Professional Documents
Culture Documents
tkyfa& - 3000
tzkH;yef;csD - ay:OD;ouf
pmtkyfwefbkd; - 5-usyf
ÓPfvif; ÓPfvif;pmtkyf
jzefYcsda&;
ÓPfvif;pmtkyfwkduf
trSwf 193? u^1? 33 vrf;? &efuek Nf rdKU/
rmwdum
tkef;rIwfcGuforkdif; &efatmif 1
olYaus;Zl; "r®aCmouOD;armifarmif 2
tkef;rIwfcGuf*,uf OD;av;BuD;OD;wifarmif 4
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif; armiftkef;aomif;(rauG;) 6
pma&;ol\trSm 7
ed'gef; 9
rauG;0if;jrifh
E-book is created by shanyoma
tke;f rIwcf u
G ef if;í tvSo&zlaqmif;vsuf&adS om Ekid if aH usmf&yk &f iS rf if;orD;wOD;\avhusifch ef;
E-book is created by shanyoma
uk,
d t
f *FgtcsKd;tqpfvyS ajyjypfatmif tke;f rIwcf u
G u
f kd þodpYk epfwus eif;wwfbv
Ydk o
dk nf/
E-book is created by shanyoma
ajczsm;jzifh b,fnmeif;aeykH
E-book is created by shanyoma
ajcz0g;tv,fxm;í b,fnmeif;aeyk/H
E-book is created by shanyoma
tkef;rIwforkdif;
tkef;rIwf tkef;rIwfeJY
zk;H tkyv f Ydk rEkid /f
&efatmif
12-7-77
1
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
olYaus;Zl;
("r®aCmouOD;armifarmif)
3
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
tkef;rIwfcGuf*,uf
(OD;av;BuD; OD;wifarmif)
OD;av;BuD; OD;wifarmif
5
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
(aw;xyf)
"mwfav;jzm nDumrQwJh
*DvmeawGrmS
E-book is created by shanyoma
ZD0u tajz&Smw,f
aotcsm r,Gi;f /
ukx;Hk jzifh wjzmodp&mi,f
emVdum tke;f rIwcf uG ef if;/
avief;jzifh aMumufz, G rf vkw
d ,f
aysmufw,fAsKd csufcsif;
ouf&n S pf mG temuif;vkYd
usef;rmjcif; vmbH/
b,fa&m*g 0ifvmyl;apawmh
,SOo
f mbl; aysmufvrd {hf uef/
qD;csKdeJYaoG;wkd; rusefw,f
ab;qkd;&ef[lorQ&,fwkdY
jrLwp r<uif;&avatmif
tvsif;y aoGa&Smif/
orÇ0rif;nDaemifawmif
rsufjrifatmif ukEidk &f UJ av;/
armiftkef;aomif;(rauG;)
6
rauG;0if;jrifh
pma&;ol\trSmpum;
8
rauG;0if;jrifh
ed'gef;
aygufjzpfvmEkid w
f ,f/ 'gawGukd taMumjyiftwwfynmeJq Y ufpyfvsuf&w dS hJ tke;f rIwcf u
G f
eif;,if aysmufuif;csrf;om&m &w,fqw dk m oHo,jzpfp&m rvkyd gbl;}}[k rdeaYf wmfro l nf/
av ta&;BuD;qkH;
pma&;olonf aoG;ESiahf v taMumwkYd obm0tay: xdr&d ef awmif;yefavQmuf
xm;jyefaomtcg q&mawmfb&k m;u ]]r av;r? cG av;cG}}ta&;tBuD;qk;H ae&mjzpfí
r av;rqko d nfrmS ajcrvufrwkjdY zpfí cG av;cGqo dk nfrmS ,if;ajcrvufrwk\ Yd cGMum;
rsm;jzpfí xkad e&mtm;vk;H avrsm;qk&H mjzpf\/ xkrd w S qifh tqifq h ifh aoG;rsm;avrsm;
ykrH eS o
f mG ;vm&\/ ykrH rSev f Qif a&m*g&\/
txl;ta&;BuD;vSaom ae&mwckrmS um; ajcz0g;tv,fjzpf\/ tm;vk;H aom
aoG;aMumwkq Yd &Hk m aoG;aMumblwm&kBH uD; jzpf\/ rl;jcif;? armjcif;? ajrmjcif;? tqdyo f ifh
jcif;? wufjcif;wkjYd zpfvQif ajcz0g;tv,fukd ememESyd af y;&\/ r av;r? cG av;cGae&m
wku Yd kd ESyd &f m\/ okrYd o S m toufcsrf;om&m &rnf[k rdeaYf wmfr\ l /
xkaYd Mumif-h
]]oD;csif;tp oHaygufu
wD;jcif;tpu pnf;0g;u
ujcif;tp vufajr§mufu
ESyd jf cif;tp ajcaxmufu}}[k qk&d ;dk pum;&Scd o hJ nf r[kwyf gvm;/
]]t&ifvdk vrf;tkv d u
dk ?f trSev
f dk usrf;tkEd u
dI }f }qkod uJo
h Ydk a&S;a&S;yxraq;ynm?
acwfopf'w k , d aq;ynmwkjYd zifh qufpyfawG;ac:vsuf þrnfaom tke;f rIwcf u G ef if;jcif;
onf aoG;tm;avtm; ykrH eS o f mG ;vmvnfywfEidk af paom? vl\usef;rma&;twGuf pdwf
tcs&qk;H jzpfaomaMumifh pdwcf svufcs ,kMH unfpmG eif;Muyguke[ f íl /
_ _ _ _ _ _ _
tESdyfawmf
a&S;u taMumjyiftwwfynm aumif;pGm wwfuRrf;em;vnfolrsm;&SdcJhMuyg
onf/ eif;jcif;ESyd jf cif;jzifh a&m*gb,uif;pifc\
hJ / xkaYd Mumifh uke;f abmifacwf? bk;d awmf
10
rauG;0if;jrifh
rEÅav;u OD;a&TMuL;
ppfNyD;acwfu rEÅav;NrdKUwGif q&m0efO;D a&TMuL;qko d nfyh *k K¾ v
d &f ydS gonf/ aq;uk
o&mwGif emrnfausmfygonf/ OD;a&TMuL;onfomru ¤if;\om;vnf; acwfrDaq;0g;
twwfynmEkdifiHjcm;jyefyif jzpfygonf/ waeY OD;a&TMuL;\ZeD; aexkdifraumif;jzpfyg
awmhonf/ q&m0ef\ZeD;qkad wmh cyfayghaygh aevmcJyh gonf/ wpwpjzifh a&m*g&ifv h m
NyD; tdy&f mxJwiG f Ake;f Ake;f vJygawmhonf/ tazu q&m0ef? om;u q&m0ef? ESpaf ,muf
om; tm;BudK;rmefwuf ukoMuygonf/ odkYaomf OD;a&TMuL;\ZeD; a&m*groufomyg/
aemufq;Hk arhajrmoGm;ygonf/
xkt
d jcif;t&mudk q&m0efO;D a&TMuL;wku d Ef iS whf tdraf usmfu tESyd o f nfq&mBuD;
u od\/ xdaYk Mumifh arhajrmaeoltm; owdjyefvnfatmif vkyaf y;vdak Mumif;udk q&m0ef
OD;a&TMuL;tm; r&Jw&J cGifhawmif;\/ OD;a&TMuL;u cGifhrjyKyg/ EkdifiHjcm;acwfrDaq;0g;
rsm;xuf b,f[mrQ tpGr;f rxuf[k wZGwx f ;dk ,kMH unfaeyg\/
w&ufrS ESpf&ufajrmufaomf OD;a&TMuL;wkdYom;tz vufavQmhvkdufygonf/ t
ESdyfonfq&mBuD;udkvnf; ]]uJ - ESdyfcsifESdyfawmh}}[k cGifhay;ygawmhonf/ OD;a&TMuL;cGifh
jyKonfESifhwNydKifeuf tESdyfonfq&mBuD;onf q&m0efOD;a&TMuL;\ZeD; ajcovkH;om;
rsm;udv k nf;aumif;? ajcrsufp?d ajczaemif?h ajcz0g;rsm;udv k nf;aumif; y,fy,fe,fe,f
ESyd yf gawmh\/ tESyd qf &mBuD;\vufarmif;ESiw hf uk, d vf ;Hk acR;oD;acR;aygufrsm; atmuf
odkY waygufaygufusygawmhonf/
wem&DeD;yg;rQ Mumaomtcg q&m0efOD;a&TMuL;\ZeD; arh&mu vGefYvl;vmyg
onf/ rsufpu d dk tm;,lziG \ hf / a&awmif;awmhonf/ q&m0efO;D a&TMuL;wko Yd m;tz 0rf;
11
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
ausmfyif jzpfygonf/
OD;bausmf
OD;bausmfonf rEÅav;Zmwdjzpfygonf/ ,cktouf(65)ESpf
&Syd gNyD/ yifpiftNidr;f pm;jzpfygonf/ OD;bausmfonf rEÅav;
wkid ;f jynfo&Yl w J yfz&YJG ;Hk wGif &k;H tkypf ma&;BuD;tjzpf trIxrf;cJh
oljzpfygonf/ OD;bausmfonf vGecf ahJ om 12-ESpaf vmufu
avjzwfjcif;cHc&hJ onf/ xkaYd Mumifh &Jrif;BuD;xH (xkpd Ofu &Jrif;
BuD;[kac:onf) rdrad vjzwfojzifh cGiihf g;&ufrQ ay;yg&ef cGihf
pma&;wifvkduf\/
eHeuf 10-em&D cGiphf mwifvu dk Nf yD; naeapmif;aomtcg &k;H rSvyk af z:ukid zf ufrsm;
ESi&hf t
J &m&Srd sm; a&mufvmygonf/ ema&;udpq ö adk wmh &Jrif;BuD;vnf; a&mufvmygonf/
&Jrif;BuD;u ]]OD;bausmf? cifAsm; ud, k w f jcrf; avjzwfwm ayghaygh vkyrf aeeJ?Y
cGiihf g;&ufev YJ J rjzpfygbl;}}[k ajymawmh OD;bausmfu ]]jzpfygw,f? uRefawmha&m*g ig;
&uf&, dS if oufomrSmyg}}
]][kw&f UJ vm;Asm? cifAsm; a0'em avjzwfwmaem}}[k ajymaomfvnf; OD;bausmf
uawmh vufig;acsmif;om axmifjyawmif;qkv d u dk yf gonf/ OD;bausmf\vuf0v J ufqyk f
r&? vIyrf &yg/ ,mvufom vIy&f qky&f \/ (avjzwfc&H olrsm;onf 0Jbufavjzwfc&H u
pum;ajymEkid Nf yD; ,mbufjzpfu pum;rajymEkid [ f k tawGt Y MuKHrsm;t& odygonf/)
OD;bausmfonf avjzwfcHae&aomfvnf; tjyKH;rysufyg/ pkd;&GHUjcif;? xdwfvefY
jcif; trlt&mrjy/ tb,fhaMumifhqkdaomf OD;bausmfwGif tm;udk;tm;xm; aq;pGrf;
aumif;wvuf &Sad eygonf/ xkad q;um; tke;f rIwcf u G f eif;jcif;aywnf;/
OD;bausmf\a,mufz avjzwfc&H ygonf/ xkpd Ofu OD;bausmfu taumif;qk;H
q&m0efrsm;ukd jyoay;\/ trsKd;rsKd;aom aq;0g;rsm;udk &SmMuHuo k apygonf/ odaYk omf
a&m*g roufomyg/
waeY uHaumif;axmufrojzifh tESdyfonf tzkd;BuD;wa,mufESifhawGY&ygawmh
onf/ xkt d zk;d BuD;udk omreftESyd o f nf[o k m odonf/ tESyd o f nftzk;d BuD;u aoG;aMum
12
rauG;0if;jrifh
avaMumrsm; prf;oyfNyD;-
]]uJu, G f...bmrS axGaxGx;l xl; vkyrf aeygeJaY wmh? bmaq;awGrv S J pm;rae
ygeJaY wmh? tke;f rIwcf u G o f m eif;awmh}}qkad vawmh\/
tke;f rIwcf u G ef if;ykeH if;enf;rsm; csufcsif; jyovku d o f nf/ OD;bausmf\a,mufz
ajcwbufqmaeol
OD;bausmfonf yifukd,fu pdwf&if;aumif;&Sdolvnf; jzpf? rEÅav;trsKd;om;
ausmif;xGuvf nf; jzpfaomaMumifh jrefrmrIukd tm;ay;onf/ trsKd;om;pdwv f nf; jyif;
xefonf/ wrsKd;om;vk;H usef;usef;rmrm jzpfapcsifol jzpfygonf/ oGm;av&m a&mufav
&mwGif t,kwftvwf tjrwfra&G; av;av;pm;pm; olodxm;orQ usef;rma&;enf;
aumif;rsm;udk azmufonfcs ajymavh&ydS gonf/
13
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
aiGuek rf S aumif;w,fxifwm
]]usKyfuawmh b,fae&m a&mufa&muf uk, d wf jcrf;ao? avief;a&m*gjzpfaeol?
ajcwzufqmNyD; aumif;aumif;vrf;ravQmufEidk o f al wG awG, Y if tke;f rIwcf uG ef if;zkaYd jym
wmbJ/ wcsKdUvJ ,k, H MHk unfMunfeYJ vufcw H ,f/ wcsKdUusawmhvJ r,kMH ubl;As? r,kw H mu
vJ usKyfay;wJeh nf;u vG,v f eG ;f oud;k ? wcsKdUu aiGuek rf ?S aiGrsm;rsm; ukerf S aumif;w,f
xifwm/ aysmufvrd rhf ,fxifMuwmud;k / 'gawG usKyfwAYdk rmawG tpGrJ aysmufao;bl;/ t
rSeu f awmh oleY nf;eJoY l aiGwjym;wcsyfrS rukeb f J aysmufwehJ nf;yg/ Oyrmajym&,if aomh
cavmufwckukd olaY omwHeo YJ l rcwfbJ a&TaomhweH cYJ wfAs? r&bl;/ tJ...olaY omheo YJ l
cwfawmh tH0ifciG u f s a'gufueJ yGiv hf mrSmbJ/ 'DoabmyJAs? tke;f rIwcf u G ef if;wJth cgrSm
ZG&J zdS Ydk ta&;BuD;ygw,f/ wcgESpcf g eif;&keH aYJ ysmufvJ raysmufb;l vkYd tm;ravQmhoifyh gbl;?
eif;prf;yg? pdwf&Snfvuf&Snfxm; eif;prf;yg? aysmuf&ygaphr,f/ oGwfcsmyg'? avief;?
aoG;wk;d ? qD;csKd? acgif;uku d ?f Zufav; tukeaf ysmuf? pma&;q&mawG nt,f'w D mawG?
tpk;d &0efxrf;awG tvkyw f ukyu f yk f vkyaf e&vkYd cg;BuD;awmih?f ZufBuD;av;aewmavmuf
rsm; ckeif; ckaysmufap&r,fAsm}}[k tm;yg;w& ajymjyygawmh\/
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
14
rauG;0if;jrifh
taMumwkYd oabm
tke;f rIwcf u
G ef if; eif;jcif;onf ud,
k cf E¨m&St
d aMumrsm;ukd xdaprdapygonf/ t
aMum\oabmudk jrefrmhtm,kaAÁ'aq;ody(HÜ odrjf zL)q&mawmft&Sief m*oderf [max&f
u jrefrmhtaMumjyifusrf;wGif atmufygtwkid ;f a&;om;az:jyxm;onf/
00000000000000000
16
rauG;0if;jrifh
tkef;rIwfcGufeif;ykHenf;enf;
tke;f rIwcf u G ef if;&efrmS u&dux rrsm;yg/ tke;f rIwcf u G Ef pS v
f ;Hk &Smyg/ wvufrcefY
txl&o dS nf(h tvsm;ESpaf y? teH waycef&Y )dS ysOf;jym;wcsyfay:wGif *keef t D wd cf if;&ygrnf/
*kefeDtdwfay:rSm tkef;rIwfcGufESpfckarSmufyg/ wzufESifhwzuf tuGmta0;udk rdrdajc
jzpfbl;vm;/
ajz/ /jzpfawmhjzpfygw,f/ tke;f rIwcf u G af vmuf raumif;ygbl;/ Oyrmajym&,if vuf
orm;q&mwa,muf[m oH&u dk vf wdk ,fqydk gpk/Yd oHudk eD;&m "m;aESmifeh v
YJ J &ku
d v f Ydk
&ygw,f/ ausmufcw J vk;H eJaY umufx&k u dk ,
f ifvJ jzpfwmygbJ? 'gayr,fh oHu&dk u dk f
E-book is created by shanyoma
qD;csKda&m*g
ar;/ /qD;csKda&m*g &So d al wG eif;,ifaum aysmufyghrvm;/
ajz/ /aysmufygw,f? rSerf eS o f meif;yg? eHeufwBudr?f ntdy&f m0if wBudrf eif;yg/ ESpv f
okH;vtwGif; aysmuf&ygaphr,f/
ar;/ /tkef;rIwfcGufeif;wJhtcg a&Smif&r,fhtpm;tpmawG &Sdygovm;/
ajz/ /rdrw d aYkd &m*gtvku d f yifu, kd u
f a&Smifxm;wJt h pm;tpmawG? orm;awmfrsm;u
nTeMf um;xm;wmawG &SMd urSmygbJ? tJ't D wkid ;f usifo
h ;Hk yg? tke;f rIwcf u
G f eif;wm
aMumifah wmh a&Smif&r,ft h pm;tpm r&Syd g? owdxm;&rSmu tke;f rIwcf u G ef if;NyD;
a&rcsKd;rdapzkdYygbJ/
ar;/ /tke;f rIwcf u G ef if;NyDvYdk b,fEpS ef m&DMumrS a&csKd;oifyh govJ/
ajz/ /ig;em&DavmufMumrS a&csKd;oifyh gw,f/
ar;/ /a&csKd;NyD;NyD;csif; tkef;rIwfcGuf eif;oifhygovm;/
ajz/ /eif;oifyh gw,f? taumif;qk;H ygbJ? uRefawmfwYdk teif;tESyd cf o H vkad ygh/
ar;/ /avjzwfc&H wm ok;H ESpaf vmuf MumoGm;ygNyD? ckrS tke;f rIwcf u G ef if;jcif;eJu Y o
k rI
jyK,ifaum a&m*gaysmufEidk yf ghrvm;/
ajz/ /a&m*gMum Mumovkad ygh? a&m*gEk Ekovkyd gbJ/ tke;f rIwcf u G uf bkd J ususee ,kH
,kMH unfMunf av;av;pm;pm; eif;yg? aysmuf&ygaphr,f/ 'Dvedk YJ aysmufuif;Mu
olawG uk, d af wGaY wG trsm;BuD;yg/
18
rauG;0if;jrifh
aoG;wkd;a&m*g
ar;/ /aoG;wkd;a&m*gudkaum tkef;rIwfcGufeif;&kHeJYaysmufyghrvm;/
ajz/ /aysmufygw,f? vlrmS toufBuD;vm,if avtm; eJvmygw,f/ tke;f rIwcf u G f
eif;wm[m avoefvmygw,f/ aoG;[m aveJY oGm;vm vnfywfaewmrdYk av
avief;a&m*g
ar;/ /avief;a&m*gaum aysmufyghrvm;/
ajz/ /aysmufygw,f? trSeu f awmh vlrmS yx0De0YJ ga,m"mwfaMumifh acgif;uku d ?f Zuf
av;? ZufaMumwuf? cg;em? ajcaxmufuu dk ?f aygifuu kd af vmufpNyD; wpwp
a&m*g[m BuD;xGm;vmwmyg? qD;csKd? aoG;wk;d ? avief;qdw k ahJ &m*gawG[m ckeu
ajymwJZh ufaMumwuf? cg;udu k ?f cg;emawGu pwifay:aygufBuD;xGm;vmwJah &m
*gawGyg? 'gawGaysmufuif;Ekid af Mumif; tmrcHygw,f/
ar;/ /ckwidk ;f qk, d if cifAsm;[mu vG,v f eG ;f vScsnfvh m;/
ajz/ /[kwu f ?hJ vG,yf gw,f? jzpfay:vmwJt h aMumif;&if;awG Nidr;f atmifvyk w f uhJ o
k
enf;jzpfygw,f/ ckeif; rMunf&h ao;vkYd r,kMH unfygeJt Y ;Hk ? eif;MunfNh yD;rS ud, k af wGY
MuKHrS ,kMH unfvufcyH g? awmif;yefcsifwmu eif;jzpfatmifawmh eif;Munfyh gtk;H /
ar;/ /tke;f rIwcf u G ef if;vkYd avief;a&m*g? qD;csKda&m*g? aoG;wk;d a&m*g? oGucf smyg'vkYd
ac:wJah vjzwfa&m*gawG aysmufuif;MuolawG &Syd govm;? &Syd gu trnfae&yf
vdypf m tjynft h pkH az:jyay;yg/
ajz/ /[kwu f chJ ifAsm? rdwaf qGvb dk J tpu r,kMH ubl;? uk, d af wGv Y ufawGY eif;MunfNh yD;rS
aysmufuif;MuaMumif; yk*K¾ v d af wG&UJ trnfpm&if; ae&yfvyd pf meJw Y uG 'Dpmtky&f UJ
aemufyikd ;f pmrsufEmS awGrmS az:jyxm;ygw,fcifAsm;/
0000000000000
19
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
ukd,fawGYtkef;rIwfcGufeif;Muonfhyk*¾Kdvfrsm;\ajymjycsufrsm;
anmifueft&Sif£E´u
20
rauG;0if;jrifh
[kw
d ek ;f u bke;f BuD; waeYwcg teif;tESyd cf &H w,f? anmif;ouk;d / NyD;awmh w&m;
a[m&vkdY xkid &f ygrsm;awmh aygifawGuu dk f awmifw
h if;vmw,f/ ckawmh 'umajymwJt h ek ;f
rIwcf u
G f eif;vkud w f m bke;f BuD;awmh teif;tESyd vf ;Hk 0rcH&awmhb;l ? tifrwef aumif;wJh
enf;bJ/
OD;ynm'Dy
r[mpnfomoemh&yd o f m?
0yfyyk &f mG ? aygif;wnfpmwku d ?f
yJcl;wkdif;/
Ä Ä Ä Ä Ä
'um&JUtkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;aqmif;yg; *,uf[m awmfawmfxwmbJ/
usKyfwb
Ydk ek ;f BuD;avmurSmawmh pmoifom;awGa&m q&mawmfawGyg tke;f rIwcf u G ef if;ae
Muw,f/ qGr;f pm;yifw h idk ;f tvSLtdraf wGrmS bke;f BuD;awGtcsif;csif;qkMH uwkid ;f usef;rm
csif,if a&m*guif;&Si;f apcsif,if tke;f rIwcf u G ef if;MuzkcYd snf; ajymaeMuw,f'um&JU/
oD[Vdk jf yef a'vDuwd f toQifO;D uk@v
pG,fawmftkyfcsKyfa&;em,u
u0ufausmif;wku d ?f ajrmif;jrNrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä
21
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
rEÅav;/
Ä Ä Ä Ä Ä
vufcH,kHMunfygw,f
usKyfaq;cef;udk a&mufvmwJhvlemawG a&m*gtvkduf Munfh&Iprf;oyfygw,f/
tkef;rIwfcGufeif;oifhwJhvlqkd,if tkef;rIwfcGufeif;yg eif;zkdY ususee wkdufwGef;vdkufyg
w,f/
tke;f rIwcf u
G ef if; avhusifch ef;ukd tckvdk trsm; odatmif az:xkwaf &;om;wm
[m tifrwef tusKd;rsm;ygw,f/ tm;vk;H aomowå0gawG usef;rmcsrf;om touf&n S f
aq;wckaygh/
tke;f rIwcf uG ef if;wJu h pd ö vufcyH gw,f/ bmjzpfvv Ydk qJ adk wmh olu yx0DaMumzGifh
ay;wmud;k / usKyfwiYdk ,fi,fwek ;f u usKyfwq Ydk &mawmfBuD;awGukd nwkid ;f eif;cJEh ydS cf b
hJ ;l yg
w,f/ ESyd w f thJ cg ]]ajcz0g;udk wawmifqpfeeYJ memaxmufprf;[-axmufprf;[}}vkcYd idk ;f
avh&ydS gw,f/ 'gaMumifh wawmifqpfawG yGe;f yJah eatmif axmufcEH ydS cf &hJ bl;ygw,f/ i,f
i,fwek ;f uawmh ajcz0g;udk wawmifqpfeYJ taxmufcidk ;f wm oabmraygufb;l ayghAsm?
tckrS oabmaygufayawmhw,f/
yx0DaMumudk zGiahf y;vku d w
f meJY wufaewJah oG;awG usvmEkid af Mumif;udk &efuek f
odrjf zLtaMumbufqu dk &f m aq;ukXmewm0efcH q&mxGe;f u ajymbl;w,fcifAs? 'ghaMumifh
tke;f rIwcf uG ef if;,if aoG;wk;d aysmufEidk af Mumif; vufc, H MHk unfygw,f? obm0vJ usyg
w,f/
(OD;yOöif;OD;jrzl;)
bdu©Ky&rokw(r[m'k)
EkdifiHawmftpkd;&(w^q*kPf)
jrefrmhtm,kaAÁ'aq;odyÜH*kPf?
odrfjzLaq;ay;Xmewm0efcH
a&Tbo Hk maAm"dausmif;? a&eHacsmif;NrdKU/
22
rauG;0if;jrifh
t*Fvefuenf;eJY bmxl;vkdYvJ
uRefawmfw[ Ydk m rEÅav;trsKd;om;ausmif;xGuaf wGyg/ 'ghaMumifh q&mBuD;OD;&m
Zwf(uG,fvGefoltmZmenfacgif;aqmif)&JUwynfht&if;awG jzpfygw,f/ q&mBuD;&JUoGef
oifvrf;nTefrIaMumifh ]]vufa0SYcspftkH;}}qkdNyD; vlodrsm;apcJhygw,f/
23
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
'l;emaysmufw,f? rsufpv
d J Munfw,f
qD;csKda0'em&Sifudk,fawGY
usrtouf ajcmufq,f&ydS gNyD/ qD;csKda&m*gpGu J yfvmwmvJ &SpEf pS af vmuf&ydS gNyD/
qD;csKda&m*gaysmufaq;awGvJ trsKd;rsKd;pm;cJhygw,f/ oufom&kHygbJ/ raysmufygbl;/
wavmu usrcifyeG ;f rauG;udk tvnfomG ;ygw,f/ tvnfomG ;,if;u tjyefusawmh
rauG;u rdwaf qGtcsKdU qD;csKda&m*g&So
d al wG tke;f rIwcf uG ef if;aMumif; ajymjyygw,f/ eif;
MuvkYd aysmufuif;aMumif;vJ ajymygw,f/ usrvJ ody0f rf;omoGm;wmaygh/
'ghaMumifh usrvJ n tdy&f m0ifcgeD;rSm tke;f rIwcf u G ef if;ygw,f/ wBudref if;,if
av;q,fih g;rdepf Mumatmif eif;ygw,f/ [kw d ek ;f u usr acR;rxGucf yhJ gbl;/ tke;f rIwf
cGuef if;vkYd ok;H av;&uftMumrSm acR;awG odyx f u G v
f mygw,f/ aevkYd xkid v f Ydk tifrwef
24
rauG;0if;jrifh
aumif;vmygw,f/ (uefawmhyg&JU)[kw
d ek ;f u qD;oGm;wJt
h cg qD;udk yk&u
G qf wd wf ufygw,f?
ck rwufawmhygbl;/
a':odef;wif
trSwf 41? u-&yfuu G ?f ar,k 6-vrf;/
emwm&Snaf &m*gBuD;aysmufygNyD
vGecf w hJ ahJ jcmufEpS af vmufwek ;f u OD;Zif;wku d af usmif;ay:u vdru hf sw,f/ vdrhf
uswmrS jyif;jyif;xefxefudk uswm/ 'ghaMumifh aq;&kw H uf&w,f/ aq;&ku H wwfuRrf;
em;vnfMuwJq h &m0efBuD;rsm;u "mwfreS &f u dk Mf unfMh uw,f/ t&k;d usKd;jcif;? tufjcif;r&Sd
ygbl;wJh/ wvavmuftMumrSm aq;&kHu qif;cGifhjyKw,f/ 'gayr,fh cg;emwmu vkH;0
raysmufb;l / cg;qpf&;dk xJu odyu f u kd w
f mbJ/ OD;Zif;&JU'um 'umrawGu aq;enf;trsKd;
rsKd;eJY vdr;f ay;Muw,f/ r&ygbl;? oufom&kyH gbJ/ 'Dvedk YJ 'Dcg;ema&m*gBuD;aMumifh ajcmuf
ESpMf um emwm&Snaf &m*gBuD; cHpm;ae&ygw,f/
vGecf w
hJ w hJ efaqmifrek ;f vu 'uma&;wJ]h ]tke;f rIwcf u G ef if; a&m*guif;}}aqmif;
yg;awG&Y vkYd zwfMunfw h ,f/ oabmusrdw,f/ 'ghaMumifh OD;Zif;a&m*g oufomvdk ouf
omjim; eif;Munfw h maygh/ [kwo f As? eif;wmuvJ tke;f rIwcf u G af y: ajcpkw H ufNyD; b,f
nm tBudraf ygif;ok;H axmifjynfah tmif eif;wmaemh/ aeYwidk ;f w&ufrS rysuf eif;vmvku d f
wm ajcmufvtMumrSm odoo d mom aysmufuif;oGm;ygawmhw,f/ raeEkid f rxkid Ef idk f cg;
emwJeh mwm&Snaf &m*gBuD;[m ckq, dk if &Si;f &Si;f BuD; aysmufomG ;ygNyD/ tke;f rIwcf u G [ f m Mum;
,if txifao;p&mvkv d dk jzpfayr,fh wu,faumif;wJeh nf;ygbJ/
aemufwck ajymcsifwmu OD;Zif;rSm ud&k ifb0uwkid f pGu J yfvmwJah cgif;uku d af &m
*gtaMumif;ygbJ/ acgif;udkufwm[m raeEkdif rxkdifEkdifatmif udkufwm/ tJ'Da&m*gvJ
bmaq;rS rpm;&bJ tke;f rIwcf u G ef if;wmeJY aysmufomG ;wmygbJ/
'DtaMumif;awG 'Dausmif;wku d rf mS aewJu h &kd ifawG? OD;Zif;awG tukeo f Md uygw,f/
olwx Ydk ifwmu 'DO;D Zif;uawmh ausmif;wku d af y:u vdru hf swJ'h Pf&meJcY snfoh mG ;NyDvYdk awG;
xifaeMuwmud;k / ckawmh olwrYdk sufpad tmufwiG b f J vl[m csnfeh o YJ mG ;awmhr,fq h qJ J tke;f
rIwcf u G ef if;wmaMumifh oefoefrmrmjzpfvmwmudk olwo Ydk yd t
f MhH oaeMuw,f/ 'Denf;[m
aumif;ygw,f? jrefrmomru urÇmygodatmif qufBudK;pm;oifyh gw,f/
OD;Zm*&? b,0do'k ad¨ usmif;? aoG;aq;uef? &efuek Nf rdKU/
25
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
vlom"kac: ewfom"kac:
tke;f rIwcf uG ef if;wmudk usKyfoabmvJayguf oabmvJusygw,f/ usKyftjzpf
u wrsKd;As? tdy&f mxJtyd w f t
hJ cg b,fnm vSnahf pmif;vkrdY &bl;/ wzufudk apmif;tdyaf wmh
r,fq, dk if tawmf'u k c© BH udK;pm;NyD; vSn&hf w,f/ 'geJY rdwaf qGwa,mufu tke;f rIwcf u G f
eif;zkYd wkud wf eG ;f w,f/ 'geJY &ufowåEpS yf wfavmuf eif;Munfw h ,fqydk gawmh/ tk;d -[kb
d uf
'Dbuf vSnfhrtdyfEkdifwJh'ku©a0'emBuD; &Sif;&Sif;aysmufoGm;ygw,f/
toufav;q,fausmufavmufuwJu tdy&f m0if [kb d uf 'Dbuf vSnjhf yKtdyf
r&atmif jzpfvmcJhwJha&m*g[m toufajcmufq,fausmfvkdY tkef;rIwfcGufESpfywfeif;t
Munfrh mS oufomaysmufuif;oGm;vkdY tHv h t J MhH o 0rf;vJomqkw d mvkd tHMh o0rf;omjzpfryd g
w,f/
tarmift h aeeJY 'Denf;udk &SmazGaz:xkwv f ukd w
f m[m vlom"kac: ewfom"kac:
ygw,ftarmif&,f/
OD;azwif(tNidrf;pm;)
,pfrsKd;tifpyufawmf
qm;pnf&yf? rauG;NrdKU/
26
rauG;0if;jrifh
aoG;wkd;aysmufNyDwJh
yJc;l u rdwaf qGwa,muf aoG;wk;d a&m*gjzpfaewm MumygNyD/ tck ol tke;f rIwf
cGuef if;vkYd aoG;wk;d a&m*g &Si;f &Si;f aysmufb;l wJt
h aMumif; 0rf;ompum; Mum;&ygw,f/
OD;odef;atmif
wkdufwGef;vkdY aysmufuif;olawG
uRefawmfrh w d af qGwa,muf&w dS ,f/ rEÅav; wrÜ0wD&yfrmS aeygw,f/ a&SUaeOD;
0if;&Sed w f /hJ ajczrk;d BuD; a&mifaew,f/ 'geJY uRefawmfomG ;NyD; tke;f rIwcf u
G Ef pS v
f ;Hk ykNYd yD; eif;
ckid ;f w,f/ ok;H &ufeYJ taumif;yuwd jzpfomG ;w,f/
aemufwa,mufuawmh &efuek u f ydaYk qmifa&;tifpyufawmfO;D bcifw/hJ olu
nmajcwzuf qGaJ ew,f/ Mum,if avief;qGo J mG ;awmhr,fth ajctaeygbJ/ tJ'gudk tke;f
rIwcf u G ef if;ckid ;f vku
d wf m taumif;yuwd jzpfomG ;awmhwmygbJ/ tJ'g uRefawmfu, kd w
f idk f
wkdufwGef;NyD; aysmufuif;wJhyk*¾KdvfawGbJAsm/
OD;aomif;wif
192 at? rD;&xm;0if;? &efuek Nf rdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä
txkdiftx rav;awmhbl;
uRefawmf touf ckepfq,f&h pS Ef pS &f ydS gNyD/ [kw
d ek ;f u owif;a&;? owif;pmzwf
&mrSm rsufreS yf grS zwf&ygw,f/ vGecf whJ ahJ jcmufvavmufu tke;f rIwcf u G u f kd eHeuftyd &f m
x wBudr?f ntdy&f m0if wBudrf rSerf eS ef if;vmawmh ckq, dk if rsufreS rf vkwd thJ jyif vli,f
owif;axmufawGet YJ wl owif;rsm;udk zswfzswfvwfvwf oGuo f u G v f ufvuf ,lEidk cf hJ
ygw,f/
aeYpOfaeYwkdif; uRefawmfaexkdifwJhtdrfeJY jynfolYw&m;&kH;toGm;tjyef av;rkdif
ausmf&Sdygw,f/ tJ'Dc&D;udk ajcusifoGm;Ekdifygw,f/ rarmygbl;/ txkdiftxvJ rav;
awmhygbl;/ tke;f rIwcf u G f eif;wm[m avjyefoefvmygw,f/ rsufpMd unfvifvmygw,f/
tke;f rIwcf u
G ef if;wm[m usef;rma&;twGuf taumif;qk;H avhusifch ef;wckygbJ/ jynfol
awG 'Dvkdavhusifhcef;rsKd; rsm;rsm;vkyfay;oifhygw,f/
27
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
OD;armiftkef;
[Hom0wDowif;axmuf? trSwf(143)
o&ufyifuu G ?f rauG;NrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä
E-book is created by shanyoma
tkef;rIwfcGufuawmh odyfa&mif;aumif;wmbJ
tkef;rIwfcGufeif;vkdY usef;rma&;twGuf b,favmuftaxmufuljyKw,f rjyK
bl;qkw d mudak wmh ckxd tvkyrf tm;vyfvYdk eif;rMunf&h ao;vkYd rajymwwfb;l / 'gayr,fh
vGecf w
hJ ihJ g;vavmufupNyD; usKyfqidk u f tke;f rIwcf u
G af wG vm0,fvu
dk Mf uwm renf;bl;/
ckxd a&mif;ae&wke;f bJ/
boufayg
tkef;-iSufaysmta&mif;qkdif?
ta&SUbufwef;? aps;BuD;twGif;
rauG;NrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä
vlxkatmfoH
(2-2-77)aeYxkwf aMu;rkHowif;pmwGif vlxkatmfoHtcef;rS ]]atmifoajy
OD;at;? wmarG}}qkdaomyk*¾KdvfwOD;u tkef;rIwfcGufeif;jcif;\tusKd;aus;Zl;rsm;udk t
rsm;oligwkYd odMuapjcif;iSm tke;f rIwcf u G ef if;jcif;rsm;\tusKd;aus;Zl;rsm;udk r>cif;rcsef
apwemtrSex f m;í &ifziG ahf &;om;xm;onfukd awG&Y ygonf/ ¤if;wifjyonfrh &l if;twkid ;f
az:jyvkdufygonf/
a&m*gaysmufa&; þodkYavhusifhay;
t,f'DwmcifAsm;
acgif;udkuf? acgif;rl;? aemufausmwuf? cg;udkuf? cg;em? ajcaxmufudkuf? aygifudkufrS
wppESiahf &m*ga0'emBuD;vmNyD; aoG;wk;d a&m*g? avief;a&m*g? rsufprd eI jf cif;? rsuf&;dk udu k f
jcif;? taMumtjcifwufjcif; a0'emrsm;txd vlwidk ;f jzpfwwfMuonf/
txufyga0'emrsm;onf yx0DEiS 0hf ga,mpíjzpfay:aoma0'emjzpfí ¤if;yx0D
ESi0hf ga,m"mwfukd aqmif&u G &f mwGif aq;raomufbEJ iS hf txufyga0'emrsm;udk aysmuf
uif;ap&efrSm aeYpOf eHeufwBudrf ntdyf&m0if wBudrf &ufrysuf rSefrSefvkyfudkif&rnf/
vky&f rnfwh m0efrmS tke;f rIwcf u G Ef pS cf u
k kd arSmuf&ufxm;NyD; ukid pf &mae&mwGif ¤if;tke;f rIwf
28
rauG;0if;jrifh
cGuEf pS cf u
k kd csxm;NyD; tke;f rIwcf u
G Ef pS cf u
k kd ajcaxmufEpS af csmif;u wufeif;NyD; b,fnm
[lí tBudrw f &mjynfah omtcg tcsderf mS ig;rdepfrQomMumygonf/ ntdy&f m0ifcgeD;wGif
ajcaxmufEpS af csmif;udk a&aq;yg/ aq;NyD;aomtcg txufygtwkid ;f b,fnmtBudrf
w&m jyKvkyNf yD; tdyyf g/
pmav;wapmif trSwf 1
(usrtar rsufpt d vif; jyef&NyD)
wavmu wnae rauG;wkid ;f omoema&;t&m&SOd ;D wifvidI t f rd o f Ykd a&mufomG ;
ygonf/ OD;av;OD;wifvidI o f nf {nfch ef;ESirhf vSr;f rurf;wGif tke;f rIwcf u G ef if;aeygonf/
tke;f rIwcf u G ef if;onfqo dk nfrmS tke;f rIwcf u G Ef pS cf u
k kd Murf;jyifwiG af rSmufí vlu tay:
rS ajcz0g;;? ajczaemifh ajczsm;wkjYd zifh vko d vkd eif;jcif;udk qkv d ydk gonf/
]]xkid Af sKdU uk0d if;jrifBh uD;? NyD;cgeD;ygNyD}}
ig;rdepfavmuf tMumwGif OD;av;OD;wifvidI o f nf wbufapmifwxnfjzifh rsuf
ESmokw, f if; {nfch ef;vmxkid yf gawmhonf/
]]tckwavm rsufpo d yd Mf unhrf aumif;vkAYd sm? 'ghaMumifh tke;f rIwcf u G ef if;aewm}}
]]rsufpdrIefwmudk tkef;rIwfcGufeif;,if aysmufovm;OD;av;}}
]]aysmufoayghAsm? aysmufqkd vGefcJhwJhokH;ESpfu usKyfeJYnDtpfudk0rf;uGJawmfwJh
a*smf*bD &if a&Tpufawmfb&k m;zl;vm,if; tdrrf mS wnf;oGm;w,f/ oljzpfyu Hk rsufprd eI f
&muae wjznf;jznf; vk;H 0rjrif&bJ jzpfomG ;wm/ 'geJY olvJ [kw d ek ;f u Mum;bl;em;0&Sw d hJ
tke;f rIwcf uG ef if; avhusifch ef;vkyaf wmhwmbJw/hJ ajcmufvavmuf vk;H 0uG,af ewJrh sufpd
[m tke;f rIwcf u G f waeYEpS Bf udro f ;Hk Budrf aeYpOfrysuf ok;H vavmuf eif;vku d w f m wjznf;
jznf; rsufpad wG MunfvmNyD; ckq, dk if owif;pmawmif zwfEikd w f t
hJ qif&h NdS yDAs}}
]]w,f[kwfygvm;}}
]][kwq f dk 'Dtek ;f rIwcf u G ef if;wm[m tckrS ay:vmwmrS r[kwb f AJ sm? a&S;jrefrm
BuD;awG vufo;Hk aq;pGr;f aumif;bJ? 'gaMumifh usKyfvJ ,k, H MHk unfMunfeYJ eif;aewm wywf
29
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
avmufawmh&o dS mG ;NyD? r,kvH Ydk rjzpfb;l As? olu yx0DaMumrdu;dk / NyD;awmh ZufaMumwuf?
acgif;udkufaysmuf? tdyfaysmfpm;0ifudk;As}}
uRefawmfuvnf; tkef;rIwfcGufeif;onfhavhusifhcef;ESifhywfoufí Mum;orQ
jriforQ ud, k af wGaY wG&Y orQ A[kow k rsm;udk azmufonfcs,if; tdrjf yefcyhJ gawmhonf/
E-book is created by shanyoma
uRefawmfonf rndKpdrq hf u
D pmzwfNyD; raz:jyEkid af vmufatmif 0rf;omyDwjd zpf
rdygonf/ rsufprd eI o
f rl sm;? vwfwavm tylc;dk aMumifh rsufpu d ,
G o
f rl sm; tke;f rIwcf u
G ef if;
jcif;jzifh a&m*gcyif; uif;a0;Muygap/
Ä Ä Ä Ä Ä
31
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
(avjzwfa&m*gonfwOD;\awGY&Sdcsuf r,kHEkdifp&m)
(rauG;0if;jrifh)
&efuek Nf rdKUaqmifqef;tm;upm;NydKif0if;twGi;f rSm jynfe,fEiS w hf idk ;f rSm vufa0SY
NydKifytJG wGuf wkid ;f ESijhf ynfe,ftoD;oD;rS vufa0St Y oif;tkycf sKyforl sm;? enf;jyq&mrsm;
1976-ck? Zlvidk f 'kw, d tywfavmufupNyD; a&mufaeMuygonf/ pma&;oluvnf; rauG;
wkid ;f tm;upm;rSL;OD;wifx#G Ef iS t hf wl atmifqef;tm;upm;NydKif0if;xJu tcef;wcef;
xJrmS a&mufaeygonf/
nwkid ;f olt Y cef;ud, k 0f if? uk, d t
hf cef; olxu G qf o dk vkd wa,muftcef; wa,muf
ul;oef;MuNyD; tm;upm;taMumif;? &ky&f iS t f aMumif; axG&mav;yg; ajymqkMd u,if; usef;
rma&;taMumif;? bmoma&;taMumif;rsm;yg pkw H umaphaeygawmhonf/
uRefawmfwkdYESpfOD; wnf;ckdaexkdifonfhtcef;xJ rMumcP a&mufvmwwfolu
awmh rEÅav;wkdif; vufa0SYtoif;tkyfcsKyfolOD;bausmfjzpfygonf/ olonf touf
ajcmufq,fe;D aeygNyD/ okaYd omf vli,frsm;vkd zswfvwfo f u G v
f ufonf/ pma&;olu-
]]OD;av;OD;bausmfu uG,fvGefoltmZmenfacgif;aqmifBuD; OD;&mZwfeJYodyfwl
wmyJ}}[kajymaomtcg OD;bausmfu olonf q&mBuD;OD;&mZwf\nDt&if; ti,fq;Hk yif
jzpfaMumif; ajymjyojzifh tHt h m;oif&h ygawmhonf/ ol\usef;rma&;aumif;yku H kd rSwcf suf
pum;ajymrd&m-
]]usKyf ckvdk usef;rmaewmu wjcm;bmaq;rS rpm;bl;/ tke;f rIwcf u G ef if;wm
bJ}}
]]Asm tkef;rIwfcGufeif;w,f [kwfvm;}}
]][kww f ,f? tke;f rIwcf u G ef if;w,f/ 'gaMumifh tckvdk vli,fvufa0So Y rm;awGeYJ
eifvm; igvm; tpGr;f jyEkid w f m tke;f rIwcf u G ef if;vkaYd ygh? tke;f rIwcf u
G [
f m aq;bJ}}
]]b,fvkdeif;wmwkH;? odyg&ap}}
]]'Dvkdav? tkef;rIwfcGufudk ajrrSmarSmufAs? tJ'g vlu wufeif;? eif;,if;eif;
,if;eJY oabmaygufvmr,f/ ajcz0g;tv,fezYJ ed if; uefeif;&r,f? ajczaemifeh zYJ ed if;uef
eif;&r,f/ eif;,if;eJu Y , kd b
hf mom taMumrd oabmodvmr,f/ waeYwBudraf yghAsm? teJ
qkH; em&D0ufavmufeif;As/ oGufcsmyg'vkdYac:wJhavjzwfwmwkdY? aoG;wkd;a&m*g? acgif;
32
rauG;0if;jrifh
aus;Zl;wifvTm
txufygaqmif;yg;rSm 1976-ck? pufwifbmvxkwf oifb h 0r*¾Zif; twGJ 24?
trSwf 2 rS jzpfygonf/ ]]tma&m*sH y&rH vmbH=usef;rmjcif;onf rGejf rwfaom vmbf
BuD;wyg;jzpf\}}[lonfhtwkdif; vlwkdif;vlwkdif;\usef;rma&;twGuf taxmuftuljyK
E-book is created by shanyoma
Ä Ä Ä Ä Ä
34
rauG;0if;jrifh
ed*kH;
waeYwiG f pma&;olonf rauG;aps;BuD;twGi;f odYk a&mufomG ;ygonf/ aps;BuD;
ta&SUbufwef;wGif &Sad om boufaygtke;f iSuaf ysmqkid ef m;odYk ra,mifrvnf &yfMunfh
aerdygonf/
]]rrsm;bl; rrsm;bl;? [dw k ek ;f u tke;f rIwcf u G uf kd vufuidk &f ;dk wyfNyD; a&rIwv f yk f
w,f? aq;vdycf cH u G f vkyo f ;Hk Muw,f? ck tke;f rIwcf u G ef if;zkqYd Ndk yD; [kv
d vl mvJ tke;f rIwcf u G f
eif;zk?Yd onfvv l mvJ tke;f rIwcf u G f eif;zkeYd ?YJ csD;rSbJ ckwavm tke;f rIwcf u G af &m*gxçaevku d f
Muwm vGeyf ga&m}}
E-book is created by shanyoma
Ä Ä Ä Ä Ä
36
rauG;0if;jrifh
aemufqufwGJ tkef;rIwfcGuf*,uf
[Hom0wDOD;0if;wif\tjrif
OD;BuD;armif(aiGOa'gif;)tqkd
vG,v
f ,
G Ef iS w
hf efz;dk BuD;aomenf;
tke;f rIwcf u
G ef if; a&m*guif;owif;rsm;udk [du k Mum;? 'DuMum;ESiMhf um;ae&onf
rSm MumNyD/ Mum;&ko H m r[kw/f a&mufav&m tdr?f ausmif;tcsKdw Y iG v
f nf; tke;f rIwcf u G f
rsm;jyifqifxm;onfudk awG&Y onf/
pmayESiphf wif vIaYH qmforl mS oifb h 0r*¾Zif;wGif owif;axmufrauG;0if;jrif\ h
aqmif;jzpf\/ aMu;rkw H iG v
f nf; vlxak tmfow H iG f tke;f rIwcf u
G vf aYHI qmfrw I &yf zwf&onf/
rauG;0if;jrifu h yif ,ck oD;jcm;pmtkyif ,fjzifh wifjyvIaYH qmfvmonfudk awG&Y
jyef\/ ES,Ef ,S &f & r[kw/f tke;f rIwcf uG af Mumifh a&m*guif;yku H dk q&mawmfEiS v hf al ygif;rsm;
pGmwk\
Yd zGi[
hf axmufcrH I uGi;f qif;ar;jref;csufrsm;pGmukd ae&yfvyd pf mrsm;ESiahf z:jyxm;
onf/
omreftanmif;ajyr[kw/f avief;? aoG;wk;d a&m*grsm;yif aysmufuif;aMumif;
az:jyxm;onf/ uk, d af wGaY xmufcoH rl sm;wGif pma&;q&m? owif;axmufrsm;tygt0if
vlxak ':trmwkyYd if awG&Y \/
usef;rmapaMumif; tjcm;enf;vrf;aumif;rsm; yl;wGJyg&Sd\/ uRefawmfrlum;
bma&m*grQ r&Sad pumrl pmtkyzf wfNyD;onfEiS hf wNydKifeuf tke;f rIwcf u G Ef pS v
f ;Hk jyifqifvu dk f
37
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
onf/ vG,v
f ,
G Ef iS w
hf efz;dk BuD;aom enf;vrf;jzpfí prf;oyfMunfMh uyguke[
f k EI;d aqmfvu
dk f
&ygonf/
Ä Ä Ä Ä Ä
E-book is created by shanyoma
vm;&I;d u &Jabmf
&JabmfwOD;onf vm;&I;d aq;&krH mS oGucf smyg'avjzwfa&m*gaMumifh ajcmufvrQ
tdy&f mxuf yufvufjzpfae&\/ olu Y dk xrif;cGaYH y;&onf/ waeY oifb h 0r*¾Zif;wGif pm
a&;ol\tke;f rIwcf u G ef if; aqmif;yg;udk ckwife;D vlemwOD;u zwfjyojzifh olonf pdwf
0ifpm;vSí vlEpS af ,muftultnDjzifh tke;f rIwcf u G f eif;onf/
ok;H v eif;onf/ aysmufuif;oGm;onf/ oGm;Ekid v f mEdik f taumif;yuwdjzpfvm
awmh 0rf;omyDwjd zpfvsuf vm;&I;d aps;xJrmS rD;&xm;ay:rSm ZD0w d 'getjzpf xk&d aJ bmfu
avjzwfvQif tke;f rIwcf u G ef if;MuzkYd wku
d wf eG ;f onf/ vIaYH qmfonf/ ol cHpm;&onfah 0'em
aysmufuif;í ukov dk v
f &J atmif wm0efBuD;w&yfyrm a[majymonf/ þtaMumif;udk
pma&;ol\rdwaf qGtrsKd;orD;wOD; vm;&I;d udk c&D;xGu&f mrS awGjY rifMum;odc&hJ yku H dk tjyef
rSm ajymjyjcif;jzpf\/
]]a':a':&,f? tJ'D&Jabmf&JUvdyfpmuav; awmif;cJha&maygh? uRefawmfhpmtkyf
'kwd,tBudrf&kdufrSmf xJhvkdufcsifvSw,f}}
pma&;olu ajymawmh-
]]at;av? a':a':vJ 'Dvrdk eS ;f rodbu J ;kd }}
Ä Ä Ä Ä Ä
'g&kdufwmOD;pkd;oef;
rauG;odYk ,Ofaus;rIuZmwftrSw(f 2) a&mufvmonf/ pDru H yG uf t
J yk cf sKyfvmol
u 'g&kdufwmOD;pdk;oef;/ [kdwkef;u aw;,rkHpkd;oef;trnfjzifh aw;oDcsif;aygif;ajrmuf
rsm;pGm a&;onf/ ,ckawmh ,Ofaus;rI uZmwftrSw(f 2)rSm t&m&S'd g&ku d wf m vkyaf eonf/
y@dwukrm® Zmwfvrf;onf olv Y uf&mjzpfonf/
olwkdYZmwftzGJY a&mufvmawmh OD;pkd;oef;ESifh uRefawmfu aygif;a[mif; oif;
a[mif;/
ola&mufvmvQif tdrf&SifjzpfwJhuRefawmfu wm0efaus&onf/ onfwacguf
awmh olu-
]]bmrS vkyrf aeeJ/Y b,frvJ cifAsm;a&;wJt h ek ;f rIwcf u
G ef if; a&m*guif;pmtky?f
38
rauG;0if;jrifh
tkef;rIwfcGufaysmufrIaMumifh
&yfuGufw&m;&kH;a&muf
waeY pma&;olonf rauG;u tvky&f Hk tvkyo f rm;Oya'ppfaq;a&;t&m&Sd OD;
oef;atmifEiS t hf wl ewfarmufNrdKUodYk vku d of mG ;onf ewfarmufAf v dk w
f rJ mS wnf;onf/ nae
5-em&DavmufwiG f &yfuu G x
f J qlqn l nH oH MH um;&onf/ bmjzpfwmvJ[k Akv d w
f aJ pmifu
h kd
OD;oef;atmifu ar;onf/
]]tvum;yg q&m&,f? tke;f rIwcf u G ef if;qkv
d m;? tJ'pD mtkyu f kd wa,mufu iSm;
owJ?h jyefawmif;awmh aysmufNyDvaYdk jymvkdY tJ'g&efjzpfMuwmbJ? ck &yfuu G wf &m;&k;H a&muf
oGm;Muav&JU}}
OD;oef;atmifu pm;yGw J iG f pma&;aeaom uRefawmfu h kd yck;H wGejYf y\/ uRefawmf
vnf; acgif;ikHYjyKH;aevkduf&onf/
Ä Ä Ä Ä Ä
rGejf ynfe,fu pm
rGejf ynfe,fu trsKd;orD;wOD;u ar;onf/ olrY mS uk,
d 0f efcek pfv&Syd gonf/ tke;f
rIwcf u
G ef if;vkYd jzpfyghrvm;[laomtar;jzpfonf/ 'gaMumifh oltY ar;ukd taMumif;jyKí
39
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
tm;vk;H odatmif ajzMum;&aomf trsKd;orD; EIwif &Hk o dS nfrS arG;zGm;onftxd tke;f rIwf
cGuef if;Ekid yf gonf/ tusKd;um; tanmif;ajyNyD; taMumrsm; avsmhonft h jyif remusif
bJ vG,u f pl mG arG;zGm;ygonf/ xkaYd Mumifh ud, k 0f efaqmifrsm;vnf; eif;Muyg[lv/dk
ud, k 0f efaqmifrsm;? oufBuD;&G,t f rdk sm; eif;aomtcg odcRefveG ;f tm;BuD;aom
E-book is created by shanyoma
awmifBuD;NrdKUu pm
awmifBuD;NrdKU &Sr;f vlxu
k awmh tke;f rIwcf u G ef if;onfukd ususee vufcyH gonf/
pmtkyf 0,fr&yg/ pmtkyt f iSm;qkid w
f iG f iSm;zwfMu&ygonf/ waeY iSm;&rf;c 7-usyftxd
,laeMuygonf/ xkaYd Mumifh aemufxw k vf Qif &Sr;f jynfa'oudk pmtkyrf sm;rsm; &atmif ydYk
ay;zdYk w
f u
dk w
f eG ;f yg&ap/
cifarmif
owif;axmuf
awmifBuD;NrdKU/
Ä Ä Ä Ä Ä
raoaumif; raysmufaumif;
EkdifiHom;aumif;
waeY pma&;olxo H Ydk vl&,
G w
f OD; a&mufvmonf/ uRefawmft h rnfukd ar;onf/
uRefawmf-
]]uRefawmf 0if;jrifyh gcifAsm? bmtultnDrsm; ay;&rvJ}}
]]aMomf - q&mhukd wrifawGcY sifveG ;f vkYd vmcJwh myg? 'Dvydk g? q&m[m uRefawmfh
aus;Zl;&SifygcifAsm}}
]]Asm bmjzpfv}Ydk }
]]'Dvydk gcifAsm? uRefawmfeh mrnf &Jabmfa&T&yg? qufo, G af &;wyfuyg? uRefawmf
a&SUwef;ppfrsufEmS rSm wm0efxrf;aqmifaewke;f nmbufajcaxmuf auG;r& qefrY &jzpf
oGm;ygw,f}}
40
rauG;0if;jrifh
]]bmjzpfvkdYvJ}}
]]uRefawmfwYdk a&SUwef;ppfrsufEmS rSm tifrwefat;ygw,f? ESi;f uvJ usw,f/
uRefawmfwYdk &JabmfawG[m ud, k cf u
H sef;rma&;awG aumif;vGe;f vko Yd maygh? 'gayr,fh q&m
&,f? wcgwav aoG;eJu Y , dk f om;eJu Y ,kd q f adk wmh tqifroifw h thJ cg zsm;wm emwm&So d
yg}}[k ajymonf/ olrY sufEmS onf 0if;yaeonf/ rsufv;Hk tpko H nf &Te;f vJah e\/ olt Y ouf
ok;H q,f0ef;usif/ olu
Y Mkd unfNh yD; pma&;ol 0rf;omyDwd jzpfvudk o
f nfrmS qkzd ,
G rf &S/d pdwx
f J
uvnf; aMomf - raoaumif; raysmufaumif; EkdifiHom;aumif;&wem usef;rmygap
csrf;omygap[k qkawmif;rdao;\/
E-book is created by shanyoma
Ä Ä Ä Ä Ä
&ckid u
f pm
OD;0if;jrifh
pma&;q&m owif;axmuf
trSwf 6? rJx;D vrf;
aps;&yf? rauG;NrdKU/
&ufp/JG 1977-ck? 'DZifbmv 7-&uf/
taMumif;t&m/ /tke;f rIwcf u
G ef if; a&m*guif; pmtkyyf aYkd y;&ef udp/ö
av;pm;pGmjzif-h
q&mOD;0if;jrifhcifAsm;-
q&mud,k wf idk f okawoejyKpka&;om;xkwaf z:vku d wf m tke;f rIwcf u G ef if;a&m*g
uif; pmtkyfudk vGefcJhaom ESpf&ufcefYu wynfhwOD;vmjyí zwf&IcGifh&vkdufygonf/ t
zwf& tod& aemufusojzifh t f m;r&vSyg/ NyD; rmefatmif? oHw?JG pmtkyq f idk af wGukd xyf
qifrh mS aomfvJ r&vku d yf g/ rmefatmifwNrdKUvk;H tke;f rIwcf u G af ygygw,f/ tvum;vJ &
ygw,f/ tckvdk tke;f rIwcf u G f wefz;kd oduek v
f Ydk aps;awG tqrwef wufvmrSmpd;k yg&JU/ [kd
vl 'Dvu dk tp tke;f rIwcf u G f eif;MuzkYd ajymaeMuygNyDq&m? uRefawmfwYdk rdom;pkvJ raeYu
pNyD; eif;aeMuygonf/ q&may;wJeh nf;twkid ;f bJaygh/ nbuftyd af ysmfwmawmh rajym
vkdufygeJYawmhq&ma&? tdrfolckd;uyfwmawmif odrnfrxifyg/ ckvkd wefzkd;&SdwJhpmtkyf
aumif;usrS tydkifr&vkdufvkdY (pmay0goemtkd;)wOD;taeeJY odu©musvSw,fq&ma&/
'geJY tMuHwck&NyD; q&mwkrYd auG;NrdKUu pmtkyq f idk af wGrmS bJ &&? q&mhqrD mS bJ &S&d ?dS b,fu
&& q&mhvufrw S tf rSww f &jzpfatmif a&;xk;d NyD; avaMumif;u AGyD yD eD YJ uRefawmfq h yD aYdk y;
apvkdygw,fcifAsm/
tm;udk;vsuf
OD;aomif;nTefY
(ausmif;tkyfq&mBuD;)
42
rauG;0if;jrifh
urm;tpkd;&tv,fwef;ausmif;
urm;NrdKeY ,fc?JG rmefatmifNrdKUe,f
&cdik jf ynfe,f/
43
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
aumufEkwfaz:jyvkdufygonf/
þenf;udkum; a&S;a[mif;aywckrS &&Sdonfhtwkdif; rl&if;rysuf az:jyxm;yg
onf/ usrf;jyKpkaomaypmrluo kd mawG&Y í usrf;jyKyk*K¾ v
d ?f ckepfouú&mZfwu
Ydk m; jynfph pHk mG
az:jyxm;jcif; r&So
d jzifh a&S;jrefrmh&;dk &m taMumjyifvuFm[kom trnfwyfí az:jyxm;
ygonf/ taMumjyifq&m tausmftarmfrsm; pD&ifcahJ om ,if;tESv D uFmusrf;udk a&;om;
az:jyygtHh/
45
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
13/ tdyv f nf;raysmf? &Swd aHk omfvsif? 'l;ab;wavQmuf? aygifjcHa&mufatmif? xkaYd emuf
ESyd &f ;dk ? ajczrk;d &if;? zaemifo h iG ;f zd/Yk
14/ udu
k jf cif;qpfrsuf? rkaH 0wufaomf? ajcrsufped ?YJ a&m*gxJwiG ?f tdyv f rJ aysmf? ajcqefY
E-book is created by shanyoma
15/ rD;wGi;f twl? ajc'l;ylaomf? xko d rl ,Gi;f ? ykqpfwiG ;f ud?k rysif;ravQmh? vufEak csmhEiS ?hf
ESyd af vmhreS pf mG ? aysmuf\rSeo
f nf? csrf;om{uefrvGw J nf;/
22/ ajcrlcsnfeh ?YJ jzpfwcHk ahJ omf? wJwh 'hJ ;l zsm;? ESyd cf sufxm;\? rSwo f m;ukeyf g? a&S;ykvH mí?
vuFmcsKdjym;? oDu;Hk xm;&Si?hf ESyd jf im;vkrd ?l pHy,Hk í
l ? emolwu Ydk ?kd u,fapvko
d nf? r*fzv dk ef Ad mÁ ef
pmwrf;wnf;/
46
rauG;0if;jrifh
7/ avykyq f efjcif;? atmhtefjcif;jzpfcahJ omf yck;H pGe;f t&k;d rS vnfqpf*yk &f ;dk txd qefw
Y ef;
E-book is created by shanyoma
8/ yg'&ufaMumifh txufoo Ykd nf;ajc a'goavck;d wufí rsufprd eI jf cif;? rsufpad 0&Djcif;?
rsufpo d jD cif;? rsufped jD cif;? 0gjcif; emjcif;? ovmwdrzf ;Hk ojzifh rsufpad Mumifawmifu, G f
jcif;? rsufpad tmifjh cif;? rsufpad rS;jcif;? rsufpyk;d 0ifouJo h Ykd usde;f pufjcif;? rsuf&nfxuG f
jcif;? rsufweG w Yf ufjcif;? (rsufpüd jzKwfjcifrsm;em;aeonf[k xifjcif;)? rsufcrf;pyfjcif;
[laomrsufpad &m*gwkaYd Mumifh vrf;ajzmifrh wfpmG roGm;wwfatmif jzpfaeygu ajcovk;H
<uufom;\atmufpGef;&Sd(ovkH;aMum)ukd¤if;? yckH;pGef; 2-bufrS *kwfqufodkY oG,fwef;
vsuf&adS om yck;H aMumud¤k if; ESyd af y;&m\/
11/ avqkjYd cif;? &ifqjYdk cif;? &ifMuyfjcif;? avxk;d jcif;wkjYd zpfcahJ omf vufjyifaMumuk¤d if;?
aemufaMum\ftv,fu¤kd if; ESyd af y;&m\/
13/ tdyrf aysmfvQif aygifwiG ;f tm&kaH MumwavQmufu¤kd if;? ajczrk;d qkid ;f rsm;aMumuk¤d if;
zaemift
h eD; ajcrsufpad tmuf&dS yx0DaoG;tdraf Mumud¤k if; ESyd &f m\/
16/ cg;emjcif;? cg;ukud jf cif;? cg;yljcif;? cg;atmifjh cif;? cg;rsufjcif;? cg;apmif;jcif;? cg;
awmifjh cif;paom cg;ESiyhf wfoufaom a&m*ga0'emrsm;jzpfcahJ omf ajczrk;d rS 'l;qpftxd
yg'&ufaMumudk ESyd ef ,fjyKjyifay;&m\/
18/ ylwcg csrf;wvSnhf iSuzf sm;uJo h zYdk sm;cJah omf ajcrtMum;&Sd yg'&uftqk;H aMumuk¤d if;?
ajcz0g;&Sd yx0DaMumuk¤d if; ESyd &f m\/
21/ wkeíf jyif;xefpmG zsm;aomf ajcrcGMum;&Sd taMumuk¤d if;? ajcz0g;&Sd yx0DaMumuk¤d if;?
zaemift
h xuf&dS yg'&ufaMumuk¤d if; e,fí e,fí ESyd &f m\/
usef;rmrItjzmjzm odaumif;p&m
udE&é mem aysmufap&m
"mwfqo dk nfrmS qef;awmh tqef;om;/ r,kí H vnf; rjzpf/ rsufjrifvufawGjY zpf
aeonf/ bmhaMumifh 'Dvjdk zpf&wmvJ[k pOf;pm;Munfjh yefawmhvnf; ÓPfrrDí tarmom
E-book is created by shanyoma
tzwfwifonf/
rauG; a&eHacsmif; um;pcef;rSm OD;eD[laomtvkyform;wa,muf &Sdygonf/
waeYawmh 0ufarG;&eftwGuf 0ufaygufpuav; ok;H aumif 0,fvmygonf/ 0ufaygufp
uav;ok;H aumifukd &ifciG rf mS yku d Nf yD; olaewJoh *d gF *D&&d yfuu G xf uJ tdru f kd jyefyyYdk gonf/
OD;eD naetvkyo f rd ;f vkYd tdrjf yefawmh a&csKd;&ef [efjyifygonf/ OD;eD rde;f ru ]]a&csKd;vkYd
rjzpfb;l av? awmh aeYv,fu awmfbJ 0ufawGayGv Y mwm r[kwv f m;}} OD;eDvnf; xkt d cg
usrS owd&um ]]at; - [kwo f m;bJ? 'gayr,fh acR;awGeYJ uk, d af &uav;awmh oyfvu dk f
tk;H rS}}ajymajymqkq d Edk iS hf uk,d af &oyf? vufajca&aq;vku d pf Of OD;eDtrd af tmufrS 0ufayguf
uav;okH;aumif twkH;t&kH; aooGm;ygawmh\/
aemufwaeY OD;eDEiS ahf wGaY wmh-
]]ajym rajymcsifygbl; OD;0if;jrif&h ,f? raeYu 0ufuav;ok;H aumif udpaö csma&m
AsKd?Y usKyfred ;f ru a&rcsKd;zkYd owday;ao;w,f/ 'ghaMumifh a&awmifrcsKd;ygbl;? uk, d af &
uav;oyf? ajcuav; aq;&keH YJ 0ufuav;ok;H aumif aoawmhwmbJ}}
]]b,fvkd "mwfoabmygvdrfh}}
]]b,fv"dk mwfreS ;f rodygbl;Asm? 0ufudk vlu xrf;As? xrf;NyD; 0ufudk wae&m
csxm;NyD; vla&csKd;Munfh? 0uf csufcsif;aow,fAsm? 'ghaMumifh 0ufarG;wJhvlawG 'Dudpö
odyfowdxm;Mu&w,f}}
onftaMumif;rsm;ESifhywfoufí rauG;NrdKUe,f aumifpDOuú|OD;azoef;ESifh
pum;pyfrMd uawmh-
]]'gawG tqef;Mu,fom;As? uRefawmfwkdY tkwfzkwfwJhae&mrSm tkwfawGusuf
atmif xif;vk;H awGerYJ ;D NrdKuf&w,f r[kwv f m;? tJ'x D if;xJrmS qD;jzLom;ryg&atmif odyf
*&kpu dk &f w,f/ qD;jzLom; wacsmif;wav Mum;n§yyf goGm;&if &So d rQtkwaf wG tukeu f JG
awmhb}J }ajym\/ tkwv f yk of m;BuD;rsm;ESiahf wGíY ar;Munfjh yefawmhvnf;-
]]r,kv H v Ydk m;? tkwzf ;dk cHEikd &f if prf;Munfah v? qD;jzLom;uawmh usKyfwt Ydk w k zf w
k f
wJvh al wG odyo f wdxm;&w,f? olyg&if tkwaf wG tukeu f yJG sufuek w f mbJ? bmoabmrSe;f
rodbl;Asm}}[l\/
50
rauG;0if;jrifh
ukBd uD;ayG;tdrf a&mufomG ;ygonf/ ukBd uD;ayG;rde;f r rqef;onf oH',ft;dk wvk;H jzifh ajryJ
qefaMumfaeygonf/
]]rqef; udkBuD;ayG;aumAs}}
]]awmfwYdk ukBd uD;ayG;csKdi;f Mum;rSm udE&é memaygufvaYdk wmh? an§maf Mumfwm an§mef H
E-book is created by shanyoma
ar;zsm;wavQmuf 0ufjcHayguf
]]OD;0if;jrif?h 'g uRefawmfn h rD av; jzLjzLav? raeYurS yckuLú u vku d v
f mwm}}
rauG;aumvdyf pmMunfw h udk t
f 0if0wGif ocsFmenf;jyq&mOD;cspfviG u
f ]]jzLjzL}}
[ktrnfESifhvkdufatmif ief;jzLrav;vkdvSaom olYnDrav;ESifhrdwfqufay;ygonf/ olY
nDrav; touf 17-ESpaf vmuf &Syd gOD;rnf/
]][kwu f chJ ifAsm? od&wm0rf;omygw,f/ q&mwdkY arG;csif; b,fEpS af ,muf&w dS ek ;f }}
55
tkef;rIwfcGufeif; a&m*guif;
aus;Zl;wifygonf
pma&;oltm; tzufzufrS tultnD ay;Muaom rEÅav;rS OD;bausmf? rauG;
wkdif;tm;upm;rSL;OD;wifxG#f? rmrDa':wifOD;? oifhb0r*¾Zif;wkdufOD;pD;t,f'DwmcsKyf
OD;av;BuD;OD;wifarmif? "r®aCmouOD;armifarmif? pma&;olar;jref;orQ pkpH rf;orQwkYd
udk pdwf&Snfvuf&SnfajzMum;Muaom te,fe,ft&yf&yfrS &[ef;&Sifvlrsm; vkdtyfonfh
pmtkypf mwrf;rsm; &SmazGay;aom cspfZeD;rjrifah r? pmtkyjf zpfajrmufa&;twGuf rsm;pGm
BudK;yrf;tm;xkwaf y;aom ÓPfvif;pmtkyw f u
dk ?f vkyt
f m;ykEH ydS w
f u
dk w
f u
Ydk kd rsm;pGmaus;Zl;
wif&SdygaMumif;/ /
tke;f rIwcf u
G ef if;jcif;jzifh a&m*gcyif; uif;a0;Muygap/
rauG;0if;jrifh
58