You are on page 1of 8

Formelsammlung Strömungslehre

1. Ruhende Fluide
Hydrostatisches Grundgesetz
F1 F2
p1 = p2 + ρ ⋅ g ⋅ h V = A1 ⋅ s1 = A 2 ⋅ s2 p= = ɺ = ρ ⋅ Vɺ
m Vɺ = A ⋅ c
A1 A 2
Gewichtskraft des verdrängten
Auftrieb FA = ρF ⋅ g ⋅ V
Volumens

2. Hydrodynamik
Kontinuitätsgleichung
ɺ = ρ1 ⋅ c1 ⋅ A1 = ρ2 ⋅ c 2 ⋅ A 2
m ɺ = ρ ⋅ Vɺ
m Vɺ = A ⋅ c

Energiegleichung Bernoulli-Gleichung
p c2
+ + z = konstant Dimension [m]
ρ⋅g 2⋅g
Stationär und p c2 J
+ + g ⋅ z = konstant Dimension  
verlustfrei ρ 2  kg 
c2  N 
p +ρ⋅ + ρ ⋅ g ⋅ z = konstant Dimension  2 
2 m 
Statischer Druck Dynamischer Druck Hydrostatischer Druck
p1 c12 p2 c 22
+ + z1 = + + z 2 + hV Dimension [m]
ρ⋅g 2⋅g ρ⋅g 2⋅g
Stationär mit p1 c12 p c 2 J
+ + g ⋅ z1 = 2 + 2 + g ⋅ z2 + YV Dimension  
Verlusten ρ 2 ρ 2  kg 
c12 c 2  N 
p1 + ρ ⋅ + ρ ⋅ g ⋅ z1 = p2 + ρ ⋅ 2 + ρ ⋅ g ⋅ z 2 + ∆p V Dimension  2 
2 2 m 
Reibungsfrei und
Verlustfrei
c2 = 2 ⋅ g ⋅ h
Ausflussformel
nach Toricelli Vɺ = A 2 ⋅ c 2

Vɺ = A 2 ⋅ 2 ⋅ g ⋅ h

Stefan Lehnerer Stand 04.07.2013 Seite 1


Impulssatz
ɺ ⋅c
FI = m ɺ = ρ ⋅ Vɺ
m Vɺ = A ⋅ c

3. Verlustbetrachtung
Reynoldszahl
c ⋅L c ⋅L ⋅ ρ c Geschwindigkeit
Re = =
ν η L Charakteristische Länge
η ν Kinematische Viskosität
ν= η = ν ⋅ρ
ρ η Dynamische Viskosität
4⋅A
Für Rohre L=d Andere Querschnitte Dh =
U
Laminare
Turbulente Strömung Re ≥ 2320 Re ≤ 2320
Strömung
Energiegleichungen
p1 c12 p2 c 22
+ + z1 = + + z 2 + hV Dimension [m]
ρ⋅g 2⋅g ρ⋅g 2⋅g
p1 c12 p2 c 2 2 J
+ + g ⋅ z1 = + + g ⋅ z2 + YV Dimension  
ρ 2 ρ 2  kg 
c12 c 22  N 
p1 + ρ ⋅ + ρ ⋅ g ⋅ z1 = p2 + ρ ⋅ + ρ ⋅ g ⋅ z 2 + ∆p V ∆p V = YV ⋅ ρ Dimension  2 
2 2 m 
Spezifische Verlustleistungen
Stoßdiffusor Rohrein/-austritt Rohrströmung Formstücke
1 2 c a2 ζ =1 L c 2 ∆p V c2
YV = ⋅ ( c1 − c 2 ) YVa = ζ⋅ YV = λ ⋅ ⋅ = YV = ζ ⋅
2 2 Für austritt D 2 ρ 2

Rohrreibungszahl λ für laminare Strömungen


64
Laminare Strömung λ=
Re

Stefan Lehnerer Stand 04.07.2013 Seite 2


Rohrreibungszahl λ für turbulente Strömungen
k
Hydraulische glatte Rohre Re⋅ < 65
d
0,316
2320 < Re ≤ 105 λ=
Re0,25
105 < Re ≤ 5 ⋅ 106λ = 0,0032 + 0,221⋅ Re −0,237
1
Re > 106 (
= 2 ⋅ log Re⋅ λ − 0,8 )
Turbulente Strömung

λ
k
Übergangsbereich 65 > Re⋅ < 1300
d

1 k 2,51 
= −2 ⋅ log  ⋅ 0,269 + 
λi+1 d Re⋅ λi 
 

k
Hydraulisch raue Rohre Re⋅ > 1300
d

1  d
= 2 ⋅ log   + 1,14
λ k 
Rohrreibungszahl

Stefan Lehnerer Stand 04.07.2013 Seite 3


4. Umströmung von Profilen
ρ 2
Widerstandskraft FW = c W ⋅ ⋅c ⋅ A
2
1
FW = 3 ⋅ π ⋅ η ⋅ c ⋅ D ≡
Widerstandskraft einer Kugel Re
für Re < 1 FW ⋅ 2 24
cW = =
ρ ⋅ c 2 ⋅ A Re

FA
ζA = ρ 2
ρ 2 FA = ζ A ⋅ ⋅c ⋅ A Auftriebsbeiwert
⋅c ⋅ A 2
Beiwerte für 2
Tragflügelprofile FW
ζW = ρ 2
ρ 2 FW = ζ W ⋅ ⋅ c ⋅ A Widerstandsbeiwert
⋅c ⋅A 2
2
FW ζ W
Gleitflug Fres = FG = m ⋅ g tan ( δ ) = =
FA ζA

Ähnlichkeitsgesetze
∆p
p cp = c2 c ⋅L c ⋅L ⋅ ρ
Ne = ρ 2 Fr = Re = =
ρ ⋅ c2 ⋅c ℓ⋅g ν η
2

Stefan Lehnerer Stand 04.07.2013 Seite 4


5. Gasdynamik – Kompressible Strömungen
Schallgeschwindigkeit a = Ri ⋅ T ⋅ κ = p ⋅ v ⋅ κ =
p
⋅κ
in Gasen ρ

c c
Mach-Zahl Ma = =
a Ri ⋅ T ⋅ κ

p⋅v p cp
Ri = = = cp − c v κ=
Thermische T T⋅ρ cv
Zustandsgleichung κ 1
cp = ⋅ Ri cv = ⋅ Ri
κ −1 κ −1

Schallausbreitung a⋅t a 1
sin ( α ) = = =
Im Überschallbereich c ⋅ t c Ma

Isentropenbeziehung
Energiegleichung  κ−1

c22
c 1
2
κ p1   
p2 κ  1
= + ⋅ ⋅ 1−  
für reibungsfreie und 2 2 κ − 1 ρ1   p1   p  κ

adiabatische Strömungen   ρ2 = ρ1 ⋅  2 
 p1 

Stefan Lehnerer Stand 04.07.2013 Seite 5


Ausströmen aus Druckbehältern
Kontinuitätsgleichung ɺ = ρ1 ⋅ c1 ⋅ A1 = ρ∗ ⋅ c ∗ ⋅ A ∗
m

 κ−1

Austrittgeschwindigkeit 2 ⋅ κ pt1   
pa κ 
c a,s = ⋅ ⋅ 1−  
Nach de Saint-Venant und Wantzel κ − 1 ρt1   pt1  
 

Austritts - Machhzahl

 1−κ

c a,s 2  pa  κ
Maa,s = = ⋅   − 1
κ ⋅ Ri ⋅ Ta,s κ − 1  pt1  
 

Massenstromdichte

 2 κ+1

   
⋅ pt1 ⋅ ρt1 ⋅  a  −  a  
2⋅κ p κ p κ
ρa,s ⋅ c a,s =
κ −1  pt1 pt1  
   


Massenstrom ɺ th = A a ⋅ ρa,s ⋅ c a,s


m

Theoretisch ausfließender
Massenstrom
 2 κ+1

κ   pa  κ  pa  κ 
ɺ th = A a ⋅ 2 ⋅ ρt1 ⋅ pt1 ⋅
m ⋅   − 
κ − 1  pt1   pt1  
 
#$$$$$%$$$$$&
ψs

Das vorliegende Druckverhältnis muss überprüft werden.

κ
Kritisches  pa,s   2  κ−1

Druckverhältnis   = 
 pt1  krit  κ + 1 

1
 2  κ−1 κ Ausflussfunktion ψ s,max
ψ s,max =  ⋅
 κ + 1 κ +1 Für das kritische Druckverhältnis

Stefan Lehnerer Stand 04.07.2013 Seite 6


κ
 pa,s   2  κ−1 Kritisches
  =  
 pt1  krit  κ + 1  Druckverhältnis

2⋅κ Kritische
c a,s krit = κ ⋅ Ri ⋅ Ta,s = ⋅ Ri ⋅ Tt1
κ +1 Ausströmgeschwindigkeit
 Ta,s  2 Kritisches
  =
 Tt1  krit κ + 1 Temperaturverhältnis
1
 ρa,s   2  κ−1 Kritisches
  =  
 ρt1  krit  κ + 1  Dichteverhältnis

2 κ+1
∗ ∗ 2⋅κ  2  κ−1  2  κ−1 Kritische
ρ ⋅c = ⋅ pR ⋅ ρR ⋅   − 
κ −1  κ + 1  κ + 1 Massenstromdichte
1
Beim kritischen Druckverhältnis wird  2  κ−1 κ
ψ s maximal ψ s,max =   ⋅
 κ + 1 κ +1

a T p ρ
Ma 2 Ma∗ 2
aR TR pR ρR
Ma∗ 2  κ−1

2  aR   2  ρR  
2 κ−1
2  TR  2  pR  κ 
Ma 2 κ −1   − 1  − 1   −1   − 1
1− (
Ma∗ 2 − 1 ) κ − 1  a   κ − 1 T  κ − 1  p   κ − 1  ρ 
 
2  

 κ + 1   ρ  
κ−1
Ma 2  κ−1
κ +1  a  
2
κ + 1 T  κ +1  p   κ 1 −  
Ma∗ 2 κ −1 1 −    1 −  1−   κ − 1   ρR  
1+ (
Ma 2 − 1 ) κ − 1   aR   κ − 1  TR  κ − 1    
   pR  
κ +1  

1 κ−1 κ−1
c κ −1 T  p  2⋅κ  ρ  2
κ −1 1− ⋅ Ma∗ 2    
cR 1+ ⋅ Ma 2 κ +1 TR
2  pR   ρR 

T 1 2 κ−1 κ−1
κ −1  a   p  κ  ρ 
κ −1 1− ⋅ Ma∗ 2      
TR 1+ ⋅ Ma 2 κ +1  aR   ρR 
2  pR 
1 2⋅κ κ
p κ

κ
κ − 1 ∗ 2  κ−1  a  κ−1  T  κ−1  ρ 
κ

 κ −1 2
κ−1
 1 − κ + 1 Ma       
pR  1 + 2 Ma     aR   TR   ρR 
 
1 1 2 1 1
ρ 1
 κ − 1 ∗2  κ−1  a  κ−1  T  κ−1  p κ
 κ −1 2
κ−1
 1 − κ + 1 Ma       
ρR  1 + 2 Ma     aR   TR   pR 
 

p = statischer Druck pR = totaler Druck (z.B. im Kessel)

Stefan Lehnerer Stand 04.07.2013 Seite 7


Laval Düse
Konti ɺ = ρ1 ⋅ c1 ⋅ A1 = ρ∗ ⋅ c ∗ ⋅ A ∗
m
1
 2  κ−1 • κ − 1
 κ + 1 − κ + 1
Ax
=  

Auslegungszustand
A krit 2 κ+1
 p x,s   p x,s 
κ κ
  − 
 t1   pt1 
p

κ+1
Ax 1  2  κ − 1 2   2⋅( κ−1)
= ⋅ ⋅ 1 + ⋅ Mx,s  
A krit Mx,s κ +1  2 

 1−κ

c a,s 2  p x,s  κ 
Ma x,s = = ⋅   − 1
κ ⋅ Ri ⋅ Ta,s 
κ − 1  pt1 
 

 κ−1

2 ⋅ κ pt1   p x,s  κ

c x,s = ⋅ ⋅ 1−   
κ − 1 ρt1  p
  t1  
Auslegungszustand

Temperaturverhältnis
−1
Tx,s  κ −1 2 
= 1 + ⋅ Ma x,s 
Tt1  2 

Dichteverhältnis
−1
ρ x,s  κ −1 2 
κ−1
= 1 + ⋅ Ma x,s 
ρt1  2 

Vergleich zwischen
Unterschallströmung und
Überschallströmung

dA dc
A
=
c
(
⋅ Ma2 − 1 )
Stefan Lehnerer Stand 04.07.2013 Seite 8

You might also like