1.

Pojęcia: ochrona środowiska, ochrona przyrody, bioróżnorodnośd,

równowaga przyrodnicza, zanieczyszczenie środowiska, monitoring…
Ochrona środowiska – całokształt działao (także zaniechanie działao) mających na celu właściwe wykorzystanie
oraz odnawianie zasobów i składników środowiska naturalnego.

Ochrona przyrody – ogół działao zmierzających do zachowania w niezmienionym lub optymalnym

stanie przyrody ożywionej i nieożywionej, a także krajobrazu. Głównym celem ochrony przyrody jest utrzymanie
stabilności ekosystemów i procesów ekologicznych.

Bioróżnorodnośd – zróżnicowanie życia na wszelkich poziomach jego organizacji.

Introdykcja – wprowadzenie nierodzimego gatunku lub niższego taksonu pochodzącego z innego geograficznie
regionu jako nowego elementu danej biocenozy.

Równowaga przyrodnicza - stan, w którym na określonym obszarze istnieje równowaga we wzajemnym

oddziaływaniu: człowieka, składników przyrody żywej i układu warunków siedliskowych tworzonych przez składniki
przyrody nieożywionej.

Zanieczyszczenie środowiska — stan środowiska wynikający z wprowadzania do powietrza, wody lub gruntu,
substancji stałych, ciekłych lub gazowych lub energii w takich ilościach i takim składzie, że może to ujemnie
wpływad na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę lub powodowad inne niekorzystne zmiany.

2. Źródła inf o stanie i zagrożeniach środowiska

GUS – główny urząd statystyczny

GIOŚ – Główny Inspektorat Ochrony środowiska

3. Formy ochrony Przyrody i środowiska w Polsce i na świecie

Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Obszary chronione:

 Parki narodowe – 23
 Rezerwaty przyrody – 1463
 Parki krajobrazowe – 121
 Obszary chronionego krajobrazu – 386
 Obszary Natura 2000 – 845+145

Obiekty Chronione:

 Pomniki przyrody – 36 293

 Stanowiska dokumentacyjne 155
 Użytki ekologiczne 6877
 Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe – 318

Rezerwaty przyrody – obejmuje obszar zachowany w stanie naturalnym lub mało zmienionym.

Park Krajobrazowy – obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz
walory krajobrazowe.
Obszary chronionego krajobrazu – tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o
zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwośd zaspokajania potrzeb związanych
z turystyką i wypoczynkiem.

4. Rozwój zrównoważony – pojęcie i zasady wskaźniki zrównoważonego

rozwoju turystyki
Rozwój zrównoważony – to rozwój który odpowiada potrzebom dzisiejszego pokolenia nie zagrażając
możliwościom przyszłych pokoleo, zaspokajając potrzeby obecne i przyszłe.

To strategia osiągania godnego życia w ramach tego co jest fizycznie i biologicznie możliwe. Podstawą
zrównoważonego rozwoju jest integracja działao politycznych, gospodarczych i społecznych z
zachowaniem równowagi przyrodniczej a jego celem jest zagwarantowanie możliwości zaspokajania
podstawowych potrzeb oraz poprawa jakości życia poszczególnych społeczności zarówno współczesnego
jak i przyszłych pokoleo.

Zasady zrównoważonego rozwoju:

 Zasada uwzględniania zrównoważonego rozwoju

 Zasada przezorności, prewencji(likwidacji zanieczyszczeo u źródeł)
 Zasada integracji polityki ekologocznej z politykami sektorowymi
 Zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego
 Zasada regionalizacji (dostosowywania wymagao ochronnych do regionalnych i lokalnych
warunków)
 Zasada uspołeczniania(zasada partnerstwa i partycypacji publicznej, udziału społeczności
lokalnych w rozwiązywaniu problemów ekologicznych)
 Zasada „zanieczyszczający płaci”
 Stosowania najlepszych dostępnych technik
 Pomocniczości
 Praworządności
 Ekonomizacji(cele ekonomiczne osiągnięte minimalnych kosztem społecznym)
 Uwzględniania wymogów środowiska w działalności planistycznej
 Wspólnego rozwiązywania europejskich i globalnych problemów środowiska

Wskaźniki zrównoważonego rozwoju:

 Lokalna satysfakcja z turystyki

 Wpływ turystyki na lokalną społecznośd
 Trwałośd satysfakcji turystów
 Sezonowośd turystyczna
 Ekonomiczne korzyści z turystyki
 Zarządzanie energią
 Dostępnośd i konsumpcja wody
 Jakośd wody pitnej
 Oczyszczanie ścieków
 Gospodarka odpadami
  Kontrola rozwoju
 Kontrola intensywności wykorzystania

5. Globalne Problemy środowiskowe (globalne ocieplenie, pustynnienie,

wylesienia, zmniejszenie bioróżnorodności, deficyt wody) – związki z
działalnością turystyczną.
Dziura ozonowa – zjawisko spadku stężenia ozonu w stratosferze atmosfery ziemskiej. Występuję
głównie w obszarach podbiegunowych.

 1971 – S. Rowland i M. Molima zauważa i udowadnia niszczący wpływ freonów na warstwę

ozonową.
 1987 – 31 paost (w tym Polska) podpisało protokół Montrealski

Skutki zniszczenia ozonosfery:

 Wzrost natężenia promieniowania UV

 Zmiana bilansu promieniowania – nasilenie globalnego ocieplenia
 Skutki zdrowotne – choroby skóry oczu, odporności
 Zmiany w świecie roślin – redukcja tempa wzrostu i spadek plonów
 Zaburzenia łasuchów pokarmowych w świecie zwierząt
 Choroby zwierząt
 Wzrost specyficznych zanieczyszczen atmosfery.

1985 – Konwencja wiedeoska o Ochronie Warstwy Ozonowej

1987 – Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (1992 – Polska
dołącza)

Efekt cieplarniany – zjawisko podwyższenia temperatury planety powodowane obecnością gazów

cieplarnianych w atmosferze.

Skutki Efektu cieplarnianego:

 Zmiany cyklu hydrologicznego

 Zmiany cyrkulacji atmosferycznej
 Zmiany poziomu mórz i oceanów
 Zagrożenie gatunków i siedlisk
 Zmiany w produkcji żywności
 Skutki zdrowotne
 Topnienie lodowców
 Fale upałów
 Przesunięcie się stref klimatycznych
 Zanik rzek
 Wzrost poziomu oceanów
 Zmiany prądów eceaniczncyh
 Zmiany w opadach
 Susze i pustynnienie, pożary
  Wymieranie gatunków
 Konflikty i uchodźcy

Działania: 1992 – ramowa konwencja w sprawie zmian klimatu(UNFCCC);

2008 – Konferencja Klimatyczna ONZ w poznaniu na temat zmian klimatu na świecie(największa ever)

1977 – Obrady Konferencji Narodów Zjednoczonych dotyczącej pustynnienia w Nairobi

17 czerwca – Światowy dzieo walki z pustynnieniem

Stepiowienie – problem globalny, polega na degradacji ziemi i roślinności, na erozji i na utracie ziemi
żyznej. Postępuje wraz ze skokowym ochłodzeniem bądź ociepleniem klimatu oraz pod wpływem
nadmiernego osuszenia gleb i silnym nasłonecznieniem teremu.

Deficyt wody – Ogromna ilośd wody na Ziemi jest słona, tylko 3% zasobów stanowi woda słodka, której
ponad 70% uwięzione jest w lodowcach. Woda dostępna do picia to zaledwie 1% światowych zasobów
wodnych.

 Woda jest cennym surowcem

 W XXI wieku jej deficyt może byd napoważniejszym problemem świata
 Ponad miliard ludzi nie ma dostępu do wody pitnej (3% Europa, 53% Azja, 38% Afryka)

Wylesianie – proces zmniejszania udziału terenów leśnych w ogólnej powierzchni danego obszaru,
zazwyczaj skutek antropopresji (np. nadmierne wykorzystanie gospodarcze lasów, zanieczyszczenie
środowiska, itp.). Może prowadzid do powodzi, susz, osunięd ziemi i lawin błotnych.

Przyczyny wylesiania:

 pozyskiwanie gruntów do uprawy roli i hodowli (np. w Brazylii, gdzie wielkie obszary leśne
przekształcono w pastwiska, także w Azji iAfryce);
 pozyskiwanie drewna jako surowca dla przemysłu i budownictwa
 pozyskiwanie drewna na opał (głównie w rozwijających się krajach Afryki i Azji)
 naturalne bądź sztucznie wywołane wymarcie danego gatunku drzewa.

Skutki wylesiania:

 niszczenie naturalnych siedlisk wielu ssaków i ptaków, co prowadzi do zmniejszania

ich populacji i wymierania wielu gatunków
 obniżenie poziomu wód gruntowych, co prowadzi do wysuszania gruntów i ich pustynnienia
 przyspieszony proces erozji gleb
 zmniejszona ilośd tlenu w atmosferze, a zwiększona ilośd dwutlenku węgla (lasy nazywane są
"Płucami Ziemi")

6. Wpływ turystyki na środowisko – na poszczególne elementy środowiska

 Zakłócanie egzystencji ptactwa wodnego i roślin wodnych
 Erozja nadmorska – rozwój przystani i falochronów oraz przekształcenia lini brzegowej mogą
powodowad zmiany w dostarczaniu materiału przez prądy i w rezultacie erozję przybrzeżną
 Nasilenie zjawiska synantropizacji zwierząt – będących pod ochroną prawną
 Niszczenie pokrywy roślinnej np. zadeptywanie oraz erozji gleby wywołane głównie działalnością
obozowisk, intensywną ekspoatacją szlaków oraz pojazdami samochodowymi.
 Zanieczyszczenia wody
 Pogorszenie jakości powietrza i stanu plaż
 Niszczenie różnorodności biologicznej
 Zakłócenia spokoju flory i fauny