http://www.youtube.com/watch?

v=VQNJSWzYx5Q
(અ રીન્કથી બક્તાભય સ્તોત્રની કથા જોઇ ળકાળે)

શ્રી બક્તાભય સ્તોત્ર भक्तामर स्तोत्र

भक्तामर-प्रणत-मौिि-मिणप्रभाणा-
मुदद्योतकं
् दिित-पाप-तमोिितानम् ।
सम्यक् प्रणम्य ििन-पादयुगं युगादा-
िािम्बनं भिििे पततां िनानाम् ।।१।।
બક્ક્તવબય લંદન કયનાય દેલોના નભેરા ભુગટના ભક્ણઓની કાંક્તને લધાયનાય, ઩ા઩રૂ઩ી ઄ંધકાયનો નાળ કયનાય, વંવાય
વભુદ્રભાં બટકતાં જીલોનો ઈદ્ધાય કયનાય, એલા અદદમુગના પ્રથભ ધભમપ્રલતમક શ્રી અદદનાથ પ્રબુના ઄રૌદકક ચયણોનું
અરંફન રઇ, બક્ક્ત઩ૂલમક લંદન કયી શુ ં અ સ્તુક્ત નો અયંબ કયીળ. ૧.
यः संस्तुतः सकि-िाङ्मय तत्त्िबोधा-
दुद्भूत-बुिि-पटु िभः सुरिोक-नाथः ।
स्तोत्रर् िगिरत्रतय-िित्तहररुदारः
स्तोष्ये ककिाहमिप तं प्रथमं ििनेन्द्रम् ।।२।।
વક઱ ળાસ્ત્રોના જ્ઞાતા એલા કુળર દેલેન્દ્રોએ જે યીતે ઩ોતાની પ્રખય ફુક્દ્ધલડે ત્રણ રોકના ક્ચત્તને શયે તેલા શ્રેષ્ઠ સ્તોત્રો લડે
અ઩ની સ્તુક્ત કયી છે , તે યીતે શે પ્રથભ જીનેન્દ્ર! શુ ં ઩ણ અ઩ની સ્તુક્ત ઄લશ્મ કયીળ. ૨.
बुद््या ििनाऽिप ििबुधार्चित-पादपीठ!
स्तोतुं समुद्यत-मितर् ििगत-त्रपोऽहम् ।
बािं ििहाय िि-संिस्थतिमन्द्द-ु िबम्ब-
मन्द्यः क आच्छित िनः सहसा ग्रहीतुम् ।।३।।
દેલોએ જે ભના ઩ાદ઩ીઠને ઩ૂજેર છે એલા શે પ્રબુ! જે યીતે જ઱ભાં પ્રક્તબફફરૂ઩ે ઩ડેરા ચન્દ્રભાને ઩કડલાની ક્નયથમક ચેહ્રા
એક ઄ણવભજૂ ફા઱ક જ કયે, તે યીતે ઄લ્઩ફુક્દ્ધલા઱ો શુ ં ભમામદાનું ઈલ્રંઘન કયીને તભાયી સ્તુક્ત કયલાનું વાશવ કયી યહ્યો
છુ ં . ૩.
िक्तुं गुणान् गुणसमुर! शशाङ्क-कान्द्तान्
कस्ते क्षमः सुरगुरु-प्रितमोऽिप बुद््या ।
कल्पान्द्त-काि-पिनोित-नक्र-िक्रं
को िा तरीतुमिमम्बुिनधध भुिाभ्याम् ।।४।।
શે ગુણોના વાગય પ્રબુ! ક્લદ્લાન એલા દેલોના ગુરુ ફૃશસ્઩ક્ત ઩ણ તભાયા ચંદ્ર જે લા ઈજ્જલ઱ ગુણોનું લણમન કયલાને
઄વભથમ છે . જે ભકે પ્રરમકા઱ના લામુથી જે ભાં ક્લકયા઱ ભગયના વભૂશો ઉછ઱ી યહ્યા શોમ, એલા ભશાવાગયને ઩ોતાના
ફે શાથ લડે કોઇ તયી ળકે? જે ભ અલું વાશવ કયલું ઄ળક્મ છે , તેભ તભાયા ગુણોનું લણમન કયલું એટરું જ દુષ્કય છે . ૪.
सोऽहं तथािप ति भिक्तिशान्द्मुनीश!
कतुुं स्तिं ििगत-शिक्तरिप प्रिृत्तः ।
प्रीरयाऽऽरमिीययमिििायय मृगी मृगेन्द्रं
नाभ्येित कक िनििशशोः पररपािनाथयम् ।।५।।

1
જે ભ એક લાત્વલ્મવબય ભૃગરી ઩ોતાની ક્નફમ઱તા તથા ઄વભથમતાને જાણલા છતાં , ઩ોતાની ળીળુની યક્ષા કયલા બવશને
વાભે મુદ્ધ કયલા દોડી જામ છે તેભ શે ભુનીશ્લય! ભાયી ઄લ્઩ફુક્દ્ધ તથા ઄વભથમતાને જાણલા છતાં , તભાયા પ્રત્મેની ભાયી
પ્રફ઱ બક્ક્તને રઇ શુ ં અ સ્તુક્ત કયલાનું વાશવ કયી યહ્યો છુ ં . ૫.
ऄल्पश्रुतं श्रुतितां पररहास-धाम
रिद्भिक्तरे ि मुखरी-कु रुते बिान्द्माम् ।
यरकोककिः ककि मधौ मधुरं ििरौित
तच्चाम्र-िारु-कििका-िनकरकहेतुः ।।६।।
જે યીતે લવંતઊતુભાં અંફાને રાગેર મ્શોય જ કોમરના ભધુય ટશુ કા તથા કરયલ ભાટે કાયણબૂત છે તે જ યીતે , શે સ્લાક્ભ!
઄લ્઩જ્ઞાની એલો શુ ં, ક્લદ્લાનોભાં શાંવી઩ાત્ર છુ ં તો ઩ણ તભાયા પ્રત્મેની ભાયી પ્રફ઱ બક્ક્ત જ ભને ફ઱ કયીને તભાયી સ્તુક્ત
કયલા પ્રેયે છે . ૬
रिरसंस्तिेन भिसन्द्तित-सििबिं
पापं क्षणारक्षयमुपित शरीरभािाम् ।
अक्रान्द्त-िोकमििनीि-मशेषमाशु
सूयाुंशु-िभििमि शाियरमन्द्धकारम् ।।७।।
જે યીતે ક્ત્રરોકભાં વ્મા઩ી ગમેર ભ્રભય જે લું કા઱ું તથા કૃષ્ણ ઩ક્ષની યાક્ત્ર જે લું ઘોય ઄ંધકાય-પ્રાતઃ કા઱ે વૂમમદકયણોના પ્રકાળથી
તત્કાક્રક નાળ ઩ાભે છે , તે જ યીતે, તભાયી સ્તુક્ત કયલાથી કયોડો જન્ભના ઉ઩ાજમ ન કયેરા જીલના વંક્ચત ઩ા઩કભો તત્ક્ષણ
નહ્ર થામ છે . ૭.
मरिेित नाथ! ति संस्तिनं मयेद-
मारभ्यते तनुिधयािप ति प्रभािात् ।
िेतो हररष्यित सतां नििनीदिेषु
मुक्ताफि-द्युितमुपित ननूदिबन्द्दःु ।।८।।
શે પ્રબુ! જે ભ કભ઱ના ઩ાન ઩ય ઩ડેરું ઓવબફદુ, ભોતીની જે ભ ળોબે છે ઄ને રોકયંજન કયે છે તેભ તભારું સ્તોત્ર યચલું એ
દુષ્શય કામમ છે એ જાણલા છતાં, ઄લ્઩ફુક્દ્ધલા઱ો શુ ં, તે વલમ ઩ા઩ શયનારું છે એભ ભાનીને તેને યચલાનો અયંબ કયી યહ્યો
છુ ં ! ઄ને તે અ઩ના પ્રબાલથી ઄લશ્મ વત્઩ુરુ઴ોના ભનનું યંજન કયળે. ૮.
अस्तां ति स्तिनमस्त-समस्त-दोषं
रिरसंकथािप िगतां दुररतािन हिन्द्त ।
दूरे सहस्रककरणः कु रुते प्रभि
पद्माकरे षु िििािन ििकासभािि ।।९।।
વૂમમના ઈદમ થતાં ઩શેરાં જ, ભાત્ર તેના વૌમ્મ દકયણોનો સ્઩ળમ થતાં જ વયોલયના કભ઱ો જે ભ ખીરી ઉઠે છે , તેભ
઩ા઩નાળી એલા તભાયા સ્તોત્રની લાત તો દૂય યશો, ભાત્ર તભાયી બલોબલની ચદયત્ર કથા વાંબ઱લાથી ઄થલા તભાયા નાભ
સ્ભયણથી ત્રણ જગતના પ્રાણીઓનાં ઩ા઩ો નહ્ર થામ છે . ૯.
नारयद्भूतं भुिन-भूषण! भूतनाथ!
भूतर् गणर् भुिि भिन्द्तमिभष्टु िन्द्तः ।
तुल्या भििन्द्त भितो ननु तेन कक िा
भूरयािश्रतं य आह नारमसमं करोित ? ।।१०।।
શે બુલનબૂ઴ણ! શે જગદીશ્લય! અ ઩ૃથ્લીરોકના જીલો તભાયા વાક્ત્લક ગુણોની સ્તુક્ત કયીને તભાયા જે લા ભશાન થામ છે
એભાં અશ્ચમમ ઩ાભલા જે લું ળું છે ? કાયણ કે જે સ્લાભી ઩ોતાના અશ્રમે યશેરા વેલકોને ઩ોતાના જે લા વભૃદ્ધ ફનાલલા
઄વભથમ શોમ, તેલા સ્લાભીથી ળો રાબ? ૧૦.

2
दृष््िा भिन्द्तमिनमेष-िििोकनीयं
नान्द्यत्र तोषमुपयाित िनस्य िक्षुः ।
पीरिा पयः शिशकर-द्युित-दुग्ध-िसन्द्धोः
क्षारं ििं िििनधेरिसतुं क आच्छेत् ? ।।११।।
શે પ્રબુ! અ઩ના ઄રૌદકક, દદવ્મ સ્લરૂ઩ને ઄ક્નભે઴ નજયે ક્નયખ્મા ઩છી અ દૃક્હ્ર ઄ન્મ કોઇને જોઇ વંતો઴ ઩ાભતી નથી.
અભ થલું સ્લાબાક્લક છે , કાયણ કે એક લાય ચંદ્રના દકયણો વભાન શ્લેત, ઈજ્જલ઱ કાંક્તલા઱ા ક્ષીય વભુદ્રનું વુભધુય
જ઱઩ાન કમામ ઩છી, વભુદ્રનું ખારું ઩ાણી ઩ીલાની ઇચ્છા તે કોઇ કયતું શળે? ૧૧.
यः शान्द्तराग-रुिििभः परमाणुिभस्रिं
िनमायिपतििभुिनक-ििामभूत!
तािन्द्त एि खिु तेऽप्यणिः पृिथव्ां
यत्ते समानमपरं न िह रूपमिस्त ।।१२।।
ત્રણ રોકના ઄ક્દ્લતીમ ઄રંકાય તુલ્મ શે પ્રબુ! ળાંતયવની કાંક્તલા઱ા જે ઩યભારૄઓ થકી તભારું ળયીય ફન્મું છે , તેલા ળુબ
઩યભારૄઓ ઩ૃથ્લી ઩ય તેટરાં જ શળે એભ રાગે છે , કાયણકે વભસ્ત વંવાયભાં તભાયા જે લું ઄રૌદકક રૂ઩ ફીજા કોઇનું દેખાતું
જ નથી! ૧૨.
िक्त्त्रं क्व ते सुर-नरोरग-नेत्रहारर-
िनःशेष-िनर्चित-िगत्-ित्रतयोपमानम् ।
िबम्बं किङ्क-मििनं क्व िनशाकरस्य
यद् िासरे भिित पाण्डु पिाश-कल्पम् ।।१३।।
શે પ્રબુ! અ઩ના દદવ્મ ભુખને ળુ જોઇ રોકો ચંદ્રભાની ઈ઩ભા અ઩તા શળે? કમા દેલો, ભનુષ્મ તથા નાગકુભાયના નેત્રને
શયનારું તભારું વુંદય ક્નષ્કરંક ભુખડું કે જે ની તુરના કયલા ભાટે જગતભા કોઆ ઈ઩ભા નથી, ઄ને કમા કભમકરંકથી ભક્રન
એલા ચંદ્રનું ભુખ જે દદલવ દયક્ભમાન ખાખયાના પીક્કા ઩ાન જે લું ક્નસ્તેજ બાવે છે . ૧૩.
सम्पूणय-मण्डि-शशाङ्क-किा-किाप-
शुभ्रा गुणाििभुिनं ति िंघयिन्द्त ।
ये संिश्रतास्-ित्रिगदीश्वर! नाथमेकम्
कस्तान् िनिारयित संिरतो यथेष्टम् ।।१४।।
શે ક્ત્રરોકનાથ! ઩ૂર્ણણભાના ચંદ્રની ક઱ા જે લા ઈજ્જલ઱ તથા ક્નભમ઱ એલા અ઩ના ગુણો , ત્રણે રોકભાં વલમત્ર વ્માપ્ત છે .
તભાયા અશ્રમે યશેરા અ ભોક્ષગાભી ગુણોને સ્લેચ્છાએ ક્લચયતાં કોણ યોકી ળકે બરા ? ૧૪.
िित्रं ककमत्र यकद ते ित्रदशांगनािभर्
नीतं मनागिप मनो न ििकार-मागयम् ।
कल्पान्द्तकाि-मरुता िििताििेन
कक मन्द्दराकर-िशखरं ििितं कदािित् ? ।।१५।।
શે ક્નર્ણલકાયી પ્રબુ! દેલાંગનાઓ ળૃંગાયાદદકની ચેહ્રા થકી તભાયા ઄ક્લચ઱ ભનને રેળ ભાત્ર ઩ણ ડગભગાલી ન ળકી એભાં
અશ્ચમમ ઩ાભલા જે લું ળું છે ? કાયણકે પ્રરમકા઱નો લામુ મુગાંતે વભસ્ત ઩લમતોને શચભચાલી નાંખે છે ઩યંતુ વુભેરુ ઩લમતને
રેળ ભાત્ર ઩ણ ચરામભાન કયી ળકતો નથી! ૧૫.
िनधूयम-िर्चत्तरपिर्चित-ति-पूरः
कृ रनं िगरत्रयिमदं प्रकटीकरोिष ।
गम्यो न िातु मरुतां िििता ििानां
दीपोऽपरस्रिमिस नाथ! िगरप्रकाशः ।।१६।।

3
શે નાથ! દ્લે઴રૂ઩ી ધૂભાડા ઄ને કાભદળારૂ઩ી લાટ યક્શત તથા સ્નેશરૂ઩ તેર યક્શત એલા અ઩ અ વભગ્ર વંવાયને વં઩ૂણમ યીતે
પ્રકાક્ળત કયનાય એક ઄રૌદકક દી઩ક છો. એક એલો દી઩ક જે નું ભવભોટા ઩લમતોને કં઩ાલનાય પ્રરમકા઱નો ઩લન ઩ણ કળું
ફગાડી ળકતો નથી. ૧૬.
नास्तं कदाििदुपयािस न राहुगम्यः
स्पष्टीकरोिष सहसा युगपज्जगिन्द्त ।
नाम्भोधरोदर-िनरुि-महाप्रभािः
सूयायितशािय मिहमािस मुनीन्द्र! िोके ।।१७।।
શે ભુનીન્દ્ર! અ઩નો ભક્શભા ફેળક વૂમમથી ઘણો ઄ક્ધક છે . કાયણ કે વૂમમ ક્નળદદન ઈદદત-઄સ્ત થામ છે , જ્માયે અ઩નો
જ્ઞાનવૂમમ કદીએ ઄સ્ત થમો નથી. વૂમમને યાશુ ગ્રક્વત કયે છે , જ્માયે તભને તે ગ્રક્વત કયલા વભથમ નથી. વૂમમ તો ક્રભે ક્રભે
વીક્ભત ક્ષેત્રને જ પ્રકાક્ળત કયે છે જ્માયે તભે તો ક્ત્રરોકને એકી વાથે પ્રકાક્ળત કયો છો. લ઱ી વૂમમને તો લાદ઱ો અચ્છાદદત
કયી ઄લયોધી ળકે છે . જ્માયે તભાયા ભશાપ્રબાલને કોઇ ઄લયોધી ળકતું નથી. ૧૭.
िनरयोदयं दिितमोह-महान्द्धकारं
गम्यं न राहुिदनस्य न िाररदानाम् ।
ििभ्रािते ति मुखाब्िमनल्पकािन्द्त
ििद्योतयज्जगदपूिय शशाङ्क-िबम्बम् ।।१८।।
શે નાથ! તભારું ભુખકભ઱ ઄઩ૂલમ તથા ઄રૌદકક ચંદ્રબફફ વભાન દી઩ે છે , જે વદામ ઈદદત શોલાથી ભોશરૂ઩ી ઄ંધકાયનો
નાળ કયે છે , જે ને યાશુ ગ્રક્વ ળકતો નથી, ભેઘ અચ્છાદદત કયી ળકતા નથી તથા તે ઄ક્ત દેદીપ્મભાન શોલાને રીધે ત્રણેમ
રોકને વલમત્ર પ્રકાક્ળત કયે છે . ૧૮.
कक शियरीषु शिशनाऽिनन िििस्िता िा ?
युष्मन्द्मुखेन्द्द-ु दिितेषु तमस्सु नाथ!
िनष्पि शािि-िनशाििनी िीििोके
कायुं ककयज्जिधरर् ििभार-नम्रः ।।१९।।
જે યીતે ઩ાકેરા ઄નાજના ખેતયોથી ઩ૃથ્લી ળોક્બત શોમ ત્માયે ભેઘ ક્નયથમક છે , તે જ યીતે શે ક્લબુ! જ્માયે, અ઩નું ચંદ્ર
વભાન ભુખ જ ઩ા઩રૂ઩ ઄ંધકાયનો નાળ કયલા વભથમ છે , ત્માયે યાત્રે ચંદ્રભાનું તથા દદલવે વૂમમનું ળું કાભ શોઇ ળકે? ૧૯.
ज्ञानं यथा रििय ििभाित कृ तािकाशं
निं तथा हररहराकदषु नायके षु ।
तेिः स्फु रन्द्मिणषु याित यथा महत्त्िं
निं तु काि-शकिे ककरणाकु िेऽिप ।।२०।।
શે પ્રબુ! જે લી યીતે દેદીપ્મભાન ભશાભુલ્મ ભક્ણઓની ચભક, વૂમમના દકયણોથી ચભકતાં ભાભૂરી કાચના ટૂકડાભાં ભ઱લી
઄ળક્મ છે , તેલી જ યીતે ઄નંત ઩મામમોલા઱ું, ક્નભમ઱ કેલ઱જ્ઞાન જે અ઩ને પ્રાપ્ત થમું છે , તે શદયશય ક્લગેયે નામકોને ક્માંથી
પ્રાપ્ત થઇ ળકે? ૨૦.
मन्द्ये िरं हरर-हरादय एि दृष्टा
दृष्टष
े ु येषु हृदयं रििय तोषमेित ।
कक िीिक्षतेन भिता भुिि येन नान्द्यः
कििन्द्मनो हरित नाथ! भिान्द्तरे ऽिप ।।२१।।
શે નાથ! તભાયા દળમન કયતાં ઩શેરાં જ ભેં શદયશયાદદ ઄ન્મ દેલોને જોમા, તે વારું કમુું, કાયણ કે તેભને જોમા ફાદ ક્નયખેરી
તભાયી ક્લતયાગી ભુદ્રાએ ભાયા રૃદમભાં ઄઩ૂલમ શ્રદ્ધા તેભજ વંતો઴ જન્ભાવ્મો છે . શલે તો વભસ્ત બૂભંડ઱ભાં અ બલભાં કે
઩યબલભાં ફીજા કોઇ દેલ ભાયા ભનને વંતો઴ અ઩ી ળકળે નશીં. ૨૧.

4
िीणां शतािन शतशो िनयिन्द्त पुत्रान्
नान्द्या सुतं रिदुपमं िननी प्रसूता ।
सिाय कदशो दधित भािन सहस्ररधमम
प्राच्येि कदग् िनयित स्फु रदंशुिािम् ।।२२।।
વેંકડો સ્ત્રીઓ વેંકડો ઩ુત્રને જન્ભ અ઩ે છે , ઩યંતુ તભાયા જે લા ક્લતયાગી ઩ુત્રને જન્ભ અ઩નાયી ભાતા તો કોઇ એક જ
બાગ્મળા઱ી સ્ત્રી શોઇ ળકે. જે ભ વલમ દદળાઓ નક્ષત્ર ધાયણ કયે છે , ઩યંતુ દેદીપ્મભાન વૂમમને તો ઩ૂલમ દદળા જ જન્ભ અ઩ે
છે . ૨૨.
रिामामनिन्द्त मुनयः परमं पुमांस-
माकदरयिणयममिं तमसः पुरस्तात् ।
रिामेि सम्यगुपिभ्य ियिन्द्त मृरयुं
नान्द्यः िशिः िशिपदस्य मुनीन्द्र! पन्द्थाः ।।२३।।
શે ભુનીન્દ્ર! ભુક્નઓ તભને ઉત્કૃહ્ર ઩યભ઩ુરુ઴ તથા વૂમમ જે લી કાંક્તલા઱ા ક્નભમ઱ તથા તેજસ્લી ભાને છે . તેઓ, પ્રરૂ઩ેરા ભાગમ
઩ય ચારી, તભને જ ઄ંતઃકયણથી ળુદ્ધી દ્લાયા ઩ાભી ભૃત્મુને જીતે છે , ઄ને ક્વદ્ધ થામ છે . અભ, તભાયી ઄નન્મ બક્ક્ત જ
ભોક્ષભાગમ દેખાડનાય ભંગ઱ભાગમ છે . ૨૩.
रिामव्यं ििभुमििन्द्रय-मसंख्य-माद्यं
ब्रह्माण-मीश्वर-मनन्द्त-मनङ्गके तुम् ।
योगीश्वरं ििकदतयोगमनेकमेकं
ज्ञानस्िरूपममिं प्रिदिन्द्त सन्द्तः ।।२४।।
શે વલામનુક્પ્રમ સ્લાભી! વત્઩ુરુ઴ો તથા બક્તો તભાયા ક્લધ-ક્લધ ગુણોનું સ્ભયણ કયી તભનેં ક્લધ-ક્લધ યીતે વંફોધે છે . કોઇ
તભને ઄ક્લનાળી, વલમવ્મા઩ી, ઄બચત્મ, ઄વંખ્મ ગુણધાયક, અદ્ય, બ્રહ્મસ્લરૂ઩, ઇશ્લય કશે છે , તો કોઇ ઄નંત જ્ઞાન દળમન,
ગુણભમ, ઄નંગકેતુ, મોગીશ્લય, મોગજ્ઞતા, ઄નેક, ઄ક્દ્લતીમ, ળુદ્ધ ચૈતન્મ સ્લરૂ઩ તથા ઄ઢાયે ક્લકાય યક્શત એલા ક્નભમ઱
સ્લરૂ઩ે જાણી પ્રેભ઩ૂલમક અ઩ની સ્તુક્ત કયે છે . ૨૪.
बुिस्रिमेि ििबुधार्चित! बुिि-बोधात्
रिं शङ्करोऽिस भुिनत्रय-शङ्कररिात् ।
धाताऽिस धीर! िशिमागय-ििधेर् ििधानात्
व्क्तं रिमेि भगिन्! पुरुषोत्तमोऽिस ।।२५।।
શે પ્રબુ! દેલોથી ઩ૂક્જત ઩ૂણમ જ્ઞાનસ્લરૂ઩ી ફોધ ધાયણ કયનાય શોલાથી તભે જ સ્લમં ફુદ્ધ છો. ત્રણેમ રોકના જીલનું કલ્માણ
કયનાય શોલાથી તભે જ ળંકય છો. તથા યત્નત્રમી દ્લાયા ભોક્ષભાગમની ક્લક્ધ ફતાડનાય શોલાથી તભે જ બ્રહ્મા છો , ઄ને શે
ધીય! વભસ્ત ઩ુરુ઴ોભાં શ્રેષ્ઠ એલા ઩ુરુ઴ોત્તભ ઩ણ તભે જ છો. ૨૫.
तुभ्यं नमििभुिनार्चत-हराय नाथ!
तुभ्यं नमः िक्षिततिामि-भूषणाय!
तुभ्यं नमिििगतः परमेश्वराय!
तुभ्यं नमो ििन! भिोदिध-शोषणाय ।।२६।।
શે નાથ! અ઩ જ ક્ત્રરોકના જીલોની ઩ીડા શયનાય છો, અ઩ જ ઩ૃથ્લી ઩ાતા઱ તથા સ્લગમ એભ ક્ત્રબુલનના ઄રંકાય છો,
ક્ત્રરોકના તભે જ સ્લાભી છો, તથા વંવાય વભુદ્રને ઩ાય કયાલનાય વલમશ્રેષ્ઠ સ્લાક્ભ ઩ણ અ઩ જ છો, ભાટે જ અ઩ને ભાયા
઄નંતા નભસ્કાય શો! ૨૬.
को ििस्मयोऽत्र यकद नाम गुणरशेषः-
रिं संिश्रतो िनरिकाशतया मुनीश!

5
दोषरुपात्त-ििििधाश्रय-िातगिवः
स्िप्नान्द्तरे ऽिप न कदाििदपीिक्षतोऽिस ।।२७।।
શે ભુનીશ્લય! વભસ્ત વદ્ગુણોએ ઩ણ તભાયો જ અશ્રમ ઩દય઩ૂણમ યીતે રીધો છે . તેભાં અશ્ચમમ ઩ાભલા જે લું ળું છે ? દુગુમણો
તો તભાયાથી છે ટાં જ યહ્યા છે . ઄યે, દો઴ો તથા દુગુમણોને ગ્રશણ કયી ક્ભથ્મા ગલમથી પયતા રોકો તો તભાયા સ્લપ્નભાં
અલલાની ચેહ્રા કયી ળકે તેભ નથી! ૨૭.
उच्चरशोकतरु-संिश्रत-मुन्द्मयूख-
माभाित रूपममिं भितो िनतान्द्तम् ।
स्पष्टोल्िसत् ककरणमस्त-तमो-िितानं
िबम्बं रिेररि पयोधर-पाश्वयिर्चत ।।२८।।
શે ક્જનેશ્લય! ઊંચા ઄ળોકલૃક્ષ નીચે ક્ફયાજભાન તભાયા ભ઱યક્શત દેદીપ્મભાન ળયીયભાંથી ઄નંત ઝ઱શ઱તાં દકયણો
઄ંધકાયનો નાળ કયનાય બાવે છે તેભ જ લાદ઱ની ઩ાવે યશેર વૂમમબફફની જે ભ તે ળોબી યહ્યું છે . ૨૮.
धसहासने मिण-मयूख-िशखा-िििित्रे
ििभ्रािते ति िपुः कनकािदातम् ।
िबम्बं िियद् िििसदंशुिता-िितानं
तुङ्गोदयाकर-िशरसीि सहस्ररममेः ।।२९।।
શે બગલાન! જે યીતે ઊંચા ઈદમાચર ઩લમતના ક્ળખય ઩ય વૂમમના વુલણમ દકયણો થકી અકાળ ળોબી ઉઠે છે , તે જ યીતે
ઝ઱શ઱તાં યંગફેયંગી યત્નજદડત બવશાવન ઩ય ક્ફયાજભાન તભારૂં વુલણમભમ , દેદીપ્મભાન, વુંદય ળયીય ળોબી યહ્યું છે .
૨૯.
कु न्द्दािदात-िि-िामर-िारुशोभं
ििभ्रािते ति िपुः किधौतकान्द्तम् ।
उद्यच्छशाङ्क-शुिि-िनर्यर-िाररधार-
मुच्चस्तटं सुरिगरे ररि शातकौम्भम् ।।३०।।
શે પ્રબુ! તભાયી ભનોશય, કંચનલણી કામા ફન્ને ફાજુ થી ભોગયાના ફૂર વભાન શ્લેત ચાભયોથી બલઝાતી જોઇ એભ રાગે છે
જાણે વુલણમભમ વુભેરુ ઩લમતનાં ઊંચા ક્ળખયોની ફન્ને ફાજુ ઓથી ચંદ્ર-દકયણો જે લી ઈજ્જલ઱ ક્નભમ઱ જ઱ધાયાઓ લશી
યશી છે . ૩૦.
छत्रत्रयं ति ििभाित शशाङ्क-कान्द्त-
मुच्चः िस्थतं स्थिगत-भानुकर-प्रतापम् ।
मुक्ताफि-प्रकरिाि-िििृिशोभं ,
प्रख्यापयत् ित्रिगतः परमेश्वररिम् ।।३१।।
તભાયા ભસ્તક ઩ય ચંદ્રભા જે લા ભનોશય, વૂમમના દકયણોના અતા઩ને ઢાંકી દેનાય તથા ભોતીની ઝારયથી ળોબતા ત્રણ છત્રો
તભાયી રોકવ્મા઩ી પ્રબુતા તથા સ્લાભી઩ણાનું વૂચન કયે છે . ૩૧.
गम्भीर-तार-रि-पूररत-कदिग्िभाग-
ििोक्त्य-िोक-शुभ-सङ्गम-भूित-दक्षः ।
सिमयराि-िय-घोषण-घोषकः सन्
खे दुन्द्दिु भ्ियनित ते यशसः प्रिादी ।।३२।।
અકાળભાં દળે દદળાઓ ગુંજી ઉઠે તેલી દુન્દુક્બ લાગે છે ત્માયે તેના ળુબ વંદેળરૂ઩ી ળબ્દો જાણે વભસ્ત રોકના જીલને
કલ્માણપ્રાક્પ્તનું અહ્લાન કયતાં શોમ તેભ રાગે છે . અ દદવ્મ ધ્લક્ન અ઩ના ધભમયાજ્મની જમઘો઴ણા કયી અ઩ના મળને
પ્રગટ કયે છે . ૩૨.

6
मन्द्दार-सुन्द्दर-नमेरु-सुपाररिात
सन्द्तानकाकद-कु सुमोरकर-िृिष्ट-रुिा ।
गन्द्धोदिबन्द्द-ु शुभमन्द्द-मरुरप्रपाता
कदव्ा कदिः पतित ते ििसां तितिाय ।।३३।।
શે ક્લબુ! દેલો જ્માયે અકાળભાંથી વુગંધી જ઱ક્ફન્દુ વશ ભન્દાય , વુંદય, નભેરુ, ઩ાદયજાત જે લા વુગંધી ઩ુષ્઩ોની લૃક્હ્ર કયે છે ,
઄ને વાથે ભંદભંદ ળીત઱ ઩લન લામ છે , ત્માયે અ લૃક્હ્ર અ઩શ્રીના ભુખેથી લચનોની દદવ્મ ઩ંક્ક્તઓ લયવતી શોમ તેલું
બાવે છે . ૩૩.
शुम्भरप्रभाििय-भूररििभा ििभोस्ते
िोकत्रय-द्युितमतां द्युितमािक्षपन्द्ती ।
प्रोद्यद्-कदिाकर-िनरन्द्तर भूररसंख्या
दीप्त्या ियरयिप िनशामिप सोम-सौम्याम् ।।३४।।
શે પ્રબુ! અ઩ની ઄ત્મંત પ્રજ્લક્રત અબાભંડ઱નું તેજ તો વભસ્ત તેજસ્લી લસ્તુઓથી ઄ક્ધક પ્રબાલળારી છે . એની ભૂ઱
રાક્ષક્ણકતા તો એ છે કે તે ઄નેક વૂમોના તેજથી ઄ક્ધક પ્રચંડ શોલા છતાં, ઩ૂર્ણણભાના ચંદ્ર કયતાં ઩ણ લધુ ળીત઱ તેભ જ
વૌમ્મ છે . ૩૪.
स्िगायपिगय-गम-मागय-ििमागयणेष्टः
सिमयतरि-कथनक-पटु िििोक्त्याः ।
कदव््ििनभयिित ते ििशदाथय-सिय
भाषा-स्िभाि-पररणाम-गुणः प्रयोज्य ।।३५।।
શે પ્રબુ! સ્લગમ તથા ભોક્ષના ભાગમને દેખાડનાય, ક્ત્રબુલનના રોકોને શ્રેષ્ઠ ધભમ તત્લનો ઈ઩દેળ કયલાભાં વક્ષભ એલો અ઩ના
ભુખેથી નીક઱તો દદવ્મધ્લક્ન સ્લબાલથી જ ફધી બા઴ાઓભાં ઩દયણભી જામ છે . અ઩ના અ ઄બચત્મ પ્રબાલને રીધે જ ,
ગંબીય ઄થમલા઱ો શોલા છતાં તે ઄ક્ત સ્઩હ્ર યીતે વત્મધભમના યશસ્મને ખૂફ જ કુળ઱તા઩ૂલમક વભજાલલાભાં ળક્ક્તભાન છે .
૩૫.
उििर-हेम-निपङ्कि-पुिकािन्द्त
पयुयल्िसिख-मयूख-िशखािभरामौ ।
पादौ पदािन ति यत्र ििनेन्द्र! धत्तः
पद्मािन तत्र ििबुधाः पररकल्पयिन्द्त ।।३६।।
શે ક્જનેન્દ્ર! અ઩ના ચયણ, નલક્લકક્વત વુલણમકભ઱ની કાંક્ત વભાન છે , જે ભાંથી વતત ભનોશય દકયણો ચોતયપ પેરાઇ યહ્યા
છે . ક્લશાય કયતાં-કયતાં અ઩ અ઩ના ચયણો જ્માં જ્માં ઩ૃથ્લી઩ય ધયો છો, ત્માં-ત્માં દેલો વુલણમકભ઱ની યચના કયતાં યશે
છે . ૩૬.
आरथं यथा ति ििभूितरभूिज्जनेन्द्र!
धमोपदेशन-ििधौ न तथा परस्य ।
यादृक् प्रभा कदनकृ तः प्रहतान्द्धकारा
तादृक् कु तो ग्रह-गणस्य ििकािशनोऽिप ।।३७।।
શે ક્જનેન્દ્ર દેલ! ધભો઩દેળ અ઩તી લે઱ાએ જે દદવ્મ વભૃક્દ્ધ અ઩ની શોમ છે , તે ઄ન્મ દેલતાઓને ક્માયેમ શોતી નથી ઄ને
તે મોગ્મ ઩ણ છે , કાયણ કે, ઄ંધકાયનો નાળ કયલાની પ્રબા જે વૂમમભાં છે , તે વાભાન્મ ચભકતા તાયા કે નક્ષત્રોભાં ક્માંથી
વંબલી ળકે? ૩૭.
श्च्योतन्द्मदाििि-िििोि-कपोिमूि
मत्तभ्रमद्-भ्रमरनाद्-िििृिकोपम् ।

7
ऐरािताभ-िमभमुित-मापतन्द्तं
दृष््िा भयं भिित नो भिदािश्रतानाम् ।।३८।।
શે પ્રબુ! જે ના ક઩ા઱ભાંથી ઝયતા ભદને ઩ીલા ભદોન્ભત્ત બભયાઓ ગુંજાયલ કયી તેને ક્રોક્ધત કયી યહ્યા શોમ, એલા ગાંડાતુય,
ઐયાલત જે લા ક્લળા઱કામ, ચ઩઱, ઈદ્ધત઩ણે વાભે અલતા શાથીને જોઇને ઩ણ તભાયા અશ્રમે યશેરા બક્તો રગીયે
ક્લચક્રત થતાં નથી, જયા ઩ણ બમ ઩ાભતાં નથી. ૩૮.
िभिेभ-कु म्भ-गिदुज्ज्िि-शोिणताक्त
मुक्ताफि प्रकर-भूिषत-भूिमभागः ।
बिक्रमः क्रमगतं हररणािधपोऽिप
नाक्रामित क्रमयुगािि-संिश्रतं ते ।।३९।।
શે પ્રબુ! જે ણે ક્લપયેરા શાથીના કુંબસ્થ઱ને પાડીને રોશીથી ખયડામેરા ભોતીવભાં શાડકાંઓનો ઢેય લયવાવ્મો છે , જે ણે
વંશાય કયલા ભાટે ઩ોતાના ફે ઩ગ ઈ઩ાડ્મા છે , તેલો ક્લકયા઱ બવશ ઩ણ તભાયા ચયણાક્શ્રત વેલકોને જોઇ, ળાંત થઇ જામ છે
઄ને તેના ઩ય તે અક્રભણ કયી ળકતો નથી. ૩૯.
कल्पान्द्त-काि-पिनोित-ििननकल्पं
दािानिं ज्ििितमुज्ज्िि-मुरस्फु ििङ्गम् ।
ििश्वं ििघरसुिमि सम्मुखमापतन्द्तं
रििामकीत्तयनििं शमयरयशेषम् ।।४०।।
શે પ્રબુ! પ્રરમકા઱ના લામુ થકી ઈદ્ધત થમેરા ઄ક્ગ્ન જે લો જાજ્લલ્મભાન દાલાન઱ , જે ની જ્લા઱ાઓ અકાળને અંફે છે ,
જે નાં તણખાં ચોતયપ પ્રવયેરા છે , જે અખા ક્લશ્લને ગ઱ી જલાની તૈમાયીભાં છે તે ઩ણ એક ભાત્ર તભાયા નાભરૂ઩
કીતમનજ઱ના યટણથી ળાંત થઇ જામ છે . ૪૦.
रक्ते क्षणं समद-कोककि-कण्ठ-नीिं
क्रोधोितं फिणनमुरफणमापतन्द्तम् ।
अक्रामित क्रमयुगेन िनरस्तशङ्क-
स्रििाम-नागदमनी हृकद यस्य पुंसः ।।४१।।
શે દમા઱ુ દેલ! જે ઩ુરુ઴ના રૃદમભાં તભાયા નાભરૂ઩ી નાગદભની ઔ઴ક્ધ શોમ, તે ઩ુરુ઴ રારચો઱ નેત્રલા઱ા, ભદોન્ભત્ત તથા
કોમર જે લા કા઱ા, ક્રોક્ધત, છં છેડામેરા, ઊંચી પેણલા઱ા, વાભે ધવી અલતા વ઩મને ઩ણ ક્નબમમ થઇને ઓ઱ંગી જામ છે ઄ને
વદા બમભુક્ત યશે છે . ૪૧.

िल्गत्तुरङ्ग-गिगर्चित-भीमनाद-
मािौ बिं बिितामिप भूपतीनाम् ।
उद्यकििाकर-मयूख-िशखापिििं
रिरकीतयनात् तम आिाशु िभदामुपित ।।४२।।
શે ક્જતેક્ન્દ્રમ! જે યણબૂક્ભભાં ળત્રુઓના ઘોડાઓ શણશણતાં શોમ, શાથી ગજામયલ કયતાં શોમ, વૈક્નકો બમંકય મુદ્ધનાદ કયતાં
શોમ, એલા ફ઱લાન ળત્રુ યાજાનું વૈન્મ ઩ણ જે યીતે વૂમોદમ થતાં ઄ંધકાય બાગી જામ છે , તે યીતે તત્કાર તભાયા બક્તથી દૂય
નાવી જામ છે . અભ અ઩નું નાભ સ્તલનાય બક્ત વદા ળત્રુબમથી ભુક્ત યશે છે . ૪૨.
कु न्द्ताग्र-िभि-गि-शोिणत-िाररिाह-
िेगाितार-तरणातुर-योध-भीमे ।
युिे ियं िििित-दुियय-िेय-पक्षाः
रिरपाद-पङ्कि-िनाश्रियणो िभन्द्ते ।।४३।।

8
શે ક્જનેન્દ્ર પ્રબુ! જે મુદ્ધબૂક્ભભાં બારાની ઄ણીના પ્રશાયથી શાથીના ળયીય બેદામ છે ઄ને તેભના ળયીયભાંથી રોશીની
ધાય લશે છે , તથા તે યક્ત પ્રલાશને ઩ાય કયલાભાં લીયમોદ્ધાઓ ઩ણ ઄વપ઱ યહ્યા છે , એલા બી઴ણ મુદ્ધભાં ઩ણ તભાયા
ચયણકભ઱નો અશ્રમ રેનાય બક્તગણો ળત્રુઓને ભાત અ઩ી ક્લજમ પ્રાપ્ત કયે છે . ૪૩.
ऄम्भोिनधौ क्षुिभत-भीषण-नक्रिक्र-
पाठीन-पीठ-भय-दोल्िण-िाडिाऽग्नौ ।
रङ्गत्तरङ्ग-िशखरिस्थत-यानपात्रा-
िासं ििहाय भितः स्मरणाद् व्रििन्द्त ।।४४।।
શે બગલાન! જે ભશાવાગયભાં બમાનક ભગયના વભૂશો, ઩ાઠીન તથા ઩ીઠ જાક્તના બમંકય ભત્સ્મો, તથા લડલાનર મુક્ત
ઈછ઱તા તયંગો છે , એલા તોપાની વભુદ્રભાં જે ભના લશાણો પવામા શોમ, તેઓ ભાત્ર અ઩ના નાભસ્ભયણથી બમયક્શત થઇ,
ક્નર્ણલઘ્ને દકનાયે ઩શોંચી જામ છે . ૪૪.
उद्भूत-भीषण-ििोदर-भारभुग्नाः
शोच्यां दशामुपगताश्च्युत-िीििताशाः ।
रिरपाद-पङ्कि-रिोऽमृत-कदग्धदेहा
मरयाय भििन्द्त मकर्िि-तुल्यरूपाः ।।४५।।
શે ક્લબુ! જ઱ોદય યોગથી લાંકાં લ઱ી ગમેરા, દમનીમ તથા ળોકાગ્રસ્ત દળા ઩ાભેરા, જે ભને જીલલાની અળા જ યશી નથી
એલા ક્નયાળ ભનુષ્મો ઩ણ તભાયા ચયણકભ઱ની ધૂ઱ રગાડલાથી ક્નયોગી થામ છે તથા કાભદેલ જે લા સ્લરૂ઩લાન થઇ જામ
છે . ૪૫.
अपाद-कण्ठमुरु-श्रृङ्खि-िेिष्टताङ्गा
गाढं बृहििगड-कोरट-िनघृष्ट-िङ्घाः ।
रििाम-मन्द्त्रमिनशं मनुिाः स्मरन्द्तः
सद्यः स्ियं ििगत-बन्द्धभया भििन्द्त ।।४६।।
જે ભના ળયીય ઩ગથી ભસ્તક વુધી ભોટી વાંક઱ો લડે ફંધામેરા છે , ઄ને ફેડીના ઘવાયા થકી જે ભના વાથ઱ો રોશીરુશાણ
થમા છે , એલા ભાનલો ઩ણ, શે સ્લાભી! વતત અ઩ના નાભરૂ઩ ભંત્રનું (ૐ ઊ઴બામ નભઃ) સ્ભયણ કયલાથી તયત જ
અ઩ોઅ઩ ફંધનયક્શત થઇ બમભુક્ત થામ છે . ૪૬.
मत्तििपेन्द्र-मृगराि-दिानिाऽिह-
संग्राम-िाररिध-महोदर-बन्द्धनोरथम् ।
तस्याशु नाशमुपयाित भयं िभयेि
यस्तािकं स्तििममं मितमानभधीते ।।४७।।
શે નાથ! જે કોઇ ફુક્દ્ધળા઱ી ભનુષ્મ, બક્ક્તબાલ઩ૂલમક તભાયા અ સ્તોત્રનો ક્નયંતય ઩ાઠ કયે છે , તે ભદોન્ભત શાથી, બવશ,
દાલાન઱, વ઩મ, મુદ્ધ, વભુદ્ર, જરોદય, કાયાલાવ એલા અઠ પ્રકાયના બમથી ભુક્ત યશે છે , સ્લમં બમ જાણે બમ ઩ાભી
તેભનાથી દૂય ચારી જામ છે . ૪૭.
स्तोत्र-स्रिं ति ििनेन्द्र! गुणर्चनबिां ,
भक्त्रया मया रुििर-िणय-िििित्र-पुष्पाम् ।
धत्ते िनो य आह कं ठगतामिस्रं
तं मानतुंगमिशा समुपित िक्षमीः ।।४८।।
શે ક્જનેન્દ્ર! ભેં બક્ક્ત઩ૂલમક જ્ઞાનાદદ ગુણોથી તથા ભનોશય એલા ળબ્દરૂ઩ી બાલ઩ુષ્઩ો લડે અ સ્તોત્રભા઱ા ગૂંથી છે . જે
ભનુષ્મ, ક્નયંતય બક્ક્ત઩ૂલમક અ સ્તોત્રભા઱ા કંઠસ્થ કયળે, તે ક્ચત્તની ઈન્નક્તલા઱ા ભનુષ્મને ઊંચાભાં ઊંચુ વન્ભાન ભ઱ળે
તથા કોઇને લળ ન થમેરી ઄રભ્મ યાજ્મ, સ્લગમ તથા ભોક્ષ વંફંધી રક્ષ્ભી પ્રાપ્ત થળે. તે રક્ષ્ભી સ્લમં તેની ઩ાવે ચારીને
અલળે. ૪૮.

9
10