ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Θ.Ε.: Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό-EΛΠ 10 (2015-2016)

ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ, Μάϊος 2016

Α. Να αναλύσετε σε ένα δοκίμιο έως δύο σελίδες ένα από τα δύο θέματα Α1 ή Α2.

Θέμα Α1
Να αναγνωρίσετε τις περιόδους εξέλιξης, στις οποίες ανήκουν τα παρακάτω γλυπτά
και να περιγράψετε, μέσα από τα γενικά τους χαρακτηριστικά, τα αντίστοιχα βήματα
της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής, στην πορεία της προς τον ιλουζιονισμό.

Α) Β) Γ)

ΟΔΗΓΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ

«Τα επιτεύγματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής πραγματοποιήθηκαν μέσα στο

πλαίσιο μιας πορείας από την άκρα αφαίρεση στην άκρα μίμηση της φύσης ή
ιλουζιονισμό, η οποία καθοριζόταν πάντα από τις εκάστοτε μεταβολές στις
κοινωνικοπολιτικές συνθήκες» (ΕΑΠ, Σύνοψη 4ης ενότητας, σελ. 190).
Α) ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΤΟΥ 6ΟΥ ΑΙΩΝΑ

«Κατά την αρχαϊκή εποχή η αρχαία ελληνική γλυπτική δίνει μεγάλη έμφαση στην
αφαίρεση και την εξιδανίκευση, απεικονίζοντας τον όρθιο γυμνό άνδρα, σύμφωνα
με πολύ συμβατικές και τυποποιημένες τεχνοτροπίες («καθαυτό αρχαϊκοί» 6 ου αι.
π.Χ. κούροι)». (ΕΑΠ, Σύνοψη 4ης ενότητας, σελ.190 )

(Για την Γλυπτική του 6ου αιώνα ΕΑΠ, σελ. 178-179)

Β) ΚΛΑΣΙΚΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ

«Με την κλασική φάση, η απόδοση της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος
βελτιώνεται ακόμη περισσότερο, καθώς ο κορμός λυγίζει σε πιο άνετες και φυσικές
στάσεις (χάρη στο ανασήκωμα της φτέρνας και στον «χιασμό των κινήσεων»). Οι
ανθρώπινες μορφές εκφράζουν τα ιδανικά του Περικλή (αποθέωση του ανθρώπου
ως «μέτρου όλων των πραγμάτων») και επιδεικνύουν ολύμπια νηφαλιότητα και
ομορφιά. Επίσης, το ανδρικό σώμα απεικονίζεται με ιδανικές, τέλειες αναλογίες,
χάρη στον κανόνα του Πολυκλείτου» (ΕΑΠ Σύνοψη 4ης ενότητας, σελ. 190-191).

(Για την ώριμη κλασική φάση, ΕΑΠ σελ. 182-184. Για τον Δορυφόρο, ΕΑΠ σελ.
184.)

Γ) ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ

«Στο σύμπλεγμα του Λαοκόοντα οι γλύπτες της ελληνιστικής εποχής γυρίζουν

οριστικά την πλάτη τους στην κλασική παράδοση υιοθετώντας τον ρεαλισμό.
Μπορούν ακόμη να φτάσουν μέχρι το σημείο να χρησιμοποιούν μια εξαιρετικά
δυναμική, δραματική και μεγαλειώδη ρεαλιστική τεχνοτροπία που θυμίζει το στυλ
‘’μπαρόκ» της ευρωπαϊκής τέχνης: μορφές που απλώνονται στο χώρο με άνετες και
τολμηρές στάσεις, έντονες κάμψεις του κορμού και συστροφή των μελών του
σώματος και πρόσωπα γεμάτο πάθος» (ΕΑΠ, σελ. 187).

Θέμα Α2

Να αναλύσετε το πολιτειακό σύστημα στο Βυζάντιο και τις σχέσεις αυτοκράτορα και
Εκκλησίας. Τόμ. Β΄, 260-261 (αυτοκράτωρ), 281, 284-5 (αιρέσεις και Οικουμενικές
Σύνοδοι), 286-7 (εικονομαχία), 296, 298 (προσπάθειες ένωσης των Εκκλησιών από
τους βυζαντινούς αυτοκράτορες).

Β. Να απαντήσετε συνοπτικά (έως 15 γραμμές) σε δύο από τα τρία θέματα Β1 ή Β2 ή

Β3.

Θέμα Β1
Να εξηγήσετε το κίνημα που ονομάζεται αττικισμός, πότε εμφανίσθηκε και ποιες ήταν οι
συνέπειές του στην ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Τόμ. Β΄, 286-287.

Θέμα Β2

Να αναφέρετε τα τρία είδη των ρητορικών λόγων που αναπτύχθηκαν στην αρχαία Αθήνα,
τους σκοπούς για τους οποίους χρησιμοποιούνταν, καθώς και τα ονόματα των
σημαντικότερων ρητόρων. Τόμ. Β΄, 228-229.

Θέμα Β3

Να αναφέρετε τις παραμέτρους που συντέλεσαν ώστε από τα μέσα του 18 ου αιώνα ο
ελληνισμός να επηρεαστεί από το κίνημα του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Τόμ. Β΄, 424-7.