0J&kHrQom r[kwfbJ
aoG;aMumavaMum ukid af y;wJo h abm tke;f rIwcf u G ef if;wm[mvJ enf;aumif;w&yfyv J Ydk
qkd&rSmygbJ}}
OD;pde&f ;dk tm; jyefajymMum;,if; ]]tma&m*sH y&rH vmbH}}[k Ak'j¨ rwfpmG a[mMum;
awmfro l nft h wkid ;f r*f-zkvd ef Ad mÁ eftvkiYd mS ur®|mef;w&m; tm;xkwv f o
dk wl tYdk wGuf vkt
d yf
aomt*Fgig;&yf(y"med,*F)wGif trSwf 2-t*Fgjzpfaom tema&m*guif;í rat;vGef;
rylveG ;f tvwfjzpfaom? ur®|mef;pD;jzef;jcif;iSm usef;cHah om? tpmudk aMuapEkid af om
nDrQaom 0rf;rD;ESifhjynfhpkHjcif;[lí usef;rmrI ta&;BuD;ykHudk owdjyKrdvsuf vli,fw
a,mufyif jzpfaomfvnf; trsm;\aumif;usKd;udk vkv d m;a&S;&Iaqmif&u G wf wfonfrh auG;
0if;jrifh\apwemESifholYaus;Zl;um; rao;i,fvSygwum;[k awG;awmrdygownf;/
owå0gtrsm; usef;rmcsrf;omMuygap/
armifarmif

3
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

tkef;rIwfcGuf*,uf
(OD;av;BuD; OD;wifarmif)

]]tke;f rIwcf u G ef if; a&m*guif;}}aqmif;yg;udk oifb h 0r*¾Zif;wGif pma&;olxnfh


E-book is created by shanyoma

oGi;f az:jycJph Ofu tcsufEpS cf u k kd pOf;pm;NyD;rS qk;H jzwfcsufcscJjh cif; jzpfygonf/


rqkH;jzwfrD pOf;pm;&onfhyxrtcsufrSm ]]tkef;rIwfcGufeif;}}aqmif;yg;onf
y&dowftwGuf tusKd;&SEd idk rf nfvm;[líjzpfNyD; 'kw, d tcsufrmS tusKd;r&Sad pOD;awmh t
jypfjzpfEidk rf nfvm;[lí jzpfayonf/
]]tke;f rIwcf u G ef if;}}aqmif;yg;udk zwfMunfah omtcg þrQvG,u f al omavhusifh
cef;jzifh xkrd QcufcaJ oma&m*grsm;udk aysmufuif;apEkid o f nf[k nTe;f jcif;rSm jyKH;csifp&m
jzpfonfreS af omfvnf; rauG;ud0k if;jrifh wifjyyku H aumif;aeonf/ xkjYd yif tke;f rIwcf u G f
eif;&ef enf;ay;oluvnf; rEÅav;vufa0St Y oif;udk tkycf sKyfum &efuek o f vYkd u dk yf gvm
ol OD;bausmfjzpfaeonf/ OD;bausmfum; uG,v f eG o
f t l rsKd;om;acgif;aqmifBuD;q&mBuD;
OD;&mZwf\nDt&if;aywnf;/
OD;bausmfu, kd w f idk uf vnf; usef;rma&;aumif;NyD; zswfvwfaeonfjh yif olvu dk f
jyaom pmay? &ky&f iS Ef iS t hf EkynmavmuwkrYd S tke;f rIwcf u G ef if;aeolrsm;rSmvnf; usef;rm
a&;aumif;vsufyif &Sad eMuonf[k qko d nf/ ,if;tcsufwu Ydk kd axmufvsuf tke;f rIwcf u G f
eif;aqmif;yg;udk r*¾Zif;wGif az:jyjcif;jzifh tusKd;&SEd idk o f nf[k arQmfvifx h m;cJo h nf/
tu,fí arQmfvifo h nfth wkid ;f tusKd;r&So d nfw h idk f tjypfjzpfEidk rf nfvm;[k csdef
qMunfhaomtcgrSmvnf; bmrQtjypfrjzpfEkdif[k tajz&aomaMumifh oifhb0r*¾Zif;ü
az:jyvku d &f jcif;jzpfavonf/
,if;okYd az:jyvku d af om 1976-ck? pufwifbmvrS pwif&u dk cf wfcohJ nft h ek ;f rIwf
cGu*f ,ufonf ESpv f tMumwGif pmtapmif w&mhig;q,frQudk aqmif;yg;&Sirf auG;uk0d if;
jrifvh ufoYkd a&muf&adS pcJo h nf/ xkpd mrsm;ESiw hf uG jrpfBuD;em;? armfvNrdKif? [oFmwponf
wkoYd Ykd vlu, kd w
f idk af &muf&dS ajymMum;oGm;olw\ Ydk ya,m*aMumifh ]]tke;f rIwcf u G ef if; a&m*g
uif;}}pmtkyif ,fjzpfajrmufa&;twGuf ud0k if;jrifh vkyif ef;p&awmhonf/
owif;axmufvnf;jzpf? pma&;q&mvnf; jzpfaom rauG;ukd0if;jrifhum; t
csuftvufrsm; &&Srd nfqydk gu rnfoEl iS rhf qkd awGq Y &Hk ef OD;rav;olwOD;jzpf&m olpY mtkyf
i,ftwGuf tNyD;owfvkyfief;taejzifh &efukefNrdKU odrfjzLq&mawmfbk&m;xH ukd,fwkdif
oGm;a&mufzl;ajrmfcJhavonf/
þwGif vufawGYcHp;aeMu&onfhusef;rmMuHhckdifrI]]tusKd;w&m;}]wnf;[laom
4
rauG;0if;jrifh

ukd,fxnftwGuf]]taMumif;w&m;}}wnf;[laom wwd,aq;ynmOD;acgif;udk q&m


awmfb&k m;u wyfqifay;vku d af wmhonf/ q&mawmfb&k m;u-
]]ajcz0g;tv,fonf ta&;BuD;vS\? ,if;onf aoG;aMumavaMumwkdYqkH&m
]]aoG;aMumblwm&kBH uD;}}jzpf\[kwifpm; ac:a0:xm;onf/ ]]rl;jcif;? arhjcif;? wufjcif;

E-book is created by shanyoma


ponfwjYdk zpfvQif ajcz0g;tv,fukd ememESyd af y;&m\}}[kvnf; nTeMf um;awmfro l nf/
&wemok;H yg;udk rjywfqnf;uyfaom Oygoumvli,fwOD;jzpfí vltrsm;usef;
rma&;twGuf a&S;&Iaom rauG;0if;jrif\ h BudK;yrf;rIw;dk wufatmifjrifygap/
olawmfaumif;"mwf w&m;jrwf vTr;f ywfurÇm wnfapaom0f/

OD;av;BuD; OD;wifarmif

5
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
(aw;xyf)
"mwfav;jzm nDumrQwJh
*DvmeawGrmS
E-book is created by shanyoma

ZD0u tajz&Smw,f
aotcsm r,Gi;f /
ukx;Hk jzifh wjzmodp&mi,f
emVdum tke;f rIwcf uG ef if;/
avief;jzifh aMumufz, G rf vkw
d ,f
aysmufw,fAsKd csufcsif;
ouf&n S pf mG temuif;vkYd
usef;rmjcif; vmbH/
b,fa&m*g 0ifvmyl;apawmh
,SOo
f mbl; aysmufvrd {hf uef/
qD;csKdeJYaoG;wkd; rusefw,f
ab;qkd;&ef[lorQ&,fwkdY
jrLwp r<uif;&avatmif
tvsif;y aoGa&Smif/
orÇ0rif;nDaemifawmif
rsufjrifatmif ukEidk &f UJ av;/
armiftkef;aomif;(rauG;)

6
rauG;0if;jrifh

pma&;ol\trSmpum;

pma&;olonf rauG;wkdif; tm;upm;rSL;OD;wifxG#fESifhtwl &efukefNrdKUatmif


qef; tm;upm;NydKif0if;twGi;f wveD;yg;rQ aexkid cf b hJ ;l ygonf/ xkpd Ofu wkid ;f ESijhf ynf

E-book is created by shanyoma


e,fvufa0Yt S oif;rsm; pkpH n Hk n
D D a&mufcu dk f nwkid ;f olt Y cef; ud,
k of mG ;? uk, d t
hf cef; ol
vm a&mufwwf&m&m axG&mav;yg; ajymMuqkMd u? jiif;MuckMH u,if; wcgwav &ky&f iS t f
aMumif;? tm;upm;taMumif;rsm;omru usef;rma&;taMumif;rsm;vnf; wa,muf\
A[kow k wa,mufukd azmufonfcsMuygonf/
uRefawmfwYdk ESpaf ,mufwnf;om oD;oefaY exkid af om rk;d vkaH vvkH tm;upm;t
aqmufttkBH uD;ajrmufbufwiG &f adS om tcef;uav;xJoYkd nwkid ;f vkv d dk a&mufvmavh&dS
oluawmh rEÅav;vufa0St Y oif;udk tkycf sKyfvmol OD;bausmfjzpfygonf/ OD;av;OD;b
ausmfonf uG,fvGefoltrsKd;om;acgif;aqmifBuD; q&mBuD;OD;&mZwf\nDt&if;jzpfyg
onf/ &kyfcsif;vnf; tifrwef wlygonf/ usef;rma&;vnf; tifrwefaumif;ygonf/
vsifvsifjrefjref zswfzswfvwfvwf &Syd gonf/ OD;av;OD;bausmf\usef;rma&;aumif;ykH
udk pum;pyfrMd uawmh ol tNrJwrf; tke;f rIwcf u G ef if;aMumif; ajymygonf/ tke;f rIwcf u G f
eif;jcif;tusKd;tmedoifrsm;ukdvnf; ajymygonf/
OD;av;OD;bausmfajymjyojzifh tke;f rIwcf u G ef if;Muí usef;rma&;aumif;Muol
rsm;xH vufawGv Y u dk jf yygonf/ pmayavmu? &ky&f iS af vmu? tEkynmavmurS yk*K¾ v d f
rsm;udk awG&Y ygonf/ [kwyf gonf/ tcsKdUjyKH;pdpjd zifh ar;rS ajzonf/ tcsKdUu wdww f w d f
uav; usdwef if;aeMu\/ eif;aeMuolwidk ;f usef;rma&;aumif;í tom;ta&pkpd adk jy
ajy&SdaMuygayonf/
,if;taMumif;rsm;udk oifhb0r*¾Zif;wGif aqmif;yg;wyk'fa&;vkdufrdygonf/
aqmif;yg;ygNyD; ESpv f tMum pma&;olxH pmtapmif w&mhig;q,frQ a&mufvmygawmh\/
0rf;yef;wom vlu, kd wf idk f vma&mufawGq Y í
Hk ajymolvnf; txufr&Hk mG ? jrpfBuD;em;NrdKU
rsm;rSvnf;aumif;? atmufarmfvNrdKif? tdrrf EJ iS ahf jrmif;jr? [oFmwNrdKUrsm;rSvnf;aumif;
&[ef;&Sifvlrsm; yg0ifygonf/
pma&;ol 0rf;ajrmufyw D jd zpfryd g\/ bm0emyGm;rdygonf/ ydí k 0rf;ajrmuf0rf;om
jzpfro
d nfu &efuek Nf rdKU r[mpnfomoemh&yd o f mrS w&m;a[m"r®uxdu anmifueft&Sif
£E´uu]]'umhaqmif;yg;aMumifh usKyfwb Ydk ek ;f BuD;avmurSm tke;f rIwcf u G ef if;MuzkYd a&yef;
pm;aeoAs}}[k rdefYawmfrlonfhtjyif vufawGYprf;oyfeif;Munfhí usef;rma&;aumif;
aMumif; rdeaYf wmfryl gonf/
7
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

xkaYd Mumifh pma&;olonf tke;f rIwcf u G ef if;Muolrsm;xH &yfa0;&yfe;D rusef tyif


yef;cH oGm;a&mufavhvmcJyh gonf/ xkjYd yif odrjf zLq&mawmfb&k m; jyKpka&;om;awmfral om
taMumjyiftwwfynmusrf;rsm;udv k nf; zwf&aI vhvm&ygonf/ tke;f rIwcf u G ef if;ykeH if;
enf; o&kyaf zmfyrHk sm;ESit hf wl te,fe,fu tke;f rIwcf u G ef if;Muí tusKd;xl;jzpf&ykH uk, d f
E-book is created by shanyoma

awGYtawGYtMuKHay;pmrsm;yg waygif;wnf; wpkwnf;wifjyygonf/


]]tma&m*sH y&rH vmbH}} jrwfpGmbk&m;a[mMum;awmfrlonfhtwkdif; usef;rm
jcif;onf vmbfBuD;wyg;jzpfaomaMumifh aiGuek af us;usvnf; rrsm;? u&duxvnf; r
rsm;aom þ]]tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;}}pmtkyfudk rGefjrwfaom apwemjzifh &SmazG
a&;om;wifjy&ygownf;/
tke;f rIwcf uG ef if;jcif;jzifh a&m*gcyif; uif;a0;Muygap/
rauG;0if;jrifh

8
rauG;0if;jrifh

ed'gef;

a&S;a[mif;aq;usrf;BuD;rsm;wGif ]]avonf touf? toufonf av}}[lí


vnf;aumif;? ]]touf&LS onf}}[lívnf;aumif;? avomvQif t"du? avomvQif tkyf

E-book is created by shanyoma


pkacgif;aqmif[k qkcd MhJ uonf/
odyaHÜ q;ynmay:vmaomtcg ]]aoG;onf touf? toufonf aoG;}}]]jzpfrI
ysufrI aoG;tjyK}}]]toufaoG;cJ tNrJraeom}} ]]aoG;qkwfukefNyD}}ponfjzifh aoG;udk
vl\touf&iS &f m wnf&mtwGuf t"duxm;vmMuonf/
uRefawmft h zkYd vlwa,muf touf&iS &f mwGif aoG;vm;? avvm; ra0cGw J wf/
'G[
d jzpfaeonf/ xkaYd Mumifh &efuek Nf rdKU odrjf zLaq;odyq HÜ &mawmfb&k m;BuD;xH 0yfwmG ;c,
awmif;yefar;avQmufaomtcg q&mawmfbk&m;u-
]]avwckxeJ v YJ J c&D;raygufb;l ? aoG;oufoufcsnf; t"duxm;wmvJ rrSeb f ;l ?
aoG;csnf;vIyf&Sm;r&? av&SdrS aoG;vIyf&Sm;vkYd&w,f/ aoG;r&Sdjyef,ifvJ avr&Sdjyefbl;?
]]aoG;vGev f Qif avao? avaovQif aoG;aysmuf}}qkw d mvkyd J aoG;[m avtm;eJNY ydKifae
,if aoG;wk;d qkw d ahJ &m*gjzpfvmrSmbJ/ aoG;eJaY v[m rQrQwwfjzpfae&r,f/ Oyrmajym&
&if ykud v
f ;Hk ? a&? avjynfph rkH S a&[m vk&d ma&mufovkad ygh? aoG;eJaY v[m &yfvrYdk &bl;/ 'g
aMumifh a&S;vlBuD;rsm;u ]aoG;tm; avtm;}&,fvYdk qk&d ;dk pum; &Scd w hJ ,f r[kwv f m;}}[k
rdeaYf wmfr\l /
a&S;tusqk;H yxraq;ynmudv k nf; ypfy,fí rjzpf/ acwfopf'w k ,d aq;ynm
udvk nf; &Iwcf sír&/ yxraq;ynm\[muGuaf ysmhuu G w
f u
Ydk kd jznfí
h 'kw, d aq;ynm\
tm;enf;csuf? aysmhuu G [ f muGuwf u
Ydk v
dk nf; jznf&h ef jzpfonf/
a&S;&kd;aq;ynm\[muGufaysmhuGufrSm a&m*ga&muf&mxuf a&m*ga&muf
aMumif;udo k m t"duxm;uk\/ acwfopf'w k ,d aq;ynmu a&m*ga&mufaMumif;xuf
a&m*ga&muf&mudo k m t"duxm;í ukoaerIwjYdk zpf\/
xkEd pS cf uk kd qufpyfvsuf wwd,aq;ynmudk xlaxmifaeawmfral om yk*K¾ v d t f
ausmfrmS odrjf zLaq;odyq HÜ &mawmfjzpfonf/ q&mawmfb&k m;\t,ltqrSeu f efraI Mumifh
odrjf zLaq;AdrmefBuD; vufawGw YG nfaqmuf atmifjrifaeonf r[kwyf gvm;/
pma&;oltaejzifh owif;orm;yDyD oabmw&m;ESiv hf ufawGcY idk rf mrI rsuf0g;xif
xif prf;oyfawG&Y rdS I ,kMH unfonf/ odrjf zLaq;odyq HÜ &mawmfb&k m; qufvuftrde&Yf o dS nf
udk wifjy&aomf-
]]aoG;eJaY vaMumifh aoG;wk;d ? aoG;wuf? ESv;Hk aoG;&yf? aoG;aMumydw?f aoG;roef?Y
9
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

aoG;aMumrajzmifh ydwq f aYdk ewmaMumifh tqpfa,mif? aygifawmif?h 'acgufcu G tf m;eJ? ajc


vufvyI rf &pwJah &m*gawG jzpfvmrSmbJ/ ykaYd qmifa&;orm;jzpfwhJ avtm;&Sw d ,f/ aoG;vJ
&Sw
d ,fqadk yr,fh ydu
k v
f ;Hk ysufwt
hJ vm; taMumawG taetxm; ykrH rSe, f ifvJ a&m*g&rSm
bJ/ tJ'aD &m*gawGuawmh taMumao? taMumuyf? taMumwuf? taMumydw?f taMum
E-book is created by shanyoma

aygufjzpfvmEkid w
f ,f/ 'gawGukd taMumjyiftwwfynmeJq Y ufpyfvsuf&w dS hJ tke;f rIwcf u
G f
eif;,if aysmufuif;csrf;om&m &w,fqw dk m oHo,jzpfp&m rvkyd gbl;}}[k rdeaYf wmfro l nf/

av ta&;BuD;qkH;
pma&;olonf aoG;ESiahf v taMumwkYd obm0tay: xdr&d ef awmif;yefavQmuf
xm;jyefaomtcg q&mawmfb&k m;u ]]r av;r? cG av;cG}}ta&;tBuD;qk;H ae&mjzpfí
r av;rqko d nfrmS ajcrvufrwkjdY zpfí cG av;cGqo dk nfrmS ,if;ajcrvufrwk\ Yd cGMum;
rsm;jzpfí xkad e&mtm;vk;H avrsm;qk&H mjzpf\/ xkrd w S qifh tqifq h ifh aoG;rsm;avrsm;
ykrH eS o
f mG ;vm&\/ ykrH rSev f Qif a&m*g&\/
txl;ta&;BuD;vSaom ae&mwckrmS um; ajcz0g;tv,fjzpf\/ tm;vk;H aom
aoG;aMumwkq Yd &Hk m aoG;aMumblwm&kBH uD; jzpf\/ rl;jcif;? armjcif;? ajrmjcif;? tqdyo f ifh
jcif;? wufjcif;wkjYd zpfvQif ajcz0g;tv,fukd ememESyd af y;&\/ r av;r? cG av;cGae&m
wku Yd kd ESyd &f m\/ okrYd o S m toufcsrf;om&m &rnf[k rdeaYf wmfr\ l /
xkaYd Mumif-h
]]oD;csif;tp oHaygufu
wD;jcif;tpu pnf;0g;u
ujcif;tp vufajr§mufu
ESyd jf cif;tp ajcaxmufu}}[k qk&d ;dk pum;&Scd o hJ nf r[kwyf gvm;/
]]t&ifvdk vrf;tkv d u
dk ?f trSev
f dk usrf;tkEd u
dI }f }qkod uJo
h Ydk a&S;a&S;yxraq;ynm?
acwfopf'w k , d aq;ynmwkjYd zifh qufpyfawG;ac:vsuf þrnfaom tke;f rIwcf u G ef if;jcif;
onf aoG;tm;avtm; ykrH eS o f mG ;vmvnfywfEidk af paom? vl\usef;rma&;twGuf pdwf
tcs&qk;H jzpfaomaMumifh pdwcf svufcs ,kMH unfpmG eif;Muyguke[ f íl /
_ _ _ _ _ _ _

tESdyfawmf
a&S;u taMumjyiftwwfynm aumif;pGm wwfuRrf;em;vnfolrsm;&SdcJhMuyg
onf/ eif;jcif;ESyd jf cif;jzifh a&m*gb,uif;pifc\
hJ / xkaYd Mumifh uke;f abmifacwf? bk;d awmf
10
rauG;0if;jrifh

rif;w&m;vufxufrt S pjyKí rif;wke;f rif;vufxuftxd ¤if;ynmrsm; xGe;f um;cJo h nf


[k &mZ0iftaxmuftxm;rsm;t& odMu&ygonf/ a&S;bk&ifrsm;u teif;tESdyfuRrf;
usiforl sm;udk ]]tESyd af wmf}}&mxl;rsm;ay;um csD;jr§iahf jr§mufpm;cJMh uonf[k qkyd gonf/
odaYk omf ]]wOD;aumif;ynm ao&Gmyg}}qko d vkd qifyh mG ;ynmay;cJjh cif;rsm; enf;

E-book is created by shanyoma


yg;vSonfaMumif(h wwfuRrf;onfyh nmrsm; vQKdU0Sux f rd cf sef q&mpm; csefcMhJ u[efwyl g\)
wpwp wdraf umyaysmufcyhJ gawmhonf/
NyD;awmh ppfNyD;acwfwiG f eif;Muol ESyd Mf uolrsm;rSm wu,fwwfuRrf;olenf;yg;
vmNyD; ,if;tvkyu f kd bde;f pm;rsm; ae&m,lvmygonf/ tESyd o f nfqo dk nfrmS atmufwef;
pm;tvky[ f k txiftjrifao;vmygonf/ xdaYk Mumifh taMumem;vnforl sm;yg &Sm;vmcJh
Muonf/

rEÅav;u OD;a&TMuL;
ppfNyD;acwfu rEÅav;NrdKUwGif q&m0efO;D a&TMuL;qko d nfyh *k K¾ v
d &f ydS gonf/ aq;uk
o&mwGif emrnfausmfygonf/ OD;a&TMuL;onfomru ¤if;\om;vnf; acwfrDaq;0g;
twwfynmEkdifiHjcm;jyefyif jzpfygonf/ waeY OD;a&TMuL;\ZeD; aexkdifraumif;jzpfyg
awmhonf/ q&m0ef\ZeD;qkad wmh cyfayghaygh aevmcJyh gonf/ wpwpjzifh a&m*g&ifv h m
NyD; tdy&f mxJwiG f Ake;f Ake;f vJygawmhonf/ tazu q&m0ef? om;u q&m0ef? ESpaf ,muf
om; tm;BudK;rmefwuf ukoMuygonf/ odkYaomf OD;a&TMuL;\ZeD; a&m*groufomyg/
aemufq;Hk arhajrmoGm;ygonf/
xkt
d jcif;t&mudk q&m0efO;D a&TMuL;wku d Ef iS whf tdraf usmfu tESyd o f nfq&mBuD;
u od\/ xdaYk Mumifh arhajrmaeoltm; owdjyefvnfatmif vkyaf y;vdak Mumif;udk q&m0ef
OD;a&TMuL;tm; r&Jw&J cGifhawmif;\/ OD;a&TMuL;u cGifhrjyKyg/ EkdifiHjcm;acwfrDaq;0g;
rsm;xuf b,f[mrQ tpGr;f rxuf[k wZGwx f ;dk ,kMH unfaeyg\/
w&ufrS ESpf&ufajrmufaomf OD;a&TMuL;wkdYom;tz vufavQmhvkdufygonf/ t
ESdyfonfq&mBuD;udkvnf; ]]uJ - ESdyfcsifESdyfawmh}}[k cGifhay;ygawmhonf/ OD;a&TMuL;cGifh
jyKonfESifhwNydKifeuf tESdyfonfq&mBuD;onf q&m0efOD;a&TMuL;\ZeD; ajcovkH;om;
rsm;udv k nf;aumif;? ajcrsufp?d ajczaemif?h ajcz0g;rsm;udv k nf;aumif; y,fy,fe,fe,f
ESyd yf gawmh\/ tESyd qf &mBuD;\vufarmif;ESiw hf uk, d vf ;Hk acR;oD;acR;aygufrsm; atmuf
odkY waygufaygufusygawmhonf/
wem&DeD;yg;rQ Mumaomtcg q&m0efOD;a&TMuL;\ZeD; arh&mu vGefYvl;vmyg
onf/ rsufpu d dk tm;,lziG \ hf / a&awmif;awmhonf/ q&m0efO;D a&TMuL;wko Yd m;tz 0rf;
11
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

ajrmuf0rf;om jzpfMuonfrmS qkzd , G rf &S/d


vl\taMumwku Yd kd ESyd jf cif; (0g) jyKjyifay;jcif; arhajrmaeolawmifrS owdvnf
touf&iS Ef idk yf gvm;[k rSwrf wS &f & owdxm;vku d o
f ul awmh ,if;jzpf&yfv;Hk pkjH rifvu
dk &f ol
uG,fvGefol trsKd;om;acgif;aqmifBuD; q&mBuD;OD;&mZwf\nDt&if; rEÅav;u OD;b
E-book is created by shanyoma

ausmfyif jzpfygonf/

OD;bausmf
OD;bausmfonf rEÅav;Zmwdjzpfygonf/ ,cktouf(65)ESpf
&Syd gNyD/ yifpiftNidr;f pm;jzpfygonf/ OD;bausmfonf rEÅav;
wkid ;f jynfo&Yl w J yfz&YJG ;Hk wGif &k;H tkypf ma&;BuD;tjzpf trIxrf;cJh
oljzpfygonf/ OD;bausmfonf vGecf ahJ om 12-ESpaf vmufu
avjzwfjcif;cHc&hJ onf/ xkaYd Mumifh &Jrif;BuD;xH (xkpd Ofu &Jrif;
BuD;[kac:onf) rdrad vjzwfojzifh cGiihf g;&ufrQ ay;yg&ef cGihf
pma&;wifvkduf\/
eHeuf 10-em&D cGiphf mwifvu dk Nf yD; naeapmif;aomtcg &k;H rSvyk af z:ukid zf ufrsm;
ESi&hf t
J &m&Srd sm; a&mufvmygonf/ ema&;udpq ö adk wmh &Jrif;BuD;vnf; a&mufvmygonf/
&Jrif;BuD;u ]]OD;bausmf? cifAsm; ud, k w f jcrf; avjzwfwm ayghaygh vkyrf aeeJ?Y
cGiihf g;&ufev YJ J rjzpfygbl;}}[k ajymawmh OD;bausmfu ]]jzpfygw,f? uRefawmha&m*g ig;
&uf&, dS if oufomrSmyg}}
]][kw&f UJ vm;Asm? cifAsm; a0'em avjzwfwmaem}}[k ajymaomfvnf; OD;bausmf
uawmh vufig;acsmif;om axmifjyawmif;qkv d u dk yf gonf/ OD;bausmf\vuf0v J ufqyk f
r&? vIyrf &yg/ ,mvufom vIy&f qky&f \/ (avjzwfc&H olrsm;onf 0Jbufavjzwfc&H u
pum;ajymEkid Nf yD; ,mbufjzpfu pum;rajymEkid [ f k tawGt Y MuKHrsm;t& odygonf/)
OD;bausmfonf avjzwfcHae&aomfvnf; tjyKH;rysufyg/ pkd;&GHUjcif;? xdwfvefY
jcif; trlt&mrjy/ tb,fhaMumifhqkdaomf OD;bausmfwGif tm;udk;tm;xm; aq;pGrf;
aumif;wvuf &Sad eygonf/ xkad q;um; tke;f rIwcf u G f eif;jcif;aywnf;/
OD;bausmf\a,mufz avjzwfc&H ygonf/ xkpd Ofu OD;bausmfu taumif;qk;H
q&m0efrsm;ukd jyoay;\/ trsKd;rsKd;aom aq;0g;rsm;udk &SmMuHuo k apygonf/ odaYk omf
a&m*g roufomyg/
waeY uHaumif;axmufrojzifh tESdyfonf tzkd;BuD;wa,mufESifhawGY&ygawmh
onf/ xkt d zk;d BuD;udk omreftESyd o f nf[o k m odonf/ tESyd o f nftzk;d BuD;u aoG;aMum
12
rauG;0if;jrifh

avaMumrsm; prf;oyfNyD;-
]]uJu, G f...bmrS axGaxGx;l xl; vkyrf aeygeJaY wmh? bmaq;awGrv S J pm;rae
ygeJaY wmh? tke;f rIwcf u G o f m eif;awmh}}qkad vawmh\/
tke;f rIwcf u G ef if;ykeH if;enf;rsm; csufcsif; jyovku d o f nf/ OD;bausmf\a,mufz

E-book is created by shanyoma


rSm avjzwfxm;ojzifh rdrb d mom rwfwyfr&yfEidk yf g/ xkaYd Mumifh tke;f rIwcf u G ef if;aomtcg
ab;vlEpS af ,mufu wG&J ayonf/ ,kMH unfr?I ZG&J rdS aI Mumifh qk&d ygrnf/ OD;bausmf\a,muf
zonf ESpfvtwGif; oufomaysmufuif;oGm;ygonf/
,if;jzpf&yfukd rsufjrifu, kd af wGo Y &d olvnf; OD;bausmfyif jzpfygonf/ xkaYd Mumifh
OD;bausmfu, kd w
f idk af vjzwfjcif;cH&aomtcg wkev f yI rf I r&Sjd cif;rSm xkaYd Mumifjh zpfygonf/
OD;bausmfonf rdwaf qGo*F[aygoljzpfygonf/ ol aeraumif;jzpfaeaomt
cg vmorQvlawG {nfch , H if; tke;f rIwcf u G f wGiwf iG ef if;ygawmhonf/ OD;bausmf\taygif;
toif;rsm;u uefu Y u G Mf uonf/ jyKH;MuaxhMuonf/ aiGaMu;wwfEidk yf gvsufEiS w hf jym;w
csyfrQ rukeaf om tvkyv f yk &f ygrkvYd m;/ t*Fvyd af q;0g;aumif;rsm; &Syd gvsuf pm;ygawmh
vm;[k tjypfwifMuonf/ OD;bausmfu bmrQjyefrajym/ jyKH;íom aeygonf/
ig;&ufrQ tke;f rIwcf u G ef if;vku d af omtcg OD;bausmf &k;H wufEidk af wmh\/ &Jrif;
BuD;vnf; tHMh ooGm;onf/ odaYk omf OD;bausmf\vufrmS ajr§mufír&/ qkyí f r&ao;acs/
&Jrif;BuD;u ]]cifAsm; - tkef;rIwfcGufenf; rqkd;bl;As? 'gayr,fh ck&Sif;&Sif; aysmufao;
wm r[kwaf wmh cGix hf yf,t l ;Hk Asm}}[k ajymum cGiq hf ,fih g;&uf xyfay;vku d af wmh\/
OD;bausmfonf xkdq,fhig;&uftwGif; tkef;rIwfcGufudk tm;BudK;rmefwuf eif;
ygawmhonf/ w&ufNyD;w&uf odoo d mom oufomvmNyD; vufarmif;ajr§mufEidk v f m\/
vufo;D vnf; aumif;aumif;qkyEf idk v f monf/ aemufq;Hk ü &ufaygif;ESpq f ,ftMum vl
aumif;yuwd jzpfomG ;\/
xdkYaemufrSpí OD;bausmfonf avjzwfcH&olrsm;udk tkef;rIwfcGufeif;&ef wGif
wGiw f u
dk w
f eG ;f avawmhonf/ wcgw&H tke;f rIwcf u G u f kd &SmMuHNyD; teif;ckid ;f avawmhonf/

ajcwbufqmaeol
OD;bausmfonf yifukd,fu pdwf&if;aumif;&Sdolvnf; jzpf? rEÅav;trsKd;om;
ausmif;xGuvf nf; jzpfaomaMumifh jrefrmrIukd tm;ay;onf/ trsKd;om;pdwv f nf; jyif;
xefonf/ wrsKd;om;vk;H usef;usef;rmrm jzpfapcsifol jzpfygonf/ oGm;av&m a&mufav
&mwGif t,kwftvwf tjrwfra&G; av;av;pm;pm; olodxm;orQ usef;rma&;enf;
aumif;rsm;udk azmufonfcs ajymavh&ydS gonf/
13
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

pma&;olonf tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;pmtkyfa&;om;xkwfa0a&;twGuf


rauG;rS rEÅav;NrdKUodkY ckepfacgufrQ OD;av;OD;bausmfxH oGm;cJhygonf/ aocsmusepGm
rSwo f m;&ygonf/ OD;av;OD;bausmf ajymjyonfrmS -
]]usKyf - vGecf w
hJ q hJ ,fEpS af vmufu &efuek af &mufw,f/ &efuek v f [mjyifaps;rSm
E-book is created by shanyoma

&mbmzdeyfqkdifzGifhaewJhw&kwftzkd;BuD;wa,muf awGY&w,f/ oem;p&mygAsm/ olYcrsm


wjcrf;avief;qGNJ yD; ud, k w f jcrf; wkew f ek ,
f if,if jzpfaew,f/ oGm;wJt h cg ajcwzuf '
&Gww f udk q
f JG oGm;ae&w,f/ wkww f acsmif;eJaY ygh? 'geJY usKyfu tke;f rIwcf u
G ef if;zkYd ajymawmh
em;rvnf&Smbl;/ teD;tem;rSm&SdwJhtkef;xrif;csufwJhqkdifawGqD tkef;rIwfcGufESpfvkH;udk
awmif;NyD; vufawGeY if;jyvku d wf ,f/ w&kwBf uD;u awmfawmfoabmusoGm;oAs? eif;o
AsKdU? wESpaf vmuftMum aemufwacguf &efuek af &muf usKyfawmif tHMh ooGm;w,fAsKdU?
taumif;yuwdAsKdU? wu,fu h dk taumif;jzpfomG ;wm? usKyfajymwJeh nf;twkid ;f ckepfv
ausmfausmf eif;vku d w
f m tckvu dk kd jzpfa&mwJAh sm? a&TomG ;w0if;0if;eJY 0rf;omvGe;f ? aus;
Zl;wif&mS vGe;f vkdY auR;vku d af rG;vku d w f mvJ tvGeb f ?J usKyfvJ 0rf;omwmayghAsm}}

aiGuek rf S aumif;w,fxifwm
]]usKyfuawmh b,fae&m a&mufa&muf uk, d wf jcrf;ao? avief;a&m*gjzpfaeol?
ajcwzufqmNyD; aumif;aumif;vrf;ravQmufEidk o f al wG awG, Y if tke;f rIwcf uG ef if;zkaYd jym
wmbJ/ wcsKdUvJ ,k, H MHk unfMunfeYJ vufcw H ,f/ wcsKdUusawmhvJ r,kMH ubl;As? r,kw H mu
vJ usKyfay;wJeh nf;u vG,v f eG ;f oud;k ? wcsKdUu aiGuek rf ?S aiGrsm;rsm; ukerf S aumif;w,f
xifwm/ aysmufvrd rhf ,fxifMuwmud;k / 'gawG usKyfwAYdk rmawG tpGrJ aysmufao;bl;/ t
rSeu f awmh oleY nf;eJoY l aiGwjym;wcsyfrS rukeb f J aysmufwehJ nf;yg/ Oyrmajym&,if aomh
cavmufwckukd olaY omwHeo YJ l rcwfbJ a&TaomhweH cYJ wfAs? r&bl;/ tJ...olaY omheo YJ l
cwfawmh tH0ifciG u f s a'gufueJ yGiv hf mrSmbJ/ 'DoabmyJAs? tke;f rIwcf u G ef if;wJth cgrSm
ZG&J zdS Ydk ta&;BuD;ygw,f/ wcgESpcf g eif;&keH aYJ ysmufvJ raysmufb;l vkYd tm;ravQmhoifyh gbl;?
eif;prf;yg? pdwf&Snfvuf&Snfxm; eif;prf;yg? aysmuf&ygaphr,f/ oGwfcsmyg'? avief;?
aoG;wk;d ? qD;csKd? acgif;uku d ?f Zufav; tukeaf ysmuf? pma&;q&mawG nt,f'w D mawG?
tpk;d &0efxrf;awG tvkyw f ukyu f yk f vkyaf e&vkYd cg;BuD;awmih?f ZufBuD;av;aewmavmuf
rsm; ckeif; ckaysmufap&r,fAsm}}[k tm;yg;w& ajymjyygawmh\/
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

14
rauG;0if;jrifh

taMumwkYd oabm
tke;f rIwcf u
G ef if; eif;jcif;onf ud,
k cf E¨m&St
d aMumrsm;ukd xdaprdapygonf/ t
aMum\oabmudk jrefrmhtm,kaAÁ'aq;ody(HÜ odrjf zL)q&mawmft&Sief m*oderf [max&f
u jrefrmhtaMumjyifusrf;wGif atmufygtwkid ;f a&;om;az:jyxm;onf/

E-book is created by shanyoma


taMumjyifq&m\pGrf;&nf
az:jyyg a&m*ga&muf&m cE¨mud, k Bf uD;wGif tkypf o
k ;Hk vDteuf taMumonf y"me
tusqk;H jzpfonf/ tylonf;ajc xkwv f yk of rQ "mwfrvwku Yd kd avonf ykrH eS af e&mokaYd &muf
atmif ykaYd qmif&\/ ykaYd qmiforQudk ovdyaf c: tap;"mwfonf aygif;pkay;&\/ odjYk zpf
í taMumonf onf;ajc av ovdyw f nf;[laom a'gook;H yg;wk\ Yd oGm;&m vrf;aMumif;
jzpfojzifh tzk;d wef "mwfBuD;rsm;oGm;&mvnf; taMumyifjzpf\/ tnpftaMu;rvrsm;
ae&mwum ykrH eS w f nf&&dS efEiS t
hf jyiftyokYd xGu&f efvnf; taMumonf y"mejzpf\/
Ä Ä Ä Ä Ä

taMumjyiftwwford jI zifh q&myifah c:jcif;rapmifah om? q&mxHoYkd tukpm;cH


&ef tcsderf apmifah om? tqdyx f uf vsifjrefaomESv;Hk a&m*gudk tjrefq;Hk u,fwifEikd &f ef
trSeu f efq;Hk aomenf;vrf;onf az:jyyg taMumjyif twwfrw S yg; r&Sad cs/ qkv
d o
dk nf
rSm aocgeD;aom a&m*gukyd ifvQif taMumjyiftwwfynmonf umuG,Ef idk o f nf[k az:
jyvkd&if;jzpfonf/
qD;csKyf? "mwfcsKyf? avcsKyf? aoG;csKyf? tylcsKyf? csKyfBuD;ig;csKyfEiS yhf wfoufí
xkd;jcif;? atmifhjcif;? acgif;ukdufvmjcif;? acgif;xkd;jcif;? ZufaMumwufjcif;? vufjyif
atmifjcif?h eHab;ESpb f ufatmifjh cif; ponft h m*EÅKua&m*gjzpf&mü a&m*ga&mufaMumif;
t&yf&yfwu Ydk kd EIid ;f qí ESyd u f iG ;f ESyd u
f u
G w f üYdk tcsufusus jyKjyifay;oGm;jcif;jzifh wcP
csif; aumif;oGm;Ekid \ f /
avjzwfjcif;? &GUJ jcif;? apmif;jcif;? wjcrf;aojcif;? csnfjh cif;? apmif;aejcif;? uke;f
aejcif;? aumhvefaejcif;paom rsm;aomtm;jzifh avrsKd;&Spq f ,fwiG f tusKH;0ifonfeh m
wm&Snaf &m*gwku Yd vkd nf; a&m*gtajctaeESiEhf ydS u f iG ;f ESyd u
f u
G wf u
Ydk Mkd unfí
h jyKjyifay;jcif;
jzifh aysmufuif;Ekid \ f /
wufjcif;? tqdyo f ifjh cif;? aoG;wk;d jcif;? armjcif;? touf&rI 0jcif;paom vwf
wavmta&;BuD;onfah &m*gwku Yd kd awG&Y müvnf; aq;xufyif vsifjrefpmG ukpm;umuG,f
Ekid \
f / ,if;uJo h Ydk a&m*gok;H rsKd;vk;H ESio hf ufqidk af eojzifh taMumjyiftwwfynmukd pepf
15
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

wus wwfajrmufxm;&ef toufu,fwif&iS f orm;wql jzpfvo


dk w
l idk ;f vkt
d yfayonf/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

txufygtwkid ;f odrjf zLq&mawmfb&k m;u jrefrmhtaMumjyiftwwfynmusrf;


E-book is created by shanyoma

wGif rdeq Yf x dk m;ygonf/ pma&;oltaejzifh þuJo h Ykd aumufEw


k af z:jywifjy&jcif;rSm t
aMumonf vlcY E¨mud, k w
f iG f ta&;ygt&ma&mufaMumif; xif&mS ;apvkad omaMumifh jzpfyg
onf/
taMumukd eif;jcif;? ESyd jf cif;? jyKjyifjcif;onf pma&;olavhvmwifjyaom tke;f
rIwcf uG ef if;jcif;\ajcz0g;? ajczaemif?h ajczsm;wkEYd ydS jf cif;jzifh wpdww f a'oyg0ifwn l aD e
ygonf/
tkef;rIwfcGufeif;jcif;onf rnfonfhumv rnfolu pwifcJhonf[k orkdif;t
axmuftxm;rsm; rawG&Y yg/ odaYk omf pma&;olonf rEÅav;? &efuek ?f awmifBuD;? yif;w
,? vm;&I;d ? atmufbufarmfvNrdKif? usKdux f ?kd oxk?H bm;tH? jrefatmif? [oFmw? ajrmif;
jr? tdrrf EJ iS o hf m,m0wDNrdKUrsm;txd NrdKUaygif;w'gZifausmf? vlaygif;ig;&mwkEYd iS ahf wGq Y v Hk suf
tke;f rIwcf u G ef if;Muolrsm;tm; ar;jref;rSwo f m;ygonf/ tcsKdU"mwfyEHk iS rhf w S w f rf;wifí
tcsKdUtoHoGif;BudK;acGESifhyif rSwfwrf;wifcJhyg\/
xko d aYkd vhvmqnf;yl; okawoejyKMu&mwGif ]]'Denf; tazu ajymcJw h mbJ}}? ]]t
zk;d u ajymwmbJ}}? ]]rdwaf qGwa,mufu ajymwmbJ}}xkrd Qom od&ygonf/ rnforl nf0g
u pwifwx D iG o f nf[k rod&yg/ xkaYd Mumifh rdbrJ]h ]enf;uav;wck}}[kom rSw, f Ml uyguke/f
a&S;acwf eef;wGi;f ok;H taMumynmrsm;rSm onfbufacwf jrefrmtm,kaAÁ'aq;
odyÜHokH;vufawGYtaMumynmwkdYudk avhvmwwfuRrf; em;vnfxm;ygu-
]]aq;rSm taiGY-vufrSmtawGY}}
]]aq;q,fcGuf-vufwcsuf}}
qkdouJhodkY twkdif;xuftvGef aumif;vSygacsrnf/
odaYk omf ,if;twwfynmonf cufceJ ufeo J nfuwzk?H rdrwd Ydk ud,
k af &;ud, k w f m
tvkyt f ukid t f rsm;aMumifh rvku d pf m; ravhvmEkid Mf uaom &[ef;&Siv f rl sm; usef;rma&;
twGuf aq;wcGujf zpfaom þtke;f rIwcf u G ef if; a&m*guif;pmtkyif ,fukd vufawGu Y ,kd f
awGrY sm;rS pmawGt Y jzpfoYkd wifjyvku d &f ayownf;/

00000000000000000

16
rauG;0if;jrifh

tkef;rIwfcGufeif;ykHenf;enf;
tke;f rIwcf u G ef if;&efrmS u&dux rrsm;yg/ tke;f rIwcf u G Ef pS v
f ;Hk &Smyg/ wvufrcefY
txl&o dS nf(h tvsm;ESpaf y? teH waycef&Y )dS ysOf;jym;wcsyfay:wGif *keef t D wd cf if;&ygrnf/
*kefeDtdwfay:rSm tkef;rIwfcGufESpfckarSmufyg/ wzufESifhwzuf tuGmta0;udk rdrdajc

E-book is created by shanyoma


axmuf eif;aumif;&kHxm;&ygrnf/ tESDarSmufxm;aom tkef;rIwfcGufay:okdY vlu ajc
axmufjzifh wufí b,fnm eif;&ef jzpfygonf/ rdru d ,dk w f idk f rwfwyf&yfí reif;Ekid o f ul dk
ab;rS vltultnDjzifh eif;&efjzpfygonf/
yxrajcz0g;tv,fjzifh eif;yg? eif;,if; eif;,if; oabmodvmygvdrrhf nf/ xkYd
aemuf ajzzaemifjh zifv h nf;aumif;? ajczsm;wkjdY zifv h nf;aumif; xko d eYkd if;&mwGif ajczsm;
udk axmufí wzefatmufoYkd ukyí f rdrt d aMum rdrv d o dk vkd eif;&ef jzpfygonf/
pma&;olxHodkY r&Sif;vif;Muolrsm;u ar;Muygonf/ ,if;tar;rsm;udk wcg
wnf; az:jyvku d yf gonf/(ar;jref;Muolrsm;\trnf? ae&yfvyd pf mrsm;udk taMumif;rxl;
í raz:jyawmhyg/)
ar;/ /ysOfjym;rcif;bJ tke;f rIwcf u G cf snf; Murf;jyifay:rSm arSmufNyD;eif;,ifaum rjzpf
bl;vm;/
ajz/ /jzpfygw,f/ ysOfjym;cif;apcsifwmu tke;f rIwcf u G f tay: jrifv h mygw,f/ jrifh
vmawmh ajcz0g; &Snv f sm;olrsm; eif;tm;? ukyt f m; aumif;wmaMumifh jzpfyg
w,f/ cyfjrifjh rifu h av;qkad wmh ajcz0g;udk trsKd;rsKd; vdrzf ,fNyD; eif;vk&Yd wmaygh/
ar;/ /*keef t D w d cf if; eif;&wmu bmaMumifyh gvJ/
ajz/ /tke;f rIwcf u G u f trm? Murf;jyifu trmqkad wmh eif;wJyh *k K¾ v d f rawmfvYdk ajcacsmf
vufacsmf rjzpfatmifvyYdk g/
ar;/ /tkef;rIwfcGufudk rsufuGif;bufu eif;oifhygovm;/
ajz/ /reif;oifyh g? rsufuiG ;f bufu &SrmS pk;d &ygw,f/ zifbufu eif;&efjzpfygw,f/
ar;/ /wu,fvYdk tke;f rIwcf u G ef if;wJth cg ajcaxmufemvm,if b,fEh , S vf yk &f rvJ/
ajz/ /t0wf ckeif;yg/
ar;/ /eif;wJyh *k K¾ v d u f tifrwef0NyD; tav;csdef odyrf sm;aeygw,f? eif;wJt h cg ajc
axmufoyd ef mygw,f/ tJ'g b,fvekd if;oifyh govJ/
ajz/ /[kwu f ?hJ tav;tm;eJY emrSmygbJ? eif;r,fh ae&mrSm vufwef; wckvyk Nf yD; [D;
av;cked if;,if jzpfygw,f? cHomatmif ud, k af zmhwef azmheif;aygh/
ar;/ /tke;f rIwcf u G q f adk wmh we*FaEGejH zpfygw,f? wcsKdUwe*FaEGom;orD;awG uk, d ehf H
ukd reif;csifoal wG &Syd gw,f/ tJ'g wjcm;opfom;bkwckck vkyef if;,ifaum r
17
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

jzpfbl;vm;/
ajz/ /jzpfawmhjzpfygw,f/ tke;f rIwcf u G af vmuf raumif;ygbl;/ Oyrmajym&,if vuf
orm;q&mwa,muf[m oH&u dk vf wdk ,fqydk gpk/Yd oHudk eD;&m "m;aESmifeh v
YJ J &ku
d v f Ydk
&ygw,f/ ausmufcw J vk;H eJaY umufx&k u dk ,
f ifvJ jzpfwmygbJ? 'gayr,fh oHu&dk u dk f
E-book is created by shanyoma

wJah e&mrSm wle&YJ u


dk wf mavmuf aumif;rGew f m wjcm;r&Syd gbl;/
ar;/ /tke;f rIwcf u
G f wBudref if;,if b,favmufMumMum eif;oifyh govJ/
ajz/ /teJq;Hk rdepfo;Hk q,favmufawmh eif;oifyh gw,f? taumif;qk;H uawmh av;
q,fhig;rdepfavmuftxdaygh/
ar;/ /waeY b,fEBS udref if;&ygrvJ/
ajz/ /eHeufwBudr?f ntdy&f m0ifwBudraf ygh? 'gaMumifh waeY ESpBf udref if;yg/
ar;/ /tke;f rIwcf uG f eif;NyD;,if a&csKd;vkjYd zpfygovm;/
ajz/ /a&rcsKd;&yg? ajcaxmufuydk if a&raq;rdzYdk txl;owdxm;&ygr,f/

qD;csKda&m*g
ar;/ /qD;csKda&m*g &So d al wG eif;,ifaum aysmufyghrvm;/
ajz/ /aysmufygw,f? rSerf eS o f meif;yg? eHeufwBudr?f ntdy&f m0if wBudrf eif;yg/ ESpv f
okH;vtwGif; aysmuf&ygaphr,f/
ar;/ /tkef;rIwfcGufeif;wJhtcg a&Smif&r,fhtpm;tpmawG &Sdygovm;/
ajz/ /rdrw d aYkd &m*gtvku d f yifu, kd u
f a&Smifxm;wJt h pm;tpmawG? orm;awmfrsm;u
nTeMf um;xm;wmawG &SMd urSmygbJ? tJ't D wkid ;f usifo
h ;Hk yg? tke;f rIwcf u
G f eif;wm
aMumifah wmh a&Smif&r,ft h pm;tpm r&Syd g? owdxm;&rSmu tke;f rIwcf u G ef if;NyD;
a&rcsKd;rdapzkdYygbJ/
ar;/ /tke;f rIwcf u G ef if;NyDvYdk b,fEpS ef m&DMumrS a&csKd;oifyh govJ/
ajz/ /ig;em&DavmufMumrS a&csKd;oifyh gw,f/
ar;/ /a&csKd;NyD;NyD;csif; tkef;rIwfcGuf eif;oifhygovm;/
ajz/ /eif;oifyh gw,f? taumif;qk;H ygbJ? uRefawmfwYdk teif;tESyd cf o H vkad ygh/
ar;/ /avjzwfc&H wm ok;H ESpaf vmuf MumoGm;ygNyD? ckrS tke;f rIwcf u G ef if;jcif;eJu Y o
k rI
jyK,ifaum a&m*gaysmufEidk yf ghrvm;/
ajz/ /a&m*gMum Mumovkad ygh? a&m*gEk Ekovkyd gbJ/ tke;f rIwcf u G uf bkd J ususee ,kH
,kMH unfMunf av;av;pm;pm; eif;yg? aysmuf&ygaphr,f/ 'Dvedk YJ aysmufuif;Mu
olawG uk, d af wGaY wG trsm;BuD;yg/
18
rauG;0if;jrifh

aoG;wkd;a&m*g
ar;/ /aoG;wkd;a&m*gudkaum tkef;rIwfcGufeif;&kHeJYaysmufyghrvm;/
ajz/ /aysmufygw,f? vlrmS toufBuD;vm,if avtm; eJvmygw,f/ tke;f rIwcf u G f
eif;wm[m avoefvmygw,f/ aoG;[m aveJY oGm;vm vnfywfaewmrdYk av

E-book is created by shanyoma


tm;eJvm,if wufr, d if rqif;wJh oabmyg? tke;f rIwcf u
G f eif;wke;f rSmudk av
tm;aumif;vmNyD; avvnfonftxd jzpfygw,f? uk, d wf idk ef if;Munf,
h if uk,d f
awGYod&rSmyg/
ar;/ /'l;a&mifaeygw,f? 'l;a&mifwmaum aysmufyghrvm;/
ajz/ /aysmufygw,f? eif;yg? w&uf eif;wmavmuf? ESp&f ufeif;wmavmufeaYJ wmh r
[kwbf ;l ? rSerf eS ef if;&ygr,f/

avief;a&m*g
ar;/ /avief;a&m*gaum aysmufyghrvm;/
ajz/ /aysmufygw,f? trSeu f awmh vlrmS yx0De0YJ ga,m"mwfaMumifh acgif;uku d ?f Zuf
av;? ZufaMumwuf? cg;em? ajcaxmufuu dk ?f aygifuu kd af vmufpNyD; wpwp
a&m*g[m BuD;xGm;vmwmyg? qD;csKd? aoG;wk;d ? avief;qdw k ahJ &m*gawG[m ckeu
ajymwJZh ufaMumwuf? cg;udu k ?f cg;emawGu pwifay:aygufBuD;xGm;vmwJah &m
*gawGyg? 'gawGaysmufuif;Ekid af Mumif; tmrcHygw,f/
ar;/ /ckwidk ;f qk, d if cifAsm;[mu vG,v f eG ;f vScsnfvh m;/
ajz/ /[kwu f ?hJ vG,yf gw,f? jzpfay:vmwJt h aMumif;&if;awG Nidr;f atmifvyk w f uhJ o
k
enf;jzpfygw,f/ ckeif; rMunf&h ao;vkYd r,kMH unfygeJt Y ;Hk ? eif;MunfNh yD;rS ud, k af wGY
MuKHrS ,kMH unfvufcyH g? awmif;yefcsifwmu eif;jzpfatmifawmh eif;Munfyh gtk;H /
ar;/ /tke;f rIwcf u G ef if;vkYd avief;a&m*g? qD;csKda&m*g? aoG;wk;d a&m*g? oGucf smyg'vkYd
ac:wJah vjzwfa&m*gawG aysmufuif;MuolawG &Syd govm;? &Syd gu trnfae&yf
vdypf m tjynft h pkH az:jyay;yg/
ajz/ /[kwu f chJ ifAsm? rdwaf qGvb dk J tpu r,kMH ubl;? uk, d af wGv Y ufawGY eif;MunfNh yD;rS
aysmufuif;MuaMumif; yk*K¾ v d af wG&UJ trnfpm&if; ae&yfvyd pf meJw Y uG 'Dpmtky&f UJ
aemufyikd ;f pmrsufEmS awGrmS az:jyxm;ygw,fcifAsm;/

0000000000000

19
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

ukd,fawGYtkef;rIwfcGufeif;Muonfhyk*¾Kdvfrsm;\ajymjycsufrsm;
anmifueft&Sif£E´u

pma&;olwYdk rauG;NrdKUodYk &efuek Nf rdKU r[mpnf omoemh&yd o f mrS w&m;a[m"r®


E-book is created by shanyoma

uxdu(pma&;q&m)anmifueft&Si£ f E´u <ua&mufvmygonf/ xkad eYum; rSwrf w S &f &


(16-1-77)aeYjzpfygw,f/ rauG;NrdKUrS 'um 'umrrsm;u tkwt f w
k uf sufusuf MunfnKd
zl;ajrmfMuNyD; rauG;NrdKU "r®m&kw H iG f w&m;yGJ ok;H nwkid f a[mawmfryl gonf/ 'kw, d na&muf
aomtcg anmifueft&Si£ f E´u u-
]]rauG;0if;jrifu h kd odovm;}}[k tem;rS 'umwa,mufudk ar;\/
]]rSefyg? odygw,fbk&m;}}
]]at;...od,if oGm;ac:acs}}[k rdeaYf wmfro l jzifh pma&;olukd vma&mufac:
ygawmhonf/ pma&;olonf anmifueft&Si£ f E´u oDwif;ok;H &m "r®m&ko H Ydk vku
d o
f mG ;cJyh g
onf/ anmifueft&Sif£E´uESifh,cifu oduRrf;bl;jcif;r&Sdyg/ t&Sif£E´u a&;onfh
]]tnmwcGif w&m;a[mxGupf Ofu}}paomaqmif;yg;rsm;udk zwf&ojzifh pmorm;ayo
rm;q&mawmf[o k m odxm;ygonf/ yk*K¾ v d cf sif; r&if;ES;D cJb
h ;l yg/
,ckrS q&mawmfukd 0wfjyKzl;ajrmfvu dk af omtcg-
]]'umukd0if;jrifh a&;vkdufwJhtkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;aqmif;yg;aMumifh OD;
Zif;wkYd bke;f BuD;avmurSmawmh tke;f rIwcf u G cf snf;eif;aeMuNyD? aumif;ygw,f? 'g[m yx
0DaMumrdwmbJ? OD;Zif;vJ eif;w,f? 'gaMumifh tanmif;tuku d uf if;NyD; teif;tESyd v f ;Hk 0
rcH&awmhb;l }}[k anmifueft&Si£ f E´uu 'k;d 'k;d a'gufa'guf rdeaYf wmfryl gonf/
anmifueft&Si£ f E´uESit hf wlygvmaom q&mawmfO;D uk@vESiOhf ;D ynm'Dywku Yd
vnf; tke;f rIwcf u G ef if;jcif;aMumifh tusKd;aus;Zl;cHpm;&ykrH sm;udk atmufygtwkid ;f rSwf
csuf toD;oD;csD;jr§ifhoGm;ygonf/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

20
rauG;0if;jrifh

bke;f BuD; [kw


d ek ;f u ygwdarmufukd tptqk;H ukeaf tmif r&GwEf idk b f ;l / ygwdarmuf
&GwfvkdY w0ufavmufus,if ZufaMumawG *kyfaMumawG xkd;wufvmwmbJ? rcHr&yfEkdif
avmufatmif xk;d wmaemh/ oifb h 0r*¾Zif;xJrmS 'umuk0d if;jrif&h UJ tke;f rIwcf uG ef if;a&m*g
pku
H if; aqmif;yg;zwfNyD; [kwv f [
dk wk jf im; eif;Munfv
h u
dk w
f ,f/ wvavmufbJ eif;&w,f/

E-book is created by shanyoma


ckq,dk if ygwdarmuf tptqk;H &GwEf idk Nf yD/ ZufaMumawG *kyaf MumawG xk;d wufrvmawmh
bl;/
OD;uk@v
em,uur®|mep&d,
r[mpnfomoemh&yd o f m
wmig;q,f&yf? [oFmwNrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä

[kw
d ek ;f u bke;f BuD; waeYwcg teif;tESyd cf &H w,f? anmif;ouk;d / NyD;awmh w&m;
a[m&vkdY xkid &f ygrsm;awmh aygifawGuu dk f awmifw
h if;vmw,f/ ckawmh 'umajymwJt h ek ;f
rIwcf u
G f eif;vkud w f m bke;f BuD;awmh teif;tESyd vf ;Hk 0rcH&awmhb;l ? tifrwef aumif;wJh
enf;bJ/
OD;ynm'Dy
r[mpnfomoemh&yd o f m?
0yfyyk &f mG ? aygif;wnfpmwku d ?f
yJcl;wkdif;/

Ä Ä Ä Ä Ä
'um&JUtkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;aqmif;yg; *,uf[m awmfawmfxwmbJ/
usKyfwb
Ydk ek ;f BuD;avmurSmawmh pmoifom;awGa&m q&mawmfawGyg tke;f rIwcf u G ef if;ae
Muw,f/ qGr;f pm;yifw h idk ;f tvSLtdraf wGrmS bke;f BuD;awGtcsif;csif;qkMH uwkid ;f usef;rm
csif,if a&m*guif;&Si;f apcsif,if tke;f rIwcf u G ef if;MuzkcYd snf; ajymaeMuw,f'um&JU/
oD[Vdk jf yef a'vDuwd f toQifO;D uk@v
pG,fawmftkyfcsKyfa&;em,u
u0ufausmif;wku d ?f ajrmif;jrNrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä

21
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

a':a':eJu Y bkd ausmfu ausmif;aebufoil ,fcsif;uG/ ]]trm? tke;f rIwcf u


G ef if;
Munfph rf;}}qkv
d Ydk eif;Munfwh ,f/ oleY nf;u [eftusom;uG? tanmif;ajywmayghu, G /f
'ghaMumifh rif;OD;av;(vlxkOD;vS)ukdvJ tm;wJhtcg eif;zkdYwkdufwGef;ae&w,f/
vlxka':trm
E-book is created by shanyoma

rEÅav;/
Ä Ä Ä Ä Ä

vufcH,kHMunfygw,f
usKyfaq;cef;udk a&mufvmwJhvlemawG a&m*gtvkduf Munfh&Iprf;oyfygw,f/
tkef;rIwfcGufeif;oifhwJhvlqkd,if tkef;rIwfcGufeif;yg eif;zkdY ususee wkdufwGef;vdkufyg
w,f/
tke;f rIwcf u
G ef if; avhusifch ef;ukd tckvdk trsm; odatmif az:xkwaf &;om;wm
[m tifrwef tusKd;rsm;ygw,f/ tm;vk;H aomowå0gawG usef;rmcsrf;om touf&n S f
aq;wckaygh/
tke;f rIwcf uG ef if;wJu h pd ö vufcyH gw,f/ bmjzpfvv Ydk qJ adk wmh olu yx0DaMumzGifh
ay;wmud;k / usKyfwiYdk ,fi,fwek ;f u usKyfwq Ydk &mawmfBuD;awGukd nwkid ;f eif;cJEh ydS cf b
hJ ;l yg
w,f/ ESyd w f thJ cg ]]ajcz0g;udk wawmifqpfeeYJ memaxmufprf;[-axmufprf;[}}vkcYd idk ;f
avh&ydS gw,f/ 'gaMumifh wawmifqpfawG yGe;f yJah eatmif axmufcEH ydS cf &hJ bl;ygw,f/ i,f
i,fwek ;f uawmh ajcz0g;udk wawmifqpfeYJ taxmufcidk ;f wm oabmraygufb;l ayghAsm?
tckrS oabmaygufayawmhw,f/
yx0DaMumudk zGiahf y;vku d w
f meJY wufaewJah oG;awG usvmEkid af Mumif;udk &efuek f
odrjf zLtaMumbufqu dk &f m aq;ukXmewm0efcH q&mxGe;f u ajymbl;w,fcifAs? 'ghaMumifh
tke;f rIwcf uG ef if;,if aoG;wk;d aysmufEidk af Mumif; vufc, H MHk unfygw,f? obm0vJ usyg
w,f/
(OD;yOöif;OD;jrzl;)
bdu©Ky&rokw(r[m'k)
EkdifiHawmftpkd;&(w^q*kPf)
jrefrmhtm,kaAÁ'aq;odyÜH*kPf?
odrfjzLaq;ay;Xmewm0efcH
a&Tbo Hk maAm"dausmif;? a&eHacsmif;NrdKU/

22
rauG;0if;jrifh

t*Fvefuenf;eJY bmxl;vkdYvJ
uRefawmfw[ Ydk m rEÅav;trsKd;om;ausmif;xGuaf wGyg/ 'ghaMumifh q&mBuD;OD;&m
Zwf(uG,fvGefoltmZmenfacgif;aqmif)&JUwynfht&if;awG jzpfygw,f/ q&mBuD;&JUoGef
oifvrf;nTefrIaMumifh ]]vufa0SYcspftkH;}}qkdNyD; vlodrsm;apcJhygw,f/

E-book is created by shanyoma


i,fi,fwkef;u vufa0SYeJYywfoufNyD; Murf;Murf;wrf;wrf; avhusifhupm;apcJh
ygw,f/ tm;upm;enf;rsKd;pkH avhusifch yhJ gw,f/ 1944-ck? *syefacwftm&Svil ,fpnf;&k;H
a&;vkyif ef;udk a&Tbedk ,f aus;&Gmrsm;txd qif;NyD; ajratmufawmfveS af &;vkyif ef;udv k J
vkyu f ikd ,
f if; wzufu tm;upm;enf;jy&ygao;w,f/ tJ'w D ek ;f u aus;vufu vli,f
awG tm;upm;tjrifch ek ef nf;jy&mrSm nmbufajcaxmuf 'Pf&m&cJyh gw,f/ awmfveS af &;
umvrkYd aq;rukoEkid yf gbl;/ 'gayr,fh temu aysmufovkv d edk YJ jrKHaewmud;k / ppfNyD;um
vusrS t*FvefomG ; aq;ukc&hJ ygw,f/
uRefawmfah jcaxmufudk t*Fvefu q&m0efawGu bmaq;rS rvdr;f yg? bmaq;rS
vJ xk;d ray;yg/ uRefawmfah jcaxmuf&UJ a&m*gZmpfjrpfu taMumeJyY wfoufaewmud;k / ol
wkaYd q;ukyu Hk uRefawmfp;D wJh &SL;zdeyf nmbufajcaxmuf om;a& tvTmwvTm&JUatmuf
udk ZD;jzLoD;avmuf&w dS hJ tvk;H uav; ckay;vku d yf gw,f/ vrf;avQmufwt hJ cg ck;d vk;d ckvk
wrsKd;BuD;bJ/ ESpfvavmuf pD;rdawmh ajcaxmuftem awmfawmfoufomoGm;ygw,f/
'g[m taMumudk jyifenf;wckygbJ/
'geJY Armjynfjyefa&mufNyD; t*Fvefu vkyaf y;vku d wf &hJ LS ;zdeyf arharhavsmhavsmh
xm;NyD; rpD;jzpfawmhygbl;/ wavmu ajcaxmuf jyefemvmw,f/ ajcaxmuf[m vrf;
avQmufwJhtcg axmheJYaxmheJY jzpfvmjyefw,f/ rEÅav;u udkBuD;ausmf(OD;bausmf)u
uRefawmft h jzpfukd jrifawmh tke;f rIwcf u G ef if;ckid ;f ygawmhw,f/ 'ghaMumifh eif;ygw,f/ ajc
axmufwiG f ruyg? tanmif;tudu k yf g aysmufygw,f/ t*Fvefu &SL;zdeyfatmuf tvk;H
uav;ckNyD; zdeyfp;D ckid ;f ovkb d aJ ygh/ tke;f rIwcf u G ef if;wm[mvJ t*Fvefu enf;eJb Y mxl;
vkv Yd ?J usKyfwYdk jrefrmawG&UJ tke;f rIwcf u G ef nf;u ykv d aYdk wmif aumif;ygao;w,f/
'ghaMumifh tke;f rIwcf u G ef if;Munfyh g/ taMumeJyY wfoufwahJ &m*gawG rkcsaysmuf
uif;ygw,f/
OD;cspftkH;(ac:)OD;wifxG#f
wkid ;f tm;upm;rSL;? rauG;wkid ;f ? rauG;NrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä

23
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

'l;emaysmufw,f? rsufpv
d J Munfw,f

&yfa0;&yfe;D u {nfo h nfawG tdrrf mS rjywfygbl;/ "r®rw d af qGawGaygh/ 'Drw d af qG


awGeJY w&m;"r®taMumif; aqG;aEG;&wm rkd;vif;uae rkd;csKyfxdatmifygbJ/ wcgw&H
E-book is created by shanyoma

awmhvJ rk;d pifpifvif;ygao;w,f/ 'ghaMumifh tanmif;rdygw,f/ ZufaMumawG wuf? oGm;


zk;H awGem? 'l;awGyg emvmygw,f/
waeYawmh udak v;(OD;wifx#G )f &efuek u f tjyef tke;f rIwcf u G Ef pS vf ;Hk udk vG,tf wd f
xJ xnfv h mygw,f? c&D;a&mufrqku d f 0rf;omtm;&eJY ]]r - ZufaMumwuf? anmif;wm
udu k wf mawG aysmufcsif,if 'geif;}}qkNd yD; eif;ykeH if;enf;jyygw,f/ 'ghaMumifh usr tke;f
rIwcf u G af y:wufNyD; b,f-nm tBudrw f &mwdwed if;ygw,f/ ok;H &ufavmuf eif;wmav;
eJu
Y kd oGm;emwmawG Muufaysmufiu S af ysmufqo dk vkd aysmufomG ;ygawmhw,f/ 'l;emvJ ouf
omoGm;ygw,f/ 'gwifruygbl;/ usr tdy&f mxJ vSw J t hJ cg rku
d uf eJ rku d uf eJ rl;wwfyg
w,f/ ck tJ't D rl;a&m*gvJ ray:vmawmhygbl;/
[kw
d ek ;f u n pmMunf, h if pmMunfrh sufreS ef rYJ S jrifygw,f/ tyfezm;aygufx;dk zkYd
udpq ö wdk muawmh rvG,w f u
hJ pd b
ö /J ck tke;f rIwcf uG ef if;NyD; aemufyikd ;f rS tyfaygufukd rsuf
rSerf ygbJ xd;k Ekid af tmif rsufpMd unfvmw,f/
a':wifOD;
wkdif;tm;upm;rSL; OD;wifxG#fZeD;?
rauG;wkdif; tm;upm;rSL;&Hk;?
rauG;NrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

qD;csKda0'em&Sifudk,fawGY
usrtouf ajcmufq,f&ydS gNyD/ qD;csKda&m*gpGu J yfvmwmvJ &SpEf pS af vmuf&ydS gNyD/
qD;csKda&m*gaysmufaq;awGvJ trsKd;rsKd;pm;cJhygw,f/ oufom&kHygbJ/ raysmufygbl;/
wavmu usrcifyeG ;f rauG;udk tvnfomG ;ygw,f/ tvnfomG ;,if;u tjyefusawmh
rauG;u rdwaf qGtcsKdU qD;csKda&m*g&So
d al wG tke;f rIwcf uG ef if;aMumif; ajymjyygw,f/ eif;
MuvkYd aysmufuif;aMumif;vJ ajymygw,f/ usrvJ ody0f rf;omoGm;wmaygh/
'ghaMumifh usrvJ n tdy&f m0ifcgeD;rSm tke;f rIwcf u G ef if;ygw,f/ wBudref if;,if
av;q,fih g;rdepf Mumatmif eif;ygw,f/ [kw d ek ;f u usr acR;rxGucf yhJ gbl;/ tke;f rIwf
cGuef if;vkYd ok;H av;&uftMumrSm acR;awG odyx f u G v
f mygw,f/ aevkYd xkid v f Ydk tifrwef
24
rauG;0if;jrifh

aumif;vmygw,f/ (uefawmhyg&JU)[kw
d ek ;f u qD;oGm;wJt
h cg qD;udk yk&u
G qf wd wf ufygw,f?
ck rwufawmhygbl;/
a':odef;wif
trSwf 41? u-&yfuu G ?f ar,k 6-vrf;/

E-book is created by shanyoma


ajrmufOuúvmy/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

emwm&Snaf &m*gBuD;aysmufygNyD
vGecf w hJ ahJ jcmufEpS af vmufwek ;f u OD;Zif;wku d af usmif;ay:u vdru hf sw,f/ vdrhf
uswmrS jyif;jyif;xefxefudk uswm/ 'ghaMumifh aq;&kw H uf&w,f/ aq;&ku H wwfuRrf;
em;vnfMuwJq h &m0efBuD;rsm;u "mwfreS &f u dk Mf unfMh uw,f/ t&k;d usKd;jcif;? tufjcif;r&Sd
ygbl;wJh/ wvavmuftMumrSm aq;&kHu qif;cGifhjyKw,f/ 'gayr,fh cg;emwmu vkH;0
raysmufb;l / cg;qpf&;dk xJu odyu f u kd w
f mbJ/ OD;Zif;&JU'um 'umrawGu aq;enf;trsKd;
rsKd;eJY vdr;f ay;Muw,f/ r&ygbl;? oufom&kyH gbJ/ 'Dvedk YJ 'Dcg;ema&m*gBuD;aMumifh ajcmuf
ESpMf um emwm&Snaf &m*gBuD; cHpm;ae&ygw,f/
vGecf w
hJ w hJ efaqmifrek ;f vu 'uma&;wJ]h ]tke;f rIwcf u G ef if; a&m*guif;}}aqmif;
yg;awG&Y vkYd zwfMunfw h ,f/ oabmusrdw,f/ 'ghaMumifh OD;Zif;a&m*g oufomvdk ouf
omjim; eif;Munfw h maygh/ [kwo f As? eif;wmuvJ tke;f rIwcf u G af y: ajcpkw H ufNyD; b,f
nm tBudraf ygif;ok;H axmifjynfah tmif eif;wmaemh/ aeYwidk ;f w&ufrS rysuf eif;vmvku d f
wm ajcmufvtMumrSm odoo d mom aysmufuif;oGm;ygawmhw,f/ raeEkid f rxkid Ef idk f cg;
emwJeh mwm&Snaf &m*gBuD;[m ckq, dk if &Si;f &Si;f BuD; aysmufomG ;ygNyD/ tke;f rIwcf u G [ f m Mum;
,if txifao;p&mvkv d dk jzpfayr,fh wu,faumif;wJeh nf;ygbJ/
aemufwck ajymcsifwmu OD;Zif;rSm ud&k ifb0uwkid f pGu J yfvmwJah cgif;uku d af &m
*gtaMumif;ygbJ/ acgif;udkufwm[m raeEkdif rxkdifEkdifatmif udkufwm/ tJ'Da&m*gvJ
bmaq;rS rpm;&bJ tke;f rIwcf u G ef if;wmeJY aysmufomG ;wmygbJ/
'DtaMumif;awG 'Dausmif;wku d rf mS aewJu h &kd ifawG? OD;Zif;awG tukeo f Md uygw,f/
olwx Ydk ifwmu 'DO;D Zif;uawmh ausmif;wku d af y:u vdru hf swJ'h Pf&meJcY snfoh mG ;NyDvYdk awG;
xifaeMuwmud;k / ckawmh olwrYdk sufpad tmufwiG b f J vl[m csnfeh o YJ mG ;awmhr,fq h qJ J tke;f
rIwcf u G ef if;wmaMumifh oefoefrmrmjzpfvmwmudk olwo Ydk yd t
f MhH oaeMuw,f/ 'Denf;[m
aumif;ygw,f? jrefrmomru urÇmygodatmif qufBudK;pm;oifyh gw,f/
OD;Zm*&? b,0do'k ad¨ usmif;? aoG;aq;uef? &efuek Nf rdKU/
25
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

ukovdk v f &J a&m*gvJaysmuf


a':a':hrmS avief;a&m*guvJ&adS eawmh armif0if;jrif&h UJ tke;f rIwcf u G ef if; a&m*g
uif; aqmif;yg;udk zwfNyD;wJt h csdeu f pNyD; ntdy&f mr0ifrD tke;f rIwcf u G u f kd rdepfEpS q f ,f
em&D0ufavmuf rSerf eS ef if;aewmygbJ/ a':a':u tke;f rIwcf u G ef if;wJt
h cgrSm pdwu f w
E-book is created by shanyoma

jcm;a&mufroGm;atmif "r®pMumokww f ?Ydk "m&Py&dww f u


Ydk kd EIwuf toHxu G &f wG q f ydk al Zmf
,if; eif;ygw,f/ tJ'aD wmh a':a':henf;u ukov kd v
f &J a&m*gvJaysmuf qko d vkad yghav/
'geJY armif0if;jrifu h dk ajym&tk;H r,f/ a':a':wkt Yd rd uf &[ef;tm*EÅKeJv Y {l nfo h nfawG r
MumcP a&mufvmavh&Sdawmh tkef;rIwfcGufeif;wJtaMumif; ajymjy,if; tkef;rIwfcGuf
vufaqmifay;&ygw,f/ tke;f rIwcf u G v f adk e,if ykZeG af wmifaps; a&ausmfaps;rSm&Sw d hJ tke;f
oD;jcpf tke;f Ekn
Yd p§ wf phJ uform; rdwaf qGawGqrD mS oGm;awmif;&wmaygh/
a':oef;oef;
32? r[mokcvrf;
ykZeG af wmif
usDawmf&yf? &efuek Nf rdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä

vlom"kac: ewfom"kac:
tke;f rIwcf uG ef if;wmudk usKyfoabmvJayguf oabmvJusygw,f/ usKyftjzpf
u wrsKd;As? tdy&f mxJtyd w f t
hJ cg b,fnm vSnahf pmif;vkrdY &bl;/ wzufudk apmif;tdyaf wmh
r,fq, dk if tawmf'u k c© BH udK;pm;NyD; vSn&hf w,f/ 'geJY rdwaf qGwa,mufu tke;f rIwcf u G f
eif;zkYd wkud wf eG ;f w,f/ 'geJY &ufowåEpS yf wfavmuf eif;Munfw h ,fqydk gawmh/ tk;d -[kb
d uf
'Dbuf vSnfhrtdyfEkdifwJh'ku©a0'emBuD; &Sif;&Sif;aysmufoGm;ygw,f/
toufav;q,fausmufavmufuwJu tdy&f m0if [kb d uf 'Dbuf vSnjhf yKtdyf
r&atmif jzpfvmcJhwJha&m*g[m toufajcmufq,fausmfvkdY tkef;rIwfcGufESpfywfeif;t
Munfrh mS oufomaysmufuif;oGm;vkdY tHv h t J MhH o 0rf;vJomqkw d mvkd tHMh o0rf;omjzpfryd g
w,f/
tarmift h aeeJY 'Denf;udk &SmazGaz:xkwv f ukd w
f m[m vlom"kac: ewfom"kac:
ygw,ftarmif&,f/
OD;azwif(tNidrf;pm;)
,pfrsKd;tifpyufawmf
qm;pnf&yf? rauG;NrdKU/
26
rauG;0if;jrifh

aoG;wkd;aysmufNyDwJh
yJc;l u rdwaf qGwa,muf aoG;wk;d a&m*gjzpfaewm MumygNyD/ tck ol tke;f rIwf
cGuef if;vkYd aoG;wk;d a&m*g &Si;f &Si;f aysmufb;l wJt
h aMumif; 0rf;ompum; Mum;&ygw,f/
OD;odef;atmif

E-book is created by shanyoma


trIaqmifvBl uD;? Ak'o ¨ moemEk*[ ¾ tzGcYJ sKyf
omoemh&yd o f m? &efuek Nf rdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä

wkdufwGef;vkdY aysmufuif;olawG
uRefawmfrh w d af qGwa,muf&w dS ,f/ rEÅav; wrÜ0wD&yfrmS aeygw,f/ a&SUaeOD;
0if;&Sed w f /hJ ajczrk;d BuD; a&mifaew,f/ 'geJY uRefawmfomG ;NyD; tke;f rIwcf u
G Ef pS v
f ;Hk ykNYd yD; eif;
ckid ;f w,f/ ok;H &ufeYJ taumif;yuwd jzpfomG ;w,f/
aemufwa,mufuawmh &efuek u f ydaYk qmifa&;tifpyufawmfO;D bcifw/hJ olu
nmajcwzuf qGaJ ew,f/ Mum,if avief;qGo J mG ;awmhr,fth ajctaeygbJ/ tJ'gudk tke;f
rIwcf u G ef if;ckid ;f vku
d wf m taumif;yuwd jzpfomG ;awmhwmygbJ/ tJ'g uRefawmfu, kd w
f idk f
wkdufwGef;NyD; aysmufuif;wJhyk*¾KdvfawGbJAsm/
OD;aomif;wif
192 at? rD;&xm;0if;? &efuek Nf rdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

txkdiftx rav;awmhbl;
uRefawmf touf ckepfq,f&h pS Ef pS &f ydS gNyD/ [kw
d ek ;f u owif;a&;? owif;pmzwf
&mrSm rsufreS yf grS zwf&ygw,f/ vGecf whJ ahJ jcmufvavmufu tke;f rIwcf u G u f kd eHeuftyd &f m
x wBudr?f ntdy&f m0if wBudrf rSerf eS ef if;vmawmh ckq, dk if rsufreS rf vkwd thJ jyif vli,f
owif;axmufawGet YJ wl owif;rsm;udk zswfzswfvwfvwf oGuo f u G v f ufvuf ,lEidk cf hJ
ygw,f/
aeYpOfaeYwkdif; uRefawmfaexkdifwJhtdrfeJY jynfolYw&m;&kH;toGm;tjyef av;rkdif
ausmf&Sdygw,f/ tJ'Dc&D;udk ajcusifoGm;Ekdifygw,f/ rarmygbl;/ txkdiftxvJ rav;
awmhygbl;/ tke;f rIwcf u G f eif;wm[m avjyefoefvmygw,f/ rsufpMd unfvifvmygw,f/
tke;f rIwcf u
G ef if;wm[m usef;rma&;twGuf taumif;qk;H avhusifch ef;wckygbJ/ jynfol
awG 'Dvkdavhusifhcef;rsKd; rsm;rsm;vkyfay;oifhygw,f/
27
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

OD;armiftkef;
[Hom0wDowif;axmuf? trSwf(143)
o&ufyifuu G ?f rauG;NrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä
E-book is created by shanyoma

tkef;rIwfcGufuawmh odyfa&mif;aumif;wmbJ
tkef;rIwfcGufeif;vkdY usef;rma&;twGuf b,favmuftaxmufuljyKw,f rjyK
bl;qkw d mudak wmh ckxd tvkyrf tm;vyfvYdk eif;rMunf&h ao;vkYd rajymwwfb;l / 'gayr,fh
vGecf w
hJ ihJ g;vavmufupNyD; usKyfqidk u f tke;f rIwcf u
G af wG vm0,fvu
dk Mf uwm renf;bl;/
ckxd a&mif;ae&wke;f bJ/
boufayg
tkef;-iSufaysmta&mif;qkdif?
ta&SUbufwef;? aps;BuD;twGif;
rauG;NrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä

vlxkatmfoH
(2-2-77)aeYxkwf aMu;rkHowif;pmwGif vlxkatmfoHtcef;rS ]]atmifoajy
OD;at;? wmarG}}qkdaomyk*¾KdvfwOD;u tkef;rIwfcGufeif;jcif;\tusKd;aus;Zl;rsm;udk t
rsm;oligwkYd odMuapjcif;iSm tke;f rIwcf u G ef if;jcif;rsm;\tusKd;aus;Zl;rsm;udk r>cif;rcsef
apwemtrSex f m;í &ifziG ahf &;om;xm;onfukd awG&Y ygonf/ ¤if;wifjyonfrh &l if;twkid ;f
az:jyvkdufygonf/
a&m*gaysmufa&; þodkYavhusifhay;
t,f'DwmcifAsm;
acgif;udkuf? acgif;rl;? aemufausmwuf? cg;udkuf? cg;em? ajcaxmufudkuf? aygifudkufrS
wppESiahf &m*ga0'emBuD;vmNyD; aoG;wk;d a&m*g? avief;a&m*g? rsufprd eI jf cif;? rsuf&;dk udu k f
jcif;? taMumtjcifwufjcif; a0'emrsm;txd vlwidk ;f jzpfwwfMuonf/
txufyga0'emrsm;onf yx0DEiS 0hf ga,mpíjzpfay:aoma0'emjzpfí ¤if;yx0D
ESi0hf ga,m"mwfukd aqmif&u G &f mwGif aq;raomufbEJ iS hf txufyga0'emrsm;udk aysmuf
uif;ap&efrSm aeYpOf eHeufwBudrf ntdyf&m0if wBudrf &ufrysuf rSefrSefvkyfudkif&rnf/
vky&f rnfwh m0efrmS tke;f rIwcf u G Ef pS cf u
k kd arSmuf&ufxm;NyD; ukid pf &mae&mwGif ¤if;tke;f rIwf
28
rauG;0if;jrifh

cGuEf pS cf u
k kd csxm;NyD; tke;f rIwcf u
G Ef pS cf u
k kd ajcaxmufEpS af csmif;u wufeif;NyD; b,fnm
[lí tBudrw f &mjynfah omtcg tcsderf mS ig;rdepfrQomMumygonf/ ntdy&f m0ifcgeD;wGif
ajcaxmufEpS af csmif;udk a&aq;yg/ aq;NyD;aomtcg txufygtwkid ;f b,fnmtBudrf
w&m jyKvkyNf yD; tdyyf g/

E-book is created by shanyoma


txufyg a&m*ga0'emrsm; rkcsraoG aysmufuif;ygonf/ aoG;wkd;? avief;
a&m*ga0'em&Sirf sm;onf w&ufrQrysufbJ &ufaygif;ajcmufq,ftwGi;f tusKd;xl;&Sv d m
aMumif; od&ygvdrrhf nfjzpfaMumif; wifjyvku d &f ygonfcifAsm;/
atmifoajyOD;at;
wmarG/
Ä Ä Ä Ä Ä

pmav;wapmif trSwf 1
(usrtar rsufpt d vif; jyef&NyD)
wavmu wnae rauG;wkid ;f omoema&;t&m&SOd ;D wifvidI t f rd o f Ykd a&mufomG ;
ygonf/ OD;av;OD;wifvidI o f nf {nfch ef;ESirhf vSr;f rurf;wGif tke;f rIwcf u G ef if;aeygonf/
tke;f rIwcf u G ef if;onfqo dk nfrmS tke;f rIwcf u G Ef pS cf u
k kd Murf;jyifwiG af rSmufí vlu tay:
rS ajcz0g;;? ajczaemifh ajczsm;wkjYd zifh vko d vkd eif;jcif;udk qkv d ydk gonf/
]]xkid Af sKdU uk0d if;jrifBh uD;? NyD;cgeD;ygNyD}}
ig;rdepfavmuf tMumwGif OD;av;OD;wifvidI o f nf wbufapmifwxnfjzifh rsuf
ESmokw, f if; {nfch ef;vmxkid yf gawmhonf/
]]tckwavm rsufpo d yd Mf unhrf aumif;vkAYd sm? 'ghaMumifh tke;f rIwcf u G ef if;aewm}}
]]rsufpdrIefwmudk tkef;rIwfcGufeif;,if aysmufovm;OD;av;}}
]]aysmufoayghAsm? aysmufqkd vGefcJhwJhokH;ESpfu usKyfeJYnDtpfudk0rf;uGJawmfwJh
a*smf*bD &if a&Tpufawmfb&k m;zl;vm,if; tdrrf mS wnf;oGm;w,f/ oljzpfyu Hk rsufprd eI f
&muae wjznf;jznf; vk;H 0rjrif&bJ jzpfomG ;wm/ 'geJY olvJ [kw d ek ;f u Mum;bl;em;0&Sw d hJ
tke;f rIwcf uG ef if; avhusifch ef;vkyaf wmhwmbJw/hJ ajcmufvavmuf vk;H 0uG,af ewJrh sufpd
[m tke;f rIwcf u G f waeYEpS Bf udro f ;Hk Budrf aeYpOfrysuf ok;H vavmuf eif;vku d w f m wjznf;
jznf; rsufpad wG MunfvmNyD; ckq, dk if owif;pmawmif zwfEikd w f t
hJ qif&h NdS yDAs}}
]]w,f[kwfygvm;}}
]][kwq f dk 'Dtek ;f rIwcf u G ef if;wm[m tckrS ay:vmwmrS r[kwb f AJ sm? a&S;jrefrm
BuD;awG vufo;Hk aq;pGr;f aumif;bJ? 'gaMumifh usKyfvJ ,k, H MHk unfMunfeYJ eif;aewm wywf
29
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

avmufawmh&o dS mG ;NyD? r,kvH Ydk rjzpfb;l As? olu yx0DaMumrdu;dk / NyD;awmh ZufaMumwuf?
acgif;udkufaysmuf? tdyfaysmfpm;0ifudk;As}}
uRefawmfuvnf; tkef;rIwfcGufeif;onfhavhusifhcef;ESifhywfoufí Mum;orQ
jriforQ ud, k af wGaY wG&Y orQ A[kow k rsm;udk azmufonfcs,if; tdrjf yefcyhJ gawmhonf/
E-book is created by shanyoma

tdraf &mufawmh tdro f ul -


]]tudk vlMuKHepYJ mwapmifvmw,f? xef;vsuf wxkyv f aJ y;oGm;w,f}}
]]b,fuvJ? b,folYqDuvJ}}
]]rauG;aumvdyfaeoGm;wJhrndKpdrfhqDu}}
rndKpdrphf mu-
OD;0if;jrifh&Sifh-
wtdro f m;vk;H usef;rmMuygapvkYd qkreG af umif;awmif;vdu k yf gw,f/ usrvnf;
qDr;D ckH wGb J uftxuausmif;rSm q&mrvkyaf eygw,f/ usr tdraf xmifvJ usygNyD/ uav;
wa,muf&ygNyD/ usr cifyeG ;f ukad wmh OD;0if;jrifh odrnfrxifyg/ qDr;D ck&H mG uygbJ/ tar
eJYusrwkdY twlaeygw,f/
usr a&;csifwt hJ aMumif; wjcm;r[kwyf g? usrrdciftaMumif; jzpfygw,f/ waeY
tar ,mxJu rk;d csKyfrS jyefvmygw,f/ xrif;pm;zkYd xrif;[if;jyif xrif;pm;yGrJ mS rD;cGuf
xGef;xm;ygw,f/
]][Jh rD;cGuf xGe;f Muygtk;H }}vkYd taru ajymw,f/ ]]xGe;f vkyYd gaum tar&JU? rD;
cGuBf uD;}}usru 'Dvadk jymawmh ]]nD;wkYd xGe;f w,fom ajymw,f? ig rjrif&ygvm;? [kw&f UJ
vm;}} ]][kwyf gw,ftar&JU}}? ]]ighrsufpd b,fvjdk zpfw,f rodb;l ? ig bmrS rjrif&awmh
bl;}}vkq dY adk wmhrS usr xdwx f w d yf smysmjzpfomG ;ygw,f/ tJ'n D u wnvk;H pdwrf aumif;
yg/ &GmxJu em;vnfoal wG ajymawmh acsmufaq;&kyH cYdk idk ;f w,f/ taruvnf; aq;&kyH Ykd
rSm odyaf Mumufw,f/ 'Dvedk YJ wvavmufMumoGm;w,f/ waeYrmS OD;0if;jrifah &;wJ]h ]tke;f
rIwcf uG ef if;}}aqmif;yg;ukd oifb h 0r*¾Zif;xJrmS trSwrf xif ausmif;pmMunfw h u
dk &f vkYd zwf
vkud &f ygw,f/ aqmif;yg;xJrmS avjzwfwm? ZufaMumwufwm? acgif;udu k w
f mfawG aysmuf
uif;w,fvkdYqkdxm;ygw,f/ tarhrsufpdvnf; txuftckd;rIwfNyD; jzpfwmqkdawmh usr
tke;f rIwcf u G f tarhukd eif;ckid ;f zkYd pdwu f ;l rdygw,f/
pdwu f ;l [m pdwu f ;l ygbJ/ vufawGrY vkyjf zpfygbl;/ uav;uwzuf ausmif;w
zuferYJ Ydk rtm;vyfwmaMumifyh g/ 'Dvedk YJ tarhrsufpu d ,
G wf m ok;H vtMumrSm usru ab;
u wGNJ yD; tarhukd tke;f rIwcf u G f eif;ckid ;f ygw,f/ OD;0if;jrifah qmif;yg;xJ owday;xm;ovkd
tke;f rIwcf u G ef if;NyD; a&rcsKd;? a&raq;rdzYdk txl;owdxm;NyD; q,f&ufavmuf eif;ckid ;f
30
rauG;0if;jrifh

Munfawmh taru]]ighrsufpd tvif;a&mifysysuav; jrif&w,fath}}usrawmh tar


aq;&ko H mG ;&rSm aMumufvYdk ajymwmbJvYdk atmufarhrw d maygh/
aemufwaeY reufvif;awmh tHrh cef; tarhrsufpd tvif;"mwf&vmygawmhw,f?
ckqdk olaY jr;BuD;udk csDy;dk NyD; &GmxJvnfEidk yf wfEidk yf gNyD/ 'gygbJ OD;0if;jrif/h tke;f rIwcf u
G ef if;

E-book is created by shanyoma


aqmif;yg;udk tajccHNyD; usrtar rsufpu d ,G w f m prf;oyfeif;ckid ;f ,if;u rsufpt d vif;
&vkYd OD;0if;jrifu
h kd 0rf;yef;wom aus;Zl;wif,if; tke;f rIwcf u G ef if;wm[m rsufpu d , G wf m
yg aysmufuif;aMumif; oifb h 0r*¾Zif;xJ aqmif;yg;a&;ay;yg&Si/hf
rndKpdrhf
wGJbuftxu?
qDrD;ckHaus;&Gm/

uRefawmfonf rndKpdrq hf u
D pmzwfNyD; raz:jyEkid af vmufatmif 0rf;omyDwjd zpf
rdygonf/ rsufprd eI o
f rl sm;? vwfwavm tylc;dk aMumifh rsufpu d ,
G o
f rl sm; tke;f rIwcf u
G ef if;
jcif;jzifh a&m*gcyif; uif;a0;Muygap/
Ä Ä Ä Ä Ä

31
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

"r®'ge þokjYd yKMu


oifb h 0r*¾Zif;wGif yg&Sad om pma&;ol\aqmif;yg;udk
þoku Yd ;l ,lí "r®'gejyKMuonf
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
E-book is created by shanyoma

(avjzwfa&m*gonfwOD;\awGY&Sdcsuf r,kHEkdifp&m)
(rauG;0if;jrifh)
&efuek Nf rdKUaqmifqef;tm;upm;NydKif0if;twGi;f rSm jynfe,fEiS w hf idk ;f rSm vufa0SY
NydKifytJG wGuf wkid ;f ESijhf ynfe,ftoD;oD;rS vufa0St Y oif;tkycf sKyforl sm;? enf;jyq&mrsm;
1976-ck? Zlvidk f 'kw, d tywfavmufupNyD; a&mufaeMuygonf/ pma&;oluvnf; rauG;
wkid ;f tm;upm;rSL;OD;wifx#G Ef iS t hf wl atmifqef;tm;upm;NydKif0if;xJu tcef;wcef;
xJrmS a&mufaeygonf/
nwkid ;f olt Y cef;ud, k 0f if? uk, d t
hf cef; olxu G qf o dk vkd wa,muftcef; wa,muf
ul;oef;MuNyD; tm;upm;taMumif;? &ky&f iS t f aMumif; axG&mav;yg; ajymqkMd u,if; usef;
rma&;taMumif;? bmoma&;taMumif;rsm;yg pkw H umaphaeygawmhonf/
uRefawmfwkdYESpfOD; wnf;ckdaexkdifonfhtcef;xJ rMumcP a&mufvmwwfolu
awmh rEÅav;wkdif; vufa0SYtoif;tkyfcsKyfolOD;bausmfjzpfygonf/ olonf touf
ajcmufq,fe;D aeygNyD/ okaYd omf vli,frsm;vkd zswfvwfo f u G v
f ufonf/ pma&;olu-
]]OD;av;OD;bausmfu uG,fvGefoltmZmenfacgif;aqmifBuD; OD;&mZwfeJYodyfwl
wmyJ}}[kajymaomtcg OD;bausmfu olonf q&mBuD;OD;&mZwf\nDt&if; ti,fq;Hk yif
jzpfaMumif; ajymjyojzifh tHt h m;oif&h ygawmhonf/ ol\usef;rma&;aumif;yku H kd rSwcf suf
pum;ajymrd&m-
]]usKyf ckvdk usef;rmaewmu wjcm;bmaq;rS rpm;bl;/ tke;f rIwcf u G ef if;wm
bJ}}
]]Asm tkef;rIwfcGufeif;w,f [kwfvm;}}
]][kww f ,f? tke;f rIwcf u G ef if;w,f/ 'gaMumifh tckvdk vli,fvufa0So Y rm;awGeYJ
eifvm; igvm; tpGr;f jyEkid w f m tke;f rIwcf u G ef if;vkaYd ygh? tke;f rIwcf u
G [
f m aq;bJ}}
]]b,fvkdeif;wmwkH;? odyg&ap}}
]]'Dvkdav? tkef;rIwfcGufudk ajrrSmarSmufAs? tJ'g vlu wufeif;? eif;,if;eif;
,if;eJY oabmaygufvmr,f/ ajcz0g;tv,fezYJ ed if; uefeif;&r,f? ajczaemifeh zYJ ed if;uef
eif;&r,f/ eif;,if;eJu Y , kd b
hf mom taMumrd oabmodvmr,f/ waeYwBudraf yghAsm? teJ
qkH; em&D0ufavmufeif;As/ oGufcsmyg'vkdYac:wJhavjzwfwmwkdY? aoG;wkd;a&m*g? acgif;
32
rauG;0if;jrifh

uku d af &m*g? Zufav;ZufaMumwuf tk-d tukeaf ysmufw,f/ vlrmS t"du t f a&;tBuD;


qk;H u aoG;aMum avaMumbJAs? aoG;aMum avaMumydww f mawGukd zGiahf y;wJo h abmbJ}}
]]w,f[w k yf gvm;? avjzwfwmawmif &oud;k }}
pma&;olu wtHw h Moar;awmh-

E-book is created by shanyoma


]]'DrmS usKyf tke;f rIwcf u G ef if;zkYd MuHwmuvJ usKyfavjzwfb;l w,f? a[m'D b,f
vufeYJ b,fajcaxmufaygh/ vufqyk v f Ydk vIyv f u
Ydk rdk &bl;/ rdwaf qGwa,mufu wjcm; bm
rSvyk rf aeeJ/Y tke;f rIwcf u G ef if;zkYd tMuHay;wmeJY usKyfvJ prf;Munfw h m? [kwo f AsKdU? waeY
em&D0ufomombJ eif;w,f/ q,fih g;&ufe&YJ iS ;f &Si;f aysmufoAs? ZufaMumwuf? acgif;udu k ?f
Zufav;? aoG;wk;d 'gawG tuke&f w,f/ usKyfawmh tke;f rIwcf u G u f kd vufrvTwaf wmhb;l ?
tJ wckawmh owdxm;&rSmu tke;f rIwcf u G ef if;NyD;,if; a&rcsKd;zdb Yk J taumif;qk;H uawmh
tdyf&m0ifrSmeif;,if taumif;qkH;bJ}}
OD;av;OD;bausmfu tke;f rIwcf u G ef if;í rnfoal vjzwfwmaysmufaMumif;? aoG;
wk;d a&m*g uif;&Si;f aMumif;? pmayavmu? &ky&f iS af vmu? tm;upm;avmurS emrnfausmf
yk*K¾ v
d af wG wa,mufNyD;wa,muf taxmuftxm;jy emrnfEiS w hf uG ajymjyoGm;ygw,f/
xkaYd Mumifh pma&;olu tvum;raeyJ tke;f rIwcf u G ef if;Muolrsm;xH oGm;í pkpH rf;
ygonf/ rD;&xm;bufu rdwaf qGwa,mufEiS phf um;pyfrMd uawmh olvnf; tke;f rIwcf u G f
wdww f qdwef if;vmwm q,fEpS af usmfyif MumNyDjzpfaMumif; ajymjyygawmhonf/ xkyd *k K¾ v d f
onf OD;av;OD;bausmfvydk if zswfvwfou G vf ufaeygonf/ wavmu &ky&f iS &f x Hk J qk;d oGr;f
vli,fEpS Of ;D u trsKd;orD;uav;wOD;udk &kid ;f &kid ;f ysys vkyo f nfukd Mum;u onf;rcHEidk í f
vufoD;pGrf;jyvkdufonf[k qkdygonf/
rEÅav;wkdif;rS vufa0SYtoif; tkyfcsKyfolOD;av;OD;bausmf ajymjyonfhpmay
avmurS yk*K¾ v d t f csKdUtdru f kd ra,mifrvnf tuJcwfí Munfrh yd gonf/ [kwyf gonf/ ol
wkYd tke;f rIwcf u G u f kd eif;aeMuygonf/
tHMh op&m taumif;qk;H uawmh q&m0efrwOD;\rdbESpyf g;u orD;aq;xk;d wm
olwkdY aoG;wkd;a&m*g raysmuf? tkef;rIwfcGufeif;rS ZufaMumwuf? aoG;wkd;aysmufawmh
aMumif; wtHw h Mo Mum;od&ygonf/
xkaYd Mumifh aq;zk;d 0g;cruke?f u&duxvnf; rrsm;? teif;tESyd o f nfvnf; ac:
p&mrvkad om tke;f rIwcf u G ef if;jcif;udk ud, k af wGrY [kwí f r,kMH unfao;onfw h idk f prf;oyf
MunfhMuygukef[lí apwemaumif;ESifhwifjyvkduf&ygownf;/
tke;f rIwcf u G ef if;jcif;jzifh a&m*gcyif; uif;a0;Muygap/
rauG;0if;jrifh
33
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

aus;Zl;wifvTm
txufygaqmif;yg;rSm 1976-ck? pufwifbmvxkwf oifb h 0r*¾Zif; twGJ 24?
trSwf 2 rS jzpfygonf/ ]]tma&m*sH y&rH vmbH=usef;rmjcif;onf rGejf rwfaom vmbf
BuD;wyg;jzpf\}}[lonfhtwkdif; vlwkdif;vlwkdif;\usef;rma&;twGuf taxmuftuljyK
E-book is created by shanyoma

Ekdifonfhþpmwef;i,fudk tcrJhukodkvfjzpf &kdufESdyfurf;vSrf;jcif;jzpfygonf/


þpmwef;ygenf;vrf;udk uRefawmfESifhwuG uRefawmhfrdwfaqG o*F[rsm;yg
aqmif;yg; rxGuaf y:rDuyif prf;oyfavhusifch &hJ m trSet f usKd;&Sad Mumif; awG&Y &dS ygojzifh
,k, H MHk unfMunfjzifh avhusifMh uyg&ef wk;d ufweG ;f tyfygonf/
oifbh 0r*¾Zif;wku
d &f iS rf sm;ESiahf qmif;yg;&Sif rauG;0if;jrift h m;vnf;aumif;? þ
ukov dk jf zpfpmwef; jzpfay:vmatmif aqmif&u G af y;ol ]"r®aCmouOD;armifarmif}tm;
vnf;aumif; aus;Zl;wif&SdygaMumif;/
(1-2-77)
tvSL&Sif OD;pdef&kd;
7-BudK;puf(2)vrf;? vif;vGef;&yfuGuf/
prf;acsmif;-&efukefNrdKU/

Ä Ä Ä Ä Ä

34
rauG;0if;jrifh

ed*kH;
waeYwiG f pma&;olonf rauG;aps;BuD;twGi;f odYk a&mufomG ;ygonf/ aps;BuD;
ta&SUbufwef;wGif &Sad om boufaygtke;f iSuaf ysmqkid ef m;odYk ra,mifrvnf &yfMunfh
aerdygonf/

E-book is created by shanyoma


boufaygonf toufajcmufq,fhig;ESpfywf0ef;usifavmuf&Sdygrnf/ aEGaEG
rk;d rk;d aqmif;aqmif; tusÐ0wfavhr&Syd g/ tifrwefat;ygrS pGyu f s,fvufpuESio hf mawGY
&wwfygonf/
boufaygqkid o f nf tke;f oD;ukd trsKd;rsKd; a&mif;onf/ tke;f &nf? tke;f qefom
ru tke;f rIwcf u G yf g &onf/ pma&;ol ra,mifrvnf tuJcwf Munhaf epOf toufq,fh
&SpEf pS t f &G,cf ef&Y dS rde;f ri,fwoku d f 0ifvmNyD; boufaygxHrS tke;f rIwcf u G f ajcmufv;Hk udk
wvkH;wusyfay;NyD; 0,fxGufoGm;ygonf/ pma&;olu-
]]tb [kt d rsKd;orD;awG tke;f rIwcf u G af wG 0,fvcS snfv h m;? b,fuvJ bmvkyf
MuwmwkH;}}
boufaygu pma&;olukd tawmfxo l nfo h il ,fyJ [laomtMunfjh zif-h
]]tkd;-oli,f rodbl;vm;? tJ'g rauG;aumvdyfausmif;olawGuG,fh? tkef;rIwf
cGuf q,fv;Hk awmifvcdk sifvYdk raeYnaeuwkid f vmrSmxm;wm? ay;&r,fv h al wGu rsm;vGe;f
vkYd reufjzefrS av;vk;H ,lygvkYd awmif;yefvw T &f w,f}}
boufaygu tke;f rIwcf u G u
f dk "m;jzifh tacsmowfae&mrS ajym\/
]]bmvkyzf Ydk 0,fMuwmwk;H tb&JU}}
]]a&m - cufNyD? rif; rodb;l vm;? ckwavm tke;f rIwcf u G f a&m*gxçaeMuwmav}}
]][ift h if; rodaygif? bmvkyzf }Ydk }
]][ - eif;wmuG eif;wm? tke;f rIwcf u G ef if;,if usef;rma&;aumif;owJ?h av
ief; aoG;wk;d ZufaMumwufawGyg aysmufowJ}h }
]]baum eif;Munfb h ;l ovm;? wu,ftanmif;tudu k f aysmuf&UJ vm;}}
]]at; aysmufraysmufawmh igvJ tvkyfrtm;vkdY eif;rMunfh&ao;bl;? tkef;
rIwcf u G f a&mif;aumif;wmuawmh rw&m;bJ}}
]]b tkef;rIwfcGufeif;zkdY aumif;w,f}}
]]tif; - nawmh eif;Munft h ;Hk r,fvYdk pdwu f ;l rdwmbJ}}
]]'geJY tke;f rIwcf u G w
f vk;H b,favmufvJ tb}}
]]wvkH; wusyf}}
]]rsm;bl;vm; b&m}}
35
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

]]rrsm;bl; rrsm;bl;? [dw k ek ;f u tke;f rIwcf u G uf kd vufuidk &f ;dk wyfNyD; a&rIwv f yk f
w,f? aq;vdycf cH u G f vkyo f ;Hk Muw,f? ck tke;f rIwcf u G ef if;zkqYd Ndk yD; [kv
d vl mvJ tke;f rIwcf u G f
eif;zk?Yd onfvv l mvJ tke;f rIwcf u G f eif;zkeYd ?YJ csD;rSbJ ckwavm tke;f rIwcf u G af &m*gxçaevku d f
Muwm vGeyf ga&m}}
E-book is created by shanyoma

tzk;d BuD; ajym,if;qk, d if; a'gazmif;vm\/ pma&;olvnf; cyfrqdwaf eNyD; b


oufaygqkid af &SUrS tomcGmcJ&h ygonf/ "m;rwkw d acsmif;jzifh tke;f rIwcf u G wf vk;H tacsm
owfaeaom boufaygawmh uRefawmf rnforl nf0grSe;f rodyg/
rnfoyYkd ifjzpfap? boufaygqkid f tke;f rIwcf u G f vIid v f idI af &mif;ae&vQif uRefawmf
0rf;omygonf/
jynfoal wG\usef;rma&;? tvkyo f rm;? v,form;? wuúov dk af umvdyw f rYdk S yg
armu©rS atmuf acgif;&GuAf swfx;dk txd usef;rmrIEiS jhf ynfph aHk eMuvQif pma&;ol\tke;f
rIwcf u G ef if; a&m*guif;pmtkyif ,fonf jynfoal wG\usef;rma&;twGuf tkww f csyf oJ
wyGirhf Q taxmuftuljyKygonf[q k v dk Qif pma&;olonf avhvma&;om;BudK;yrf;&usKd;
eyfNyD[í l /
tke;f rIwcf uG ef if;jcif;jzifh a&m*gcyif; uif;a0;Muygap/
rauG;0if;jrifh
rauG;0if;jrifh
pmayvkyfom;trSwf(0016)
trSw(f 6) rJx;D vrf;? aps;&yf? rauG;NrdKU/

Ä Ä Ä Ä Ä

36
rauG;0if;jrifh

aemufqufwGJ tkef;rIwfcGuf*,uf
[Hom0wDOD;0if;wif\tjrif

rauG;0if;jrifoh nf wESpw f acguf ESpaf cgufa&mufvmwwfonf/ owif;axmuf

E-book is created by shanyoma


ESit
hf ,f'w
D mjzpfí owif;udpaö jymcJMh uonf/ olpY um;onf owif;udpw ö iG o
f m r&yf? pm
taMumif;? aytaMumif;? w&m;"r®taMumif;? usef;rma&;taMumif;wkt Yd xd us,fjyefY
oGm;wwf\/
wavmqDu awmifBuD;om;jzpfaeaom OD;BuD;armif(aiGOa'gif;)u pmtkyfu
av;wtkyf ykv Yd u
dk o
f nf/ aumif;aumif;BuD;nTe;f um pmtkyu f kd trTe;f wifxm;onf/ r
auG;0if;jrifh\tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;pmtkyfjzpfonf/
owif;axmufa&;onfph mtkyv f nf;jzpf? t,f'w D ma[mif;nTe;f onfph mtkyif ,f
vnf;jzpfí aumufzwfvu dk o
f nf/ NyD;oGm;onf/ pdw0f ifpm;p&m aumif;om;bJ[k xifjrif
vkduf\/
Ä Ä Ä Ä Ä

OD;BuD;armif(aiGOa'gif;)tqkd
vG,v
f ,
G Ef iS w
hf efz;dk BuD;aomenf;
tke;f rIwcf u
G ef if; a&m*guif;owif;rsm;udk [du k Mum;? 'DuMum;ESiMhf um;ae&onf
rSm MumNyD/ Mum;&ko H m r[kw/f a&mufav&m tdr?f ausmif;tcsKdw Y iG v
f nf; tke;f rIwcf u G f
rsm;jyifqifxm;onfudk awG&Y onf/
pmayESiphf wif vIaYH qmforl mS oifb h 0r*¾Zif;wGif owif;axmufrauG;0if;jrif\ h
aqmif;jzpf\/ aMu;rkw H iG v
f nf; vlxak tmfow H iG f tke;f rIwcf u
G vf aYHI qmfrw I &yf zwf&onf/
rauG;0if;jrifu h yif ,ck oD;jcm;pmtkyif ,fjzifh wifjyvIaYH qmfvmonfudk awG&Y
jyef\/ ES,Ef ,S &f & r[kw/f tke;f rIwcf uG af Mumifh a&m*guif;yku H dk q&mawmfEiS v hf al ygif;rsm;
pGmwk\
Yd zGi[
hf axmufcrH I uGi;f qif;ar;jref;csufrsm;pGmukd ae&yfvyd pf mrsm;ESiahf z:jyxm;
onf/
omreftanmif;ajyr[kw/f avief;? aoG;wk;d a&m*grsm;yif aysmufuif;aMumif;
az:jyxm;onf/ uk, d af wGaY xmufcoH rl sm;wGif pma&;q&m? owif;axmufrsm;tygt0if
vlxak ':trmwkyYd if awG&Y \/
usef;rmapaMumif; tjcm;enf;vrf;aumif;rsm; yl;wGJyg&Sd\/ uRefawmfrlum;
bma&m*grQ r&Sad pumrl pmtkyzf wfNyD;onfEiS hf wNydKifeuf tke;f rIwcf u G Ef pS v
f ;Hk jyifqifvu dk f
37
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

onf/ vG,v
f ,
G Ef iS w
hf efz;dk BuD;aom enf;vrf;jzpfí prf;oyfMunfMh uyguke[
f k EI;d aqmfvu
dk f
&ygonf/
Ä Ä Ä Ä Ä
E-book is created by shanyoma

vm;&I;d u &Jabmf
&JabmfwOD;onf vm;&I;d aq;&krH mS oGucf smyg'avjzwfa&m*gaMumifh ajcmufvrQ
tdy&f mxuf yufvufjzpfae&\/ olu Y dk xrif;cGaYH y;&onf/ waeY oifb h 0r*¾Zif;wGif pm
a&;ol\tke;f rIwcf u G ef if; aqmif;yg;udk ckwife;D vlemwOD;u zwfjyojzifh olonf pdwf
0ifpm;vSí vlEpS af ,muftultnDjzifh tke;f rIwcf u G f eif;onf/
ok;H v eif;onf/ aysmufuif;oGm;onf/ oGm;Ekid v f mEdik f taumif;yuwdjzpfvm
awmh 0rf;omyDwjd zpfvsuf vm;&I;d aps;xJrmS rD;&xm;ay:rSm ZD0w d 'getjzpf xk&d aJ bmfu
avjzwfvQif tke;f rIwcf u G ef if;MuzkYd wku
d wf eG ;f onf/ vIaYH qmfonf/ ol cHpm;&onfah 0'em
aysmufuif;í ukov dk v
f &J atmif wm0efBuD;w&yfyrm a[majymonf/ þtaMumif;udk
pma&;ol\rdwaf qGtrsKd;orD;wOD; vm;&I;d udk c&D;xGu&f mrS awGjY rifMum;odc&hJ yku H dk tjyef
rSm ajymjyjcif;jzpf\/
]]a':a':&,f? tJ'D&Jabmf&JUvdyfpmuav; awmif;cJha&maygh? uRefawmfhpmtkyf
'kwd,tBudrf&kdufrSmf xJhvkdufcsifvSw,f}}
pma&;olu ajymawmh-
]]at;av? a':a':vJ 'Dvrdk eS ;f rodbu J ;kd }}
Ä Ä Ä Ä Ä

'g&kdufwmOD;pkd;oef;
rauG;odYk ,Ofaus;rIuZmwftrSw(f 2) a&mufvmonf/ pDru H yG uf t
J yk cf sKyfvmol
u 'g&kdufwmOD;pdk;oef;/ [kdwkef;u aw;,rkHpkd;oef;trnfjzifh aw;oDcsif;aygif;ajrmuf
rsm;pGm a&;onf/ ,ckawmh ,Ofaus;rI uZmwftrSw(f 2)rSm t&m&S'd g&ku d wf m vkyaf eonf/
y@dwukrm® Zmwfvrf;onf olv Y uf&mjzpfonf/
olwkdYZmwftzGJY a&mufvmawmh OD;pkd;oef;ESifh uRefawmfu aygif;a[mif; oif;
a[mif;/
ola&mufvmvQif tdrf&SifjzpfwJhuRefawmfu wm0efaus&onf/ onfwacguf
awmh olu-
]]bmrS vkyrf aeeJ/Y b,frvJ cifAsm;a&;wJt h ek ;f rIwcf u
G ef if; a&m*guif;pmtky?f
38
rauG;0if;jrifh

&efuek rf mS 0,fr&bl;? tJ'g wtky&f atmif vkyaf y;yg}}[k qk\ d /


NyD;awmh olu-
]]usKyf cifAsm;a&;wJah qmif;yg;zwfNyD;uwJu eif;vmwm ausmif;oAsm? [kw d ek ;f
ursm; cg; cPcP emwm/ tdro f mwufzq Ydk ,dk if aMumufawmifaMumufw,f/ rxkid Ef idk f

E-book is created by shanyoma


bJu;kd / taMumawGwif;NyD; odyef mwm? 'geJY ud&k if ajymwJeh nf;twkid ;f eif;vku d w f m 'Dw
ywf ESpyf wftwGi;f cg;emBuD;vJ r&Sad wmhb;l / ZmufaMumvJ wif;raeawmhb;l / usef;rm
a&;twGuf wu,f[efusouk;d ? 'gaMumifh &k;H rSmwpk?H tdrv f omaqmifrmS wpk?H tdycf ef;
rSm wpk?H a[m- ckZmwfuxGuv f mwmvJ wpkyH gw,f}}
OD;pk;d oef;u ajymaewke;f ukrd if;Munf(rif;Munf-,Ofaus;rIuavmiftrnfjzifh
aqmif;yg;rsm;a&;aeol)a&mufvm\/
]][kwo f Asm? cifAsm;enf; aumif;oAs/ ck q&mOD;pk;d oef; tke;f rIwcf u G u f av;
ESpfvkH;ygvmwm usKyfwkdYZmwfu vlaygif; w&mhokH;q,f&Sdw,f/ tJ'g wa,mufNyD;w
a,muf wufeif;wm ckq, dk if tke;f rIwcf u
G u f av;udk ajymifacsmaewmbJAsm}}[l\/
Ä Ä Ä Ä Ä

tkef;rIwfcGufaysmufrIaMumifh
&yfuGufw&m;&kH;a&muf
waeY pma&;olonf rauG;u tvky&f Hk tvkyo f rm;Oya'ppfaq;a&;t&m&Sd OD;
oef;atmifEiS t hf wl ewfarmufNrdKUodYk vku d of mG ;onf ewfarmufAf v dk w
f rJ mS wnf;onf/ nae
5-em&DavmufwiG f &yfuu G x
f J qlqn l nH oH MH um;&onf/ bmjzpfwmvJ[k Akv d w
f aJ pmifu
h kd
OD;oef;atmifu ar;onf/
]]tvum;yg q&m&,f? tke;f rIwcf u G ef if;qkv
d m;? tJ'pD mtkyu f kd wa,mufu iSm;
owJ?h jyefawmif;awmh aysmufNyDvaYdk jymvkdY tJ'g&efjzpfMuwmbJ? ck &yfuu G wf &m;&k;H a&muf
oGm;Muav&JU}}
OD;oef;atmifu pm;yGw J iG f pma&;aeaom uRefawmfu h kd yck;H wGejYf y\/ uRefawmf
vnf; acgif;ikHYjyKH;aevkduf&onf/
Ä Ä Ä Ä Ä

rGejf ynfe,fu pm
rGejf ynfe,fu trsKd;orD;wOD;u ar;onf/ olrY mS uk,
d 0f efcek pfv&Syd gonf/ tke;f
rIwcf u
G ef if;vkYd jzpfyghrvm;[laomtar;jzpfonf/ 'gaMumifh oltY ar;ukd taMumif;jyKí
39
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

tm;vk;H odatmif ajzMum;&aomf trsKd;orD; EIwif &Hk o dS nfrS arG;zGm;onftxd tke;f rIwf
cGuef if;Ekid yf gonf/ tusKd;um; tanmif;ajyNyD; taMumrsm; avsmhonft h jyif remusif
bJ vG,u f pl mG arG;zGm;ygonf/ xkaYd Mumifh ud, k 0f efaqmifrsm;vnf; eif;Muyg[lv/dk
ud, k 0f efaqmifrsm;? oufBuD;&G,t f rdk sm; eif;aomtcg odcRefveG ;f tm;BuD;aom
E-book is created by shanyoma

tke;f rIwcf u G uf kd reif;bJ ajyajyacsmacsmrsm;udo k m &SmMuHíeif;u tusKd;ykrd xdk ad &mufyg


onf/ tke;f rIwcf u G ef if;Mu&mwGif zifbuf acgif;bufrsufuiG ;f ygonfb h uf ra&G;yg? tm;
vk;H eif;Ekid yf gonf/ odaYk omf rsufuiG ;f ygonfb
h ufrmS &SrmS pd;k onft
h wGuf acsmarGpY mG jyKvkyf
tokH;jyKEkdifygonf/
Ä Ä Ä Ä Ä

awmifBuD;NrdKUu pm
awmifBuD;NrdKU &Sr;f vlxu
k awmh tke;f rIwcf u G ef if;onfukd ususee vufcyH gonf/
pmtkyf 0,fr&yg/ pmtkyt f iSm;qkid w
f iG f iSm;zwfMu&ygonf/ waeY iSm;&rf;c 7-usyftxd
,laeMuygonf/ xkaYd Mumifh aemufxw k vf Qif &Sr;f jynfa'oudk pmtkyrf sm;rsm; &atmif ydYk
ay;zdYk w
f u
dk w
f eG ;f yg&ap/
cifarmif
owif;axmuf
awmifBuD;NrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä

raoaumif; raysmufaumif;
EkdifiHom;aumif;
waeY pma&;olxo H Ydk vl&,
G w
f OD; a&mufvmonf/ uRefawmft h rnfukd ar;onf/
uRefawmf-
]]uRefawmf 0if;jrifyh gcifAsm? bmtultnDrsm; ay;&rvJ}}
]]aMomf - q&mhukd wrifawGcY sifveG ;f vkYd vmcJwh myg? 'Dvydk g? q&m[m uRefawmfh
aus;Zl;&SifygcifAsm}}
]]Asm bmjzpfv}Ydk }
]]'Dvydk gcifAsm? uRefawmfeh mrnf &Jabmfa&T&yg? qufo, G af &;wyfuyg? uRefawmf
a&SUwef;ppfrsufEmS rSm wm0efxrf;aqmifaewke;f nmbufajcaxmuf auG;r& qefrY &jzpf
oGm;ygw,f}}
40
rauG;0if;jrifh

]]bmjzpfvkdYvJ}}
]]uRefawmfwYdk a&SUwef;ppfrsufEmS rSm tifrwefat;ygw,f? ESi;f uvJ usw,f/
uRefawmfwYdk &JabmfawG[m ud, k cf u
H sef;rma&;awG aumif;vGe;f vko Yd maygh? 'gayr,fh q&m
&,f? wcgwav aoG;eJu Y , dk f om;eJu Y ,kd q f adk wmh tqifroifw h thJ cg zsm;wm emwm&So d

E-book is created by shanyoma


aygh/ enf;ygw,f/ tJ'aD eYuawmh pufcvkwcf u Hk txrSm nmajcaxmuf vSr;f r&bJ acG
usoGm;ygw,f/ av;bufaxmuf oGm;&ygw,f/ ajcaxmufauG;vku d ,f if emwmbJ/ qefY
vku d , f ifvJ odyef mwmbJ/ aZmacR;rsm;awmif jyefw,fq&m? 'geJu Y Refawmfu h kd usKdi;f wkH
aq;&ku H ykd w Ykd ,f/ usKdi;f wkaH q;&krH mS ckepf&ufMumygw,f/ roufomwmeJY &efuek rf *Fvm'kH
ppfaq;&kyH yYdk gw,f/ taMuma&m*gonfawGxm;wJt h aqmifrmS xm;ygw,f/ ZeD;eJaY ,mu©r
rsm;vJ vkdufvmygw,f/ uRefawmfhtjzpfu tdyf&mxuf yufvufq&m? nmajcaxmuf
qefrY &wJt h jyif nmvufyg vIyrf &atmif jzpfvmw,f/ aumfzaD omufrvkYd rwfcu G u f kd ukid f
vku d Nf yD; yg;pyfem;f ajz;ajz;awhawmhr,fq, dk if taMumawGu zsif;ueJ zsif;ueJ jzpfomG ;
NyD; rwfcu G f vGwu f sawmhwmbJ/ em&Det YJ rQ cHpm;ae&awmh vlvyJ ed cf sKH;vmw,f/ rde;f ru
vJ uRefawmf aoawmhrmS bJqNdk yD; idw k ,f/ q&m0efBuD;awGuawmh taumif;qk;H aq;awG?
pm;aq;aomufaq;awGeYJ ususee jyKpk,, k ygw,f}}
olu pum;udk acwå&yfNyD;-
]]tif; qufajymygtkH;}}
]]waeYawmh uRefawmft h ukw d a,muf vlemvmar;w,f/ olu rdwaf qGwa,muf
tke;f rIwcf u G ef if;vkYd taMuma&m*gaysmufaMumif; ajymygw,f/ uRefawmhuv kd J eif;zkw dY u dk f
wGe;f w,f/ tJ'w D ek ;f u q&mhpmtkyf xGucf gp aumif;aumif;BuD;rSwrf w d ,f/ atmufwb dk m
vBuD;/ aemufwaeY tuku d tke;f rIwcf u G Ef pS v f ;Hk ,lvmNyD; uRefawmfu h kd eif;ckid ;f w,f/ t
ayghtyg;oGm;zkdY rwfwyf&yfwm ajcvSrf;awmifrS toJckdufatmif a0'emcHpm;ae&wm
tke;f rIwcf u G ef if;zku
Yd pd uö kd rpOf;pm;0Hb h ;l / ab;em;u ckeifem;eD; vlemawGu uefu Y uG Mf u
w,f/ wcsKdUuvJ ajymifMu aemufMuoayghav/ uRefawmfuawmh aysmufcsifwphJ w d af Mumifh
vlqw dk m cHpm;ae&wJah &m*gaysmufr,fq, dk if bmvky&f vky&f aygh q&m&,f? 'geJY uRefawmf
eif;zkYd p&awmhwmbJ/ rde;f ru wzuf tuku d wzuf wGaJ pNyD; ig;rdepfavmuf eif;vku d f
em;vdu k ?f 'Dvedk YJ ok;H &ufavmuf &Sad wmh odoo d mom oufomvmw,f? ud, k b hf momuk, d f
eif;Ekid w f t hJ qift h xd csufcsif; ajymif;vmwm? r*Fvm'kH ppfaq;&ku H q&m q&mrawG odyf
tHMh ooGm;Muw,f/ olwYdk rsufpad tmufrmS vkyaf ewmud;k ? ckwife;D rdwaf qGawGvJ eif;ukef
Muw,f/ uRefawmf&w dS ek ;f u ckwifwidk ;f rSm tke;f rIwcf u G u
f av;awGu, kd pf ED iS chf ifAs? uRef
awmf tck ok;H v em;cGi&hf ygw,f/ tJ'gq&mhukd trSww f & aus;Zl;jyKcsifveG ;f vkdY vmcJw h m
41
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

yg}}[k ajymonf/ olrY sufEmS onf 0if;yaeonf/ rsufv;Hk tpko H nf &Te;f vJah e\/ olt Y ouf
ok;H q,f0ef;usif/ olu
Y Mkd unfNh yD; pma&;ol 0rf;omyDwd jzpfvudk o
f nfrmS qkzd ,
G rf &S/d pdwx
f J
uvnf; aMomf - raoaumif; raysmufaumif; EkdifiHom;aumif;&wem usef;rmygap
csrf;omygap[k qkawmif;rdao;\/
E-book is created by shanyoma

Ä Ä Ä Ä Ä

&ckid u
f pm
OD;0if;jrifh
pma&;q&m owif;axmuf
trSwf 6? rJx;D vrf;
aps;&yf? rauG;NrdKU/
&ufp/JG 1977-ck? 'DZifbmv 7-&uf/
taMumif;t&m/ /tke;f rIwcf u
G ef if; a&m*guif; pmtkyyf aYkd y;&ef udp/ö

av;pm;pGmjzif-h
q&mOD;0if;jrifhcifAsm;-
q&mud,k wf idk f okawoejyKpka&;om;xkwaf z:vku d wf m tke;f rIwcf u G ef if;a&m*g
uif; pmtkyfudk vGefcJhaom ESpf&ufcefYu wynfhwOD;vmjyí zwf&IcGifh&vkdufygonf/ t
zwf& tod& aemufusojzifh t f m;r&vSyg/ NyD; rmefatmif? oHw?JG pmtkyq f idk af wGukd xyf
qifrh mS aomfvJ r&vku d yf g/ rmefatmifwNrdKUvk;H tke;f rIwcf u G af ygygw,f/ tvum;vJ &
ygw,f/ tckvdk tke;f rIwcf u G f wefz;kd oduek v
f Ydk aps;awG tqrwef wufvmrSmpd;k yg&JU/ [kd
vl 'Dvu dk tp tke;f rIwcf u G f eif;MuzkYd ajymaeMuygNyDq&m? uRefawmfwYdk rdom;pkvJ raeYu
pNyD; eif;aeMuygonf/ q&may;wJeh nf;twkid ;f bJaygh/ nbuftyd af ysmfwmawmh rajym
vkdufygeJYawmhq&ma&? tdrfolckd;uyfwmawmif odrnfrxifyg/ ckvkd wefzkd;&SdwJhpmtkyf
aumif;usrS tydkifr&vkdufvkdY (pmay0goemtkd;)wOD;taeeJY odu©musvSw,fq&ma&/
'geJY tMuHwck&NyD; q&mwkrYd auG;NrdKUu pmtkyq f idk af wGrmS bJ &&? q&mhqrD mS bJ &S&d ?dS b,fu
&& q&mhvufrw S tf rSww f &jzpfatmif a&;xk;d NyD; avaMumif;u AGyD yD eD YJ uRefawmfq h yD aYdk y;
apvkdygw,fcifAsm/
tm;udk;vsuf
OD;aomif;nTefY
(ausmif;tkyfq&mBuD;)
42
rauG;0if;jrifh

urm;tpkd;&tv,fwef;ausmif;
urm;NrdKeY ,fc?JG rmefatmifNrdKUe,f
&cdik jf ynfe,f/

E-book is created by shanyoma


Ä Ä Ä Ä Ä

trsKd;om;a&; jzpfomG ;NyD


waeY pma&;ol\q&mvJjzpf tpfu&kd if;yrm cspfcif&aomawmifwiG ;f BuD;NrdKU t
pkd;&txufwef;ausmif;rS ausmif;tkyfq&mBuD; OD;atmifÓPfESifhawGYonf/ olu-
]]a[haumif? rif;pmtkyf pGHoa[h? wjynfvkH; eif;ukefMuNyD? trsKd;om;a&;jzpf
oGm;NyDuG}}[k 0rf;yef;womajymygonf/
[kwyf gonf/ wjynfv;Hk eif;vQif wjynfv;Hk usef;rmMuygrnf/ wjynfv;Hk wrsKd;
om;vkH; usef;rmMuvQifrlum; ukefxkwfpGrf;tm; wkd;wufí qkd&S,fvpftoD;tyGifhawG
wjynfv;Hk twlwuG cHpm;Mu&ygrnf/ pma&;olwiG f ,kMH unfcsufwck &Syd gonf/ xk, d MHk unf
csufrmS ppfreS af om apwemjzifh jynfou l kd tvkyt
f auR;jyKvQif jynfou
l vnf; jyefvnf
*kPfjyKvdrfhrnfjzpfygownf;/
tke;f rIwcf u
G ef if;jcif;jzifh a&m*gcyif; uif;a0;Muygap/
rauG;0if;jrifh
Ä Ä Ä Ä Ä

43
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

jrefrmh&;dk &m taMumjyifvuFm

pmzwfol okawoDrsm; ykrd o dk abmaygufapjcif;iSm &nfoefí odrjf zLq&mawmf


a&;om;jyKpkawmfrlaom taMumtwwfynmusrf;rS jrefrmh&kd;&m taMumjyifvuFmudk
E-book is created by shanyoma

aumufEkwfaz:jyvkdufygonf/
þenf;udkum; a&S;a[mif;aywckrS &&Sdonfhtwkdif; rl&if;rysuf az:jyxm;yg
onf/ usrf;jyKpkaomaypmrluo kd mawG&Y í usrf;jyKyk*K¾ v
d ?f ckepfouú&mZfwu
Ydk m; jynfph pHk mG
az:jyxm;jcif; r&So
d jzifh a&S;jrefrmh&;dk &m taMumjyifvuFm[kom trnfwyfí az:jyxm;
ygonf/ taMumjyifq&m tausmftarmfrsm; pD&ifcahJ om ,if;tESv D uFmusrf;udk a&;om;
az:jyygtHh/

1/ ud;k q,fah jcmufyg;? a&m*grsm;ud?k vufzsm;xda&muf? uif;uGmaysmufvrd ?hf rSwaf vmuf


p&m? a&S;q&mwk?Yd oifvmOya'? xm;cJah yom;? taotcsm? ESyd rf mS um;? *kyrf eS m;xif?
aemufz,fjyifü? emusifovkd? tyl&Idí? acgif;cJtem? xkdif;a&m*gonf? q&mvufo,f?
ÓPfBuD;us,fom;? tvG,w f ul? rSw,f jl cm;em;? az:jyjim;tH?h 'l;zsm;txuf? av;opf
wufí? ESycf sufwzk?H qkwd rHk ysuf? ykt
H wGuEf iS ?hf em;&Guaf emufyg;? 0J,mjcm;í? ar;zsm;em;
xif? rsufarSmufjyifü? vufjyifneT zYf ?k ckvv k [ k ?k vufpak csmif;arG? xdxad whí? aphaphEydS f
u? aysmufaeuswnf;? yG&J t[kw?f qHyifcsKyfaumh? ,lEw k x
f yl pf? pifppfacgif;cJ? aysmuf
pNrJwnf;/

2/ rvGw J csuf? em;avxGuí f ? em;&Guef m;xl? em;tlem;av;? em;jynfarS;í? ac:ar;r&?


em;xdik ;f paom? a0'emud?k ESyd v
f ydk grl? uPÖtxuf? em;o,fZufEiS ?hf em;&Gu\ f aemuf? em;
&Guaf tmufu?kd avQmufítNyD;? ESyd yf rHk ;DS avmh? pnfw;D rMum;? yif;onfeh m;vnf;? Mum;\
rouf? csufcsif;ouf\/

3/ avwufwaHk v? rl;rIid ;f acsí? raerom? &Sad vygaomf? *D0g*kyaf pmif;? tv,facgif;


ESi?hf waMumif;rsufarSmufMum;? rsufpeHk m;&if;? OD;jyif;qHZuf? ESyd yf x
Hk u
G \
f /

4/ wcsufxrdk ?S avylxaomf? uPÖaemuf(ay:)? ESyd cf gawmfavmh/

5/ xkaYd emufwrsKd;? BudKUBuD;xk;d aomf? *ky&f ;dk wavQmuf? ESyd v


f Qifaysmuf\/
44
rauG;0if;jrifh

6/ waxmuf'EÅm? oGm;zk;H emESi?hf oGm;emoGm;udu


k ?f oGm;EIu
d af &m*g? pGu
J yfvmaomf? vsifpmG
aysmufatmif? vufaxmufNrJNrJ? rSerf vGí J ? vuf0v
J uf,m? ESyd zf v
d maomf? wjzmwa0? "m;
vQif&SokdY? owåwav? wufawGrNydKif? ar;cdkifygrl? vufEkdifESdyfvkd? ykHtqkdu? vnfrsKdw
avQmuf? em;&if;a&mufatmif? ESyd af jrmufwaHk v? vGwNf rJaywnf;/

E-book is created by shanyoma


7/ waxGwqef? avykyq
f efaomf? atmhtefwrsKd;? yck;H &k;d u? *ky&f ;dk usatmif? jy\ESyd cf suf?

8/ yg'&ufaMumif?h avwufvufxek ?f rsufprd eI í f ? rsuftaHk 0&D? rsufpo d v


D suf? rsuferD suf
0g? rsufped mESi?hf ovmwdrzf ;Hk ? rsufv;Hk aMumifawmif? rsufpad tmifí h ? rsufawmfr<u? rsuf
arSmufusESi?hf rsufpyk;d &S?d usde;f pufbo d nf? rsufpad 0a0? rsuf&nfawGom? qkad wGwcsuf?
rsufweG w Yf ufí? vufwvSr;f vSr;f ? jzKwfjcif,rf;aomf? rsufcrf;rsufe?D rIeo f oD ED iS ?hf [ef
csDr&? vrf;r*¾u?kd x<uajzmifrh wf? roGm;wwfatmif? pGu J yf&;dk pk? a&m*gjyKí? pu©Ktem?
tmAm"mud?k rMumvsifpmG ? aysmufvjdk im;rl? <uufom;tzk;H ? ajcovk;H ESi?hf yck;H ESpzf uf? t
v,fcsufu?kd pkw H ufppfaMum? ESyd w
f aHk rmaomf? taqmrMum? vGecf srf;omonf? vG,u f m
ESyd zf ?Ydk pmwrf;wnf;/

9/ vufcw JG jzm? rderYf mS vdu k t


f ?hH uHvQm&Iz, G ?f om;rdr,fw?Ydk uk, d 0f efpu
JG yf? awaZm"mwf
aMumifh? rD;,yf&ifokdY? jzpfwkHNrdKUaomf? pdrf;ndKYzwfzwf? om;jrwftxuf? arGYarGYnufbd?
armif;quftem;? &ifEo Ydk m;ud?k ESyd jf im;wkyH g? vGecf srf;omvdr/hf

10/ [w¬vufuyf? vufaovwfaomf? om;jrwfxufr?S av;opfusESi?hf &if0atmufem;?


armif;auGYjcm;wnf;/

11/ rSwo f m;wkNH rdKU? avAl;qkv


Yd Qif? &ifq&Ydk ifusyf? avxk;d vwfaomf? vufzv
Ydk ufjyef? wzef
rqG? ykt
H &ESi?hf &if0aMumv,f? woG,rf w S &f m/

12/ eHab;emESifh? 'lvmavem? &ifbwfemaomf? rSefpGmrysuf? ESpfbufab;aMum? csuf


atmufavQmí? ESyd af omq&m? ok;H opfcmG í? ykwmå zGm;rd? y,ftrd x f ad Mumif?h aoG;xdrus?
&Su d ESyd rf ?l &moDcí
k ? Owkrajzmif?h qD;usifatmifah omf? rD;an§mift
h xuf? ESpo f pfwufí?
ESyd cf sufwzk?H vufuek x f ;dk ody?f aumif;pGmESyd af vmh/

45
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

13/ tdyv f nf;raysmf? &Swd aHk omfvsif? 'l;ab;wavQmuf? aygifjcHa&mufatmif? xkaYd emuf
ESyd &f ;dk ? ajczrk;d &if;? zaemifo h iG ;f zd/Yk

14/ udu
k jf cif;qpfrsuf? rkaH 0wufaomf? ajcrsufped ?YJ a&m*gxJwiG ?f tdyv f rJ aysmf? ajcqefY
E-book is created by shanyoma

aomfvQif? csufausmf0,J m? ÓPfazG&mS í? ESyd cf gr,Gi;f ? 'l;zsm;xGi;f u? em;&if;a&mufatmif?


vuf0g;apmif;ESi?hf axmifíESyd vf Qif? aysmufNrJyifwnf;/

15/ rD;wGi;f twl? ajc'l;ylaomf? xko d rl ,Gi;f ? ykqpfwiG ;f ud?k rysif;ravQmh? vufEak csmhEiS ?hf
ESyd af vmhreS pf mG ? aysmuf\rSeo
f nf? csrf;om{uefrvGw J nf;/

16/ rvGrJ eS pf mG ? igrderYf mS tH?h cg;emcg;udu k ?f cg;EIu


d af 0'em? pGu
J yfvmaomf? ajcrSmac:&k;d ?
ajczrk;d u? 'l;qpfusatmif? ESyd u f rSepf mG ? aysmufrnfomwnf;/

17/ usif0gusifatmif?h usifrajzmifah omf? zaemift


h xuf? <uufom;oufu?kd avQmufum
ESyd yf g? vGecf srf;omwnf;/

18/ ylumwzef? csrf;umwzk?H zsm;emwkaH omf? ESyd yf t


Hk &? rSepf mG jytH?h ajcrtMum;? ajcz0g;
rSm? ESyd af vygavmh/

19/ BuD;pGmtzsm;? wufaomtm;aMumif?h ar;jim;r&? ief;vsif<uí? ac:urxl;? tyl


tat;? a&m*gav;aomf? ESyd af otaomh? zaemifah Mumwnf;/

20/ rSwaf vmhw


f cef;? ief;ylzrf;aomf? ESyd v
f rf;rysuf? ykrH mS wufom;? ajcrsufpad tmuf? em
emaxmufavmh/

21/ xkaYd emufwjcm;? wkeí f zf sm;aomf? af jcrcGMum;? ajcz0g;v,f? zaemifo


h ,
G u
f ?kd e,fum
ESyd rf ?I aysmufNrJ[&l iS /hf

22/ ajcrlcsnfeh ?YJ jzpfwcHk ahJ omf? wJwh 'hJ ;l zsm;? ESyd cf sufxm;\? rSwo f m;ukeyf g? a&S;ykvH mí?
vuFmcsKdjym;? oDu;Hk xm;&Si?hf ESyd jf im;vkrd ?l pHy,Hk í
l ? emolwu Ydk ?kd u,fapvko
d nf? r*fzv dk ef Ad mÁ ef
pmwrf;wnf;/
46
rauG;0if;jrifh

vuFmt"dygÜ ,f &Si;f vif;az:jycsuf

ud;k q,fah jcmufyg;aom a&m*ga0'emrsm;udk taMumjyifq&m\vufEiS x


hf ad wGY
yg/ xkad &m*ga0'emrsm; aysmufuif;oGm;vdrrhf nf jzpfayonf/

E-book is created by shanyoma


1/ ZufaMumwif;jcif;? *kyef m;xif aemufz,fwüYdk emusifouJo h Ykd tyl&jdI cif;? &ifacgif;udk
avyifo h jzifh wtifth ifah ejcif;? cHwiG ;f ü ovdycf jJ cif;? acgif;xkid ;f rIid ;f av;vHjcif;? a0'
emwkdYudk ÓPf&SdaomtaMumjyifq&monf 'l;zsm;txuf vufav;opftuGm&Sd (a&tkd;
wifyg'&ufaMum)udv k nf;aumif;? em;&Guaf emufyg;wGi&f adS om(OD;qufaMum)rsm;udv k nf;
aumif;? ar;zsm; waumufaMumudv k nf;aumif;? em;&Gut f xuf&dS em;xifaMumrsm;udk
vnf;aumif;? vufjyifnTefYzkwGif&Sdaom taMumckvkvk taMumxkH;uav;rsm;udkvnf;
aumif; taMumjyifq&m\vufacsmif;uav;rsm;jzifh pkí pkí qGo J jzifh taMumudk jyK
jyifay;&m\/

2/ em;avxGujf cif;? em;xljcif;? em;tljcif;? em;av;jcif;? em;jynf,jdk cif;? em;xkid ;f jcif;?


pnfw;D rMum; em;yif;jcif;paom em;ESiyhf wfoufaom a0'emrsm;jzpfvQif em;\txuf
em;o,faMumukv d nf;aumif;? ZufaMumudv k nf;aumif;? em;&Gu\
f aemuf OD;qufaMum
ukv d nf;aumif;? em;&Gu\ f atmuf em;aMumudv
fk nf;aumif; tpOftwkid ;f az:jyygtaMum
ESyd uf iG ;f ESyd u
f u
G w
f uYdk kd jyKjyifay;&m\/

3/ avwufjcif;? wkefwkef&D&D&Sdjcif;? rl;jcif;? rIdifawGjcif;wkdYjzpfvQif vnf*kyfapmif;&Sd t


aMumukvd nf;aumif;? OD;acgif;\tv,fwiG f &Sad om i,fxyd af Mumukv d nf;aumif;? rsuf
arSmufaMumukv d nf;aumif;? rsufuiG ;f aMumudv k nf;aumif;? em;&if;&Sd em;aMumudv k nf;
aumif; jyKjyifay;&m\/

4/ avylxvQif em;\aemuf OD;qufaMumudk ESyd ef ,fjyKjyifay;&m\/

5/ BudKBY uD;xk;d vQif *ky&f ;dk wavQmuf&dS taMumrsm;udk jyKjyifay;&m\/

6/ oGm;emjcif;? oGm;zk;H emjcif;? oGm;uku


d jf cif;paom oGm;ESiyhf wfoufaoma&m*grsm;jzpf
cJhaomf EIwfcrf;yg;apmif;wGif&Sdaom yg;taMumrsm;udkvnf;aumif;? ar;&kd;wavQmufrS
47
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

em;zsm;txuf a&mufatmif ar;aMumrsm;udv k nf;aumif;? vuf0v


J uf,mjzefí
Y vuf
acsmif;rsm;jzifh axmufí qGí
J ESyd af y;&m\/

7/ avykyq f efjcif;? atmhtefjcif;jzpfcahJ omf yck;H pGe;f t&k;d rS vnfqpf*yk &f ;dk txd qefw
Y ef;
E-book is created by shanyoma

vsuf&adS om yck;H aMumudk xpfí xpfí n§pí f n§pf ESyd af y;&m\/

8/ yg'&ufaMumifh txufoo Ykd nf;ajc a'goavck;d wufí rsufprd eI jf cif;? rsufpad 0&Djcif;?
rsufpo d jD cif;? rsufped jD cif;? 0gjcif; emjcif;? ovmwdrzf ;Hk ojzifh rsufpad Mumifawmifu, G f
jcif;? rsufpad tmifjh cif;? rsufpad rS;jcif;? rsufpyk;d 0ifouJo h Ykd usde;f pufjcif;? rsuf&nfxuG f
jcif;? rsufweG w Yf ufjcif;? (rsufpüd jzKwfjcifrsm;em;aeonf[k xifjcif;)? rsufcrf;pyfjcif;
[laomrsufpad &m*gwkaYd Mumifh vrf;ajzmifrh wfpmG roGm;wwfatmif jzpfaeygu ajcovk;H
<uufom;\atmufpGef;&Sd(ovkH;aMum)ukd¤if;? yckH;pGef; 2-bufrS *kwfqufodkY oG,fwef;
vsuf&adS om yck;H aMumud¤k if; ESyd af y;&m\/

9/ trsKd;orD;rsm; y#doaE¨wnfaomtcg ud, k 0f ef\awaZm"mwfaMumifh rD;,yftck;d wkYd


onf txufow Ykd ufí &ifqjYdk cif;? ysKdt
Y efjcif;? &ifcjH cif;wkjYd zpfcahJ omf om;jrwf\t
f xuf
vufarmif;qufteD;wGif &Sad om om;jrwfaMumudk ESyd af y;&m\/

10/ vufuyfjcif;? vufaojcif;wkjYd zpfcahJ omf om;jrwf\txuf vuf 4-opf&dS om;jrwf


aMumuk¤d if;? &if0\b0ifaMumud¤k if;? vufarmif;atmuf om;jrwfaMumab;&Sd armif;
auGaY Mumuk¤d if; ESyd af y;&m\/

11/ avqkjYd cif;? &ifqjYdk cif;? &ifMuyfjcif;? avxk;d jcif;wkjYd zpfcahJ omf vufjyifaMumuk¤d if;?
aemufaMum\ftv,fu¤kd if; ESyd af y;&m\/

12/ eHab;xk;d jcif;? emjcif;?f 'lvmfanmif;udu k jf cif;? avemjcif;? &ifbwfemjcif;wkjYd zpfchJ


aomf eHab;aMumrsm;ud¤k if;? csufatmuf vuf 3-opftuGm&Sd 0rf;aMumuk¤d if; ESyd ef ,f
jyKjyifay;&m\/ xko d Ykd 0rf;aMumukd ESyd af omtcg om;tdru f kd xdomG ;wwfonf/ om;tdrf
onf 0rf;aMumESiu hf yfvsuf&o dS nf/ om;tdru f kd ESyd rf o
d jzifh OwkaoG;xdejf cif;? rrSejf cif;?
qD;usifjcif;? atmifjh cif;wkjYd zpfcahJ omf rD;an§mift h xuf vuf 2-opf&dS rdvm’ aMumukd vuf
ukex f ;dk odyv
f suf ESyd &f m\? jyKjyif&m\/
48
rauG;0if;jrifh

13/ tdyrf aysmfvQif aygifwiG ;f tm&kaH MumwavQmufu¤kd if;? ajczrk;d qkid ;f rsm;aMumuk¤d if;
zaemift
h eD; ajcrsufpad tmuf&dS yx0DaoG;tdraf Mumud¤k if; ESyd &f m\/

14/ tqpftjrpfuu dk cf jJ cif;? rsufprd eI jf cif;? woef;oef; wufjcif;? ajcaxmufrsufcsdrsuf

E-book is created by shanyoma


jcif;? tdyíf raysmfjcif;? ajcaxmufqefw Y ef;aejcif;wkYd jzpfvQif csuf\txuf b0ifaMum
ud¤k if;? csuf0,
J moBuD;(olBuD;)ud¤k if;? 'l;zsm;twGi;f waumufaMumrsm;rS em;&if;txd
yg'&ufvidk ;f aMumfu¤kd if; vuf0g;apmif;jzifh axmifvsuf ESyd &f m\/

15/ rD;wGi;f uJo


h Ydk ajc'l;ylcahJ omf 'l;qpftwGi;f waumufaMumudk ESyd ef ,fjyKjyifay;&m\/

16/ cg;emjcif;? cg;ukud jf cif;? cg;yljcif;? cg;atmifjh cif;? cg;rsufjcif;? cg;apmif;jcif;? cg;
awmifjh cif;paom cg;ESiyhf wfoufaom a&m*ga0'emrsm;jzpfcahJ omf ajczrk;d rS 'l;qpftxd
yg'&ufaMumudk ESyd ef ,fjyKjyifay;&m\/

17/ qD;0gjcif;? qD;atmifjh cif;? qD;rajzmifjh cif;? (rkwu


å pd )f wkjYd zpfvQif zaemift
h xuf rk;d ckd
aMumwavQmuf ESyd af y;&m\/

18/ ylwcg csrf;wvSnhf iSuzf sm;uJo h zYdk sm;cJah omf ajcrtMum;&Sd yg'&uftqk;H aMumuk¤d if;?
ajcz0g;&Sd yx0DaMumuk¤d if; ESyd &f m\/

19/ tzsm;jyif;pGm wufaomaMumifh ar;jref;r& ief;zrf;onftxd jzpfcJhaomf zaemifh


aMum(<uufom;armif;xdyaf Mum)vsifjrefpmG jyKjyifEydS ef ,fay;&m\/

20/ tylBuD;í ief;zrf;aomf ajcrsufpad tmuf tjyif'v


l myg'&ufaMumud¤k if;? twGi;f
yx0DaMumud¤k if; ESyd &f m\/

21/ wkeíf jyif;xefpmG zsm;aomf ajcrcGMum;&Sd taMumuk¤d if;? ajcz0g;&Sd yx0DaMumuk¤d if;?
zaemift
h xuf&dS yg'&ufaMumuk¤d if; e,fí e,fí ESyd &f m\/

22/ ajcaxmufcsdejYJ zpfcv


hJ Qif 'l;zsm;atmuf&dS ndKo
Y BuD;(olBuD;)aMumukd ESyd &f m\/
þum; ayrlrS &&Sad om a&S;a[mif;jrefrmh&;dk &m taMumjyifenf;w&yfjzpfygonf/
49
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

usef;rmrItjzmjzm odaumif;p&m
udE&é mem aysmufap&m
"mwfqo dk nfrmS qef;awmh tqef;om;/ r,kí H vnf; rjzpf/ rsufjrifvufawGjY zpf
aeonf/ bmhaMumifh 'Dvjdk zpf&wmvJ[k pOf;pm;Munfjh yefawmhvnf; ÓPfrrDí tarmom
E-book is created by shanyoma

tzwfwifonf/
rauG; a&eHacsmif; um;pcef;rSm OD;eD[laomtvkyform;wa,muf &Sdygonf/
waeYawmh 0ufarG;&eftwGuf 0ufaygufpuav; ok;H aumif 0,fvmygonf/ 0ufaygufp
uav;ok;H aumifukd &ifciG rf mS yku d Nf yD; olaewJoh *d gF *D&&d yfuu G xf uJ tdru f kd jyefyyYdk gonf/
OD;eD naetvkyo f rd ;f vkYd tdrjf yefawmh a&csKd;&ef [efjyifygonf/ OD;eD rde;f ru ]]a&csKd;vkYd
rjzpfb;l av? awmh aeYv,fu awmfbJ 0ufawGayGv Y mwm r[kwv f m;}} OD;eDvnf; xkt d cg
usrS owd&um ]]at; - [kwo f m;bJ? 'gayr,fh acR;awGeYJ uk, d af &uav;awmh oyfvu dk f
tk;H rS}}ajymajymqkq d Edk iS hf uk,d af &oyf? vufajca&aq;vku d pf Of OD;eDtrd af tmufrS 0ufayguf
uav;okH;aumif twkH;t&kH; aooGm;ygawmh\/
aemufwaeY OD;eDEiS ahf wGaY wmh-
]]ajym rajymcsifygbl; OD;0if;jrif&h ,f? raeYu 0ufuav;ok;H aumif udpaö csma&m
AsKd?Y usKyfred ;f ru a&rcsKd;zkYd owday;ao;w,f/ 'ghaMumifh a&awmifrcsKd;ygbl;? uk, d af &
uav;oyf? ajcuav; aq;&keH YJ 0ufuav;ok;H aumif aoawmhwmbJ}}
]]b,fvkd "mwfoabmygvdrfh}}
]]b,fv"dk mwfreS ;f rodygbl;Asm? 0ufudk vlu xrf;As? xrf;NyD; 0ufudk wae&m
csxm;NyD; vla&csKd;Munfh? 0uf csufcsif;aow,fAsm? 'ghaMumifh 0ufarG;wJhvlawG 'Dudpö
odyfowdxm;Mu&w,f}}
onftaMumif;rsm;ESifhywfoufí rauG;NrdKUe,f aumifpDOuú|OD;azoef;ESifh
pum;pyfrMd uawmh-
]]'gawG tqef;Mu,fom;As? uRefawmfwkdY tkwfzkwfwJhae&mrSm tkwfawGusuf
atmif xif;vk;H awGerYJ ;D NrdKuf&w,f r[kwv f m;? tJ'x D if;xJrmS qD;jzLom;ryg&atmif odyf
*&kpu dk &f w,f/ qD;jzLom; wacsmif;wav Mum;n§yyf goGm;&if &So d rQtkwaf wG tukeu f JG
awmhb}J }ajym\/ tkwv f yk of m;BuD;rsm;ESiahf wGíY ar;Munfjh yefawmhvnf;-
]]r,kv H v Ydk m;? tkwzf ;dk cHEikd &f if prf;Munfah v? qD;jzLom;uawmh usKyfwt Ydk w k zf w
k f
wJvh al wG odyo f wdxm;&w,f? olyg&if tkwaf wG tukeu f yJG sufuek w f mbJ? bmoabmrSe;f
rodbl;Asm}}[l\/

50
rauG;0if;jrifh

waeY/ a&eHacsmif;NrdKU odrfjzLaq;ay;XmerS wm0efcHOD;Zif;OD;jrzl;ESifh"mwfo


abmqef;Mu,faMumif; pum;pyfrMd uawmh OD;Zif;OD;jrzl;u-
]]ud0k if;jrifEh ,S ?f avmurSm qef;Mu,fwmawGawmh trsm;csnf;yJ? urÇm&h efbuf
aMumife<YJ uufwAhJ s? aMumifEw I cf rf;arG;eJ<Y uufEw I cf rf;arG;...?... (,if;pD&ifyu Hk kd ajym

E-book is created by shanyoma


jyygonf/ vG,fvnf; vG,fygonf/ ynmÓPftajrmftjrifr&Sdolrsm;? ukokdvfuH? tuk
okv d uf rH odorl sm; tvGo J ;Hk pm;vkyu f 'kua© &mufEidk í f xnfo h iG ;f raz:jyawmhyg/ pma&;
ol/) aemufwck qef;wmu udE&é mem ukx;Hk As? ]]"mwfpm}}eJu Y w k m? aysmufuif;wm ok;H
a,muf&NdS yD/ ok;H a,mufuk ok;H a,mufaysmufwmaem/ olu vlrmS tjzpfenf;wJt h emuk;d /
udE&é mqkw d mu csKdi;f Mum;xJ tusdwv f ;Hk awG ay:vmwm/ b,fa&mnma&m? wvk;H u ESpf
vk;H ? ESpv f ;Hk u ok;H vk;H qkw d mvkd qufwu dk f ay:vmawmh vufEpS zf uf udE&é D udE&é mvkd 0JysH
awmhrvkd ajr§mufxm;&wmaygh/ tJ'v D dk udE&é mtemukd "mwfpmeJu Y o k As/ yxrqk;H wum
wa,mufAs? wumBuD; bmrS vkyrf aeeJ/Y taumif;qk;H uawmh rkv YH ;Hk a&ay: 33-vk;H wdwd
wxkid ef YJ tukepf m;Ekid yf ghrvm;vkaYd r;awmh pm;Ekid w f ,fw/hJ 'geJY pm;qkNd yD; "mwfpmay;vku d f
w,f/ ESp&f uf&adS wmh ,lypfovkd aysmufw,fAsKd}Y }
]]w,f[kwfygvm; ukd,fawmf}}
]][kwfqkd? aq;0g;buf vkdufpm;aeawmh enf;aumif; vrf;aumif;uav;awG
uk, d af wGu Y av;awG ajymMuoAs/ 'geJY OD;Zif;vJ tHMh ooGm;wmaygh/ wa,mufawmh aysmuf
NyDqNdk yD; 0rf;omaewke;f aemufwa,muf a&mufvmjyefw,f/ ck[mu wumrAs? udE&é m
embJ/ csKdi;f Mum;temqkad wmh vufBuD;ajr§mufvmwmaygh/ OD;Zif;u ajymwmaygh/ wumr
BuD; udE&é memtaumif;qk;H enf;u rkv YH ;Hk a&ay: 33-vk;H wdwd ykv d J rykad peJ?Y vkv
d J rvkad p
eJ/Y pm;Ekid yf ghrvm;vkaYd r;awmh wynfah wmf rkv HY ;Hk a&ay: BudKufw,fb&k m;vkadY vQmufw,f/
uJ-BudKuf&if 33-vk;H wdwd t0pm;Asm? aysmuf&aphr,f ajymvku d w f ,f/ tJ'w D umrBuD;vJ
ESpf&uftMum vkH;0aysmufa&mAsKdY/ aemufwa,mufvJ 'Denf;bJ aysmufw,fAsm? usKyf
"mwfpmeJu Y w k m udE&é memawmh aysmufMuwmcsnf;bJ}}OD;Zif;OD;jrzl;u 0rf;omtm;&rdeYf
awmfrlygonf/
xkaYd Mumifh pma&;olvnf; udE&é m"mwfpm aq;ukenf;&uwnf;u vufwnfph rf;
ukcsifaeygonf/ trSefuawmh temqif;&J'ku©jzpfaeolawGudk aysmufuif;csrf;omap
vkad om yifu, dk pf w
d &f if;aMumifh jzpfygonf/ avmavmq,fq,f pma&;ol\todtuRrf;
xJ rnforl Q raygufMu/ oGm;&if;[efvJT ayguforl awGY jzpfaeygonf/
vGecf ahJ om oDwif;uRwfvu pma&;olwZYdk mwd oref;awm&GmodYk tvnfwacguf
a&mufoGm;ygonf/ aqGrsKd;awGtdrf wtdrfwufqif;vnf&mrS tudkw0rf;uGJawmfpyfol
51
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

ukBd uD;ayG;tdrf a&mufomG ;ygonf/ ukBd uD;ayG;rde;f r rqef;onf oH',ft;dk wvk;H jzifh ajryJ
qefaMumfaeygonf/
]]rqef; udkBuD;ayG;aumAs}}
]]awmfwYdk ukBd uD;ayG;csKdi;f Mum;rSm udE&é memaygufvaYdk wmh? an§maf Mumfwm an§mef H
E-book is created by shanyoma

rSmpd;k vkYd taemufyikd ;f an§maf &SmifomG ;av&JU}}


[efusvku d af vjcif;? udE&é memukcsifaeolEiS u hf Ed &é memaygufow l Ydk ,ckrS awG&Y
NyD/ xkaYd Mumifh ajryJqefaMumfEiS ahf &aEG;Murf;aomuf&if; udBk uD;ayG; jyeftvm apmifah e&
awmh\/
rMumrD udBk uD;ayG; a&mufvmonf/ vufEpS zf ufukd 0JysHawmhrwwf ajr§mufvsuf-
]]udBk uD;ayG; udE&é mem b,fEpS &f uf&NdS yDv}J }
]]MumNyD? 'd&Yk mG u q&mOD;bk;d rif;aq;vdr;f wmbJ? aygufvu dk f aysmufvu dk q f odk vkd
roufomygbl;uGm? ckvJ rdqef; an§maf Mumfr,fqv dk Ydk an§maf &SmifomG ;aewm}}
]]udBk uD;ayG; udE&é mem ckepf&uftwGi;f ,lypfovkd aysmufap&r,f? cifAsm; w
xkid x
f eJ YJ rkv
YH ;Hk a&ay: 33-vk;H wdwd ukeaf tmif pm;Ekid yf ghrvm;}}
]]at; - pm;Ekid w f ,f}}
]]aumif;NyD? tJ'v D q dk , dk if rqef; cknaeapmif; rkaYH xmif;Asm? rkv YH ;Hk a&ay:vkyzf Ydk
nus uRefawmfvmcJrh ,f}}
pma&;olu ususeerSmcJNh yD; naeapmif;awmh udBk uD;ayG;tdrf wacgufjyefa&muf
ygonf/ tm;vkH;tqifoifhjzpfaeygNyD/ rkHYvkH;a&ay: ylylaEG;aEG;udk yef;uefjym;xJ 33-
vk;H wdwd rrSm;atmif a&xnfv h u dk Nf yD;-
]]uJ - ukBd uD;ayG; pm;awmh}}
]]rif;[mu [kwaf um [kw&f UJ vm;uGm? rkv YH ;Hk a&ay:qkw d m aumufni§ ;f awGev YJ yk f
&wmqkad wmh awmfawmfMum "mwfcsKyfNyD; ydq k ;dk aerSjzif}h }
]]pm;prf;ygAsm? vufawGu Y x k ;Hk As? 'D&mG rSm uRefawmf ok;H &ufaetk;H rSm? raysmuf
bl;qk&d if vnfukd "m;eJpY Of;vS}YJ }
udBk uD;ayG;onf rkv YH ;Hk a&ay:BudKufoyl yD D wcPcsif;ESihf ukeaf tmif 0g;pm;ypfvu dk f
onf/ tHMh op&mygay/ tememí vufBuD;ajr§mufxm;&ol ukBd uD;ayG;onf rkv YH ;Hk a&ay:
pm;onfhnrSmyif temoufomNyD; uRefawmfrjyefrDtwGif; olYudE&é mem &Sif;&Sif;aysmuf
uif;oGm;ygownf;/ xkaYd Mumifh udBk uD;ayG;u-
]]'dAkY rmaq;enf;awG "mwfpmu tHMh op&mbJumG ? rif;aq;enf;aumif;oa[h}}
[k 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfvsuf uRefawmf&mG tjyef qkq H aD rT;arT; vufaqmifay;vku d yf g\/
52
rauG;0if;jrifh

pma&;olonf ukBd uD;ayG;udk vufawGu Y Nk yD; aemufwa,muf udE&é memaygufol


uk&ygao;onf/ xko d u l m; OD;awmjzpfygonf/ OD;awmonf rauG;NrdKUe,f tifwidk ;f BuD;
&GmrS xef;orm;jzpfygonf/ a&S;&k;d &mtwkid ;f a&mifEiS jhf zpfygonf/
pma&;olEiS thf aMumif;wkud qf idk cf sifawmh pma&;ol rauG;rS a&eHacsmif;toGm;?

E-book is created by shanyoma


a'gif;ae&Gm aq;cef;ü acwåem;&if; OD;awmESiahf wG&Y ygawmhonf/ pma&;olu pyfpak r;
jref;NyD; udE&é memaysmufenf; vrf;nTeaf y;vku d yf gonf/ wkw d Edk iS v
hf &dk if;a&;&aomf rkv
YH ;Hk
a&ay: 33-vk;H wdwd t0vkypf m;As[k jzpfygonf/ pma&;ol tdrjf yefa&mufí wywft
Mum OD;awm udE&é mem uRefawmf"h mwfpm aq;enf;aMumifh aysmufuif;aMumif; OD;awm
om;ud, k w
f idk f vma&mufí aus;Zl;wif 0rf;ajrmuf0rf;omajymjyygawmhonf/
udE&é memaygufí vufawGaY ysmufuif;aMumif;udak wmh pmawGrY [kw?f vufawG/Y
,aeYtxd ESpOf ;D uk ESpOf ;D aysmufuif;ygonf/ rkv YH ;Hk a&ay: 33-vk;H pm;umrQESihf csKdi;f Mum;
xJu udE&é mem bmhaMumifh aysmufygvdrq hf w
dk mudak wmh ,aeYtxd awG;r&ygacs/ "mwf
oabmum; qef;jym;ygbd/
Ä Ä Ä Ä Ä

rsufEmS opfrI owdjyK


*&krjyKMuvkdYyg/ usefrma&;twGuf tpDtpOfususee aexkdifusifhMuHoGm;r,f
qk&d if tm*EÅKu a&m*gawG ruyfa&mufEidk yf gbl;/ a&m*gqkw d muvnf; tao;trTm;uae
tBuD;trm; jzpfvmwwfwmud;k /
vlYcE¨mudk,frSm tyltykyfawG &Sdygw,f/ &moDOwktylaMumifh an§mfckd;an§mfeHY
aMumifh tyltpyft f pm;tpmawGaMumifh a'gock;d aMumifh trsm;tjym; aeYpOfEiS t hf rQ cE¨m
ud, k rf mS avmifuRrf;aewmyg/
'ghaMumifh 'Dtylc;dk awG ravmifuRrf;&atmif *syefu a&00aomufenf; nTejf y
xm;ygonf/ 'Denf;vnf; aumif;ygw,f/ vltawmfrsm;rsm;uvnf; vufcu H sifo
h ;Hk ae
MuygNyD/
tylaMumifh tckd;taiGYjzpfygw,f/ tckd;taiGY[m tay:udk wGef;uefa&GUvsm;
wwfygw,f/ cE¨muk, d x f rJ mS tyltykyrf sm;&if tay:udk vQHwufvmygw,f/ 'Dtcg vlrmS
ZmufaMumawG wufvmygw,f/ acgif;awG udu k ?f rsuf&;dk awG udu
k ?f ESm&nfawG xGu?f tm
acgifawGajcmuf oGm;awG emvmwwfygw,f/
oGm;emNyDqrdk jS zifh xrif;qdk a0;vma0;? a&aomufwyYdk if tawmfBudK;pm;,l&yg
w,f/ oGm;a&m*ga0'emcHpm;bl;olwidk ;f odMuygw,f/ wavmu OD;av;t&G,f rdwaf qG
53
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

wa,muf oGm;awGem? oGm;zk;H awG a&mifNyD; 7-&ufavmuf oGm;a0'em cHpm;ae&ygw,f/


trsKd;rsKd;aomaq;awG vkyyf gw,f/ tcsnf;ES;D ygbJw/hJ 'ghaMumifh pma&;olu-
]]OD;av;? oGm;em aysmufcsif;ovm;}}
]]b,fEh , S f ajymygvdr?hf aysmufcsifwmayghAsm}}
E-book is created by shanyoma

]]'gjzifh uRefawmf ajymwm? ,k, H MHk unfMunf vkyrf vm;}}


]]vkyrf ,f-ajym? bmaq;vJ? t*Fvyd af q;awG Armaq;awG pkaH eNyDaem}}
]]aq;qkw d m cPyg OD;av;&m? w&m;aoawmh ajymvkrYd &bl;aygh/ 'gayr,fh t
ajccHtaMumif;&if; Nidr;f atmif vkyrf S aysmufwmyg/ oGm;xJ aq;ylawG ody?f [k[ d mxnfh
'D[mxnfh vkyw f m[m xku H sifNyD; cPyef; oufomwJo h abmaqmifwmyg/ rl&if;jzpfvm
wJh taMumif;&if; Nidr;f atmifvyk w f ehJ nf;u tck uRefawmfajymr,feh nf;bJ}}
]]uJ - 'gjzifh ajym? bmvky&f rvJ}}
]]OD;av;? reuf tdy&f mxawmh rsufEmS t&ifopfovm;? oGm; t&ifwu dk of vm;}}
]]oGm; t&ifwkdufwmaygh}}
]]tJ'g rSm;w,f? uJ - reufjzefupNyD; OD;av; rsufEmS t&ifopfyg/ a&at;at;
eJo
Y pfyg/ opfwt hJ cg yg;pyfxJ a&r0ifap&bl;aemf}}
]]armifh[mu tqef;bJ}}
]]rqef;ygbl;OD;av;&m? a&S;jrefrmorm;awmfBuD;awG&UJ vufo;Hk aq;enf;emawG
yg/ tdy&f mx rsufEmS udk t&ifq;Hk opfNyD;vkYd q,fred pfavmuf&rdS S oGm;wku d &f r,f}}
]]rsufESmopfNyD; csufcsif; rsufESmrokwf&bl;vm;}}
]]okwyf g - jzpfygw,f/ ok;H &ufvyk Mf unfh aysmuf&r,f}}
]][kwf&JUvm;Asm}}
]]r,kH prf;Munfhygav}}
oGm;emOD;av jyefomG ;NyD;aemuf ok;H &ufajrmufaomaeYwiG f tdro f aYkd ygufcsvm
ygonf/
]]w,faumif;wJhenf;bJ? usKyfjzifh tpu [kwfrS[kwfyghrvm;vkdY/ at;av-'g
vkywf mt f usifyh gaewmud;k / a&SUeJaY emuf ajymif;jyefvyk &f wmbJqNdk yD; owdw& vkyw f m
[kwo f AsKdU/ yxr&ufeu YJ kd oufomoGm;oAs? tJ'eD nf; b,fu&vJ-ajymprf;ygtk;H }}
]]&efuek f r[mpnfomoemh&yd o f m anmifueft&Si£ f E´uqDu &wm/ r[mpnf
q&mawmfb&k m;BuD;u wynfo h m;ajr;awGukd OD;Zif;wkYd tdy&f mx rsufEmS t&ifopfovm;?
oGm;t&ifwkdufovm;vkdY ar;awmfrlowJh}}
]]tif; - qufprf;ygtkH;}}
54
rauG;0if;jrifh

]]'geJY anmifueft&Si£ f E´uwku Yd oGm;wku d Nf yD;rS rsufEmS opfaMumif; avQmufxm;


awmh q&mawmfb&k m;BuD;u OD;Zif;wkYd tJ'grSm;aew,f/ rsufEmS udk t&ifopfNyD;rS watmifh
avmufMumrS oGm;wku d f yvkyu f sif;Mu? aeYwidk ;f owd&&dS edS YJ vkyo f mG ;&if oGm;em oGm;udu k f
woufv;Hk rjzpfb;l vkdY rdeaYf wmfro l wJ}h }

E-book is created by shanyoma


'Denf;[m tifrwefaumif;wJhenf;yg/ eHeuftdyf&mxrSm cHwGif;xJ? oGm;zkH;xJ?
rsufEmS xJrmS tylawGavSmifNyD;atmif;aewmyg/ tay:u rsufEmS opf a&pifat;at;
uav; jzef;vkdufawmh tmcHwGif;xJu tckd;awG tjyifxGufvmygw,f/ ]]tat;&Sd&m
tylvm}}qdkwJhed,mroabmyg/
oGm;zk;H xJ? oGm;xJ? cHwiG ;f xJu tyltykyaf wG r&Sad wmh&if oGm;emw,fqw dk m b,f
jzpfawmhrvJ/ 'DtaMumif;eJq Y ufpyfNyD; rEÅav; oDaygacwfu eef;wGi;f tysKdawmfBuD;awG
eJY twlaexkdifcJhwJha':&ef(trsKd;om;acgif;aqmifBuD; uG,fvGefoltmZmenffq&mBuD;OD;
&mZwf\nDrt&if;)eJpY um;pyfrMd uawmh ]]tar&efvJ rsufEmS ukd t&ifq;Hk opfNyD;rS oGm;
wku d w
f ,fu, G }hf }vkYd &,f&,farmarm ajymygw,f/ tar&ef q,fEpS o f rD;t&G,u f wkid f usifh
vmcJw h t hJ usifw h /hJ tar&efo Y mG ;awG ckid w f ek ;f / yJBuD;avSmf 0g;Ekid w f ek ;f /
rauG;NrdKUe,f w&m;olBuD;OD;ausmfvq S w
kd mvJ &Syd gw,f/ olepYJ ma&;olwYdk nD&if;
tpfuv kd dk cifrifygw,f/ 'ghaMumifh rsufEmS opfenf;ay;awmh-
]]ighuGm? vnfacsmif; cPcPemouG? vQmawG bmawGyg emwwfw,f/ igvJ
rif;ajymwJhenf;twkdif; rsufESmt&ifopfw,f/ q,frdepfavmufMumrS oGm;wkdufyvkyf
usif;wmaygh/ ok;H &ufavmuf vkyMf unfah wmh vnfacsmif;emwmawG tmawG vQmawG em
wmawG ray:vmawmhb;l }}[k ajymvmygw,f/
'ghaMumifh eHeuftyd &f mxwJt h cgrSm txl;*&kpu dk zf u
Ydk yg;pyfxJ a&r0ifrb d Ykd oGm;
t&if rwku d rf zd ?Ydk rsufEmS t&ifq;Hk opfNyD;vkYd twefMumrS oGm;wku d zf Ydk jzpfygw,f/ twkcd sKyf
aqmify'k u f awmh ]]rsufEmS opfrI owdjyK}}[lí/
Ä Ä Ä Ä Ä

ar;zsm;wavQmuf 0ufjcHayguf
]]OD;0if;jrif?h 'g uRefawmfn h rD av; jzLjzLav? raeYurS yckuLú u vku d v
f mwm}}
rauG;aumvdyf pmMunfw h udk t
f 0if0wGif ocsFmenf;jyq&mOD;cspfviG u
f ]]jzLjzL}}
[ktrnfESifhvkdufatmif ief;jzLrav;vkdvSaom olYnDrav;ESifhrdwfqufay;ygonf/ olY
nDrav; touf 17-ESpaf vmuf &Syd gOD;rnf/
]][kwu f chJ ifAsm? od&wm0rf;omygw,f/ q&mwdkY arG;csif; b,fEpS af ,muf&w dS ek ;f }}
55
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

]]arG;csif;vm;? uRefawmfwkdYarmifESr ESpfa,mufbJ&Sdygw,f/ nDrav;u q,f


wef; NyD;cJw h EhJ pS uf atmifw,f/ tar tazeJrY cGcJ sifvYdk ausmif;awmifqufrwufbJ tdrf
rSmaew,f/ ck uRefawmfu h kd vGr;f vkv Yd udk vf mwm? oGm;tk;H r,fAsKdU? nDrav; a&mufcu dk f NrdKU
xJ vnfjyvkdfuftkH;r,faemh}}
E-book is created by shanyoma

q&mOD;cspfvGifwkdY armifESrESpfa,mufonf toifh&yffapmifhaeaom jrif;vSnf;


ay:odw Yk ufí NrdKUxJox Ykd u G of mG ;onf/
]]wu,fcspfwahJ rmifErS a[h}}yx0DXmerS oli,fcsif;atmifausmfjrifBh uD;u tem;
rS rSwcf sufcs\/ [kwv f nf; [kwo f nf/ olwaYdk rmifErS onf ausmif;0ef;usifaps;qkid af wG
w0ku d rf mS &ky&f iS x f rJ mS bk&m;,ifjyifawmfrmS tNrJwwGw J JG awG&Y onf/
wywfcefY Mumaomtcg pma&;olonf rauG;aumvdyaf usmif;bufoYkd xGucf rhJ d
onf/ vrf;wGif orkid ;f okawoet&m&Sad [mif; q&mOD;atmifoef;ESiahf wG&Y m-
]]pdwrf aumif;p&mbJ? q&mOD;cspfviG f nDrav; 'DaeYreuf qk;H oGm;&Smw,f}}
]]Asm - [kw&f UJ vm;? raeYuawmif jrovGeb f &k m;,ifjyifay: awGv Y udk yf gao;}}
]][kwyf gw,f? jrefqefvu dk w f mAsm? ar;cdik yf ;kd 0ifvw Ydk }hJ }
]]ar;ckid yf ;kd 0if&atmif 'Daumifrav;u bma&m*gjzpfvv dYk }J }
]]ar;zsm; 0ufjcHaygufwmaygh? tJ'g an§maf wGr?d rwnfw h mawGpm;eJY ar;BuD;a&mif
ukid ;f vmNyD; 'DaeYreuf ar;xl;ac:r&jzpfomG ;wmbJ}}
]]jzpfrjS zpf&av? aq;cef;aum roGm;bl;vm;}}
]]oGm;wmaygh? aq;ESpv f ;Hk awmif xk;d ao;qkb d ?J ar;zsm;aygufw0hJ ufjcHqw dk m r
aygh&bl;As? tJ'g 0ufjcHp, G jf zLac:w,f}}
]]at;Asm? olwu Ydk vJ tzkav;qkad wmh rav;pm;wm ta&;rxm;wmvJ jzpfrmS
aygh/ oGm;vku d t f ;Hk r,fav vkw d muln&D wmaygh}}
pma&;olonf q&mOD;cspfviG w f tYdk rd (f rauG;aumvdyq f &mrsm; wku d tf rd u f av;
awG? 0if;ESifhjcHESifhoD;oefYxm;&Sd\)odkYa&mufaomtcg q&mOD;cspfvGif\nDracsmuav;
jzLjzLonf ukwifxufwiG f yufvufuav;/ olcspfaomtudu k kd cGcJ mG oGm;ygNyD/ usef&pf
olq&mOD;cspfviG rf mS awmh]]nDrav;a& - nDrav;a&? tazeJt Y arudk tudk b,fvadk jym
&rSmvJuGJY}}EIwfrS wzGzGajymvkduf? wufoGm;vkduf? aomurD;awmufavmiffae&Smygonf/
vkyaf z:udik zf uf q&mq&mrrsm;uvnf; q&mOD;cspfviG jhf zpftif rMunf&h ufMu/
pma&;olvJ MumMum Munfhrae&ufawmhyg/ tokbtwGuf pDrHp&mudpörsm;udk
pDr&H ygonf/ bmyJjzpfjzpf wpdr;f w&HNrdKU&Gmvmí uG,v f eG &f olav; jzLjzLtokbudk pnf
pnfum;um;uav;jzpfatmif eD;pyf&m taygif;toif;rsm;xH? txl;ojzifh ud, k yf idk uf m;
56
rauG;0if;jrifh

&Sdolrsm;xH csOf;uyf&ygonf/ ukokdvfuHvnf; wrsKd;aumif;ygonf/ Mum;&olwkdif; pkyf


wowfowf? oem;ESajrmrqk;H awmif;qko d nft h ultnDukd ud, k af &mpdwyf g ay;vSmMuyg
onf/
,if;uJo h Ykd tultnDay;Muonfyh *k K¾ v d rf sm;xJwiG f rauG;a&eHacsmif; bwfpu f m;

E-book is created by shanyoma


vkid ;f ajy;qGaJ eaom um;ydik &f iS Of ;D boku d v f nf; yg0ifygonf/ jzLjzL\tokbudk OD;boku d f
um;wGif uRefawmfEiS ahf umvdyrf S q&m q&mrrsm; yg0ifMuygonf/ um;ykid &f iS Of ;D boku d f
u-
]]&ifemp&maumif;vdu k w f mAsm? 'Dvadk r;zsm;aygufw0hJ ufjcH raygh&bl;As? txl;
ojzifh an§maf &Smif&w,f/ zefcg;aphukd aoG;NyD;vdr;f &if aysmufwmayghAsm? NyD;awmh trIrhJ
trSwrf hJ ae&if;u an§mrf &d if ar;BuD;ckid Nf yD; oGm;awGpo d mG ;Ekid w
f maygh/ tJ'v D t dk cgrsKd;rSm
a&eHpdrf;taumif;qkH;bJAs}}
]]a&eHpdrf; - [kwfvm; OD;bokduf? vkyfprf;ygtkH;/ ar;ckdifa&m*gaem? a&eHpdrf;
bmvkyf&rSmwkef; ajymprf;ygtkH;}}
]][m - ar;cdik af &m*gvkaYd jymaeMuwmygAsm? trSeu f tem0ifwmyg/ 'DrmS aq;
enf;aumif;&Sw d ,f/ uRefawmfu h , kd af wG?Y tckvb kd J usKyfvJ ar;zsm;0ufjcHaygufcb hJ ;l wm
aygh}}
]][kwu f hJ - ajymygtk;H }}
]]usKyf wu,faywm? um;u wzufqadk wmh ody*f &krpku d b
f ;l ayghAsm? an§maf wG
rd&w Hk if rubl;/ Muufom;aMumfawGpm;eJ?Y tk-d ar;uae yg;BuD;yg azmif;vmwmaygh/ wkd
wkdajymf&&if tem0ifygava&m/ tem0ifw,fqkdwmu ar;BuD;ckdifNyD; oGm;awG aphoGm;
wmaygh/ tarvkyw f ohJ v
l J ajcrudik rf d vufrudik rf ad ygh/ bmvky&f rSe;f rodjzpfaewke;f ? usKyf
wktYd zGm; oDv&ifBuD; a&mufcsvmw,f/ usKyfjzpftif jrifawmh [J-h [Jh 0ufjcHp, G jf zLayguf
wm raygh&bl;[J/h ck tem0ifomG ;wm? a&eH,al csprf;? qm;vJ ,lcehJ aYJ ygh/ tarvJ zGm;oDv
&ifBuD; ajymwmawG oGm;,l&wmaygh/ 'geJY zGm;oDv&ifBuD;u a&eHprd ;f pm;yGZJ eG ;f ESpZf eG ;f As?
qm;u vbuf&nfZeG ;f uav; wZGe;f yef;uefwvk;H xJxnfNh yD; usKyfyg;pyf twif;NzJNyD;
ckeu azsmfxm;wmawG avmif;csawmhwmbJ/ tk-d avmif;csNyD; a&aEG;wcGuw f u dk f apmif
jcKHxm;cJw h ,f/ xGuv f mvku d w
f ahJ cR;awGAsm? a&csKd;xm;ovm; rSw&f w,f/ usKyfvJ tJ'D
awmhrS taumif;yuwd jzpfoGm;w,f/ trSefuawmh ar;ckdifwm[m tem0ifwmygAsm?
tem0ifNyDvm;qk&d ifjzifh touft&G,f vku d Nf yD;awmh a&eHprd ;f eJq Y m; taumif;qk;H bJ}}
OD;boku d u f tm;yg;w& ajymjyygonf/ rnfol tem0ifí xkad q;enf;jzifyh if
aysmufuif;aMumif; oufaoouúm,jzifh ajymjyygonf/ xkaYd Mumifh pma&;olvnf; pma&;
57
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;

olwNYdk rdKUwGif jrefrmaq;tausmftarmfjzpfaom touf 78-ESp&f o dS nfo h rm;awmfBuD;udk


csOf;uyfar;jref;Munfhawmh-
]]at;-ar;ckid yf ;dk awG bmawG ig rodb;l / ar;zsm;aygufw0hJ ufjcH[m vlaoEkid f
w,fuG? ar;zsm;wavQmuf 0ufjcHayguf 0rf;ajrmuf0rf;om r&Sd&mwJh-rSwfxm;/ rif;wkdY
E-book is created by shanyoma

acwfynmwwfawG ajym&wm vuf0ifouGm/ tJ-ar;ckdifw,f? ar;xl;ac:r&jzpfoGm;


wm[m an§mrf Nd yD; tem0ifwmfu f /G tem0ifwmudk tdro f w k wf ahJ &eHprd ;f eJq
Y m; taumif;qk;H
bJ}}[k rde\ Yf /
xkdYaMumifh temjzpfvQif *&kpkdufyg/ txl;ojzifh ar;zsm; temaygufvQif ydkí
*&kpu dk yf g/ tu,fíf teman§mrf í d tem0ifaomf a&eHprd ;f eJq Y m; touft&G,t f vku
d f
wkud yf g/ ar;cdik yf ;dk 0ifygNyD? vufvw T &f awmhrnf[q k adk om vlemrsm;udk xkad q;NrD;wkjd zifh
toufu,fbl;aygif;rsm;ygNyD/ jrefrmwkdY\yifukd,fpdwf&if; apwemaumif;rsm;twkdif;
rdrwd t Ydk rd w
f iG f [if;vsmaumif;uav;rsm;&u [if;cGuu f rf;bdouJo h Ykd aq;NrD;wkad umif;
uav;jzpfjcif;aMumifh trsm;odatmif urf;vku d &f ygownf;/
owå0gtrsm; usef;rm csrf;omMuygap/
Ä Ä Ä Ä Ä

aus;Zl;wifygonf
pma&;oltm; tzufzufrS tultnD ay;Muaom rEÅav;rS OD;bausmf? rauG;
wkdif;tm;upm;rSL;OD;wifxG#f? rmrDa':wifOD;? oifhb0r*¾Zif;wkdufOD;pD;t,f'DwmcsKyf
OD;av;BuD;OD;wifarmif? "r®aCmouOD;armifarmif? pma&;olar;jref;orQ pkpH rf;orQwkYd
udk pdwf&Snfvuf&SnfajzMum;Muaom te,fe,ft&yf&yfrS &[ef;&Sifvlrsm; vkdtyfonfh
pmtkypf mwrf;rsm; &SmazGay;aom cspfZeD;rjrifah r? pmtkyjf zpfajrmufa&;twGuf rsm;pGm
BudK;yrf;tm;xkwaf y;aom ÓPfvif;pmtkyw f u
dk ?f vkyt
f m;ykEH ydS w
f u
dk w
f u
Ydk kd rsm;pGmaus;Zl;
wif&SdygaMumif;/ /
tke;f rIwcf u
G ef if;jcif;jzifh a&m*gcyif; uif;a0;Muygap/
rauG;0if;jrifh
58

You might also like