Τέταρτο θέμα-τρόποσ αξιολόγηςησ 1

Τέταρτο Θέμα-Τρόποσ αξιολόγηςησ

12/8/2019

Τν ηέηαξην ζέκα ζρεηίδεηαη κε ηα κε ινγνηερληθά θείκελα θαη αθνξά ζηε

γξαπηή παξαγσγή θξηηηθνύ ιόγνπ,300 έσο 400 ιέμεηο (αλάινγα κε ηε
βαξύηεηα ηνπ ζέκαηνο), ην νπνίν αληαπνθξίλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλν
επηθνηλσληαθό πιαίζην (ζθνπό, πνκπό, απνδέθηεο, θεηκεληθό είδνο) θαη
δεηεί από ηνπο καζεηέο/ηξηεο ηελ αλάπηπμε ηεθκεξησκέλεο πξνζσπηθήο
γλώκεο, ηε ζπκθσλία ή ηε δηαθσλία ηνπο κε πξνβιήκαηα, ζέζεηο, ζηάζεηο,
ζηεξεόηππα, πξνθαηαιήςεηο θ.ά. πνπ ζέηεη ην θείκελν/ζέηνπλ ηα θείκελα αλαθνξάο.
Σν ηέηαξην ζέκα βαζκνινγείηαη κε 30 κνλάδεο.»

Εκθωνήζεις θεμάηων -Οδηγίες αξιολόγηζης 16/9/2019

Κξηηήξην 1
Επηρεηξεκαηνινγηθό θείκελν - αλαθνίλσζε ζηνλ ηύπν
Ρόινο: Εθπξόζσπνο κε θπβεξλεηηθήο νξγάλσζεο γηα ηα αλζξώπηλα δηθαηώκαηα
Απνδέθηεο: Επξύ θνηλό
Θέκα: Με πνηνπο ηξόπνπο ην ζρνιείν κπνξεί λα βνεζήζεη ηνπο καζεηέο θαη ηηο καζήηξηεο λα
μεπεξάζνπλ ζηεξενηππηθέο απόςεηο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηα πξόηππα θύινπ; (Μνλάδεο
30)

Κξηηήξην 2
΢ην πιαίζην αθηεξώκαηνο γηα ηα 100 ρξόληα από ηε ιήμε ηνπ Α΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ,
αμηνπνηείηε ζηνηρεία από ηα θείκελα θαη γξάθεηε έλα άξζξν (300-400 ιέμεσλ) ζηε ζρνιηθή
εθεκεξίδα, όπνπ παξνπζηάδεηε ηνπο παξάγνληεο πνπ νδεγνύλ ζε πνιεκηθέο ζπγθξνύζεηο ηα
θξάηε θαη ηνλ ξόιν ηεο ηζηνξηθήο εθπαίδεπζεο ζηε ζπκθηιίσζε ησλ ιαώλ θαη ζηελ
ελδπλάκσζε ηεο εηξήλεο αλάκεζα ζηα θξάηε. (Μνλάδεο 30)

Κξηηήξην 3
Η ζηάζε ησλ θνηλσληώλ απέλαληη ζηηο όπνηεο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο είλαη αληηθαηηθή: ηελ ίδηα
ζηηγκή πνπ ηνλίδνληαη νη θίλδπλνη, ηνλίδνληαη θαη ηα νθέιε πνπ ζα πξνθύςνπλ. Πώο
εξκελεύεηαη απηή ε αληίθαζε; Να πξνζδηνξίζεηε ηε δηθή ζαο ζηάζε ζρεηηθά κε ηελ ηερλνινγηθή
πξόνδν, ζε έλα δνθίκην 300 πεξίπνπ ιέμεσλ.
(Μνλάδεο 30)

Κξηηήξην 4
Κεηκεληθό είδνο: επηρεηξεκαηνινγία (επηιέμηε ειεύζεξα ηνλ ηύπν ηνπ θεηκέλνπ ζαο)
Πνκπόο: ηειεηόθνηηνο Λπθείνπ
Απνδέθηεο: εγεζία ηνπ Τπνπξγείνπ Παηδείαο
Θέκα: αμηνπνηώληαο ηηο πιεξνθνξίεο ησλ Κεηκέλσλ Ι θαη ΙΙΙ, λα θαηαγξάςεηε ηα εθόδηα πνπ
πξέπεη λα δηαζέηεη έλαο λένο ζηνλ ζύγρξνλν θόζκν θαη λα θαηαζέζεηε πξνηάζεηο γηα ηελ
παξνρή ηνπο από ην ειιεληθό ζρνιείν.
Έκηαζη: 300 έως 400 λέξεις. (Μονάδες 30)

Επιμέλεια: Μαρία Κάππου

 Τέταρτο θέμα-τρόποσ αξιολόγηςησ 2

11/11/2019 και 10/1/2020

Γηα ην ηέηαξην ζέκα (παξαγωγή ιόγνπ) δηεπθξηλίδεηαη όηη:

- Σν Θέκα Δ ζρεηίδεηαη κε ηα κε ινγνηερληθά θείκελα θαη αθνξά ηε γξαπηή παξαγσγή θξηηηθνύ

ιόγνπ 300 έωο 400 ιέμεωλ (αλάινγα κε ηε βαξύηεηα ηνπ ζέκαηνο).

- Τπεξεηεί ζπγθεθξηκέλν επηθνηλσληαθό πιαίζην (ζθνπό, πνκπό, απνδέθηεο, θεηκεληθό είδνο).

- ΢ε απηό δεηείηαη από ηνπο/ηηο καζεηέο/-ήηξηεο ε αλάπηπμε ηεθκεξησκέλεο πξνζσπηθήο

γλώκεο σο πξνο ηε ζπκθσλία ή ηε δηαθσλία ηνπο κε πξνβιήκαηα, ζέζεηο, ζηάζεηο,
ζηεξεόηππα, πξνθαηαιήςεηο θ.ά. πνπ ζέηεη ην θείκελν / ζέηνπλ ηα θείκελα αλαθνξάο.

- Όηαλ γίλεηαη ιόγνο γηα «αμηνπνίεζε πιεξνθνξηώλ θαη βαζηθώλ ελλνηώλ ηνπ θεηκέλνπ
αλαθνξάο», επηζεκαίλεηαη ε αμηνιόγεζε ηεο θξίζεο ηνπ/ηεο καζεηή/- ήηξηαο, ζηνλ βαζκό πνπ
ιακβάλεη ππόςε ή αγλνεί ζεκαληηθέο πηπρέο ηνπ πξνβιεκαηηζκνύ, όπσο απηέο πξνβάιινληαη
ζην θείκελν (ή ζηα θείκελα) αλαθνξάο.
- Απηό δελ ζεκαίλεη ηελ αληηγξαθή ηδεώλ ησλ θεηκέλσλ αλαθνξάο, ηελ απηνύζηα
αλαπαξαγσγή θαη ηνλ ζρνιηαζκό ηνπο.
- Απνηηκάηαη ε δεκηνπξγηθή αθνκνίσζε θαη ε αμηνπνίεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ή ησλ απόςεσλ
πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε απηά, γηα ηελ παξαγσγή ηεθκεξησκέλεο ζέζεο, γηα ηε ζπγθξόηεζε
ηεο ζηάζεο ηνπ/ηεο καζεηή/-ήηξηαο, ηεο ζπκθσλίαο ή δηαθσλίαο σο πξνο ην δεηνύκελν.
- Οη καζεηέο/-ήηξηεο, δειαδή, ιακβάλνπλ ππόςε ηα θείκελα αλαθνξάο κε ζθνπό λα
ηνπνζεηεζνύλ θξηηηθά κε βάζε ηα πξνζσπηθά ηνπο βηώκαηα, λα πάξνπλ δειαδή ζέζε απέλαληη
ζε έλα ζέκα ή εξώηεκα πνπ ηίζεηαη σο δεηνύκελν. Γη' απηό θαη ηα θείκελα αλαθνξάο πξέπεη
λα θηλεηνπνηνύλ ηε ζθέςε ησλ καζεηώλ/-ηξηώλ θαη λα ηνπο πξνθαινύλ λα πάξνπλ ζέζε.

- Σα εξσηήκαηα πνπ ηίζεληαη ζε θάζε ζέκα πξέπεη λα είλαη ηόζα θαη ηέηνηα ώζηε λα κπνξνύλ λα
απαληεζνύλ κε ζαθήλεηα θαη επάξθεηα ζην όξην ησλ ιέμεσλ πνπ έρεη ηεζεί
σο δεηνύκελν.

Ελδεηθηηθέο εθθωλήζεηο ζεκάηωλ παξαγωγήο ιόγνπ:

- Αμηνπνηώληαο δεκηνπξγηθά ηηο πιεξνθνξίεο (π.ρ. επηρεηξήκαηα, ηδέεο, εθθξάζεηο θ.ά.) από ην
θείκελν ή ηα θείκελα αλαθνξάο κε ηελ ηδηόηεηά ζαο σο καζεηέο/καζήηξηεο λα αλαπηύμεηε ηηο
απόςεηο ζαο ζρεηηθά …. Σν θείκελό ζαο λα έρεη ηε κνξθή άξζξνπ ην νπνίν ζα δεκνζηεπηεί ζην
πεξηνδηθό ηνπ ζρνιείνπ ζαο (γύξσ ζηηο 350 ιέμεηο).

- Ο αξζξνγξάθνο ππνζηεξίδεη ηε ζέζε όηη …. Εζείο ζπκθσλείηε ή δηαθσλείηε κε ηε ζέζε απηή;

Να ππνζηεξίμεηε ηε γλώκε ζαο ζε έλα θείκελν 350 ιέμεσλ, ην νπνίν ζα έρεη ηε κνξθή
δηαδηθηπαθήο επηζηνιήο πξνο απηόλ.

- ΢ην θείκελν παξνπζηάδνληαη θάπνηα πξνβιήκαηα πνπ έρεηην ζύγρξνλν ζρνιείν. Πνην από ηα
πξνβιήκαηα απηά ζεσξείηε σο ην πην ζεκαληηθό; Να εμεγήζεηε ηελ άπνςή ζαο θαη λα
πξνηείλεηε ηεθκεξησκέλα θάπνηνπο ελδεηθηηθνύο ηξόπνπο επίιπζήο ηνπ αμηνπνηώληαο ηε δηθή
ζαο καζεηηθή εκπεηξία. Σν θείκελό ζαο λα έρεη ηε κνξθή θαη ην ύθνο ηεο νκηιίαο ζε κηα
εθδήισζε ζην ζρνιείν ζαο (γύξσ ζηηο 350 ιέμεηο).

- Τπόζεζε όηη ζπκκεηέρεηο ζε ζπδήηεζε ζε γλσζηή ζειίδα θνηλσληθήο δηθηύσζεο κε ζέκα ηελ
θνηλσληθή ζπκπεξηθνξά ησλ αλζξώπσλ. Να εθζέζεηο ζε 300-400 ιέμεηο ηελ πξνζσπηθή ζνπ

Επιμέλεια: Μαρία Κάππου

 Τέταρτο θέμα-τρόποσ αξιολόγηςησ 3

γλώκε ζρεηηθά κε ην αλ ε επγέλεηα είλαη έκθπηε ή επίθηεηε ηδηόηεηα. Γηα ηελ νξγάλσζε ηνπ
θεηκέλνπ ζνπ κπνξείο λα αμηνπνηήζεηο ζηνηρεία από ηα θείκελα αλαθνξάο
- Λακβάλνληαο ππόςε ηε ζέζε ηνπ αξζξνγξάθνπ ζην θείκελν αλαθνξάο Ι, θαιείζηε λα
ηνπνζεηεζείηε ζην εμήο εξώηεκα: Θεσξείηε όηη….
Είδνο θεηκέλνπ: Άξζξν
Πνκπόο: Μαζεηήο/Μαζήηξηα
Μέζν: Εθεκεξίδα παλειιαδηθήο θπθινθνξίαο
Απνδέθηεο: Επξύ αλαγλσζηηθό θνηλό
Όξην ιέμεσλ: 350 ιέμεηο

- Πνηα ε γλώκε ζνπ ζρεηηθά κε ηελ άπνςε πνπ δηαηππώλεηαη από πνιινύο ζήκεξα όηη ν
άλζξσπνο είλαη όζν πνηέ άιινηε ειεύζεξνο λα απνθαζίδεη θαη λα επηιέγεη ζηε δσή ηνπ όζα ν
ίδηνο επηζπκεί;
Είδνο θεηκέλνπ: Επηρεηξεκαηνινγηθό
Πεξίζηαζε επηθνηλσλίαο: Αγώλαο επηρεηξεκαηνινγίαο
Ιδηόηεηα: Μαζεηήο/-ήηξηα

Επιμέλεια: Μαρία Κάππου

 4ο ΘΕΜΑ (Παραγωγή γραπτού λόγου)
Βαθμός 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
o Πολύ καλή επίτευξη o Καλή επίτευξη επικοινωνιακού στόχου και o Επαρκής επίτευξη επικοινωνιακού στόχου και μερική o Ανεπαρκής επίτευξη επικοινωνιακού
επικοινωνιακού στόχου και ανταπόκριση στο επικοινωνιακό πλαίσιο ανταπόκριση στο επικοινωνιακό πλαίσιο στόχου (ο αναγνώστης δυσκολεύεται να
ανταπόκριση στο o Καλή κάλυψη των περισσότερων προδιαγραφών o Κάλυψη των περισσότερων προδιαγραφών παρακολουθήσει το κείμενο) και
Περιεχόμενο (1-12)

επικοινωνιακό πλαίσιο (κειμενικό είδος, θέμα, αριθμός λέξεων, (κειμενικό είδος, θέμα, αριθμός λέξεων, αξιοποίηση ανταπόκριση στο επικοινωνιακό
o Πολύ καλή κάλυψη αξιοποίηση πληροφοριών και βασικών εννοιών πληροφοριών και βασικών εννοιών κειμένου/-ων πλαίσιο
προδιαγραφών (κειμενικό κειμένου/-ων αναφοράς) αναφοράς) o Μη κάλυψη των περισσότερων
είδος, θέμα, αριθμός λέξεων, προδιαγραφών (κειμενικό είδος, θέμα,
αξιοποίηση πληροφοριών και αριθμός λέξεων, αξιοποίηση
βασικών εννοιών κειμένου/- πληροφοριών και βασικών εννοιών
ων αναφοράς) κειμένου/-ων αναφοράς)
o Πολύ καλή οργάνωση o Καλή οργάνωση κειμένου o Επαρκής οργάνωση κειμένου (παράγραφοι, συνοχή o Περιορισμένη ή ανεπαρκής οργάνωση
κειμένου (παράγραφοι, (παράγραφοι, συνοχή κ.λπ.) κ.λπ.) κειμένου (παράγραφοι, συνοχή κ.λπ.)
συνοχή κ.λπ.) o Καλή παρουσίαση ιδεών και λογική o Επαρκής παρουσίαση των περισσότερων ιδεών και o Έλλειψη συνεκτικότητας και λογικής

Δεν υπάρχει κάτι προς αξιολόγηση

o Πολύ καλή παρουσίαση ανάπτυξη επιχειρημάτων (χρήση επιχειρημάτων (χρήση κατάλληλου κειμενικού ανάπτυξης των περισσότερων ιδεών και
ιδεών και λογική ανάπτυξη
Οργάνωση (1-10)

κατάλληλου κειμενικού είδους, είδους, συνεκτικότητα, μετασχηματισμός ιδεών επιχειρημάτων

επιχειρημάτων (χρήση συνεκτικότητα, μετασχηματισμός κειμένου/-ων αναφοράς) o Ακατάλληλη χρήση γένους λόγου –
κατάλληλου κειμενικού
ιδεών κειμένου/-ων αναφοράς) o Επαρκής χρήση γένους λόγου – ύφους ύφους
είδους, συνεκτικότητα,
o Συνεπής χρήση γένους λόγου –
μετασχηματισμός ιδεών
κειμένου/-ων αναφοράς) ύφους στο μεγαλύτερο μέρος του
o Συνεπής χρήση γένους κειμένου
λόγου – ύφους σε όλο το
κείμενο
o Μεγάλο εύρος και ακρίβεια o Κατάλληλο εύρος και ακρίβεια o Επαρκής ακρίβεια o Ανεπάρκεια στη χρήση
γραμματικοσυντακτικών γραμματικοσυντακτικών γραμματικοσυντακτικών γραμματικοσυντακτικών
φαινομένων που ανταποκρίνονται φαινομένων που ανταποκρίνονται φαινομένων που φαινομένων
στο θέμα στο θέμα (μη συστηματικά λάθη) ανταποκρίνονται στο θέμα, o Ανεπάρκεια στη χρήση
o Μεγάλο εύρος και ακρίβεια o Κατάλληλο εύρος και ακρίβεια περιορισμένο εύρος σημασιολογικών

Γλώσσα (1-8)
σημασιολογικών στοιχείων που
ανταποκρίνονται στο θέμα
o Εξαιρετική ορθογραφία και στίξη
o Μηδενική επίπτωση τυχόν λαθών
στην κατανόηση/ επικοινωνιακό
στόχο
σημασιολογικών στοιχείων που
ανταποκρίνονται στο θέμα (χωρίς
συχνή επανάληψη)
o Καλή ορθογραφία και στίξη
o Μικρή επίπτωση τυχόν λαθών στην
κατανόηση/ επικοινωνιακό στόχο
o Επαρκής ακρίβεια στοιχείων
σημασιολογικών στοιχείων o Ελλιπής ορθογραφία και
που ανταποκρίνονται στο στίξη
θέμα, περιορισμένο εύρος o Τα λάθη δυσχεραίνουν
o Επαρκής ορθογραφία και την κατανόηση/
στίξη επικοινωνιακό στόχο
o Τα λάθη δυσχεραίνουν εν
μέρει την κατανόηση/
επικοινωνιακό στόχο
22
Για το Δ΄ θέμα του διαγωνίσματος (παραγωγή λόγου)

Γενικές παρατηρήσεις

Για τη βαθμολόγηση του Δ΄ θέματος πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι ως προς το

περιεχόμενο δεν υπάρχουν αυστηρά προδιαγεγραμμένες, προτιμώμενες απαντήσεις. Ο
περιορισμός των λέξεων δεν επιτρέπει στον μαθητή ή τη μαθήτρια την αναπαραγωγή
όλων όσα γνωρίζει. Οι μαθητές και μαθήτριες οφείλουν να αξιολογήσουν τι από αυτά
που γνωρίζουν αποτελεί κατάλληλο σχετικό περιεχόμενο για το συγκεκριμένο θέμα.

Βασικό κριτήριο για την επάρκεια του περιεχομένου είναι η ποσότητα των δεδομένων
που αξιοποιεί ο μαθητής και η μαθήτρια. Αναφέρει, δηλαδή, ικανό αριθμό στοιχείων
ώστε να γίνεται πειστικός/ή σε όσα ισχυρίζεται; Δεν απαιτούμε οι μαθητές και οι
μαθήτριες να αναπαράγουν στερεότυπα σχεδιαγράμματα, αλλά κατά την κρίση τους να
επικαλούνται τόσες πληροφορίες όσες χρειάζονται, για να στηρίξουν τη θέση που
υποστηρίζουν.

Άλλο βασικό κριτήριο για την αποτίμηση του περιεχομένου είναι η ποιότητα του
περιεχομένου. Οι μαθητές και οι μαθήτριες αναπαράγουν μηχανιστικά απόψεις και
νοήματα που έχουν «αποστηθίσει» ή όποιες ιδέες και απόψεις που έχουν αξιοποιήσει
στα κείμενά τους είναι προϊόντα της δικής τους κρίσης, προκειμένου να πετύχουν τον
επικοινωνιακό τους στόχο; Στο σημείο αυτό να τονισθεί ότι το κριτήριο της επίτευξης
του επικοινωνιακού στόχου συνδέεται άμεσα με την ποιοτική και ποσοτική όψη του
περιεχομένου και δεν αποτελεί μια προσχηματική επίκληση των τυπικών
χαρακτηριστικών του είδους κειμένου που ζητείται.

Στα κριτήρια που αφορούν στην οργάνωση υπολογίζονται: η συνάφεια του

περιεχομένου με τα δεδομένα και τα ζητούμενα του θέματος που καλούνται οι μαθητές
και οι μαθήτριες να αναπτύξουν, καθώς και η αξιοποίηση του κειμένου αναφοράς. Τα
θέματα παραγωγής λόγου, σύμφωνα με όσα ορίζει ο νέος τρόπος αξιολόγησης, έχουν
στενότερη σχέση με το κείμενο αναφοράς. Η δημιουργική αξιοποίηση και ο
μετασχηματισμός σημείων του κειμένου αναφοράς αποτελούν κριτήριο για την καλή
οργάνωση του θέματος, σύμφωνα με τις οδηγίες.

Στα κριτήρια που αφορούν στην οργάνωση προστίθενται η συνοχή και η νοηματική
αλληλουχία του κειμένου.

10