ΕΝΟΤΗΤΑ 2 (ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ

ΚΟΣΜΟΥ )

Οι άνθρωποι για να επιβιώσουν αναγκάστηκαν να συμβιώσουν και για

αυτό οργάνωσαν τη ζωή τους σε κοινωνίες. Στην κοινωνική ζωή όμως
προβάλλει επιτακτική η ανάγκη επικοινωνίας μεταξύ των μελών που την
απαρτίζουν για την αντιμετώπιση των αντιξοοτήτων ( εξεύρεση των
αναγκαίων αγαθών, απόκρουση εχθρών). Ο τελειότερος κώδικας
επικοινωνίας , είναι το μέσο , το όργανο με το οποίο εξωτερικεύουν οι
άνθρωποι τις σκέψεις , τους προβληματισμούς , τις απόψεις , τα
συναισθήματα . Έτσι η γλώσσα κάνει πιο αποτελεσματική την
αντιμετώπιση των προβλημάτων , πιο αρμονική τη συμβίωση , πιο
βελτιωμένες τις συνθήκες διαβίωσης . Είναι αναμφισβήτητα ο πιο
σημαντικός θεσμός , η πιο σημαντική πολιτιστική κατάκτηση του
ανθρώπου.

Η γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός κατά συνέπεια

εξελίσσεται.
Παράγοντες που προκαλούν την μεταβολή της γλώσσας :
 Οι κοινωνίες εξελίσσονται
 Οι πνευματικές ικανότητες του ανθρώπου αναπτύσσονται
και διευρύνονται
 Οι έννοιες πολλαπλασιάζονται και μεταλλάσσονται .
Ευνόητο είναι ότι και η γλώσσα που αποδίδει αυτές τις
έννοιες να εξελίσσεται με το πέρασμα των χρόνων.
 Η δημιουργία νέων επιστημών σημαίνει και τη δημιουργία
νέων εννοιών. Κατ’ ανάγκη μεταβάλλεται και η γλώσσα για
να μπορέσει με καινούργιες λέξεις και όρους να τις
αποδώσει.
 Αναπόφευκτες είναι και οι αλληλεπιδράσεις στη γλώσσα.
 Οι εδαφικές κατακτήσεις και οι εισβολές δημιουργούν
ξενικές επιρροές στη γλώσσα.
 Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, η κατάργηση παλαιών
συνηθειών και φαινομένων και η δημιουργία νέων ,
οδήγησαν στην κατάργηση κάποιων λέξεων και όρων και
στη δημιουργία καινούργιων.

Η αξία της γλωσσομάθειας

Σε παλαιότερη εποχή η εκμάθηση της μητρικής γλώσσας ήταν αρκετή
για τη συνεννόηση των ανθρώπων , αφού οι σχέσεις τους ήταν
περιορισμένες στα τοπικά πλαίσια. Στη σημερινή όμως εποχή , όσο
φυσική και αναγκαία είναι η καλλιέργεια της εθνικής γλώσσας ,

1
εξίσου απαραίτητη είναι και η εκμάθηση μιας τουλάχιστον ξένης
γλώσσας. Οι λόγοι που την καθιστούν απαραίτητη είναι αποτέλεσμα
των απαιτήσεων της σύγχρονης ζωής. Σήμερα με τη ραγδαία
τεχνολογική εξέλιξη (συγκοινωνιακά μέσα κ.λ.π) τα σύνορα των
χωρών δεν είναι στεγανά και τείνουμε στην Παγκοσμιότητα και
Οικουμενικότητα του πολιτισμού.
Ωφέλειες για το άτομο ή τη κοινωνία:
 Η γλώσσα είναι καθρέπτης του λαού . Πάνω σε κάθε λέξη
αποτυπώνεται : - η ιστορία
- οι αξίες
- οι γνώσεις
- τα έθιμα
- το ύφος
- το ήθος ενός λαού

 Γνωρίζει τον πολιτισμό άλλων λαών κι εμπλουτίζει τα πολιτιστικά

στοιχεία της μια χώρα.
 Ο Έλληνας διαπιστώνει πόσο πλούσια είναι η γλώσσα του , δεν
την αλλοιώνει και διατηρεί την πολιτιστική του ταυτότητα.
 Συμβάλλει στη σύναψη φιλικών σχέσεων μεταξύ ατόμων και
χωρών.
 Λειτουργεί πιο ομαλά το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και κατ’
επέκταση και η Ευρωπαϊκή κοινότητα.
 Καλλιεργεί τις πνευματικές ικανότητες του ατόμου.
 Συμβάλλει στην επιστημονική κατάρτιση του επιστήμονα και την
εξέλιξη της επιστήμης
 Προάγει το θέμα της ειρήνης
 Συμβάλλει στην ανάπτυξη του τουρισμού
 Συμβάλλει στην επαγγελματική αποκατάσταση
 Με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας μπορείς να απολαύσεις
ξένα λογοτεχνικά κείμενα από το πρωτότυπο και όχι από
μετάφραση , γιατί όσο καλή κι αν είναι μια μετάφραση δεν μπορεί
να αποδώσει την ομορφιά ,τη ζωντάνια και τον παλμό του
πρωτότυπου κειμένου.

Λεξιπενία
Η ελληνική γλώσσα είναι μία από τις πλούσιες γλώσσες στον κόσμο,
όχι μόνο γιατί διαθέτει πλούτο εκφραστικών στοιχείων αλλά και γιατί
έχει την ικανότητα να αναπλάθει καινούργιες εκφραστικές φόρμες.
Σήμερα όμως αντιμετωπίζουμε ένα σοβαρό πρόβλημα που
επικεντρώνεται στην αποδυνάμωση και βαθμιαία μείωση του
λεξιλογικού πλούτου , που χρησιμοποιεί ο μέσος Έλληνας.
Τη γλωσσική κρίση δείχνουν :

2
-Αδυναμία ακριβούς διατύπωσης λέξεων
- Συντακτικά σφάλματα
-Λεξιπενία, συρρίκνωση γλώσσας
- Αδυναμία χρησιμοποίησης συνωνύμων
- Αδυναμία κατανόησης των λεπτών σημασιολογικών αποχρώσεων
των λέξεων
- Τυποποίηση της γλώσσας
- Η άκριτη χρησιμοποίηση ξένων λέξεων
- Παραφθορές – νεολογισμοί

Αίτια λεξιπενίας :
- Ο πυρετώδης ρυθμός εργασίας για την κάλυψη
πλασματικών αναγκών στερεί χρόνο και διάθεση από
τον άνθρωπο για επικοινωνία με τους συνανθρώπους του.
Ο άνθρωπος σήμερα έχει απομονωθεί, δεν συνδιαλέγεται.
- Τηλεόραση – Μ.Μ.Ε (κυριαρχία εικόνας)
- Εκπαιδευτική ανεπάρκεια
- Ξενομανία

Ιδιαιτερότητα Ελληνικής γλώσσας

- Χρησιμοποιήθηκε από τα πιο προικισμένα πνεύματα για
να εκφράσει τις πιο προηγμένες σκέψεις ( Σωκράτης,
Αριστοτέλης) .
- Είναι η βάση όλων των Ευρωπαϊκών γλωσσών.
- Υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στη σύγχρονη ελληνική
προς τις παλαιότερες φάσεις της. Η Ελληνική γλώσσα
είναι μία και ενιαία.
- Είναι η γλώσσα των κλασσικών κειμένων , του
Ευαγγελίου, η γλώσσα που εκφράστηκε για τα πιο
μεγάλα και διαχρονικής εμβέλειας θέματα , τα θέματα
που αφορούν τον άνθρωπο και τις ανθρώπινες αξίες.
- Στη γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία
ανάμεσα στη λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο.