Chris Buskes - Evolutionair Denken - Resumé 1e Hoofdstuk

6-2-2020 Chris Buskes over de invloed van het darwinisme
E - - .
home | doelstellingen | forum | nieuwsbrief | boeken | zoek | contact | links |
« The pale blue dot - C… | Home | De evolutietheorie is… » Laatste Reacties

Atheisme, een
Max (Wanneer gaat het …):
wereldbeeld zonder Chris Buskes over de invloed van het darwinisme @Anton- 27 08 11 - 21:08:…
goden. Alles over
waarom we een wereld
23 08 07 - 14:50 - Categorie: wetenschap Edward Apcar (Religie is een
nodig hebben gebaseerd le…): Mooi geredeneerd, maar
op secularisme,
Eind 2006 verscheen het boek van Chris he…
humanisme, rationalisme Buskes Evolutionair denken: de invloed van Jan (Religie is een le…):
en vrije kritiek. Darwin op ons wereldbeeld. Chris Buskes is Eeuwenlang was Europa het…
Lees de doelstellingen. als wetenschapsfilosoof verbonden aan de Edward Apcar (Vergelijk de
Suggesties en kritiek bijb…): In eerste instantie had
kunnen hier ook worden
Radboud Universiteit van Nijmegen. Hij i…
geplaatst. schreef een voor iedereen toegankelijke Max (Vergelijk de bijb…):
introductie tot de evolutietheorie, de mythes Altijd lachen als islam-g…
Alle artikelen erover, gevaarlijke interpretaties, en de Edward Apcar (Vergelijk de
Alfabetisch invloed ervan op ons denken. bijb…): Fout, beste Max,

Christe…
Het hoofdthema in het boek is de invloed Max (Vergelijk de bijb…):
Categorieën van het darwinisme op onze maatschappijvisie en de @Lancar (URL) - 07 12 18 …
linkdump
wetenschap. Dit artikel gaat over de vraag in het eerste Max (Vergelijk de bijb…):
maatschappij hoofdstuk hoe het kan dat de evolutietheorie niet eerder kon Moslims denken dat ze God…
opinie worden bedacht. Waarom kon men zo lang niet begrijpen dat frans lautenslage… (Religie is
een le…): Maak u niet druk over
religie het leven is geëvolueerd, maar nu opeens wel? Daarvoor was het…
wetenschap een omslag in het denken nodig, die is voorbereid door de Yoram Diamand
steeds uitgebreidere kennis over de natuur. Dat was pas (Creationistische …):
Doe mogelijk toen werd afgestapt van het geloof in een ontwerper https://www.dropbox.com/s…
Agenda, evenementen, als eerste oorzaak van het ontstaan. Edward Apcar (Religie is een
tips le…): Door een of andere
nieuwsbrief duiste…
netwerk Edward Apcar (Wanneer gaat
Van schepping naar evolutie het …): Ook nu weer wat aan de
la…
Meest gelezen Edward G. Apcar (Religie is
1. (37954) Vergelijk de
In het verleden ging men er vanuit een le…): @Peter en @ Max:
bijbel met de kora… dat alles in de wereld min of meer Om te be…
2. (16263) Atheïstische gelijktijdig was gemaakt door een Jos (Creationistische …):
Beweging schepper. Maar door de toenemende Voordat ik ook maar een w…
3. (14331) Religie is een Jos (Vergelijk de bijb…): @
kennis over de kosmologie, geologie Lancar wil je Mars dit …
leugen gebaseerd…
4. (13672) Carol Tavris
en het leven ontstond tot het besef Lancar (Vergelijk de bijb…):
over cognitieve di… dat de natuur geheel te verkaren is Het is niet de moeite waa…
5. (12107) Geloof of vanuit natuurlijke processen, en los
wetenschap - Cees Dek… staat van goddelijk ingrijpen. Pas Bol.com boeken
6. (11914) Jill Bolte
toen men inzag dat het universum en God als misvatting
Taylor over de herse…
7. (11090) Over bidden
de aarde waren gevormd door God als misvatting
en de dood langdurige, altijd werkzame Richard Dawkins
8. (9444) Bertrand processen, kon het geloof in een Ga naar de boekenpagina.
Russell: waarom ik gee… schepper die de wereld als kant en Lees hier The
9. (9274) Chris Buskes
klaar pakketje tot zijn bracht worden Origin of Species van Forum activiteit
over de invloed va…
10. (8916) De noodzaak
verlaten. Re: Mogen we profeet
van kritiek op de i… Darwin schreef Darwin Het ontstaan Charles Darwin. Mohammed nu ook grote
van de soorten in 1859. Het boek Hitler noemen?
Extra leidde tot een wetenschappelijke revolutie. Opeens was het Re: God bestaat niet vanuit
welke religie dan ook
mogelijk de wereld en de verscheidenheid aan soorten te
Re: Islamitische terreur
verklaren via een natuurlijke weg. Het universum en de aarde God bestaat niet vanuit
waren gevormd door langdurige processen en constant welke religie dan ook
werkzame activiteit, wat gewoon waarneembaar was, als je er Re: Meer bidden op de
tenminste naar keek. universiteiten: diversiteit
www.atheisme.eu/nl/entry/40/chris_buskes_over_de_invloed_van_het_darwinisme 1/20
Toen duidelijk was Re: Mijn naam is Edward

Re: Mijn naam is Edward
dat de aarde veel
Re: Meer bidden op de
ouder was dan het universiteiten: diversiteit
scheppingsmoment Meer bidden op de
dat de bijbel universiteiten: diversiteit
verkondigde, pasten Re: Schoolproject
alle verzamelde
stukjes kennis Zoek!
opeens als een geef zoekterm
puzzel in elkaar.
Voor het zoek
De schepping van Eva. mechanisme van de « Februari 2020

evolutie bekend was, Z M D W D V Z
Plafonschildering van Michelangelo ging men ervan uit
in de Sixtijnse Kapel van het dat de eerste mensen 2 3 4 5 6 7
Vaticaan, uit de zestiende eeuw. door een schepper 9 10 11 12 13 14
waren geschapen. 16 17 18 19 20 21
Men zag een 23 24 25 26 27 28
ontwerp in het leven vanwege de complexiteit van de

organismes en de doelmatigheid van de functies. Linkdump
Darwin maakte het mogelijk te begrijpen dat het leven niet als
complex, perfect werkend geheel was ontworpen, maar
langzaam was geëvolueerd vanuit eenvoudige systemen, die The definitive guide to the milky way
galaxy
door tienduizenden, miljoenen of zelfs miljarden jaren van Zondag 13 Mei 2012 at 12:40 am
mutaties en toevoegingen steeds complexer werden. Iedere
verandering en uitbreiding was op zich doelmatig in de context
waarin hij zich verspreidde.
Op weg naar een nieuwe manier van denken en

observeren
De predikant William Paley

betoogde in 1802 in zijn Natural Ultieme reis door het universum en d
tijd, met uitleg over hoe de modernst
Theology dat je uit het bestaan technieken informatie geven.
van het complexe leven kan Bekijk groot formaat
afleiden dat er een schepper
achter zat. Aan de hand van het Holy Halucinations 19 - weerlegging
oog kwam hij met de bekende Dinsdag 22 Februari 2011 at 7:43 pm
analogie van de horlogemaker.

De evolutiebioloog Een structuur waarin zoveel
onderdelen zo verfijnd op elkaar Holy Halluc…
Halluc…
Richard Dawkins
zijn afgestemd dat ze een
weerlegt in de bepaalde functie perfect kunnen
documentaire De blinde uitvoeren, kan nooit toevallig zijn
horlogemaker de ontstaan: het is dus ontworpen en
in elkaar gezet.
argumenten van Paley. Darwin, aanvankelijk een
Bekijk de video. bewonderaar van Paleys Willekeurig deel uit een reeks
argumentatie, was uiteindelijk weerleggingen van heilige hallucinat
ter lering en vermaak.
degene die liet zien dat het wel degelijk mogelijk is om de Bekijk groot formaat
organische structuren op een natuurlijke manier te verklaren.
Natuurlijke selectie is een blind proces dat een ontwerper lijkt Edward Current: Hallelujah (Christm
na te bootsen. Sucks)
Zondag 12 December 2010 at 03:27 am
De door evolutie ontstane organismes vertonen bovendien
fouten die vanuit een ontwerp onverklaarbaar zijn, terwijl de
evolutieleer een eenvoudige oorzaak kan aanwijzen; het gaat bij
levende organismes om een opeenstapeling van functies
waaraan steeds iets is veranderd, en waaraan steeds iets is
toegevoegd, maar
waarin veel van de Hallelujah (…
(…
aanleg van miljarden
jaren nog altijd
aanwezig is. De
oude aanleg blijft
bestaan, er worden
nieuwe dingen
'aangebouwd', oude
organen veranderen Hele aparte diabolis in musica in dez
Handel-interpretatie van Edward
van functie of ze Current en Steven Clark. Om alvast i
raken buiten gebruik de kerststemming te komen.
Bekijk groot formaat
(rudimentair). De blinde vlek in ons oog is een
Toen Darwin kwam beperking, die ontstaat doordat de
evolutionaire oorsprong van de hond
met zijn idee van Zaterdag 09 Oktober 2010 at 7:39 pm
natuurlijke selectie, zenuwdraden die het oog met de
waren er al eerdere hersens verbinden in ons gezichtsveld
evolutietheorieën zitten. Daardoor is de scherpte niet Caniform C…
C…
opgeworpen.
optimaal. Geen perfect ontwerp, wel
Erasmus Darwin, de
grootvader van vanuit een langdurige evolutionaire
Darwin, opperde de ontwikkeling verklaarbaar.
mogelijkheid dat alle
levende wezens
afstammen van één primitief weefsel. De theorie van Lamarck
Ray Comforts onbekendheid met de
bijvoorbeeld stelde dat tijdens het leven verworven oorsprong van de hond inspireert tot
eigenschappen overerfbaar waren op het nageslacht. Herbert evolutiefilmpje.
Spencer nam op alle niveaus, ook levenloze, een ontwikkeling
waar van eenvoudig naar steeds complexer. Bovendien zag hij
hierin een progressieve ontwikkeling, dus vooruitgang. Dit Dawkins ontzenuwt aantijgingen pau
over Hitlers zogenaamde atheisme
vooruitgangsgeloof, een kenmerk van het negentiende-eeuwse Zondag 19 September 2010 at 12:42 pm
denken, speelde een rol bij het sociaal darwinisme van Spencer.
Survival of the fittest was diens leus, en hij paste dit ook toe
binnen de menselijke cultuur. Richard Da…
Da…
Darwins bewijsvoering voor evolutie
Lamarck en Spencer probeerden

wel het leven te verklaren aan de
hand van evolutie, maar ze De paus heeft te vaak gezegd dat Hit
een atheist was. Hitler was een
leverden hiervoor geen toetsbare katholiek, en werd om die reden
bewijzen. Het belang van gesteund door het Vaticaan tegen het
opkomende atheïsme.
Darwin was dat hij wel naar Bekijk groot formaat
bewijzen zocht, en zo een
verklaring voor de werking van Kritisch denken
evolutie kon opstellen. De Vrijdag 02 Juli 2010 at 8:55 pm
bekendste aanleiding tot zijn
theorie waren de vinken die hij
had verzameld op de Galápagos- Kritisch De…
De…
De populaties van vinken eilanden in de Stille Oceaan. In
die Darwin op de 1831 had de vers afgestudeerde
Galápagos-eilanden predikant Darwin, die als hobby
de natuur bestudeerde, een
verzamelde, waren uitnodiging gekregen om met
doordat ze langdurig van het schip de Beagle als
elkaar waren geïsoleerd onbezoldigd natuuronderzoeker Een vrije vertaling van de film Critic
een wereldreis mee te maken. Thinking van Qualiasoup.
Darwin nam vele bekende en
op een verschillende onbekende planten- en Open mindedness
manier geëvolueerd. diersoorten mee terug naar Dinsdag 06 April 2010 at 12:30 am
Engeland. Vooral de Galápagos-

eilanden waren interessant,
omdat deze eilanden vanwege hun grote afstand van de kust Open-mind…
Open-mind…
waren afgesneden van de andere dierlijke culturen. Het bleek
dat zich daar een gevarieerd leven had ontwikkeld, en dat de
dieren zich hadden aangepast aan de eisen en mogelijkheden
die het leven op de eilanden hen bood. Op sommige eilanden
waren de snavels van de vinken lang en puntig, wat handig
wasvoor het eten van insecten, terwijl ze op andere rondere
snavels hadden, waarmee ze beter zaden konden eten. Wie zegt niet in het bovennatuurlijke
geloven krijgt vaak te horen dat hij z
'open moet stellen'. Maar wat is dat
Darwin zag in dat 'natuurlijke selectie' de sleutel was tot het eigenlijk, open mindedness?
antwoord, maar hoe kon zo'n mechanisme plaatsvinden? Om Bekijk groot formaat
mensen te winnen voor zijn theorie, kwam hij met een reeks
bewijzen. wetenschap in de koran
Zaterdag 20 Februari 2010 at 05:07 am
1. De oude aarde
Een
Eugenie Scott over evolutie en de

creationisten
Maandag 07 December 2009 at 4:25 pm
Eugenie Scott houdt een lezing met d

titel Creationism: still crazy after all
those years.
Eenmalige bijbelse rampen waren volgens

'Creationis…
'Creationis…
de catastrofetheorie verantwoordelijk voor
het aanzien van de aarde.
probleem dat moest worden overbrugd om de evolutieleer

te kunnen plaatsen was dat van de ouderdom van de
aarde. Tot nu toe ging men ervan uit dat de aarde was
geschapen, en aan de hand van de bijbel had men Bekijk groot formaat
berekend dat hij niet ouder dan zesduizend jaar kon zijn.
De kosmos en de geologie werden verklaard vanuit het Root of all evil, van Richard Dawkin
bijbelse scheppingsverhaal. Zo stelde George Cuvier in Zaterdag 01 Augustus 2009 at 3:51 pm
zijn catastrofetheorie dat eenmalige rampen zoals de Voor wie deze documentaire nog niet
heeft gezien: deel 1 en deel 2.
zondvloed verantwoordelijk waren geweest voor de
geologische kenmerken van de aarde.
De evolutieleer ondergraaft het idee van de
onveranderlijkheid van de soorten, maar om te kunnen
evolueren tot verschillende soorten is tijd nodig, en de tijd
die de schepping bood was te kort. Maar net als op het
gebied van de kosmologie werden er ook op het gebied
van de geologie waarnemingen gedaan en theorieën
opgesteld die het mogelijk maakten de kenmerken van de
aarde te verklaren volgens natuurlijke processen. De
Schot James Hutton nam nog altijd werkende processen
waar zoals erosie, sedimentaire afzetting en vulkanisme,
die een grote rol spelen in het aanzien van de aarde.
Charles
Lyell
maakte
in zijn
Tekening uit Principles of Geology van

Charless Lyell, waarin de gelaagde opbouw
van de aarde wordt verklaard.
Principles of Geology duidelijk dat er miljoenen jaren

nodig waren om eigenschappen van het aardoppervlak te
verklaren. De fossielen bij de vulkaan de Etna brachten
Charles Lyell op het idee dat de aarde veel ouder is dan
de tijd waarop de mens bestaat. Als de aarde veel ouder
was dan een paar duizend jaar, was de werking van de
evolutie opeens veel aannemelijker. Het wilde tevens
zeggen dat levende organismes waren gedwongen om
zich aan de geografische veranderingen aan te passen.
2. Analogieën in de embryonale ontwikkeling
Een andere ontdekking

die de juistheid van de
evolutieleer
ondersteunde was de
embryologie. De
ontwikkeling van
embryo tot dier of mens
blijkt voor de
verschillende soorten
zo sterk overeen te
komen dat het idee van
een
gemeenschappelijke
oorsprong zich vanzelf
opdringt. Ernst von Bär
hield zich aan het begin
van de 19e eeuw bezig
met vergelijkende
embriologie. De door
hem geïnspireerde
bioloog Ernst Haeckel Gedurende de eerste weken
stelde dat in de ontwikkelt het menselijk
ontwikkeling van
embryo tot embryo kieuwspleten,
bijvoorbeeld mens de evolutionaire restanten uit de
oudere fases van onze tijd dat onze voorouders nog
evolutie nog zijn te
vissen waren.
volgen. Het menselijke
embryo ontwikkelt
bijvoorbeeld kieuwspleten en een staart, die later weer
verdwijnen. Dat wijst erop dat onze verre voorouders
kieuwen en een staart hadden.
In de loop van de tijd kon de functie van de organen

veranderen, of zelfs doelloos worden. In het embryo van
gewervelde dieren, dus ook van de mens, worden
bijvoorbeeld gedurende de eerste weken kieuwspleten
aangelegd. Bij het embryo van de vis ontwikkelen de
kieuwspleten zich tot kieuwen, bij mensen ontwikkelen
zij zich tot ons gehoororgaan.
Een ander voorbeeld is hoe in ondiep water de vinnen van
vissen veranderden in de voorlopers van onze ledematen.
Een 'tussenvorm' tussen de vin waarmee de vis zich in het
water voortbeweegt en de poten van landdieren is
bijvoorbeeld de tiktaalik, een reptielachtige vis die in
ondiep water geïsoleerd raakte; doordat de vissen hier
niet langer konden zwemmen, pasten hun vinnen zich aan
om zich door het modderige water te kunnen
voortbewegen.
3. Darwin voerde
ook
anatomische
In Geonieuws van juli 2007 wordt

melding gemaakt van zwemmende
dinosaurussen, die waarschijnlijk
hun achterpoten als peddels
gebruikten.
overeenkomsten aan als bewijs voor het feit dat

verschillende soorten konden ontstaan vanuit
gemeenschappelijke voorouders. In de evolutiebiologie
van tegenwoordig wordt onderscheid gemaakt tussen
twee soorten overeenkomsten. Homologe
overeenkomsten, zoals de overeenkomst tussen de
vleermuisvleugel, de poot van een mol, een mensenhand
of de borstvin van een walvis, duiden op een
gemeenschappelijk grondplan, en zijn terug te voeren op
een gemeenschappelijke voorouder. Analoge
overeenkomsten laten zien dat de evolutie via
verschillende wegen tot identieke oplossingen kunnen
komen. Een voorbeeld zijn de vleugels van insecten,
vogels of zoogdieren zoals vleermuizen.
4. Een ander bewijs dat Darwin in zijn betoog opnam waren

de rudimentaire organen. De blindedarm, de aanleg
voor ledematen bij slangen en walvissen, het stuitbeen,
ogen bij dieren die in het donker leven etc. wijzen erop
dat levende wezens soms organen kunnen hebben die ooit
een functie hadden, maar die later in onbruik raakten. Het
zou onlogisch zijn dat een

ontwerper ongebruikte, niet
meer functionerende restanten
van organen in een systeem
zou aanleggen.
Rudimentaire organen zijn
organen die ooit functioneel
waren, maar die zich nu als
ongebruikte restanten uit het
verleden in ons lichaam
bevinden, zoals het stuitbeen.
De zich De blinde vlek in ons oog
ontwikkelende staart hebben we te danken aan de
'bedrading' van het oog met de
verdwijnt weer later hersenen, die werd aangelegd
tijdens de in een tijd toen het oog nog
embryonale fase. anders gepositioneerd was. De
zenuwvezels bevinden zich nu
voor de lichtgevoelige cellen
in het oog, en dat gaat ten koste van de scherpte en
helderheid van ons beeld. Geen perfect ontwerp dus, maar
een onlogische tekortkoming die wel evolutionair
verklaarbaar is.
Atavistische lichaamsdelen verschijnen soms omdat de
informatie ervoor nog altijd in onze genen is opgeslagen,
maar gewoonlijk niet meer tot uitdrukking wordt
gebracht. Ons rudimentaire stuitbeen is een overblijfsel
van de staart die we ooit hadden. In de embryonale fase
ontwikkelen wij nog altijd een staart, die we later weer
kwijtraken. Sommige mensen worden toch nog met een
staart geboren, doordat de genen voor dit deel van ons
'ontwerp' per ongeluk werden geactiveerd. Anderen
hebben dubbele tepels, een herinnering aan ons leven als
een zoogdier dat meer jongen werpt, en dus meerdere
borsten heeft.
5. Paleonthologisch bewijs: fossielen
Het meest
aansprekende
bewijs voor
evolutie was
de
Een fossiel van een archeopteryx

werd gevonden omstreeks de tijd dat
het boek van Darwin verscheen.
paleonthologie. Darwin had tijdens zijn reis met de

Beagle ook een verzameling fossielen meegenomen van
dieren die allang waren uitgestorven, zoals de
reuzenluiaard, knaagdieren en miereneters van
reusachtige afmetingen. Dankzij het inzicht van de
geologie dat de aarde veel ouder was dan de bijbel
suggereerde, kon men nu eindelijk het bestaan van
fossiele beenderen van niet meer bestaande dieren
verklaren. Volgens de nieuwe theorie moesten de
fossielen afkomstig zijn van de voorouders van de dieren
van nu. Een belangrijk bewijsstuk hierbij was de vondst
van de archaeopteryx. In 1861, omstreeks de tijd dat
Darwin zijn boek uitbracht, werd hiervan een fossiel
gevonden. De archaeopteryx is een oud, gevleugeld
reptiel dat 150 miljoen jaar geledenleefde, een
tussenvorm tussen de dinosauriërs en de moderne volgels.
Aanvankelijk dacht men dat fossielen resten van dieren
waren die waren uitgestorven tijdens de zondvloed. De
evolutietheorie liet zien dat het om oudere levensvormen
ging, die voorafgingen aan het leven van onze tijd.
6. geografische verspreiding en isolatie
Tenslotte voerde Darwin nog de

geografische verspreiding en
isolatie van de verschillende
diersoorten aan als bewijs voor een
natuurlijke ontwikkeling van de
soorten. Op geïsoleerde eilanden of
andere plaatsen waar het contact
tussen het leven is afgesneden,
blijken soorten voort te komen die
niet op andere plaatsen worden
aangetroffen. De vraag waarom een
schepper in Australië buideldieren
zou scheppen, of zou zorgen voor
een unieke fauna op de
Galapagoseilanden met zijn
reuzenschildpadden en vele soorten
aparte vinken kan moeilijk worden Buideldieren
beantwoord. Dankzij de zoals de
evolutieleer werd het nu duidelijk kangeroe komen
dat dieren die van elkaar worden bijna alleen in
geïsoleerd zich op een andere
manier ontwikkelen, als de Australië voor.
scheiding lang genoeg duurt.
Een soort overleeft omdat de mutaties een nieuwe
doelmatigheid teweeg brengen. Weet de soort zich niet
aan te passen aan veranderende omstandigheden, dan
sterft hij uit. De doelmatigheid lijkt ontworpen omdat het
perfect lijkt te zijn gemaakt om bepaalde handelingen uit
te voeren, maar het gaat in werkelijkheid steeds om kleine
aanpassingen vanuit datgene wat al voorhanden is,
waardoor het functioneren wordt verbeterd. De
veranderingen ontstaan door een blind mechanisme, de
natuurlijke selectie, dat een intelligent ontwerp lijkt te
kunnen nabootsen.
Het nut van een orgaan

is geen doel op zich,
maar een orgaan is
nuttig omdat het door
een voordelige
toepassing succesvol
werd in zijn omgeving.
Fossiel van de tiktaalik: Het doel van de
minstens 365 miljoen jaar pootachtige vin van de
tiktaalik was niet om
geleden begonnen de vinnen later een poot of arm te
van vissen in ondiep water worden: het had een
langzaam in poten te functie om te overleven
evolueren, waarmee ze in een modderige poel.
Maar als je terugkijkt
uiteindelijk op het vasteland aan de hand van
kropen. fossielen, kun je dit wel
herkennen als een
stapje op het evolutionaire pad naar de handige ledematen
die wij op dit moment bezitten.
De bewijsvoering van Darwin maakte de evolutietheorie dus

voor het eerst overtuigend. Maar waarom was het voor die tijd
geen aannemelijke gedachte dat het leven was geëvolueerd?
Paradigmaverschuiving
De evolutieleer had, volgens

een term van de
wetenschapsfilosoof Thomas
Kuhn, een
paradigmawisseling tot
gevolg. Een 'paradigma' is in
dit verband een model dat
dient als kader waarbinnen de
theorieën van een bepaalde
wetenschap worden gevormd. Kuhn maakte het begrip
Een bepaald paradigmawisseling
verklaringsmodel is op een duidelijk met een optische
gegeven moment uitgeput, en illusie waarin je door op een
de inzichten ontwikkelingen
niet verder. Er is een andere manier te kijken een
paradigmaverschuiving nodig eend of een konijn
om de feiten op een andere waarneemt.
manier te kunnen bekijken.
Daarna is het mogelijk
nieuwe kennis te ontwikkelen die vooruitgang tot gevolg heeft.
De grote wetenschappelijke vooruitgang die zo'n
paradigmaverschuiving veroorzaakt, noemde Kuhn een
wetenschappelijke revolutie.
Het idee van de evolutie maakte dat men de wereld in een ander
licht kon bekijken. Dezelfde feiten die er altijd al waren
geweest kregen een nieuwe betekenis. De verschuiving van het
geloof in een schepper naar het inzicht in natuurlijke processen
had een wetenschappelijke revolutie tot gevolg. De natuur kon
opeens worden verklaard vanuit de werking van de natuur zelf.
Natuurlijke selectie houdt in dat er mutaties worden

doorgegeven die de kans op succes verhogen, in tegenstelling
tot het idee dat iets is ontworpen om er iets specifieks mee te
doen. Niet elke mutatie levert succes op, maar als een mutatie
voordeel biedt en dus meer nageslacht opgelevert, zal deze
worden doorgegeven en de soortgenoten zonder de mutatie
langzamerhand verdringen. Met het toeval van natuurlijke
selectie wordt de blindheid van de selectie voor de toekomst
bedoeld, dus het ontbreken van doelgerichtheid: evolutie 'denkt'
steeds maar één stap vooruit.
De
Ptolemeus voegde epicycli aan het geocentrische

wereldbeeld toe, om de retrograde of terugwaartse
beweging van de planeten te verklaren.
evolutiebiologie is een vervolg op de ontdekking dat de

natuurverschijnselen aan natuurlijke wetmatigheden
gehoorzamen. Voor die tijd ging men uit van het bestaan van
een bovennatuurlijke macht, wat leidde tot een hele andere
verklaring voor de natuurverschijnselen. Plato en Aristoteles
beschreven in de 3e en 4e eeuw v.Chr. een geocentrisch
wereldbeeld, waarin de aarde het middelpunt is en de andere
hemellichamen en het universum hierom heendraaien, elk in
hun eigen sfeer.
Hierbij wordt een hiërarchisch onderscheid gemaakt tussen
twee gescheiden sferen, het ondermaanse en het bovenmaanse.
Het ondermaanse wordt bepaald door vier elementen, die elk
streven naar hun eigen bestemming. Aardse elementen streven
naar het middelpunt van de aarde, water wil zich aan het
oppervlak bevinden, lucht is thuis boven het oppervlak, en het
vuur streeft naar opstijgen, naar de bovenste lagen van de
atmosfeer. De sfeer van de sterren en planeten, die bestaan uit
het vijfde element, ether, zijn cirkelvormige banen rond de
aarde.
Maar hoe kon dit systeem functioneren? Voorbij de sterren

bevindt zich volgens Aristoteles een Eerste Beweger of
Onbewogen Beweger, die alle beweging in gang heeft gezet.
Volgens Plato is de demiurg, de ambachtsman,
verantwoordelijk voor het bestaan van de wereld. Deze
verklaringen gaan beide uit van de opvatting dat de wereld
vanaf het begin is geweest zoals hij zich nu aan ons voordoet,
en dat een onverklaarde, hogere macht verantwoordelijk is voor

de processen. Daardoor wordt niet verder gekeken, en worden
natuurlijke verklaringen over het hoofd gezien.
De Griekse filosofen
herkenden overal een
hiërarchische rangorde,
die ze aanduidden met de
term scala naturae:
onderin deze hiërarchie
waren mineralen en
andere levenloze objecten
geplaatst. Dan volgden,
plantaardig leven, dierlijk
leven en de mens.
Daarboven stonden de
engelen en god.
Deze scala naturae hield
heel lang stand binnen de
conceptie over de wereld,
en leidde als evolutionaire
ladder der natuur tot een
verkeerd beeld van de
Scala Naturae. Afbeelding: manier waarop evolutie
Didacus Valades, Rhetorica werkt.
Christiana, 1579 In de tweede eeuw
verbeterde Ptolemeüs in
Alexandrië het geocentrisch wereldbeeld met epicycli,
waardoor de bewegingen van planeten beter voorspelbaar
waren.
Het wereldbeeld van Aristoteles is teleologisch: vanuit een

doeloorzaak streeft elk object naar zijn bestemming, zijn doel.
De doeloorzaak maakt de beweging van de rups naar vlinder
mogelijk, van kind naar volwassene etc. Ook het benoemen van
functies komen voort uit dit teleologisch denken. De functie
van het hart is het rondpompen van het bloed, de functie van
een schutkleur is misleiding, etc. In plaats van toevallige
succesfactoren die tot bepaalde systemen leidden, wordt de
structuur met de specifieke functie gezien als einddoel van een
van te voren bepaalde bestemming. Volgens de evolutie is een
schutkleur geen doel dat ontstaan is vanuit een specifieke
oorzaak, maar een genetisch verworven eigenschap die
voordeel opleverde, die ertoe leidde dat het nageslacht van
dieren met een schutkleur betere overlevingskansen hadden.
Heilige dogma's houden geen stand tegenover de

menselijke waarneming
De vijfde-eeuwse, Noord-Afrikaanse kerkvader Augustinus

nam de demiurg van Plato en de Eerste Beweger van
Aristoteles op in het christendom. Zo kregen het klassieke
wereldbeeld, de teleologie en de scala naturae een plaats in de
christelijke context. De mens is in deze hiërarchie het hoogste
geplaatst: hij is heerser over natuur en dier.
In de 13e eeuw gebruikte Thomas van Aquino het
ontwerpargument als godsbewijs. In de kerkelijke verklaring
van de wereld speelden dogma en

autoriteit de belangrijkste rol. Bij
tegenspraak had de bijbel altijd het
laatste woord.
Rond de renaissance kwam het tot
een breuk met dit dogmatische
denken. Men ging over tot kritisch
onderzoek, en begon zelf de wereld
te observeren. Dit leidde
ondermeer in de 16e eeuw in Polen
tot het door Copernicus opgestelde
heliocentrische wereldbeeld, Een kardinaal ziet
waarin de zon het middelpunt van
het heelal vormt. De schijnbare duivelse taferelen door
positie van de aarde zou worden Galilei's instrument, en
verklaard doordat de aarde rond Galileo wordt van
haar eigen as draait. In de 17e eeuw
werd dit door Galilei onderbouwd ketterij beschuldigd.
met waarnemingen via een nieuw
instrument, de telescoop. Hiermee zag hij onder andere
zonnevlekken, maankraters en de vier manen van Jupiter. Hij
publiceerde zijn waarnemingen en conclusies in 1610 in zijn
boek Sidereus Nuncius. Galilei werd van ketterij beschuldigd,
kreeg van het Heilige Officie een publicatieverbod en werd tot
huisarrest veroordeeld, maar de nieuwe, op eigen waarneming
berustende inzichten konden niet langer door het kerkelijke
dogma worden onderdrukt.
Johannes Kepler schreef in 1610 een aantal enthousiaste
reacties op Galilei's bevindingen. In 1609 was al Keplers werk
Astronomia Nova gepubliceerd, waarin hij aantoonde dat de
planeten geen perfecte cirkelbanen beschreven, maar ellipsen.
Dit inzicht leidde tot betere voorspellingen van de beweging
van hemellichamen.
Nieuwe natuurwetten
De op observatie gestoelde manier van verklaren leidt tot een

andere beschrijving van de werkelijkheid, en zo tot een andere
kijk op de wereld. Het nieuwe werelbeeld was niet teleologisch.
De beweging werd in gang gezet door externe krachten die op
het object werden uitgeoefend, niet vanwege een in het object
ingeprogrammeerde eindbestemming.
In de 17e eeuw
formuleerde
Newton drie
Zwaartekrachtwet van Newton
bewegingswetten en de zwaartekrachtwet. Het uitgangspunt

was de eenparige beweging: een lichaam beweegt in een rechte
lijn, tenzij het hiervan wordt afgebogen doordat er een
uitwendige kracht op wordt uitgeoefend. Volgens de
zwaartekrachtwet is de aantrekkingskracht van een lichaam
evenredig met de massa en omgekeerd evenredig met het

kwadraat van de afstand. De planeetbanen zijn elliptisch door
de aantrekkingskracht van de zon. Hiermee was een einde
gemaakt aan de ondermaanse en de bovenmaanse sferen: alle
bewegingen in het universum waren onderworpen aan dezelfde
natuurwetten.
De levenloze natuur kon nu worden beschreven volgens de

natuurwetten. Goddelijk ingrijpen was niet in de definities
besloten. Alleen voor het bestaan van het leven deed men nog
steeds een beroep op een schepper. De ingewikkelde structuur
en de specifieke functies van elk organisme konden niet zomaar
uit het niets ontstaan, zo redeneerde men: er was iemand nodig
het in elkaar had gesleuteld. Maar ook dit laatste restje geloof
in een voor het bestaan noodzakelijke, almachtige god zou in de
negentiende eeuw ten val komen...
Variatie en natuurlijke selectie
Om te begrijpen hoe evolutie

werkt, richtte Darwin zich op
de grote variatie van
gedomesticeerde soorten.
Door voortdurende selectie
van de beste gewassen
ontstond een grote
verscheidenheid aan
producten die geschikt waren
voor landbouw en Debunked! De Atheist's
consumptie. Op dezelfde nightmare: de banaan is niet
manier werden dieren gefokt speciaal door god ontworpen
door ze te selecteren op basis om fijn in de hand te liggen
van de gewenste
eigenschappen. en makkelijk te pellen: het is
Darwin zag in dat de sleutel een gedomesticeerde soort.
tot de grote variatie van Bekijk de video
gedomesticeerde soorten was
te vinden in deze kunstmatige
selectie. Maar de kern van het probleem was de vraag: hoe kan
selectie in de natuur plaatsvinden, waar niemand zich bezig
houdt met selecteren en bevorderen van bepaalde
eigenschappen? Door het lezen van het essay On the principle
of population van de econoom Malthus zag Darwin in dat de
strijd om het bestaan verklaarde waardoor leden in een
populatie met voordelige kenmerken hun genen beter konden
doorgeven. Malthus stelde dat
populaties op den duur te groot
worden voor de beschikbare ruimte
en hoeveelheid voedsel, waardoor ze
worden gedwongen een strijd met
hun omgeving aan te gaan.
Oorlogen, hongersnoden en
Een insect dat de epidemieën brengen de populatie
terug tot een hanteerbaar aantal.
kleuren heeft van een Hoewel Darwin niet dacht dat
blad, heeft een klein agressieve competitie de motor
genetisch voordeel, achter de evolutie was, zag hij in de
en daardoor meer strijd om het dagelijks bestaan een
nakomelingen. Deze van de grondslagen voor de

trend kan zich net natuurlijke selectie. Binnen
populaties komen van nature al veel
zolang voortzetten tot variaties voor, bijvoorbeeld in kleur,
de hele populatie op grootte, gedrag, weerstand tegen
bladeren lijkt . ziektes etc. Gunstige varianten
worden beloond en krijgen
geleidelijk de overhand. Natuurlijke
selectie is geen actieve vorm van selectie, maar houdt in dat er
een grotere kans is nakomelingen voort te brengen, waardoor
een bepaald kenmerk binnen een populatie wordt verspreid.
Doordat bepaalde kenmerken beetje voor beetje de overhand
krijgen, kunnen zo op den duur nieuwe soorten ontstaan.
Dankzij variatie en selectie kunnen populaties zich aan een
veranderende omgeving aanpassen. Dit inzicht betekende een
breuk met de traditionele kijk op de natuur, volgens welke de
kenmerken van een soort wezenlijke eigenschappen waren. De
oude visie was gebaseerd op onveranderlijkheid en
gelijkvormigheid. De evolutietheorie maakte duidelijk dat de
wereld niet statisch was, maar variatie en veranderlijkheid als
grondslag had.
Darwin werkte vanwege zijn zwakke

gezondheid en onzekerheid in stilte
aan zijn boek Natural Selection. In
1856 las de geoloog Lyell het
manuscript, en overtuigde Darwin
ervan dat hij het moest publiceren.
De doorslag kwam in 1858, toen
Alfred Russel Wallace dezelfde
conclusie had getrokken als Darwin:
het werkzame mechanisme achter de
evolutie was natuurlijke selectie. In
1895 werd een kleine oplage van een
ingekorte versie van Darwins Spotprent van
manuscript uitgebracht, die in één Darwin
dag was uitverkocht. Hoewel de kerk
sputterde, was de wetenschap direct
voor de theorie gewonnen. Vooral Thomas Henry Huxley, die
met Darwin bevriend was, verdedigde de theorie enthousiast in
het openbaar, en kreeg de bijnaam Darwin's bulldog. In een
debat tussen Huxley en Wilberforce reageerde Huxley op een
grap over zijn voorgeslacht met de opmerking zich niet te
schamen voor een aap als voorouder, maar wel voor iemand die
zijn retorische gaven misbruikte om de werkelijkheid te
ontkennen.
Erfelijkheid
Hoewel evolutie nu was geaccepteerd, was het nog een raadsel

hoe in de natuur door selectie de eigenschappen konden worden
doorgegeven. Het was nog niet bekend dat erfelijk materiaal
werd bewaard in DNA. De Tsjech Gregor Mendel had via
proeven met erwtenplanten een erfelijkheidsleer opgesteld.
Door experimenteren van kruising ontdekte hij het bestaan van
erfelijk materiaal, later genen genoemd. Deze genen bleken niet
te kunnen vermengen. Een gen openbaart zich wél als een
kenmerk of het openbaart zich niet: de erwten waren groen óf
geel. Toch kon een groene

erwt de genen van een gele
erwt verborgen bij zich
dragen, die zich in een latere
generatie openbaarden. Het
uiterlijk van een organisme
heet het fenotype. Uit het
fenotype kun je nog niet alles
afleiden over genotype, het
aanwezige erfelijke
materiaal. In het fenotype
zijn de dominante genen tot
uitdrukking gebracht, maar in
de geslachtcellen kunnen
onzichtbare, recessieve genen
aanwezig zijn die wel aan het Erfelijkheidsleer van Mendel
nageslacht worden uitgelegd met bijen
doorgeven; zij kunnen in
latere generaties aan de
oppervlakte komen.
De genen waren dus de dragers van eigenschappen die via de
natuurlijke selectie aan het succesvolle nageslacht werden
doorgegeven. De erfelijkheidswetten van Mendel werden in de
twintigste eeuw gecombineerd met de evolutietheorie en de
natuurlijke selectie van Darwin.
Moderne synthese: wetenschapsgebieden ondersteunen

elkaar
In 1900 probeerde men de natuurlijke

selectie te verenigen met de
erfelijkheidsleer om zo te kunnen
verklaren hoe geselecteerde
eigenschappen kunnen worden
doorgegeven, maar men stuitte nog op
allerlei moeilijkheden omdat er niet
voldoende onomstotelijk
bewijsmateriaal was. Een overtuigende
onderbouwing kwam pas in de jaren
twintig en dertig. De wiskundige en
geneticus Ronald A. Fisher berekende
dat een klein voordeel zich door selectie In Genetics and
snel door een populatie kan the origin of
verspreiden. Species beschreef
De bioloog Sewall Wright liet zien dat
Theodosius
in een kleine populatie een
evolutionaire wijziging veel sneller kan Dobzhansky over
verspreiden dan in een grote. Hij variaties, mutaties
bedacht de term genetic drift voor en evolutie bij
voortdurend door toevallig ontstane,
statistische veranderingen. In 1937 fruitvliegjes.
schreef de Amerikaans-Russische
geneticus Theodosius Dobzhansky zijn beroemde Genetics and
the origin of Species, waarin hij de variaties en mutaties van het
fruitvliegje (Drosophila melanogaster) beschreef. Hij stelde
vast dat in elke populatie een overvloed aan variatie voorkwam,
en dat natuurlijke selectie voortdurend werkzaam was. Zoals
Darwin ook al stelde, variatie en verandering zijn de norm, het
zijn geen bijzondere gebeurtenissen. Ook herkende

Dobzhansky het belang van recombinatie van de genen voor het
succes van nieuwe soorten.
De paleontholoog George G. Simpson leidde uit het
fossielenbestand af dat evolutie gradueel en niet abrupt
verloopt.
Het boek van de evolutiebioloog Julian Huxleys, Evolution, the

modern synthesis uit 1942, was de voltooiing van de
wetenschappelijke revolutie die in de 16e eeuw was begonnen.
Deze moderne synthese van de wetenschappen was het begin
van een nieuw wereldbeeld, waarin de ontdekkingen over de
kosmos, de geologie en het leven lieten zien dat het universum
op eigen kracht kon ontwikkelen, zonder ingrijpen van een een
schepper met onverklaarde machten.
Om te begrijpen dat de complexiteit en gevarieerdheid van het

leven door evolutie tot stand kwam in plaats van dat ze waren
ontworpen, moest het hele wereldbeeld op de schop. De
geologie gaf inzicht in langdurige processen als erosie,
platentektoniek, gebergtevorming, het uiteendrijven en
samenkomen van landmassa's, het vloeibare binnenste van de
aarde en de gestolde aardkorst, vulkanische uitbarstingen etc.,
die leidden tot de geleidelijke vorming van de aarde zoals deze
er nu uitziet. De aarde en de kosmos ontstonden door
natuurlijke processen in een tijdsbestek van miljoenen en zelfs
miljarden jaren.
De evolutieleer kon pas worden bedacht toen men 1) zich ervan

bewust werd dat de wereld te verklaren is via natuurlijke
processen, en dat hierbij geen god of bovennatuurlijke macht
nodig is, en 2) afstand deed van het geloof in een schepper,
maar in plaats hiervan naar verklaringen ging zoeken die zijn
gegrond op eigen waarneming.
Eerder was men niet in staat bepaalde natuurlijke processen
waar te nemen omdat een onverklaarde schepper als antwoord
bevredigend werd gevonden. Pas toen men zich na een
langdurige opstapeling van kennis over de natuur van deze twee
zaken bewust was geworden, was een nieuwe kijk op de wereld
mogelijk, en kon de wetenschappelijke revolutie zoals die werd
beschreven door Thomas Kuhn plaatsvinden.
Dit artikel is geïnspireerd op het eerste hoofdstuk van het

boek Evolutionair denken: de invloed van Darwin op ons
wereldbeeld van Chris Buskes. Hij schreef het voor zijn
studenten als introductie tot de evolutieleer. Het boek gaat
over de geschiedenis van de evolutietheorie, de mythes
erover, gevaarlijke interpretaties als sociaal darwinisme en
de eugenetica en de beperkingen van het biologisch
determinisme, en de invloed ervan op het denken binnen
onze cultuur.
In dit artikel gebruikte en aanvullende links:

Chris Buskes - Evolutionair Denken - Resumé 1e Hoofdstuk

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chris Buskes - Evolutionair Denken - Resumé 1e Hoofdstuk

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

6-2-2020 Chris Buskes over de invloed van het darwinisme

« The pale blue dot - C… | Home | De evolutietheorie is… » Laatste Reacties

Alfabetisch invloed ervan op ons denken. bijb…): Fout, beste Max,

Toen duidelijk was Re: Mijn naam is Edward

De schepping van Eva. mechanisme van de « Februari 2020

Vaticaan, uit de zestiende eeuw. door een schepper 9 10 11 12 13 14

Men zag een 23 24 25 26 27 28

ontwerp in het leven vanwege de complexiteit van de

Op weg naar een nieuwe manier van denken en

De predikant William Paley

analogie van de horlogemaker.

Darwins bewijsvoering voor evolutie

Lamarck en Spencer probeerden

op een verschillende onbekende planten- en Open mindedness

Engeland. Vooral de Galápagos-

Bekijk groot formaat

Eugenie Scott over evolutie en de

Eugenie Scott houdt een lezing met d

Eenmalige bijbelse rampen waren volgens

probleem dat moest worden overbrugd om de evolutieleer

Tekening uit Principles of Geology van

Principles of Geology duidelijk dat er miljoenen jaren

2. Analogieën in de embryonale ontwikkeling

Een andere ontdekking

In de loop van de tijd kon de functie van de organen

In Geonieuws van juli 2007 wordt

overeenkomsten aan als bewijs voor het feit dat

4. Een ander bewijs dat Darwin in zijn betoog opnam waren

zou onlogisch zijn dat een

5. Paleonthologisch bewijs: fossielen

Een fossiel van een archeopteryx

paleonthologie. Darwin had tijdens zijn reis met de

6. geografische verspreiding en isolatie

Tenslotte voerde Darwin nog de

Het nut van een orgaan

De bewijsvoering van Darwin maakte de evolutietheorie dus

De evolutieleer had, volgens

Natuurlijke selectie houdt in dat er mutaties worden

Ptolemeus voegde epicycli aan het geocentrische

evolutiebiologie is een vervolg op de ontdekking dat de

Maar hoe kon dit systeem functioneren? Voorbij de sterren

en dat een onverklaarde, hogere macht verantwoordelijk is voor

Het wereldbeeld van Aristoteles is teleologisch: vanuit een

Heilige dogma's houden geen stand tegenover de

De vijfde-eeuwse, Noord-Afrikaanse kerkvader Augustinus

van de wereld speelden dogma en

De op observatie gestoelde manier van verklaren leidt tot een

Zwaartekrachtwet van Newton

bewegingswetten en de zwaartekrachtwet. Het uitgangspunt

evenredig met de massa en omgekeerd evenredig met het

De levenloze natuur kon nu worden beschreven volgens de

Variatie en natuurlijke selectie

Om te begrijpen hoe evolutie

nakomelingen. Deze van de grondslagen voor de

Darwin werkte vanwege zijn zwakke

Hoewel evolutie nu was geaccepteerd, was het nog een raadsel

geel. Toch kon een groene

Moderne synthese: wetenschapsgebieden ondersteunen

In 1900 probeerde men de natuurlijke

zijn geen bijzondere gebeurtenissen. Ook herkende

Het boek van de evolutiebioloog Julian Huxleys, Evolution, the

Om te begrijpen dat de complexiteit en gevarieerdheid van het

De evolutieleer kon pas worden bedacht toen men 1) zich ervan