SOROTAN IMPLIMENTASI TEORI BIROKRASI MAX WEBER DI MALAYSIA

Disediakan oleh:

Noralizah binti Mohamad Nor @ Mohamed, Noor Alam Syah bin Irwan Syah,

Zaharahanum binti Kamarudin, Zarinah binti Zainal dan Zuraidah binti Ahamad

PENGENALAN

Teori Birokrasi Max Weber merupakan satu daripada pelbagai teori klasik yang

memperkatakan tentang bagaimana sesebuah organisasi berjalan dan ditadbir. Kawalan,

kuasa dan hubungan adalah antara inti pati setiap teori organisasi moden mahupun klasik.

Weber melihat organisasi sebagai sebuah birokrasi yang efisien yang mempunyai ciri-ciri

seperti yang berikut:

i. struktur hierarki yang jelas;

ii. segala tindakan, keputusan dan peraturan dalam hal pentadbiran harus

dirumus dan dicatatkan secara bertulis;

iii. pembahagian kuasa dan pengkhususan kerja;

iv. rangkaian arahan; dan

v. sistem meritokrasi.

Makalah ini akan membincangkan Teori Birokrasi Max Weber dan meninjau sejauh

mana aplikasi teori ini dalam perkhidmatan awam di Malaysia.

MAX WEBER: SEPINTAS LALU

Max Weber atau nama asal beliau, Maximillian Weber dilahirkan pada 21 April 1864

di Enfurt, Turingia, Jerman dan meninggal dunia pada 14 Jun 1920 di Munich, Jerman.

Weber berasal daripada keluarga kelas menengah dan merupakan seorang ahli sosiologi

serta penganalisis ekonomi German yang terkenal. Karya terkenal beliau The Protestant

Ethnic and The Spirit of Capitalism telah dihasilkan pada tahun 1904. Perbezaan ideologi

antara kedua-dua orang tuanya memberikan pengaruh yang besar terhadap pemikiran

1
intelektual dan perkembangan psikologi Weber. Ayah beliau ialah seorang birokrat yang

mempunyai kedudukan politik yang kuat manakala ibunya seorang yang taat kepada

agama (Abdullah Sanusi, 1994).

Latar belakang kedua-dua ibu bapa mempengaruhi corak hidup Weber dan

pandangan beliau terhadap hubungan antara ajaran agama Protestanism dengan perilaku

ekonomi di Eropah. Selain daripada itu, persekitaran kehidupan beliau di Charlottenberg

yang terletak di pinggir Berlin, yang turut didiami golongan elit membantu perkembangan

pemikirannya (Gerth dan Mills, 1969).

Weber kemudiannya memberikan penumpuan terhadap teori organisasi di mana

beliau berpendapat bahawa organisasi berstruktur yang dipanggil birokrasi adalah yang

paling baik. Pendapat beliau ini disokong oleh kajian terhadap bentuk organisasi baru yang

melibatkan kelompok masyarakat dalam bilangan yang besar serta aktiviti yang menyeluruh.

(Ahmad Atory, 1997).

CIRI-CIRI UTAMA TEORI BIROKRASI MAX WEBER

Struktur hierarki yang jelas

Setiap jabatan yang tingkatnya lebih rendah dalam struktur hierarki adalah di bawah

pengendalian dan pengawasan jabatan yang lebih tinggi. Tujuan diwujudkan struktur

hierarki adalah untuk memastikan setiap jabatan dikendalikan secara sistematik oleh jabatan

tertentu yang lain. Dalam struktur hierarki setiap jabatan haruslah bertanggungjawab kepada

atasannya berkenaan keputusan dan tindakannya sendiri ataupun apa yang dilakukan oleh

anak buahnya. Setiap jawatan yang diwujudkan dalam hierarki mempunyai rantaian arahan

yang jelas. Pada setiap tingkat hierarki, setiap jabatan memiliki hak memberi perintah dan

arahan kepada orang bawahannya, manakala jabatan yang di bawah pula

berkewajiban untuk mematuhinya. Setiap keputusan dan tindakan yang dibuat oleh jabatan

bawahan perlu meminta persetujuan daripada pihak atasan (Rosli, t.t).

2
Segala tindakan, keputusan dan peraturan dalam hal pentadbiran harus dirumus dan

dicatatkan secara bertulis

Weber menekankan bahawa semua kegiatan organisasi yang penting dan

perlaksanaan peraturan harus ditafsirkan secara sistematik, iaitu dengan menggunakan

sistem catatan. Hal ini kerana komunikasi lisan dianggap tidak teratur. Walau

bagaimanapun, sistem catatan yang berlebih-lebihan dianggap tidak rasional, dan menjurus

kepada istilah “red tape” iaitu urusan dokumentasi yang sering menyebabkan kelewatan

sesuatu proses (Rosli, t.t).

Pembahagian kuasa dan pengkhususan kerja

Sesebuah organisasi akan membahagikan kegiatan-kegiatan pentadbiran kepada

beberapa bahagian yang masing-masing mempunyai fungsi khusus dan berbeza serta

kuasa yang tersendiri dalam menjalankan fungsi tersebut. Tujuannya adalah untuk

memastikan setiap fungsi dijalankan secara teratur (Rosli, t.t).

Fungsi khusus dan kuasa tersendiri ini memudahkan skop sesuatu tugas dikenal

pasti dan bahagian mana yang bertanggungjawab melaksanakan skop tugas tersebut.

Selain daripada itu, tugas berkenaan dapat dijalankan secara terpusat dan difokuskan

kepada satu arahan sahaja (Mohd. Noh, t.t)

Rangkaian arahan

Rangkaian arahan ialah situasi di mana seorang pegawai itu hanya perlu memberi

arahan kepada pekerja bawahannya sahaja dan pekerja tersebut hanya menerima arahan

daripada pegawai atasannya sahaja (Mohd. Noh, t.t). Pegawai dari jabatan-jabatan lain tidak

dibenarkan untuk campur tangan atau memberi arahan yang lain. Sekiranya ada, arahan

berkenaan tidak perlu dipatuhi. Hal ini kerana pegawai tersebut telah ditentukan bidang

kuasa dan penanggungjawabnya iaitu kepada siapa dia perlu melaporkan tugasan.

Sistem meritokrasi

Menurut Max Weber, peningkatan gred ke jawatan yang lebih tinggi atau kenaikan

pangkat adalah berasaskan pencapaian, kelayakan, kecekapan, pengalaman, dan

kekananan (seniority) seseorang pegawai. Kaedah ini yang dipanggil meritokrasi diguna

3
pakai untuk menolak unsur favouritism atau pilih kasih. Melalui kaedah ini, kelayakan

seseorang pegawai diukur melalui kebolehan dan kecekapan pegawai tersebut dalam

menghasilkan produk atau memberikan perkhidmatan demi mencapai matlamat organisasi.

Ia juga untuk memastikan pegawai tersebut merupakan pegawai yang berkemampuan dan

berkebolehan. Selain daripada itu, pegawai tersebut juga perlu mempraktikkan impersonality

(penyahpersonaliti) di mana ia perlu mengetepikan kepentingan peribadi dan membina

kerjasama serta berkongsi idea dan maklumat untuk memastikan wawasan organisasi

tercapai.

IMPLIMENTASI TEORI MAX WEBER DI MALAYSIA

Makalah ini seterusnya akan membincangkan pemakaian teori organisasi Max

Weber dalam pentadbiran awam di Malaysia untuk menerangkan teori tersebut dengan lebih

jelas.

Struktur hierarki yang jelas

Rajah 1 menunjukkan Carta Organisasi Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM)

Malaysia. JKM diketuai oleh Ketua Pengarah Kebajikan Masyarakat yang merupakan

Pegawai Pembangunan Masyarakat (PPM) Utama B. Beliau dibantu oleh dua PPM Utama C

iaitu Timbalan Ketua Pengarah (Strategik) dan Timbalan Ketua Pengarah (Operasi). Selain

daripada itu, Ketua Pengarah Kebajikan Masyarakat bertanggungjawab terus kepada

Bahagian Khidmat Pengurusan yang diketuai oleh Pegawai Tadbir Diplomatik Gred M54.

Melalui Carta Organisasi JKM ini, jelas bahawa struktur hierarki diguna pakai dalam

pentadbiran organisasi ini di mana lapisan pentadbiran yang teratas hanya ditempatkan

dengan seorang pegawai sahaja iaitu Ketua Pengarah Kebajikan Masyarakat. Lapisan-

lapisan seterusnya semakin berkembang dengan pertambahan pegawai di setiap lapisan,

sesuai dengan fungsi dan tanggungjawab setiap bahagian.

4
 Rajah 1: Carta Organisasi Jabatan Kebajikan Masyarakat.
Sumber: www.jkm.gov.my

Segala tindakan, keputusan dan peraturan dalam hal pentadbiran harus dirumus dan

dicatatkan secara bertulis

Bagi membincangkan teori kedua dalam Teori Birokrasi Max Weber, makalah ini

mengagihkan contoh-contoh berkaitan kepada tiga iaitu tindakan, keputusan dan peraturan

seperti di bawah:

a. Tindakan

Dalam mentadbir negara, Kerajaan Malaysia telah mengenal pasti pelbagai tindakan

yang diharap dapat memastikan sesebuah tugas atau fungsi kerajaan dijalankan dengan

cekap dan berkesan. Antaranya ialah Pelantikan Pelindung yang dibuat melalui Warta

Kerajaan Persekutuan untuk melantik pelindung yang berkuasa untuk menyiasat dan

mendapatkan keterangan berkaitan apa-apa kes yang melibatkan kanak-kanak seperti yang

5
termaktub dalam Akta 611 – Akta Kanak-kanak 2001. Sebagai contoh, pada 18 April 2014,

Kerajaan Malaysia melalui Jabatan Peguam Negara telah melantik 43 orang Pelindung di

mana pewartaan pelantikan ini dibuat secara bertulis melalui Warta Kerajaan Persekutuan

P.U. (B) 130 bertajuk Pelantikan Pelindung seperti Rajah 2 di bawah:

Rajah 2: Warta Kerajaan Persekutuan bertajuk Pelantikan Pelindung

Sumber: http://www.federalgazette.agc.gov.my/

b. Keputusan

Pada 31 Disember 2013, Perdana Menteri Malaysia, Yang Amat Berhormat Datuk

Sri Najib Tun Razak telah mengumumkan 11 langkah penjimatan untuk mengawal

perbelanjaan awam agar wang awam ini dibelanjakan secara berhemat. Bagaimanapun,

berkuat kuasa pada 1 Julai 2014, Kerajaan Malaysia telah membuat keputusan untuk

memulihkan semula tiga daripada 11 langkah penjimatan tersebut iaitu:

i. Pegawai Kanan Kerajaan Gred 54 dan ke atas akan menerima semula

Imbuhan Tetap Keraian (ITK) pada kadar asal tanpa sebarang pengurangan

(pengumuman sebelum ini mengurangkan ITK sebanyak 5 hingga 10

peratus);

6
 ii. Pegawai Kanan Kerajaan akan menerima semula nilai maksimum

kemudahan bayaran tol sebanyak RM500 sebulan (pengumuman sebelum ini

mengurangkan kadar tol kepada RM50 bagi Jawatan Utama Sektor Awam

(JUSA) C – A manakala Turus 3 – 1 sebanyak RM100 sahaja); dan

iii. Kelayakan tiket penerbangan Pegawai Gred 53 sehingga JUSA C atau

setaraf dengannya dikembalikan kepada kelas perniagaan di mana

pengumuman sebelum ini telah menurunkan kelayakan mereka kepada kelas

ekonomi.

Keputusan kerajaan ini dicetak dan diwartakan melalui pekeliling yang dikeluarkan

oleh Perbendaharaan Malaysia, PB 3.2/2013 bertajuk Garis Panduan Perbelanjaan

Secara Berhemat bagi Mengawal Perbelanjaan Awam (Juani Munir, 25 Jun 2014).

Rajah 3: PB 3.2/2013 Garis Panduan Perbelanjaan Secara Berhemat bagi Mengawal

Perbelanjaan Awam.
Sumber: http://www.treasury.gov.my

c. Peraturan

Kerajaan Malaysia melalui Jemaah Menteri telah mengeluarkan peraturan-peraturan

kawalan keselamatan perlindungan untuk Ketua-Ketua Jabatan di semua Kementerian,

7
Jabatan, Badan Berkanun dan Agensi Kerajaan sama ada di peringkat Persekutuan atau

Negeri. Peraturan-peraturan kawalan keselamatan perlindungan ini dinamakan Arahan

Keselamatan. Arahan ini menetapkan darjah-darjah keselamatan yang sama mengikut

prinsip-prinsip tertentu untuk dilaksanakan oleh semua Jabatan Kerajaan bagi mengawal

rahsia-rahsia negara dengan berkesan. Setiap penjawat awam dikehendaki mematuhi

peruntukan-peruntukan yang terkandung di dalam Arahan ini. Arahan ini turut mengandungi

tindakan-tindakan tatatertib yang akan dikenakan kepada penjawat awam yang ingkar

hingga menyebabkan kehilangan dokumen terperingkat atau anak kunci keselamatan yang

berada di bawah tanggungjawab pegawai tersebut.

Arahan Keselamatan ini dibukukan dan diedarkan secara terhad kepada semua

Kementerian, Jabatan, Badan Berkanun dan Agensi Kerajaan.

Rajah 4: Arahan Keselamatan

Sumber: http://www.pss.edu.my/

Pembahagian kuasa dan pengkhususan kerja

Bahagian Kanak-kanak adalah satu daripada tujuh (7) bahagian yang

bertanggungjawab kepada Timbalan Ketua Pengarah (Operasi) JKM. Bahagian ini

berperanan menyediakan perkhidmatan kepada kanak-kanak di bawah umur 18 tahun

8
berdasarkan takrifan Akta Kanak-kanak 2001. Tiga cawangan yang menjalan fungsi

perkhidmatan kepada kanak-kanak ialah Cawangan Perlindungan, Cawangan

Pembangunan Kanak-kanak dan Cawangan Pemulihan.

Cawangan Perlindungan dikhususkan untuk memberi perlindungan berkaitan

penganiayaan, pembuangan, pengabaian dan lain-lain kepada kanak-kanak daripada

semua jenis bahaya termasuk penyeksaan, penderaan, diskriminasi dan eksploitasi. Antara

unit yang diberikan kuasa khusus untuk menjalankan fungsi ini ialah Unit Perlindungan dan

Pemulihan Kanak-kanak dan Unit Anak Pelihara/Anak Angkat.

Cawangan Pemulihan pula dikhususkan untuk memulihkan kanak-kanak yang

terlibat dalam gejala sosial seperti kes akhlak, jenayah juvana dan lain-lain. Fungsi

cawangan ini dibantu oleh penubuhan beberapa institusi yang dikawal selia oleh Unit

Pengurusan Institusi.

Akhir sekali ialah Cawangan Pembangunan Kanak-kanak yang dikhususkan untuk

memberi perkhidmatan melalui program dan aktiviti yang bertujuan untuk mencegah dan

menghindari kesan masalah sosial ke atas kanak-kanak. Cawangan ini juga menentukan

penjagaan, perlindungan dan pendidikan yang terbaik untuk kanak-kanak. Di samping itu, ia

turut memberi penekanan khusus kepada perkembangan kesihatan kanak-kanak sama ada

dari segi fizikal, seksual, emosi dan mental. Cawangan ini turut memastikan kanak-kanak

menerima hak mereka seperti yang sepatutnya. Tiga unit yang menjalankan fungsi

cawangan ini ialah Unit Perkembangan Kanak-kanak, Unit Hak Kanak-kanak dan Unit

Latihan Vokasional Pegawai Latihan Vokasional.

Rajah 5 memperlihatkan dengan lebih jelas pembahagian kerja dan pengkhususan

kerja melalui Carta Fungsi Bahagian Kanak-kanak JKM.

9
 Rajah 5: Carta Fungsi Bahagian Kanak-Kanak, JKM Malaysia.
Sumber: http://www.jkm.gov.my

Rangkaian arahan

Rajah 1 dan Rajah 2 sebelum ini telah menunjukkan carta organisasi JKM dan carta

fungsi Bahagian Kanak-kanak JKM. Melalui kedua-dua carta tersebut, jelas ditunjukkan

hubungan antara seorang pegawai dengan seorang pegawai yang lain atau hubungan

antara satu bahagian dengan bahagian yang lain di bawah satu jabatan. Kedua-dua carta

tersebut telah pun menunjukkan pengasingan kuasa di mana hanya orang tertentu yang

berkuasa atas satu fungsi tertentu dan berhak memberi arahan kepada pegawai lain di

bawah seliaannya untuk melaksanakan fungsi tersebut.

Hal ini diperjelaskan lagi oleh Manual Prosedur Kerja (MPK) dan Fail Meja (FM)

seseorang penjawat awam. Menurut Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam Bilangan 8

Tahun 1991 (PKPA Bil. 8/1991) bertajuk Panduan Mengenai Manual Prosedur Kerja dan

Fail Meja, MPK mendokumentasikan secara sistematik susunan cara bekerja. Ini kerana

setiap kerja mempunyai proses dan peraturan yang tertentu. Selain proses dan peraturan,

10
MPK turut menyenaraikan pegawai yang bertanggungjawab dan hubungan kerja di antara

pegawai yang telah dikenal pasti. FM pula adalah dokumen rujukan pegawai untuk

menjalankan tugasnya setiap hari. Walaupun ia lebih menumpukan kepada tugasan

individu, FM turut menyenaraikan peruntukan kuasa dan undang-undang dalam

menjalankan sesuatu tugas dan kedudukan pegawai dalam Bahagian atau Unit masing-

masing.

PKPA Bil. 8/1991 menghuraikan rangkaian arahan sebagai peringkat hierarki sebuah

jabatan/pejabat. Rangkaian arahan ditonjolkan melalui carta organisasi sesuatu jabatan.

Carta ini membantu mengenal pasti ketua-ketua yang bertanggunjawab memberi arahan,

membuat keputusan dan mengawal kerja-kerja yang ditetapkan. Rangkaian perintah/arahan

yang disalurkan melalui hierarki dapat membantu mempercepatkan proses membuat

keputusan.

Selain daripada itu, perkara 41 PKPA Bil. 8/1991 turut mensyaratkan agar Senarai

Tugas, Kuasa dan Hubungan dimasukkan ke dalam FM atas sebab-sebab yang berikut:

i. Ia membantu memperjelaskan tugas dan tanggungjawab seseorang pegawai;

ii. Setiap pegawai mengetahui had-had kuasa yang diperuntukkan; dan

iii. Ia menjelaskan hubungan di antara seseorang pegawai dengan pegawai lain

sama ada di dalam jabatan atau dengan pegawai-pegawai di jabatan yang

lain.

Sistem meritokrasi

Dalam perkhidmatan awam di Malaysia, kerajaan menggunakan peraturan tertentu

bagi menguruskan kenaikan pangkat penjawat awam. Satu daripada dokumen yang

diperuntukan sebagai panduan kenaikan pangkat penjawat awam ialah Warta Kerajaan

Persekutuan, P.U. (A) 1 bertajuk Peraturan-peraturan Pegawai Awam (Pelantikan,

Kenaikan Pangkat dan Penamatan Perkhidmatan) 2012.

Menurut P.U. (A) 1, “kenaikan pangkat” ialah ‘peningkatan secara hakiki dari satu

gred ke suatu gred yang lebih tinggi dalam perkhidmatan dan skim perkhidmatan yang sama

dengan kelulusan Lembaga Kenaikan Pangkat’. Bahagian VIII warta ini menetapkan

11
kenaikan pangkat penjawat awam adalah berasaskan merit di mana terdapat empat perkara

yang akan dinilai/diambil kira oleh Lembaga Kenaikan Pangkat sebelum kenaikan pangkat

tersebut dipertimbangkan. Empat perkara tersebut ialah:

i. Kecekapan dan prestasi kerja pegawai itu;

ii. Kelayakan, pengetahuan, kemahiran dan pengalaman pegawai itu;

iii. Sifat-sifat peribadi termasuk kesesuaiannya dengan jawatan kenaikan

pangkat itu, keutuhan, potensi dan kepimpinan pegawai itu; dan

iv. Kegiatan luar dan sumbangan pegawai itu kepada negara dan masyarakat.

Selain daripada itu, apabila didapati terdapat dua atau lebih pegawai yang layak

dinaikkan pangkat selepas penilaian dibuat terhadap keempat-empat perkara di atas, faktor

kelayakan akademik, pengalaman kerja dan kekananan pegawai tersebut perlu dijadikan

asas bagi pemilihan dan pertimbangan.

Bagi pegawai Kumpulan Pelaksana pula, kerajaan telah menetapkan dasar kenaikan

pangkat secara time-based berasaskan kecemerlangan. Hal ini dinyatakan melalui

Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 8 Tahun 2013 bertajuk Kenaikan Pangkat Secara

Time-Based Berasaskan Kecemerlangan bagi Pegawai Kumpulan Pelaksana yang

Berada di Gred Lantikan. Dua syarat utama untuk mendapat kenaikan pangkat yang

menerima gelaran Khas Untuk Penyandang (KUP) ini ialah telah berkhidmat selama 13

tahun dan memperoleh markah prestasi tahunan bagi tiga (3) tahun terkini sekurang-

kurangnya 75%.

Kedua-dua contoh di atas jelas membuktikan Kerajaan Malaysia mempraktikkan

sistem meritokrasi yang menimbang kelayakan akademik, tempoh pengalaman, kekananan

dan markah prestasi tahunan sebagai asas kenaikan pangkat.

PENUTUP

Teori Birokrasi Max Weber merupakan teori organisasi klasik yang masih relevan

dengan senario pentadbiran masa kini. Sama ada pentadbiran awam atau swasta,

implimentasi teori ini dalam pembinaan birokrasi sesebuah institusi sangat jelas kelihatan

12
dan sangat sukar disangkal. Lima ciri penting dalam teori ini pula menjadi panduan mudah

membentuk sesebuah organisasi.

RUJUKAN

Abdullah Sanusi Ahmad. 1994. Perkembangan Pentadbiran Awam Dan Pengurusan. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka.

Ahmad Atory Hussain. 1997. Pentadbiran Awam: Asas Pemikiran Dan Falsafah. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka.

Gerth, H. H. dan Mills, C. W. (1969). Max Weber: Essay in Sociology. New York: Oxford
University Press

Jabatan Kebajikan Masyarakat. (2013). Bahagian Kanak-kanak. Dicapai daripada

http://www.jkm.gov.my/content.php?pagename=bahagian_kanak-kanak_kk&lang=bm

Jabatan Kebajikan Masyarakat. (2013). Carta Organisasi. Dicapai daripada

http://www.jkm.gov.my/content.php?pagename=carta_organisasi&lang=bm

Jabatan Peguam Negara. (18 April 2014). Pelantikan Pelindung. Warta Kerajaan
Persekutuan. Dicapai daripada
http://www.federalgazette.agc.gov.my/outputp/pub_20140418_P.U.%20(B)%20130-
Draf%20Pelantikan%20Pelindung.pdf

Juani Munir Abu Bakar. (25 Jun 2014). Tiga langkah penjimatan sektor awam. Utusan
Online. Dicapai daripada
http://www.utusan.com.my/utusan/Dalam_Negeri/20140625/dn_05/Tiga-langkah-
penjimatan-sektor-awam

Kerajaan Malaysia. (1 Januari 2012). P.U. (A) 1. Peraturan-peraturan pegawai awam

(pelantikan, kenaikan pangkat dan penamatan perkhidmatan) 2012. Warta Kerajaan
Persekutuan. Dicapai daripada
http://www.federalgazette.agc.gov.my/outputp/pua_20120101_Peraturan-
Peraturan%20Pegawai%20Awam%20(Pelantikan,%20Kenaikan%20Pangkat%20%20
Penamatan%20Perkhidmatan)%202012.pdf

Kerajaan Malaysia. (1 Julai 1991). Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam Bilangan 8

Tahun 1991. Panduan mengenai manual prosedur kerja dan fail meja. Dicapai
daripada
http://www.mampu.gov.my/documents/10228/13809/pkpa081991.pdf/fc882562-a3b9-
47fe-ba17-99e0144b4575

Kerajaan Malaysia. (10 Oktober 2013). Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 8 Tahun 2013:
Kenaikan pangkat secara time-based berasaskan kecemerlangan bagi pegawai
kumpulan pelaksana yang berada di gred lantikan. Dicapai daripada
http://docs.jpa.gov.my/docs/pp/2013/pp082013.pdf

Kerajaan Malaysia. (t.t). Arahan Keselamatan. Dicapai daripada

http://www.pss.edu.my/Dasar%20&%20Pekeliling/ARAHAN-K.pdf

13
Mohd Noh bin Md. Yunus. t.t. Bincang Teori Birokrasi Max Weber. Sejauh Manakah Teori Ini
Relevan Dalam Konteks Pentadbiran Awam Masa Kini?. Dicapai pada 30 Jun 2014
melalui http://www.scribd.com/doc/22755817/Bincang-teori-birokrasi-Max-Weber-
Sejauh-manakah-teori-ini-relevan-dalam-konteks-pentadbiran-awam-masa-kini

Perbendaharaan Malaysia. (t.t). PB 3.2/2013 Garis Panduan Perbelanjaan Secara Berhemat

bagi Mengawal Perbelanjaan Awam. Dicapai daripada
http://www.treasury.gov.my/pekeliling/topik/PB3.2.pdf

Rosli Mohd Aris. t.t. Teori Birokrasi Max Weber. Dicapai pada 30 Jun 2014 melalui
https://www.academia.edu/4449590/Teori_Birokrasi_Max_Weber

Scott, W. R. (2003). Organizations: Rational, Natural and Open Systems. Prentice Hall
International

Undang-undang Malaysia. (1 Januari 2006). Akta 611. Akta Kanak-kanak 2001. Dicapai
daripada http://www.agc.gov.my/Akta/Vol.%2013/Akta%20611.pdf

14