Professional Documents
Culture Documents
Hiện nay hàng năm chúng ta phải bỏ ra một khoảng tiền nhất định để thay
thế những chi tiết, kết cấu đã bị phá hủy do môi trường. Một phần không nhỏ đó là
dùng để thay thế và sửa chữa những vỏ tàu đã bị hư hỏng do tác động của việc ăn
mòn. Do đó công tác chuẩn bị bề mặt và sơn là một phần rất quan trọng trong việc
sửa chữa cũng như bảo quản bề mặt vỏ tàu.
Nhằm tổng hợp những kiến thức cơ bản về quá trình làm sạch bề mặt và sơn
vỏ tàu, tập làm quen với thực tế và nắm rõ hơn về quá trình làm sạch bề mặt và sơn
một con tàu cụ thể, em đã chọn đề tài : “ Tìm hiểu quá trình làm sạch bề mặt và sơn
vỏ tàu trong quá trình sửa chữa tàu tại nhà máy đóng tàu Nghệ An”.
Nội dung đề tài gồm 2 chương
Chương 1 : Giới thiệu sơ lược về nhà máy đóng tàu Nghệ an
Chương 2: Quá trình làm sạch bề mặt và sơn vỏ tàu trong quá trình
sửa chữa tàu tại nhà máy
đề tài của em còn nhiều thiếu sót. Rất mong sự góp ý và chỉ bảo tận tình của
các Thầy, Cô để đề tài của em được hoàn thiện hơn.
Em Xin chân thành cảm ơn các bạn và các anh ở nhà máy đóng tàu đã giúp
em hoàn thành đề tài này.
Cấu trúc và quy chế điều hành công việc ở Công ty cổ phần cơ khí đóng tàu Nghệ
An được thể hiện ở sơ đồ sau:
Chương 2
THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
“QUÁ TRÌNH LÀM SẠCH BỀ MẶT VÀ SƠN VỎ TÀU
TRONG QUÁ TRÌNH SỬA CHỮA TẠI NHÀ MÁY ”
2.1 Quá trình làm sạch bề mặt vỏ tàu trước khi thay thế vỏ tàu
2.1.1 Mục đích
Kim loại như sắt thép là những kim loại dễ bị oxy hóa ăn mòn gây thành han gỉ.
Một tấm thép không được bảo quản tốt sau một thời gian để ngoài trời mưa nắng, tấm
thép sẽ bị thủng, gãy, đó là hiện tượng oxy hóa ăn mòn kim loại. Rõ ràng sản phẩm
chóng hư hỏng nguyên nhân chính là do bảo vệ bề mặt sản phẩm kém. Để khắc phục
những thiếu sót trên chúng ta cần nắm vững những yêu cầu về xử lý bề mặt sản phẩm.
Có như vậy chúng ta mới nâng cao chất lượng sản phẩm và giá thành sản phẩm.
Làm sạch bề mặt vỏ tàu trước khi sơn là nền tảng cấu tạo vững chắc của lớp
sơn, giống như người thợ xây nhà, móng có chắc thì tường nhà mới bền vững, tuổi
thọ của màng sơn mới được kéo dài, kim loại mới lâu hư hỏng, đảm bảo độ bền lâu
dài cho vỏ tàu.
2.1.2 Chuẩn bị làm sạch bề mặt
Chuẩn bị bề mặt là tẩy mọi tạp chất dơ bẩn khỏi bề mặt để cho các lớp sơn bám
chặt vào thép, không để tạp chất lẫn vào vỏ tàu ngăn cách lớp sơn và vỏ tàu.
٭Các tạp chất bám trên bề mặt vỏ tàu gồm :
● Muối hòa tan: muối clorit , muối sulphat , các cặn muối biển khô
Gỉ: gỉ từ thép sắt
Dầu, mỡ:
Bẩn, bụi:
+ Các cặn bã từ không khí
+ Do hoạt động làm sạch bề mặt bằng cách phun
Chất ngăn rỉ:
+ Các chất ngăn rỉ hòa tan trong nước cần phải được tẩy sạch khỏi bề
mặt vì các chất đó có thể gây ra lớp sơn bị rộp do quá trình thẩm thấu.
Vảy cán thép
Lớp sơn cũ bám trên bề mặt:
+ Lớp sơn bám dính kém
Sinh vật gây bẩn:
+ Động vật gây bẩn- hàu, hà
+ Thực vật gây bẩn- cỏ.
+ Sinh vật gây nhớt- Tảo cát, vi khuẩn.
2.1.3 Các phương pháp làm sạch bề mặt vỏ tàu
a. Làm sạch bằng dung môi hay tẩy dầu
Dùng hóa chất để tẩy sạch màng sơn cũ, có thể dùng sút NaOH khá đậm ( 20 –
30%), quét một lớp dung dịch sút lên màng sơn cũ. Quá trình phản ứng màng sơn sẽ
mềm nhũn, lúc đó ta dùng cạo sắt, hoặc dũa bằng dây thép, cạo dũa sạch sơn cũ.
Sau đó phun nước rửa sạch, dùng hơi nén thổi khô, hoặc dùng giẻ lau khô.
- Tẩy sạch dầu, mỡ khỏi bề mặt.
- Tẩy bằng dung môi hay dầu pha chỉ nên sử dụng trên những diện tích nhỏ. Ở
những vị trí mà dùng các phương pháp khác khó có thể làm sạch được, hay những
góc mà các dụng cụ khác không thể làm tốt hơn phương pháp này.
- Dùng nước là hiệu quả nhất cho những diện tích lớn chẳng hạn như bề mặt
vỏ tàu.
Làm sạch bằng dung môi được sử dụng trong những trường hợp cần thiết để
tẩy dầu mỡ trên bề mặt các kết cấu thép trước khi thực hiện công tác phun cát hoặc
làm sạch bằng dụng cụ cơ khí cầm tay hoặc trước khi phun sơn.
Đối với màng sơn dầu hoặc sơn tổng hợp thường dùng dung dịch kiềm như
sau:
4 – 7% Natricacbonat.( Na2CO3.)
12 – 15% vôi sống.( CaO)
6 – 10% phấn bột
50 – 80% nước.
Đối với màng sơn Nitrocellulose dùng dung dịch kiềm như sau:
10%paraphin. (CnH2n+2 )
60% axeton. (C3H6O)
30% benzen.( C6H6 )
Sau khi dung dịch đã được hòa tan hoàn toàn, dùng bút sơn hoặc chổi sơn bằng
đót thấm nước dung dịch quét lên màng sơn cũ. Quá trình phản ứng, màng sơn cũ sẽ
mềm nhũn, dùng cạo thép hoặc bàn chải bằng dây thép cứng cạo giũa hết lớp sơn
cũ, sau đó phun nước rửa sạch sản phẩm, dùng khí nén hoặc giẻ lau khô, dùng đá
mài hoặc vải ráp xoa đánh trên bề mặt sản phẩm sạch các lớp han gỉ, dùng giẻ lau
sạch, lúc đó mới sơn lót chống gỉ.
b. Rửa bằng nước áp suất cao
Rửa nước ở đây là nước sạch, được bơm qua một hệ thống bơm sử dụng khí
nén áp lực cao, Sử dụng áp lực từ 1.800 bar (1.800 kg/cm2) trở lên.
Các dụng cụ và trang thiết bị dùng để rửa sạch bề mặt bằng phun nước áp lực
cao chủ yếu là máy rửa bề mặt và súng bắn nước.
* Máy rửa bề mặt: Đây là thiết bị dùng để rửa sạch bề mặt, dùng cho những
diện tích rộng, phẳng, thường là bề mặt vỏ tàu. Thiết bị này được sử dụng sau khi
bề mặt vỏ tàu đã được rửa sạch bằng súng bắn nước. Thiết bị này dùng bằng khí nén
áp lực cao, có sự hỗ trợ của xe nâng khi sử dụng. Không được dùng trong hầm, két.
* Súng bắn nước: Là thiết bị rửa sạch bề mặt, dùng cho diện tích cong, không
bằng phẳng, bề mặt phức tạp như bề mặt đáy, đuôi, mũi…
Khi thực hiện quá trình này đòi hỏi phải có chuẩn bị một số thiết bị sau: Máy
phun nước, ống dây dẫn. Đặc biệt phải bịt bảo vệ các thiết bị điện, các lỗ thông
nước…
2.2 Quá trình sơn tàu sau khi thay thế bề mặt vỏ tàu
2.2.1 Định nghĩa sơn
Sơn có thể được miêu tả là một hỗn hợp lỏng có độ nhớt thay đổi tùy theo
phương pháp ứng dụng bằng máy phun sơn áp lực cao ( Airless), chổi sơn, cọ lăn…
và trong quá trình khô hay đóng rắn trở thành một màn không thể xâm nhập, có tính
bảo vệ cao và có tác dụng trang trí. Các sơn hiện đại có thành phần cấu tạo phức
tạp, gồm những thành phần chủ yếu sau đây:
- Chất tạo màng
- Bột màu
- Chất độn
- Dung môi hữu cơ hoặc nước.
Nhiều loại chất phụ gia như chất làm khô, chất phụ gia chống tạo màng, chất
lưu biến, chất tạo bọt, chất làm chảy đều…
Công thức của các sơn hiện đại là một kỹ thuật đặc biệt và một sự thay đổi nhỏ
của các cấu trúc trong sơn có thể đem lại một thay đổi to lớn trong sản phẩm sơn vì
vậy các nhà sản xuất khuyên không nên dùng dầu vì loại sơn này cho chất lượng
kém.
* Các thành phần chủ yếu của sơn :
a. Bột màu
Bột màu là những hạt nhỏ của vật thể rắn được sử dụng trong sơn. Chức năng
chủ yếu của bột màu là cho sơn màu sắc và độ che phủ, bảo vệ chất tạo màng khỏi
sự phá hủy của tia cực tím của mặt trời.
Một vài bột màu như phốt phát kẽm có tính chất chống rỉ, các loại khác như
ôxit kẽm, ôxit đồng là độc tố có tác dụng bảo vệ chống lại rong rêu và hà.
b. Các chất độn
Chất độn là các khoáng chất tự nhiên hoặc nhân tạo như bột tal, cao lanh,
dolomit… được phân tán nhỏ trong sơn. Các hạt này có kích thước và hình dáng
khác nhau như hình cầu, hình tấm, dạng sợi… và có bề mặt nhám hay phẳng.
Chất độn có một vai trò quan trọng trong sơn. Chúng được lựa chọn và trộn
vào sơn với một lượng nhất định nếu muốn có được một sơn có chất lượng cao nhất.
Chức năng chủ yếu của chất độn là gia cường màng sơn và đem lại độ bóng
phù hợp. Tuy nhiên chúng cũng có ảnh hưởng rất lớn tới việc sơn và về tính chất
chống rỉ.
Chất tạo màng là một thể liên tục của màng sơn mà trong đó các bột màu và
các chất độn được phân bố trong đó. Trong đa số các trường hợp chất tạo màng
cũng đưa lại thể tích lớn nhất của màng sơn và là một thành phần có ảnh hưởng lớn
nhất tới các tính năng kỹ thuật của sơn như độ khô hay đóng rắn, độ bám dính, độ
cứng, độ bền, chịu đựng được hóa chất….
Vì thế loại chất tạo màng thông thường được sử dụng để mô tả chủng loại
chung của sơn như sơn Alkyd, Epoxy, Cao su clo hóa. Trước đó, chất tạo màng
dùng trong sơn chủ yếu là các vật liệu tự nhiên như dầu lanh, bitum, nhựa than đá
và hàng loạt các nhựa rắn khác nhau.
Ngày nay các chất tạo màng được phát triển bởi các nhà hóa học polyme, họ
đã tổng hợp các chất tạo màng từ các nguyên liệu của công nghiệp hóa chất. Các vật
liệu tự nhiên như dầu đậu và dầu lanh vẫn là một phần quan trọng trong các thành
phần của một số chất tạo màng hiện nay.
c. Chất phụ gia
Là những chất đã được trộn vào sơn. Nó cũng là một trong nhiều chất ảnh
hưởng đến đặc tính, chất lượng của sơn. Có nhiều loại chất phụ gia như chất làm
khô, chất tạo màng, chất lưu biến, chất tạo bọt, chất làm chảy đều, chất tạo độ bong,
độ cứng…Đây là những chất ảnh hưởng đến công nghệ của nhiều hãng sơn.
Các nhà nghiên cứu sơn hiện đại luôn có trong tay một số lượng lớn các chất
tạo màng và dễ dàng sản xuất ra một loại sơn đặc biệt cũng như là phát triển các
loại sơn truyền thống chất lượng cao.
3.2.2 Phân loại sơn
Sơn có thể phân loại bởi nhiều cách như theo chất tạo màng, theo chức năng
sơn ( sơn lót, sơn phủ, sơn bảo vệ, sơn trang trí) … Ở đây chúng ta sẽ phân loại sơn
theo nguyên lý khô và đóng rắn của chúng.
Tất cả các sơn gồm các phân tử, sự liên kết và tách rời tự nhiên giữa chúng để
quyết định các đặc trưng vật lý và hóa học của vật liệu. Các phân tử là những phần
nhỏ bé nhất riêng biệt của phân tử vật thể có thể chia ra được. Các phân tử là những
phần tử riêng biệt nhỏ nhất, thậm chí những mảnh phân tử chúng ta cho là lớn cũng
rất nhỏ đến nỗi nếu chúng được tách riêng ra chúng ta cũng không thể nhìn thấy
được, ngay cả bằng những kính hiển vi mạnh nhất.
Phản ứng hóa học có nghĩa là các phân tử sẽ được thay đổi theo một cách nào
đó. Bằng việc thay đổi phân tử chúng ta có thể thay đổi được vật liệu. Một cách
tổng quát chúng ta có thể nói rằng các hơi bao gồm những phân tử nhỏ, chất lỏng
bao gồm những phân tử cỡ trung bình và chất rắn bao gồm những phân tử rất lớn.
Các chất rắn bao gồm những phân tử rất lớn, tuy nhiên có thể được hóa lỏng
bằng cách trộn chúng với những chất có phân tử nhỏ hơn, như việc hòa tan nhựa
polyme trong dung môi.
Mặt khác chất lỏng cũng có thể trở nên đặc rắn bởi các phản ứng hóa học, ví
dụ như tăng kích cỡ các phân tử của nó bởi gắn các phân tử nhỏ lại với nhau bằng
chất tạo màng hóa học.
Trong quá trình khô hay đóng rắn của màng sơn sẽ xảy ra các phản ứng hóa
học và vật lý làm các phân tử nhỏ ( dung môi/ nước) bay hơi khỏi bề mặt còn chất
tạo màng gồm có cả các phân tử rất lớn hoặc nhỏ sẽ liên kết lại với nhau bởi phản
ứng hóa học trong màng sơn.
Dựa trên cơ chế của quá trình khô hay đóng rắn chúng ta có thể phân loại sơn ra
3 nhóm chính: Sơn khô bởi ôxy hóa, khô vật lý và sơn hai thành phần đóng rắn
bằng hóa học.
2.2.2.1 Sơn khô bởi ôxy hóa
Các chất tạo màng dùng trong sơn dầu cổ điển thường là những loại dầu thiên
nhiên như dầu lanh và dầu trẩu bao gồm các phân tử có kích cỡ trung bình. Trong cá
phân tử dầu có một số vùng phản ứng được gọi là “ liên kết đôi”. Khi tiếp xúc với
ôxy trong không khí sẽ có phản ứng hóa học làm liên kết các phân tử lại với nhau vì
các phân tử dầu có kích cỡ trung bình nên chất tạo màng phải phản ứng với nhau để
đạt được kích cỡ phân tử cần thiết để cho màng sơn cứng và vững chắc hơn. Cho
nên thời gian khô sẽ rất dài.
Để rút ngắn thời gian khô của các dầu thiên nhiên thì cần biến tính chúng ở
các nhà máy nhựa bằng cách phản ứng dầu này với các hóa chất khác nhau tạo nên
những vật liệu có phân tử lớn.
Sơn Alkyd là ví dụ điển hình về biến tính hóa học của dầu.
Có thể tạo ra loại sơn Alkyd với những đặc tính rất đa dạng bằng cách lựa
chọn loại dầu, loại hóa chất để biến tính và số lượng các thành phần tương ứng, điều
đó làm cho việc chế tạo các loại sơn Alkyd cho các mục đích riêng biệt dễ dàng
hơn.
Trước tiên ôxy hóa cần phải tiếp xúc với bề mặt sơn, nên đối với các loại sơn
khô bằng cách ôxy hóa không được sơn quá dày, vì nếu sơn quá dày sẽ có một
màng khô tạo thành trên bề mặt lớp sơn trong khi dưới bề mặt màng sơn vẫn còn
lỏng. Lớp màng khô này sẽ ngăn cản sự vận chuyển ôxy tới các lớp bên trong của
màng sơn làm cho thời gian đóng rắn bị kéo dài. Vì thế điều quan trọng là phải kiểm
soát khống chế được chiều dày của lớp sơn trong quá trình thi công.
Những loại sơn được coi là sơn khô bởi ôxy hóa gồm sơn dầu Alkyd, sơn
Epoxyester và sơn Alkyd biến tính bằng dầu Urethane.
2.2.2.2 Sơn khô vật lý
Sơn khô vật lý là loại sơn không cần có phản ứng hóa học khi taọ màng mà
chỉ có sự bốc hơi của dung môi. Chất tạo màng được chế biến sẵn trước gồm chủ
yếu các phân tử rất lớn- polyme- ở dạng chuỗi. Các phân tử chất tạo màng đủ lớn
tới mức mà sự hấp dẫn liên kết giữa các phân tử và sự ràng buộc của mạch polyester
đủ để tạo màng sơn vững chắc mà không cần các phản ứng hóa học.
Để giữ các phân tử polyme ở trạng thái lỏng và để có một độ nhớt thích hợp
cho quá trình thi công cần phải sử dụng một khối lượng lớn các dung môi mạnh.
Khi dùng sơn khô vật lý để phủ một bề mặt thì dung môi sẽ ngay lập tức bắt đầu
bốc hơi và các phân tử trong chất tạo màng sẽ xích lại gần nhau hơn, tác động lẫn
nhau, kết nối cùng với nhau và trở thành không dịch chuyển. Điều đó có nghĩa là
chúng ta đạt được một chất rắn nhờ sử dụng một phương pháp đơn giản.
Loại màng sơn này có thể hòa tan lại được bằng cùng một loại dung môi sử
dụng trong sơn nguyên thủy do không xảy ra phản ứng hóa học trong chất tạo màng
nguyên thủy. Vì vậy chúng ta có thể đảo ngược lại quá trình đóng rắn, điều này có
một số lợi ích nhất định trong thực tiễn.
Chúng ta đều biết đến vấn đề rắc rối khi sơn phủ một lớp sơn mới lên màng
sơn đã bóng và đóng rắn bằng hóa học. Nếu lớp cũ quá cứng và bóng thì lớp sơn
mới có thể bắt đầu bị bong ra. Nếu ta sử dụng một trong những loại sơn khô vật lý
thì sẽ xảy ra những điều sau :
+ Chúng ta sẽ có được một màng sơn khô vật lý cứng và bóng
+ Một lớp sơn mới cùng loại để sơn phủ lại lớp trước .
+ Dung môi trong lớp vừa sơn xong sẽ thẩm thấu vào và được phân bố trong
lớp sơn cũ và hòa tan chúng. Phân tử trong cả hai màng sơn sẽ liên kết dính với
nhau và khoảng cách giữa hai lớp sơn là đồng nhất
Điều này có nghĩa là nếu lớp sơn cũ sạch, không có dầu mỡ nào hay các vết
bẩn nào khác trên bề mặt mà có thể làm giảm đi sự tiếp xúc giữa lớp mới và cũ thì
hai lớp sơn bám dính nhau rất tốt.
Một ưu điểm nữa của loại sơn này là do không có phản ứng hóa học trong quá
trình đóng rắn nên sơn sẽ không quá phụ thuộc vào nhiệt độ. Loại sơn này thực sự
có thể được sơn và khô một cách đạt yêu cầu mà không phải lưu tâm tới nhiệt độ
nếu không quá mức quá.
Chỉ có một yếu tố là sự bốc hơi của dung môi phụ thuộc vào nhiệt độ đó.
Nhiệt độ cao sẽ làm khô nhanh nhưng kết quả cuối cùng vẫn vậy tức là vẫn có được
một màng sơn vững chắc mà không bị ảnh hưởng cho dù ở bất kỳ nhiệt độ nào.
Một yếu tố quan trọng hơn nhiệt độ xét về mức độ khô là sự dịch chuyển
không khí ( thông gió) sẽ thổi bay đi phần dung môi bốc hơi ra khỏi bề mặt
Bởi vì tỉ lệ dung môi trong sơn khô vật lý tương đối cao nên chiều dày màng
sơn sẽ bị giới hạn. Những sơn cao su bị clo hóa, Vinyl và acrylic là thuộc loại sơn
khô vật lý.
2.2.2.3 Sơn hai thành phần đóng rắn hóa học
Nhóm thứ ba của sơn là loại sơn hai thành phần đóng rắn hóa học, những lọai
này được sản xuất ra bao gồm hai thùng riêng biệt - một thùng chứa đựng phần A –
là sơn gốc và thùng kia là phần B – chất đóng rắn. Phải luôn ghi nhớ rằng nếu chỉ sử
dụng một thùng sẽ không bao giờ có được một màng sơn chấp nhận được. Nếu chỉ
sơn bằng phần A trên bề mặt thì kết quả sẽ là một màng dính xốp không có bất kì
tính chất bảo vệ nào.
Mỗi thành phần chứa đựng nhiều phân tử phản ứng có kích cỡ tương đối nhỏ
trung bình nhưng là những loại khác nhau.
Nếu để riêng rẽ thì những phân tử phản ứng này có thể được giữ trong khoảng
thời gian không hạn chế, nhưng nếu pha trộn vào với nhau chúng sẽ bắt đầu phản
ứng hóa học với nhau và tạo thành các phân tử ngày càng lớn, những phân tử này
hình thành chất tạo màng trong màng sơn.
Có nhiều hợp phần khác nhau để các nhà nghiên cứu sơn có thể chế tạo loại
sơn hai thành phần đóng rắn hóa học.
Tính năng của các lọai sơn có thể biến đổi trong một giới hạn rất rộng, có
những loại sơn bền vững với hóa chất, bền với tia cực tím và bến với mài mòn cũng
như tính dẻo và loại sơn không chứa dung môi.
Để đạt được những lợi điểm lớn nhất từ phản ứng đóng rắn hóa học, điều quan
trọng là các thành phần phải được pha trộn kỹ với nhau với tỉ lệ chính xác trước khi
sơn.
2.2.3 Vai trò và tác dụng của sơn
Hiện nay sơn đóng vai trò rất quan trọng. Với điều kiện khí hậu nhiệt đới của
nước ta thì sơn có tác dụng chống rỉ, bảo vệ các thiết bị, máy móc.
+ Sơn có tác dụng cách ly kim loại với môi trường, không cho kim loại tác
dụng trực tiếp với môi trường nên các phản ứng hóa học ăn mòn không xảy ra.
+ Sơn chống vi sinh vật không bám vào kim loại.
+ Sơn chống bám bẩn.
+ Sơn dùng để trang trí.
Sơn có tác dụng đặc biệt như: Sơn chịu nhiệt, Sơn cách điện, Sơn chịu axit,
Sơn chịu xăng dầu…
2.2.4 Một số loại sơn thường dùng ở nhà máy
Có rất nhiều hãng sơn mời chào được sử dụng tại nhà máy. Tuy nhiên chỉ có
một vài hãng chính thức được sử dụng. Đó là các hãng sơn Sigma, Jotun,
Internation, Hempel, Chogoku, KCC.
Tất cả các hãng sơn đều có những loại sơn đặc trưng như nhau. Tuy nhiên,
cũng có một vài hãng có những loại sơn đặc biệt với công thức và thành phần hóa
học hơn hẳn những loại sơn của hãng khác.
Việc sử dụng và chon lựa sơn của hãng nào tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Thông
thường, khi một con tàu có yêu cầu được sơn thì loại sơn được sử dụng sẽ có sự
đồng thuận giữa hai bên là nhà máy và chủ tàu. Hoặc nhà máy sẽ cung cấp sơn hoặc
là sơn do chủ tàu đề xuất.
Việc lựa chọn loại sơn sử dụng cũng phụ thuộc vào các yếu tố, sau đó là đến
chất lượng sơn và giá thành sơn. Trong đó yếu tố quan trọng nhất là giá thành của
sơn vì giá thành phản ánh đến chất lượng của sơn.
* Đặc tính kỹ thuật – sử dụng của một số loại sơn
Hiện nay có rất nhiều loại sơn được dùng để sơn các loại tàu, tuy nhiên ở đề
tài này chỉ nêu ra một số loại sơn hay dùng và một số đặc tính kỹ thuật của chúng.
Sơn 830 (sơn chống rỉ)
+ Có màu bạc, thành phần có bột nhôm.
+ Có tính chống rỉ lâu dài.
+ Màng sơn có khả năng cách ly hoàn toàn với môi trường ngoài: không khí,
nước mặn…
+ Được dùng làm sơn lót.
+ Có khả năng chống đỡ với bất kỳ thời tiết nào.
+ Sức bền tốt và dai, có khả năng bám lâu trên mặt tôn.
+ Sơn chóng khô, khi sơn phủ lên bề mặt tôn không còn lỗ trống nào thì
nước không ngấm qua được.
Sơn 831 (sơn chống rỉ)
+ Có khả năng đặc biệt là không thấm nước, Có sức đề kháng axit và muối.
+ Trong sơn có thành phần bột phòng rỉ.
+ Khi sơn khô màng sơn không bị ảnh hưởng của khí hậu và thời tiết thay
đổi.
+ Chịu đựng được sức đập của nước lúc tàu chạy.
+ Không bị bong nứt, nếu như các yêu cầu kỹ thuật tiến hành đảm bảo.
Sơn 826 (sơn chống hà)
+ Là loại sơn hai thành phần.
+Thích hợp với thời tiết và điều kiện bên ngoài, gặp nắng sẽ co lại, gặp mưa
sẽ giản ra, nó chịu đựng được thời tiết ẩm ướt và khô ráo.
+ Chịu đựng được sự va đập của sóng gió, cọ sát của vỏ tàu, sơn không bị
bong ra, bóng đẹp và bền.
+ Rất chóng khô, rất thích hợp cho việc quét lớn khi tàu nằm đợi thành phần
chủ yếu của sơn 826 là Phenonanđehit hỗn hợp với bột sơn.
Sơn Acrylic
Là loại sơn hiên đại
+ Sơn một thành phần, khô vật lý
+ Không phụ thuộc vào nhiệt độ.
+ Bám dính tốt vào những loại sơn thông thường ( cao su clo hóa, vinyl )
+ Tính chất khô tốt
+ Bền với nước, độ ẩm và cơ học tốt.
Sơn Alkyd
Alkyd có thể được coi là những loại dầu được biến tính hóa học
+ Chúng khô do ôxy hóa
+ Chúng khô nhanh hơn là những loại sơn dầu cổ điển và bền với nước, mài
mòn tốt hơn.
+ Mức độ khô và đóng rắn phụ thuộc vào nhiệt độ.
+ Có thể pha loãng bởi xăng pha sơn.
+ Có thể bị bong ra khi sơn phủ lên màng sơn Alkyd đã đóng rắn hoàn toàn
và bóng
+ Độ bền với hóa chất và dung môi mạnh không cao.
+ Sơn Alkyd thấm ướt tốt lên bề mặt cần sơn và không xử lý bề mặt một
cách đặc biệt( dùng bàn chải sắt là đủ )
+ Sơn Alkyd có thể dùng cho những vùng đặc biệt như boong, mớn nước
thay đổi và kết cấu thượng tầng cũng như sơn cho động cơ.
+ Dễ sử dụng- không được sơn quá dày.
+ Dùng để sơn lên những vùng trên mặt nước ( phụ thuộc vào loại Alkyd sử
dụng).
Sơn Bitum (sơn chống rỉ)
Là loại sơn thông thường.
+ Khô vật lý.
+ Mức độ khô phụ thuộc nhiều vào thông gió hơn là nhiệt độ.
+ Hàm lượng chất rắn tương đối cao.
+ Dễ dàng sơn phủ lên lớp sơn này.
+ Không có nguy cơ bị bong giữa các lớp khi sơn lên bề mặt sạch và khô.
+ Bền với nước và độ ẩm.
+ Thường không dùng hệ sơn khác ( ngoài sơn chống hà ) phủ lên lớp sơn
này vì có nguy cơ là nhựa đường thẩm thấu vào lớp sơn mới.
+ Có tính chất thấm ướt bề mặt cần sơn.
+ Không đòi hỏi xử lý bề mặt một cách đặc biệt.
+ Áp dụng như sau: Là sơn chống rỉ dưới nước ( có chứa bột nhôm ) là sơn
chống rỉ cho hầm ballast và hầm xích neo…
Sơn cao su clo hóa
+ Sơn một thành phần, khô vật lý.
+ Khô nhanh.
+ Mức độ khô phụ thuộc vào thông gió hơn là nhiệt độ.
+ Cần có chất pha loãng đặc biệt. Đặc biệt chú ý khi sơn phủ lên hệ sơn khác
vì có chứa dung môi nên khả năng bóc lớp sơn cũ ra.
+ Hàm lượng chất rắn tương đối thấp.
+ Dễ sơn phủ lại.
+ không bị bong giữa các lớp kế tiếp nhau.
+ Cần có xử lý bề mặt tốt.
+ Rất bền với nước và chịu đựng được nhiều loại hóa chất.
+ Ít bền với dầu và dung môi bị hòa tan.
Sơn Vinyl
+ Sơn một thành phần, khô vật lý.
+ Khô nhanh.
+ Độ khô phụ thuộc vào thông gió hơn là vào nhiệt độ.
+ Cần có dung môi đặc biệt.
+ Đặc biệt chú ý tới khi sơn phủ lên các hệ khác vì có nguy cơ lớp cũ bị bóc ra.
+ Hàm lượng chất rắn thấp.
+ Rất dễ sơn phủ lại.
+ Không bị bong ra giữa các lớp kế tiếp nhau.
+ Cần có xử lý bề mặt tốt, nên thổi sạch.
+ Độ bền có giới hạn với dầu và dung môi.
+ Nếu trong quá trình sơn bề mặt cần sơn bị ẩm thì màng sơn sẽ bị bong ra
(làm giảm độ bám dính )
Sơn Vinyl – Nhựa đường than đá
+ Dung môi là sự kết hợp giữa dung môi của nhựa và nhựa than đá.
+ Sơn một thành phần, khô vật lý.
+ Khô nhanh.
+ Mức độ khô phụ thuộc vào thông gió hơn là nhiệt độ.
+ Đòi hỏi dung môi đặc biệt.
+ Đặc biệt chú ý khi sơn phủ đè lên hệ sơn khác vì có nguy cơ bị bóc ra.
+ Hàm lượng chất rắn thấp.
+ Dễ sơn phủ lại.
+ Không bị bong ra giữa các lớp kế tiếp nhau.
+ Cần chuẩn bị bề mặt tốt nhưng không tới mức quá tốt như đối với sơn chỉ
có nhựa vinyl nguyên chất. Nên thổi sạch.
+ Bền với nước.
+ Bền với va chạm cơ học.
+ Bền với dầu thô tốt.
Sơn Polyurethane 2 thành phần
Là sơn hai thành phần gồm sơn gốc và chất rắn ( phần A và B ).
+ Đóng rắn hóa học.
+ Mức độ đóng rắn phụ thuộc vào nhiệt độ.
+ Đòi hỏi dung môi đặc biệt.
+ Đặc biệt chú ý khi sơn phủ đè lên hệ sơn khác vì có nguy cơ lớp cũ bị bóc ra.
+ Hàm lượng chất rắn thấp.
+ Dễ sơn phủ lại.
+ Không bị bong ra giữa các lớp kế tiếp nhau.
+ Đòi hỏi chuẩn bị bề mặt thật tốt ( thổi sạch ).
+ Bền với thời tiết. Giữ được độ bóng.
+ Bền với va chạm cơ học cực kỳ tốt.
+ Bền với hóa chất và dung môi.
+ Không bị ngã màu vàng.
+ Dùng cho những công trình đặc biệt ở những nơi đòi hỏi độ bền màu tốt.
Sơn Epoxy 2 thành phần ( Epoxy nguyên chất )
+Là loại sơn hai thành phần: Phần sơn gốc và chất đóng rắn ( phần A và B ).
+ Đóng rắn hóa học.
+ Mức độ đóng rắn phụ thuộc vào nhiệt độ.
+ Đòi hỏi dung môi đặc biệt.
+ Khi phủ đè lên lớp sơn khác có nguy cơ bóc lớp sơn cũ ra.
+ Khó được sơn phủ lại vì bám dính giữa các lớp kém.
+ Phải tuân theo thời gian đóng rắn tối thiểu và tối đa đã chỉ ra.
+ có xu hướng bị phân hóa khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
+ Đòi hỏi chuẩn bị bề mặt tốt ( thổi sạch ).
+ Cực kỳ bền với nước, hóa chất, dung môi và dầu.
+ Hàm lượng chất rắn trung bình hoặc cao. Có cả hai loại dung môi.
+ Dùng như là sơn bảo vệ cho các loại bồn. Có nhiều loại sơn đặc biệt.
Sơn nhựa đường than đá Epoxy hai thành phần
Là một kết hợp giữa nhựa Epoxy, chất đóng rắn và nhựa than đá.
+ Là loại sơn hai thành phần: Sơn gốc và chất đóng rắn ( A và B).
+ Đóng rắn hóa học.
+ Mức độ đóng rắn phụ thuộc vào nhiệt độ.
+ Cần có dung môi đặc biệt.
+ Về cơ bản không nên dùng loại này sơn phủ lên các loại sơn khác: Sẽ có
nguy cơ lớp sơn cũ bóc ra.
+ Thường có hàm lượng chất rắn cao.
+ Có cả loại không dung môi.
+ Rất khó sơn phủ lại vì có vấn đề về bám dính giữa các lớp.
+ Phải tuân theo thời gian đóng rắn tối thiểu và tối đa đã quy định.
+ Có độ thấm ướt lên bề mặt thép, tốt hơn là sơn Epoxy nguyên chất, nhưng
cần chuẩn bị bề mặt tốt, nên dùng phương pháp thổi hạt.
+ Dùng làm sơn chống rỉ dưới nước, sơn bảo vệ cho bồn ( dầu thô và hầm
nước dằn ).
+ Có thể chế tạo loại sơn Epoxy hai thành phần biến tính bằng nhựa hyđro
cacbon thay cho nhựa than đá để sơn có nhiều màu sắc, kể cả các màu sáng.
Sơn Epoxy kẽm
+ Sơn hai thành phần: Chất tạo màng và bột kẽm ( phần A và B ).
+ Đóng rắn hóa học bằng cách hút nước từ khí quyển (đóng rắn ẩm). Phải
đóng rắn hoàn toàn trước khi sơn phủ.
+ Chỉ có thể áp dụng trên bề mặt thép đã được thổi sạch tới tiêu chuẩn tối
thiểu Sa 2.5.
+ Dùng để bảo vệ các bồn chứa dung môi, trên các công trình ngoài khơi và
các công trình sắt thép khác. Một loại đặc biệt của sản phẩm này được dùng làm sơn
chống rỉ tạm thời(shopprimer).
Sơn Wash primer
+ Là loại sơn đặc biệt cho nhôm và tôn tráng kẽm
+ Sơn hai thành phần: Sơn gốc và chất đóng rắn (phần A và B )
+ Mức độ đóng rắn phụ thuộc vào nhiệt độ.
+ Đòi hỏi dung môi đặc biệt.
+ Phải được sơn ở một chiều dày rất mỏng ( tối đa là 10 micron) trực tiếp lên
nhôm, thép mạ hoặc sắt thép đã sơn lót bằng sơn giàu kẽm.
+ Không bao giờ được phủ lên sơn cũ hoặc trên những bề mặt có dầu, mỡ.
+ Dùng để nâng cao độ bám dính của hệ thống sơn với bề mặt kim loại.
Sơn Mastic
+ Là loại sơn Epoxy biến tính.
+ Chịu đựng được bề mặt chuẩn bị kém: Có thể từ St2 – 3 tới Sa2.5.
+ Có khả năng thấm sâu.
+ Không có nhựa than đá.
+ Hàm lượng chất rắn cao.
+ Sơn dày tới 400 micron/lớp.
Việc chẩn đoán chất lượng sơn như thế nào là công việc rất khó, kể cả những
chuyên gia về sơn cũng khó nhận biết được. Bởi vì, khi một loại sơn của hãng được
xuất ra ngoài thị trường, thì nó đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kiểm tra khắt khe của
chính hãng. Trong thực tế chất lượng của màng sơn tốt hay xấu còn phụ thuộc vào
quy trình kỹ thuật làm sạch, xử lý bề mặt cũng như kỹ thuật sơn…Do đó có thể nói
sơn phụ thuộc vào khâu chế tạo và công nghệ sơn.
Những điều quan trọng cần phải lưu ý để có được cách đánh giá giá thành tốt
nhất có thể làm được là đánh giá những yếu tố sau:
Xử lý bề mặt sơn
Giá thành xử lý bề mặt sơn cũng thường được xem xét tới như là một phần
đáng kể của giá thành chi phí. Xử lý bề mặt thường ngang với giá trị của sơn.
Chúng ta có thể nói rằng xử lý bề mặt càng tốt thì kết quả càng cao. Vì thế có thể
nhận thấy rằng ngay cả khi giá thành xử lý bề mặt tốn một số tiền lớn thì sẽ mang
lại lợi ích trong tương lai và giá thành một mét vuông trên một năm sẽ giảm xuống.
Tiến hành sơn
Giá thành của việc sơn đối với bất kì loại sơn nào đều dựa trên năng suất.
Cùng với việc phụ thuộc vào khả năng người thợ thì số mét vuông sơn được một
giờ sẽ thay đổi tùy theo các hệ thống sơn khác nhau và các chiều dày khác nhau.
Nói cách khác giá thành sơn phụ thuộc quan trọng vào việc sử dụng phương
pháp thi công. Những yếu tố quyết định đến giá thành thi công sơn là khả năng của
thiết bị phun cũng như kinh nghiệm người thợ và môi trường, vị trí mà người thợ
làm việc.
Các loại sơn khác nhau sẽ có giá thành thi công khác nhau. Sẽ rất dễ dàng thi
công sơn có nồng độ đậm đặc cao và sơn ít dung môi ở chiều dày sơn, vì vậy số lớp
sơn sẽ giảm đi. Điều này có nghĩa sẽ tiết kiệm được cả tiền và thời gian, mà thời
gian cũng là yếu tố quyết định.
Tuổi thọ của hệ thống sơn
Tất cả những gì ta biết được về tuổi thọ của các hệ thống sơn khác nhau phụ
thuộc rất nhiều vào việc sơn đã được chế tạo dựa trên cơ sở công nghệ nào. Nếu hệ
sơn là Alkyd thì nói chung nó sẽ không có cùng mức bảo vệ và tuổi thọ dài như một
loại sơn Epoxy hai thành phần. Một loại sơn Alkyd có thể mua được với giá trên lít
rẻ bằng một nửa loại Epoxy thường là do loại Epoxy có hàm lượng chất rắn thấp
hơn vì vậy đã làm giá thành tăng lên.
Hơn nữa điều này đòi hỏi phải sơn thêm nhiều lớp nữa để đạt được chiều dày
lớp sơn đã đưa ra tức là lại có nghĩa tăng giá thành một lần nữa.
2.2.5 Thiết bị sơn
Có rất nhiều thiết bị và dụng cụ sơn được sử dụng để tiến hành công việc sơn.
Việc dùng các thiết bị và dụng cụ sơn nào cho thích hợp có ảnh hưởng rất lớn đến
chất lượng của màng sơn.
a. Về dụng cụ sơn
Có hai dụng cụ được sử dụng nhiều nhất trong công việc sơn đó là cọ sơn
(chổi sơn), con lăn (rulô) và các loại bút sơn.
Kiểm tra bề
mặt
Sơn lót
Rửa nước
ngọt
Sơn phủ
SơnHạchống
thủy hà
* Kiểm tra chiều dày lớp sơn
Kiểm tra chiều dày sơn là một khâu không thể thiếu được trong công tác sơn
tàu. Nó quyết định đến chất lượng và chiều dày của màng sơn
Sơn lót
1
Sơn lót
2
Kiểm
Sơn phủ tra
Sơn chống
hà
Hạ thủy
TÀI LIỆU THAM KHẢO