1

Ὑπό Ἰωσήφ Μοναχοῦ

Ἅγιον Ὄρος 2012
 2

Εἰςαγωγι
Σό παρόν πόνθμα εἶναι μία ςφντομοσ ἀπάντθςισ εἰσ τό νζον βιβλίον τοῦ π. Εὐκυμίου Σρικαμθνᾶ ‘’Ἡ
Διαχρονικὴ Συμφωνία τῶν Ἁγίων Πατζρων γιὰ τὸ Ὑποχρεωτικὸ τοῦ 15ου Κανόνοσ τῆσ Πρωτοδευτζρασ
Συνόδου περὶ Διακοπῆσ Μνθμονεφςεωσ Ἐπιςκόπου Κθρφςςοντοσ ἐπ’ Ἐκκλθςίασ Αἵρεςιν’’. Σό βιβλίον
αὐτό, ἄν καί δζν μᾶσ εὑρίςκει ἀντικζτουσ εἰσ τιν κεντρικιν του ἰδζαν, περί τῆσ ἀποτειχίςεωσ δθλαδι ἀπό
τοφσ ἐπιςκόπουσ ὅπου κθρφττουν κακοδοξίασ καί αἱρζςεισ, ἀλλά μᾶλλον ςυνθγόρουσ, ἐν τοφτοισ περιζχει
πλεῖςτα ἐπιλιψιμα ςτοιχεῖα, ἱκανά νά βλάψουν ψυχικῶσ τοφσ μι ἐντριβεῖσ ἐπί τῶν κεμάτων αὐτῶν
ἀναγνϊςτασ.
Δι’ αὐτό κεωριςαμεν ἀναγκαῖον, ὅπωσ προβῶμεν εἰσ ἐπιςιμανςιν καί ἀνατροπιν τῶν
ςθμαντικοτζρων ἐξ αὐτῶν, ὥςτε νά γίνῃ φανερόν τοῖσ πᾶςι τό πεπλανθμζνον καί ςακρόν τῶν
παρατικεμζνων εἰκαςιῶν τοῦ ςυγγραφζωσ. Δφο εἶναι οἱ βαςικοί ἄξονεσ πζριξ τῶν ὁποίων κινεῖται
παραπαίοντασ καί ἐμπίπτων ςυνεχῶσ εἰσ ἀντιφάςεισ καί αὐτοςχεδιαςμοφσ ὁ ςυγγραφεφσ. Ὁ πρῶτοσ
ἀναφζρεται εἰσ τιν δυνατότθτα ὑπάρξεωσ δφο Ἐπιςκόπων (Ὀρκοδόξου καί αἱρετικοῦ) ταυτοχρόνωσ εἰσ
μίαν Ἐπιςκοπιν καί ὁ δεφτεροσ ἀφορᾷ τιν κανονικότθτα τῆσ ἀποτειχίςεωσ τῶν Παλαιοεορτολογιτῶν ἀπό
τιν νεοθμερολογθτικιν ἐκκλθςίαν τό 1924.
Ἄσ ἀρχίςωμεν ὅμωσ ἀπό τό πρῶτον. Ἀναφζρει λοιπόν ὁ π. Εὐκφμιοσ Σρικαμθνᾶσ: «Δζν νομίηω ὅτι κά
εὕρθ κανείσ παράδειγμα ςτιν Ὀρκοδοξία κατά τό ὁποῖο νά ὑπάρχουν ςζ μία ἐκκλθςιαςτικι ἐπαρχία καί νά
ἀςκοῦν τά κακικοντά των ςυγχρόνωσ δφο Ἐπίςκοποι, ὀρκόδοξοσ καί αἱρετικόσ καί δφο ἀντίςτοιχα
Σφνοδοι, οἱ ὁποῖεσ νά λειτουργοῦν ςυγχρόνωσ καί παραλλιλωσ, χωρίσ δθλαδι νά ἔχθ καταδικαςκῆ ἡ
αἵρεςισ ἀπό ὀρκόδοξο Σφνοδο» (ςελ. 248 τοῦ βιβλίου). Σό ςυμπζραςμα τοῦτο εἶναι ὄχι μόνον τελείωσ
ἄςτοχον καί ἀτεκμθρίωτον, ἀλλά καί ὁδθγοῦν εἰσ αἵρεςιν, ἀφοῦ ἀνατρζπει ὅλθν τιν ὀρκόδοξον
ἐκκλθςιολογίαν! Ἐμεῖσ ὅμωσ, ὄχι μόνον ἕνα, ἀλλά πολλά παραδείγματα κά τοῦ παρακζςωμεν
ἀποδεικνφοντεσ, ὅτι οἱ ἀνά τοφσ καιροφσ ἀποτειχιηόμενοι ἀπό τοφσ αἱρετικοφσ ψευδεπιςκόπουσ (ἀκρίτουσ
καί κατακεκριμζνουσ) ὀρκόδοξοι οὐδόλωσ ἐλάμβανον αὐτοφσ ὑπ’ ὄψιν τουσ, ὅταν διεπιςτϊνετο πλζον ἡ
ἀμετανοθςία ἐκείνων, κακϊσ εἶχον πλιρθ τιν αἴςκθςιν καί τιν πίςτιν περί τῆσ μοναδικότθτόσ των ὡσ
κατόχων τῆσ Ἀλθκείασ καί ἑπόμζνωσ περί τῆσ πνευματικῆσ ἐξουςίασ των ἐπί τοῦ Ὀρκοδόξου ποιμνίου!
Θά παρακζςωμεν ἐπίςθσ παραδείγματα, ὅπου ἀποδεικνφουν, ὅτι οἱ Ὀρκόδοξοι, ὅταν εἶχον τιν
‘’πολυτζλειαν’’, ἐγκακιςτοῦςαν ἐπιςκόπουσ ὄχι μόνον εἰσ ἁπλάσ ἐπιςκοπάσ, ἀλλά καί εἰσ αὐτοφσ τοφσ
Πατριαρχικοφσ Θρόνουσ, καί ὄχι μόνον, ἀλλά ςυγκροτοῦςαν καί ςυνόδουσ διά τιν εὔρυκμον
λειτουργίαν καί ὁμαλιν διευκζτθςιν τῶν ὑποκζςεων τῆσ ἐμπεριςτάτου Ἐκκλθςίασ.
Εἶναι δζ χαρακτθριςτικόν τό γεγονόσ, ὅτι ὁ ςυγγραφεφσ καί οἱ ὁμόφρονζσ του ἀντλοῦν τά ἐπιχειριματά
τουσ διά τό κζμα αὐτό ἀπό τιν περίοδον μετά τιν ἀναγνϊριςιν τοῦ Χριςτιανιςμοῦ ὡσ ἐπιςιμου
Θρθςκείασ τῆσ Ῥωμαϊκῆσ Αὐτοκρατορίασ, ὁπότε ἡ κρατικι ἐξουςία ἄρχιςε ‘’πολιτικῷ δικαίῳ’’ νά
ἐπεμβαίνει εἰσ τά τῆσ Ἐκκλθςίασ, κακϊσ κεωροῦςε αὐτιν ςθμαντικόν παράγοντα διά τιν κρατικιν
ἀςφάλειαν. Ἀποροῦμε ὅμωσ, διά τί οἱ ὑποςτθρικτζσ αὐτῆσ τῆσ κεωρίασ παραβλζπουν τάσ προθγουμζνασ
περιόδουσ τῆσ ηωῆσ τῆσ Ἐκκλθςίασ καί ἀναφζρονται ἐπιλεκτικῶσ μόνον εἰσ τιν μετζπειτα χρονικιν φάςιν
τῆσ νομιμοποίθςεϊσ τθσ; Ἆρά γε πρό τῆσ περιόδου αὐτῆσ δζν ὑπῆρχαν αἱρζςεισ; Ἀπό μόνον του αὐτό
φανερϊνει ὅτι ἡ ἀνοχι ὅπου ἐπζδειξε ἐνίοτε ἡ Ἐκκλθςία κατά τιν παραμονιν ἑνόσ αἱρετικοῦ ἐπιςκόπου
εἰσ ἐπιςκοπικόν τινα κρόνον, χωρίσ νά ςπζυςῃ ἄμεςα εἰσ πλιρωςίν του, δζν ὠφείλετο εἰσ λόγουσ
ἐκκλθςιολογικοφσ, ἀλλ’ ἑτζρουσ τοφσ ὁποίουσ καί κά ἀναλφςωμεν εἰσ τιν ςυνζχειαν.
 3

Ἡ Ἐκκλθςία λοιπόν πάντοτε κεωροῦςε τοφσ αἱρετικοφσ (ἀκρίτουσ καί κεκριμζνουσ) ὡσ Λυκοποιμζνασ
καί Ψευδεπιςκόπουσ, μι ἀναγνωρίηουςα αὐτοφσ ὡσ φορεῖσ τῆσ Χάριτοσ τῆσ Ἱερωςφνθσ, τοῦ Θείου
Βαπτίςματοσ καί γενικότερα τῆσ Θείασ Χάριτοσ, ἡ ὁποία καί τελεςιουργεῖ πάντα τά ἐν τῇ Ἐκκλθςίᾳ
πεπραγμζνα (βλπ. ΢φνοδον Καρχθδόνοσ). Διό καί οὐδζποτε κά ἐπζτρεπε εἰσ τό Λογικόν Ποίμνιόν τθσ νά
κυβερνᾶται ἀπ’ αὐτοφσ, ἔςτω διά μίαν ςτιγμιν! Θά ἀνεχόταν ποτζ ἕνασ βοςκόσ, ἐλλείψει κυνῶν, νά
φυλάξῃ τιν μάνδραν τῶν προβάτων ἕνα λφκοσ, ἔςτω καί δι’ ὀλίγον; Δζν τό νομίηομεν...
Ἀπό τιν ἄλλθν ὅμωσ καί οἱ αἱρετικοί δζν παρεδζχοντο τάσ πλθρϊςεισ τῶν Θρόνων ὑπό ὀρκοδόξων
Ἐπιςκόπων, ὡσ βλζπομεν κυρίωσ ἀπό τάσ ἀντιδράςεισ των. Ὅταν λοιπόν ἐπειχειροῦντο ἐνκρονίςεισ
Ὀρκοδόξων εἰσ διαφόρουσ ἐπιςκοπάσ, οὗτοι ἔςπευδον ταχφτατα νά διαβάλλουν αὐτάσ εἰσ τοφσ ἄρχοντασ
ὡσ δῆκεν ἀντικανονικάσ,1 μζ ςκοπόν νά ἐπιτραπῇ μόνον εἰσ αὐτοφσ (τοφσ αἱρετικοφσ) νά προβοῦν εἰσ
πλιρωςιν τῶν κενῶν ἐπιςκοπικῶν κζςεων, ὥςτε κατ’ αὐτόν τόν τρόπον νά ὑπαχκῇ ἀναγκαςτικῶσ εἰσ τιν
δικαιοδοςίαν τουσ τό ἀκυβζρνθτον ὀρκόδοξον ποίμνιον, καί νά τό ἀπορροφιςουν ἀνενόχλθτοι.

Ἡ διαχρονικι ςτάςισ τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ ἔναντι τῶν ὑπό τῶν

Αἱρετικῶν κατεχομζνων Ἐπιςκοπικῶν Θρόνων.

Παῦλοσ ΚΠόλεωσ καί Μακεδόνιοσ

Μία ἀπό τάσ πολλάσ περιπτϊςεισ, ὅπου αἱρετικοί δζν ἀνζχκθςαν ἐνκρόνθςιν παραλλιλωσ ἑτζρου Ἐπιςκόπου
εἶναι καί αὐτι τοῦ ὀρκοδόξου πατριάρχου ΚΠόλεωσ Παφλου του Αϋ. Ἀναφζρει περί αὐτοῦ ὁ Μανουιλ Γεδεϊν εἰσ
τοφσ ‘’Πατριαρχικοφσ Πίνακασ’’: «Φαίνεται ὅμωσ καί αὐτι ἡ ἐκκλθςιαςτικι ἱςτορία ὑποςτθρίηουςα τιν ἀξίωςιν
ταφτθν τῶν «γερόντων»· ὅτε μετά τόν κάνατον Ἀλεξάνδρου Κωνςταντινουπόλεωσ ἐξελζγετο διάδοχοσ αὐτοῦ ὁ
Παῦλοσ ὁ Ὁμολογθτισ, οἱ τῆσ Ἀρείου πλάνθσ ὀπαδοί κατθγόρουν αὐτοῦ ὡσ ἑαυτῷ πραγματευςαμζνου τιν
ἀρχιερωςφνθν παρά γνϊμθν Εὐςεβίου τῆσ Νικομιδειασ ἐπιςκόπου καί Θεοδϊρου τοῦ τῆσ ἐν Θράκῃ Ἡρακλείασ, οἶσ
ὡσ γείτοςιν ἡ χειροτονία διζφερε» . Ταῦτα γράφει ὁ Σωηόμενοσ,2 ἐπιρωννφει δζ πωσ τιν ἀξίωςιν τῶν «γερόντων»
ἰδίᾳ δζ τῶν πζντε πλθςιοχϊρων τῇ Κωνςταντινουπόλει μθτροπολιτῶν, ὁ Δϋ κανϊν τῆσ ἐν Νικαίᾳ ἁγίασ
οἰκουμενικῆσ Συνόδου»3.
Κατά τιν διάρκειαν τῆσ πατριαρχείασ τοῦ ὁμολογθτοῦ αὐτοῦ Ἱεράρχου ἔγιναν πολλζσ ἐναλλαγζσ ὑπό τῶν
Ἀρειανῶν διεκδικθτῶν τοῦ πατριαρχικοῦ κρόνου. «Τότε (μᾶσ λζγουν οἱ Πατριαρχικοί Πίνακεσ), ὁ Παῦλοσ ἀπῆλκεν
εἰσ Ῥϊμθν, πρόσ τόν πάπαν Ἰοφλιον, παρ’ ᾧ προςφυγϊν ἔμενε καί ὁ τῆσ Ἀλεξανδρείασ Ἀκανάςιοσ, γράμματα δζ
λαβϊν ἰςχυρά, ἐπανῆλκεν εἰσ Ἀνατολιν καί πάλιν ἀνζλαβεν τόν ἴδιον κρόνον. Συγχρόνωσ ὅμωσ οἱ ἀρειανοί

1
Οἱ αἱρετικοί ὄχι μόνον κεωροῦςαν ταφτασ ἀντικανονικάσ, ἀλλά καί ἀκφρουσ, διό καί ἐνίοτε προζβαινον εἰσ
ἀναχειροτονίασ τῶν ὀρκοδόξων, ὅταν κάποιοι ἐξ αὐτῶν προςχωροῦςαν εἰσ τό αἱρετικόν ςτρατόπεδον, ὅπωσ
ἀναφζρει εἰσ τιν 130θ ἐπιςτολιν του φρίττων ὁ Μζγασ Βαςίλειοσ: «...εἰσ ποῖον δζν κά προκαλοῦςε φρίκθν καί
ὁλοκλθρωτικιν ἀποςτροφιν διά τόν ἄνκρωπον αὐτόν (ὁμιλεῖ διά τόν Εὐςτάκιον ΢εβαςτείασ) τό τελευταῖον
τόλμθμα; Ὅπωσ ἀκοφω δζ (ἄν εἶναι ἀλθκινι ἡ φιμθ καί δζν ἐπλάςκθ χάριν διαβολῆσ), αὐτόσ ἐτόλμθςε καί νά
ἀναχειροτονιςῃ μερικοφσ κλθρικοφσ, πρᾶγμα ὅπου κανείσ ἀπό τοφσ αἱρετικοφσ δζν φαίνεται νά ἔκαμε μζχρι
ςιμερον» (ΕΠΕ, τόμ. 2οσ, ςελ. 133). Δζν ἦςαν δζ πρῶτοι οἱ Ἀρειανοί, ὅπου προζβθςαν εἰσ ἀναχειροτονίασ, διότι
τιν πρακτικιν αὐτιν ἐφιρμοηαν τότε ἤδθ καί ἄλλοι αἱρετικοί, ὅπωσ π.χ. οἱ Δονατιςτζσ.
2
PG 67, ςελ. 1037. ΢ῳηομζνου, Ἐκκλ. Ἱςτορία, βιβλ.. Γ', κεφ. γ'.
3
Μανουιλ Γεδεϊν, Πατριαρχικοί Πίνακεσ, ἔκδοςισ 1θ, ςελ. 19..
 4

ἐχειροτόνουν τόν αἱρετικόν Μακεδόνιον, ἐνῷ ὁ αὐτοκράτωρ Κωνςτάντιοσ ἀπζςτελλεν εἰσ Κωνςταντινοφπολιν
4
Ἑρμογζνθν ςτρατθλάτθν ὅπωσ ἐξϊςῃ τόν παρά τιν κζλθςιν καί γνϊμθν αὐτοῦ ἐπανελκόντα Παῦλον» . Καί εἰσ
ἄλλον ςθμεῖον τοῦ ἰδίου βιβλίου ἀναφζρονται ἐπίςθσ τά ἑξῆσ: «’Αλλ’ ἐνῷ ἐξελζγετο ὁ Παφλοσ, οἱ ἀρειανοί
ἐχειροτόνουν πατριάρχθν τοῦ Βυηαντίου τόν αἱρετικόν Μακεδόνιον»5. Ἀξία προςοχῆσ εἶναι καί ἡ περί τοῦ Παφλου
ἀναφορά τῆσ ΘΗΕ,6 ὅπου μᾶσ λζγει: «Σζλοσ ἀπαντᾶται ἡ πλθροφορία, ὅτι ςφνοδοσ ἐκ τῶν ὀπαδῶν τῶν δφο ὡσ ἄνω
ἐπιςκόπων (Θεόγνιν καί Εὐςζβιον), προζβθ εἰσ τιν χειροτονίαν τοῦ Μακεδονίου ὡσ ἐπιςκόπου Κπόλεωσ, ἀντί τοῦ
ὑπὀ τῶν ὀρκοδόξων ἐκλεγζντοσ Παφλου».7 Ὁ πολφτλασ αὐτόσ Παῦλοσ τρεῖσ φοράσ ἀπῆλκεν εἰσ Ῥϊμθν ηθτϊν τιν
ςυνδρομιν τοῦ Πάπα, ὅπωσ ἀναλάβῃ τόν κρόνον του, καί τάσ τρεῖσ φοράσ τό ἐκατόρκωςεν, ἐν τζλει ὅμωσ
ἐξωρίςκθ εἰσ Κουκουςόν, ὅπου καί μαρτυρικῶσ ἀπζκανεν.

Μελζτιοσ Ἀντιοχείασ καί Ἀντιοχείασ... Ἀννίασ, κ. ἄ..

Ἄν καί ὁ π. Εὐκφμιοσ μᾶσ λζγει, ὅτι οἱ Λατῖνοι (ςελ. 248) ἦταν αὐτοί, ὅπου μετά τό ςχίςμα
τοποκζτθςαν διπλοφσ ἐπιςκόπουσ, ἐν’ ὅςῳ ηοῦςαν οἱ Ὀρκόδοξοι, ἐν τοφτοισ καί πάλιν βλζπομεν, ὅτι κατά
τιν ἐπιςκοπικιν κθτείαν τοῦ Μελετίου Ἀντιοχείασ (μετά τιν μεταςτροφι αὐτοῦ εἰσ τιν Ὀρκοδοξίαν), οἱ
Ἁρειανοί ἐχειροτόνθςαν ἕτερον ἐπίςκοπον, εἰσ τιν κζςιν τοῦ Μελετίου, τόν ὁποῖον ὁ ΢τεφανίδθσ, ναί μζν
δζν κατονομάηει εἰσ τιν ὑποςθμείωςιν τῆσ ς. 203, ἀλλ’ ὅμωσ εἰσ τόν κατάλογον8 τῶν Πατριαρχῶν
Ἀντιοχείασ παρακζτει τό ὄνομα τινόσ Ἀννία, πατριαρχεφςαντοσ κατά τά ἔτθ 357-360, πρίν τόν ἀρειανόν
Εὐηϊϊον, δθλαδι κατά τιν διάρκειαν τῆσ πατριαρχείασ τοῦ Μελετίου 354-360. Ἀναφζρεται λοιπόν εἰσ
τιν ἐν λόγῳ ὑποςθμείωςιν ὅτι: «Μετά τριακονταετίαν οἱ ἀρειανοί τῆσ Ἀντιοχείασ εἰσ ἀντικατάςταςιν τοῦ
μετατεκζντοσ ἐπιςκόπου αὐτῶν ἐξζλεξαν τόν Σεβαςτείασ Μελζτιον (360), ὁ ὁποῖοσ ἦτο ἐκ τῆσ ἀρειανικῆσ
μερίδοσ τῶν Ὁμοίων... ὁ τοιοῦτοσ δζ εὐκόλωσ ἐπλθςίαςεν ἤ ἔφκαςεν εἰσ τιν ὀρκοδοξίαν. Οἱ ἀρειανοί τῆσ
Ἀντιοχείασ ἐξζλεξαν ἄλλον ἐπίςκοπον»9. Σαὐτοχρόνωσ ὅμωσ καί πάλιν ὁ ἐπίςκοποσ Λουκίφερ τῇ
εὐλογίᾳ τοῦ Πάπα Δαμάςου χειροτονεῖ παρά Κανόνασ ἕτερον ἐπίςκοπον Ἀντιοχείασ τόν Παυλῖνον. Οἱ
Ἀρειανοί κατά τιν περίοδον ἐκείνθν κατεῖχαν ὅλουσ τοφσ Ναοφσ, ἐνῷ ὁ «... Παυλῖνοσ μίαν μόνον καί
ἐκείνθ μικράν, ὁ δζ Μελζτιοσ ἐκκλθςίαηεν ἔξω τῆσ πόλεωσ»10. Ὁ Δοςίκεοσ Ἱεροςολφμων ὅμωσ ὁμιλεῖ περί
πλθκφοσ ἄλλων ἐπιςκόπων, φερομζνων καί αὐτῶν ὡσ ‘’Ἀντιοχείασ’’: «ἡ Ἀντιόχεια ἐκρατεῖτο οὐχ ὑπό
μόνου τοῦ ὁρκοδόξου Μελετίου, ἀλλά καί ὑπό Παυλίνου, Οὐϊταλίου, Ἀπολλιναρίου, καί ἑτζρων
Αἱρετικῶν...»11. Καί πάλιν: «ἦν δζ εἰσ τιν Ἀντιόχειαν καί ὁ Αἱρεςιάρχθσ Ἀπολλινάριοσ ἀντιποιοφμενοσ τοῦ

4
Αὐτόκι, ςελ. 112.
5
Αὐτόκι, ςελ. 117.
6
Θρθςκευτικι καί Ἠκικι Ἐγκυκλοπαιδεία, τόμ. 6οσ ςελ. 149.
7
πρβλ. PG 67, ςελ. 1049. ΢ωηομζνου, Γϋ, κεφ. ηϋ.
8
Οἱ Ὀρκόδοξοι δζν ὑπελόγιηαν τοφσ διά τῆσ πολιτικῆσ ἐξουςίασ ἐγκατεςτθμζνουσ αἱρετικοφσ πατριάρχασ καί
ἐπιςκόπουσ ὡσ κανονικοφσ ςυνεχιςτάσ τῶν ἐκπεςόντων τῶν κρόνων Ὀρκοδόξων, ἀλλ’ ὡσ μοιχεπιβάτασ ςφετεριςτάσ
αὐτῶν, καί μάρτυρα φζρομεν τόν Πατριάρχθν Δοςίκεον, ὁ ὁποῖοσ ἀναφερόμενοσ περί τινῶν αἱρετικῶν ἐπιςκόπων
τοῦ κρόνου τῶν Ἱεροςολφμων γράφει: «...οὐ τάττουςι δζ οἱ ἱςτορικοί, καί κοινῶσ ἡ Ἐκκλθςία τοφσ εἰρθμζνουσ τρεῖσ,
καί τόν τυραννιςαντα ἐπί Ἰουβεναλίου Θεοδόςιον εἰσ τόν κατάλογον τῶν ἁγίων Ἐπιςκόπων Ἱεροςολφμων ὡσ
ἐπιβάτασ, κακϊσ Ναυᾶτον οὐ τάττουςιν εἰσ τόν κατάλογον τῶν Ἐπιςκόπων Ῥϊμθσ...» (Δωδεκάβιβλοσ, Σόμ. 1οσ, ςελ.
429). Καί ὀλίγον παρακάτω πάλιν ἀναφερόμενοσ περί τινων ἄλλων ἐπιςκόπων τῆσ «ἀρειανικῆσ ςυμμορίασ»
καταλιγει: «...ὧν οὐ κζλομεν μνθςκῆναι ἐνταῦκα, περί γάρ τῶν ἐκτόσ τί ἡμῖν μζλει;» (Αὐτόκι, ςελ. 432).
9
Ἀρχιμ. Βαςιλείου ΢τεφανίδου, Ἐκκλθςιαςτικι Ἱςτορία, Ἔκδοςισ ‘’Ἀςτζροσ’’ 1970, ςελ. 203.
10
Δωδεκάβιβλοσ, Σόμ. 1οσ, ςελ 434.
11
Αὐτόκι, Σόμ. 1οσ, ςελ 486.
 5

κρόνου Ἀντιοχείασ... (ὁ ὁποῖοσ) κατά πειςμονιν ἀποτυχεῖν τοῦ Πατριαρχείου, χειροτονεῖ εἰσ τόν κρόνον
Ἀντιοχείασ Οὐϊτάλιόν τινα...»12

Ἀρειανόσ ΚΠόλεωσ Εὐδόξιοσ

Εἰσ τιν ΚΠολιν κατά τιν περίοδον 360-369 πατριάρχθσ τῶν ἀρειανῶν ἦταν ὁ γνωςτόσ ἀπό τό καῦμα
τῶν κολλφβων Εὐδόξιοσ. Ἐπ’ αὐτοῦ οἱ ἀποςχιςκζντεσ ἀρειανοί Ἀζτιοσ καί Εὐνόμιοσ, ὅπωσ ἀναφζρουν
καί οἱ ‘’Πατριαρχικοί Πίνακεσ’’, «ἵδρυςαν ἄλλθν παραςυναγωγιν καί ἐχειροτόνθςαν ἴδιον πατριάρχθν
Κωνςταντινουπόλεωσ ὀνόματι Ποιμζνιον, οὕτινοσ ἀποκανόντοσ μετ’ ὀλίγον χειροτονοῦςι Φλωρζντιον·
ἐχειροτόνθςαν δζ τότε καί Λζςβου ἐπίςκοπον Θάλλον, καί τῆσ ἐν Πόντῳ Γαλατίασ καί Καππαδοκίασ
Ἐφραίνιον, καί τῆσ Κιλικίασ Ἰουλιανόν, ἐνῷ τῶν μζν ὁμοφρόνων τῶν ἐν Αἰγφπτῳ τιν δῆκεν ποιμαντορίαν
οἱ ἐπίςκοποι Σζρρασ, Ἡλιόδωροσ καί Στζφανοσ διεῖπον, τῆσ δ’ ἐν κοίλῃ Συρίᾳ Ἀντιοχείασ αὐτόκλθτοσ
ἐπζςτθ ποιμιν Θεόφιλοσ ὁ Ἰνδόσ, Ἀρριανόσ δζ καί Κάνδιδοσ τῶν ἐν Ἰωνίᾳ καί Λυδίᾳ ἐκκλθςιῶν αὐτῶν
προΐςταντο, καί τῆσ Παλαιςτίνθσ ὁ Θεόδουλοσ. Τοιοῦτοσ τεμαχιςμόσ τῆσ Ἐκκλθςίασ ἐγίνετο τότε...»13.
Βλζπομεν λοιπόν τιν μερίδα αὐτιν τῶν ἀρειανῶν νά χειροτονῇ ἐπιςκόπουσ εἰσ ὅλασ ςχεδόν τάσ γνωςτάσ
ἐπιςκοπάσ, παραβλζπουςα ὄχι μόνον τιν ὕπαρξιν τῶν προγενεςτζρων ἐκεῖ ὀρκοδόξων ἐπιςκόπων, ἀλλά
καί ἐκείνων ὅπου ἀνῆκαν εἰσ διαφόρουσ ἐκφάνςεισ τῆσ ἀρειανικῆσ αἱρζςεωσ!!!
Ἐρωτῶμεν ἑπομζνωσ, κατά τάσ περιπτϊςεισ ὅπου οἱ ἀντίπαλεσ τῶν ὀρκοδόξων διά τιν διεκδίκθςιν ἑνόσ
ἐπιςκοπικοῦ κρόνου αἱρετικζσ ὁμάδεσ ἦςαν περιςςςότερεσ τῆσ μιᾶσ, τότε ποία ἀπό ὅλεσ κά ἦταν αὐτι,
ὅπου κά εἶχε τό νόμιμον ἀπό τοφσ Ἱεροφσ Κανόνασ δικαίωμα νά ἀνζβθ εἰσ τόν κρόνον, ἀδυνατοφντων τῶν
ὀρκοδόξων; Οἱ Ὁμοιουςιανοί, οἱ Εὐνομιανοί, οἱ Μακεδονιανοί, οἱ ἀκραῖοι ἀρειανοί ἤ ὅλοι μαηί; Ἄσ μι
χάςωμεν τάσ φρζνασ μασ... οὐδείσ ἐξ αὐτῶν! Μόνον οἱ Ὀρκόδοξοι. Ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι ἦςαν
ψευδεπίςκοποι καί ἄρα ἀνφπαρκτοι ἐκκλθςιολογικῶσ διά τοφσ Ὀρκοδόξουσ.

Δφο ἐπίςκοποι ἐν Συνάδοισ

Χαρακτθριςτικι ἐπίςθσ νομίηομεν εἶναι καί ἡ περίπτωςισ τῆσ πόλεωσ τῶν ΢υνάδων, ὅπου ὁ Ὀρκόδοξοσ
ἐπίςκοποσ Θεοδόςιοσ κατζτρεχε τόν Μακεδονιανόν ‘’ἐπίςκοπον’’ Ἀγαπθτόν14. Ἡ ἀντιδικία αὐτι ἄν καί
εἶχε οἰκονομικά περιςςότερον κίνθτρα παρά κρθςκευτικά, ἐν τοφτοισ εἶναι ἐνδεικτικι διά τιν κατάςταςιν
ὅπου ἐπικρατοῦςε εἰσ τάσ ἐπαρχιακάσ πόλεισ, ὅπου ςυνυπῆρχαν ἐπίςκοποι διαφορετικῶν μερίδων,
ἀνταγωνιηόμενοι κυρίωσ διά τιν ἐπικράτθςιν τῆσ πίςτεωσ ἑκάςτου. Ἄλλωςτε αὐτό ὅπου ἐνδιζφερε τιν
ἐξουςίαν πρωτίςτωσ, ἦταν ἡ ἐπικράτθςισ εἰσ τάσ μεγάλασ πόλεισ, ὅπου ἐγκακιςτοῦςε αἱρετικοφσ
ἐπιςκόπουσ, οἵτινεσ μζ τιν ςειράν τουσ ἐχειροτόνουν οἰκείουσ ἐκκλθςιαςτικοφσ τῆσ ἰδίασ αἱρζςεωσ.15

12
Αὐτόκι, Σόμ.2οσ, ςελ. 76-77.
13
Πατριαρχικοί Πίνακεσ, ςελ. 123.
14
Πατριάρχου Ἱεροςολφμων Δοςικζου, Δωδεκάβιβλοσ, Βιβλ. 3ον, κεφ. Γϋ, παράγρ. αϋ, ςελ. 21.
15
πρβλ. Δωδεκάβιβλοσ, Βιβλ. 3ον, κεφ. Γϋ, παράγρ. βϋ. ΢ελ. 22.
 6

Ἠ γενικοτέρα κατάςταςισ ἐν ΚΠόλει, Ἀλεξανδρείᾳ καί

Ἀντιοχείᾳ
Μετά τιν πατριαρχείαν τοῦ ἀρειανοῦ Εὐδοξίου, ἐχειροτονικθ νζοσ πατριάρχθσ, ὁ ἀρειανόσ
Δθμόφιλοσ. Οἱ ὀρκόδοξοι ὅμωσ χωρίσ νά ὑπολογίςουν ὅτι εἰσ τόν κρόνον ὑπῆρχεν ἄλλοσ πατριάρχθσ,
ἐχειροτόνθςαν ἰδικόν τουσ ὀρκόδοξον, τόν Εὐάγριον16 (369 μ.Χ.). Σιν χειροτονίαν ἐποίθςεν ἐν κρυπτῷ ὁ
μζχρι τότε ἐξόριςτοσ ἐπίςκοποσ Ἀντιοχείασ Εὐςτάκιοσ διερχόμενοσ ἐκ Κωνςταντινουπόλεωσ. Ἡ χειροτονία
αὐτι ςιμερον πικανόν νά φαντάηῃ ἀντικανονικι (ὡσ ὑπερόρια) εἰσ τά ὄμματα τινῶν νομικολάγνων, ἀλλά
κατά τάσ δυςκόλουσ καταςτάςεισ εἰσ τάσ ὁποίασ εὑρζκθ ἡ διωκομζνθ ἀνά τοφσ αἰῶνασ Ἐκκλθςία ἦταν
κακόλου ςυνικεισ καί μάλιςτα ἀναγκαῖεσ. Ἰδοφ ὅμωσ πῶσ παρουςιάηει ὁ Μανουιλ Γεδεϊν τά
διαδραματιςκζντα κατ’ ἐκείνθν τιν ἐποχιν: «Ἀποκανόντοσ τοῦ Εὐδοξίου, ἐδιχάςκθ ὁ χριςτιανικόσ τῆσ
Κωνςταντινουπόλεωσ πλθκυςμόσ, ἤ μᾶλλον εἰσ πολλά κατετμικθ. Ἀντί δ’ ἑνόσ δφο πατριάρχαι
ἐξελζγθςαν» καί ςυνεχίηει∙ «Τόν Εὐάγριον ἐξελζξαντο οἱ ὀρκόδοξοι μετά τόν κάνατον τοῦ Εὐδοξίου, ὁ δζ
τῆσ Ἀντιοχείασ πατριάρχθσ Εὐςτάκιοσ, ἐπανελκϊν μζν ἐκ τῆσ ἐξορίασ ἐπί Ἰοβιανοῦ τοῦ αὐτοκράτοροσ, ἐν
Κωνςταντινουπόλει δζ κρυπτόμενοσ ἐχειροτόνθςεν αὐτόν. Τότε ὁ αὐτοκράτωρ Οὐάλθσ, τιν τοῦ Εὐαγρίου
χειροτονίαν μακϊν, ἀφίκετο ἐκ Μαρκιανουπόλεωσ ἔνκα διζτριβεν, εἰσ Κωνςταντινουπόλιν, καί τόν μζν
ὀρκόδοξον πατριάρχθν Εὐάγριον ἔπαυςε, τάσ δζ ἐκκλθςίασ ἁρπάςασ ἀπό τῶν ὀρκοδόξων ἔδωκεν εἰσ τοφσ
ἀρειανοφσ, ἀναγνωρίςασ τόν κακόδοξον Δθμόφιλον, καί τόν ἱερόν Εὐςτάκιον ἐξϊριςεν εἰσ Κφηικον»17.
Ἄμεςοσ καί ςκλθρά ἡ ἐπζμβαςισ τῆσ πολιτικῆσ ἐξουςίασ ὅπωσ βλζπωμεν καί πάλιν, ἡ ὁποία δζν
ἀποςτεροῦςε μόνον τιν ‘’πολυτζλειαν’’ τῆσ ὐπάρξεωσ ἐπιςκόπου εἰσ τοφσ ὀρκοδόξουσ, ἀλλά καί αὐτιν
τιν κατοχιν ἱερῶν ναῶν. ΢θμειωτζον, ὅτι ὁ ἀρειανόσ Δθμόφιλοσ ςυνζχιςε τιν πατριαρχείαν αὐτοῦ καί ἐπί
τῆσ πατριαρχείασ τοῦ Ὀρκοδόξου Νεκταρίου (381-387) (ἄν και ό ΢τεφανίδθσ τιν περιορίηει μζχρι τό 380).
Σιν πλθροφορίαν αὐτιν ἀντλοῦμε ἀπό τόν Δοςίκεον Ἱεροςολφμων, ὁ ὁποῖοσ μᾶσ λζγει, ὅτι ὁ Βαςιλεφσ
Θεοδόςιοσ κζλοντασ νά διαπιςτϊςῃ, ποία μερίδα εἶναι ςφμφωνοσ μζ τιν διδαςκαλίαν τῶν Πατζρων τῆσ
Ἐκκλθςίασ, κάλεςε τοφσ πρωτοκακζδρουσ ἑκάςτθσ ἐξ αφτῶν νά δϊςουν τιν ἰδικιν τουσ Ἔκκεςιν
Πίςτεωσ. Προςῆλκον δζ οἱ ἑξῆσ: «Νεκτάριοσ ἐπίςκοποσ τῆσ κακόλου Ἐκκλθςίασ (Ὀρκόδοξοσ), Ἀγζλιοσ
τῶν Ναυατιανῶν, Δθμόφιλοσ Ἀρειανῶν, Εὐνόμιοσ τῶν Εὐνομιανῶν, καί τῶν Μακεδονιανῶν Ἐλεφςιοσ ὁ
Κυηίκου...»18.
Ἡ κατάςταςισ ὅμωσ αὐτι ἐςυνεχίςκθ καί μετζπειτα, ὅπωσ κά ἰδοῦμε παρακάτω, κακϊσ ἑκάςτθ πλευρά
ἐχειροτόνει τοφσ ὁμόφρονζσ τθσ ἐπιςκόπουσ∙ οὕτω βλζπομεν: «Ἐπί Ἀττικοῦ, πατριάρχθσ τῶν ἐν

16
Δζν ἔχει ςθμαςίαν, ἐάν οἱ προχειριςκζντεσ ὑπό τῶν ὀρκοδόξων ἐπίςκοποι δζν ἠδφναντο ἐνίοτε νά ἀςκιςουν ἐπί
μακροῦ τά κακικοντά τουσ, κακϊσ ἡ ἅμεςοσ ἐπζμβαςισ τῆσ ἐξουςίασ τοφσ ἀπεμάκρυνε, μι ἀνεχομζνθ κἄν τιν
παρουςίαν τουσ. ΢θμαςίαν ἔχει ἡ καταφρόνθςισ τῆσ ὑπάρξεωσ αἱρετικοῦ ἐπιςκόπου (ἑνόσ ἤ καί περιςςοτζρων) εἰσ
τιν ἐπίμαχον ἐπιςκοπικιν ἔδραν.
Πολλοί τῶν ὀρκοδόξων ἐπιςκόπων ὅπου ἐπιβίωςαν ἐκ τῶν ἐξοριῶν καί τῶν λοιπῶν κακουχιῶν, ἐπιςτρζφοντεσ
εἰσ τάσ Ἐπαρχίασ των εὗρον τοφσ κρόνουσ των καταλθφκζντασ ὑπό προωκθκζντων δυναςτικῶσ ὑπό τῆσ πολιτικῆσ
ἐξουςίασ ςφετεριςτῶν ἐπιςκόπων, πρϊθν ἀρειανῶν, οἱ ὁποῖοι ἀργότερα μετεςτράφθςαν εἰσ τιν Ὀρκόδοξον
Ἐκκλθςίαν, τοφσ ὁποίουσ καί νομιμοποίθςεν ὁ Βαςιλεφσ καί ἡ ἀποκαταςτιςαςα αὐτοφσ ΢φνοδοσ, χάριν τῆσ
ἑνϊςεωσ τῶν Ἐκκλθςιῶν. Πολλοί ἦςαν οἱ Ὀρκόδοξοι ἐπίςκοποι, ὅπου ἔδωςαν τόπον εἰσ τιν ὀργιν (ὅπωσ ὁ Εὐλάλιοσ
Ἀμαςείασ), χάριν τῆσ εἰρθνεφςεωσ τῶν ποιμνίων καί τῆσ Ἐκκλθςίασ, ἀποχωριςαντεσ εἰσ τά ἴδια καί
παραχωριςαντεσ τάσ Ἐπιςκοπάσ των. Καί μόνον ὅμωσ τό γεγονόσ, ὅτι κάποιοι διεκδίκθςαν τοφσ κρόνουσ των,
ςθμαίνει, ὅτι δζν τοφσ κεωροῦςαν ὡσ νομίμουσ, ἀκόμθ καί μετά τιν μεταςτροφιν τουσ εἰσ τιν Ἐκκλθςίαν, ἀλλ’ ὡσ
μοιχεπιβάτασ! (πρβλ. Δωδεκάβιβλοσ, Σόμ. 2οσ, ςελ. 14).
17
Αὐτόκι, ςελ. 127.
18
Δωδεκάβιβλοσ, βιβλ. 3ον, κεφ. 6ον, τόμ. 2οσ, ςελ. 72.
 7

Κωνςταντινουπόλει ἀρειανῶν ἦν ὁ γζρων Θεόδωροσ, οὕτινοσ ἀποκανόντοσ εἰσ ἡλικίαν ἐτῶν εἴκοςι καί
ἑκατόν, ἐχειροτόνθςαν οἱ ἀρειανοί πατριάρχθν αὐτῶν τόν Βάρβαν»19. Ἡ τακτικι ἑπομζνωσ τῆσ
Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ νά ἐγκακιςτᾷ ἐπιςκόπουσ εἰσ ἐπιςκοπάσ, ὅπου οἱ κρόνοι εἶχον ἀρπαγῇ20 καί
καταλθφκῇ ἀπό αἱρετικοφσ ἦταν κακολικι καί ὄχι περιςταςιακι καί κατά τόπουσ, ὅταν βεβαίωσ καί οἱ
ςυνκῆκεσ τό ἐπζτρεπαν21. Ὑπ’ αὐτό τό πνεῦμα κινοφμενοσ (δθλ. τῆσ ςυνειδιςεωσ ὅτι αὐτόσ καί μόνον

19
Αὐτόκι, ςελ. 171.
20
Κατ’ ἐκεῖνον τόν καιρόν ὑπῆρχεν μεγάλθ ςφγχυςισ εἰσ τά Πατριαρχεῖα λόγῳ τῆσ ἀναρριςεωσ εἰσ τόν κρόνον τοῦ
ςφετεριςτοῦ Βαςιλίςκου (Μονοφυςίτου), τῇ ςυνεργείᾳ τοῦ ὁποίου ἀπεκατεςτάκθςαν εἰσ τοφσ κρόνουσ τουσ οἱ
αἱρετικοί Σιμόκεοσ Αἴλουροσ καί Πζτροσ Κναφζασ. Σοῦ Βαςιλίςκου ὅμωσ πεπτωκότοσ ἀνερρικθ Ζινων ὁ
προαςπιςκείσ τῆσ Δ’ ἐν Χαλκθδόνι ΢υνόδου, ὁ ὁποῖοσ μζ τιν ςειράν του κακεῖλε τοφσ προειρθμζνουσ καί ἐπζβαλε
Ὀρκοδόξουσ εἰσ τάσ κζςεισ των. Ὡσ ἀναφζρεται καί εἰσ τιν Ἐκκλ. Ἱςτορία Βλαςίου Φειδᾶ, «Ἡ ἐκκρόνθςισ τῶν
ἀντιχαλκθδονίων Σιμοκζου Αἰλοφρου καί Πζτρου Κναφζα (477) ςυνδυάςτθκε μζ τιν ἐπιβολι Ὀρκοδόξων
Πατριαρχῶν ςτοφσ κρόνουσ Ἀλεξανδρείασ καί Ἀντιοχείασ...» (τόμ.1οσ, ςελ. 663). Ἀλλά καί μετά τόν Ζινωνα ἐπί
Ἀναςταςίου τοῦ Δικόρου (τοῦ μονοφυςίτου Βαςιλζωσ) εἰσ τοφσ κρόνουσ προωκικθςαν ἐπιβλθτικῶσ οἱ ὁμόφρονεσ
αὐτοῦ Σιμόκεοσ (511-518) καί ΢ευῆροσ (512-518), ἐκβλθκζντων τῶν Ὀρκοδόξων. Μάλιςτα ὀ ΢ευῆροσ «ὅρκον ἔδωκε
τῷ βαςιλεῖ»∙ τοιαφτθ ἦταν λοιπόν ἡ τυφλι ὑποταγι εἰσ τά κελεφςματα τοῦ ἑκάςτου Βαςιλζωσ! (Θεοδϊρου
Ἀναγνϊςτου, Ἐκκλ. Ἱςτορία, ΙΙ, 31, 59). Οἱ ἐπεμβάςεισ τῆσ κρατικῆσ ἐξουςίασ (ὡσ ἀνωτζρω) εἶναι ἕνα γεγονόσ τό
ὁποῖον ςυναντῶμεν κακ’ ὅλθν τιν διάρκειαν τῆσ ἐκκλθςιαςτικῆσ ἱςτορίασ, κακϊσ ἦταν καί εἶναι αὐτι, ὅπου
κακορίηει εἰσ μεγάλον βακμόν τά ἐκκλθςιαςτικά πράγματα ςυμφϊνωσ πάντοτε μζ τά ἰδικά τθσ ςυμφζροντα! Δζν
πρζπει λοιπόν νά ἀποροῦν κάποιοι διά τό, ὅτι ἐνίοτε ὑπῆρχεν αὐτι ἡ φαινομενικι ἀλλθλοδιαδοχι καί ἐναλλαγι
μεταξφ Ὀρκοδόξων καί αἱρετικῶν εἰσ τοφσ ἐπιςκοπικοφσ κρόνουσ, ἐφ’ ὅςον τοῦτο ὠφείλετο εἰσ ἕναν μεγάλον
βακμόν εἰσ τιν ἐξουςίαν τοῦ κράτουσ, ἀλλά κυρίωσ ἀπό τιν δυνατότθτα νά ἐπιβάλῃ τόν ἀρεςτόν αὐτῆσ εἰσ τόν
διεκδικοφμενον κρόνον, λόγῳ ἀντιδράςεωσ τοῦ λαοῦ, ὅπωσ κά ἰδοῦμεν καί ὀλίγον παρακάτω. Σιν ὀνομάηομεν δζ
‘’φαινομενικιν’’, διότι εἰσ τιν πραγματικότθτα δζν ὑπῆρχε διαδοχι∙ μετά τιν ἐκκρόνθςιν τοῦ Ὀρκοδόξου
Ἐπιςκόπου ὁ κρόνοσ αὐτοῦ κανονικῶσ ἐκεωρεῖτο κενόσ, ὁ δζ αἱρετικόσ ὡσ ἕνασ ἐπείςακτοσ ψευδεπίςκοποσ! Ἐάν οἱ
Ὀρκόδοξοι μετά τιν ἀνάρρθςιν τοῦ ψευδεπιςκόπου εἰσ τόν κρόνον δζν προζβαιναν εἰσ ἄμεςον ἀναπλιρωςιν τοῦ
ἀπελκόντοσ γνθςίου Ἐπιςκόπου, αὐτό γινόταν καί πάλιν διά τόν φόβον τῆσ ἐξουςίασ, ἡ ὁποία δζν ἠνιχετο τοῦτον,
ἀλλά καί διότι ἐνίοτε εὑρίςκετο ἀκόμθ ἐν ηωῇ εἰσ τιν ἐξορίαν ἤ εἰσ τάσ φυλακάσ καί διά τοῦτο μιά τζτοια πρᾶξισ κά
ἦταν τελείωσ ἀντικανονικι, κρινομζνθ ὡσ μοιχεπιβαςία. Οἱ δζ κενωκεῖςεσ Ἐπιςκοπζσ ἐξυπθρετοῦντο κυρίωσ ἀπό
πλθςιοχϊρουσ Ἐπιςκόπουσ καί κλθρικοφσ, οἱ ὁποῖοι δροῦςαν κατ’ ἀνάγκθν ὑπερορίωσ.
Εἰσ τάσ ςθμερινάσ ὅμωσ Δθμοκρατίασ τῶν Λαϊκῶν Κρατῶν ἡ τακτικι ἔχει κατά πολφ ἀλλάξει, κακϊσ ἕκαςτοσ
δφναται νά πιςτεφῃ ὡσ αὐτόσ κζλει καί νά ἀςκῇ τά λατρευτικά του δικαιϊματα ἐλευκζρωσ κάτω ἀπό ὅποια
ἐκκλθςιαςτικι δικαιοδοςία αὐτόσ νομίηει. Ἐπεμβάςεισ τοῦ τφπου βυηαντινῆσ ἐξουςίασ εἶναι ἀδιανόθτεσ ςιμερον
(εἰσ τοφσ ἐςχάτουσ τοφτουσ καιροφσ ἡ κρατικι μθχανι ἔχει ἐπιννοιςει ἄλλα ‘’διακριτικότερα’’ μζςα ἐπεμβάςεωσ,
π.χ. τιν ἵδρυςιν Νομικῶν Προςϊπων, Καταςτατικοφσ Χάρτασ, ΢ωματειοποιιςεισ κ. ἄ.). Δι’ αὐτό καί ἑκάςτθ
χριςτιανικι μερίδα δφναται νά ἔχῃ τιν ἰδικιν τθσ ἱεραρχίαν καί νά ἀςκῇ τιν λειτουργίαν τθσ παραλλιλωσ τῶν
ὑπολοίπων, χαράςςοντασ τόν ἰδικόν τθσ ηωτικόν χῶρον. Ἐδῶ λοιπόν βρίςκεται τό κλειδί ὅλθσ αὐτῆσ τῆσ ςυγχφςεωσ
εἰσ τιν ὁποίαν ἔχει περιπζςει ὁ π. Εὐκφμιοσ, ἀλλά καί πάρα πολλοί ἄλλοι ἀνικοντεσ εἰσ τόν Οἰκουμενιςτικόν χῶρον,
οἱ ὁποῖοι δζν ἠμποροῦν (;) νά ἐννοιςουν ὀρκῶσ τάσ καταςτάςεισ ὅπου ἐβίωναν κατά τάσ δυςκόλουσ ἐκεῖνασ
ἐποχάσ οἱ Ὀρκόδοξοι εὑριςκόμενοι εἰσ τό ἔλεοσ τῆσ ἀλλοπροςάλλου κρατικῆσ ἐξουςίασ.
21
Κατά τιν περίοδον, ὅπου πατριάρχευε ὁ αἱρετικόσ πατριάρχθσ ΚΠόλεωσ Ἀκάκιοσ, χθρεφςαντοσ τοῦ ἐπιςκοπικοῦ
κρόνου τῆσ Νικοπόλεωσ, οἱ ὀρκόδοξοι ἐπίςκοποι τοῦ Θζματοσ τοῦ Ἰλλυρικοῦ ἔςπευςαν νά χειροτονιςουν
ὑπερορίωσ ὀρκόδοξον ἐπίςκοπον παραβλζποντεσ τιν κανονικιν τάξιν, τοῦ νά ἐκλζγῃ καί νά τοποκετῇ τόν ἐν λόγῳ
ἐπίςκοπον ὁ Θες/κθσ (ὁ ὁποῖοσ ὅμωσ ἐτφγχανε φίλα κείμενοσ πρόσ τοφσ μονοφυςῖτασ). Εἰσ τοφσ ἀντιδράςαντασ
κατά τῆσ πράξεωσ αὐτῆσ ἀπιντθςεν ὁ Πάπασ Ῥϊμθσ, ὁ ὁποῖοσ ὑπεράςπιςεν τοφσ ‘’πραξικοπθματίασ’’
ἐπιςκόπουσ! Περί αὐτοῦ ἀναφζρονται εἰσ τιν Ἐκκλ. Ἱςτορίαν τοῦ Βλαςίου Φειδᾶ τά ἑξῆσ: «Ὁ Νικοπόλεωσ Ἀλκίςων
πζκανε ἀπό τίσ κακουχίεσ ςτιν ΚΠόλθ (516), οἱ δζ ἐπίςκοποι τοῦ Ἀνατολικοῦ Ἰλλυρικοῦ ἐπζμειναν ςτιν αὐςτθρι
χαλκθδόνια γραμμι τουσ. Ἡ ἐπαρχιακι ςφνοδοσ τῆσ Παλαιᾶσ Ἠπείρου ἐξζλεξε τόν ὀρκόδοξο Ἰωάννθ ὡσ διάδοχο
τοῦ Ἀλκίςωνα καί ἀγνόθςε τά διεκδικοφμενα κανονικά προνόμια τοῦ κρόνου Θεςςαλονίκθσ.... Τό κανονικό ὅμωσ
ηιτθμα ἦταν ἀδιάφορο γιά τόν Πάπα Ῥϊμθσ... Ὁ Πάπασ Ὁρμίςδασ μζ ἐπιςτολι του πρόσ τόν Δωρόκεον (τόν
 8

εἶναι ὁ νόμιμοσ Πατριάρχθσ ἔναντι τοῦ ἐπειςάκτου) καί ὁ ὀρκόδοξοσ Πατριάρχθσ Ἀλεξανδρείασ Ἰωάννθσ
Ταλαΐασ διεκδικοῦςε τόν κρόνον του ἔναντι τοῦ αἱρετικοῦ Πατριάρχου τῆσ ἰδίασ πόλεωσ Πζτρου τοῦ
Μογγοῦ, ὁ ὁποῖοσ ὑπεςτθρίηετο ἀπό τόν ἐπίςθσ αἱρετικόν Ἀκάκιον Πατριάρχθν ΚΠόλεωσ.22 Περί αὐτοῦ
ἀναφζρεται καί ὁ Φιλάρετοσ Βαφείδθσ εἰσ τιν Ἱςτορίαν του, λζγων τά ἑξῆσ: «Κατά τό αὐτό ὅμωσ ἔτοσ
ἀποκανόντοσ τοῦ Αἰλοφρου ἐν Ἀλεξανδρείᾳ, οἱ μονοφυςῖται ὡσ διάδοχον αὐτοῦ ἐκλζγουςι Πζτρον τόν
Μογγόν, ἐνῷ οἱ ὀρκόδοξοι μετά τόν κάνατον Τιμοκζου τοῦ Σαλοφακιόλου, Ἰωάννθν τόν Ταλαΐα»23 .
Σελεία δζ ἦταν εἰσ τιν πόλιν τῆσ Ἀλεξανδρείασ ἀπ’ αὐτιν τιν ἐποχιν καί μετζπειτα ἡ ἐπικράτθςισ τῶν
Μονοφυςιτῶν, εἰσ ςφγκριςιν πρόσ ἄλλα μεγάλα κζντρα τοῦ Μονοφυςιτιςμοῦ, ὅπωσ τῆσ Ἀντιοχείασ, κ. ἄ.,
ἀφοῦ ἠ ςυντριπτικι πλειοψθφία τοῦ χριςτιανικοῦ πλθκυςμοῦ εἶχε μζ φανατιςμόν ἀςπαςκεῖ τιν αἵρεςιν.
Ἀποτζλεςμα αὐτῶν τῶν ςυνκθκῶν ἦταν οἱ ὀρκόδοξοι νά εὑρίςκονται κάτω ἀπό ςυνεχεῖσ διωγμοφσ καί
πιζςεισ ὑπό τῶν αἱρετικῶν, εἰσ ςθμεῖον νά ςτεροῦνται ἀκόμθ καί ναοφσ, διά νά ἀςκοῦν τά λατρευτικά
τουσ κακικοντα. Σοςαφτθ δζ ἦταν ἡ δφναμισ αὐτῶν, ὥςτε καί αὐτόσ ἀκόμθ ὁ Αὐτοκράτωρ νά ἀδυνατῇ νά
ἐπιβάλλῃ ὀρκόδοξον Πατριάρχθν, ὅταν ἡ βοφλθςισ τῆσ πολιτικῆσ ἐξουςίασ εὐνοοῦςε τιν ἐγκακίδρυςίν
του. Αὐτόσ λοιπόν εἶναι ἀκόμθ ἕνασ λόγοσ διά τόν ὁποῖον εὑρίςκομεν κάποτε εἰσ τοφσ ἐπιςκοπικοφσ
κρόνουσ ἐπιςκόπουσ μόνον τῆσ μιᾶσ μερίδοσ, δθλαδι ἡ ὕπαρξισ ἰςχυράσ παρουςίασ αἱρετικῶν, ἤ καί
ὀρκοδόξων ἐνίοτε24, ἱκανῆσ ὥςτε νά κακιςτᾷ τιν κρατικιν ἐξουςίαν ἀνιμπορον νά ἐπιβλθκῇ! Ἴδωμεν
ὅμωσ πρόσ πίςτωςιν τῶν λεγομζνων, πῶσ ἀναγράφεται τό γεγονόσ: «Τότε ἐξεδιϊχκθςαν τῶν ἐπιςκοπῶν
των ὁ Ἀντιοχείασ Σ ε υ ῆ ρ ο σ, ὁ Μαβοφγ Ξεναΐασ (ἤ Φιλόξενοσ) ὁ Ἀλικαρναςςοῦ Ἰ ο υ λ ι α ν ό σ κα ί ἄλλοι,
ὥν οἱ πλεῖςτοι κατζφυγον εἰσ Ἀλεξάνδρειαν. Διότι ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δζν ἐτόλμα ὁ αὐτοκράτωρ νά προςβάλῃ
τόν μονοφυςιτιςμόν ὡσ ὑποςτθριηόμενον ὑπό τοῦ λαοῦ κερμῶσ».25

Θες/κθσ) εἶχε ὑποςτθρίξει ὅτι ἡ πράξθ τῆσ ἐπαρχιακῆσ ςυνόδου τῆσ Παλαιᾶσ Ἠπείρου δζν ὠφείλετο ςζ
περιφρόνθςθ τῶν δικαίων τοῦ κρόνου τῆσ Θεςςαλονίκθσ» (Ἐκκλ. Ἱςτορία Βλαςίου Φειδᾶ, τόμ.1οσ, ςελ. 673).. Ὁ
Πάπασ Ὁρμίςδασ δθλαδι ἔβαλεν εἰσ οὐςιϊδθ προτεραιότθτα τιν ἐγκατάςταςιν ὀρκοδόξου ἐπιςκόπου εἰσ τόν
κενόν κρόνον, παραβλζπων οὕτωσ τιν κανονικιν ἀκρίβειαν, εἰσ ἀντίκεςιν μζ τοφσ ςθμερινοφσ
‘’ἀντιοικουμενιςτάσ’’ ὅπου κυςιάηουν τιν ὀρκοδοξίαν καί τιν ὀρκιν ὁμολογίαν τῆσ Πίςτεωσ, χάρισ μιᾶσ ἐπιπλάςτου
‘’κανονικότθτοσ’’, φοβοφμενοι μιπωσ καί βρεκοῦν εἰσ κατάςταςιν ςχίςματοσ!!!
Σιν ἰδίαν καταφρόνθςιν εἰσ τιν κανονικιν ἀκρίβειαν χάριν τῆσ ὀρκοδόξου ἀκριβείασ ἔδειξεν καί ὁ κεῖοσ ἐκεῖνοσ
Ἐπιφάνιοσ Κωνςταντίασ τῆσ Κφπρου, ὅταν ἐπί πατριαρχίασ τοῦ ἐπί κατθγορίᾳ διά Ὠριγενιςμόν Ἰωάννου μετζβθ εἰσ
Ἱεροςόλυμα καί ἐντελῶσ αὐκαιρζτωσ καί ἀντικανονικῶσ ἐποίθςεν πρεςβφτερον μζ ὑπερόριον χειροτονίαν τόν
ἀδελφόν τοῦ ἁγίου Ἱερωνφμου Παυλινιανόν, χωρίσ νά προθγθκῇ ςυνοδικι καταδίκθ τοῦ Πατριάρχου Ἰωάννου.
΢υγχρόνωσ δζ προζτρεπεν τουσ μοναχοφσ τῆσ Παλαιςτίνθσ εἰσ διακοπιν κάκε ἐκκλθςιαςτικῆσ ἐπικοινωνίασ μζ τόν
προειρθμζνον πατριάρχθν. (Αὐτόκι, ςελ. 543). Ὁ ἴδιοσ Ἅγιοσ δζν εἶχε διςτάςῃ νά προβῇ εἰσ ὑπερορίουσ χειροτονίασ
ἀκόμθ καί εἰσ τιν περίπτωςιν τῆσ ἔριδοσ μετά τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυςοςτόμου, ὅπου, ἄν καί ἐςφαλμζνωσ
λόγῳ κακῆσ ἐνθμερϊςεωσ περί τοῦ κζματοσ, κακϊσ εἶχε πιςτζψει τοφσ ςυκοφάντασ τοῦ Ἁγίου, ἐκεϊρθςεν ὡσ
ἐπιβεβλθμζνασ τάσ χειροτονίασ ἐκείνασ.
Παρομοίωσ δζ καί ὁ Μζγασ Βαςίλειοσ ἀποδζχτθκε τό κάλεςμα τῆσ τοπικῆσ ἐκκλθςίασ τοῦ Ἰκονίου, διά νά
χειροτονιςῃ αὐτόσ τόν νζον ἐπίςκοπον τῆσ πόλεωσ, ἄν καί δζν ἦταν μζςα εἰσ τά ὅρια τῆσ ἐκκλθςιαςτικῆσ
δικαιοδοςίασ του! (Ἐπιςτολ. 138θ, ΕΠΕ, τόμ. 1οσ, ςελ. 271).
22
Βαςιλείου ΢τεφανίδου, Ἐκκλθςιαςτικι Ἱςτορία, ςελ. 291.
23
Φιλαρζτου Βαφείδου, Ἐκκλθςιαςτικι Ἱςτορία, τόμ. 1οσ, ςελ. 144.
24
Παρομοίαν ἀδυναμίαν ἐπεμβάςεωσ τῆσ πολιτικῆσ ἐξουςίασ εἰσ τάσ κατά τόπουσ Ἐκκλθςίασ περιγράφει καί ὁ
Ἱεροςολφμων Δοςίκεοσ εἰσ τιν ‘’Δωδεκάβιβλον’’, τόμοσ 1οσ, ςελ. 451 : «...ἀλλά κείᾳ οἰκονομίᾳ ἕωσ οὗ ἔηει ὁ ἅγιοσ
Ἀκανάςιοσ, οὐκ ἐκάκωςε τιν Ἀλεξάνδρειαν ὁ Οὐάλθσ, μακϊν ὅτι πολλοί ἀκολουκῶςι τῷ Ἀκαναςίῳ, καί ὑπωπτεφκθ
μιπωσ γζνθταί τισ ςτάςισ εἰσ τόν λαόν, ἐπειδι οἱ Ἀλεξανδρεῖσ φφςει ἦςαν ςταςιϊδεισ, καί ἐφοβικθ μιπωσ καί
βλάψῃ τό δθμόςιον...».
25
Διομιδουσ Κυριακοῦ, Σόμ. 2οσ, ςελ. 314.
 9

Ἀντικζτωσ εἰσ τιν Ἀντιόχειαν ὁ χειροτονθκείσ αἰρετικόσ πατριάρχθσ Ἰωάννθσ ὁ Κωδωνᾶτοσ δζν ἐγζνετο
δεκτόσ ἀπό τοφσ Ὀρκοδόξουσ, οἱ ὁποῖοι τιν ἐποχιν ἐκείνθν ἦςαν ἰςχυροί καί τόν ἀπεμάκρυναν. «Οὗτοσ
κατιγετο ἐκ ΚΠόλεωσ καί ἐχειροτονικθ τό 476 ὑπό τοῦ μονοφυςίτου ἀρχιεπιςκόπου Πζτρου τοῦ
Κναφζωσ, τόν ὁποῖον ἐπανζφερεν ἐκ τῆσ ἐξορίασ ὁ ςφετεριςτισ Βαςιλίςκοσ, ἐπίςκοποσ Ἀπαμείασ. Δζν
ἐγζνετο ὅμωσ δεκτόσ ὑπό τῶν κατοίκων τῆσ πόλεωσ καί διζτριβεν ἐν Ἀντιοχείᾳ (τά ἴδια προβλιματα ὡσ
φαίνεται εἶχον οἱ μονοφυςῖτεσ καί εἰσ τιν Ἀπάμεια). Μετά τιν πτῶςιν τοῦ Βαςιλίςκου καί τιν ἐξορίαν τοῦ
Πζτρου τοῦ Κναφζωσ ἐξελζγθ ὑπό τῶν ὀμοφρόνων του ὡσ διάδοχοσ τοφτου. Διά τῶν ἐνεργειῶν ὅμωσ τῶν
ὀρκοδόξων ἀπεμακρφνκθ τῆσ ἀρχῆσ μετά τρίμθνον πικανῶσ κακαιρεκείσ ὑπό ςυνόδου ςυνελκοφςθσ ἐν τῇ
πόλει ταφτῃ»26 Οἱ μονοφυςῖτεσ παρά τιν ἀναδιοργάνωςίν τουσ ἀπό τόν ἐπίςκοπον Ἰάκωβον Βαραδαῖον
(ἐκ τοῦ ὁποίου ἔκτοτε οἱ μονοφυςῖτεσ τῆσ ΢υρίασ ἔλαβαν τό ὄνομά τουσ) δζν ἐπζτυχαν νά γίνουν κφριοι
τῆσ ἀρχῆσ καί ἔκτοτε ἀπετζλεςαν διακεκριμζνθν ἐκκλθςίαν, ἔχουςαν τάσ ἀρχάσ τθσ εἰσ τόν Εϋ αἰῶνα.
Παρά τάσ ἀκαταςτάτουσ ὅμωσ καί ἀνωμάλουσ αὐτάσ ςυνκικασ «ἡ διαδοχι τῶν ὀρκοδόξων ἐπιςκόπων
καί πατριαρχῶν (εἰσ τιν Ἀντιόχειαν) οὐδζποτε διεκόπθ», ἀλλά καί «οἱ Ἰακωβῖται (Μονοφυςῖτεσ)
πατριάρχαι διεδζχοντο χωρίσ διακοπιν ὁ εἷσ τόν ἕτερον καί ἡ διαδοχι τῶν ἐπιςκόπων, μολονότι οὗτοι
περιωρίηοντο εἰσ ἀρικμόν, ἐπροχϊρει» 27. Οὕτω Πατριάρχεσ καί λοιποί ἐπίςκοποι ἑκάςτθσ μερῖδοσ
ἐποίμαινον καί ποιμζνουν ἀπό τιν ἐποχιν τῆσ Βυηαντινῆσ ἐπικυριαρχίασ ἕωσ καί ςιμερον παραλλιλωσ
τιν χῶραν τιν ΢υρίασ28. Νά ςθμειϊςωμεν ὅμωσ, ὅτι διαδοχι παραλλιλων Πατριαρχῶν ὑπῆρχεν καί εἰσ
ἄλλασ αἱρζςεισ, ὅπωσ τῶν Νεςτοριανῶν, οἱ ὁποῖοι μάλιςτα κατά τόν 8ον αἰῶνα ἔφκαςαν εἰσ τό μζγιςτον
τῆσ ἰςχφοσ των29.

Σχίςματα καί διπλοί Πάπαι ἐν Ῥώμῃ

Δυςτυχῶσ ὅμωσ οὔτε ἡ Ῥϊμθ ἔμεινε ἄγευςτοσ τοιοφτων καταςτάςεων, ἀλλά πολλάκισ κατεςπαράςςετο
ὑπό ἐςωτερικῶν ςχιςμάτων, τά ὁποῖα μάλιςτα ἔγιναν πρόξενα ἀκόμθ καί αἱματοχυςιῶν∙ ἄσ ἀνατρζξωμεν
λοιπόν εἰσ τιν Ἱςτορίαν τοῦ Βαφείδου διά νά ἴδωμεν τά γεγονότα αὐτολεξεί: «...μετά τιν ἐξορίαν δθλ. τοῦ
Ῥϊμθσ Λιβερίου διάδοχοσ αὐτοῦ ἐξελζγθ ὁ Φῆλιξ∙ ἀλλά μετ’ ὀλίγον ὑπογράψασ ὁ Λιβζριοσ τιν ἐν Σιρμίῳ
ὁμολογίαν ἐπζςτρεψεν εἰσ Ῥϊμθν καί διϊκει (διοικοῦςε) κοινῶσ μετά τοῦ Φιλικοσ. Ἐν τοφτοισ μετά τιν
ἐξορίαν τοῦ Λιβερίου μερίσ τισ αὐτοῦ ἀπεςχίςκθ τῆσ λοιπῆσ ἐκκλθςίασ καί δζν ἀνεγνϊριςε τόν Λιβζριον
καί ἐπιςτρζψαντα. Ὁ Λιβζριοσ ἀπζκανε τό 366, ἀντί δζ ἑνόσ ἐπιςκόπου ἐξελζγθςαν δφο, ὁ Δάμαςοσ καί ὁ
Οὐρςῖνοσ∙ ἀλλ’ αἱ δφο μερίδεσ τοςοῦτον ἐξθγριωμζναι ἦςαν κατ’ ἀλλιλων, ὥςτε περιῆλκον εἰσ αἱματθράν
ῥῆξιν∙ ἡ μερίσ τοῦ Δαμάςου ἐπετζκθ κατά τῆσ τοῦ Οὐρςίνου καί ἐφόνευςε 137 ἐκ τῶν ὀπαδῶν αὐτοῦ»30.
Ὑπάρχουν ὄμωσ καί ἄλλεσ πολλζσ περιπτϊςεισ, ὅπου ἡ Ῥωμαϊκι Ἐκκλθςία εὑρζκθ κάτω ἀπό παρόμοιεσ
καταςτάςεισ διχαςμοῦ. Βλζπουμε λοιπόν κατά τό ἔτοσ 418, ἐπί Πάπα Βονιφατίου Α,ϋ νά διεκδικῇ τόν
κρόνον ἕτεροσ Πάπασ ὁ Εὐλάλιοσ∙ ἐπίςθσ κατά τά ἔτθ 498-514 καί ἐνῷ εἰσ τόν κρόνον τῆσ πρεςβυτζρασ
Ῥϊμθσ ἀνζβθ ὁ Πάπασ ΢φμμαχοσ, μετά τόν κάνατον τοῦ Ἀναςταςίου, ταυτοχρόνωσ ἐφθφίςκθ ὑπό τινῶν
ἐπιςκόπων ἕτεροσ Πάπασ Λαυρζντιοσ τῷ ὀνόματι, μζ ἀποτζλεςμα νά προκφψουν πολλζσ ταραχζσ καί
ςκάνδαλα δι’ ἀρκετά ἔτθ.31 Δφο ἄλλα ςχίςματα κατά τοφσ χρόνουσ Ἰουςτινιανοῦ τοῦ αὐτοκράτοροσ
κατετάραξαν τιν ἐκκλθςίαν τῆσ Ῥϊμθσ∙ τό πρῶτον μεταξφ τῶν Παπῶν Βονιφατίου Δϋ καί Διοςκόρου καί τό

26
ΘΗΕ, τόμ. 6οσ, ςελ. 1197.
27
Αὐτόκι, ςελ. 611.
28
Αὐτόκι.
29
ΘΗΕ, τόμ. 11οσ, ςελ. 773.
30
Φιλαρζτου Βαφείδου Ἐκκλθςιαςτικι Ἱςτορία, Σόμ. 1οσ, ςελ.222.
31
Μελετίου Ἀκθνῶν, Ἐκκλ. Ἱςτορία, Σόμ. 2οσ, ςελ. 63.
 10

δεφτερον καί χειρότερον μεταξφ Παπῶν ΢ιλβερίου καί Βιγιλίου.32 Διά νά μιν μακρθγοροῦμε ὅμωσ μζ τάσ
πολλάσ ἀναφερομζνασ περιπτϊςεισ ὅπου εἰσ τόν ἐπιςκοπικόν κρόνον τῆσ Ῥϊμθσ ἀνῆλκον διπλοί Πάπεσ,
ἄσ ἀνατρζξῃ ὁ φιλίςτωρ εἰσ τοφσ Πατριαρχικοφσ καταλόγουσ τῆσ Ἐκκλθςιαςτικῆσ Ἱςτορίασ τοῦ ΢τεφανίδου
(ςελ. 802) καί κά εὕρῃ ἐκεῖ τάσ ἀποδείξεισ, ὅπου ἀναηθτᾷ.33

Σχιςματικοί Ναυατιανοί κ.ἄ.

Ἡ διαμάχθ ὅμωσ διά τιν ἐπικράτθςιν εἰσ τοφσ ἐπιςκοπικοφσ κρόνουσ δζν ὑφίςτατο μόνον μεταξφ
τῶν ὀρκοδόξων καί τῶν διαφόρων ἀρειανικῶν ἐκφάνςεων, ἀλλά καί μζ ἄλλεσ αἱρετικζσ καί ςχιςματικζσ
ὀμάδεσ, ὅπωσ τῶν Ναυατιανῶν κ. ἄ.. Ἄλλωςτε ἡ ὕπαρξισ τοιοφτων ἐπιςκόπων φανερά γίνεται καί ἀπό
τάσ ἀποφάςεισ τῶν Σοπικῶν καί Οἰκουμενικῶν ΢υνόδων τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ, ὅπου ἠςχολικθςαν μζ τιν
καταδίκθν ἤ καί μζ τιν ἀποδοχιν αὐτῶν εἰσ τοφσ κόλπουσ τθσ, ὅταν οὗτοι ἐπικυμοῦςαν νά ἐνταχκοῦν εἰσ
Αὐτιν34. Οἱ περιςςότεροι ἐξ αὐτῶν προιρχοντο ἀπό πόλεισ ὅπου ςυνυπῆρχαν ἐπίςκοποι ἀνικοντεσ εἰσ
διαφορετικάσ μερίδασ. Βλζπομεν οὕτωσ, ταυτοχρόνωσ (ἐν ἔτει 381) μζ τόν ὀρκόδοξον πατριάρχθν
ΚΠόλεωσ Γρθγόριον τόν Θεολόγον35 νά ςυνυπάρχῃ καί πατριάρχθσ ςχιςματικόσ, ὀνόματι Μάξιμοσ, ὁ
ἐπιλεγόμενοσ ‘’κυνικόσ’’36, τόν ὁποῖον τελείωσ ἀντικανονικῶσ καί χωρίσ καμίαν δικαιοδοςίαν
ἐχειροτόνθςεν ὁ πατριάρχθσ Ἀλεξανδρείασ Σιμόκεοσ (ἤ ὁ Πζτροσ), τόν ὁποῖον καί κακιρεςεν ἡ Βϋ
Οἰκουμενικι ΢φνοδοσ. Βλζπομεν ἐπίςθσ τοφσ ςχιςματικοφσ Ναυατιανοφσ νά ἔχουν ὄχι μόνον ἰδικόν τουσ
πατριάρχθν, ἀλλά καί ἱεραρχίαν ςυγκροτοῦςαν ὁλόκλθρον ΢φνοδον! «Καί οἱ ναυτιανοί (ἀναφζρουν οἱ
Πατριαρχικοί Πίνακεσ) εἶχον ἴδιον πατριάρχθν ἐν Κωνςταντινουπόλει καί τόν μζν ςυγχρόνωσ τῇ Α'
Οἰκουμενικῇ ςυνόδῳ ηῶντα Ἀκζςιον εὗρεν αὐςτθρότατον ὁ Μ. Κωνςταντῖνοσ, τοῦτον δζ πικανῶσ

32
Αὐτόκι, ςελ. 92.
33
Παρ’ ὅλθν ἐκείνθν τιν χαλεπιν κατάςταςιν ὅπου ἐπικρατοῦςε εἰσ τιν Παλαιάν Ῥϊμθν, οὐδείσ ςϊφρων
διεννοικθ ποτζ νά προτιμιςῃ τιν παραμονιν του εἰσ τιν αἵρεςιν ἀπό τιν εἰςχωριςιν εἰσ τόν χῶρον τῆσ
ὀρκοδοξίασ. Μόνον εἰσ τοφσ ἐςχάτουσ ςθμερινοφσ καιροφσ τινεσ ἐφευρζτεσ πονθρῶν διαλογιςμῶν ἐπινόθςαν
αὐτοῦ τοῦ εἴδουσ τάσ ςοφιςτείασ, ἀποκρφπτοντεσ τιν δειλίαν καί ἀτολμίαν τουσ, διά νά δικαιολογιςουν οὕτωσ
τιν παραμονιν τουσ εἰσ τιν αἵρεςιν καί τιν κακοδοξίαν τοῦ ἀκζου Οἰκουμενιςμοῦ.
34
Βλπ. π.χ. τόν 1ον τοῦ Μ. Βαςιλείου Κανόνα, ὅπου ςχιςματικοί ὅπωσ οἱ Ὑδροπαραςτάται, οἱ Κακαροί οἱ
Ἐγκρατίται κ. ἄ., ἐπικυμοῦςαν νά ἐνταχκοῦν εἰσ τιν ὀρκόδοξον Ἐκκλθςίαν, τό ὁποῖον ςθμαῖνει ὅτι εἶχον καί αὐτοί
διατθριςει τιν διαδοχιν τουσ ἀναμζςον ὅλων τῶν ἄλλων μερίδων.
35
Εἰδικιν μνείαν ποιεῖ ὁ Π. Εὐκφμιοσ περί τῆσ πατριαρχείασ τοῦ ἁγίου Γρθγορίου τοῦ Θεολόγου τονίηων, ὅτι ἡ
ἐπίςθμοσ ἀνακιρυξισ αὐτοῦ ὡσ Ἀρχιεπιςκόπου ΚΠόλεωσ ἔγινε ὀλίγον πρό τῆσ ςυγκλιςεωσ τῆσ Βϋ Οἰκουμενικῆσ
΢υνόδου καί ἄρα τό ἐπιχείρθμα, ὅτι ςυνυπῆρχεν ταυτόχρόνωσ εἰσ τιν ἰδίαν Ἐπιςκοπικιν ἔδραν μετά τοῦ Δθμοφίλου
δζν εὐςτακεῖ. Σοῦ ἀπαντῶμεν λοιπόν, ὅτι πράγματι ἡ ἐπίςθμοσ ἐνκρόνθςισ εἰσ τόν Ἀρχιεπιςκοπικόν Θρόνον τῆσ
ΚΠόλεωσ ἔγινε ἀργότερον, ἀλλ’ ὅμωσ καί κατά τιν περίοδον ἐκείνθν ςυνζχιηεν νά ἀςκῇ τά πατριαρχικά του
κακικοντα ὁ ἀρειανόσ πατριάρχθσ Δθμόφιλοσ, κακϊσ τό μόνον ὅπου ὑπζςτθ ἀπό τιν ἀλλαγιν ςτάςεωσ τῆσ
πολιτείασ ἀπζναντι τῆσ αἱρζςεϊσ του ἦταν ἡ ἀφαίρεςισ τῶν ἱερῶν Ναῶν ἀπό τάσ χείρασ του καί ἡ ἀπόδοςισ αὐτῶν
εἰσ τοφσ Ὀρκοδόξουσ. ΢υμφϊνωσ λοιπόν τῆσ ἐκκλθςιολογίασ τοῦ π. Εὐκυμίου ὁ κεῖοσ Γρθγόριοσ δζν ἦταν ςυνεπῆσ ,
ἀφοῦ ἀπεδζχκθ τόν τίτλον αὐτόν ὑπάρχοντοσ ἐτζρου ἐν ἐνεργείᾳ ἐπιςκόπου! Ἐκτόσ καί ἄν πιςτεφῃ, ὅτι ἡ Πολιτεία
ἔχει τιν ἐκ Θεοῦ αὐκεντίαν νά ἀναβιβάηῃ καί καταβιβάηῃ τοφσ Ποιμζνασ τῆσ Ἐκκλθςίασ, καταλφοντασ οὕτωσ κάκε
Ἐκκλθςιαςτικόν καί ΢υνοδικόν κεςμόν, τοῦ Θεοῦ ςυμμορφουμζνου πρόσ τάσ ἀρεςκείασ αὐτῆσ!!! Εἰσ τιν περίπτωςιν
αὐτιν λοιπόν ςυνζβθ, ὅ,τι περίπου καί εἰσ τόν Πατριάρχθν Ἱεροςολφμων Ἰωάννθν Ηϋ κατά τόν ΙΑϋ αἰῶνα∙ «Ὁ Ἰωάννθσ
Ηϋ, Πατριάρχθσ Ἱεροςολφμων, Μθτροπολίτθσ Σφρου ὤν, διεδζχκθ τόν κανόντα πατριάρχθν ΢υμεϊν, τό 1098. Σιν
διαποίμανςιν ἀνζλαβε χωρίσ νά ἀνακθρυχκῇ καί ἐπιςιμωσ πατριάρχθσ, πρᾶγμα τό ὀποῖον ἐγζνετο πολφ
βραδφτερον, ὅτε μετζβθ εἰσ τιν ΚΠόλιν, τό 1106/7. Ἔκτοτε ἐγκατεςτάκθ ἐν τῇ Βαςιλευοφςῃ καί ἐκεῖκεν ἴκυνε τιν
Ἐκκλθςίαν του, ἐνῷ παραλλιλωσ εἶχεν εἰσ Ἱερουςαλιμ ἐγκακιδρυκῇ καί λατινικι Ἱεραρχία, καταλθφκείςθσ τῆσ
πόλεωσ ὑπό τῶν ΢ταυροφόρων» (ΘΗΕ, τόμ. 7οσ, ςελ. 10).
36
Πατριαρχικοί Πίνακεσ, ςελ. 133.
 11

διεδζξατο ὁ Ἀγζλιοσ, ἄνκρωποσ εὐάρεςτοσ, ἀποςτολικόν ηιςασ βίον, κατά τόν Σουΐδαν, ἀλλ’ οὐχί
πεπαιδευμζνοσ· οὗτοσ ἐποίμανε τοφσ ναυατιανοφσ ἔτθ τεςςαράκοντα, ἀπό τό 345—385, ὅτε ἀπζκανε. Ὁ
Ἀγζλιοσ ἤ Ἀγγζλιοσ ἐχειροτόνθςε διάδοχον τόν ςοφϊτατον τῶν ἁγίων Γραφῶν ἀλλά καί φιλοςοφίασ
γνϊςτθν πρεςβφτερον Σιςίνιον, ἀλλ’ ἐπειδι οἱ ὀπαδοί αὐτοῦ ἐμεμψιμοίρουν, ὅτι παρεῖδεν ἄλλον ἱερζαν
ἐπίςθμον καί εὐλαβῆ τόν Μαρκιανόν, ὁ καλόσ Ἀγζλιοσ ἀφείσ τόν Σιςίνιον ἐπιχειροτόνει τόν Μαρκιανόν,
παραγγείλασ αὐτόν νά ἔχωςιν ἐπίςκοπον, αὐτοῦ δ’ ἀποκανόντοσ ’να λάβωςι τόν Σιςίνιον. Μετά τινα
χρόνον, ἀποκανόντοσ τοῦ Μαρκιανοῦ, τῶν ναυατιανῶν τιν ἐπιςκοπιν ἀνζλαβεν ὁ Σιςίνιοσ, παρατείνασ
τιν ποιμαντορίαν ἄχρι τῶν χρόνων τοῦ Χρυςοςτόμου, ὅτε μζλλομεν νά ςυναντιςωμεν αὐτῷ»37.
΢θμειωτζον δζ, ὅτι ὁ λόγοσ διά τόν ὁποῖον ἐπετράπθ εἰσ τοφσ Ναυατιανοφσ νά ἔχουν μζςα εἰσ τιν πόλιν
τῆσ ΚΠόλεωσ ἐκκλθςίασ, ἦταν, ὅτι μόνον αὐτοί ςυμφωνοῦςαν μζ τοφσ ὀρκοδόξουσ ὡσ πρόσ τιν
ἀποκιρυξιν τῆσ ἀρειανικῆσ αἱρζςεωσ38. Διαπιςτϊνωμεν λοιπόν καί πάλιν, ὅτι παντοῦ καί πάντα ἡ κρατικι
ἐξουςία ἦταν ὁ ῥυκμιςτισ τῶν ἐκκλθςιαςτικῶν πραγμάτων, λειτουργοῦςα ἀναλόγωσ πρόσ τό νομιηόμενον
ςυμφζρον τθσ, ἄλλεσ φορζσ εὐεργετοῦςα καί ἄλλεσ κατατρζχουςα τιν ὀρκόδοξον ἐκκλθςίαν ἤ καί τοφσ
αἱρετικοφσ ἀντιςτοίχωσ! Κάτω λοιπόν ἀπό ἕνα τοιοῦτον κακεςτϊσ κρατικῆσ κθδεμονίασ δζν νομίηω, ὅτι
εἶναι ἀπορίασ ἄξιον, τό πῶσ ἔφκαςεν ἡ κάκε μερίδα νά ἀνταγωνίηεται τιν ἄλλθν πρόσ τόν προςεταιριςμόν
τῆσ κρατικῆσ ὑποςτθρίξεωσ. Παρ’ ὅλα αὐτά ἡ ὀρκόδοξοσ Ἐκκλθςία χάρισ εἰσ τό ἄτυπον ςφςτθμα τῆσ
ςυναλλθλίασ εἰσ τάσ ςχζςεισ τθσ μζ τό κράτοσ κατόρκωςεν νά διαςτακμίςῃ τιν κζςιν τθσ καί νά
διατθριςῃ οὕτωσ τόν κεοςφςτατον χαρακτῆρα χωρίσ νά καταλιξῃ γρανάηι τῆσ ὅλθσ κρατικῆσ μθχανῆσ,
ὅπωσ τοὐναντίον ἔπακεν ἡ Αὐτοκζφαλοσ Ἐκκλθςία τῆσ Ἑλλάδοσ μζ τιν ἀπόςχιςίν τθσ ἀπό τό Οἰκουμενικόν
Πατριαρχεῖον μετά τιν ἀπελευκζρωςιν τῆσ πατρίδοσ μασ.39

37
Αὐτόκι, ςελ. 140.
38
Αὐτόκι, ςελ.138.
39
Ἡ ἐπίςθμοσ λεγομζνθ ἐκκλθςία τοῦ νζου -Γρθγοριανοῦ- ἡμερολογίου δζν κυβερνᾶται ςιμερον ςυμφϊνωσ τῶν
Ἱερῶν Κανόνων, ὡσ ἀφελῶσ πολλοί νομίηουν, ἀλλά βάςει ἑνόσ καταςτατικοῦ χάρτου ὅπου τῆσ ἐπεβλικθ ὑπό τοῦ
ἀκζου λαϊκοῦ ἑλλαδικοῦ Κράτουσ, ἀπό τόν καιρόν τῆσ ςυςτάςεϊσ του, ὥςτε νά κεωρῆται ἡ πρϊτθ ἐπίςθμοσ
ἀνεγνωριςμζνθ κρθςκεία τῆσ ἑλλαδικῆσ ἐπικρατείασ ἔναντι τῶν ὑπολοίπων χριςτιανικῶν ὁμολογιῶν. Οὕτω γίνεται
ὁ ἀπόλυτοσ ῥυκμιςτισ Αὐτῆσ, φκάνων μάλιςτα εἰσ τόν βακμόν νά ἀποφαςίηῃ διά τῆσ ὑπογραφῆσ τοῦ ἁρμοδίου
Ὑπουργοῦ διά τό ἔγκυρον τῆσ ἐκλογῆσ τῶν ἑκάςτοτε ἀρχιεπιςκόπων καί ἐπιςκόπων! Αὐτι εἶναι ἐν ὀλίγοισ ἡ
‘’ηῶςα’’ ἐκκλθςία καί κεματοφφλακασ τῆσ πίςτεωσ ὅπου ἑπαίρεται κατά τῆσ κανονικότθτοσ τῶν
παλαιοεορτολογιτῶν! Ἡ ἐκκλθςιολογικι δζ κατάςταςισ εἰσ τιν ὁποίαν εὑρίςκεται, εἶναι τραγικοτάτθ, κακϊσ
χωλαίνει ὡσ πρόσ τάσ προχποκζςεισ ἐκεῖνασ, ὅπου χαρακτθρίηουν μίαν Ἐκκλθςίαν ςυςτθςαμζνθν ἄνωκεν, ὄχι
μόνον λόγῳ ἐλλειποῦσ ὀρκοδόξου πίςτεωσ (ὡσ φαίνεται καί ἐκ τῆσ ςυμμετοχῆσ τθσ εἰσ τό παναιρετικόν Παγκόςμιον
΢υμβοφλιον τῶν Ἐκκλθςιῶν), ἀλλά καί ἐξ αἰτίασ τῆσ μι πλθρότθτοσ τοῦ χαρακτῆροσ τοῦ κεοςυςτάτου ἱδρφματοσ
ἕνεκα τῆσ ὑπαγωγῆσ τθσ εἰσ τόν ὡσ ἀνω κρατικόν μθχανιςμόν. Ἔγραφε περί αὐτοῦ πρίν ἀπό ὀλίγασ δεκαετίασ ὁ
νεοθμερολογίτθσ ἐπίςκοποσ ΢ιςανίου καί ΢ιατίςτθσ Πολφκαρποσ Λιϊςθσ τά ἑξῆσ ςθμαντικά: «Κατά ποῖον ὅμωσ
λόγον δφναται ὁ χαρακτθριςμόσ τῆσ Ἐκκλθςίασ, ὡσ Νομικοῦ Προςϊπου Δθμοςίου Δικαίου, νά κεωρθκῇ ὡσ
βλαςφθμία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεφματοσ; Ἁπλοφςτατα τό Πανάγιον Πνεῦμα ςυγκροτεῖ τόν κεςμόν τῆσ Ἐκκλθςίασ,
Αὐτό ςυντθρεῖ Αὐτιν, Αὐτό κυβερνᾶ Αὐτιν, αὐτό ἐξουςιάηει Αὐτῆσ, καί κατά ςυνζπειαν οὐδεμίαν ἄλλθ ἐξουςία, καί
μάλιςτα κοςμικι, δφναται νά λάβῃ κζςιν ἐν Αὐτῇ... Κατά ςυνζπεια ἡ κοςμικι ἐξουςία, ἥτισ διά τοῦ τοιοφτου
χαρακτθριςμοῦ ὑπειςερχομζνθ εἰσ τόν ἱερόν καί ἅγιον χῶρον τοῦ Ἁγίου Πνεὐματοσ, περιφρονεῖ τιν παρουςίαν
τοφτου καί ὑποτιμᾷ τιν ἀξίαν καί τιν δφναμιν Αὐτοῦ εἰσ τό νά κυβερνᾷ τιν Ἐκκλθςίαν καί νά προςτατεφῃ Αὐτιν.
Καταργεῖ δ’ ἐπί τοφτοισ «καί τιν ἐπ’ Αὐτῆσ ἐξουςίαν Αὐτοῦ ἐγκακιςτῶςα ἐν αὐτῇ τῇ Ἐκκλθςίᾳ τιν ἰδικιν τθσ
ἐξουςίαν μεταβάλλουςα οὕτω τιν ἐκκλθςίαν εἱσ ἁπλοῦν κοςμικόν, ἤ μᾶλλον Κρατικόν, Ἵδρυμα, ὑποκείμενο εἰσ
τοφσ Νόμουσ τοῦ Κράτουσ» (Μθτροπολίτου Πολυκάρπου Λιϊςθ, Ἡ Ἐκκλθςία τοῦ Χριςτοῦ Θεοςφςτατον Ἵδρυμα καί
οὐχί Νομικόν Πρόςωπον Δθμοςίου Δικαίου, ςελ. 39).
 12

Κοςμᾶσ Ἀλεξανδρείασ
Ἀξιοςθμείωτοσ ὅμωσ, ἀλλά καί πλζον ἐνδεικτικι διά τάσ ςυνκικασ ὅπου ἐβίωναν εἰσ τάσ δυςκόλουσ
ἐκείνασ ἐποχάσ οἱ Ὀρκόδοξοι, εἶναι ἡ περίπτωςισ τοῦ Πατριάρχου Ἀλεξανδρείασ Κοςμᾶ (727-768). Οὗτοσ
ὁ Κοςμᾶσ προιρχετο ἐκ τῆσ μερίδοσ τῶν Μονοκελθτῶν (ςθμ. ὁ Μονοκελθτιςμόσ ὡσ γνωςτόν εἶχε
ἐπικρατιςει τελείωσ εἰσ τιν Ἀλεξάνδρειαν ἀπό τῆσ ἐποχῆσ τοῦ πατριάρχου Κφρου40), ὅςτισ καί
μεταςτραφείσ41 εἰσ τιν Ὀρκόδοξον πίςτιν ἔγινε ὁ πρῶτοσ ὀρκόδοξοσ Πατριάρχθσ μετά τιν κατάκτθςιν τῆσ
πόλεωσ ἀπό τοφσ Ἄραβασ τό 640 μ.Χ.! Κατόπιν τοφτου προζβθ εἰσ μεγάλουσ ἀγῶνασ ἐναντίον τῶν
μονοφυςιτῶν τῆσ Αἰγφπτου καί δι κατά τοῦ πατριάρχου αὐτῶν Μιχαιλ Αϋ ἤ Χαιλ (743-766), (τῶν
ὁποίων ἡ διαδοχι ςυνεχιηόταν κανονικῶσ χωρίσ διακοπι), πρῶτον διά τιν ἐπιςτροφιν τῶν ἁρπαγειςῶν
ὑπ’ αὐτῶν ναῶν καί δεφτερον διά τιν ἀναγνϊριςιν αὐτοῦ ὡσ τοῦ νομίμου Πάπα καί Πατριάρχου τῆσ
Ἀλεξανδρείασ καί κατ’ ἐπζκταςιν ὅλθσ τῆσ Αἰγφπτου. Διά τόν λόγον δζ αὐτόν μετζβθ τό 749 ἤ 750 εἰσ τιν
Δαμαςκόν διά νά παραςτακῇ εἰσ τόν Χαλίφθν διεκδικϊν ὅλασ τάσ ὑπό τῆσ μουςουλμανικῆσ πολιτείασ
ἀνεγνωριςμζνασ πρόσ τοφσ χριςτιανοφσ προνομίασ, οἱ ὁποῖεσ εἶχον δοκῆ παρανόμωσ ὑπό τῶν διοικθτῶν
τῆσ Αἰγφπτου εἰσ τοφσ Κόπτασ42. Ἀξία προςοχῆσ εἶναι καί ἡ ἀναφορά τοῦ Μελετίου Ἀκθνῶν, εἰσ τόν
ἱςτορικόν Κεδρθνόν, λζγει τά ἑξῆσ: «Ὁ Συγγραφεφσ (ὁ Κεδρθνόσ ς.ς.) λζγει πῶσ ἔγινεν ὁ Κοςμᾶσ
πατριάρχθσ Ἀλεξανδρείασ τῷ ψμβϋ (742), ἀλλ’ ἦν χθρεφουςα ἡ Ἐκκλθςία ἀπό τό ψιβϋ (712), ἕωσ ςχεδόν
τοῦ ψνεϋ (755), ἐν τῷ μεταξφ αἱρετικοί Ἰακωβῖται ἦςαν Συμεϊν, Ἀλζξανδροσ, Κοςμᾶσ καί Θεόδωροσ, εἰσ
τόν καιρόν ὅπου ἔλαβεν ἡ τῆσ Ἀλεξανδρείασ Ἐκκλθςία ὀρκόδοξον ποιμζνα τόν Κοςμᾶν ἐν ἔτει ψνεϋ (755).
(Σόμ. 2οσ, ςελ. 227, ὑποςθμ. γϋ). Βλζπομεν λοιπόν καί πάλιν ςυνφπαρξιν ταὐτοχρόνωσ εἰσ μίαν καί τιν
αὐτιν Ἐπιςκοπιν πολλῶν ἐπιςκόπων διαφορετικῶν δογματικῶν δοξαςιῶν, χωρίσ ἐν τοφτοισ οἱ αἱρετικοί
νά λογίηονται οἱ νόμιμοι κατά διαδοχιν ἐπίςκοποι, ἐλλείψει ὀρκοδόξου, τό ἐναντίον μᾶλλον οἱ
Ἐπιςκοπζσ ἐκεωροῦντο χθρεφουςεσ.
Λατινοκρατουμζνθ Ἀντιόχεια
Μζ τάσ δοξαςίασ αὐτάσ τοῦ π. Εὐκυμίου δζν νομίηω ἀςφαλῶσ νά ἦςαν ςφμφωνοι οὔτε καί αὐτοί οἱ
Λατῖνοι, κακϊσ ἡ διαχρονικι τακτικι τουσ ἄλλα φανεροῖ. Οὕτω λοιπόν ἀμζςωσ μετά τό ςχίςμα (1054),
πιςτεφοντεσ ςτερρῶσ ὅτι αὐτοί καί μόνον ἐκπροςωποῦν τιν ἀλθκινιν ἐκκλθςίαν, ὄχι μόνον
κατεφρόνθςαν τάσ ἄλλασ ἐκκλθςιαςτικάσ δικαιοδοςίασ ἄλλά καί ἀπθνῶσ τάσ κατεδίωξαν. Μζ τό
πρόςχθμα δζ τῶν ςταυροφοριῶν κατζλαβον ὅλασ ςχεδόν τάσ ἐπαρχίασ τῶν παλαιφάτων ὀρκοδόξων
Πατριαρχείων, εὑρίςκοντεσ πρόςφορον ἔδαφοσ δι’ ἐφαρμογιν τοῦ ςκοποῦ των, μζ ἀποτζλςμα οἱ
Ὀρκόδοξοι νά ὑποςτοῦν τά πάνδεινα ὑπ’ αὐτῶν. Πολλζσ ἦςαν οἱ περιπτϊςεισ ὅπου οἱ ὀρκόδοξοι
ἐπίςκοποι ἐξαναγκάηονταν νά ἐγκαταλείψουν ἀκουςίωσ τοφσ κρόνουσ τουσ ἕνεκα τῆσ ἀπανκρϊπου
ςυμπεριφορᾶσ τῶν Λατίνων, οἱ ὁποῖοι ὡσ πρῶτον μζλθμα τουσ ἐκτόσ ἀπό τάσ δῃϊςεισ (λεθλαςίασ) εἶχον
καί τάσ ἁρπαγάσ τῶν ἐπιςκοπικῶν κρόνων! Χαρακτθριςτικι περίπτωςισ τοιαφτθσ ςυμπεριφορᾶσ εἶναι τά

40
«Οὗτοσ (ὁ Κφροσ) ἀνεβιβάςκθ εἰσ τόν Πατριαρχικόν κρόνον τῆσ Ἀλεξανδρείασ εἰσ ἀντικατάςταςιν τοῦ Γεωργίου
τοῦ Αϋ (621-230). Ἔλαβε ςυνάμα καί πολιτικά κακικοντα ὡσ διοικθτισ τῆσ Αἰγφπτου. Ἐλυπεῖτο ὅμωσ, διότι ἔβλεπε
τοφσ Ὀρκοδόξουσ ἐλαχίςτουσ ἀπζναντι τῶν μονοφυςιτῶν, οἱ ὁποῖοι εἰσ ςυνολικόν πλθκυςμόν ἕξι ἑκατομμυρίων
ἦςαν μόνον ἑξακόςιεσ χιλιάδεσ, ἐνῷ οἱ λοιποί ἦςαν μονοφυςῖται μζ ἴδιον πατριάρχθν Βενιαμίν τῷ ὀνόματι. Οἱ
προςπάκειζσ του διά τιν ἕνωςιν ὅλων τῶν χριςτιανῶν τῆσ Ἀλεξανδρείασ εἰσ ἕν φρόνθμα κατζλθξεν εἰσ τό νά
ὑπογράψουν μίαν ἑνωτικιν ὁμολογίαν πίςτεωσ, ἥτισ ὅμωσ ὡδιγει εἰσ τόν μονοκελθτιςμόν!» (ΘΗΕ, τόμ. 7οσ, ςελ.
1221).
41
Βλπ. καί Θεοφάνουσ Χρονογραφία, PG, 108, ςελ. 840.
42
ΘΗΕ, τόμ. 7οσ ςελ. 888.
 13

γεγονότα ὅπου ςυνζβθςαν εἰσ τιν πόλιν τῆσ Ἀντιοχείασ: «Κατά τά τζλθ τοῦ 1091 (ὁ ὀρκόδοξοσ
Πατριάρχθσ Ἰωάννθσ), μετζβθ εἰσ Ἀντιόχειαν, ἥτισ ἀπό ἑπταετίασ κατείχετο ὑπό τῶν ΢ελτηοφκων
Σοφρκων... Ἐπζπρωτο δζ νά ἴδθ καί τιν ἅλωςιν τῆσ Ἀντιοχείασ ὑπό τῶν ςταυροφόρων (3 Ἰουνίου 1098), οἱ
ὁποῖοι κυριεφςαντεσ τιν πόλιν ἵδρυςαν τιν φράγκικθν ἡγεμονίαν τῆσ Ἀντιοχείασ καί παραγκωνίςαντεσ τόν
ὀρκόδοξον πατριάρχθν ἐγκακίδρυςαν Λατῖνον μετά πολυαρίκμου Κλιρου. Μετά δφο ἔτθ ἠναγκάςκθ ὁ
Ἰωάννθσ νά ἀπομακρυνκῇ τῆσ Ἀντιοχείασ καί ἐπανακάμψασ εἰσ ΚΠολιν ὑπζβαλεν τῇ 19ῃ Ὀκτ. τοῦ 1100
τιν παραίτθςίν του ἐκ τοῦ πατριαρχικοῦ κρόνου, ἀποκαμϊν ἐκ τῶν ταλαιπωριῶν καί ἀςκενειῶν...».43
«Οἱ πατριαρχικοί κρόνοι Ἱεροςολφμων καί Ἀντιοχείασ (γράφει ἐπίςθσ καί ὁ Βλάςιοσ Φειδᾶσ)
ὑπζςτθςαν πρῶτοι τίσ ὀδυνθρζσ ςυνζπειεσ τῆσ ἱδρφςεωσ τῶν λατινικῶν κρατιδίων ςζ ἐδάφθ τῆσ
δικαιοδοςίασ τουσ μετά τιν πρϊτθ ςταυροφορία, ἀφοῦ οἱ ςταυροφόροι ἐπζβαλαν ςτοφσ κρόνουσ αὐτοφσ
λατίνουσ πατριάρχεσ καί ἀξίωναν τιν ὑποταγι τῆσ ὀρκοδόξου ἱεραρχίασ καί τοῦ κλιρου ςτιν παπικι
αὐκεντία μζ τιν ἀπειλι ἐκκρονίςεωσ ἤ καί διωγμῶν ἐναντίον τῶν ἀντιδρϊντων. Πράγματι, οἱ
πατριαρχικοί κρόνοι τῆσ Ἀνατολῆσ παρζμειναν κενοί γιά μεγάλεσ περιόδουσ, οἱ δζ πατριάρχεσ τῶν
κρόνων αὐτῶν ἐξελζγοντο καί διζμεναν ςτιν ΚΠὀλθ, ἐφ’ ὅςον δζν ἦταν δυνατι ἡ ἐγκακίδρυςι τουσ
ςτιν Ἀντιόχεια ἤ ςτά Ἱεροςόλυμα»44. Ἔςτω ὅμωσ καί μακράν τῶν κρόνων τουσ οἱ Ὀρκόδοξοι Ἱεράρχεσ
ἐςυνζχιηαν νά χειροτονοῦνται κανονικῶσ καί διαδοχικῶσ εἰσ αὐτοφσ, μι ἀναγνωρίηοντεσ παντελῶσ τιν
παρουςίαν Λατίνων ψευδοπατριαρχῶν.

Λατῖνοι Ψευδοπατριάρχαι καί Ὀρθόδοξοσ ἀμυντική τακτική

Ἄλλιν μίαν μαρτυρίαν διά τιν αὐκεντικιν ςτάςιν τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ (δθλ. τῆσ ἀδιακόπου
ςυνεχίςεωσ τῆσ διαδοχῆσ τῶν χειροτονιῶν) βλζπομε καί πάλιν ξεκάκαρα εἰσ τιν ἀφιγθςιν τοῦ
Πατριάρχου Ἱεροςολφμων Δοςικζου45 διά τά χρόνια τῆσ Λατινοκρατίασ εἰσ τιν κακ’ ἡμᾶσ Ἀνατολιν. Ἄσ
τόν ἀκοφςωμεν: «Ἐποίθςαν οἱ Λατῖνοι εἰσ τιν Κων/πολιν ψευδοπατριάρχθν Θωμᾶν βενζτικον,
ψαλιδωτά φοροῦντα (παντελόνια), καί τό γζνειον χεῖρον δρϊπακοσ ἐξυριςμζνον ἔχοντα, ἔςτειλεν καί ὁ
Πάπασ Λεγᾶτον τινά Πελάγιον ὀνόματι, ἐρυκροβαφῆ καί ἀλλόκοτα ἱμάτια ἐνδεδυμζνον, καί ἐβίαηε τοφσ
πολίτασ παπίςαι, ἐκρζμα τοφσ Μοναχοφσ, ἐδζςμευε τοφσ Ἱερεῖσ, καί τοφσ Ναοφσ τοφσ ἁγίουσ ἔκλειε, ἵνα
ὁμολογιςωςι τόν παπιςμόν, ὅκεν ἑτοιμαηομζνων φυγεῖν τῶν πολιτῶν, Ἐρρῆσ ὁ Βυηαντίου τότε Βαςιλεφσ τό

43
ΘΗΕ, τόμ. 7οσ, ςελ. 11.
44
Βλαςίου Φειδᾶ, Ἐκκλ. Ἱςτορία, τόμ. 2οσ, ςελ. 181.
45
΢θμαντικι εἶναι καί ἡ ἑπομζνθ ἀναφορά τοῦ ςοφωτάτου Δοςικζου περί τοῦ πραγματικοῦ ςκοποῦ τῶν
ςταυροφοριῶν, ὁ ὁποῖοσ ἦταν ἡ ὑποταγι τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ διά μζςου τῆσ ἐπιβολῆσ Λατίνων
ψευδοποιμζνων καί ὄχι τόςον ἡ ἀπελευκζρωςισ τῶν Ἁγίων Σόπων ἀπό τοφσ ἀπίςτουσ: «Εἰσ τιν Ἀνατολιν ἀφορμῇ
δῆκεν εὐςεβείασ προὐβάλλοντο οἱ Πάπαι Πατριάρχασ εἰσ τάσ Ἐκκλθςίασ, καί ἄλλα ἔπραττον ὅςα ἐνόμιηον
ςυμφζρειν εἰσ τό ὑπαχκῆναι τοφσ ὀρκοδόξουσ τῷ ἀνωμοτάτῳ ηυγῷ τοῦ Πάπα, ὅκεν Εὐγζνιοσ ὁ τρίτοσ ἔλεγεν, Οὗτοσ
ὁ πόλεμοσ εἰ καί μι δι’ ἀλλό τι, ἀλλ’ ὅμωσ διά τό ἐμβλθκῆναι Λατίνουσ Ποιμζνασ εἰσ τάσ Ἐκκλθςίασ τῆσ Ἀνατολῆσ
ὠφελεῖ, καί ἴδε τόν Ἐπίςκοπον Ὄκωνα βιβλίῳ πρϊτῳ περί τῶν ἔργων Φρειδερίκου τοῦ Βαςιλζωσ Ἀλαμανίασ,
κεφαλαίῳ τριακοςτῷ τετάρτῳ. καί μόνον τιν Ἐκκλθςίαν τῆσ Ἀνατολῆσ ἐλυμιναντο οἱ Πάπαι διά τοῦτο τοῦ ἀνόμου
πολζμου, ὡσ ῥθκιςεται, ἀλλά καί τιν βαςιλείαν, ὁρῶν γάρ Ἰννοκζντιοσ ὁ τρίτοσ τιν διχόνοιαν ἥν εἶχεν τότε τό
Βαςίλειον τῆσ Κων/λεωσ, τό ςτράτευμα ὅ ἦν ἕτοιμον διά τόν ςυριακόν πόλεμον παρεκίνθςεν κατά τῆσ Κων/λεωσ, ὡσ
περιγράφει τοῦτο ὁ Χωνιάτθσ» (Δωδεκάβιβλοσ, βιβλ. 8ον, ςελ. 348). Ὁ δζ Ἀνδρόνικοσ Δθμθτρακόπουλοσ εἰσ τιν
Ἱςτορίαν τοῦ ΢χίςματοσ (ςελ. 40) ἀναφζρει, ὅτι οἱ Παπικοί «ἐδίωκον τοφσ ὀρκοδόξουσ ἀρχιερεῖσ καί ἀντ’ ἐκείνων
ἐποίουν Καρδιναλίουσ ὁμόφρονασ αὐτῶν, ἤγουν εἰσ τιν ΚΠόλιν, εἰσ τιν Κφπρον, εἰσ τιν μεγάλθν Ἀντιόχειαν καί εἰσ
τάσ λοιπάσ χϊρασ ἅσ εἷλον. Οὐ μόνον τοῦτο, ἀλλά καί τόν λοιπόν λαόν τοφσ τε ἱερεῖσ καί μονάηοντασ τυραννικῶσ
ἐξεβίαηον εἰσ τό ὁμοφρονεῖν καί ςυγκοινωνεῖν αὐτοῖσ καί μνθμονεφειν».
 14

ἀπότομον τοῦ Λεγάτου ἐκϊλυςε, καί ἤνοιξε καί τάσ Ἐκκλθςίασ, πόλλοι ὅμωσ καί Μοναχοί καί Κλθρικοί καί
Ἄρχοντεσ πρόσ τόν Λάςκαριν ἀνεχϊρθςαν εἰσ τιν Νίκαιαν διά ταῦτα, ὥσ φθςιν, ὁ Ἀκροπολίτθσ, ἀλλά καί ἐν
ὅςῳ ὥριςαν τιν ΚΠολιν, Ἀντιόχειαν καί Ἱερουςαλιμ, ἐχειροτόνουν ἐκεῖ ψευδοπατριάρχασ αὐτῶν, εἴων
ὅμωσ καί ἐχειροτόνουν καί αἱ Ἐκκλθςίαι Πατριάρχασ τῆσ κακολικῆσ Ἐκκλθςίασ (ἡ Ὀρκόδοξοσ ἐννοεῖται),
καίπερ καί ἐπεβοφλευον αὐταῖσ, καί ὡσ ἐπί τό πλεῖςτον ἐκϊλυον, κακϊσ ἐςθμείωςε τοῦτο καί ὁ
Βαλςαμϊν Θεόδωροσ, ὅν οὐκ εἴων (δζν ἄφθναν) οἱ Λατῖνοι ἀπελκεῖν εἰσ τόν κρόνον αὐτοῦ τιν
Ἀντιόχειαν».46 Δζν χωρᾶ ἀμφιςβιτθςιν, ὅτι οἱ Ὀρκόδοξοι ἐν καιρῷ μάλιςτα διωγμῶν καί πιζςεων ἀπό
πλευρᾶσ τῶν Λατίνων ἐποίουν χειροτονίασ Πατριαρχῶν, (ἀλλά βεβαίωσ καί τῶν ἄλλων βακμῶν τοῦ
κλιρου), καταφρονοῦντεσ καί παραβλζποντεσ τάσ ἁρπαγάσ τῶν κρόνων τουσ ἀπό ψευδοπατριάρχασ καί
λοιποφσ ψευδεπιςκόπουσ∙ οὔτε ἐταράςςοντο ἀπό ἀνοιτουσ νομικιςμοφσ βλζποντεσ τοφσ κρόνουσ των
μετατικεμζνουσ εἰσ διαφορετικάσ πόλεισ καί χϊρασ. Σρανταχτόν παράδειγμα εἶναι, ὅτι μετά τιν
ἐνκρόνιςιν εἰσ ΚΠόλιν τοῦ λατίνου ψευδοπατριάρχου καί τιν φυγιν τοῦ Ὀρκοδόξου οἱ Ὀρκόδοξοι
ςυνζχιςαν τιν κανονικιν χειροτονίαν Πατριαρχῶν ΚΠόλεωσ εἰσ ἑτζραν ὅμωσ πόλιν τιν Νίκαιαν, ἔωσ καί
τιν ἀνακατάλθψιν τῆσ πόλεωσ ὑπό τοῦ Ἕλλθνοσ ςτρατθγοῦ ΢τρατθγοποφλου. Οἱ Λατῖνοι μάλιςτα
ἐκϊλυαν τοφσ Ὀρκοδόξουσ Ἐπιςκόπουσ νά πλθςιάςουν τοφσ κρόνουσ τουσ, ὥςτε νά φαίνονται μόνον
αὐτοί οἱ γνιςιοι διάδοχοι ἐκείνων, ὅπωσ βλζπωμεν καί ἀπό τιν ἀναφοράν τοῦ Θεοδϊρου Βαλςαμῶνοσ.
Ἀναρρωτϊμεκα λοιπόν, ἐάν οἱ τότε Ὀρκόδοξοι εἶχον τάσ κεωρίασ τοῦ π. Εὐκυμίου, ςυμφϊνωσ πρόσ τάσ
ὁποίασ ἔπρεπεν νά περιμζνουν τιν ἀνακατάλθψιν τῆσ ΚΠόλεωσ ὑπό τῶν Ἑλλινων διά νά προβοῦν εἰσ
ἀνάδειξιν ἰδικοῦ των Πατριάρχου, ἐκδιωχκζντοσ τοῦ Λατίνου διά τόν φόβον ὑπάρξεωσ διπλοῦ ἐπιςκόπου
εἰσ μίαν ἐπιςκοπιν, κά ὑπῆρχεν ἆρα ςιμερον ὀρκόδοξοσ διαδοχι εἰσ τιν ΚΠόλιν ἤ καί ὅπου διποτε
ἀλλοῦ; Σοῦτο ἀςφαλῶσ εἶναι κατά πολφ ἀμφίβολον! Σί κά ἔκαμε ὁ π. Εὐκφμιοσ εἰσ τιν κζςιν τῶν τότε
Ὀρκοδόξων, τῶν ὁποίων ὁ Πατριαρχικόσ κρόνοσ εἶχε καταλθφκῇ ὑπό τῶν αἱρετικῶν Λατίνων; Ἁπλῶσ κά
ἐπερίμενε ἀδρανισ; Δζν ἐννοεῖ, ὅτι μζ αὐτάσ τάσ ῥθξικελεφκουσ διδαςκαλίασ ὑπθρετεῖ ἀρίςτωσ τά ςχζδια
καί τοφσ ςκοποφσ τῶν ἀνά τῶν αἰϊνων ἐπιβοφλων τῆσ πίςτεωσ καί τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ; Σό ςυμπζραςμα
λοιπόν εἶναι, ὅτι βάςει τῆσ κεωρίασ του αὐτῆσ ςυνεπάγεται, ὅτι οἱ λεγόμενοι ψευδεπίςκοποι
ἐκλαμβάνονται ὡσ νόμιμοι διεκδικθτζσ τῶν ὀρκοδόξων ἐπιςκοπικῶν κρόνων, ἄρα ὡσ ἰςόνομοι καί
47
ἰςότιμοι τῶν Ὀρκοδόξων! (Ὅπερ ἀτοπϊτατον). Δθλαδι μόνον εἰσ τά λόγια τοφσ ὀνομάηουν
ψευδεπιςκόπουσ!

46
Δωδεκάβιβλοσ, βιβλ. 8ον, κεφ. ΙΔ’, παράγρ. ε’, ςελ. 421.
47
Θά πρζπῃ νά τονίςωμεν, ὅτι εἰσ τοφσ κφκλουσ τῶν Ἱςτορικῶν ἐπικρατεῖ ἡ ἄποψισ πϊσ οὐδεμία Ὀρκόδοξοσ
΢φνοδοσ κακῄρεςε ποτζ τόν Πάπαν ἤ τοφσ ἐπιςκόπουσ του μετά τό ςχίςμα τοῦ 1054, ἀλλά μόνον ἀνεκεμάτιςε τάσ
αἱρζςεισ τουσ (Μελετίου ΢ακελλαροποφλου, Ἐκκλθςιαςτικόν Δίκαιον, ςελ. 119. Ἐν Ἀκῆναισ 1898), πρᾶγμα ὅπου
δίδει ςιμερον τιν ἀφορμιν εἰσ τοφσ Οἰκουμενιςτάσ νά κεωροῦν ἀδιάςπαςτον τιν Ἀποςτολικιν Διαδοχιν τῶν
Παπικῶν καί νά ἀποδζχονται τό βάπτιςμα καί τιν ἱερωςφνθν τουσ. Οἱ γνιςιοι ὅμωσ Ὀρκόδοξοι Πατζρεσ τῆσ
Ἐκκλθςίασ μασ οὐδζποτε ἀνεγνϊριςαν αὐτοφσ ὡσ φορεῖσ τῆσ Ἀποςτολικῆσ Διαδοχῆσ (ἔςτω καί ἄν οὐδζποτε
κακῃρζκθςαν), δι’ αὐτό καί ὡσ ἀβαπτίςτουσ τοφσ ἐβάπτιηον καί ὡσ τοφσ ἀχειροτονιτουσ ἐχειροτόνουν, τά δζ ὑπ’
αὐτῶν τελοφμενα, ὡσ μιάςματα καί μεταδοτικά μολυςμοῦ ἐξελάμβανον. Ὅρα περί τοφτου εἰσ τό Ἱερόν Πθδάλιον,
(ςελ. 55), ὅπου ὁ ἅγιοσ Νικόδθμοσ ἀναφζρει, ὅτι: «οἱ Λατῖνοι εἶναι παμπάλαιοι αἱρετικοί, ἐν πρϊτοισ εὐκφσ ἀπό
τοῦτο εἶναι ἀβάπτιςτοι κατά τόν μζγαν Βαςίλειον... Διατί λαϊκοί γενόμενοι, μζ τό νά ἐξεκόπθςαν ἀπό τιν
ὀρκόδοξον ἐκκλθςίαν, δζν ἔχουςι πλζον μζ λόγου τουσ τιν χάριν τοῦ ἁγίου Πνεφματοσ, διά τῆσ ὁποίασ οἱ
ὀρκόδοξοι Ἱερεῖσ τελειϊνουςι τά μυςτιρια». Ἀλλά καί εἰσ τόν πρῶτον Ἱ. Κανόνα τοῦ Μ. Βαςιλείου (αὐτόκι, ςελ. 589)
ὁ ἴδιοσ κεῖοσ Πατιρ, δίχωσ νά ἀφιςῃ περικϊριον παρερμθνείασ, λζγει τά ἑξῆσ: «Διότι, ὅταν ἕν μζλοσ κοπῇ ἀπό τό
ςῶμα, νεκροῦται παρευκφσ, μζ τό νά μι μεταδίδεται πλζον εἰσ αὐτό ηωτικι δφναμισ∙ τοιουτοτρόπωσ καί αὐτοί ἀφ’
 15

Λατινοκρατουμένη Κύπροσ
Ἕνα ἀκόμθ παράδειγμα καταφρονιςεωσ τοῦ αἱρετικοῦ ἐπιςκόπου εἶναι αὐτό, τό ὁποῖον μᾶσ διθγεῖται
ὁ Ἀρχιεπίςκοποσ Ἀκθνῶν Χρυςόςτομοσ Παπαδόπουλοσ εἰσ τό βιβλίον του ‘’Ἐκκλθςία τῆσ Κφπρου’’48. Ἀπό
τόν καιρόν τῶν ΢ταυροφοριῶν ἡ Κφπροσ εἶχε κατακτθκῇ ὑπό τῶν Λατίνων, οἱ ὁποῖοι ἐκτόσ τῆσ πολιτικῆσ
ξενοκρατίασ ἐπζβαλον καί τιν ἐκκλθςιαςτικιν. Καταργιςαντεσ οὗτοι τελείωσ τιν ὀρκόδοξον Ἐκκλθςίαν
ἐςφςτθςαν τιν παπικιν Ἀρχιεπιςκοπιν, εἰσ τιν ὁποίαν ὑπιγαγον τόν ἐναπομείναντα ὀρκόδοξον κλῆρον, ὁ
ὁποῖοσ πλζον ἠναγκάηετο νά ἀναγνωρίηῃ ὡσ κεφαλιν του τόν Πάπαν. «Οὐδαμοῦ ὀρκόδοξοι ἐπίςκοποι»
γράφει ὁ Ἱςτορικόσ ςυγγραφεφσ, κακϊσ «ὑπό λατῖνον ὑπζκειντο Ἀρχιεπίςκοπον καί δι’ αὐτοῦ ὑπό τόν
Πάπαν Ῥϊμθσ». Διά τόν λόγον αὐτόν καί τό Πατριαρχεῖον ΚΠόλεωσ παρά τάσ παρακλιςεισ τῶν Κυπρίων
ὅπωσ ἑνωκοῦν μετ’ αὐτό, ἠρνεῖτο τοῦτο κακϊσ τοφσ ἐκεϊρει ςχιςματικοφσ!49 Κατά τό ἔτοσ λοιπόν 1570 οἱ
Σοφρκοι ἀπεβιβάςκθςαν εἰσ τιν κατεχομζνθν ὑπό τῶν Λατίνων Κφπρον, κατακυριεφςαντεσ αὐτιν ἄνευ
ςοβαράσ ἀντιςτάςεωσ. Ἐπθκολοφκθςεν δζ ἡ ὑπό τῶν Σοφρκων ἐκδίωξισ τῶν Λατίνων καί ἡ
ἀποκατάςταςισ τῆσ Ὀρκοδόξου Ἱεραρχίασ εἰσ τοφσ παλαιοφσ κρόνουσ των. Περιγράφων λοιπόν ὁ
Χρυςόςτομοσ Παπαδόπουλοσ τιν δεινιν αὐτιν κατάςταςιν εἰσ ἥν περιῆλκεν ἡ ἁγιοτόκοσ νῆςοσ,
ἀναφζρει ςφν τοῖσ ἄλλοισ καί περί ἑνόσ φανατικοῦ λατινόφρονοσ κυπρίου Δομινικανοῦ μοναχοῦ, Ἀγγζλου
Καλεπίου τῷ ὀνόματι, ταῦτα τά ςθμαντικά διά τό κζμα μασ: «Δομινικανόσ μοναχόσ Ἄγγελοσ Καλζπιοσ,
μετά χαιρεκακίασ εἶδε τιν ὑποδοφλωςιν τῶν Κυπρίων ὑπό τοφσ Ἀγαρθνοφσ, κεωριςασ αὐτιν ὡσ τιμωρίαν,
δῆκεν, παρά Θεοῦ διά τιν ἀπείκειαν αὐτῶν πρόσ τόν Πάπαν Ῥϊμθσ. Λθςμονιςασ δζ ὅτι ὅπου ἐπζδραμον
οἱ Λατῖνοι, εἶχον ἐκδιϊξει τοφσ κανονικοφσ ἱεράρχασ, ἐγκακιδρφςαντεσ ἰδίουσ ἐπειςάκτουσ Ἐπιςκόπουσ,
μετ’ ἀγανακτιςεωσ ἀνζγραψε γεγονόσ ὅτι μετά τιν τουρκικιν κατάκτθςιν ἐγκακιδρφκθ ἐν Κφπρῳ
Ἀρχιεπίςκοποσ (Ὀρκόδοξοσ ς.ς.), ἐνῷ ἔηθ ἔτει ὁ λατῖνοσ Ἄρχιεπίςκοποσ»! Ἐχολϊκθ λοιπόν ὁ Λατῖνοσ
μοναχόσ διά τιν ἐνκρόνθςιν Ὀρκοδόξου Ἀρχιεπιςκόπου, ηῶντοσ τοῦ λατίνου, τόν ὁποῖον κεωροῦςε ὡσ
τόν μόνον νόμιμον καί ἀναντικατάςτατον, πρᾶξιν τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ, ὅπου, δυςτυχῶσ ἀκόμθ καί
ςιμερον τινζσ δζν ἠμποροῦν νά ἐννοῆςουν! Ἴςωσ ἐάν ἔηων κατ’ ἐκείνθν τιν ἐποχιν καί εἶχον εἰσ τάσ
χείρασ των αὐτοί τά ἠνία τῆσ Ἐκκλθςίασ νά ἔπραττον ἄλλωσ, ἴςωσ δθλαδι, νά ἐπερίμεναν νά τοφσ
προςφερκῇ ἐκελουςίωσ ἡ Ἀρχιεπιςκοπι ἔδρα ὑπό τῶν Λατίνων, ἵνα μι κίξωςιν τιν ὁμαλιν διαδοχιν...
καί εὑρεκοῦν ἀντικανονικῶσ δφο ἐπίςκοποι εἰσ μίαν ἐπιςκοπιν!!! Ἐάν αὐτό δζν εἶναι ἀναγνϊριςισ
αὐκεντίασ καί κανονικότθτοσ τῆσ ἱερωςφνθσ τῶν αἱρετικῶν, τότε τί ἄλλο ἠμπορεῖ νά εἶναι;

Λατινοκρατούμεναι Ἀθῆναι
50
Εἰσ ἕτερον βιβλίον του, «Ἐκκλθςία τῶν Ἀκθνῶν», ὁ προαναφερόμενοσ ςυγγραφεφσ περιγράφει τιν
κατά τιν αὐτιν ἐποχιν χαλεπιν ἕνεκα τῆσ λατινοκρατίασ κατάςταςιν εἰσ τιν Μθτρόπολιν τῶν Ἀκθνῶν. Ἄν
καί οἱ Λατῖνοι ὅπου ἐκυρίευςαν τιν Ἀττικιν ἦταν ἠπιότεροι ἀπ’ ἐκείνων τῆσ Κφπρου, ἐν τοφτοισ καί αὐτοί
μζ δυναςτικόν τρόπον ἐξζβαλον τόν ὀρκόδοξον Μθτροπολίτθν Ἀκθνῶν, ἀφινοντεσ τόν κρόνον κενόν διά

οὗ μίαν φοράν ἐςχίςκθςαν ἀπό τό ςῶμα τῆσ Ἐκκλθςίασ, ἐνεκρϊκθςαν παρευκφσ, καί τιν πνευματικιν χάριν καί
ἐνζργειαν τοῦ Ἁγίου Πνεφματοσ ἔχαςαν, μι μεταδιδομζνθσ ταφτθσ εἰσ αὐτοφσ διά τῶν ἀφῶν καί ςυνδζςμων, ἤτοι
διά τῆσ κατά Πνεῦμα ἑνϊςεωσ». Ἡ κατεγνωςμζνθ δθλαδι αἵρεςισ ἐςτάκθ ἱκανι ἀπό μόνθ τθσ νά ἀποκόψῃ τοφσ
Λατίνουσ ἀπό τό ὑπόλοιπον ςῶμα τῆσ Ἐκκλθςίασ καί ὄχι ἡ οὐδζποτε γενομζνθ ἐπ’ αὐτοφσ κακαίρεςισ, ὡσ δυςτυχῶσ
νομίηουν ὁριςμζνοι ὑπό τῆσ Δυτικῆσ κεολογίασ ἐπθρεαηόμενοι!
48
Ἀρχιεπιςκόπου Χρυςοςτόμου Παπαδοποφλου, Ἡ Ἐκκλθςία Κφπρου, Ἀκῆναι, 1929, ςελ. 1-10.
49
Αὐτόκι, ςελ. 9.
50
Ἀρχιεπ. Χρυςοςτόμου Παπαδοποφλου, Ἡ Ἐκκλθςία Ἀκθνῶν, Ἀκῆναι 1928, ςελ. 40-47.
 16

190 ἔτθ, ἔωσ τῆσ ἐπαναφορᾶσ του, καί τοῦτο διά λόγουσ πολιτικῆσ ἀπό τόν ἐπιεικῆ Δοῦκα Νζριον
Ἀτηαϊϊλθ. Λόγῳ ὅμωσ τοῦ ἀντιλατινικοῦ ἀγῶνοσ τοῦ Ὀρκοδόξου Μθτροπολίτου καί τῶν διαδόχων του καί
τῆσ ςτθρίξεωσ τοῦ ποιμνίου των εἰσ τιν ὀρκοδοξίαν, οἱ Λατῖνοι ἀντικατζςτθςαν τό 1453 τόν τελευταῖον ἐκ
τῶν Ὀρκοδόξων (Μθτροπ. Γερβάςιον), ἀντικαταςτιςαντεσ αὐτόν μζ λατινόφρονα ἀποδεχόμενον τάσ
ἀποφάςεισ τῆσ ΢υνόδου τῆσ Φλωρεντίασ καί μνθμονεφοντα εἰσ τά Δίπτυχα τῆσ ἐκκλθςίασ τόν Πάπαν!
Ὁ Χρυςόςτομοσ Παπαδόπουλοσ κεωρεῖ τό ὀρκόδοξον ποίμνιον τῶν Ἀκθνῶν, κακ’ ὅλθν τιν διάρκειαν
τῆσ κατοχισ τοῦ κρόνου ὑπό λατινόφρονοσ ἐπιςκόπου, ‘’ἀποίμαντον’’. ΢θμειωτζον δζ, ὅτι οἱ Λατῖνοι ἅμα
τῇ καταλιψει τῆσ πόλεωσ τῶν Ἀκθνῶν ἐγκατζςτθςαν ἰδικόν τουσ Ἀρχιεπίςκοπον, ὁ ὁποῖοσ μετά τιν
ἐπαναφοράν τοῦ Ὀρκοδόξου ἀλλά καί ἀργότερα τοῦ ἀντικαταςτακζντοσ λατινόφρονοσ ἀςκοῦςε μετ’
αὐτῶν τά κακικοντά του παραλλιλωσ! Ὁ δζ λατινόφρων δροῦςε ὡσ Οὐνίτθσ. Ἡ λατινικι Ἀρχιεπιςκοπι
κατθργικθ ἅμα τῇ τουρκικῇ κατακτιςει (1456), ἡ ὁποία καί ἐπζφερεν τιν ἐπικράτθςιν τῆσ ὀρκοδόξου
ἱεραρχίασ. Οἱ Λατῖνοι λοιπόν, ὅπωσ βλζπομεν, οὐδζποτε ἐλάμβανον ὑπ’ ὄψιν τουσ, ἐάν εἰσ τάσ ἐπαρχίασ,
ὅπου κατακτοῦςαν ἤ προςθλφτιηον, ὑπῆρχεν ἐπίςκοποσ ἑτζρασ πίςτεωσ, ἀλλά τελείωσ ςυνεπεῖσ εἰσ τιν
ἐκκλθςιολογίαν τουσ (εἰσ ἀντίκεςιν πρόσ τοφσ ςθμερινοφσ ἡμετζρουσ), ἐγκακιςτοῦςαν ἰδικοφσ των
ἐπιςκόπουσ, ὡςάν νά ἐποίμανον εἰσ παρκζνα ἱεραποςτολικῶσ ἐδάφθ...!

Ἡ κατάςταςισ ςιμερον
Σό περίεργον εἶναι, ὅτι ςυναντῶμεν τιν ἀταξίαν αὐτιν ὄχι μόνον εἰσ χρονικάσ περιόδουσ ὅπου ἡ
Ἐκκλθςία ἐβάλετο ἀπό αἱρζςεισ, ἀλλά καί εἰσ καιροφσ ςχετικῆσ εἰρινθσ, ὅπου οἱ μζν ἐξωτερικοί ἐχκροί
κατεςίγαηον, οἱ δζ ἐςωτερικζσ διαμάχεσ καλά κρατοῦςαν. Δζν εἶναι ὀλίγεσ μάλιςτα οἱ περιπτϊςεισ
ἐκεῖνεσ, ὅπου ἡ Ἐκκλθςία ἐμακροκφμθςεν καί ἠνζχκθ καταςτάςεισ λίαν ἀντικανονικζσ, ἀποβλζπουςα εἰσ
τό γενικότερον ςυμφζρον καί καλόν. Σί νά εἰπῇ κανείσ διά τιν ςθμερινιν κατάςταςιν ὅπου ἐπικρατεῖ εἰσ
τιν μακρινιν ἥπειρον τῆσ Ἀμερικῆσ, εἰσ τιν ὁποίαν ςυναντῶμεν ἕνα τραγικόν φαινόμενον, ἐγεῖρον
πολλάκισ τόν γζλωτα καί τιν εἰρωνείαν τῶν χαιρεκακοφντων αἱρετικῶν, νά βλζπωμεν δθλαδι εἰσ μίαν καί
τιν αὐτιν ἐπιςκοπιν πλείςτουσ ἐπιςκόπουσ, ἀνικοντασ εἰσ διαφορετικιν ἐκκλθςιαςτικιν δικαιοδοςίαν,
κοινωνικοφσ ὅμωσ πρόσ ἀλλιλουσ!!! Ὁ μζν ἀνικει εἰσ τιν Ἐλλθνικιν Ἀρχιεπιςκοπιν Ἀμερικῆσ, ὁ δζ εἰσ τό
Πατριαρχεῖον Μόςχασ, ὁ ἄλλοσ εἰσ τοφσ Οἰκουμενιςτάσ Ῥϊςουσ τῆσ Διαςπορᾶσ, ἕτεροσ εἰσ τό
Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείασ... καί πάει λζγοντασ!
Ἐάν δικαιολογεῖται ὅμωσ, ὡσ λζγουν, αὐτι ἡ κατάςταςισ διά τιν Ἀμερικιν λόγῳ τῆσ νεωςτί
ἀνακαλφψεϊσ τθσ, ποίαν δικαιολογίαν βρίςκουν διά τιν ἡμετζραν ἥπειρον τῆσ Εὐρϊπθσ, ὅπου ἔχει
εὐαγγελιςκῇ κατά τό πλεῖςτον αὐτῆσ ἤδθ ἀπό τοφσ χρόνουσ τῶν ἁγίων Ἀποςτόλων, οἱ ὁποῖοι καί
ἐγκατζςτθςαν εἰσ ἑκάςτθν πόλιν ἴδιον ἐπίςκοπον; Οὐδεμίαν! Μιπωσ ἀγνοοῦν ὅλοι αὐτοί τόν 8ον ἱερόν
Κανόνα τῆσ Αϋ Οἰκουμενικῆσ ΢υνόδου, ὅπου λζγει: «...μι ἐν τῇ πόλει δφω ἐπιςκοποι ὦςιν»; Ἤ διζφυγε τῆσ
προςοχῆσ των ὁ 16οσ τῆσ Πρωτοδευτζρασ, ὅπου ἐντζλλεται: «...μθδενί τρόπῳ Ἐπίςκοπον καταςτῆναι ἐν
τῇ Ἐκκλθςίᾳ, ἧσ ἔτι ὁ προεςτϊσ ηεῖ, καί ἐν τῇ ἰδίᾳ ςυνίςταται τιμῇ, εἰμι αὐτόσ ἑκϊν τιν Ἐπιςκοπιν
παραιτιςεται»; Πῶσ πάλιν ἐλθςμονικθ ὁ 12οσ τῆσ Δϋ, ὁ ὁποῖοσ προειδοποιεῖ, ὅτι «ἐκπίπτει τοῦ ἰδίου
βακμοῦ» ὁ Ἐπίςκοποσ ὁ ὁποῖοσ κά τολμιςῃ νά μοιράςῃ διά τόν ἑαυτόν του ξζνθν ἐπιςκοπιν, μζ
ἀποτζλεςμα «δφω Μθτροπολίτασ εἶναι ἐν τῇ αὐτῇ ἐπαρχίᾳ»; Δζν καταπατοῦνται βαναφςωσ οἱ
προειρθμζνοι ἱεροί Κανόνεσ ἀπό ὅλουσ ἐκείνουσ τοφσ Ἐπιςκόπουσ, ὅπου ςυνεδρεφουν ἐν τῇ αὐτῇ
ἐπαρχίᾳ, ποιμζνοντεσ ἕκαςτοσ τό ἑαυτοῦ ποίμνιον, ὡςάν νά ἀνῆκαν εἰσ διαφορετικάσ Ἐκκλθςίασ; Καί
ὅμωσ τῆσ ἰδίασ Ἐκκλθςίασ μζλθ τυγχάνουν καί κοινωνίαν μυςτθριακιν ἔχουν!!! Ἡ μόνθ διαφορά τουσ
 17

εἶναι ἡ ἐκνικότθσ εἰσ τιν ὁποίαν ἕκαςτοσ ἀνικει καί ἡ ὁποία κατά τρόπον παράδοξον γίνεται αἰτία ὅλθσ
αὐτῆσ τῆσ ἐξωτερικῆσ διαςπάςεωσ, ὡςάν νά ἦτο ἀνωτζρα τῆσ ἑνότθτοσ τῆσ πίςτεωσ. Ὁ ἐκνικιςμόσ λοιπόν
λειτουργεῖ καταλυτικά εἰσ τιν Ἐκκλθςίαν τῆσ Διαςπορᾶσ καί καταπατᾷ κάκε ἔννοιαν κανονικότθτοσ.51
Δζν ἐμπίπτει ἆρά γε εἰσ κάποιαν μορφιν ςχίςματοσ καί πιξεωσ ἰδίου κυςιαςτθρίου ἡ ἐκκλθςιολογικῶσ
ἀπαράδεκτοσ αὐτι κατάςταςισ τῆσ διαςπάςεωσ διά τοφσ ἀνωτζρω λόγουσ; Ἀποροῦμε λοιπόν, πῶσ ὁ π.
Εὐκφμιοσ ἐνοχλεῖται, διότι οἱ Γ.Ο.Χ. χειροτονοῦν Ἐπιςκόπουσ (διά λόγουσ πίςτεωσ καί μόνον) εἰσ
ἐπαρχίασ, ὅπου εἶναι ἤδθ τοποκετθμζνοι Οἰκουμενιςτζσ Νεοθμερολογῖτεσ ἐπίςκοποι, κεωρῶν τιν πρᾶξιν
αὐτιν ἀντικανονικιν, ἐνῷ δζν ἐνοχλεῖται ἀπό τό χάοσ, ὅπου προαναφζραμεν, τῆσ ἐκκλθςίασ ὅπου μζχρι
καί πρίν ὀλίγα χρόνια ἀνῆκε! Μιπωσ οἱ Νεοθμερολογῖτεσ ἔχουν τό ἀκαταλόγιςτον τῶν πράξεϊν τουσ;
Δζν νομίηω!
Ὅτι δζ ἡ κανονικι ἀπαγόρευςισ ὑπάρξεωσ περιςςοτζρων τοῦ ἑνόσ ὀρκοδόξων Ἐπιςκόπων εἰσ μίαν
Ἐπιςκοπιν οὐδόλωσ ἐνδιαφζρει τιν Οἰκουμενιςτικιν παγκόςμιον ἐκκλθςίαν, ἀποδεικνφει ἔτι μᾶλλον τό
γεγονόσ, ὅτι ὄχι μόνον ἀνζχονται τιν ὕπαρξιν περιςςοτζρων τῆσ μιᾶσ ἐκκλθςιαςτικῶν δικαιοδοςιῶν εἰσ
τόν αὐτόν γεωγραφικόν χῶρον, ἀλλά καί ὀργανϊνουν κοινοφσ φορεῖσ, καινοφανεῖσ καί πρωτακοφςτουσ
εἰσ τιν ἐκκλθςιαςτικιν ἱςτορίαν. Οὕτω λόγου χάριν ἐπίςκοποι τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῶν
Πατριαρχείων Ἀντιοχείασ, Μόςχασ, ΢ερβίασ καί Ῥουμανίασ, ὅπου ὅλοι τουσ νζμονται τιν ἐκκλθςιαςτικιν
διοίκθςιν τῆσ Γαλλίασ, ςυναποτελοῦν τιν ‘’΢υνζλευςιν τῶν Ὀρκοδόξων Ἐπιςκόπων τῆσ Γαλλίασ’’
(“Assemblèe des Evệques Orthodoxes de France”) (βλπ. Δίπτυχα τῆσ Ἐκκλθςίασ τῆσ Ἑλλάδοσ, ἔτουσ 2012,
ἔκδ. Ἀποςτολικῆσ Διακονίασ, ςελ. 1031). Ὁμοίωσ καί εἰσ τιν Γερμανίαν, οἱ ἐκεῖ ἐπίςκοποι τοῦ
Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τῆσ Οὐκρανικῆσ Ἐκκλθςίασ, τῶν Πατριαρχείων Ἀντιοχείασ, Μόςχασ, ΢ερβίασ,
Ῥουμανίασ καί Βουλγαρίασ ἀποτελοῦν τιν ‘’Ἐπιτροπιν τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ ἐν Γερμανίᾳ’’
(“Kommision der Orthodoxen Kirch in Deuthschland” - KOKiD) (βλπ. αὐτόκι, ςελ. 1040). Οἱ καινοφανεῖσ
αὐτοί κεςμοί, ςαφῶσ λίαν ἀντικανονικοί, δείχνουν εἰσ ποῖον βακμόν καταφρονιςεωσ τῆσ ἐκκλθςιαςτικῆσ
κανονικῆσ τάξεωσ ἔχουν φκάςει οἱ Οἰκουμενιςτζσ. Σά φαινόμενα αὐτά ἀποτελοῦν οὐχί ἁπλῶσ παράβαςιν,
ἀλλά παντελῆ ἀκζτθςιν τῶν Ἱερῶν Κανόνων, ὅπου ἀπαγορεφουν τιν ὕπαρξιν δφο ἤ περιςςοτζρων
Ἐπιςκόπων εἰσ τιν αὐτιν Ἐκκλθςιαςτικιν περιφζρειαν. Πλιν ὅμωσ τοῦτο φαίνεται, ὅτι δζν ἐνδιαφζρει τόν
π. Εὐκφμιον, ὁ ὁποῖοσ ἐνοχλεῖται ἀπό τιν ὕπαρξιν Ὀρκοδόξου ‘’παλαιοεορτολογίτου’’ Ἐπιςκόπου εἰσ
πόλιν, τιν ὁποίαν ‘’ποιμαίνει’’ λυκοποιμζνασ Οἰκουμενιςτισ ψευδεπίςκοποσ, ὅπωσ ὁ ἴδιοσ τοφσ κεωρεῖ.
Ὦ καιροί, ὦ ἤκθ!
Δυςτυχῶσ ὅμωσ ὁ π. Εὐκφμιοσ καί εἰσ ἄλλον ςθμεῖον τοῦ βιβλίου του ἀντιφάςκει τελείωσ πρόσ τόν
ἴδιον τόν ἑαυτόν του, αὐτοςχεδιάηων καί δθμοςιεφων καινοφανεῖσ ἐκκλθςιολογίασ! Οὕτωσ εἰσ τάσ ςελ.
177-180 τοῦ βιβλίου του γράφει πολφ ὁρκῶσ: «...’’Ἡ Ἐκκλθςία τοῦ Χριςτοῦ καί ἡ ‘’Ἐκκλθςία’’ ποφ
προΐςταται ὁ Πατριάρχθσ Ἰωάννθσ Καλζκασ εἶναι διαφορετικζσ...», καί «νεοΐδρυτοσ...», καί ςυνεχίηει:
«Ὅλα αὐτά ποφ ἀναφζρει ὁ Ἰωςιφ (Καλόκετοσ) διά τόν Καλζκα εἶναι ςά νά τά λζγθ διά τοφσ ςθμερινοφσ
οἰκουμενιςτάσ». Ἐν τοφτοισ, εἰσ ςυνδυαςμόν τῶν ἀνωτζρω μζ τιν βαςικιν νεόκοπον κεωρίαν τοῦ π.
Εὐκυμίου περί δφο ἐπιςκόπων εἰσ μίαν ἐπιςκοπιν, γεννᾶται τό παράδοξον ςυμπζραςμα, ὅτι, ἐνῷ εἶναι
δφο διαφορετικζσ Ἐκκλθςίεσ, ταὐτοχρόνωσ ἔχουν κοινάσ ἐπιςκοπάσ μζ ξεχωριςτοφσ καί ἀκοινωνιτουσ
μεταξφ των ἐπιςκόπουσ, ὥςτε ἡ τοποκζτθςισ δευτζρου νά κεωρῆται ὡσ μοιχεπιβαςία, ὅπωσ δθλαδι δφο

51
Θά πρζπῃ νά τονίςωμεν, ὅτι, ὅλοι ἐκεῖνοι, ὅπου διά λόγουσ ἐκνικιςτικοφσ αὐτονομοῦνται καί δθμιουργοῦν
διαςπάςεισ εἰσ τό ςῶμα τῆσ Ἐκκλθςίασ, ἀνακεματίςτθκαν ἀπό τιν ΢φνοδον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου κατά τό
ἔτοσ 1872.
 18

ἄνδρεσ ἔχουν τιν ἰδίαν γυναῖκα! Αὐτό ἀναγκαςτικῶσ ἀπορρζει ὡσ ςυμπζραςμα ἀπό τά γραφόμενά του.
Θά πρζπῃ ἐπίςθσ νά γνωρίηωμεν, ὅτι ὁ πατριάρχθσ Ἰωάννθσ Καλζκασ ἦταν ἄκριτοσ κατά τόν καιρόν, ὅπου
ὁ Ἰωςιφ Καλόκετοσ ἀναφερόμενοσ περί αὐτόν ἔγραφεν, ὅτι «ὑπεςτιςατο νεοφανῆ ἐκκλθςίαν» καί
«νεοφανῆ δόγματα» (ςελ. 176), δθλαδι ἵδρυςε καινοφργια ἐκκλθςίαν ἀπό τό τίποτε. Νζαν ἐκκλθςίαν
δθλαδι ςτινει (αὐτομάτωσ) αὐτόσ, ὅπου καινοτομεῖ εἰσ τιν πίςτιν καί ὄχι αὐτόσ ὅπου εἰσ τιν
προςπάκειάν του νά τιν ὑπεραςπίςῃ καταφρονεῖ καί ἀγνοεῖ τιν ὕπαρξιν ψευδεπιςκόπων, ὅπωσ τοφσ
ὀνομάηει ὁ ΙΕϋ Κανόνασ τῆσ Πρωτοδευτζρασ ΢υνόδου (καί πρό ΢υνοδικῆσ ἀκόμθ κρίςεωσ), τοποκετϊντασ
ὀρκοδόξουσ εἰσ κενάσ εἰσ τιν κυριολεξίαν ἐπιςκοπικάσ ἔδρασ. Δζν διςτάηει δζ (ὁ Ἰωςιφ), νά χαρακτθρίςῃ
«νεοφανῆ» τιν ἐπίςθμον ἐκκλθςία τῆσ Αὐτοκρατορίασ (πρό ΢υνοδικῆσ καταδίκθσ), πράγμα ὅπου
ςθμαίνει, ὅτι ἔχει χάςει τόν ςφνδεςμόν τθσ μζ τό ὑπόλοιπον ςῶμα τῆσ ὀρκοτομοφςθσ Ἐκκλθςίασ καί
εὑρίςκεται μετζωροσ ἡ Ἀποςτολικι διαδοχιν τθσ! Κάκε μζλοσ ἑνόσ ςϊματοσ κεωρεῖται ἀνενεργόν καί
νεκρόν ἀπό τιν ςτιγμιν ἐκείνθν ὅπου ἀποκόπτεται ἀπϋ αὐτό. Ἄσ προςζχῃ λοιπόν εἰσ τό ἑξῆσ τά
παραδείγματα, ὅπου ἐπικαλεῖται!
Ἐκ τοφτου ςυνάγεται ἐπίςθσ τό ςυμπζραςμα, ὅτι δζν ἠμπορεῖ νά γίνῃ διαχωριςμόσ τῶν αἱρετικῶν εἰσ
ἀποκεκομμζνουσ ἀπό τό ςῶμα τῆσ Ἐκκλθςίασ καί μι, κακϊσ ἀποκεκομμζνοσ κεωρεῖται ἀμζςωσ πᾶσ
αἱρετικόσ, ὁ ὁποῖοσ ἐκφράηει «γυμνῇ τῇ κεφαλῇ» τά κακόδοξα φρονιματά του καί δζν μετανοεῖ
ἐλεγχκείσ. Παράδειγμα ὁ πατριάρχθσ Ἰωάννθσ Καλζκασ, ὁ ὁποῖοσ ἀπετζλεςεν αὐτομάτωσ καινοφργιαν
ἐκκλθςίαν, ἀμζςωσ μετά τιν φανζρωςιν τῶν αἱρετικῶν φρονθμάτων του, ςυνοδικῶσ ἀκατάκριτοσ ὤν! Ἡ
ἀναφορά δθλαδι τοῦ πατρόσ Εὐκυμίου περί «τῆσ τελείασ ἀποκοπῆσ κάποιων ἀπό τό ςῶμα τῆσ Ἐκκλθςίασ
λόγῳ αἱρζςεωσ, ὅπωσ τῶν Παπικῶν καί Μονοφυςιτῶν καί τῆσ μι ἀποκαταςτάςεωσ εἰσ τοφσ τόπουσ των
τῆσ Ὀρκοδοξίασ...» (ςελ. 313) εἰσ ἀντιδιαςτολιν πρόσ αὐτοφσ, ὅπου φαινομενικῶσ καί μόνον κινοῦνται
εἰσ τόν χῶρον τῆσ Ἐκκλθςίασ, ἀποτελεῖ μίαν ἀκόμθ παρζκκλιςιν αὐτοῦ ἐκ τῆσ Ὀρκοδόξου ἐκκλθςιολογίασ.
Ὁ π. Εὐκφμιοσ κατθγορεῖ ἐπίςθσ τοφσ Γ.Ο.Χ. διά τάσ χειροτονίασ, ὅπου ἔλαβαν ἀπό τοφσ Ῥϊςουσ τῆσ
Διαςπορᾶσ καί κυρίωσ διά τιν μετζπειτα ςφςταςιν ΢υνόδου εἰσ τόν ἑλλαδικόν χῶρον. Σιν πρᾶξιν αὐτιν
κεωρεῖ ἀντικανονικιν, διότι λζγει, ὅτι ὄχι μόνον ἡ χειροτονία ἦταν ὑπερόριοσ, κακϊσ οἱ Ῥϊςοι δζν εἶχον
τιν ἀνάλογον ἁρμοδιότθτα, ἀλλά καί ὅτι ἡ ἐγκατάςταςισ τῶν ἐπιςκόπων ἔγινεν εἰσ ἐπιςκοπάσ, ὅπου ἤδθ
ὑπῆρχον τοποκετθμζνοι ἐπίςκοποι, καί οὕτωσ δθμιουργεῖται τό φαινόμενον νά ὑπάρχουν δφο ἐπίςκοποι
εἰσ μίαν ἐπιςκοπιν! Ὡσ προκατόχουσ δζ τῶν ἐπιςκοπικῶν ἐδρῶν ἐννοεῖ βεβαίωσ τοφσ Οἰκουμενιςτάσ
ἐπιςκόπουσ τοῦ Νζου Ἡμερολογίου, ἐνῷ ὡσ ἐπειςάκτουσ τοφσ ‘’Παλαιοθμερολογῖτασ’’, οἱ ὁποῖοι κατϋ
αὐτόν ἔπρεπε νά ἀναμζνουν ἄχρι καιροῦ, ἕωσ τῆσ κενϊςεωσ τῆσ ἐπιςκοπικῆσ ἔδρασ, ἵςωσ λόγῳ...
βιολογικοῦ κανάτου. Ἀδιάφορον ὅμωσ εἶναι δι’ αὐτόν, τό πϊσ κά ἐκαλφπτοντο οἱ λατρευτικζσ ἀνάγκεσ
τῶν γνθςίων ὀρκοδόξων πιςτῶν, ἀφοῦ οὕτω κά ἦταν ἀδφνατοσ ἡ ἀναπλιρωςισ τῶν κενῶν κζςεων τῶν
ὀρκοδόξων κρθςκευτικῶν λειτουργῶν καί ὁ λαόσ κά ἔμενε μετζωροσ καί εὔκολοσ λεία τῶν
Οἰκουμενιςτῶν. Ἑάν ὁ κατά τ’ ἄλλα ςυμπακισ π. Εὐκφμιοσ ἐφαρμόςῃ τά λεγόμενά του εἰσ ἑαυτόν καί τοφσ
ἀκολουκοῦντασ αὐτόν, πολφ φοβοφμεκα, ὅτι λίαν ςυντόμωσ κά ἐξαλειφκῇ τό μνθμόςυνον αὐτῶν... ἄνευ
ἤχου! Εἶναι ἀνόθτον νά πιςτεφουν, ὅτι εἰσ τιν ςθμερινιν ἐποχιν, ὅπου ἡ ἐπίςθμοσ ἐκκλθςία δζν εἶναι
παρά μία κρατικι ὑπθρεςία, κά ὑπάρξῃ περίπτωςισ νά ἀναλάβῃ ὀρκόδοξοσ ἐπίςκοποσ μίαν ἐκ τῶν
κενωκειςῶν ἐπιςκοπῶν. Καί αὐτό διότι οἱ Νεοθμερολογῖτεσ κλθρικοί (ἀνϊτεροι καί κατϊτεροι) δζν εἶναι
τίποτε ἄλλο παρά δθμοςίοι ὑπάλλθλοι, ἐνῷ ἡ ἐκκλθςιαςτικι περιουςία εἶναι ἐμμζςωσ κτῆμα τοῦ κράτουσ
καί δι τῆσ Ἀρχαιολογικῆσ ὑπθρεςίασ!!! Ἆρά γε κά διεκδικοῦςε ποτζ ὁ Μζγασ Βαςίλειοσ μίαν ἐπιςκοπιν
τοιαφτθσ ἐκκλθςίασ; Δζν τό νομίηω... Ἀντικζτωσ μάλιςτα κά ἀγωνιηόταν, ὅπωσ καί ἐκ τοῦ βίου του
γνωρίηομεν, μζ ὅλθν του τιν δφναμιν, ὄχι ἁπλῶσ διά νά προλάβῃ τιν πλιρωςιν μιᾶσ κενωκείςθσ
ἐπιςκοπῆσ δι’ ὀρκοδόξου ἐπιςκόπου, ἀλλά καί διά τιν ςυγκρότθςιν ΢υνόδων, ὅπου ἡ ἐξουςία τό
ἀνεχόταν. Γράφουν ἀναφερόμενοι εἰσ τιν 207θν ἐπιςτολιν τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἁγίου μασ οἱ ἐπιμελθτζσ
τῶν ἐκδόςεων τῆσ ΕΠΕ (Β. Ψευτογκᾶσ καί Θ. Ζιςθσ) τά ἑξῆσ: «Ὁ Βαςίλειοσ εἶχεν ὀργανϊςει ἐπιτυχῶσ τό
 19

μζτωπον τῶν Ὀρκοδόξων εἰσ τιν Καππαδοκίαν καί εἰσ πολλάσ ἄλλασ ἐπαρχίασ τῆσ Ἀςίασ. Δζν φαίνεται
ὅμωσ νά εἶχε πολλιν ἐπιτυχίαν εἰσ τόν Πόντον. Διά τοῦτο τό 375 ἀνζλαβε μίαν προςπάκειαν
ςυγκροτιςεωσ μικρῶν ςυνόδων εἰσ διάφορα ςθμεῖα τοῦ Πόντου».52
Οἱ ςφνοδοι ἀποβλζπουν κακαρῶσ εἰσ τιν εὐταξίαν καί τιν εὔρυκμον λειτουργίαν τῆσ Ἐκκλθςίασ, ἡ
ὑπόςταςισ τῆσ ὁποίασ πθγάηει μόνον ἀπό τόν ἴδιον τόν Χριςτόν, καί ὄχι ἐκ τῆσ ςυγκροτιςεωσ ἤ μι
ςυνόδων. Ἡ ςφςταςισ ςυνόδου εἶναι ἁπλῶσ ἕνα ἀπαραίτθτον ἐργαλεῖον εἰσ τάσ χεῖρασ τῆσ Ἐκκλθςίασ.
Σοιαφτθν ςφνοδον ςυγκρότθςαν τό 1935 οἱ πρῶτοι ‘’Παλαιοθμερολογῖτεσ’’ ἀρχιερεῖσ, προβαίνοντεσ
ςυνάμα καί εἰσ τιν διενζργειαν χειροτονιῶν ἐν μζςῳ μάλιςτα τῶν γνωςτῶν εἰσ ὅλουσ μασ διωγμῶν ἐκ
μζρουσ τῆσ κρατικῆσ ἐκκλθςίασ. Ὥσ ἐκ τοφτου ἡ γνϊμθ τοῦ π. Εὐκυμίου, ὅτι: «...ἡ ἔννοια τῆσ
ἀποτειχίςεωσ δζν ςθμαίνει ὅτι φεφγω ἀπό ἐκεῖ ποφ ὑπάρχει αἵρεςισ καί δθμιουργῶ ἕνα ἄλλο
ἐκκλθςιαςτικό ςφςτθμα, ἀνεξάρτθτο καί αὐτόνομο ἤ, ἄν αὐτό ἔχει δθμιουργθκῆ, ἐντειχίηομαι εἰσ αὐτό,
ἀλλά ὅτι ἀποκόπτομαι ἀπό τιν αἵρεςι διά τῆσ διακοπῆσ τῆσ μνθμονεφςεωσ καί τῆσ ἐκκλθςιαςτικῆσ
ἐπικοινωνίασ καί ἀγωνίηομαι διά τιν ἀποκατάςταςι τῆσ Ὀρκοδοξίασ καί τῆσ ςυνοδικῆσ καταδίκθσ τῆσ
αἱρζςεωσ» εἶναι τελείωσ λανκαςμζνθ, ἄςτοχοσ, καί ἀντιφατικι! Κακϊσ δζν εἶναι οἱ Ὀρκόδοξοι ἐκεῖνοι
ὅπου ἀποκόπτονται ἀπό τιν αἵρεςιν, ὥςτε νά ἱδρφςουν καινοῦργιεσ ΢υνόδουσ, ἀλλά οἱ αἱρετικοί ἐκεῖνοι,
ὅπου διά τῆσ ἀπομακρφνςεϊσ τουσ ἀπό τιν ἀλικειαν εὐρίςκονται παρευκφσ ἐκτόσ Ἐκκλθςίασ καί ἐν
γζνει ἐκτόσ ΢υνόδου καί πρό ΢υνοδικῆσ ἀκόμθ καταδίκθσ, διό καί ὁ ΙΕϋΚανϊν τῆσ ΑΒϋ ΢υνόδου ὀνομάηει
τοφσ ἀκατακρίτουσ ἐπιςκόπουσ ὡσ ΨΕΤΔΕΠΙ΢ΚΟΠΟΤ΢!, ὀπότε καί τό ςυνοδικόν τουσ ςχῆμα
χαρακτθρίηεται κατά ςυνζπειαν ὡσ ΨΕΤΔΟ΢ΤΝΟΔΟ΢!
Οὕτωσ ὁ ἀγϊν πλζον δζν γίνεται ἁπλῶσ καί ἀορίςτωσ, ὡσ λζγει, διά τιν ἀποκατάςταςιν τῆσ Ὀρκοδοξίασ
καί τιν καταδίκθν τῶν αἱρετικῶν, ἀλλά κυρίωσ καί διά τιν ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΝ αὐτῶν, ἤ ἔςτω τοῦ
ἀπεπλανθμζνου ποιμνίου των, εἰσ τιν Ὀρκοδοξίαν καί εἰσ τοφσ κόλπουσ τῆσ πραγματικῆσ Ἐκκλθςίασ. Ὡσ
‘’ἀποκατάςταςιν’’ λοιπόν πρζπει πάντοτε νά ἐννοῶμεν τιν ἐπαναφοράν τῶν αἱρετικῶν, κακϊσ ἡ Ἐκκλθςία
οὐδζποτε ἐκπίπτει τῆσ ἀλθκινῆσ Πίςτεωσ οὔτε ἔχει ποτζ ἀνάγκθν ἀποκαταςτάςεωσ! Μζ αὐτό τό
ςκεπτικόν οἱ Παλαιοθμερολογῖτεσ τό 1924 δζν ἵδρυςαν νζαν ἰδικιν τουσ Ἐκκλθςίαν, ἀλλ’ ἁπλῶσ
ἐκάλυψαν τό κενόν ὅπου ἄφθςε ἡ ἐκπεςοῦςα Ἱεραρχία μζ τιν αὐκαίρετον καί ἀντικανονικιν εἰςαγωγιν
τοῦ κατεδικαςμζνου ὑπό τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ (1583, 1587, 1593) Γρθγοριανοῦ (παπικοῦ)
Ἡμερολογίου. Μετά τιν παρζλευςιν 13 ἐτῶν ἀπό τιν ἐπάρατον ἀλλαγιν κατάφεραν νά προςελκφςουν
τοφσ τρεῖσ ἐκείνουσ Ἱεράρχασ, οἱ ὁποῖοι ἀπετειχίςκθςαν τῆσ κρατικῆσ ἐκκλθςίασ μζ ςκοπόν τιν ἀνάλθψιν
τῆσ διαποιμάνςεωσ τῶν Παλαιοθμερολογιτῶν καί τιν διοργάνωςιν ἀγῶνοσ διά τιν ἐπαναφοράν τοῦ
Παλαιοῦ Ἑορτολογίου ἐκ μζρουσ τῆσ ‘’ἐπιςιμου’’ κρατικῆσ ἐκκλθςίασ, ὥςτε νά ἐπανζλκῃ τό παλαιόν
ἑορτολογικόν κακεςτϊσ καί νά ἐπιτευχκῇ ἡ πολυπόκθτοσ ἕνωςισ.
Σό ἐάν ὁ π. Εὐκφμιοσ δζν κεωρεῖ ςοβαρόν λόγον ἀποτειχίςεωσ τιν ἀλλαγιν τοῦ Ἑορτολογίου, αὐτό
οὐδόλωσ παραβλάπτει τιν ἀλικειαν, κακϊσ τοῦτο ἀποτελεῖ ἰδικιν του προςωπικιν γνϊμθν, καί ὄχι
φρόνθμα τῆσ Ἐκκλθςίασ, ἡ ὁποία ςαφῶσ ἀπεφάνκθ περί αὐτοῦ, ὅπωσ ἀλλοῦ ἀναφζρουμε. Ἄλλωςτε καί
κάποιοι ἄλλοι δζν κεωροῦν ςοβαροφσ τοφσ λόγουσ, οἱ ὁποῖοι ὁδιγθςαν τόν π. Εὐκφμιον εἰσ τιν
ἀποτείχιςίν του (δθλ. τόν Οἰκουμενιςμόν), ὅμωσ οὗτοσ δζν τοφσ ἔλαβεν ὑπ’ ὄψιν του!

Ἀντιφάςεων ςυνζχεια...
Παρότι ὁ π. Εὐκφμιοσ μᾶσ λζγει, ὅτι ἡ ὀρκόδοξοσ δεοντολογικῶσ ςτάςισ εἶναι νά περιμζνωμεν τιν
΢υνοδικιν καταδίκθν τοῦ κακοδόξου ἐπιςκόπου, ὥςτε Κανονικῶσ νά προβῶμεν μετζπειτα εἰσ τιν
ἐνκρόνθςιν Ὀρκοδόξου τινόσ, ἐν τοφτοισ τό παράδειγμα ποφ ἀναφζρει (ἀντιφάςκων καί πάλιν), ἀφορᾷ
αἱρετικόν ἐπίςκοπον κεκριμζνον καί ὄχι ἄκριτον! Γράφει εἰσ τό βιβλίον του: «Ἕνα παράδειγμα κά
ἀναφζρωμε ἀπό τά πολλά τό ὁποῖο δεικνφει τιν ὀρκόδοξο ὁδό καί Παράδοςι εἰσ τιν ἀποκατάςταςι τῆσ
52
ΕΠΕ, τόμ. 2οσ, ἐπιςτ. 207, ςελ.102.
 20

ὀρκοδόξου πίςτεωσ καί τιν τοποκζτθςι ὀρκοδόξου ποιμζνοσ ςτιν κζςι τοῦ αἱρετικοῦ. Εἶναι ἀπό τόν βίο
τοῦ ἁγ. Μεκοδίου τοῦ ὁμολογθτοῦ... Ἡ ἐκλογι λοιπόν διά τόν Πατριαρχικόν κρόνο τοῦ ἁγ. Μεκοδίου
ἔγινε, ὅπωσ ἀνεφζρει ὁ βιογράφοσ του, ἀφοῦ ἐξεβλικθ τοῦ κρόνου ὁ τελευταῖοσ εἰκονομάχοσ Πατριάρχθσ
Ἰωάννθσ ὁ Ζϋ ὁ ἐπιλεγόμενοσ Ἰαννῆσ ἤ Λεκανομάντθσ» (ςελ. 247-248). Ἡ αἵρεςισ τῆσ Εἰκονομαχίασ, ὅμωσ εἰσ
τιν ὁποίαν ἀνῆκε καί ὁ ἐν λόγῳ πατριάρχθσ Ἰωάννθσ ὁ Ζ,ϋ εἶχε καταδικαςτῇ ὄχι μόνον ἀπό πλεῖςτασ
τοπικάσ ΢υνόδουσ, ἀλλά καί ἀπό αὐτιν τιν Ζϋ Οἰκουμενικιν ΢φνοδον! Ἦταν ἑπομζνωσ κεκριμζνοσ! Ἐάν
ὅμωσ κεωρεῖ, ὅτι ὁ ςυγκεκριμζνοσ ἐπίςκοποσ δζν ςυμπεριελαμβάνετο εἰσ τοφσ καταδικαςκζντασ ὑπό τῆσ
΢υνόδου ἐκείνθσ (δεόμενοσ ξεχωριςτῆσ καταδίκθσ) καί ἄρα κεωρεῖται ἄκριτοσ, καί πάλιν τοῦτο δζν
ἀναιρεῖ τιν ἀντίφαςιν τῶν λόγων του ἀφοῦ ὁ ἴδιοσ εἰσ τιν ςελίδα 29 τοῦ βιβλίου γράφει ὅτι: «ἄν
κάποιοσ Ἐπίςκοποσ ποφ δζν εἶχε χαρακτθριςκῆ ὡσ αἱρετικόσ, ἀρχίηει νά κθρφττθ μία κατεγνωςμζνθ αἵρεςι,
κακίςταται κι αὐτόσ κατεγνωςμζνοσ ὡσ φορζασ κατεγνωςμζνθσ αἱρζςεωσ,53 ἔςτω καί ἄν ὁ ἴδιοσ δζν ἔχθ
καταδικαςκῆ ἀπό κάποια Σφνοδο». Εἴμαςτε ἀπολφτωσ ςφμφωνοι μζ τιν δευτζραν αὐτιν ἄποψίν του εἰσ
ἀντιδιαςτολιν πρόσ τιν πρϊτθν. Σό ἴδιον ἀκριβῶσ ςυνζβαινεν ἀνζκακεν, εἰσ τιν περίπτωςιν ὅπου μία
αἵρεςισ κατεδικάηετο∙ οἱ ἐπίγονοι τῶν καταδικαςκζντων ἦςαν κάτω ἀπό τά αὐτά ἐπιτίμια καί
ἀντιμετωπίηοντο ὁμοιοτρόπωσ μζ τοφσ πρωταρχικοφσ καταδικαςκζντασ φορεῖσ τῆσ αἱρζςεωσ. ΢υμφϊνωσ
λοιπόν πρόσ τά ἀνωτζρω πάντεσ οἱ αἱρετικοί (ἀρειανοί, πνευματομάχοι μονοφυςῖτεσ, μονοκελῆτεσ,
εἰκονομάχοι, κ. ἄ.) διεκδικθτζσ τῶν Θρόνων, ὀρκοδόξων Ἐπιςκοπῶν ἐκεωροῦντο ἤδθ κεκριμζνοι,
ἀςχζτωσ ἐάν ὑπζςτθςαν ἤ μι οἱ ἴδιοι τιν καταδίκθν. Οἱ δζ ἐνίοτε καί κατά περίςταςιν κακαιρζςεισ
αὐτῶν, ἵνα καταβιβαςκῶςι τῶν κρόνων των ἦςαν ‘’τφποισ γενόμεναι’’. Καί τοῦτο λζγομεν, διότι οἱ ἴδιοι
δζν παρζλαβον Κανονικιν ἀρχιερωςφνθν ἀπό τοφσ προκαταδικαςκζντασ πάτρωνάσ των, ὡσ
ἀποςτερθμζνων τῆσ Χάριτοσ, ἐφϋ ὅςον ἡ διαδοχι εἶχε διακοπεῖ καί ἐπιςιμωσ διά τῆσ καταδίκθσ των54.
Ἐκ τοφτου καί τά ςοφιςκζντα περί τοῦ ἀνεξαλείπτου τῆσ Ἱερωςφνθσ μετά τιν κακαίρεςιν τῶν ἑκάςτοτε
αἱρετικῶν, ὥςτε νά δικαιολογθκῇ οὕτωσ ἡ οἰκονομικι τῆσ Ἐκκλθςίασ ςτάςισ πρόσ αὐτοφσ, κινεῖται εἰσ
τιν ςφαῖραν τῆσ φανταςίασ! Ἡ περί τοῦ ‘’ἀνεξαλείπτου τῆσ Ἱερωςφνθσ’’ δοξαςία, τιν ὁποίαν
ἐπικαλοῦνται ςυχνάκισ οἱ Οἰκουμενιςτζσ (καί ὄχι μόνον), ἔχει τιν προζλευςίν τθσ ἐκ τῆσ Δυτικῆσ
Ἐκκλθςίασ, ἡ ὁποία ἔχουςα ἐπεκτατικοφσ ςκοποφσ καί κζλουςα νά διευκολφνῃ τιν ὑπαγωγιν εἰσ τοφσ
κόλπουσ τθσ τῶν διαφόρων αἱρετικῶν καί ςχιςματικῶν ὁμάδων, ἐδζχετο αὐτοφσ καί τά μυςτιριά τουσ

53
Κατεγνωςμζνθ κεωρεῖται μία αἵρεςισ, ὅταν ἐλεγχκῇ ὑπό ΢υνόδου ἤ ὑπό τῶν Πατζρων καί κατόπιν κατακρικῇ, ὡσ
καί οἱ φορεῖσ τθσ, δι’ ἀνακζματοσ. Νά ςθμειϊςωμεν, ὅτι ὅςον ἀφορᾷ τοφσ ςθμερινοφσ Ἑνωτικοφσ Οἰκουμενιςτάσ,
πάντεσ οὗτοι τυγχάνουν κατεγνωςμζνοι ὑπό πολλῶν ΢υνόδων, κακϊσ πολλζσ φορζσ διαχρονικῶσ ἀνεκεματίςκθςαν
ὑπό Ὀρκοδόξων ΢υνόδων ὅςοι κα ἀπεδζχοντο εἰσ ἐκκλθςιαςτικιν κοινωνίαν (π.χ. μνθμόςυνον) τιν Παπικιν
‘’ἐκκλθςίαν’’ ἐν ὅςῳ αὐτι ἐπζμενεν εἰσ τάσ αἱρζςεισ τθσ (ἀπό τῆσ ἐποχῆσ Μ. Φωτίου καί μετά, μζ τελευταῖον τό
ἀνάκεμα τῆσ Ῥωςικῆσ Ἐκκλθςίασ τῆσ Διαςπορᾶσ το 1983). Ὀρκῶσ λοιπόν διετυπϊκθ, ὅτι «… Ὁ δεχόμενοσ
νεωτεριςμόν… ΗΔΗ ΗΡΝΗΘΗ ΣΗΝ ΠΙ΢ΣΙΝ ΣΟΤ ΧΡΙ΢ΣΟΤ, ΗΔΗ ΕΚΟΤ΢ΙΩ΢ ΚΑΘΤΠΕΒΛΗΘΗ ΕΙ΢ ΣΟ ΑΙΩΝΙΟΝ ΑΝΑΘΕΜΑ,
διά τό βλαςφθμεῖν εἰσ τό Πνεῦμα το Ἅγιον…» (Ἐγκφκλιοσ πρόσ τοφσ Ἁπανταχοῦ Ὀρκοδόξουσ τοῦ ἔτουσ 1848, ἐν
ΚΠολει 1848, ςελ. 45). Ὅςον δ’ ἀφορᾷ ἕκαςτον ἐκ τῶν ἀποδεχομζνων τιν καινοτομίαν τοῦ ςυνυφαςμζνου μετά τοῦ
Παςχαλίου Καλενδαρίου, ἰςχφει ὁ ΑϋΚανϊν τῆσ ἐν Ἀντιοχείᾳ ΢υνόδου, ὅπου ἐντζλλεται, ὅτι αὐτόσ ὅπου ἰδιάηει καί
ἐπιτελεῖ τό Πάςχα παρά τά διατεταγμζνα τῆσ Αϋ ἐν Νικαίᾳ ΢υνόδου παραλφων τόν Ὅρον Αὐτῆσ, αὐτόν «ΕΝΤΕΥΘΕΝ
ΗΔΗ ἀλλότριον ἔκρινε τῆσ Ἐκκλθςίασ...»(Ἱ. Πθδάλιον, ςελ. 331).
54
Ὅρα περί τοφτου καί τόν Αϋ Κανόνα τοῦ Μ. Βαςιλείου. Ἀναφζρεται περί τοφτου εἰσ τό Ἱ Πθδάλιον (ςελ. 410, ὑπος.
2α), ὅτι ἡ Δϋ ΢φνοδοσ μετεχειρίςκθ τόν Εϋτῆσ Ἀντιοχείασ «κατά Καρϊςου καί Δωροκζου τῶν Ἀρχιμανδριτῶν καί
Βαρςουμᾶ τοῦ ΢φρου Μοναχοῦ, διά τί οὗτοι περί τιν πίςτιν χωλαίνοντεσ ὠνόμαηον Ἐπίςκοπον τόν Διόςκορον καί
μετά τιν κακαίρεςίν του»! Φανερόν εἶναι λοιπόν ὅτι μετά τιν κακαίρεςιν διακόπτεται ἡ ςυνζχεια τῆσ ἀποςτολικῆσ
διαδοχῆσ.
 21

ἀδιακρίτωσ ὡσ ἰςχυρά (εἰσ ἀντίκεςιν πρόσ τοφσ Ἀνατολικοφσ Ὀρκοδόξουσ), ἐπικαλουμζνθ τό ἀνεξάλειπτον
τῆσ Ἱερωςφνθσ ἀκόμθ καί μετά τιν κακαίρεςιν!55 Εἰσ ἀντίκεςιν τῶν ἀνωτζρω πάντεσ οἱ Ἱεροί Κανόνεσ
κζτουν τοφσ κακῃρθμζνουσ εἰσ τιν τάξιν τῶν λαϊκῶν, ἀπογυμνουμζνων αὐτῶν τῆσ Ἱερωςφνθσ, ὡσ π.χ. ὁ
ΚΗϋ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Νθςτευτοῦ λζγει διά τόν περιπεςόντα εἰσ κλοπιν κλθρικόν, ὅτι κακαιρεκείσ
«τῆσ Ἱερωςφνθσ ἀπογυμνοῦται»56. Ὁ δζ Κ΢Σϋ τῆσ ΢Σϋ ΢υνόδου λζγει ςαφῶσ διά τόν κακαιρεκζντα ἱερζα
(ὁ ὁποῖοσ μάλιςτα ἐν ἀγνοίᾳ του παρθνόμθςεν), νά μιν πράττῃ οὐδεμίαν ἱεροπραξίαν, διότι εἶναι
ἀπεςτερθμζνοσ τῆσ μεταδόςεωσ τοῦ ἁγιαςμοῦ∙ «ὁ δζ τοῦτον μι ἔχων, διά τό ἐκ τῆσ ἀγνοίασ παράπτωμα,
πῶσ ἑτζρω μεταδόςει;».57 Ἐπίςθσ ἐν τῇ 1ῃ ὑποςθμειϊςει τοῦ Μ΢Σϋ Ἀποςτολικοῦ ὁ ἅγιοσ Νικόδθμοσ
γράφει τά ἑξῆσ διά τοφσ Λατίνουσ: «Διατί λαϊκοί γενόμενοι, μζ τό νά ἐξεκόπθςαν ἀπό τιν Ὀρκόδοξον
Ἐκκλθςίαν, δζν ἔχουν πλζον μζ λόγου τουσ τιν Χάριν τοῦ Πνεφματοσ, διά τῆσ ὁποίασ οἱ Ὀρκόδοξοι Ἱερεῖσ
τελειϊνουςι τά Μυςτιρια».58 Ἐπίςθσ καί εἰσ τιν 1θν ὑποςθμείωςιν τοῦ ἐν Καρχθδόνι Κανόνοσ ἀναφζρεται,
ὅτι οἱ κλθρικοί πρίν παραδοκοῦν εἰσ τοφσ ἄρχοντασ πρζπει νά κακαιροῦνται, ςυμφϊνωσ καί μζ τόν Εϋ τῆσ
Ἀντιοχείασ. Προφανῶσ τοῦτο ἐγίνετο, διά νά μιν ἀτιμαςκῇ ἡ Ἱερωςφνθ ἀπό τάσ ςωματικάσ τιμωρίασ τῶν
κοςμικῶν.
Ἡ Χάρισ δθλαδι διακόπτεται αὐτομάτωσ μζ τιν διακοπιν τῆσ Ἀποςτολικῆσ διαδοχῆσ. Ὅςεσ φορζσ
λοιπόν ἡ Ὀρκόδοξοσ Ἐκκλθςία ἐδζχκθ αἱρετικοφσ χωρίσ νά προβῇ ἐξ ἀρχῆσ εἰσ βάπτιςμα καί χειροτονίαν
αὐτῶν, τοῦτο ἔπραξε χάριν οἰκονομίασ καί ὄχι λόγῳ δῆκεν ὑπάρξεωσ ἰςχυρῶν μυςτθρίων εἰσ τάσ
αἱρζςεισ, ὅπωσ καί εἰσ τό Ἱ. Πθδάλιον πολλάκισ ςαφῶσ ἀναφζρεται.59 Ἐδῶ κά κζλαμε νά ςθμειϊςωμεν ὅτι
ἡ ἰςχφσ τῶν Τοπικῶν Συνόδων,60 ὅπου προθγικθςαν τῶν Οἰκουμενικῶν,αἱ καταδικάςαςαι τάσ αἱρζςεισ
καί ἀνακεματίςαςαι τοφσ αἱρετικοφσ, κατά τό πρωταρχικόν αὐτῶν ςτάδιον, εἶναι καταλυτικι, διό καί ἡ
κρίςισ αὐτῶν ἐπεκυροῦτο ὑπό τῶν Οἰκουμενικῶν, ὅταν αὐτζσ ςυνεκροτοῦντο. Πολλάκισ μάλιςτα δζν
ἐπανελαμβάνοντο ἐκ δευτζρου, κεωρουμζνων τῶν πρϊτων ὡσ ἀρκοφντωσ αὐταρκῶν! Διά τόν λόγον
αὐτόν, ἐάν πάρωμεν ὡσ παράδειγμα τιν περίοδον τῆσ Εἰκονομαχίασ, ὅπου διιρκθςε ἑκατόν πενῆντα ἔτθ
περίπου, ἡ αἵρεςισ αὐτι ἐκεωρεῖτο καταδεδικαςμζνθ ἀπό τό 726, ἅμα τῇ ἐμφανίςει αὐτῆσ, ἀπό τόν
Πάπαν Ῥϊμθσ Γρθγόριον Βϋ, ὁ ὁποῖοσ καί ἀνεκεμάτιςε τόν Αὐτοκράτορα καί ὅλουσ τοφσ ὁμόφρονάσ του.61
Ἄλλεσ Σοπικζσ ΢φνοδοι ὅπου κατεδίκαςαν τιν Εἰκονομαχίαν, πρό τῆσ Ζϋ Οἰκουμενικῆσ ἐπί Λζοντοσ, ἦςαν ἡ
ἐν ΢υρίᾳ τό 726 διά ςπουδῆσ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμαςκθνοῦ και ἡ Δευτζρα πάλιν εἰσ Ῥϊμθν ὑπό
Γρθγορίου τοῦ Γϋ, τό 732.62 Ἦταν δθλαδι καταδεδικαςμζνθ ἀρκετάσ δεκαετίασ πρό τῆσ ΖϋΟἰκουμενικῆσ.
Σό ἴδιον ἀκριβῶσ ἰςχφει καί διά ὅλασ τάσ Σοπικάσ ΢υνόδουσ, οἱ ὁποῖεσ προθγικθςαν τῶν Αϋ καί Βϋ
Οἰκουμενικῶν τῶν καταδικαςαςῶν τοφσ ἀρειανοφσ με ὅλασ τάσ ἄλλασ ἐκφάνςεισ των, ἀλλά και ὅλων τῶν

55
Ὅρα περί τοφτου, Χριςτοφιλοποφλου ‘’ Ἐκκλθςιαςτικόν Δίκαιον’’, Κ. Ῥάλλθ ‘’Ποινικόν Δίκαιον’’, καί Δογματικι
Χριςτου Ἀνδροφτςου.
56
Ὅρα ἐπίςθσ τόν ΜΖϋ Ἀποςτολικόν, (ὑπος. 1θ), τοῦ Νικολάου ΚΠόλεωσ, Ἐρϊτ. Ηϋ, τόν Αϋ τῆσ ἐν Νεοκαιςαρείᾳ,
(ὑπος. 2θ), τόν Γϋ Κανόνα τοῦ Μ. Βαςιλείου, (ὑπος. 1θ καί 2α), κ. ἄ..
57
Ἱ. Πθδάλιον, ςελ. 240.
58
Αὐτόκι, ςελ. 55.
59
Βλπ. ὑπος. Μ΢Σϋ Ἀποςτολικοῦ, ΢υμφωνίαν τοῦ ΞΗϋἈποςτολικοῦ, ἑρμθνείαν τοῦ ἐν Καρχθδόνι Κανόνοσ, ὑπος. 2α
τοῦ 66ου Κανόνοσ τῆσ ἐν Καρκαγζνῃ ΢υνόδου, ἑρμθνεία τῆσ πρόσ Ῥουφιανόν ἐπιςτολῆσ τοῦ Μ. Ἀκαναςίου, Αϋ
Κανόνα Μ. Βαςιλείου, κ.ἄ..
60
Πρβλ. Δοςικζου Δωδεκάβιβλοσ, τόμ. 7οσ, ςελ. 135, ὅπου ἀναφζρονται πλεῖςται περιπτϊςεισ ςυγκροτιςεωσ
Σοπικῶν ΢υνόδων, ὅπου κατζκριναν καί ἀνεκεμάτιςαν πλειάδα αἱρετικῶν χωρίσ κἄν νά περιμζνουν ςφςταςιν
μεγαλυτζρασ ΢υνόδου.
61
Μελετίου Ἀκθνῶν, Ἐκκλ. Ἱςτορία, τόμ. 2οσ, ςελ. 219.
62
Αὐτόκι, ςελ. 221.
 22

μετζπειτα ςυγκλθκειςῶν. Ἡ μετζπειτα δθλαδι Οἰκουμενικι ΢φνοδοσ δίδει εἰσ τάσ ἀποφάςεισ τῶν
Σοπικῶν τό οἰκουμενικόν κῦροσ καί τόν ἀλάκθτον χαρακτῆρα. Ἐξ ὅλων αὐτῶν λοιπόν δζν ἠμπορεῖ ὁ π.
Εὐκφμιοσ νά κεωρῇ αὐτοφσ κατεγνωςμζνουσ (ἔςτω καί ἄν οἱ ἴδιοι προςωπικῶσ δζν ἔχουν καταδικαςκῇ),
ὅταν πρόκειται περί διακοπῆσ τοῦ μνθμοςφνου των, ἐνῷ, ὅταν πρόκειται περί πλθρϊςεωσ Ἐπιςκοπῆσ, νά
ἐκλαμβάνωνται ὡσ παντελῶσ ἄκριτοι!
Μζμφεται ἐπίςθσ ὁ π. Εὐκφμιοσ τοφσ Παλαιοθμερολογῖτασ διά τάσ διαιρζςεισ καί τάσ ἀντιπαλότθτασ,
ὅπου ἔχουν μεταξφ τουσ. Θεωρεῖ, ὅτι τοῦτο εἶναι φαινόμενον παρατθροφμενον μόνον εἰσ τοφσ Γ.Ο.Χ.
τῆσ ἐποχῆσ μασ, εἰσ ἀντίκεςιν πρόσ τοφσ ἀνκιςταμζνουσ ἐναντίον τῆσ αἱρζςεωσ γνθςίουσ ὀρκοδόξουσ τῶν
παλαιοτζρων χρόνων. Ἀρνεῖται λοιπόν, ὅτι ὑπῆρχαν ςχίςματα καί διαιρζςεισ εἰσ τοφσ ὀρκοδόξουσ κατά
τάσ περιόδουσ ὅπου οἱ αἱρετικοί κατζτρεχον καί ἐδίωκον τιν Ἐκκλθςίαν τοῦ Χριςτοῦ, φανταηόμενοσ ὅτι
ὅλοι οἱ Ὀρκόδοξοι τότε ἦςαν ὡσ μία ςυμπαγισ μάηα, ὁμόφρονεσ καί ὁμόψυχοι! Κάνει ὅμωσ μεγάλο
λάκοσ, διότι τά φαινόμενα αὐτά ὑπῆρχον, ὑπάρχουν καί κά ὑπάρχουν μζςα εἰσ τιν Ἐκκλθςίαν, ὅςον Αὐτι
κά ὑφίςταται ἐπάνω εἰσ τιν γῆν. Θά πρζπῃ βεβαίωσ νά ςθμειϊςωμεν, ὅτι οἱ διαιρζςεισ τῶν Ὀρκοδόξων
εἰσ καιροφσ διωγμῶν δζν δφνανται νά ἀποτελοῦν ἄλλοκι εἰσ καμμίαν περίπτωςιν διά τοφσ ςθμερινοφσ
Γ.Ο.Χ., ὥςτε ἐλαφρᾷ τῇ καρδίᾳ νά προβαίνουν διά τόν παραμικρόν λόγον εἰσ αὐτάσ, ἀλλά καί μζ τιν
ςειράν τουσ οἱ διαιρζςεισ τῶν Γ.Ο.Χ. δζν εἶναι δυνατόν νά ἀποτελοῦν ἄλλοκι διά τοφσ ἐςαεί
ἀναποφαςίςτουσ, οἱ ὁποῖοι ἐπικυμοῦν νά διακόψουν τιν ἐκκλθςιαςτικιν ἐπικοινωνίαν μζ τιν
οἰκουμενιςτικιν ἐκκλθςίαν. Αὐτό ἀκριβῶσ ἰςχφει καί διά τοφσ νεωςτί ἀποτειχιςμζνουσ ἀντιοικουμενιςτάσ,
οἱ ὁποῖοι προτιμοῦν νά παραμζνουν ἀκζφαλοι (χάριν κάποιασ αὐταρζςκειασ, μᾶλλον, καί
ὑποκρυπτομζνθσ ἀλαηονείασ, ςυνοδευομζνθσ καί μζ ἕνα πνεῦμα ἀνυποταγῆσ), παρά νά ἐνταχκοῦν εἰσ
τοφσ ὀρκοδόξουσ Γ.Ο.Χ., αὐταπατοφμενοι, ὅτι αὐτοί καί μόνον ἐφαρμόηουν τιν ἁγιοπατερικι ςτάςιν τῆσ
ὀρκῆσ ἀποτειχίςεωσ! Κάπωσ ἀργά ὅμωσ ἐλάλθςεν... ὁ κόκορασ!
Ἡ Ἐκκλθςία λοιπόν πάντοτε εἰσ καιρόν διωγμῶν καί αἱρζςεων ταλανιηόταν ἀπό ἐςωτερικζσ
διχοςταςίεσ, λόγῳ κυρίωσ ἀςυμφωνιῶν. Ἄν ἀνατρζξωμεν εἰσ τιν ἐποχιν τοῦ μεγάλου Βαςιλείου, κά
ἴδωμεν μζςα ἀπό τάσ ἐπιςτολάσ του μίαν πικρίαν καί κλίψιν διά τιν ςυμπεριφοράν τινων ςυνεπιςκόπων
του, ὅπου προζβαινον εἰσ πράξεισ ἰδιορρφκμουσ, μζχρι καί ἐντελῶσ παρανόμουσ. Παραπονεῖται ὁ μζγασ
τῆσ Ἐκκλθςίασ ἀνιρ λζγων: «Πολφ μζ λυπεῖ,63 ὅπου οἱ κανόνεσ τῶν πατζρων ἔχουν περιζλκει εἰσ
περιφρόνθςιν τελευταίωσ καί κάκε εὐταξία ἔχει ἀπομακρυνκεῖ ἀπό τάσ Ἐκκλθςίασ, φοβοῦμαι μιπωσ,
κακϊσ αὐτι ἡ ἀδιαφορία αὐξάνεται ὀλίγον κατϋ ὀλίγον, τά πράγματα τῆσ Ἐκκλθςίασ καταντιςουν εἰσ
πλιρθ ςφγχυςιν».64 Ἡ ἑνότθσ δζ τῶν Ὀρκοδόξων εἰσ τιν ἐποχιν του ἦταν ςχετικι, λόγῳ κυρίωσ τῆσ

63
Ἀνζκφραςτοσ ἦταν ἐπίςθσ ἡ λφπθ τοῦ Μεγάλου αὐτοῦ Ἁγίου τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ καί δι’ ἕναν ἄλλον λόγον, ὅπωσ
ἀναφζρει ὁ Δοςίκεοσ Ἱεροςολφμων, κακϊσ οἱ Ἀρειανοί διῶκτεσ τῶν Ὀρκοδόξων τοῦ καιροῦ ἐκείνου δζν ἦταν
εἰδωλολάτρεσ, ὅπωσ τόν καιρόν τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου, ἀλλ’ ἔφερον τό ὄνομα τοῦ ‘’χριςτιανοῦ’’, διό καί ὁ
ἀγϊν τῶν ςυγχρόνων του Χριςτιανῶν διά τιν Ὀρκοδοξίαν ἐςτερεῖτο τῆσ δεοφςθσ ἀναγνωρίςεωσ. «...Σόςον δζ
μόνον ἦν ἡ διαφορά καί ηθμία τῶν ὀρκοδόξων, ὅτι ἐπί Ἰουλανοῦ ὄντοσ φανεροῦ εἰδωλολάτρου ἐμαρτφρουν
προκφμωσ οἱ Χριςτιανοί, ἐπί δζ Οὐάλεντοσ (εἰ καί εἰδωλολάτρου χείρων...) τό ὄνομα αὐτό τό λζγεςκαι Χριςτιανόσ,
ἐπλάνα τοφσ ἀνκρϊπουσ, καί ἀπζκνθςκον μζν διά τιν Ὀρκοδοξίαν, πλιν μετά λφπθσ, μι λεγόμενοι μάρτυρεσ...».
Ἆρά γε ὅμωσ αὐτό δζν ςυμβαίνει καί εἰσ τάσ ἡμζρασ μασ; Μιπωσ οἱ ἐν παντί τρόπῳ διῶκτεσ τῶν ἐμμενόντων εἰσ τά
Πάτρια χριςτιανῶν δζν φζρουν περιβολιν ἐπιςκόπων καί ἱερζων; Αὐτοί δζν εἶναι, ὅπου ὑποκινοῦν διά
καταπτφςτου προπαγάνδασ ἀκόμθ καί τοφσ ἀδαεῖσ πιςτοφσ των νά φανατίηονται ἐναντίον αὐτῶν ἐκτοξεφοντεσ
κάκε εἴδουσ βλαςφθμίασ καί ὕβρεωσ; Ἡ βρϊμικθ αὐτι τακτικι τουσ δζν κάνει νά λυγίηουν ἀκόμθ καί τά γόνατα τῶν
πιςτῶν ἀπό τιν ἀδιζξοδον κατάςταςιν; Ἄσ ὄψονται ὅμωσ, διότι «ςκλθρόν πρόσ κζντρα λακτίηειν»!
64
Ἐπιςτ. 54θ, ΕΠΕ, τόμ. 2οσ ςελ. 181.
 23

ἰδιορρυκμίασ πολλῶν ἐξ αὐτῶν, μζ ἀποτζλεςμα τά πάντα νά εἶναι εὔκραυςτα καί μετζωρα.

«Φαινομενικῶσ οἱ περιςςότεροι εἴμεκα ἑνωμζνοι... (ἔγραφε ὁ Μζγασ Βαςίλειοσ εἰσ μίαν ἐπιςτολιν του
πρόσ τόν ἅγιον Εὐςζβιον ΢αμοςάτων) ...ὅταν μζν εἶμαι παρϊν, μζ ςζβονται καί ὑπόςχονται πάντοτε τά
πρζποντα, ἀλλϋ ὅταν μζ ἀφινουν, τρζχουν πάλιν πρόσ τιν ἰδικιν τουσ γνϊμθν»!65 Ἡ Ἐκκλθςία, ἔλεγεν μζ
παράπονον, «δζν ἔχει μόνον ὑπό τῶν αἱρετικῶν κομματιαςκῇ, ἀλλά διαςπᾶται καί ἀπό ἐκείνουσ, ὅπου
βεβαιϊνουν, ὅτι εἶναι ὁμόφρονεσ... τό νά ἑνϊςῃ δζ αὐτά τά μζρθ καί νά ςυναγάγῃ πάλιν εἰσ ἁρμονίαν
ἑνόσ ςϊματοσ ἀνικει εἰσ ἐκεῖνον66 μόνον ὄπου μζ τιν ἀνζκφραςτον δφναμίν του χαρίηει πάλιν καί εἰσ τά
ξερά ὀςτᾶ ἀκόμθ νεῦρα καί ςάρκα»67. Ἔγραφεν ἐπίςθσ καί εἰσ τόν Πρεςβφτερον Εὐάγριον: «εὐχόμεκα νά
ἴδωμεν κάποτε τιν ἡμζραν κατά τιν ὁποίαν ὅλοι οἱ κατά τό φρόνθμα μι διῃρθμζνοι κ’ ἀποτελοῦν ἑνιαῖον
ςφλλογον... Θά εἴμεκα δζ πράγματι οἱ παραλογότεροι ὅλων τῶν ἀνκρϊπων, ἐάν θὐχαριςτοφμεκα εἰσ τά
ςχίςματα καί τάσ διαςπάςεισ τῶν Ἐκκλθςιῶν καί δζν ἐκεωροφςαμεν τιν ἕνωςιν τῶν μελῶν τοῦ ςϊματοσ
τοῦ Χριςτοῦ ὡσ τό μζγιςτον τῶν ἀγακῶν»68. Χαρακτθριςτικι τῆσ ἀναρχίασ, εἰσ τιν ὁποίαν εἶχεν
περιπζςει ἡ ὅλθ ἐκκλθςιαςτικι κατάςταςισ, εἶναι ἀκόμθ ἡ ςυμπεριφορά τοῦ ἁγίου Γρθγορίου Νφςςθσ, ὁ
ὁποῖοσ κατθγορεῖται ἀπό τόν ἀδελφόν του Βαςίλειον, διότι αὐτοβοφλωσ «ςυγκροτεῖ ςυνόδουσ εἰσ τιν
Ἄγκυραν καί δζν ἀφινει εὐκαιρίαν νά ἐνεργῇ χωρίσ τιν ςυναίνεςιν ἡμῶν»69.
΢φνθκεσ φαινόμενον ἦταν μεταξφ τῶν Ὀρκοδόξων οἱ ἀλλθλοκατθγορίεσ καί οἱ ςυκοφαντίεσ
ἀναφερόμεναι εἰσ κζματα πίςτεωσ. Ἀκόμθ δζ καί αὐτοῦ τοῦ μεγάλου ςτφλου τῆσ ὀρκοδοξίασ ἔφκαςαν
κάποιοι νά ἀμφιςβθτιςουν τό ὀρκόν φρόνθμα,70 ἐπθρεαηόμενοι ἀπό διαβολάσ καί ςυκοφαντίασ, ὡσ
ἔπακεν καί ὁ Νικοπόλεωσ Θεόδοτοσ, ὁ ὁποῖοσ ἀπζκρουςε τιν ἐκκλθςιαςτικιν ἐπικοινωνίαν μετά τοῦ
Μεγάλου Βαςιλείου!71 Νά ςθμειϊςωμεν ἐπίςθσ, ὅτι καί αὐτόσ ὁ ἅγιοσ Μελζτιοσ εἶχε ἀρνθκῇ διά τοφσ
ἰδίουσ λόγουσ κάποτε τιν ἐπικοινωνίαν μζ τόν Μζγαν Ἀκανάςιον!!! Ἀλλά καί ὁ ἅγιοσ Ἱερϊνυμοσ εἰσ μίαν
ἐπιςτολιν του πρόσ τόν Ῥϊμθσ Δάμαςον (πλιρθσ προκαταλιψεωσ ὑπάρχων), γράφει περί τῶν
φερομζνων ὡσ ἐπιςκόπων Ἀντιοχείασ ἀμφιςβθτϊν ἀκόμθ καί αὐτιν τιν κανονικότθτα τοῦ ἁγίου
Μελετίου, ὡσ γνθςίου Πατριάρχου! «...Οὐ γινϊςκω (λζγει) τόν Παυλῖνον, ἀπορρίπτω τόν Μελζτιον, τόν

65
Ἐπιςτ. 141θ, ΕΠΕ, τόμ.1οσ, ςελ. 279.
66
«Ἡ ςυμφωνία καί ὁμόνοια (γράφει ὀ π. Εὐκφμιοσ) φαίνεται ἀδφνατοσ, ὄχι μόνο μεταξφ τῶν ἀκολουκοφντων τό
παλαιό ἡμερολόγιο καί τῶν ἀνκιςταμζνων ἀντιοικουμενιςτῶν τοῦ νζου ἡμερολογίου, ἀλλά καί μεταξφ αὐτῶν
τοφτων τῶν ἀντιμαχομζνων παρατάξεων τοῦ παλαιοῦ ἡμερολογίου... φαίνεται ἀπό ἀνκρωπίνθσ πλευρᾶσ ἀδφνατοσ
ἡ ἐπαναφορά εἰσ τιν Ὀρκοδοξία» (ςελ. 315). Καί ὅμωσ βλζπωμεν μετά ἀπό ἱκανό χρονικό διἀςτθμα τοφσ μζχρι τότε
διῃρθμζνουσ Ὀρκοδόξουσ (Θείᾳ βουλιςει καί Βαςιλικῇ ςυνεργείᾳ) νά ἑνϊνωνται καί νά ςυγκροτοῦν τιν Β’
Οἰκουμενικιν ΢φνοδον, ἥτισ κατεδίκαςε τοφσ αἱρετικοφσ! (ςθμ. ἐνίων τό φρόνθμα δζν ἦταν τόςον ςτακερόν καί
γνιςιον, ὅπωσ ἄλλωςτε ςυμβαίνει καί ςιμερον εἰσ πολλοφσ). Οὕτωσ δζ οἱ μζχρι τότε παραβλεπόμενοι καί
χλευαηόμενοι ὀλιγοςτοί Ὀρκόδοξοι εὑρζκθςαν ἀπό κακζδρασ κριτζσ, οἱ δζ πανίςχυροι καί ἀλαηόνεσ αἱρετικοί
(πρβλ. ςιμερον τοφσ νεοθμερολογῖτασ), γενόμενοι ταπεινοί ἐπαῖτεσ, ἐκλιπαροῦςαν ὡσ μετανοοῦντεσ πλζον τιν
ἔνταξίν τουσ εἰσ τιν μζχρι τότε ὑπ’ αὐτῶν διωκομζνθν Ἐκκλθςίαν! Ἡ ἀλικεια βεβαίωσ εἶναι, ὅτι εἰσ τοφσ καιροφσ
μασ ἡ κατάςταςισ εἶναι ὀλίγον (;) διαφορετικι (εἰσ χειροτζραν δθλ. κατάςταςιν), ἀφοῦ τά ςθμεῖα τῶν καιρῶν
φανερϊνουν τιν μεκοδευμζνθν ςφςταςιν καί ςυγκρότθςιν ἑνόσ Παγκοςμίου κράτουσ, μζ μίαν Παγκόςμιον
κρθςκείαν, ὑπό ἕναν ἀναμενόμενον πλζον Παγκόςμιον Πολιτικόν καί Θρθςκευτικόν ἡγζτθν! Πρᾶγμα μι
ἀνιχνεφςιμον εἰσ ἄλλασ ἐποχάσ...
67
Ἐπιςτ. 67θ. ΕΠΕ, τόμ. 1οσ, ςελ. 369.
68
Ἐπιςτολ. 156θ. ΕΠΕ, τόμ. 3οσ, ςελ. 45.
69
Ἐπιςτ. 100θ. ΕΠΕ τόμ. 1οσ, ςελ. 263.
70
Ἐπιςτ. 98θ. ΕΠΕ, τόμ. 1οσ, ςελ. 257.
71
Ἐπιςτ. 99θ. ΕΠΕ, τόμ. 2οσ, ςελ. 119.
 24

Οὐϊτάλιον οὐκ οἶδα...»72. Δθλονότι ὁ Παυλῖνοσ ἦταν ὁ ἐπιςιμωσ ἀνεγνωριςμζνοσ ἐπίςκοποσ Ἀντιοχείασ
ἀπό τιν Ἐκκλθςίαν τῆσ Ῥϊμθσ, ἐνῷ οἱ Ἀνατολικζσ Ὀρκόδοξεσ Ἐκκλθςίεσ ἀνεγνϊριηαν ὡσ γνιςιον μόνον
τόν Μελζτιον! Ὁ Μζγασ Βαςίλειοσ μάλιςτα ὀνομάηει τόν ἅγιον Μελζτιον «ἐπίςκοπον τῆσ ἀλθκινῆσ
Ἐκκλθςίασ τοῦ Θεοῦ»,73 εἰσ ἀντιδιαςτολιν πρόσ τόν Παυλῖνον, ὁ ὁποῖοσ προφανῶσ δζν ἀνῆκεν εἰσ τιν
πραγματικιν Ἐκκλθςίαν, ἄν καί ἦταν ἀνεγνωριςμζνοσ ἀπό τόν τότε Ὀρκόδοξον Πάπαν Ῥϊμθσ, ὡσ ὁ κατ’
ἐξοχιν νόμιμοσ ἐπίςκοποσ τῆσ Ἀντιοχείασ. Ἄσ μι φαίνεται λοιπόν καί τόςον παράξενον νά βλζπωμεν τοφσ
ςθμερινοφσ διῃρθμζνουσ Γνθςίουσ Χριςτιανοφσ νά ἀλλθλοκατθγοροῦνται, διεκδικοῦντεσ ἕκαςτοσ τιν
νομιμότθτα τοῦ ΢υνοδικοῦ ςχιματόσ των, ἀπό τιν ςτιγμιν ὅπου ἀκόμθ καί μεγάλοι Ἅγιοι τῆσ Ἐκκλθςίασ
μασ παρεςφρκθςαν εἰσ παρομοίουσ καταςτάςεισ, λόγῳ τῶν δυςμενῶν ἐπικρατουςῶν ςυνκθκῶν τῆσ
ἑκάςτοτε ἐποχῆσ. Δζν κζλωμεν νά δικαιολογιςωμεν οὐδζνα. Πάντα ταῦτα μᾶσ προξενοῦν ἀνείκαςτον
λφπθν καί ἕκαςτοσ τῶν ὑπευκφνων κά λογοδοτιςῃ! Ἄσ μι χλευάηουν λοιπόν οἱ νεωτεριςτζσ, ἀλλ’ ἄσ
μεμφκοῦν καλφτερα τοφσ ἑαυτοφσ των, διότι αὐτοί εἶναι ἡ μοναδικι αἰτία ὅλων αὐτῶν τῶν
ἀκαταςταςιῶν καί ταραχῶν, ὅπου ἐπιςυμβαίνουν εἰσ τόν χῶρον τῆσ Ἐκκλθςίασ, ἀφοῦ αὐτοί ἐφρόντιςαν
καταλλιλωσ νά τιν διαμελίςουν καί νά τιν διαςφρουν ἐξευτελίηοντάσ τθν διά τῆσ εἰςαγωγῆσ ὅλων αὐτῶν
τῶν καινοτομιῶν καί κακοδόξων διδαςκαλιῶν (Οἰκουμενιςμόσ). Νά εἶναι δζ ςίγουροι, ὅτι οἱ εὐκφνεσ,
ὅπου κά ηθτθκοῦν κατά τιν Ἡμζραν ἐκείνθν τῆσ Κρίςεωσ ἀπό τοφσ ἡγιτορασ τῶν Γνθςίων Χριςτιανῶν (οἱ
ὁποῖοι ςφρονται καί αὐτοί ὡσ ἄνκρωποι ἀπό τά πάκθ τουσ), κά εἶναι κατά πολφ μικρότερεσ τῶν ἰδικῶν
τουσ, κακϊσ αὐτοί εἶναι οἱ ἠκικοί αὐτουργοί τῆσ ςθμερινῆσ καταςτάςεωσ!

Συμπζραςμα
Εἶναι ὄντωσ ἀλθκζσ, ὅτι μία γριγοροσ καί ἀπρόςεκτοσ μελζτθ τῆσ ἐκκλθςιαςτικῆσ ἰςτορίασ δίδει τιν
ἐντφπωςιν αὐτοῦ τοῦ εἴδουσ τῶν ἐςφαλμζνων διαπιςτϊςεων, εἰσ τάσ ὁποίασ ὑπζπεςεν καί ὀ π. Εὐκφμιοσ.
Δι’ αὐτόν τόν λόγον ἀπαιτεῖται διαςταφρωςισ τῶν ἱςτορικῶν πθγῶν, ἀλλά καί ἑρμθνεία τῶν γεγονότων
βάςει τῶν δεδομζνων τῆσ ἐποχῆσ κατά τιν ὁποίαν ςυνζβθςαν. Δζν ἠμποροῦμε νά κρίνωμεν
καταςτάςεισ, ὅπου ἔλαβαν χῶρα π.χ. τόν 1ον αἰῶνα, ὅπου τό πολιτιςμικόν ἐπίπεδον, οἱ ςυνικειεσ, οἱ
νοοτροπίεσ καί τό ςκεπτικόν τῆσ ἐποχῆσ ἦςαν τελείωσ διαφορετικζσ ἀπό τάσ ςθμερινάσ, μζ γνϊμονα τιν
γνῶςιν καί μόνον τοῦ παρόντοσ καιροῦ. Δι’ αὐτό τάσ πλθροφορίασ ὅπου λαμβάνωμεν ἀπό τοφσ
χρονογράφουσ καί ἱςτορικοφσ εἶναι παρακινδυνευμζνον νά τάσ ἐκλάβωμεν μζ ἀπόλυτον τρόπον, χωρίσ νά
ἀφινωμεν περικϊριον καί κάποιασ ἄλλθσ τυχόν ἐκδοχῆσ. Πολλζσ φορζσ μάλιςτα αὐτοί οἱ ἴδιοι οἱ
χρονογράφοι ἕνεκα ςυμπακείασ ἤ καί φόβου ἀκόμθ, ἔκλιναν πρόσ τιν πλευράν τῶν ἑκάςτοτε δυνατῶν,
μζ ἀποτζλεςμα νά τονίηουν περιςςότερον τά τῶν ἡμετζρων, διότι εἶναι γνωςτόν, ὅτι τιν ἱςτορίαν τιν
γράφει πάντα ὁ δυνατόσ, καί εἰσ τιν κζςιν αὐτιν εὑρίςκονταν πάμπολλεσ φορζσ οἱ αἱρετικοί, ἀφοῦ ἡ
κρατικι ἐξουςία τοφσ ςυμπαρίςτατο καί τοφσ ἐνίςχυε. Δι’ αὐτό πολλοί ἀπό τοφσ γνωςτοφσ παλαιοφσ
χρονογράφουσ ἔγραφον περί τῶν ἐπιφανῶν προςϊπων, ὅπου εἶχαν διϋ αὐτοφσ μεγάλθν ἐκκλθςιαςτικιν
ςθμαςίαν∙ ὄχι βεβαίωσ πῶσ ςκοπόσ τουσ ἦταν νά ἀποκρφψουν τιν ὕπαρξιν ἄλλου ἐπιςκόπου, ἀλλά ἡ
τελεία καταφρόνθςισ τῆσ παρουςίασ του ὡσ ἐπουςιϊδουσ. Οἱ χρονογράφοι δθλαδι κάκε ἐποχῆσ
καταγράφουν τά γεγονότα, τά ὁποῖα ἔχουν νά κάνουν πάντα γφρῳ ἀπό τοφσ ἐπιςιμουσ φορεῖσ,

72
Δωδεκάβιβλοσ, τόμ. 2οσ, ςελ. 82.
73
Ἐπιςτ. 214θ. ΕΠΕ, τόμ. 1οσ, ςελ. 327.
 25

πολιτικοφσ καί ἐκκλθςιαςτικοφσ, ἀφινοντεσ εἰσ δευτζραν μοίραν ὡσ ἐπουςιϊδθ, καί ἄρα ὡσ μι ἤ
ἐλαχίςτωσ καταγεγραμμζνθν τιν δράςιν τῶν ἀςιμων κατ’ αὐτοφσ ἀνκρϊπων. Αὐτό ἰςχφει καί διά τάσ
ἐπιςκοπάσ, ἀφοῦ κατά τιν ςπουδαιότθτα ἑκάςτθσ ἐξθρτάτω ςυνικωσ καί τό μζγεκοσ τῆσ καταγραφῆσ
τθσ εἰσ τιν ἱςτορίαν. Οὕτω λοιπόν, ἐάν ςιμερον κάποιοσ ἱςτορικόσ κατζγραφε τά ἐκκλθςιαςτικά
δρϊμενα, εἰσ ποῖον ἆρά γε κά ἀπζδιδε τόν τίτλον τοῦ Ἀρχιεπιςκόπου τῆσ Ἑλλάδοσ, εἰσ τόν
Νεοθμερολογίτθν ἤ εἰσ τόν Παλαιοθμερολογίτθν; Ἀςφαλῶσ εἰσ τόν πρῶτον! Κατ’ αὐτόν τόν τρόπον κατά
τιν ἐποχιν ἐκείνθν, αὐτόσ τόν ὁποῖον τοποκετοῦςε ἡ κρατικι ἐξουςία εἰσ τόν ἐπιςκοπικόν κρόνον,
ἐκεῖνοσ ἦταν καί ὁ ἀνεγνωριςμζνοσ ἐπίςκοποσ καί γφρω ἀπ’ αὐτόν περιφερόταν οἱ εἰδιςεισ ὅπου
κατζγραφεν ἡ ἱςτορία.
Παράδειγμα τρανταχτόν τυγχάνει ὁ αἱρετικόσ πατριάρχθσ ΚΠόλεωσ Εὐδόξιοσ, ὁ ὁποῖοσ ὄχι μόνον
ἀναφζρεται ὑπό τῶν ἱςτορικῶν ὡσ ὁ ἐπίςθμοσ Πατριάρχθσ κατά τιν περίοδον 360-369, ἀλλά καί ὑπό τοῦ
ἀποςταλλζντοσ ἐκ Θεοῦ ἁγίου Θεοδϊρου τοῦ ΢τρατθλάτου, ἔλαβεν ἐντολιν διά τιν παραςκευιν τῶν
κολλφβων, ὥςτε νά μιν μιανκοῦν οἱ χριςτιανοί!!! Ἐρωτῶμεν λοιπόν τόν π. Εὐκφμιον: α) διατί ἀκόμθ καί ὁ
Θεόσ ἐπζλεξεν ἕναν αἱρετικόν πατριάρχθν ὡσ ὄργανόν του διά νά βοθκιςῃ τοφσ χριςτιανοφσ,
καταφρονϊντασ τόςουσ ςυγχρόνουσ μζ αὐτόν ὀρκοδόξουσ ἐπιςκόπουσ, μερικοφσ μάλιςτα ἐκ τῶν ὁποίων
ςιμερον τοφσ ἑορτάηομεν ὡσ Ὁμολογθτάσ καί Ἁγίουσ; β) Εἰσ ποίουσ χριςτιανοφσ ἐςτάλθ διά βοικειαν ὁ
ἅγιοσ Θεόδωροσ, εἰσ τοφσ Ὀρκοδόξουσ, ἤ εἰσ αὐτοφσ ὅπου ἀπό ἀδιαφορίαν, καταφρόνθςιν, δειλίαν καί
φόβον ἀκολουκοῦςαν τόν ἀρειανόν πατριάρχθν, μιαινόμενοι ἀπό τιν αἵρεςίν του; Μάλλον εἰσ ςτοφσ
δευτζρουσ! Σό παράδοξον μάλιςτα εἶναι, ὅτι οἱ ΢υναξαριςτζσ τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ οὐδεμίαν ἀναφοράν
κάνουν διά τιν αἱρετικιν ἰδιότθτα τοῦ πατριάρχου Εὐδοξίου, ἀντικζτωσ δζ εἰσ τιν περί αὐτοῦ διιγθςιν
δίδουν εἰσ τόν ἀναγνϊςτθν τιν ἐντφπωςιν, ὅτι πρόκειται περί ὀρκοδόξου, καί μάλιςτα ὁμολογθτοῦ, ἀφοῦ
ὑπεραςπιηεται τό ποίμνιόν του ἀπό τόν ἀποςτάτθν τοῦ Χριςτιανιςμοῦ αὐτοκράτορα Ἰουλιανόν. Καί αὐτό
εἶναι ἡ αἰτία ὥςτε καί ςιμερον ἀκόμθ εἶναι δφςκολον εἰσ κάποιον ὀρκόδοξον, ἐάν δζν εἶναι ἐντριβισ εἰσ
τιν ἐκκλ. ἱςτορίαν, νά πιςτζψῃ τά περί τῆσ πραγματικῆσ ταυτότθτοσ τοῦ προςϊπου αὐτοῦ! Εἶναι λοιπόν
ἄγνωςτεσ οἱ βουλζσ τοῦ Κυρίου καί ἀνεξιχνίαςτοι οἱ τρίβοι του, δι’ αὐτό καί ὄπιςκεν τῆσ Θείασ Αὐτοῦ
Προνοίασ κρφπτεται πάντοτε τό πραγματικόν δι’ ἡμᾶσ ὄφελοσ, τό ὁποῖον ἐμεῖσ μζ τόν πεπεραςμζνον νοῦν
μασ εἰσ μεγάλον βακμόν ἀγνοοῦμεν.
Ἐν κατακλείδι λοιπόν οἱ κυριϊτεροι λόγοι διά τοφσ ὁποίουσ βλζπομεν τό διαχρονικόν αὐτό φαινόμενον
εἰσ τιν ἐξζλιξιν τῆσ ἐκκλθςιαςτικῆσ ἱςτορίασ τοφσ ὁποίουσ καί ἐπιςθμαίνωμεν εἰσ τιν ςφντομον αὐτιν
μελζτθν μασ εἶναι ὡσ ἐπί τό πλεῖςτον οἱ ἑξῆσ: α) Οἱ καταλυτικζσ ἐπεμβάςεισ τῆσ ἑκάςτοτε ἐξουςίασ (καί ὄχι
λόγοι ἐκκλθςιολογικοί, ὅπωσ φανταςτικῶσ ἀποφαίνεται ὁ π. Εὐκφμιοσ Σρικαμθνᾶσ), ἡ ὁποία ἄλλοτε
ἐπζτρεπε καί ἄλλοτε ὄχι (ἀναλόγωσ τόν βακμόν τῆσ ἀνοχῆσ τθσ) τιν ὕπαρξιν περιςςοτζρων
ἐκκλθςιαςτικῶν ςχθμάτων εἰσ τόν αὐτόν χῶρον, εἰσ ἀντίκεςιν πρόσ τιν ςθμερινιν ἐποχιν, ὅπου οἱ
Δθμοκρατικοί κεςμοί δζν ἐπιτρζπουν τιν βάναυςον ἀνάμιξιν τοῦ κράτουσ εἰσ τά τῆσ Θρθςκείασ. β) Ἡ
ἀνοχι τοῦ λαοῦ, ὥςτε νά ἀποδεχκῇ ἐπίςκοπον ἀλλοτρίων φρονθμάτων, κακϊσ ἐπαπειλοῦνταν ςτάςεισ,
μζ κίνδυνον τιν διαςάλευςιν τῶν κρατικῆσ ἀςφαλείασ. γ) Σό πρόςφατον τῆσ ἐμφανίςεωσ μιᾶσ αἱρζςεωσ,
ἤ τῆσ φανερϊςεωσ τῶν κακοδόξων φρονθμάτων τοῦ ἐπιςκόπου, κακϊσ ἀπαιτεῖτο λογικῶσ πάντοτε ἕνα
χρονικόν διάςτθμα (πολλζσ φορζσ μεγάλο) μζ τιν ἐλπίδα μεταςτροφῆσ αὐτοῦ. δ) Εἰσ τάσ κενάσ κζςεισ τῶν
ἐπιςκοπῶν (ἕνεκα τῶν βιαίωσ ἐκτοπιςκζντων ἐπιςκόπων) οἱ Ἐκκλθςιαςτικζσ Ἀρχζσ δζν ἠμποροῦςαν νά
ἐγκαταςτιςουν ἕτερον ἐπίςκοπον, κακϊσ ὁ νόμιμοσ (Ὀρκόδοξοσ) εὑριςκόταν ἀκόμθ ἐν ηωῇ καί μία τζτοια
πρᾶξισ κά ἐκεωρεῖτο ὡσ μοιχεπιβαςία. Πολλοί μάλιςτα ἐξ αὐτῶν παρζμειναν εἰσ τιν ἐξορίαν καί εἰσ τάσ
 26

φυλακάσ διά πολλάσ δεκαετίασ, ἐνίοτε δζ οὐδζποτε ἐπζςτρεφον λόγῳ βιολογικοῦ κανάτου! Εἰσ αὐτάσ τάσ
περιπτϊςεισ οἱ Ἐπιςκοπζσ ἐξυπθρετοῦντο ἄχρι καιροῦ ὑπό πλθςιοχϊρων Ἐπιςκόπων.
Θά ἐπαναλάβωμεν δζ, ὅτι ὁ π. Εὐκφμιοσ μζ τιν κεωρίαν του αὐτι ἐξυπθρετεῖ αὐτοφσ καί μόνον τοφσ
Οἰκουμενιςτάσ, διότι ποιεῖ ἀδρανεῖσ καί ἄρα ἀκινδφνουσ τοφσ ἀντιδρϊντασ εἰσ τά πονθρά ςχζδιά
τουσ!!!

Περί τοῦ Παλαιοῦ Ἑορτολογίου

Μία ἄλλθ παρεκτροπι τοῦ π. Εὐκυμίου εἶναι ἡ ἄδικοσ ἐπίκεςισ κατά τῶν πιςτῶν τοῦ Πατρίου
Ἑορτολογίου, τοφσ ὁποίουσ κατατάςςει μζ τοφσ ςχιςματικοφσ καί τοφσ κεωρεῖ ὡσ ἀνικοντασ εἰσ ἕνα εἶδοσ
ἰδιότυπθσ... εἰδωλολατρίασ!!! (ςελ. 230). Δζν εἶναι ὀλίγθ ἡ ἀπαξίωςισ μζ τιν ὁποίαν περιβάλλει τοφσ
Γ.Ο.Χ. καί τόν ἀγῶνα τουσ ἐναντίον τοῦ νεωτεριςμοῦ τοῦ Γρθγοριανοῦ Ἡμερολογίου, κεωρῶν αὐτόν ὄχι
μόνον μάταιον, ἀλλ’ ὡσ τινά πλάνθν καί ἐκ διαμζτρου ἀντίκετον μζ τόν Οἰκουμενιςμόν, κακϊσ
ὑποςτθρίηει, ὅτι μᾶσ ὁδθγεῖ εἰσ τό ἄλλο ἄκρον τῆσ ἀπολυτοποιιςεωσ δθλαδι καί δογματοποιιςεωσ τῶν
κοςμικῶν πραγμάτων (ςελ. 230). Κατ’ αὐτόν, ἴςωσ δζν ἔπρεπε νά γίνῃ ἡ ἀποτείχιςισ λόγῳ τῆσ ἀλλαγῆσ τοῦ
Ἑορτολογίου ἀλλά μόνον διά τιν αἱρετικιν Ἐγκφκλιον τοῦ 1920 (ςελ. 232), ἡ ὁποία ςθμειωτζον ἄρχιςε νά
γίνεται γνωςτι εἰσ τό κοινόν διά μζςου τοῦ κακθγθτοῦ Ἰωάννου Καρμίρθ μόνον κατά τιν δεκαετίαν τοῦ
1950! Καί τοῦτο, διότι ὡσ λζγει, ἡ ἑορτολογικι ἀλλαγι δζν ἔχει οὔτε δογματικόν, οὔτε ἐκκλθςιαςτικόν
χαρακτῆραν. Προτείνει μάλιςτα νά ἀκολουκιςωμεν οἱ Ὀρκόδοξοι ὄχι τό παλαιόν ἡμερολόγιον, ἀλλά ἕνα
ἀκόμθ παλαιότερον προκειμζνου νά πολεμιςωμεν τόν Οἰκουμενιςμόν!!! (ςελ. 234). Καί ὅλα αὐτά, ἐνῷ
δθλϊνει, ὅτι δζν εἶναι εἰδικόσ ἐπί τοῦ κζματοσ... Κάπωσ παράτολμοσ δζν εἶναι;
Σό φοβερότερον ὅλων ὅμωσ εἶναι ἡ παραποίθςισ τοῦ νοιματοσ ἑνόσ λόγου τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ
Χρυςοςτόμου, ὅπου ὀμιλεῖ διά τόν ἑορταςμόν τοῦ Πάςχα, τόν ὁποῖον, ἀντιςτρζφοντασ τοφσ ὅρουσ,
παρουςιάηει ὡσ ἀφορῶντα τοφσ «παλαιοεορτολογίτασ», ἐμφανίηων αὐτοφσ ὡσ πεπλανθμζνουσ
παραβάτασ! Εἰσ τόν λόγον αὐτόν ὁ Ἅγιοσ ἀπευκφνεται πρόσ μίαν ἀποςχιςκεῖςαν ἀπό τιν Ἐκκλθςίαν
μερίδα, ἡ ὁποία κεωροῦςε, ὅτι ὁ ἑορταςμόσ τοῦ Πάςχα ἔπρεπε νά γίνεται χρονικῶσ εἰσ ἀντιςτοιχίαν
πρόσ τόν πραγματικόν χρόνον καί τιν ἡμεραν, ὅπου ἔγινε τό γεγονόσ τῆσ Ἀναςτάςεωσ τοῦ Χριςτοῦ. Ὁ
Ἅγιοσ λοιπόν τοφσ ἐξθγεῖ, ὅτι δζν ἔχει ςθμαςίαν ἡ ἀκρίβεια τοῦ χρόνου, ἀρκεῖ ἡ ἑορτι νά ἑορταςκῇ, ὅταν
τιν κακορίηῃ ἡ Ἐκκλθςία. Παρακζτει μάλιςτα μζροσ ἀπο τόν ἐπίμαχον λόγον τοῦ Ἁγίου, ὁ ὁποῖοσ λζγει:
«Ἀλλά τίσ ὁ ςοφόσ αὐτῶν λόγοσ, ὅταν ταῦτα αὐτοῖσ ἀντιλέγωμεν; Ὑμεῖσ, φθςίν, οὐ ταύτθν ἐνθςτεύετε τιν
νθςτείαν πρότερον; Τοῦτο οὐ ςόν ἐςτιν εἰπεῖν πρόσ με, ἀλλ’ ἐμζ δίκαιον ἂν εἴθ πρόσ ςζ λέγειν, ὅτι καί
ἡμεῖσ οὕτωσ ἐνθςτεύομεν πρότερον, ἀλλ' ὅμωσ προετιμήςαμεν τιν ςυμφωνίαν τῆσ τῶν χρόνων
παρατθρήςεωσ» (ΕΠΕ 34, 168) ... «Μι τοίνυν, τῶν τελειοτέρων παραγενομένων πραγμάτων, πρόσ τά
πρότερα ἐπανατρέχωμεν, μθδζ ἡμέρασ καί καιροφσ καί ἐνιαυτοφσ παρατθρῶμεν, ἀλλά πανταχοῦ τῇ
Ἐκκλθςίᾳ μετ' ἀκριβείασ ἑπώμεκα, τιν ἀγάπθν καί τιν εἰρήνθν προτιμῶντεσ ἁπάντων. Εἰ γάρ καί
ἐςφάλλετο ἡ Ἐκκλθςία, οὐ τοςοῦτον κατόρκωμα ἀπό τῆσ τῶν χρόνων ἀκριβείασ ἦν, ὅςον ἔγκλθμα ἀπό τῆσ
διαιρέςεωσ καί τοῦ ςχίςματοσ τούτου · Νυνί δζ οὐδείσ μοι περί καιροῦ λόγοσ, ἐπειδι οὐδζ τῷ Θεῷ,
κακάπερ ἀπεδείξαμεν, ἐπεί καί ὑπζρ τούτου πολλοφσ ἀνήλωςα λόγουσ» (ΕΠΕ 34, 188)... «Τό μζν γάρ τῷδε
ἢ τῷδε χρόνῳ νθςτεῦςαι οὐκ ἔγκλθμα, τό δζ ςχίςαι Ἐκκλθςίαν, καί φιλονείκωσ διατεκῆναι, καί
 27

διχοςταςίασ ἐμποιεῖν, καί τῆσ ςυνόδου διθνεκῶσ ἑαυτόν ἀποςτερεῖν, ἀςύγγνωςτον καί κατθγορίασ ἄξιον,
καί πολλιν ἔχει τιν τιμωρίαν» (ΕΠΕ 34, 190). (ςελ. 140-242).
΢χολιάηων ὁ π. Εὐκφμιοσ τοφσ λόγουσ αὐτοφσ τοῦ κείου Χρυςοςτόμου καταλιγει εἰσ τά ἑξῆσ
ςυμπεράςματα: «΢ζ πολλά ςθμεῖα τῆσ ὁμιλίασ αὐτῆσ ὁ ἅγιοσ διδάςκει, ὅτι τόν Θεόν δζν τόν ἐνδιαφζρει ὁ
χρόνοσ καί τό πότε κά ἑορτάςθ κάποιοσ κάποια ἑορτι, ἀλλά τό ἄν κά τιν ἑορτάςθ μζ κακαρά
ςυνείδθςι...» (ςελ. 240)... «Ἀναφζρει ὁ ἅγιοσ, ὅτι ἄλλαξαν τόν χρόνο τῆσ νθςτείασ καί δζν παρατθροῦςαν
τοφσ καιροφσ, ἀλλά τιν ςυμφωνία μζ τιν Ἐκκλθςία. Δθλαδι ἡ παρατιρθςισ τοῦ χρόνου δζν ὠφελεῖ ςζ
τίποτε, ἀλλά μᾶλλον βλάπτει, ὅταν γίνεται αἰτία διαςτάςεωσ...» (ςελ. 240)·... «Ἐδῶ ὁ ἅγιοσ μᾶσ διδάςκει
τό νά ἀδιαφοροῦμε διά τιν παρατιρθςι τῶν ἡμερῶν καί τοῦ χρόνου καί νά προςθλωκοῦμε ςτιν
ςυμμετοχι μασ ςτό μυςτιριο, προκειμζνου νά ἐπιτελζςωμε τό Πάςχα» (ςελ. 241)·... «Σά βαςικά ςθμεῖα
ἐδῶ τῆσ διδαςκαλίασ τοῦ ἁγίου εἶναι ὅτι καί δι’ αὐτιν τιν ἑορτι τοῦ Πάςχα δζν ὑπάρχει πρόβλθμα διά τό
πότε κά τιν ἑορτάςωμε, ἀρκεῖ νά ἑορτάςωμε μαηί μζ τιν Ἐκκλθςία. Σό ὅτι δζ εἰσ τόν οὐρανό δζν
ὑπάρχουν «μῆνεσ καί ἥλιοσ καί περίοδοσ ἐνιαυτῶν» δείχνει ὅτι ὁ οὐρανόσ ςυνεορτάηει μαηί μασ πάντοτε,
ὁςάκισ ἐμεῖσ ἐπιτελοῦμε μζ κακαρά ςυνείδθςι τίσ ἑορτζσ. Ἀναφερόμενοσ ἐπίςθσ ὁ ἅγιοσ εἰσ τό ὅτι καί ἄν
ἀκόμθ πράττθ ἡ Ἐκκλθςία λάκοσ εἰσ τό κζμα τοῦ χρόνου κάποιασ ἑορτῆσ, ἐμεῖσ δζν πρζπει νά
προκαλζςωμε ςχίςμα...» (ςελ. 242).
Ὅλασ αὐτάσ τάσ μομφάσ περί ἐμπακοῦσ παρατθριςεωσ καιρῶν καί χρόνων λόγῳ ἀκριβείασ ἐπιχειρεῖ
ὁ ςυγγραφεφσ νά προςάψῃ εἰσ τοφσ «παλαιοεορτολογίτασ», ἐνῷ γνωρίηει πάρα πολφ καλῶσ, ὅτι τοφσ
ἰδίουσ λόγουσ τοῦ αὐτοῦ Ἁγίου ἐπικαλεῖται ἀντιςτρόφωσ διά τοφσ νεοθμερολογίτασ ὁ
«παλαιοεορτολογίτθσ» Ἅγιοσ τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ Νικόδθμοσ ὁ ἁγιορείτθσ εἰσ τιν ὑποςθμείωςιν τῆσ
ἑρμθνείασ τοῦ Ζϋ Ἀποςτολικοῦ Κανόνοσ,74 τοῦ ἀναφερομζνου εἰσ τιν ἀπαγόρευςιν τοῦ ἑορταςμοῦ τοῦ
Πάςχα μετά τῶν Ἰουδαίων πρό τῆσ ἐαρινῆσ ἰςθμερίασ! Ἐκ τοῦ ςθμείου αὐτοῦ νομίηομεν ὅτι κρίνεται καί
ἡ ὅλθ ἐργαςία περί ἡμερολογίου τοῦ ἐν λόγῳ ςυγγραφζωσ.
Ὁ ἅγιοσ Νικόδθμοσ ὡσ ἀκραιφνισ τθρθτισ τῶν Ὀρκοδόξων Παραδόςεων ςτρζφει τά προλεχκζντα
ἐναντίον ὄχι τῶν ἐμμενόντων εἰσ τά Πάτρια, ἀλλά κατά τῶν Λατίνων τῶν καινοτομθςάντων τό Ἰουλιανόν
ἡμερολόγιον (καί τό βαςιηόμενον ἐπ’ αὐτοῦ Ὀρκόδοξον τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ Ἑορτολόγιον) καί κατ’
ἐπζκταςιν ἐναντίον τῶν ςυγχρόνων νεοθμερολογιτῶν, ὅπωσ τοῦ Π. Εὐκυμίου! Ὁ Ἅγιοσ δθλαδι ταυτίηει
τοφσ αἱρετικοφσ Σεςςερακαιδεκατίτασ ἤ Πρωτοπαςχίτασ μζ τοφσ ςθμερινοφσ νεοθμερολογίτασ καί ὄχι μζ
τοφσ «παλαιοεορτολογίτασ», ὅπωσ διαςτροφικῶσ κζλει νά παρουςιάςῃ ὁ π. Εὐκφμιοσ. Ἄσ ἀκοφςωμεν
ὅμωσ τόν ἴδιον τόν ἅγιον Νικόδθμον: «Χρόνων ἀκρίβειαν, καί ἡμερῶν παρατιρθςιν δζν ἠξεφρει ἡ τοῦ
Χριςτοῦ ἐκκλθςία... ἀλλ’ ἐπειδι εἰσ τιν πρϊτθν ςφνοδον ἐςυνάχκθςαν οἱ Πατζρεσ καί διϊριςαν πότε νά
γίνεται τό Πάςχα, καί τιμῶςα ἡ Ἐκκλθςία πανταχοῦ τιν ςυμφωνίαν καί ἕνωςιν τῆσ Ἐκκλθςίασ,
περιςςότερον ἀπό τιν παρατιρθςιν τῶν χρόνων (τῆσ ἰςθμερίασ δθλ. ὁποῦ ἐκατζβθ τϊρα εἰσ τάσ 11
Μαρτίου, οὗςα ἐπί τῆσ πρϊτθσ ςυνόδου εἰσ τάσ 21 Μαρτίου) καί νά ἑορτάηουν τό Πάςχα μζ ἡμᾶσ τοφσ
Γραικοφσ, καί ὄχι νά ἀτιμάηουν τοφσ κεοφόρουσ καί πνευματοφόρουσ Πατζρασ, ὁποῦ ἐνομοκζτθςαν
τοῦτο κατά κεῖον φωτιςμόν, νομίηοντεσ τοφτουσ ὡσ ἀνοιτουσ, καί ὑβρίηοντεσ εἰσ τιν κοινιν μθτζρα
πάντων ἡμῶν Ἐκκλθςίαν, διότι (λζγει ἀκολοφκωσ ὁ χρυςοῦσ ῥιτωρ) ἄν καί ἡ ἐκκλθςία ἔςφαλλε, βζβαια
δζν ἤκελε κατορκωκῇ τόςον μεγάλον καλόν, ἀπό τιν ἀκριβῇ ταφτθν φφλαξιν τοῦ καιροῦ, ὅςον μεγάλον
κακόν ἤκελε προξενθκῇ ἀπό τιν διαίρεςιν αὐτιν καί τό ςχίςμα τό ἀπό τῆσ κακολικῆσ Ἐκκλθςίασ· ἐπειδι
λζγει· ‘’δζν φροντίηει ὁ Θεόσ καί ἡ Ἐκκλθςία διά τοιαφτθν παρατιρθςιν τῶν χρόνων καί ἡμερῶν πάρεξ διά

74
Ἱ. Πθδάλιον, ςελ. 9, ὑποςθμ. 1θ.
 28

μοναχιν τιν ὁμόνοιαν καί εἰρινθν’’. Καί βλζπε, ἀγαπθτζ (λζγει ὁ ἅγιοσ Νικόδθμοσ), πῶσ ὁ Θεῖοσ
Χρυςόςτομοσ ὀνομάηει ςχιςματικοφσ τοφσ Λατίνουσ διά τί ἐκαινοτόμθςαν τό Παςχάλιόν τουσ καί
Καλεντάριον, ὄχι διά τί δζν εἶναι τοῦτο, ὅςον κατά τιν ἰςθμερίαν ὀρκόν». Καί περαίνει τόν λόγον του ὁ
Ἅγιοσ λζγων τά ἑξῆσ: «...εὐαρεςτεῖται ὁ Θεόσ εἰσ τιν τάξιν τοῦ Παςχαλίου καί ἁπλῶσ εἰπεῖν, τοῦ
Καλανταρίου τοῦ ἐδικοῦ μασ, παρά εἰσ τιν ἀκρίβειαν τοῦ Παςχαλίου καί Καλανταρίου τῶν Λατίνων...»
Καί ςυνεχίηει ἀναφερόμενοσ εἰσ Θείασ τινάσ καί καυματουργικάσ ἐπεμβάςεισ τῆσ Θείασ Προνοίασ, πρόσ
πίςτωςιν τῆσ ἀποςτροφῆσ τοῦ Θεοῦ πρόσ τιν καινοτομίαν αὐτιν, ἀλλά καί τῆσ εὐαρεςτιςεϊσ Σου διά τό
Ὀρκόδοξον Καλεντάριον-Ἑορτολόγιον, «βεβαιωτικάσ τοῦ ἡμετζρου καλανδαρίου, ἀναιρετικάσ δζ τῶν
Λατίνων».
Ἄν ἀνατρζξωμεν εἰσ τά ἐπιχειριματα τῶν καινοτόμων διά τιν ςτιριξιν τῆσ ἐπαράτου καινοτομίασ τοῦ
Ἑορτολογίου, κά εἰδοῦμε, ὅτι ἕνα ἀπο τά βαςικότερα ἦταν καί ἡ ἀκρίβεια τοῦ χρόνου. Παρ’ ὅλα αὐτά οἱ
ἴδιοι εἶχαν καί ἔχουν τό κράςοσ καί τιν αὐκάδειαν νά κατθγοροῦν τοφσ «παλαιοεορτολογίτασ», ὡσ δῆκεν
προτιμιςαντασ τιν ἀκρίβειαν τοῦ χρόνου ἔναντι τῆσ ἑνότθτοσ, διό καί χαρακτθρίηουν αὐτοφσ ὡσ
ἡμερολογιολάτρασ!
Ἡ διαφορά μεταξφ τῆσ προςωπικῆσ γνϊμθσ τοῦ π. Εὐκυμίου καί αὐτῆσ τοῦ Ἁγίου Νικοδιμου (ἡ ὁποία
καί ἀποτελεῖ καί κζςιν ἐπίςθμον τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ, ἡ ὁποία πολλάκισ ἀπεφάνκθ ὑπζρ τοῦ
ἡμετζρου Ἑορτολογίου) εἶναι παςιφανισ.
Ὁ Ἅγιοσ ἀποδίδει τό ςχίςμα ἕνεκα τῆσ ἀκριβείασ εἰσ τοφσ Λατίνουσ καί εἰσ τοφσ ἀξίουσ ςυνεχιςτάσ τουσ
νεοθμερολογίτασ, ὁ δζ π. Εὐκφμιοσ, ςυμφϊνωσ πρόσ τό ἰδικόν του ‘’κζλω’’, εἰσ τοφσ
«παλαιοθμερολογίτασ» (ςελ. 242).
Ὁ Ἅγιοσ μᾶσ λζγει, ὅτι οἱ τριακόςιοι δζκα καί ὀκτϊ Θεοφόροι Πατζρεσ τῆσ Πρϊτθσ ΢υνόδου, ὑπό τιν
ἐπίδραςιν τοῦ Θείου φωτιςμοῦ ὥριςαν καί ἐκζςπιςαν μετ’ ἐπιτιμίου τό ἀπαραςάλευτον τῆσ ἑορτῆσ τοῦ
Πάςχα, ἐνῷ ὁ π. Εὐκφμιοσ μᾶσ προτρζπει νά τό ἑορτάηωμεν, ὄποτε μᾶσ κατζβει!!! (ςελ. 242). Ἐάν αὐτό
δζν εἶναι ἀνατροπι τῆσ ΑϋΟἰκουμενικῆσ ΢υνόδου, τότε τί εἶναι;
Ὁ Ἅγιοσ ὀνομάηει τοφσ καινοτόμουσ τοῦ Παςχαλίου καί τοῦ καλενδαρίου ἀτιμαςτάσ τῶν Πατζρων,
ἐνῷ ὁ δεφτεροσ, ὡσ διατθριςαντασ τιν ἑνότθτα μεταξφ τῶν Ἐκκλθςιῶν (ςελ. 243)!
Ὁ Ἅγιοσ μᾶσ λζγει, ὅτι ὁ Θεόσ εὐαρεςτεῖται (!!!) εἰσ τιν τάξιν τοῦ ἰδικοῦ μασ Παςχαλίου καί
Καλενδαρίου, τό ὁποῖον καί διά καυμάτων πιςτοποιεῖ, ὁ δζ κεωρεῖ τοῦτο ἀδιάφορον, διό καί προτείνει
τιν εἰςαγωγιν ἑνόσ τρίτου... ἡμερολογίου! (ςελ. 234), τοφσ δζ Ὀρκοδόξουσ μζμφεται, ὡσ
μεταχειριηομζνουσ δῆκεν ‘’ςθμεῖα καί τζρατα’’, διά νά ἀποδείξουν τιν δῆκεν ‘’Πάτριαν’’ προζλευςίν
του καί ‘’ἱερότθτα’’.
Ἀςφαλῶσ ὁ π. Εὐκφμιοσ, ὅταν ἔγραφε τάσ ἀνωτζρω γραμμάσ, ἀγνοοῦςε (διότι δζν ἐξθγεῖται ἄλλωσ)
τά λεχκζντα ὑπό τοῦ ἁγίου Μελετίου Πθγᾶ εἰσ τιν ΡΛΖϋ ἐπιςτολιν του πρόσ «Σοῖσ ἐν Μικρᾷ Ῥωςία»,
ὅπου ἀπειλεῖ νά μιν διανοθκοῦν νά καινοτομιςουν ἔτερον Καλενδάριον, διότι μζ πολλοφσ τρόπουσ
ἁμαρτάνουν ὅςοι ἀκολουκοῦν ἄλλα Καλενδάρια, ἀφοῦ τοῦτο ἀπαιτεῖ ἡ ἐκκλθςιαςτικι παράδοςισ. Σοφσ
δζ τολμῶντασ νά πράξουν ἄλλωσ, ὡσ ἐπιμζνοντασ καί φιλονεικοῦντασ πρόσ τά καλῶσ δογματιςκζντα,
δθλαδι τόν Ὅρον τῆσ ΢υνόδου, ἀπειλεῖ ὡσ ἀκοινωνιτουσ καί ἀποβλιτουσ τῆσ Ἐκκλθςίασ, ὡσ τολμθτίασ
δικαίασ κολάςεωσ!75 Δυςτυχῶσ ὅμωσ αὐτόσ (ὁ π. Εὐκφμιοσ), τελείωσ ἀντικζτωσ πρόσ τόν προειρθμζνον

75
«Ὁ δζ τῆσ πρεςβυτζρασ Ῥϊμθσ Πάπασ τῶν ἄλλων ἁπάντων ἑαυτόν ὑπεραίρων, καί πάντων καταφρονῶν, ἔτι καί
κατθγορεῖ τοῦ κανονίου τῶν Πατζρων, ἵνα μι δόξῃ ἀλόγωσ τό καλανδάριον καινοτομιςασ, οὐκ εἰδϊσ ὅτι τό τῶν
Πατζρων κανόνιον ὑγιῶσ ἔχει, ὥςτε τελεῖςκαι τό κεῖον Πάςχα μετά τιν Ἰςθμερίαν τιν ἐαρινιν καί μι μετά
Ἰουδαίων, κακϊσ ἀπαιτεῖ ὁ Ἕβδομοσ τῶν ἱερῶν Ἀποςτόλων κανϊν καί ὑγιῶσ ἔχοντοσ τοῦ κανονίου τῶν Πατζρων,
 29

Ἅγιον, ὑποκινεῖ καί προτρζπει τοφσ πιςτοφσ νά ἀκολουκιςουν ἕνα ‘’παλαιότερον’’ (ὡσ λζγει)
ἡμερολόγιον (!!!) κακότι μᾶσ λζγει, τό ‘’παλαιόν’’ δζν ἠμπορεῖ νά χαρακτθριςκῇ οὔτε κἄν ὡσ
ἐκκλθςιαςτικόν!
Ἄσ μι μακρθγορῶμεν ὅμωσ.
Χλευάηει ἐπίςθσ τοφσ πιςτοφσ, διότι ὀνομάηουν τό ἑορτολόγιον τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ, ‘’Πάτριον’’
καί «ὡσ κάτι παραδεδομζνον ἀπό τοφσ πατζρασ» (ςελ. 244). Δζν νομίηομεν ὅμωσ, ὅτι ἀγνοεῖ καί πάλιν
τάσ πθγάσ ἐκεῖνασ, ὅπου βεβαιοῦν τάσ κζςεισ τῶν πιςτῶν Ὀρκοδόξων «παλαιοεορτολογιτῶν» ἔναντι τῶν
ἰδικῶν του ἀπόψεων καί τῶν λοιπῶν νεοθμερολογιτῶν, ἁπλῶσ τάσ παραβλζπει ὡςάν νά μιν ὑπάρχουν,
ἀδιαφορϊντασ διά τιν ςπουδαιότθτα καί ςθμαςίαν τουσ.
Σοφσ ὑποςτθρικτάσ ὅμωσ τῶν τοιοφτων αὐκαιρεςιῶν ἀποςτομϊνει ὁ πολυμακζςτατοσ ἐκεῖνοσ ἅγιοσ
Μελζτιοσ Πθγᾶσ, Πατριάρχθσ Ἀλεξανδρείασ, ὁ ὁποῖοσ γράφει εἰσ τιν ΡΙ΢Σϋ ἐπιςτολιν ‘’Πρόσ τοῖσ κατά
Δφςιν πᾶςαν Ὀρκοδόξοισ Χριςτιανοῖσ...‘’, τά ἐξῆσ: «...μθδζν ὅλωσ τῶν πατρικῶν παραχαράττοντεσ
παραδόςεων∙ καί δι’ αὐτό τοῦτο ὅτι πατρικαί εἰςι παραδόςεισ∙ Μι γάρ, φθςί, μι μζταιρε ὅρια, ἅ ἔκεντο
οἱ πατζρεσ ςου. Σοφτου χάριν τιν νζαν ταφτθν τῶν Παςχαλίων εἰςαγωγιν, τοῦ λεγομζνου Γρθγοριανοῦ
καλενδαρίου (ἑορτολογίου ς.ς.), οἱ τῆσ Ἀνατολικῆσ τῶν Ὀρκοδόξων ἐκκλθςίασ εὐςεβεῖσ παῖδεσ οὐ
παραδεχόμενοι, ςτοιχοῦντεσ δζ μᾶλλον τῷ παρά τῶν τριακοςίων ὀκτϊ καί δζκα κεοφόρων Πατζρων
Κανονίῳ τοφτου μθδόλωσ παρεκκλίνομεν τοςοφτων καί τθλικοφτων Πατζρων, οὕτωσ ἔχοντα πρόσ λζξιν.
«Πάντασ τοφσ τολμῶντασ παραλφειν τόν ὅρον τῆσ ἁγίασ καί μεγάλθσ ΢υνόδου τῆσ ἐν Νικαίᾳ
ςυγκροτθκείςθσ ἐπί παρουςίᾳ τῆσ εὐςεβείασ τοῦ κεοφιλεςτάτου βαςιλζωσ Κωνςταντίνου περί τῆσ ἁγίασ
ἑορτῆσ τοῦ ςωτθριϊδουσ Πάςχα, ἀκοινωνιτουσ καί ἀποβλιτουσ εἶναι τῆσ Ἐκκλθςίασ, εἰ ἐπιμζνειν
φιλονεικότερον ἐπιςτάμενοι πρόσ τά καλῶσ δεδογμζνα∙ καί ταῦτα εἰριςκω καί περί λαϊκῶν. Εἰ δζ τίσ τῶν
προεςτϊτων τῆσ Ἐκκλθςίασ Ἐπίςκοποσ ἤ Πρεςβφτεροσ, ἤ διάκονοσ, τολμιςειεν ἐπί διαςτροφῇ τῶν λαῶν,
καί ταραχῇ τῶν Ἐκκλθςιῶν, ἰδιάηειν, καί μετά τῶν Ἰουδαίων ἐπιτελεῖν τό Πάςχα, τοῦτον ἡ Ἁγία Σφνοδοσ
ἐντεῦκεν ἤδθ ἀλλότριον ἔκρινε τῆσ ἐκκλθςίασ». Καί ςυνεχίηει ὁ πλιρθσ πατρϊου ηιλου Μελζτιοσ:
«Σοφτων οὖν οὕτωσ ἐχόντων, παρακαλοῦμεν ὑμᾶσ ἀδελφοί, τοῖσ πατράςι ἔπεςκαι, καί μι τά καινά ταῦτα
καί πρόςφατα καταςπάηεςκαι∙ ἀλλά, φαςί, τοῦτο τῶν ἀδιαφόρων ἐςτίν∙ ἀλλά διά τοῦτο μᾶλλον τοῖσ
πατράςι ἀκολουκθτζον, ὅτι ἀδιάφορον ἐςτίν», καί μετ’ ὀλίγον λζγει: «ἐπειδι τοίνυν οὐκ ἀποδοκιμάηοντεσ
διά τοῦτο μᾶλλον τοῖσ πατράςιν ἀκολουκθτζον, ἀτιμάηοντεσ τιν ςοφίαν τῶν ςοφῶν, οὐδζ τῶν ςυνετῶν

καί Πατρικοῦ ὄντοσ, πολλαχῶσ ἁμαρτάνουςι τοῦ προςικοντοσ οἱ προςζχοντεσ ἑτζροισ καλανδαρίοισ. Εἰ δζ τοῦτο
ἀπαιτεῖ ὁ κανϊν τιν ἀπό τῶν Ἰουδαίων ἀναχϊρθςιν, φανερόν δζ, τίνεσ ἀποςχοινιηόμεκα μᾶλλον τῆσ τῶν Ἰουδαίων
ἀνίερου λατρείασ μετά καί τῆσ παραφυλακῆσ τῆσ Ἰςθμερίασ τῆσ ἐαρινῆσ. Πρόδθλον τίςιν ἐπικρζμαται ὁ κίνδυνοσ
τοῦ ἐπιτιμίου, ὅ διωρίςαντο οἱ ἐν Ἀντιοχείᾳ Πατζρεσ, κωλφοντεσ ὅλωσ ἄλλωσ τό Πάςχα ἐπιτελεῑν, ἤ παρζδωςαν οἱ
Πατζρεσ οἱ ἐν Νικαίᾳ. Λζγει γάρ οὕτω ὁ πρῶτοσ κανϊν. Πάντασ τοφσ τολμῶντασ παραλφειν τόν ὅρον τῆσ Ἁγίασ καί
μεγάλθσ ΢υνόδου τῆσ ἐν Νικαίᾳ ςυγκροτθκείςθσ ἐπί παρουςίᾳ τῆσ εὐςεβείασ τοῦ Θεοφιλεςτάτου βαςιλζωσ
Κωνςταντίνου περί τῆσ Ἁγίασ ἑορτῆσ τοῦ ςωτθριϊδουσ Πάςχα, ἀκοινωνιτουσ, καί ἀποβλιτουσ εἶναι τῆσ
Ἐκκλθςίασ, εἰ ἐπιμζνειν φιλονεικότερον ἐνιςτάμενοι πρόσ τά καλῶσ δεδογμζνα. Κατά γάρ τό τῶν Πατζρων ἐκείνων
τῶν Ἁγίων κανόνιον ὡσ ἄν ἔχοιεν,ἤ ἔξοιεν (ἔχουν ἤ κά ‘χουν ἐξουςίαν) τά τοῦ χρόνου οὔτε πρό τῆσ ἰςθμερίασ τῆσ
ἐαρινῆσ, οὔτε μετά Ἰουδαίων παςχάηομεν, ὡσ διακελεφεται ὁ τῶν ἱερῶν Ἀποςτόλων ἕβδομοσ κανϊν, καί πάντοτε ἐν
τῇ κυρίᾳ τῶν ἡμερῶν, ὡσ ἡ Ἐκκλθςιαςτικι παράδοςισ ἀπαιτεῖ. Σί φιςομεν καί πρόσ ταῦτα κρινόμενοι ἐπί Θεοῦ ;
Καταπιοῦμεν καί τάσ ἐπιτιμιςεισ ταῦτασ, ὡσ καί τοφσ ἀνακεματιςμοφσ ἐκείνουσ, τοφσ τε Παφλου ἐπί τοῖσ
νεωτεριςμοῖσ, καί τῶν ΢υνόδων τῶν ἁγίων ἐπί ταῖσ προςκικαισ τοῦ ΢υμβόλου; Καί τίσ παραιτιςθται τοφσ τολμθτίασ
τῆσ δικαίασ κολάςεωσ;» (Μθτροπολίτου Ἀξϊμθσ Μεκοδίου, Ἐπιςτολαί Μελετίου Πθγᾶ, Πατριάρχου Ἀλεξανδρείασ,
ςελ. 139-140).
 30

ἀκετοῦντεσ τιν ςφνεςιν, ἀλλά τοῖσ Πατράςι καί Ἡγουμζνοισ ἡμῶν Ἀνατολικοῖσ τε καί Δυτικοῖσ
ἀκολουκοῦντεσ τά παλαιά τῶν νζων προκρίνομεν δικαίωσ (κζκριται γάρ ἅπαξ τῇ Ἐκκλθςίᾳ τῶν
Ὀρκοδόξων μθδζν ὅλωσ νεωτερίηον παραδζχεςκαι, μθδζν ἀποδιοπομπεῖςκαι τῶν πάλαι). ΢τικετε
καρςαλζωσ καί ὑμεῖσ, ἀδελφοί, τοῖσ πατρϊοισ ἤκεςι, παρακαλοῦντεσ τοφσ λαμπροτάτουσ ὑμῶν ἄρχοντασ
ὑμῖν ἐξεῖναι ἀβιάςτωσ ταῖσ τῶν κοινῶν Πατζρων, τῶν πράξει τε καί κεωρίᾳ κατά Ἀνατολιν καί Δφςιν
λαμψάντων, παραδόςεςι ἔπεςκαι (νά ἀκολουκῆτε). Μι βίᾳ ἀποςπάςκωςαν παρά Χριςτιανῶν Χριςτιανοί
τῶν πατρϊων προςταγμάτων∙ πόρρω γάρ τῆσ τοῦ ΢ωτῆροσ αὐλῆσ δυναςτεία».76
Πόςον διαφζρει ἡ διδαςκαλία τοῦ ἁγιωτάτου Μελετίου Πθγᾶ ἀπό τάσ καινοφωνίασ τοῦ π. Εὐκυμίου!!!
Ὁ κεῖοσ Μελζτιοσ κατεχόμενοσ ἀπό ἄδολον ηῆλον γίνεται πιςτόσ ἀκόλουκοσ τῶν Πατζρων, ὁ δζ π.
Εὐκφμιοσ ἀκοφςιοσ ςυνιγοροσ τῶν καινοτόμων καί Μαςςόνων Μελετίου Μεταξάκθ καί Χρυςοςτόμου
Παπαδοποφλου!
Ὁ π. Εὐκφμιοσ μᾶσ διαβεβαιοῖ, ὅτι Καλενδάριον καί Παςχάλιον οὐδεμίαν ςχζςιν ἔχουν μεταξφ τουσ (ςελ.
236). Ὁ δζ ἅγιοσ Μελζτιοσ ὡσ ἀλλθλζνδετα τά κεωρεῖ.77
Ὁ π. Εὐκφμιοσ χαρακτθρίηει ὡσ ἀποτζλεςμα φανατιςμοῦ τό νά ὀνομάηουν οἱ πιςτοί τό Ὀρκόδοξον
Ἑορτολόγιον ‘’Πάτριον’’, ὥσ ‘’δῆκεν παραδεδομζνον ὑπό τῶν Πατζρων’’, διό καί ἀνακεματίηουν ὅςουσ
ἀκολουκοῦν τό ‘’νζον’’∙ ὁ ἅγιοσ ὅμωσ Μελζτιοσ ὁμόφρων πρόσ τιν γνϊμθν τῶν Πατζρων, οἱ ὁποῖοι κατά
τόν Ι΢Σϋαἰῶνα ἀνεκεμάτιςαν τό νζον Καλενδάριον καί Παςχάλιον (ὡσ εἷσ ἐξ αὐτῶν), τά ἀποκαλεῖ
«πατρικάσ παραδόςεισ» καί «ὅρια ἅ ἔκεςαν οἱ Πατζρεσ», ἐκ τῶν ὁποίων «μθδόλωσ παρεκκλίνομεν»,
«ἀκολουκοῦντεσ τά παλαιά τῶν νζων νά προκρίνωμεν» καί «μθδζν ὅλωσ νεωτερίηον παραδζχεςκαι»,
ταῖσ «παραδόςεςι ἔπεςκε», τοῖσ «πατρϊοισ ἤκεςι» καί τῶν «πατρϊων προςταγμάτων»∙ «Πάντασ (δζ
τοφσ) τολμῶντασ παραλφειν τόν ὅρον» καί ἀποδεχομζνουσ τόν νεωτεριςμόν, «ἀκοινωνιτουσ καί

76
Μθτροπολίτου Ἀξϊμθσ Μεκοδίου, Ἐπιςτολαί Μελετίου Πθγᾶ Πατριάρχου Ἀλεξανδρείασ, ςελ. 139-140.
77
Εἰσ τιν περίφθμον πρόσ ΢ίλβεςτρον Ἀλεξανδρείασ ἐπιςτολιν του, ὁ τότε Ἀρχιμανδρίτθσ Μελζτιοσ Πθγᾶσ ταυτίηει
ξεκάκαρα Παςχάλιον καί Καλενδάριον (ἡμερολόγιον), γράφων τά ἑξῆσ: «Σοφτου χάριν τιν νζαν ταφτθν τῶν
Παςχαλίων εἰςαγωγιν, τοῦ λεγομζνου ‘’Γρθγοριανοῦ Καλανδαρίου’’ οἱ τῆσ Ἀνατολικῆσ τῶν Ὀρκοδόξων Ἐκκλθςίασ
εὐςεβεῖσ παῖδεσ οὐ παραδεχομζνου, ςτοιχοῦντεσ δζ μᾶλλον τῷ παρά τῶν τριακοςίων ὀκτωκαίδεκα κεοφόρων
Πατζρων Κανονίῳ, τοφτου μθδόλωσ παρεκλίνωμεν, τοςοφτων καί τθλικοφτων (μεγάλων) Πατζρων ἑπόμενοι
(ἀκόλουκοι)...» ( Ἐπιςτολι πρόσ ΢ίλβεςτρον Πατριάρχθν περί Παςχαλίου, Ἔκδοςισ ΢άββα Ἱερομονάχου, Ἅγιον Ὄροσ,
Καρυαί, 1924).
Ἐπίςθσ καί ὁ ςοφϊτατοσ Νικόλαοσ ὁ Κεραμεφσ (Ι΢Σϋαιϊν), εἰσ τό ςφγγραμμά του ‘’Ἀντζγκλθμα’’, ἀναφερόμενοσ
εἰσ τιν καινοτομίαν αὐτιν, πζραν τοῦ χαρακτθριςμοῦ τοῦ νζου Καλενδαρίου, ὡσ ἑνόσ ἀπό τά πολλά τῶν παπιςτῶν
«τῆσ κακίασ ὑποδείγματα... τερατοποιοφμενα», ἐκλαμβάνει Καλενδάριον καί Παςχάλιον ὡσ τι ἑνιαῖον, κατά τιν
ἀπαρίκμθςιν τῶν Παπικῶν κακοδοξιῶν: «Πζμπτον παράλογον καινοτόμθμα, καί ματαιολόγων ἀςχολοφντων
παραφρόνθμά ἐςτι, τό περί τιν ἀςχολοματαιολόγων τυφλολογίαν τῆσ ἀςτρονομίασ (δι’ ἥν αἱ πλείονεσ αἱρζςεισ
ἀνζφυςαν) νζον αὐτῶν Καλαντάριον, ἤτοι Παςχάλιον. Σό μζν διότι ἀλλοιοῦςι καί μεταβάλλουςι τιν κζςιν, καί
χρονολογίαν αὐτοῦ τοῦ Κυρίου, καί τιν περί τοφτου διαςάφθςιν τῆσ ἐν Νικαίᾳ ςυνόδου» (Πατριάρχου Δοςικζου,
Σόμοσ Χαρᾶσ, ςελ. 487, Ἔκδοςισ 1705). Δζν εἶναι οἱ μόνεσ αὐτζσ ἀναφορζσ, τάσ ὁποίασ ὡσ δεῖγμα καί μόνον
παρακζτομεν βεβαιωτικζσ τῶν λόγων μασ, κακϊσ ὅλθ ἡ ἀντιρρθτικι κατά τῆσ Γρθγοριανῆσ καινοτομίασ γραμματεία,
τοῦ Ι΢Σϋ αἰῶνοσ καί μετζπειτα, ἐξελάμβανε ὡσ ἑνιαῖα, τό Παςχάλιον καί τό Καλενδάριον.
Πρζπῃ νά ἐπιςθμάνωμεν, ὅτι τό μεγαλφτερον μζροσ τοῦ ςυγγράμματοσ τοῦ Νικολάου Κεραμζωσ, εἰσ τό ὁποῖον
ἐμπεριζχεται καί τό ἐπίμαχον κείμενον, ἐξῃρζκθ τῆσ νεωτζρασ ἐκδόςεωσ τοῦ ‘’Σόμου Χαρᾶσ’’, τοῦ Πατριάρχου
Δοςικζου (ἐκδ. Ῥθγοποφλου 1985), διό καί ὁ ἀναγνϊςτθσ ματαίωσ κά ἑρευνιςῃ ἐκεῖ πρόσ ἀνεφρεςιν τοφτου.
 31

ἀποβλιτουσ εἶναι τῆσ Ἐκκλθςίασ». Κατά τιν γνϊμθν λοιπόν τοῦ Ἁγίου ἡ ἀποδοχι τῶν νεωτεριςμῶν εἶναι
τῶν «ἀδιαφόρων» καί τῶν «ἐπί διαςτροφῇ τῶν λαῶν, καί ταραχῇ τῶν Ἐκκλθςιῶν ἰδιάηειν» προεςτϊτων
τῆσ Ἐκκλθςίασ, Ἐπιςκόπων, Πρεςβυτζρων καί διακόνων, δι’ αὐτό καί ἡ Ἐκκλθςία (ὄχι ἡ κακζκτυποσ) «ἤδθ
ἀλλότριον ἔκρινε» τόν τοιοῦτον Αὐτῆσ! «Ταῦτα εἰριςκω (ἔχουν εἰπωκεῖ) καί περί λαϊκῶν»!!!
Δζν ἰδιάηει ἄραγε καί π. Εὐκφμιοσ, ὅταν ἐλαφρᾷ τῇ καρδίᾳ ἀποδζχεται ὅλουσ αὐτοφσ τοφσ
νεωτεριςμοφσ ὡσ προςφερομζνασ πρωΐμουσ φκινοπωρινάσ ὀπϊρασ, πρόκυμοσ νά προςφζρῃ αὐτάσ καί
εἰσ ἑτζρουσ «ἐπί διαςτροφι τῶν λαῶν καί ταραχῇ τῶν Ἐκκλθςιῶν»;
΢ακρόν εἶναι βεβαίωσ καί τό ἐπιχείρθμά του, ὅτι οἰ Πατζρεσ χρθςιμοποιοῦςαν ἐκτόσ τοῦ Ἰουλιανοῦ καί
ἕτερα ἡμερολόγια (ςελ. 237), φζρων ὡσ παράδειγμα τόν ἅγιον Κφριλλον Ἀλεξανδρείασ, ὁ ὁποῖοσ
ἀπευκυνόμενοσ πρόσ τοφσ Αἰγυπτιῶτασ πρεςβυτζρουσ ἐχρθςιμοποίθςεν τό ἐντόπιον τῆσ Αἰγφπτου
ἡμερολόγιον. ΢θμαςίαν πάντωσ ἔχει ὄχι ἡ χριςισ διαφορετικῶν ἡμερολογίων ἀλλά ἡ ςυμφωνία τῶν
ἑορτῶν, ὡσ καί τό Ἑορτολόγιον τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ ὁρίηει.
Δυςτυχῶσ ὅμωσ ὁ π. Εὐκφμιοσ δζν ἀρκεῖται εἰσ αὐτά, ἀλλά ςυνεχίηει νά ταυτίηεται ὅλο καί πιό πολφ μζ
τόν δολερόν ἐκεῖνον μεταρρυκμιςτιν τοῦ ἡμερολογίου-Ἑορτολογίου Χρυςόςτομον Παπαδόπουλον,
χρθςιμοποιϊντασ τά ἐπιχειριματα ἐκείνου διά νά δικαιολογῆςῃ τιν παράνομον αὐτιν ἀλλαγιν. Οὕτω
λοιπόν γράφει εἰσ τιν ςελίδα 227 : «Βεβαίωσ ἐδῶ δζν πρόκειται διά τιν κατάργθςι ἑνόσ δόγματοσ ἤ μίασ
Παραδόςεωσ, ἡ ὁποία ἔχει δογματικό χαρακτῆρα, ὅπωσ ἦτο ἡ Εἰκονομαχία, δεδομζνου καί τοῦ ὅτι δζν
πρόκειται περί καταργιςεωσ, ἀλλά περί ἀλλαγῆσ ἤ διορκϊςεωσ ςζ κάτι ποφ τό χρθςιμοποιεῖ ἡ
Ἐκκλθςία». Ἡ ἄποψισ ὅμωσ, ὅτι ἡ Ἑορτολογικι καινοτομία δζν ἀποτελεῖ κατάργθςιν Παραδόςεωσ,
νομίηω, ὅτι κατερρίφκθ παταγωδῶσ ὄχι μόνον ἀπό τοφσ προειρθμζνουσ Πατζρασ τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ, ἀλλά
καί ἀπό τά λόγια τῶν ἰδίων τῶν αὐτουργῶν τῆσ καταδίκθσ τῆσ καινοτομίασ! Ὅςον δζ ἀφορᾷ εἰσ τιν
διόρκωςιν δῆκεν καί ὄχι τιν κατάργθςιν τοῦ Ἑορτολογίου, αὐτό κά τό ἐξετάςωμεν πάραυτα.
Σό πρόςχθμα, ὅτι ἡ διόρκωςισ ἐπιτρζπεται εἰσ ἀντίκεςιν πρόσ τιν κατάργθςιν ἤ ἀντικατάςταςιν μζ
κάποιο ἄλλο διαφορετικόν, εἶναι τό ὀλιγότερον ψευδζσ, καί τό ἐφθῦρε πρῶτοσ ὁ πολυμιχανοσ
Παπαδόπουλοσ διά νά καταςιγάςῃ τάσ ἀντιδράςεισ τῶν πιςτῶν, καί κυρίωσ ὁριςμζνων μελῶν τῆσ
Ἱεραρχίασ του. Ὁ ἴδιοσ πρό τῆσ ἀνόδου του εἰσ τόν Ἀρχιεπιςκοπικόν κρόνον ἀποκαλοῦςε τιν διόρκωςιν
αὐτιν ὡσ ‘’Γρθγοριανόν’’ ἡμερολόγιον. Ὁ δζ ἕτεροσ ςυνεργάτθσ του, ὁ γνωςτόσ Μαςςόνοσ Μελζτιοσ
Μεταξάκθσ, εἶχε δθλϊςει, ὅτι: «Ἡ μεταρρφκμιςισ, τιν ὁποίαν πρόκειται νά κάνωμεν, δζν πρζπει νά
ἐπιφζρῃ ςκανδαλιςμόν εἰσ τό Χριςτεπϊνυμον πλιρωμα. Λαμβάνομεν ςοβαρῶσ ὑπ’ ὄψιν, ὅτι δζν εἶναι τι
ἀδιάφορον τό πῶσ κά διατεκῶςιν αἱ μᾶηαι τῶν Χριςτιανῶν μασ ἀπζναντι μεταρρυκμίςεωσ ἀποδεχομζνθσ
τό Γρθγοριανόν ςφςτθμα». Ἐπίςθσ καί ὁ πρϊθν νεοθμερολογίτθσ καί Λατινόφρων ἀρχιεπίςκοποσ
Χριςτόδουλοσ Παραςκευαΐδθσ ἔγραφε: «Κατά τιν ἐποχιν ταφτθν, (1583), ἀνεφφθ καί τό καλοφμενον
’’ἡμερολογιακόν’’ ηιτθμα, κατόπιν τῆσ ὑπό τοῦ Πάπα Γρθγορίου ΙΓϋἀναλθφκείςθσ πρωτοβουλίασ περί
διορκϊςεωσ τοῦ μζχρι τότε ἐν ἰςχφι Ἰουλιανοῦ ἡμερολογίου… Ἀλλ’ ὁ Πατριάρχθσ Ἱερεμίασ ὁ Βϋ, ἀπαντῶν
ἐδιλου τῷ ἐπιςκόπῳ τῆσ Ῥϊμθσ, ὅτι ὄχι μόνον ἀποςτζργει τά καινοτομθκζντα, ‘’ἀλλϋοὐδ’ εἰσ ψιλιν
ἐπίνοιαν ἐφικζςκαι ταῦτα ἐπιτρζπει…»78 (δλδ. οὔτε εἰσ τό μυαλό ςασ νά ἐπιτρζπθτε τζτοιεσ ςκζψεισ περί
διορκϊςεωσ τοῦ ἡμερολογίου). Ἀλλά καί πάντεσ, διά νά μιν μακρθγορῶμεν, οἱ Ὀρκόδοξοι Πατριάρχεσ,
οὔτω τό ὠνόμαηαν, εἰσ τιν ἐπίςθμον ἀλλθλογραφίαν τουσ, ἀντιδρῶντεσ μάλιςτα πρόσ τιν εἰςαγωγιν
του.

78
‘’Μελζτιοσ Πθγᾶσ’’, Ἀκῆναι 1971, ςελ. 86-88.
 32

Ἄσ μιν βγάηωμεν λοιπόν ψεφςτασ ἀκόμθ καί αὐτοφσ τοφ δθμιουργοφσ τῆσ ὅλθσ καταςτάςεωσ, μόνον
καί μόνον διά δικαιολογιςωμεν τιν ἰδικιν μασ ἀδυναμίαν νά ἀνταπεξζλκωμεν εἰσ τάσ περιςτάςεισ.
Ἐπίςθσ ἀναντίρρθτον εἶναι, ὅτι ἡ λεγομζνθ διόρκωςισ τοῦ Ἑορτολογίου εἶναι τό ἴδιον ἐφάμαρτοσ μζ
αὐτιν τιν ἄμεςον ἀποδοχιν τοῦ Γρθγοριανοῦ, κακϊσ, ὅπωσ μαρτυροῦν ὅλοι οἱ ςφγχρονοι τῆσ
μεταρρυκμίςεωσ Πατζρεσ τῆσ Ἐκκλθςίασ μασ, καί ἐκεῖνο τό Γρθγοριανόν ἡμερολόγιον διόρκωςισ ἦταν τοῦ
ἡμετζρου Ἰουλιανοῦ καί ὄχι καταςκευι νζου! Διόρκωςιν τιν ὀνομάηει ὁ Πατριάρχθσ ΚΠόλεωσ Ἱερεμίασ ὁ
Τρανόσ εἰσ τιν πρόσ Ν. Δαπόντε ἐπιςτολιν του: «ἵνα πρόβλεψίν τινα οἰκονομιςωμεν, δι’ ἧσ τισ νζασ
διορκϊςεωσ γεγονυίασ τοῦ ἔτουσ δυνθκῇ ἡ Ἐκκλθςία τῆσ παλαιάσ καί νζασ Ῥϊμθσ ςυνεορτάηει ἕνεκα τῆσ
ἑπομζνθσ εἰρινθσ τῶν ἁπανταχοῦ Χριςτιανῶν»79. Καί ἀλλοῦ ὁ ἴδιοσ: «Δζον ἡμᾶσ ἐπαινεῖν τοφσ Πατζρασ
εὐλαβείασ, ἥτισ πρόσ τιν τοῦ κεοῦ εὐςζβειαν ἀναβαίνει. Ὁ γάρ, φθςιν, ὑμᾶσ δεχόμενοσ, ἐμζ δζχεται∙
ἀλλά, φαςι, διορκϊςεωσ ἐπιδζει τῷ τῶν πατζρων κανόνι. Ὁ καταβιβαςμόσ ἐκεῖνοσ, ἀδελφοί, ἤ
ὑςτεροχρόνθςισ τοῦ Φάςκα...»80. Καί πάλιν: «Ἐν δζ τῷ περί τοῦ Πάςχα κατά τῆσ Γρθγοριανῆσ λεγομζνθσ
διορκϊςεωσ, τῆσ ἐςχάτθσ (εἴ γε καί ἐςχάτθσ) ταυτθςί ςυγχφςεωσ...»81.
Ἀποτελεῖ ἐπιπλζον γεγονόσ, ὅτι ἡ ἀλλαγι-διόρκωςισ τοῦ ἡμερολογίου ἔχει καταδικαςκῇ ἐπιςιμωσ
ὑπό τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ διά ςειρᾶσ ἐπανειλθμζνων ΢υνοδικῶν ἀποφάςεων κατά τά ἔτθ 1583, 1587
καί 1593, μζ ἐπιςτζγαςμα τόν ὄγδοον Κανόνα τῆσ ΢υνόδου τοῦ 1593, ὅτι ὅςοι τολμοῦν νά ἀκολουκιςουν
τό καινοτόμθμα αὐτό, κεωροῦνται αὐτομάτωσ ἀλλότριοι καί ἀπόβλθτοι τῆσ Ἐκκλθςίασ τοῦ Χριςτοῦ! «… Σό
τοῖσ Πατράςι διοριςκζν περί τοῦ ἁγίου και ςωτθρίου Πάςχα, ἔχει δζ οὕτωσ. Ἅπαντασ τοφσ τολμῶντασ
παραλφειν τοφσ Ὅρουσ τῆσ ἁγίασ καί Οἰκουμενικῆσ καί μεγάλθσ ΢υνόδου, τῆσ ἐν Νικαίᾳ ςυγκροτθκείςθσ...
περί τῆσ ἁγίασ τοῦ ςωτθριϊδουσ Πάςχα, ἔχει ἀκοινωνιτουσ καί ἀποβλιτουσ εἶναι τῆσ Ἐκκλθςίασ...". Καί
ςυνεχίηει, ἐπαναλαμβάνων τόν Αϋ τῆσ Ἀντιοχείασ Κανόνα, ὅτι ὅποιοσ τολμἠςῃ τοῦτο: "ΕΝΣΕΤΘΤΕΝ ΗΔΗ
ΑΛΛΟΣΡΙΟΝ ἔκρινε τῆσ Ἐκκλθςίασ".82 Νά τονίςωμεν μάλιςτα ἐδῶ, ὅτι ὁ Κανϊν οὗτοσ δζν ἀναφζρεται
μόνον εἰσ τιν ἑορτιν τοῦ Πάςχα, ὡσ πονθρῶσ κά ἔςπευδαν κάποιοι νά ςκεφκοῦν, ἀλλά καί εἰσ τό
Καλενδάριον. Δι' αὐτό καί ὁ Ἱεροςολφμων Δοςίκεοσ κζτει ὡσ τίτλον τοῦ Κεφαλαίου εἰσ τό προαναφερκζν
ςθμεῖον τοῦ "Σόμου Ἀγάπθσ" ( ἀποςτομϊνοντασ οὕτω πάντασ): «Πρᾶξισ Συνοδικι ἐν ᾗ καί ἀποβολι τοῦ
νζου Καλενδαρίου, ἤτοι τῆσ περί τό Πάςχα λατίνων καινοτομίασ»!!!
Κατόπιν λοιπόν ὅλων αὐτῶν, οἱ διάφοροι ἀμφιςβθτίεσ, μόνον ὡσ κακοικεισ κά ἠμποροῦςαν πλζον νά
χαρακτθριςκοῦν, ἐφ' ὅςον ὅλεσ οἱ μαρτυρίεσ τεκμθριϊνουν τό ἀδιάςειςτον τῶν προαναφερομζνων.
Ἐπίςθσ ὅλοι οἱ ςοβαροί καί ἀμερόλθπτοι παλαιοί τε καί νζοι ἱςτορικοί ἐπιβεβαιϊνουν τιν καταδίκθν καί
τόν ἀνακεματιςμόν τοῦ νζου Καλενδαρίου. Εἷσ ἐξ αὐτῶν, ὁ Δοςίκεοσ ὁ Πατριάρχθσ Ἱεροςολφμων, γράφει
ὅτι ςυνεκλικθ ΢φνοδοσ ἐν ἔτει 1593 «...ἵνα τό Πάςχα γίνθται κακϊσ τό ἐδιϊριςεν ἡ πρϊτθ ΢φνοδοσ καί τό
νζον Καλενδάριον τό ἐπινοθκζν παρά τῶν Λατίνων νά ΑΝΑΘΕΜΑΤΙΖΕΤΑΙ».83 Ἐπίςθσ ὁ Μελζτιοσ Ἀκθνῶν
ἀναφζρει, ὅτι ἐπί Ἱερεμίου τοῦ Βϋ, «ςφνοδοσ Μθτροπολιτῶν ςυνιχκθ ἐν ΚΠπολει τῷ ᾳφπγϋ (1583)...
κατακρίναςα τό καινοτομθκζν ὑπό Γρθγορίου τοῦ Ῥϊμθσ Καλενδάριον...».84 Σί νά εἴπωμεν ὅμωσ, ὅταν
καί ὁ ἴδιοσ ὁ πρωτεργάτθσ τῆσ ἐπαράτου ἀλλαγῆσ Χρυςόςτομοσ Παπαδόπουλοσ ἐπικυρϊνει καί πάλιν τάσ
ἀνωτζρω κζςεισ μασ; Ἄσ τόν ἀκοφςωμεν: «Σῷ 1584 (ὁ Πατριάρχθσ ΢ωφρόνιοσ) ἐξῆλκεν πρόσ ςυλλογιν

79
Μελετίου Πθγᾶ, Ἐπιςτολι πρόσ ΢ίλβεςτρον Πατριάρχθν περί Παςχαλίου, ςελ. 31.
80
Μελετίου Πθγᾶ, Ἐπιςτολαί, ςελ. 55.
81
Αὐτόκι, ςελ. 134.
82
Δοςικζου,Σόμοσ Ἀγάπθσ, ςελ. 547.
83
Δωδεκάβιβλοσ, Παραλειπόμενα, βιβλ. ΙΑϋ, κεφ. ΙΑϋ, τόμ. 6οσ, ςελ. 232.
84
Μελετίου Ἀκθνῶν, Ἐκκλ. Ἱςτορία, τόμ. Γϋ, ςελ. 402.
 33

ἐράνων. Μεταβάσ δζ εἰσ Κωνςταντινοφπολιν τῷ ἔτει ἐκείνῳ ςυμμετζςχε τῆσ ἐκεῖ ςυγκροτθκείςθσ
ςυνοδικῆσ διαςκζψεωσ πρόσ ἀποκιρυξιν τοῦ Γρθγοριανοῦ ἡμερολογίου... Διατί κατ' ἐκείνου τοῦ χρόνου,
μεγάλθ ὑπῆρξεν ἠ ταραχι τῆσ κακόλου Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ... Ἀλλ’ οἱ Ὀρκόδοξοι Ἱεράρχαι καί Θεολόγοι,
ἐν οἷσ ἐπρϊτευε τότε ὁ Μελζτιοσ Πθγᾶσ... δραςτθρίωσ ἀπζκρουον τόν ἀπό τῆσ Λατινικῆσ Ἐκκλθςίασ
κίνδυνον. Σῆσ ἀποκροφςεωσ ταφτθσ ςυμμετεῖχε καί ὁ Πατριάρχθσ ΢ωφρόνιοσ, ὅςτισ, φαίνεται, μετά τιν
καταδίκθν τοῦ Γρθγοριανοῦ Ἡμερολογίου85 μετζβθ εἰσ Ἱερουςαλιμ...»86. Ὅλα αὐτά ἀποτελοῦν μόνον
ἐλάχιςτον δεῖγμα τῆσ βιβλιογραφίασ περί τῆσ ἐπαράτου ἀλλαγῆσ τοῦ Ἑορτολογίου, κακϊσ περί τοφτου
ἐγράφθςαν πολλά καί ςπουδαῖα πράγματα καί εἶναι νομίηομεν λυπθρόν νά ἐπαναλαμβάνωμεν τά ἴδια εἰσ
ὦτα, τά ὁποῖα ἠκελθμζνωσ κωφεφουν!!! Πράγματι ἡ προκατάλθψισ καί ἡ κακι προαίρεςισ προφανῶσ
εἶναι οἱ χειρότεροι ἐχκροί τῆσ ἀλθκείασ.

Ἐπίλογοσ

Εἶναι λυπθρόν εἰσ τάσ ἡμζρασ αὐτάσ, ὅπου ἡ ἀποςταςία προχωρᾷ ἀκάκεκτοσ καί ςυνεχῶσ
προοδεφουςα, νά βλζπωμεν καί αὐτοφσ τοφσ ὀλίγουσ ἀνκιςταμζνουσ, νά ἀναλϊνουν τόν πολφτιμον
χρόνον τουσ εἰσ προςτριβάσ καί διενζξεισ μεταξφ των, ἐνῷ ἔδει νά ἐχρθςιμοποίουν αὐτόν διά τιν
ἀντιμετϊπιςιν τῆσ αἱρζςεωσ τοῦ Οἰκουμενιςμοῦ καί τῆσ ἐν γζνει ἐπαπειλουμζνθσ καί ςυνεχῶσ
πλθςιαηοφςθσ Παγκοςμιοποιιςεωσ. Αὐτό, ὅπου προζχει ςιμερον, εἶναι ἡ ςυςπείρωςισ τῶν
ἐναπομειναςῶν ὑγειῶν δυνάμεων (μζ ἑνιαῖον γνιςιον Ὀρκόδοξον φρόνθμα) καί ὄχι ἡ περαιτζρω
διάςπαςίσ των, ἡ ὁποία ἐξυπθρετεῖ μόνον τοφσ ἀντικειμζνουσ. Δυςτυχῶσ ὅμωσ τό νζον βιβλίον τοῦ π.
Εὐκυμίου Σρικαμθνᾶ, παρά τάσ καλάσ του προκζςεισ, νομίηομεν, ὅτι ςυντείνει ἔςτω καί ἄκελά του πρόσ
ὄφελοσ τῶν δευτζρων. Ὁ ςυγγραφεφσ ἄν καί μζ τιν μζχρι τϊρα ςτάςιν του δεικνφει, ὅτι διακατζχεται ὑπό
κείου ηιλου, τόν ὁποῖον καί ἀπζδειξεν πολλάκισ μζ ἔργα καί ὄχι μόνον μζ λόγια, ἐν τοφτοισ ἐμπίπτει εἰσ
ἐπιλθψίμουσ δοξαςίασ, ἀντικειμζνασ πρόσ τιν Ὀρκόδοξον Ἐκκλθςιολογίαν. Καλόν τό ἀγωνίηεςκαι, ἀλλ’
ὅμωσ νομίμωσ∙ εἰδάλλωσ γινόμεκα αἴτιοι, οὐχί ὠφελείασ διά τόν ἑαυτόν μασ καί διά τοφσ ἄλλουσ, ἀλλά
τοὐναντίον, πρόξενοι ψυχικῆσ ἀπωλείασ! «Οὐκ οἴδατε (λζγει ὁ ἀπόςτολοσ Παῦλοσ), ὅτι οἱ ἐν ςταδίῳ
τρζχοντεσ, πάντεσ μὲν τρζχουςιν, εἷσ δὲ λαμβάνει τὸ βραβεῖον;»87. Διό καί προτρζπει τοφσ ἀγωνιηομζνουσ,
διά νά μιν χακοῦν ἀδίκωσ ὅλοι οἱ κόποι τουσ, οὕτωσ: κατ’ αὐτόν τόν τρόπον τρζχετε, διά νά λάβετε
αὐτό..., ὄχι ἀβεβαίωσ,... ὄχι ὡςάν νά κτυπεῖτε τόν ἀζρα... ὡσ ἀδόκιμοι! Εἰσ τιν προκειμζνθν λοιπόν
περίπτωςιν, νομίηομεν, ὅτι ὁ ἀγϊν τοῦ π. Εὐκυμίου καί τῶν ςφν αὐτῷ δζν ἐπιτελεῖται νομίμωσ κατά τά
πλαίςια ὅπου ἐπιηθτεῖ ὁ Ἀπόςτολοσ, ἀλλ’ ὅτι οὗτοι περιφζρονται εἰσ ἀτραποφσ δυςβάτουσ καί
ἀδιεξόδουσ, μι βαδίηοντεσ τιν ὁδόν ὅπου ἐβάδιςαν οἱ μζχρι τϊρα Πατζρεσ, παρακινδυνεφοντασ οὕτωσ
ὅ,τι τό πολυτιμότερον..., αὐτιν τιν ψυχιν

85
Ὅρα πρόσ τοφτοισ Δοςικζου, Σόμοσ Ἀγάπθσ, ςελ. 538-554. Μανουιλ Γεδεϊν, Κανονικαί Διατάξεισ, τόμ. Αϋ,
ςελ.34. Φιλαρζτου Βαφείδου, Ἐκκλθςιαςτικι Ἱςτορία, τὀμ. Γϋ, ΚΠολισ 1912, ςελ. 124-125. Ἀκαναςίου Κομνθνοῦ
Ὑψθλάντου, ‘’Σά μετά τιν Ἅλωςιν’’, βιβλ. Η\κ καί Γ, ἐν ΚΠολει 1870, ςελ. 111 καί 112. ΢άκα Κωνςταντίνου,
Βιογραφικόν ΢χεδίαςμα περί τοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου Βϋ, Συπογραφεῖον Λ. Κτενᾶ καί ΢. Οἰκονόμου, Ἀκῆναι 1870,
ςελ. 32. Β. ΢τεφανίδου, Ἐκκλ. Ἱςτορία, ςελ. 698-699, κ. ἄ..
86
Ἱςτορία τῆσ Ἐκκλθςίασ Ἱεροςολφμων, ςελ. 482-483.
87
Αϋ Κορ. 9, 24.
 34

Ἀπό τόν Τόμον Χαρᾶσ του Δοςιθέου

«Τά κεφαλαιωδζςτερα τῆσ κακίασ ὑποδείγματα εἰςι ταῦτα τερατοποιοφμενα. Πρῶτον ἡ ἐκ Πατρόσ, καί
Τἱοῦ ἐκπόρευςισ τῆσ ὑποςτάςεωσ τοῦ Παναγίου Πνεφματοσ. Δεφτερον ἡ ἰουδαϊκι, καί τῶν Μονοφυςιτῶν,
καί Μονοκελθτῶν παραγωγι τῶν ἀηφμων. Σρίτον ὁ τοῦ κακαρτθρίου πυρόσ παραλογιςμόσ. Σζταρτον ἡ
προαρπαγι τῆσ οὐρανῶν Βαςιλείασ, καί ἡ πρόσ τῆσ τελείασ ψιφου κατάκριςισ, ὅπου καί τό ἀκατάλθπτον
τοῦ Θεοῦ καταλθπτόν πειρᾶται ἀποφαίνειν. Πζμπτον ἡ τοῦ νζου Καλενδαρίου εἰςαγωγι. Ἕκτον...» (478).
Καί ὀλίγον παρακάτω: «Πζμπτον παράλογον καινοτόμθμα, καί ματαιολόγων ἀςχολοφντων παραφρόνθμά
ἐςτι, τό περί τιν ἀςχολοματαιολόγων τυφλολογίαν τῆσ ἀςτρονομίασ (δι’ ἥν αἱ πλείονεσ αἱρζςεισ
ἀνζφυςαν) νζον αὐτῶν Καλαντάριον, ἤτοι Παςχάλιον. Σό μζν μζν διότι ἀλλιοῦςι καί μεταβάλλουςι τιν
κζςιν, καί χρονολογίαν αὐτοῦ τοῦ Κυρίου, καί τιν περί τοφτου διαςάφθςιν τῆσ ἐν Νικαίᾳ ςυνόδου...»
(ςελ.487). Ἐν τἐλει μᾶσ λζγει: «ἐκεῖνοσ (ὁ Πάπασ) τοφσ καιροφσ ἀγνοεῖν κακυπιςχνεῖται, ὡσ διατίκθςι τό
τοῦ Κυρίου ἀμετάτρεπτον, καί ἀπαραλόγιςτον ρῆμα, οὗτοσ καίπερ ςάρξ ὡσ χόρτοσ, καί ἡ αὐτοῦ δόξα ὡσ
ἄνκοσ χόρτου, καί ἐξθράνκθ ὡσ χόρτοσ, καί τό ἄνκοσ ἐξζπεςεν, ἐγκαυχᾶται κακυπερβαίνειν τῆσ Θείασ
γνϊςεωσ, κτίηων καί χρονοποιϊν ἰδίουσ καιροφσ καί χρονοςταςίασ, παρά τοφσ τοῦ Κυρίου
διατεταγμζνουσ, ἐφ’ οἷσ καί νζα διαβατιρια, καί Παςχάλια καινοτομοφμενα παρακζτει καί χρονοςτατεῖ,
παρά τιν διαταγιν, καί τιν τοῦ Κυρίου Διακικθν...» (Δοςικζου, Σόμοσ Χαρᾶσ, Ἔκδοςισ 1675, ςελ. 495)
 35

\
 36

Περιεχόμενα
Εἰςαγωγι ............................................................................................................................................... 2
Ἡ διαχρονικι ςτάςισ τῆσ Ὀρκοδόξου Ἐκκλθςίασ ἔναντι τῶν ὑπό τῶν Αἱρετικῶν κατεχομζνων
Ἐπιςκοπικῶν Θρόνων. ............................................................................................................................ 3
Παῦλοσ ΚΠόλεωσ καί Μακεδόνιοσ .......................................................................................................... 3
Μελζτιοσ Ἀντιοχείασ καί Ἀντιοχείασ... Ἀννίασ, κ. ἄ.. .............................................................................. 4
Ἀρειανόσ ΚΠόλεωσ Εὐδόξιοσ ................................................................................................................. 5
Δφο ἐπίςκοποι ἐν Συνάδοισ .................................................................................................................... 5
Ἠ γενικοτζρα κατάςταςισ ἐν ΚΠόλει, Ἀλεξανδρείᾳ καί ........................................................................ 6
Ἀντιοχείᾳ ............................................................................................................................................... 6
Σχίςματα καί διπλοί Πάπαι ἐν Ῥϊμῃ ....................................................................................................... 9
Σχιςματικοί Ναυατιανοί κ.ἄ.................................................................................................................. 10
Κοςμᾶσ Ἀλεξανδρείασ ......................................................................................................................... 12
Λατινοκρατουμζνθ Ἀντιόχεια ............................................................................................................... 12
Λατῖνοι Ψευδοπατριάρχαι καί Ὀρκόδοξοσ ἀμυντικι τακτικι............................................................. 13
Λατινοκρατουμζνθ Κφπροσ .................................................................................................................. 15
Λατινοκρατοφμεναι Ἀκῆναι .............................................................................................................. 15
Ἡ κατάςταςισ ςιμερον ......................................................................................................................... 16
Ἀντιφάςεων ςυνζχεια... ....................................................................................................................... 19
Συμπζραςμα ........................................................................................................................................ 24
Περί τοῦ Παλαιοῦ Ἑορτολογίου.......................................................................................................... 26
Ἐπίλογοσ............................................................................................................................................... 33
Ἀπό τόν Τόμον Χαρᾶσ του Δοςικζου .................................................................................................... 34