Bernulieva xema

Bernulieva xema

Xto e Bernulieva xema?

Bernulieva xema od n eksperimenti e serija od

n nezavisni i ednakvi eksperimenti vo koi se
nabljuduva samo pojavuvanjeto (ili ne pojavuva-
njeto) na odreden nastan A.
Neka p e verojatnosta za pojavuvanje na nastanot
A vo sekoj eksperiment, a q = 1 − p = P (A).
Neka k e fiksen broj (0 ≤ k ≤ n). Ḱe go oznaqime
so Bk nastanot:
Bk : vo Bernulieva xema od n eksperimenti
nastanot A ḱe se pojavi toqno k pati,
i neka Pn (k) e negovata verojatnost, t.e.
Pn (k) = P (Bk ).

Bernulieva xema
Bernulieva xema

Opredeluvanje na verojatnostite Pn (k)

Znaqi, nastanot Bk ḱe se pojavi, ako vo Bernu-

lieva xema od n eksperimenti, nastanot A se po-
javi k pati, a ostanatite (n − k) pati se pojavi
nastanot A.
Poradi nezavisnosta na eksperimentite eden od
drug, verojatnosta nastanot A da se pojavi vo
prvite k eksperimenti, a A vo poslednite n − k
eksperimenti, e
pk q n−k .

Bernulieva xema
Bernulieva xema

Opredeluvanje na verojatnostite Pn (k)

No, nastanot Bk ḱe se pojavi pri bilo koj ras-

pored na k nastani A i n− k nastani A. Brojot
n
na takvi rasporedi e . Zatoa,
k
 
n k n−k
Pn (k) = P (Bk ) = p q , k = 0, 1, . . . , n.
k

Bernulieva xema
Bernulieva xema

Primer 1

Kocka se frla 8 pati. Kolkava e verojatnosta

deka brojot dva ḱe se pojavi tri pati vo tie 8
frlanja?
Rexenie: Vo sekoj od 8-te eksperimenti se nab-
ljuduva pojavuvanjeto ili nepojavuvanjeto na nas-
tanot A: pri frlanje na kockata ḱe se pojavi
brojot dva.
1 5
Pritoa, p = P (A) = , a q = 1 − p = . Se bara
6 6
verojatnosta
   3  5
8 1 5
P8 (3) = = 0.10419.
3 6 6

Bernulieva xema
Bernulieva xema

Bk se disjunktno razlouvanje na Ω
Za nastanite Bk , definirani prethodno, moe da
se vooqi deka Bi Bj = ∅, za i 6= j i B0 + B1 + · · · + Bn =
Ω, t.e. B0 , B1 , . . . , Bn e disjunktno razlouvanje
na Ω.
Verojatnosta vo Bernulieva xema so n eksperi-
menti, nastanot A da se pojavi najmalku m pati,
kade m e daden broj (0 ≤ m ≤ n), ḱe ja oznaqime
so Pn (k ≥ m).
Poradi disjunktnosta na Bi , i = m, . . . , n, taa vero-
jatnost se opredeluva na sledniot naqin:
n n  
X X n k n−k
Pn (k ≥ m) = Pn (k) = p q .
k
k=m k=m

Bernulieva xema
Bernulieva xema

Primer 2

Ispit se sostoi od 6 praxanja. Na sekoe praxanje

ima po 4 moni odgovori. Student doaǵa nepod-
gotven na ispitot, pa nema drug izbor osven da
gi pogoduva odgovorite sluqajno. Toj ḱe go poloi
ispitot, ako gi pogodi toqno odgovorite na barem
tri praxanja. Kolkava e verojatnosta deka toj
ḱe poloi?
Rexenie: Postaveniot problem moe da se raz-
gleduva kako Bernulieva xema so 6 eksperimenti.
Vo sekoj od niv se nabljuduva pojavuvanjeto na
nastanot A: studentot ḱe go pogodi toqniot od-
1 3
govor. Pritoa, p = P (A) = , a q = 1 − p = .
4 4

Bernulieva xema
Bernulieva xema

Primer 2: prodolenie

Studentot ḱe go poloi ispitot so verojatnost

P6 (k ≥ 3) = P6 (3) + P6 (4) + P6 (5) + P6 (6)
   3  3    4  2
6 1 3 6 1 3
= +
3 4 4 4 4 4
   5  1    6  0
6 1 3 6 1 3
+ +
5 4 4 6 4 4

= 0.169434.

Bernulieva xema