TABELE KOJE SE KORISTE KOD PRORAČUNA

ELEKTRIČNIH INSTALACIJA
1. DIMENZIONIRANJE PROVODNIKA I KABELA

Tabela 12.1. Način označavanja kabela

TIP SLIKA OPIS
Izolovani provodnici u instalacionoj
A cijevi i termički izolovanom zidu

B Izolovani provodnici u instalacionoj

cijevi na zidu

C Višežilni kabl na zidu

Višežini kabl u kablovicama u zemlji

D

Višežilni kabl u vazduhu

F Jednožilni kablovi u vazduhu

1
 Tabela 12.2. Konkretniji način označavanja kabela (podgrupe)

TIP OPIS OSTALIH ELEKTRIČNIH RAZVODA KOJI IMAJU ISTU

DOZVOLJENU STRUJU KAO REFERENTNI
A A1 - višežilni kabl položen direktno u cijevi ili u termički izolovanom zidu
A2 - izolovani provodnici u instalacionoj cijevi u zatvorenom kanalu
B1 - izolovani provodnici u instalacionom kanalu u zidu
B B2 - izolovani provodnici u instalacionoj cijevi koja se nalazi u kanalu sa
ventilacijom
B3 - izolovani provodnici, jednožilni ili višežilni kablovi u instalacionoj cijevi u
neizolovanom zidu ili instalacionom prostoru
C1 – jednožilni kabl na zidu, podu ili plafonu
C2 – višežilni kabl u neizolovanom zidu
C C3 – višežilni kabl na podu
C4 - jednožilni kabl ili višežilni kabl u otvorenom kanalu ili kanalu sa ventilacijom
C5 - višežilni kabl u instalacionom kanalu ili instalacionoj cijevi u vazduhu ili
dodiru sa zidovima
C6 – savitljivi višežilni kabl u vazduhu ili na podu
D D1 - jednožilni kabl u kablovicama u zemlji
D2 - jednožilni ili višežilni kabl direktno ukopan u zemlju

Tabela 12.3. Trajno dozvoljena struja* (A) za električni razvod tipa A, izolacija
provodnika od PVC, prirodne gume i umreženog polietilena

broj opterećenih provodnika i vrsta izolacije **

PVC guma umreženi polietilen
Presjek
dva tri dva tri
(mm2)
Cu Al Cu Al Cu Al Cu Al
1 11 8.5 10.5 8 14.5 11 13.5 11
1.5 14.5 11 13.5 10 18.5 14 17 14
2.5 19.5 15 18 14 26 20 23 19
4 26 20 24 19 35 27 31 25
6 34 26 31 24 45 35 40 32
10 46 36 42 32 61 48 54 43
16 61 48 56 43 81 64 73 58
25 80 63 73 57 106 84 95 76
35 99 77 89 70 131 103 117 94
50 119 93 108 84 158 125 141 113
70 151 118 136 107 200 158 179 142
95 182 142 164 129 241 191 216 171
120 210 164 188 149 278 220 249 197
150 240 189 216 170 318 253 285 226
185 273 215 246 194 362 288 324 256
240 321 252 286 227 424 338 380 300
300 367 289 328 261 486 387 435 344

2
 Tabela 12.4. Trajno dozvoljena struja *(A) za električni razvod tipa B, za izolaciju
provodnik od PVC, prirodne gume i umreženog polietilena

broj opterećenih provodnika i vrsta izolacije **

PVC guma umreženi polietilen
Presjek
dva tri dva tri
(mm2)
Cu Al Cu Al Cu Al Cu Al

1 13.5 11 12 9.5 18 13.5 14.5 11

1.5 17 14 15.5 12 23 17.5 18.5 14
2.5 23 19 21 16.5 32 24 25 19.5
4 31 25 28 22 42 32 34 26
6 40 32 36 28 54 42 43 33
10 54 43 50 39 75 58 60 45
16 73 58 68 53 100 77 80 61
25 95 76 89 69 127 97 101 78
35 117 94 110 86 157 120 126 96
50 141 113 134 104 192 147 153 117
70 179 142 171 133 246 187 196 150
95 216 171 207 161 298 227 238 182
120 249 197 239 186 346 263 276 212
150 285 226 - - 399 302 318 245
185 324 256 - - 456 346 362 280
240 380 300 - - 538 409 424 330
300 - - - - - - - -

Tabela 12.5. Trajno dozvoljena struja*(A) za električni razvod tipa C, za izolaciju

provodnik od PVC, prirodne gume i umreženog polietilena

broj opterećenih provodnika i vrsta izolacije**

PVC guma umreženi polietilen
Presjek
dva tri dva tri
(mm2)
Cu Al Cu Al Cu Al Cu Al
1 14.5 11 13.5 11 19 15 17 13
1.5 19.5 14 17.5 14 24 19 22 16.5
2.5 27 21 24 18.5 33 26 30 24
4 36 28 32 25 45 35 40 32
6 46 36 41 32 58 45 52 41
10 63 49 57 44 80 62 71 57
16 85 66 76 59 107 84 96 76
25 112 83 96 73 138 101 119 90
35 138 103 119 90 171 126 147 112
50 186 125 144 110 209 154 179 136
70 2013 160 184 140 269 198 229 174
95 258 195 223 170 328 241 278 211
120 299 226 259 197 382 280 322 245
150 344 261 299 227 441 324 371 283
185 392 298 341 259 506 371 424 323
240 461 352 403 305 599 439 500 382
300 530 406 464 351 693 508 576 440

3
 Tabela 12.6. Trajno dozvoljena struja*(A) za električni razvod tipa D, za izolaciju
provodnik od PVC, prirodne gume i umreženog polietilena

broj opterećenih provodnika i vrsta izolacije **

PVC guma umreženi polietilen
Presjek
dva tri dva tri
(mm2)
Cu Al Cu Al Cu Al Cu Al
1.5 22 17 18 14 26 20 22 16.5
2.5 29 22 24 19 34 26 29 22
4 38 29 31 24 44 34 37 29
6 47 36 39 30 56 42 46 36
10 63 48 52 40 73 56 61 47
16 81 62 67 52 95 73 79 61
25 104 80 86 66 121 93 101 78
35 125 96 103 80 146 112 122 94
50 148 113 122 94 173 132 144 112
70 183 140 151 117 213 163 178 138
95 238 166 179 138 252 193 211 164
120 216 189 203 157 387 220 240 186
150 246 213 230 178 324 249 271 210
185 278 240 257 200 363 279 304 236
240 312 277 297 230 419 321 351 272
300 407 313 336 260 474 364 396 308

Tabela 12.7. Trajno dozvoljena struja*(A) za električni razvod tipa E i F, za izolaciju

provodnik od PVC, prirodne gume i umreženog polietilena

broj opterećenih provodnika i vrsta izolacije **

PVC guma umreženi polietilen
Presjek
dva tri dva tri
(mm2)
Cu Al Cu Al Cu Al Cu Al
1 17 13 14.5 11 21 16 18 13.5
1.5 22 16.5 18.5 14 26 21 23 17.5
2.5 30 23 25 19.5 36 28 32 24
4 40 31 34 26 49 38 42 32
6 52 39 43 33 63 49 54 42
10 71 54 60 45 86 67 75 58
16 96 73 80 61 115 91 100 77
25 119 89 101 78 149 108 127 97
35 147 111 126 96 185 135 157 120
50 179 135 153 117 225 165 192 147
70 229 173 196 150 289 211 246 187
95 278 210 238 182 352 257 298 227
120 322 244 276 212 410 300 346 263
150 371 282 318 245 473 346 399 302
185 424 322 362 280 542 397 456 346
240 500 380 424 330 641 470 538 409

4
Tabela 12.8. Korelacioni faktor za grupe od nekoliko strujnih kola ili nekoliko višežilnih
kabela za tipove električnih ratvoda A,B,C, D, i E i F.

Način postavljanja Broj strujnih kola ili višežilnih kabela

kabela 1 2 3 4 6 9 12 15 20
Ukopani ili zatvoreni 1.00 0.80 0.70 0.70 0.55 0.50 0.45 0.40 0.40

Jedan sloj na zidovima,

podovima ili neperforiranoj 1.00 0.85 0.80 0.75 0.70 0.70 - - -
polici
Jedan sloj na plafonu 0.95 0.80 0.70 0.70 0.65 0.60 - - -

Jedan sloj na perforiranoj 1.00 0.90 0.80 0.75 0.75 0.70 - - -

polici
Jedan sloj na nosećim 1.00 0.85 0.80 0.80 0.80 0.80 - - -
kukama ili slično

Tabela 12.9. Korekcioni faktor za temperaturu okoline kada se razlikuje od 30 oC

za izolacione provodnike ili kabele polagane u vazduhu

Temperatura okoline (oC) PVC Umreženi polietilen ili

etilen propilen
10 1.22 1.15
15 1.17 1.12
20 1.12 1.08
25 1.06 1.04
30 1.00 1.00
35 0.94 0.96
40 0.87 0.91
45 0.79 0.87
50 0.71 0.82
55 0.61 0.76
60 0.50 0.71
65 0.65
70 0.58
75 0.50
80 0.41

5
 Tabela 12.10. Korekcioni faktor za temperaturu okoline kada se razlikuje od 20 oC
za kabele polagane u tlo

Temperatura okoline (oC) PVC Umreženi polietilen ili

etilen propilen
10 1.10 1.07
15 1.05 1.04
20 1.00 1.00
25 0.95 0.96
30 0.89 0.93
35 0.84 0.89
40 0.77 0.85
45 0.71 0.80
50 0.63 0.76
55 0.55 0.71
60 0.45 0.65
65 0.60
70 0.53
75 0.46
80 0.38

Tabela 12.11.. Korekcioni faktor za termičku otpornost tla (tabele dozvoljenih strujnih
opterećenja su date za termičku otpornost tla 2.5 (mK/W)-pjeskovito tlo)

Vrsta tla Termička otpornost Korekcioni faktor

(mK/W)
Suha šljaka 5 0.65
Suhi pijesak 3 0.90
Pijesak 2.5 1.00
Jako suha zemlja 2 1.10
Srednje suha zemlja 1.5 1.20
Suha zemlja 0.95 1.40
Zemlja 0.7 1.55
Krečnjak 0.6 1.60
Vlažni pijesak 0.55 1.65
Vlažna zemlja 0.40 1.75
Kamen 0.35 1.85

6
Tabela 12.12. Prosječne vrijednosti podužnih parametara niskonaponskih provodnika i kabela

Omski otpor Induktivni otpor (Ω/km) u ovisnosti o broju

Presjek (mm2) (Ω/km) provodnika
2 3 4i5
1.5 11.99 0.217 0.108 0.115
2.5 7.2 0.207 0.104 0.110
4 4.47 0.201 0.100 0.107
6 2.98 0.189 0.094 0.100
10 1.81 0.176 0.088 0.094
16 1.14 0.167 0.083 0.090
25 0.73 0.160 0.080 0.086
35 0.52 0.154 0.077 0.083
50 0.36 0.154 0.077 0.083
70 0.26 0.148 0.074 0.082
95 0.19 0.148 0.074 0.082
120 0.15 0.145 0.072 0.080
300 0.06 0.145 0.072 0.079

*-parametri ovako obilježeni u tabelama važe za postavljanja kabela/provodnika kod uvjeta:

-30oC za kaqbel položen u vazduhu, i
-20oC za kabel položen u zemlji čija je termička otpornost tla 1/λ=2.5 (mK/W).

Za kabel položen u zemlji mora se primjeniti redukcioni faktor k<1 kada više od nekoliko
nedelja tokom godine temperatura okolnog tla prelazi 23oC.

Kada duž kabelske trase položenom u električnom razvodu bilo kojeg tipa, vladaju različite
temperature okoline, tada treba primjeniti korekcioni faktor za najnepovoljnije uvjete.

**-Pod brojem provodnika datim u predhodnim tabelama podrazumijeva se:

-u monofaznom strujnom kolu sa provodnicima L,N i PE ili L i PEN broj opterećenih
provodnika je dva i to: L iN provodnik odnosno L i PEN provodnik,
-u trofaznom strujnom kolu sa provodnicima L1, L2, L3, N i PE ili L1, L2, L3,i PEN broj
opterećenih provodnika je tri i to L1, L2, i L3.

Ako duž trase položenih provodnika ili kabela postoje različiti tipovi električnog razvoda,
trajno dozvoljena struja se mora odabrati za dio trase odnosno tip električnog razvoda sa
najlošijim uvjetima.

7
 Tabela 12.13. Prosječne vrijednosti podužnih nultih parametara niskonaponskih
provodnika i kabela

PP 1kV IPO 13 1kV

Presjek Povratak nulte struje kroz

(mm2) 4. provodnika i zemlja 4. provodnika, plašt i zemlja
Ro/R1 Xo/X1 Ro/R1 Xo/X1
Cu Al Cu Al Cu Al Cu Al
16 1.86 - 17.09 - - - - -
25 2.35 - 12.97 - 2.44 1.87 12.73 15.97
35 2.71 2.12 10.02 15.47 2.96 2.18 12.68 15.88
50 2.95 2.48 7.61 11.99 3.38 2.61 9.28 12.59
70 3.18 2.84 5.68 8.63 3.97 3.19 7.36 10.32
95 3.29 3.07 4.63 6.51 4.42 3.68 5.76 7.93
120 3.35 3.19 4.21 5.53 4.32 3.79 4.58 5.93
150 3.38 3.26 3.94 4.68 4.96 4.32 4.50 5.65
185 3.41 3.32 3.74 4.35 4.80 4.34 3.87 4.48

Nulte otpornosti Ro i Xo definirani su ako se nulta struja vraća isključivo kroz neutralni (nulti)
vod, kao:
Ro = R1 + 3 Rn
Xo =3 X1
gdje su R1-otpor u direktnom smjeru,
Rn-otpor neutralnog voda, i
X1-induktivni otpor u direktnom smjeru.

Put povratka nulte struje kroz neutralni vod i zemlju, ili kroz armaturu, vodljivi plašt kabela i
zemlju znatno utiče na odnos Ro/R1 i Xo/X1. Za različite vrste kabela i različite puteve
povratne struje nulte impedanse su date u predhodnoj tabeli.

8
Tabela 12.14. Korekcioni faktori za temperature okoline kada se razlikuju od 30 oC za
vodiče,instalacijske vodove i kabele u zraku bez obzira na način polaganja

izolacija
Umreženi mineralna
Okolna polietilen PVC obložen ili Goli neizložen
temperatura ili etilen-propilen go izložen dodiru dodiru
PVC 70oC 105oC

10 1.22 1.15 1.26 1.14

15 1.17 1.12 1.20 1.11
20 1.12 1.08 1.14 1.07
25 1.06 1.04 1.07 1.04
35 0.94 0.96 0.93 0.96
40 0.87 0.91 0.85 0.92
45 0.79 0.87 0.77 0.88
50 0.71 0.82 0.67 0.84
55 0.61 0.76 0.57 0.80
60 0.50 0.71 0.45 0.75
65 0.65 0.70
70 0.58 0.65
75 0.50 0.60
80 0.41 0.54
85 0.47
90 0.40
95 0.32

9
 Tabela 12.15. Odredjivanje nazivnih struja gL osigurača i LS prekidača pri trajnom
opterećenju i temperaturi okoline 30oC

Nazivni Grupa I Grupa II Grupa III

presjek
Cu Al Cu Al Cu Al
mm2
A A A A A A
0.75 - - 6 - 10 -
1 6 - 10 - 10 -
1.5 10 - 10 - 20 -
2.5 16 10 20 16 25 20
4 20 16 25 20 35 25
6 25 20 35 25 50 35
10 35 25 50 35 63 50
16 50 35 63 50 80 63
25 63 50 80 63 100 80
35 80 63 100 80 125 100
50 100 80 125 100 160 125
70 125 - 160 125 200 160

Tabela 12.16. Korekcioni faktor za kablove koji se ukopavaju u zemlju

termički otpor tla korekcioni pretežni sastav i vlažnost tla

(K.m/W) faktor
0.4 1.78 močvara, voda
0.5 1.73 jako vlažna zemlja, jako vlažan pijesak
0.7 1.61 vlažna zemlja, ilovača
0.85 1.50 normalna zemlja
1.00 1.42 suha zemlja
1.20 1.34 suha ilovača, suhi krečnjak
1.50 1.23 vrlo suha mješavina zemlje, ilovače , krečnjaka, pijeska, šljake
i pepela
2.0 1.09 vrlo suha zemlja, vrlo suh pepeo i šljaka
2.5 1.00 vrlo suhi pijesak, vrlo suhi pepeo i šljaka
3.0 0.93 suha šljaka

10
 Tabela 12.17. Korekcioni faktor za temperaturu okoline kada se razlikuje od 20 ( ), za
kablove polagane u tlo

Temperatura okoline ( ) PVC Umreženi polietilen ili etilen propilen

10 1.10 1.07
15 1.05 1.04
20 1.00 1.00
25 0.95 0.96
30 0.89 0.93
35 0.84 0.89
40 0.77 0.85
45 0.71 0.80
50 0.63 0.76
55 0.55 0.71
60 0.45 0.65
65 0.60
70 0.53
75 0.46
80 0.38

Tabela 12.18. Koeficijenti istovremenosti

VRSTA OBJEKTA KOEFICIJENT ISTOVREMENOSTI

Male radionice, škole, tgovine, gostionice,ulice k=1
Kancelarijske prostorije k = 0.6
Motorni pogon, prema tehnološkom procesu k = 0.6...1
Domaćinstva Veliki stanovi k = 0.7
Mali stanovi k=0.8...1
Za napojne vodove kućnih priključaka, gdje je n broj
stanova, a instaisana snaga
k= √

Tabela 12.19. Korekcioni faktor za kablove ukopaneu zemlju čija je toplotnaotpornost

različita od 2.5 K∙m/W

Toplotna otpornost (K∙m/W) 1.0 1.5 2.0 3.0

Korekcioni faktor 1.18 1.10 1.05 0.96

Tabela 12.20. Korekcioni faktor za grupu strujnih kola položenih u

kanalicama koje su ukopane u zemlju

Rastojanje između susjednih kanalica

Broj kablova Kanalice se
0.25 0.5 1.0
dodiruju
2 0.85 0.90 0.95 0.95
3 0.75 0.85 0.90 0.95
4 0.70 0.80 0.85 0.90
5 0.65 0.80 0.85 0.90
6 0.60 0.80 0.80 0.90

11
2. DIMENZIONIRANJE UZEMLJIVAČA

Tabela 12.21. Koeficijenti kojim se obuhvataju međusobni uticaji sondi

n=4 n=8 n = 12 n = 16 n = 20 n = 24 n = 28 n = 32 n = 36
1 (x/Ls) 0.694 0.565 0.508 0.475 0.452 0.438 0.427 0.418 0.410
2 (x/Ls) 0.802 0.705 0.659 0.630 0.609 0.597 0.587 0.579 0.571
3 (x/Ls) 0.855 0.778 0.740 0.715 0.697 0.685 0.678 0.670 0.664

Tabela 12.22. Koeficijenti kojim se obuhvataju međusobni uticaji između

konture i svih instaliranih sondi

n=4 n=8 n = 12 n = 16 n = 20 n = 24 n = 28 n = 32 n = 36
1 (x/Ls) 0.660 0.621 0.607 0.599 0.594 0.590 0.588 0.586 0.583
2 (x/Ls) 0.669 0.632 0.621 0.614 0.610 0.607 0.604 0.602 0.601
3 (x/Ls) 0.685 0.661 0.651 0.644 0.638 0.636 0.634 0.632 0.630

0,10
k(  /  m)

0,09

0,08

0,07
b
0,06 b b

0,05 b
S
a
0,04
a
0,03

0,02 a
3 4 5 6 7 8 9 10 11
rastojanje između sondi (m)

Slika 12.1. Koeficijent rasprostiranja uzemljivača u ovisnosti o geometriji sistema.

12
 3. DIMENZIONIRANJE GROMOBRANSKE INSTALACIJE

Tabela 12.23.
C1-tip konstrukcije objekta
krov
metalni kombinovan zapaljiv
konstrukcija objekta
metalna konstrukcija 0.5 1 2
kombinovana 1 1 2.5
zapaljiva 2 2.5 3

Tabela 12.24.
C2-sadržaj objekta
bez vrijednosti i nezapaljiv 0.5
mala vrijednost i uglavnom zapaljiv 1
veća vrijednost ili naročito zapaljiv 2
izvanredno velika vrijednost, nenadoknadive štete,
3
vrlo zapaljiv ili eksplozivan

Tabela 12.25.
C3-namjena objekta

nezaposjednut 0.5
uglavnom nezaposjednut 1
teška evakuacija ili opasnost od panike 3

Tabela 12.26.
C4-posljedice udara groma u objekat

nije obavezna neprekidnost pogona i bez uticaja na okolinu 1

obaveza neprekidnosti pogona ali bez uticaja na okolinu 5
uticaj na okolinu 10

Tabela 12.27. Odredjivanje nivoa zaštite na osnovu računske efikasnosti

udarno rastoj.pražnjenja R(m) računska efikasnost Er odgovarajući nivo zaštite
Er>0.98 nivo I+dodatna zaštita
20 0.98≥Er>0.95 nivo I
30 0.95≥Er>0.90 nivo II
45 0.90≥Er>0.80 nivo III
60 0.80≥Er>0 nivo IV

13
 3. KOMPENZACIJA REAKTIVNE ENERGIJE

Tabela 12.28. Nominalne snage trofaznih baterija električnih kondezatora U = 380 (400) V

Snaga
1.5 2 2.5 3 4 5 6 8 10 12.5 15 20 25 50
(kVAr)

Tabela 12.29. Snaga balasta i faktori snage nekompezovanih standardnih fluo cijevi

Pf.c. (W) 20 (18) 40 (36) 65 (58)

Pbal (W) 5 9 13
cos φ 0.47 0.53 0.53

Tabela 12.30. Kapaciteti kondenzatora koji se koriste za kompenzaciju reaktivne energije

prijemnika manjih snaga (npr. fluroscentne cijevi)

Kapacitet (μF) 2 3 4 5 6.3 8 10 12 16 18 20 25 30

Tabela 12.31. Vrijednosti presjeka priključnih kabela i nazivnih struja osigurača

za automatske kompenzacione uredjaje

nazivna snaga nazivna struja osigurač po fazi presjek kabela

kVAr A L1,L2,L3 u (A) L1,L2,L3 u (mm2)
15 22 50 10
20 29 50 10
25 36 63 16
30 43 80 25
35 51 80 25
40 58 100 35
45 65 100 35
50 72 125 35
60 87 160 70
70 101 160 70
75 108 160 70
80 115 200 95
100 144 250 120
125 180 300 150
150 217 355 2x70
160 231 355 2x70
175 253 400 2x95
200 289 500 2x120
250 361 630 2x150
300 433 2x355 2x185
350 505 2x400 4x95

14
 Tabela 12.32. Vrijednosti presjeka priključnih kabela i nazivnih struja osigurača
za stalne kompenzacione uredjaje

nazivna snaga nazivna struja L1, osigurač po fazi L1,L2, L3 presjek kabela
kVAr L2, L3 u (A) u (A) (mm2)
5 7.2 16 2.5
6.3 9 20 2.5
7.5 10.8 20 2.5
8.3 12 20 2.5
10.4 15 25 4
12.5 18 35 6
15 21.7 50 10
16.7 24 50 10
20.8 30 50 10
25 36 63 16
50 72 125 35
60 86 160 50
100 144 250 70

Tabela 12.33. Vrijednosti smanjivanja struja i prividnih snaga po učinjenoj kompenzaciji

kao i smanjivanje gubitaka (I2 R)

cosφ1 cosφ2 smanjenje struje i smanjenje gubitaka

nekompenzirano kompenzirano prividne snage u (%) (I2R) u (%)
0.5 0.9 44 69
0.5 1.0 50 75
0.6 0.9 33 55
0.6 1.0 40 64
0.7 0.9 22 39
0.7 1.0 30 51
0.8 1.0 20 36

15
16
17