ΟΡΟΙ – ΕΜΒΟΛΙΑ – ΦΥΛΑΞΗ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Όταν στον οργανισμό μας εισέλθει ένα ξένο σώμα (αντιγόνο), που τις περισσότερες φορές είναι ένα
μικρόβιο, ο οργανισμός απαντά προκαλώντας γενική και ειδική ανοσία. Η ειδική ανοσία περιλαμβάνει την
παραγωγή από τον οργανισμό αντισωμάτων και ευαισθητοποιημένων Τ-λεμφοκυττάρων. Τα αντισώματα
και τα Τ-λεμφοκύτταρα είναι εξειδικευμένα και στοχεύουν αποκλειστικά στο συγκεκριμένο αντιγόνο που
προκάλεσε την απάντηση.

Άνοσοι Οροί: Είναι τα σκευάσματα που περιέχουν έτοιμα αντισώματα που στρέφονται ενάντια κάποιου
μικροοργανισμού. Τα αντισώματα αυτά προέρχονται από το αίμα ζώων ή ανθρώπων στους οποίους έχουμε
εισάγει τον μικροοργανισμό και το σώμα τους έχει απαντήσει παράγοντας αντισώματα. Οι άνοσοι οροί
προσφέρουν στον ασθενή τεχνητή παθητική ανοσία (παθητική = ο οργανισμός δεν κάνει τίποτα).
Παραδείγματα άνοσων ορών είναι ο αντιτετανικός ορός και η γ-σφαιρίνη.

Εμβόλια: Τα εμβόλια είναι τροποποιημένα αντιγόνα, τα οποία έχουν κάποια εξωτερικά χαρακτηριστικά
των πραγματικών μικροοργανισμών από τους οποίους κινδυνεύουμε, αλλά έχουν τροποποιηθεί έτσι ώστε
να μη μπορούν να μας προκαλέσουν λοίμωξη. Τα εμβόλια μπορεί να περιέχουν τμήματα μικροοργανισμών
ή εξασθενημένους ή απενεργοποιημένους μικροοργανισμούς. Ο οργανισμός μας αναγνωρίζει τα εμβόλια
ως ξένα σώματα και μαθαίνει πώς να τα πολεμά, αναπτύσσοντας έτσι Β και Τ κύτταρα μνήμης. Έτσι αν
κάποια στιγμή μπει στον οργανισμό μας το πραγματικό μικρόβιο, το σώμα μας θα μπορεί να παράξει
αντισώματα και ευαισθητοποιημένα Τ-λεμφοκύτταρα έναντι αυτού. Τα εμβόλια συνεπώς μας προκαλούν
τεχνητή ενεργητική ανοσία (ενεργητική = ο οργανισμός καταφέρνει να αντιμετωπίσει μόνος του το
μικρόβιο).

ΑΡΧΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Τα φάρμακα πρέπει να φυλάσσονται σε μέρος ξηρό, δροσερό και μακριά από το φως. Η υγρασία και η
ζέστη μπορούν να προκαλέσουν αλλοιώσεις στα φάρμακα. Η ζέστη μπορεί να προκαλέσει χημικές
μετατροπές στα φάρμακα, ενώ η υγρασία μπορεί να επιταχύνει χημικές μετατροπές στα φάρμακα που
βρίσκονται σε στερεή μορφή. Γι’ αυτό τα δοχεία και τα φιαλίδια των φαρμάκων πρέπει να είναι κλεισμένα
αεροστεγώς. Είναι επίσης αναγκαίο ο χώρος που φυλάσσονται τα φάρμακα το καλοκαίρι να είναι
κλιματιζόμενος.

Τα περισσότερα φάρμακα αναφέρουν στο φύλλο οδηγιών την κατάλληλη θερμοκρασία φύλαξής τους.
Για τα περισσότερα φάρμακα είναι 20-25οC. Κάποια φάρμακα πρέπει να φυλάσσονται στο ψυγείο.
Προσοχή!: Δεν θα πρέπει να φυλάσσουμε ένα φάρμακο στο ψυγείο με δική μας πρωτοβουλία εάν δε το
αναφέρει ρητά ο κατασκευαστής. Για παράδειγμα στα φάρμακα που έχουν τη μορφή διαλύματος ή
εναιωρήματος το υπερβολικό κρύο μπορεί να προκαλέσει καθίζηση.

Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είμαστε με τη φύλαξη των θυρεοειδικών ορμονών (πχ. Σκευάσματα Τ4,
thyrohormone κτλ) επειδή είναι ευαίσθητα στο φως και στη θερμότητα. Ευαίσθητη στη θερμότητα είναι και
η νιτρογλυκερίνη (υπογλώσσια χάπια ή αυτοκόλλητα για τη στηθάγχη). Μεγάλη προσοχή απαιτείται επίσης
στη φύλαξη των αντιεπιληπτικών και αντιπηκτικών φαρμάκων επειδή μικρή αλλαγή στην
αποτελεσματικότητά τους μπορεί να αποδειχθεί άκρως επικίνδυνη για τον ασθενή.

Συνήθως φυλάσσονται στο ψυγείο τα φάρμακα που είναι πρωτεΐνες. Παραδείγματα πρωτεϊνικών
φαρμάκων είναι κάποιες ορμόνες (ινσουλίνη, αυξητική ορμόνη, ωκυτοκίνη), οι άνοσοι οροί, τα εμβόλια,
κάποια τεχνητά αντισώματα που χρησιμοποιούνται ως εξειδικευμένα φάρμακα κυρίως για τον καρκίνο
αλλά και για άλλες παθήσεις (όταν ένα φάρμακο έχει δραστική με κατάληξη –mab τότε είναι τεχνητό
αντίσωμα και συνήθως φυλάσσεται στο ψυγείο). Στο ψυγείο φυλάσσονται συνήθως και τα υπόθετα, επειδή
λιώνουν με τη ζέστη καθώς και άλλα ευπαθή φάρμακα.