Φπζηθή πξνζαλαηνιηζκνύ Γ Λπθείνπ Ηιεθηξνκαγλεηηζκόο

Καηαζκευάδονηας πενία

Θέινπκε λα θαηαζθεπάζνπκε ζωιελνεηδή πελία 1000 θπθιηθώλ ζπεηξώλ ην θάζε έλα νη νπνίεο
έρνπλ αθηίλα α = 10cm θαη βξίζθνληαη ζε επαθή κεηαμύ ηνπο. Γηα ηελ θαηαζθεπή έρνπκε ηε
δπλαηόηεηα λα ρξεζηκνπνηήζνπκε δηαθνξεηηθά κνλωκέλα κεηαιιηθά θπιηλδξηθά ζύξκαηα. Τα
ζύξκαηα είλαη θαηαζθεπαζκέλα από ην ίδην πιηθό κε εηδηθή αληίζηαζε ξ = 10 -8 Ωm αιιά νη
δηαηνκέο ηνπο είλαη δηαθνξεηηθέο. Τν θάζε έλα από ηα ζωιελνεηδή πελία πνπ θαηαζθεπάδνληαη
ζπλδέεηαη κέζω αγωγώλ ρωξίο ωκηθή αληίζηαζε ζηνπο πόινπο ειεθηξηθήο πεγήο κε E = 12V θαη
r = 0,5Ω. Σην παξαθάηω ζρήκα δίλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο έληαζεο ηνπ καγλεηηθνύ
πεδίνπ πνπ εκθαλίδεηαη ζην θέληξν ηωλ πελίωλ ζε ζπλάξηεζε κε ηε δηάκεηξν ηνπ ζύξκαηνο.

α. Παξαηεξνύκε όηη ε ηηκή   9,6104  γηα ηελ έληαζε ηνπ καγλεηηθνύ πεδίνπ επηηπγράλεηαη
γηα δύν δηαθνξεηηθέο ηηκέο ηεο δηακέηξνπ. Γηα πνηό ιόγν λνκίδεηε όηη ζπκβαίλεη απηό; Να δώζεηε
κηα θπζηθή εξκελία.

β. Να βξείηε ηε καζεκαηηθή ζρέζε ηεο νπνίαο ε γξαθηθή παξάζηαζε είλαη απηή πνπ
παξνπζηάδεηαη ζην παξαπάλω ζρήκα.

γ. Να βξείηε ηηο ηηκέο ηεο δηακέηξνπ γηα ηηο νπνίεο ε ηηκή ηεο έληαζεο ηνπ καγλεηηθνύ πεδίνπ
είλαη   9,6104  .

δ. Να βξείηε ην κέηξν ηεο κέγηζηεο έληαζεο ηνπ καγλεηηθνύ πεδίνπ πνπ είλαη δπλαηό λα
εκθαληζηεί ζην εζωηεξηθό θάπνηνπ από ηα ζωιελνεηδή. Πνηό είλαη ην κήθνο απηνύ ηνπ
ζωιελνεηδνύο;

N
Δίλεηαη k   107 .
A2

www.ylikonet.gr -1-
Φπζηθή πξνζαλαηνιηζκνύ Γ Λπθείνπ Ηιεθηξνκαγλεηηζκόο

Απάνηεζε.

α. Τα πελία πνπ θαηαζθεπάδνληαη έρνπλ ηνλ ίδην αξηζκό ζπεηξώλ

(Ν) ίζεο αθηίλαο (α). Άξα γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπο απαηηνύληαη
ίζα κήθε ζύξκαηνο (L=Ν2πα). Χξεζηκνπνηώληαο ζύξκαηα
δηαθνξεηηθώλ δηακέηξωλ κεηαβάιινπκε ην κήθνο ηνπ πελίνπ l
(l = Νδ) θαη αθνύ ν αξηζκόο ηωλ ζπεηξώλ παξακέλεη ζηαζεξόο
N
κεηαβάιινπκε ηελ ππθλόηεηα ηωλ ζπεηξώλ n (n  ) . Δειαδή
l
απμάλνληαο ηε δηάκεηξν ηνπ ζύξκαηνο ειιαηηώλνπκε ηελ
ππθλόηεηα ηωλ ζπεηξώλ. Αιιάδνληαο όκωο ηε δηάκεηξν ηνπ ζύξκαηνο κεηαβάιινπκε θαη ην
2
εκβαδό ηεο θπθιηθήο δηαηνκήο ηνπ ζύξκαηνο (S   ) κε απνηέιεζκα λα επεξεάδεηαη ε ωκηθή
4
L
αληίζηαζε ηνπ ζωιελνεηδνύο (R   ) , άξα θαη ε έληαζε ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ην
S
E
θύθιωκα (  ) . Πην ζπγθεθξηκέλα απμάλνληαο ηε δηάκεηξν ηνπ ζύξκαηνο απμάλνπκε ην
Rr
εκβαδό ηεο θπθιηθήο δηαηνκήο ηνπ άξα κεηώλνπκε ηελ ωκηθή αληίζηαζε ηνπ ζωιελνεηδνύο, κε
ζπλέπεηα λα απμάλεηαη ε έληαζε ηνπ ξεύκαηνο πνπ ην δηαξξέεη. Η έληαζε ζην θέληξν ελόο
N
ζωιελνεηδνύο πελίνπ δίλεηαη από ηε ζρέζε   4k  I    4k  In . Απμάλνηαο ηε
l
δηάκεηξν ηνπ ζύξκαηνο κεηώλνπκε ηελ ππθλόηεηα ηωλ ζπεηξώλ (n) ελώ ηαπηόρξνλα απμάλνπκε
ηελ έληαζε ηνπ ξεύκαηνο (Ι). Αθνύ ππάξρνπλ δύν ηηκέο γηα ηε δηάκεηξν πνπ δίλνπλ ηελ ίδηα
έληαζε καγλεηηθνύ πεδίνπ ζπκπεξαίλνπκε όηη ππάξρνπλ δύν δεύγε ηηκώλ (Ι1, n1) θαη (Ι2, n2) γηα
ηα νπνία ηζρύεη 1  n1   2  n 2 .

β. Γηα ηα θαηαζθεπαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηωλ ζπξκάηωλ έρνπκε:

L N  2 8N
R  R  R  2
S  2


4

Από ην λόκν ηνπ Ohm γηα θιεηζηό θύθιωκα :

www.ylikonet.gr -2-
Φπζηθή πξνζαλαηνιηζκνύ Γ Λπθείνπ Ηιεθηξνκαγλεηηζκόο

  2
  
Rr 8N 8N  r2
 2 r


Γηα ηελ έληαζε ηνπ καγλεηηθνύ πεδίνπ ζην θέληξν ηνπ ζωιελνεηδνύο:

N 2 N
  4k  I    4k  
l 8N  r 
2

4k   4  107  12   48  107  

      .(1)
8N  r2 108  8  103  0,1  0,5   2 8  106  0,5   2

48  107  
γ. Από ηελ (1)  9,6 104  
8 106  0,5  2

 0,5  9,6104  2  48107    8 106  9,6104 

 2  102   1,6 105  0

  2  4    (102 )2  4 11,6 105    36 106    6 103

 10  103  6  103
2  1
3    1  2  103 m
   10  6  10 2
Τειηθά 1,2   1,2  
2 2 3 3
  10  10  6 10    8  103 m
 2
2
2

48  107  
δ. Από ηελ (1)    6
 0,5    2  48  107    8    106  0 (2)
8 10  0,5   2

Τν ηξηώλπκν απηό πξέπεη λα έρεη πξαγκαηηθέο ξίδεο άξα:

  0  (48107 )2  4  0,5   8  106  0  (48107 )2  16 106 2 

   12104  . Άξα max  12104  .

Τόηε όκωο από ηε (2)  0,5 12104  2  48107    8  12 104  106  0 

 8  103
 2  8 103   16 106  0 θαη        4  103 m
2 2

Άξα l  N  l  103  4 103  l  4m

Πάικνο Δεκήηξεο
dimpalmos@gmail.com

www.ylikonet.gr -3-