Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία Β΄ Γυμνασίου

Μάθημα 4ο
Ο ΜΩΑΜΕΘΑΝΙΣΜΟΣ
Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΑΒΩΝ

Η εμφάνιση του Μωάμεθ

 Ο Μωάμεθ ήταν φτωχός και αμόρφωτος, αλλά
έξυπνος και χαρισματικός άνθρωπος.
 Η κύρια ασχολία του ήταν να οδηγεί
καραβάνια.
 Έτσι ερχόταν σε επαφή με ανθρώπους άλλων
θρησκειών (χριστιανούς,
Ιουδαίους), καθώς και με πλούσιους Άραβες
εμπόρους.
 Έφτασε λοιπόν να σκέφτεται την αναμόρφωση της κοινωνίας και της θρησκείας
της πατρίδας του.
 Έτσι άρχισε το κήρυγμά του κατά της λιθολατρίας, διδάσκοντας «όσα του είχε
αποκαλύψει ο θεός».

Η Λιθολατρία

 Μέχρι την εμφάνιση του Μωάμεθ οι Άραβες λάτρευαν πέτρες (πιθανότατα

μετεωρίτες) που είχαν πέσει από τον ουρανό.
 Στη Μέκκα, πατρίδα του Μωάμεθ, βρισκόταν το ιερό Κααβά, ένα πετρόκτιστο
κτίριο που κάλυπτε μια τέτοια πέτρα, το οποίο αποτελούσε σπουδαίο
προσκύνημα των Αράβων: τραβούσε μεγάλο πλήθος προσκυνητών κάθε χρόνο.
 Οι επισκέπτες ήταν πηγή πλούτου για την πόλη της Μέκκας.

Η Εγίρα (622 μ. Χ.)

 Ο Μωάμεθ ξεκίνησε τη διδασκαλία του από την πατρίδα του, τη Μέκκα.
 Οι άρχοντες της πόλης τον έδιωξαν, γιατί δεν ήθελαν να χάσουν τα μεγάλα
έσοδα από τη λατρεία των λίθων
 Ο Μωάμεθ κατέφυγε στη γειτονική πόλη Αιθρίβη, όπου τον δέχτηκαν ως
προφήτη, ασπάστηκαν τη διδασκαλία του και άλλαξαν το όνομα της πόλης τους
σε Μεδίνα (η πόλη του προφήτη).
 Αυτή η μετανάστευση του Μωάμεθ (622 μ. Χ.) ονομάστηκε Εγίρα και θεωρείται
η αρχή της μωαμεθανικής θρησκείας.
1
  Από την Εγίρα αρχίζει η χρονολογία του Μουσουλμάνων.

Το κήρυγμα του Μωάμεθ

 Βασικό δόγμα της νέας θρησκείας: «ένας θεός υπάρχει
(ο Αλλάχ) και ένας είναι ο προφήτης του (ο Μωάμεθ)»
 Είναι ένα μείγμα από στοιχεία διαφόρων θρησκειών
(κυρίως ιουδαϊσμού, χριστιανισμού και ζωροαστρισμού).
 Βρήκε απήχηση στους φτωχούς νομάδες της Αραβίας,
γιατί τους υποσχόταν ψυχικά και υλικά αγαθά στη μετά θάνατο ζωή.
 Το κοράνι, το ιερό βιβλίο του Μωαμεθανισμού, απαιτούσε από τους πιστούς να
διαδώσουν το Ισλάμ με ιερό πόλεμο (τζιχάντ).
 Οι νεκροί του πολέμου αυτού γίνονταν μάρτυρες της πίστης
και εξασφάλιζαν θέση στον παράδεισο.

Η εξάπλωση των Αράβων μέχρι το 732 μ.Χ.

 Οι Άραβες καταλαμβάνουν αρχικά την Περσία.
 Στη συνέχεια τις ανατολικές επαρχίες του Βυζαντινού
κράτους: Συρία, Παλαιστίνη Αίγυπτο.
 Το 673 ο χαλίφης Μωαβιά πολιορκεί (χωρίς επιτυχία) την Κωνσταντινούπολη.
 Ολοκλήρωσαν την κατάκτηση της Αφρικής και πέρασαν στην Ισπανία.
 Το 717 πολιόρκησαν για δεύτερη φορά την Κωνσταντινούπολη, αλλά
αποκρούστηκαν επιτυχώς από τον Λέοντα Γ΄ Ίσαυρο.
 Το 732 οι Φράγκοι με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλ νικούν τους Άραβες στο
Πουατιέ της Γαλλίας ανακόπτοντας την προέλασή τους.
 Η πολεμική δράση των Αράβων  επέφερε τη μείωση της αγροτικής
παραγωγής και επηρέασε αρνητικά το εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο του
Βυζαντίου.

Η ταχύτητα των αραβικών κατακτήσεων οφείλεται:

 Στο θρησκευτικό φανατισμό που

τροφοδοτείται από τους Χαλίφες.
 Στην εξάντληση Περσίας και Βυζαντίου
από τη μεταξύ τους αναμέτρηση.
 Στην αντίθεση των μονοφυσιτών Συρίας
και Αιγύπτου προς το πολιτικό κέντρο
του κράτους.

2
 ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ
Α. Η ανάπτυξη του Εμπορίου

 Οι Άραβες μεταπράτες
του διεθνούς εμπορίου
 Εμπορεύματα και τιμές
 Παράγοντες που
συμβάλλουν στην
ανωτέρω εξέλιξη
 Εμπορικές αποικίες των
Αράβων στην Άπω
Ανατολή
 Εμπορικοί δρόμοι κατά
τον 10ο αι.
 Καινοτομίες των Αράβων στο εμπόριο

Β. Γράμματα, επιστήμη και τέχνες

 Κέντρα του αραβικού πολιτισμού

 Βιβλιοπωλεία – συλλογές χειρογράφων
 Μεταφραστικό έργο των Αράβων
 Χαρακτηριστικά έργα αραβικής τέχνης
 Χαρακτήρας αραβικής τέχνης

Γ.Επίδραση του αραβικού πολιτισμού στο

δυτικό κόσμο

 Μαθηματικά: καθιέρωσαν την ινδική

αρίθμηση.
 Γεωγραφία: οργάνωσαν μακρινά ταξίδια.
 Αστρονομία: υπολόγισαν την τροχιά του ήλιου και των πλανητών.
 Χημεία: ανακάλυψαν το θειϊκό οξύ και το οινόπνευμα.
 Ιατρική: πραγματοποίησαν πολύπλοκες εγχειρήσεις και καθιέρωσαν νέα
3
 φάρμακα.
 Γλώσσα: παρουσία πολλών αραβικών λέξεων στις ευρωπαϊκές γλώσσες.
 Εισαγωγή στοιχείων άλλων πολιτισμών: χαρτί από τους Κινέζους και πολλές
καλλιέργειες.

4
5