Upsr Nota Sains Tema Sains Hayat PDF

Powered by Andrew Choo Exam Tips
TEMA: SAINS HAYAT

MENGIKUT SUKATAN
LEMBAGA PEPERIKSAAN MALAYSIA
Copyright © ANDREW CHOO Exam Tips

All rights reserved.
For 100% Real 2020 Exam Tips,

Pre-order the Exam Tips Book which is
more details with questions and
answers before the price going up.
www.andrewchoo.edu.my 012-3260392
1 WWW.ANDREWCHOO.EDU.MY
TEMA: SAINS HAYAT

TAHUN 3 SAINS UNIT 2 MANUSIA
3 jenis Gigi Fungsi

Gigi - memotong
Kacip makanan
Gigi - mengoyak /
Taring menyiat
makanan
Gigi - memecah dan
Geraha melumatkan Keratan rentas gigi
m makanan
Perbezaan antara set gigi susu dan set gigi kekal

Set Gigi Susu (6 bulan – 3 tahun) Set Gigi Kekal
- Tumbuh antara umur 6 – 10 bulan - Akan tumbuh menggantikan gigi susu.
- 20 batang gigi, saiz kecil dan kurang - 32 batang, saiz besar dan lebih kuat
kuat - Mempunyai jangka hayat yang panjang
- Mempunyai jangka hayat yang pendek - Bilangan gigi kekal akan lengkap ketika
- Akan tanggal satu persatu mulai umur 6 usia mencecah 21 tahun.
tahun.
Gigi Sihat 5. Jumpa doktor gigi setiap enam bulan

1. Gosok gigi dua kali sehari. untuk pemeriksaan.
2. Gunakan ubat gigi yang mengandungi 6. Makan makanan yang kaya dengan
fluorida supaya melindungi gigi daripada kalsium seperti telur, ikan, susu, buah-
cepat rosak. buahan dan sayur.
3. Gunakan flos gigi untuk mengeluarkan 7. Elakkan makan makanan manis seperti
makanan yang terselit di celah gigi. seperti gula-gula, kek dan minuman
4. Berkumur setiap kali selepas makan. berkarbonat.
TAHUN 3 SAINS UNIT 3 HAIWAN
Ciri-Ciri Haiwan Contoh Haiwan

Litupan Bercangkerang Kura-kura, ketam, belangkas, siput, penyu,
badan kerang, tiram, belangkas
Berbulu Beruang, panda, monyet, arnab, tupai
Berbulu Penguin, itik, angsa, ayam, burung
pelepah
Bersisik Ikan, tenggiling, ular, buaya, biawak
Anggota Berkaki Tupai, katak, kanggaru, kambing, gajah, itik,
badan ayam, cipan
Bersayap Burung, kelawar, pepatung, lalat, kumbang, rama-
rama
Berekor Lembu, kerbau, kambing, kucing, unta, buaya
Bertanduk Badak sumbu, kerbau, rusa
Berparuh Burung, angsa, itik, ayam, bangau
Berkuku tajam Helang, harimau, singa, beruang, anjing
Cara Bertelur Ular, rama-rama, katak, buaya, burung, ayam, itik,
Membiak angsa, kala jengking, penyu, ikan, siput, belalang,
ketam, platypus
Melahirkan Kucing, kanggaru, ikan paus, gajah, kambing,

Anak lembu, kerbau, monyet, anjing, panda, beruang,
tikus, zirafah, arnab, kuda
Habitat Di air Ikan, sotong, udang, berudu, belut, dugong, ikan
paus, tapak sulaiman, obor-obor, ketam, landak
laut
Di darat Kucing, kambing, lembu, kerbau, beruang, rusa,
kelawar, zirafah, singa, tikus
Di air dan darat Katak, penyu, kura-kura, ular, singa laut, buaya,
penguin, memerang, salamander
Tabiat Herbivor Karnivor Omnivor

Makan Makan tumbuhan sahaja. Makan haiwan lain Makan tumbuhan
Haiwan sahaja. dan haiwan.
Struktur
Gigi
Haiwan
Herbivor Karnivor Omnivor
- Mempunyai gigi kacip - Mempunyai gigi - Mempunyai gigi
yang kuat untuk taring yang tajam taring, gigi
memotong makanan. untuk mengoyak kacip dan gigi
- Mempunyai gigi geraham makanan. geraham.
yang besar untuk
mengisar makanan.
Contoh Ulat beluncas, rama-rama, Harimau, singa, Monyet, beruang
Haiwan lembu, kambing, kuda, buaya, musang, ikan hitan, cimpanzi
kerbau, belalang, rusa, siput, paus, katak,
arnab, lebah, gajah, tupai, tenggiling, ikan
burung kakak tua, beruang jerung, cicak, helang,
ular, singa laut,
labah-labah, panda
TAHUN 3 SAINS UNIT 4 TUMBUHAN
Ciri-Ciri Tumbuhan Contoh Tumbuhan

Urat Selari Pokok jagung, padi, Tebu, pokok kelapa
Daun Jejala Bunga balong ayam, pokok bunga raya , pokok getah
Bunga Berbunga Pokok bunga raya, pokok bunga matahari, pokok bunga
ros, pokok jagung
Tidak berbunga Pokok paku pakis, pokok konifer
Buah Berbuah Pokok pisang, pokok kelapa, pokok durian, pokok
rambutan
Tidak berbuah Pokok paku pakis, cendawan, alga, pokok orkid
Batang Berkayu Pokok durian, pokok rambutan, pokok dokong
Tidak berkayu Pokok pisang, pokok betik, pokok jagung, pokok paku
pakis
Akar Akar tunjang Pokok durian, pokok bayam, pokok rambutan
Akar serabut Pokok pisang, pokok jagung, pokok kelapa, pokok
bawang
Habitat Di air Pokok teratai, pokok cabomba, pokok selada air
Di darat pokok cili, pokok bunga ros, pokok senduduk, lumut
Cara Biji benih betik, rambutan, mangga, durian
membiak Spora Lumut, cendawan, pokok paku pakis, fungi
Batang bawah ubi kentang, kunyit, lobak, halia
tanah
Daun Setawar, begonia
Keratan batang Tebu, ubi kayu, bunga raya, bunga kertas
Anak pokok Pisang, buluh, nanas, keladi, lidah buaya
Kepentingan Tumbuhan Kepada Manusia dan haiwan
a. Tumbuhan membekalkan oksigen apabila melakukan fotosintesis dan
menyegarkan udara.
b. Sumber makanan manusia dan tumbuhan.
c. Menyejukkan bumi
d. Tempat perlindungan bagi haiwan
e. Kayu daripada batang pokok boleh dijadikan sebagai bahan binaan dan kertas.
f. Sumber ubat seperti teh mizau kucing.
TAHUN 4 UNIT 3 PROSES HIDUP MANUSIA

3.1. Proses Pernafasan Manusia
Menarik nafas Menghembus nafas
- Hidung  Trakea  Peparu - Peparu  Trakea  Hidung

- Udara sedutan : lebih oksigen - Udara hembusan: kurang oksigen
(21%), kurang karbon dioksida (16%), lebih karbon dioksida (4%)
(0.03%)
- Fungsi peparu: Untuk menjalankan proses pernafasan
- Air membantu mengawal suhu badan dan membolehkan bahan buangan
dikumuhkan daripada badan.
- Manusia memerlukan tempat berlindung. Tempat berlindung penting kepada
manusia untuk melindungi manusia daripada bahaya, hujan dan panas.
Kadar Pernafasan
1. Kadar pernafasan ialah bilangan pergerakan dada naik dan turun dalam satu
minit.
2. Kadar pernafasan bergantung pada jenis aktiviti yang dijalankan.
Kadar pernafasan Aktiviti
Rendah membaca, tidur
Sederhana berbasikal, berjalan
Tinggi berlari, berenang
- Apabila kita aktif, kadar pernafasan adalah tinggi kerana badan kita
memerlukan lebih oksigen. Maka, kita bernafas dengan lebih cepat.
3. Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar pernafasan seseorang.
Faktor Kadar pernafasan
Umur Kadar pernafasan bayi dan kanak-kanak lebih tinggi daripada orang
dewasa kerana peparu mereka mempunyai kapasiti yang lebih kecil.
Jantina Kadar pernafasan perempuan adalah lebih tinggi daripada lelaki.
Suhu badan Semakin tinggi suhu badan, semakin tinggi kadar pernafasan.
Emosi Kadar pernafasan menjadi lebih tinggi apabila seseorang berada
dalam keadaan takut, cemas atau daripada ketika dalam keadaan
tenang.
Ketinggian Semakin tinggi altitud, semakin sedikit oksigen. Akibatnya, individu
tempat yang hidup di kawasan beraltitud tinggi mempunyai kadar
pernafasan yang lebih tinggi.
3.2. Perkumuhan dan Penyahtinjaan

1. Perkumuhan – proses penyingkiran bahan buangan daripada badan.
Organ Cara
Hasil perkumuhan
perkumuhan perkumuhan
Kulit Peluh Mengeluarkan
(menyejukkan badan dan peluh melalui
mengekalkan suhu badan liang peluh
apabila tersejat pada kulit)
Peparu Karbon dioksida dan wap Menghembus
air (menyingkirkan karbon nafas
dioksida dalam badan)
Ginjal Air kencing (urea, air dan Membuang air
garam mineral) kencing
2. Penyahtinjaan – proses 3. Keperluan perkumuhan dan

menyingkirkan makanan yang tidak penyahtinjaan
tercerna daripada badan melalui a. Mengekalkan kesihatan dengan
dubur. menyingkirkan toksin dan bahan-
bahan berlebihan daripada badan.
b. Mengawal suhu badan melalui
peluh
c. Mengekalkan pH, garam mineral
dan jumlah air dalam badan.
d. Mengelakkan daripada penyakit
berbahaya
Organ penyahtinjaan Usus besar 4. Jika perkumuhan tidak berlaku, kita
Hasil penyahtinjaan mungkin mendapat penyakit batu
- Bahan yang disingkirkan oleh organ karang atau kencing berdarah.
ini ialah tinja. 5. Jika penyahtinjaan tidak berlaku, kita
- Organ ini menyerap semula air yang mungkin akan mengalami penyakit
berlebihan masuk ke dalam salur sembelit, radang usus atau usus
darah. tersumbat.
6. Jika tinja tersimpan dalam badan mengeras dan menyebabkan
untuk tempoh yang lama, tinja itu sembelit.
3.3 Manusia Bergerak Balas terhadap Rangsangan

Organ Rangsangan Contoh gerak balas
a. Hidung Bau Menutup hidung apabila terhidu bau busuk.
b. Telinga Bunyi Menutup telinga apabila terdengar bunyi
yang terlalu kuat.
c. Mata Cahaya Secara automatik kita akan menutup mata
apabila cahaya terang memasuki mata.
d. Kulit Sentuhan, tekanan, Menarik tangan dengan pantas apabila
kesakitan dan suhu tersentuh objek panas.
e. Lidah Rasa Mengerutkan muka apabila merasa
makanan yang terlalyu pahit atau masam.
Kepentingan gerak balas manusia terhadap rangsangan:
- melindungi diri daripada bahaya, mengelakkan diri daripada kecederaan dan
menyesuaikan diri dengan persekitaran
3.4 Pewarisan Manusia 2. Merokok

1. Ciri-ciri keturunan yang diwarisi oleh anak a. Merokok adalah bahaya untuk
daripada ibu bapanya ialah: kesihatan manusia.
a. rupa paras
b. warna kulit Kesan Merokok
c. jenis rambut a) sesak d) Kanser
2. Ada yang tidak mempunyai persamaan pernafasan peparu
dengan ibu bapa mereka disebabkan ada b) gigi kuning e) batuk
antara mereka yang mewarisi ciri-ciri c) sakit f) strok
daripada datuk, nenek, piut dan lain-lain jantung
dalam salasilah kelaurga.
3.5 Tabiat yang Menganggu Proses Hidup b. Merokok menjejaskan kesihatan kita:
Manusia i. Asap rokok mengandungi nikotin,
1. Makanan yang tidak seimbang tar dan asid yang boleh
Tabiat makan yang Risiko menyebabkan penyakit kanser
tidak seimbang penyakit peparu / kematian
Pengambilan Kegemukan ii. Tar menyebabkan peparu menjadi
karbohidrat dan atau obesiti, berwarna hitam atau perang gelap.
lemak berlebihan serangan iii. Merokok boleh menyebabkan
jantung penyakit kanser peparu / kematian
Terlalu banyak Darah tinggi iv. Kesimpulan: Semakin banyak kita
garam merokok, semakin singkat jangka
Terlalu banyak gula Diabetes hayat kita.
Makanan terlalu Kwashiorkor v. Inferens: Semakin ramai orang
sedikit dan tidak merokok, semakin tinggi kadar
berkhasiat kematian akibat kanser paru-paru.
3. Menghidu gam 4.Minum minuman beralkohol dan
a. Menghidu gam boleh menyebabkan mengambil dadah
seseorang berhalusinasi, pening a. Dadah yang sering disalahgunakan
kepala dan hilang koordinasi. ialah ecstasy, ganja, heroin dan
b. menyebabkan ketagihan dan syabu.
melambatkan gerak balas terhadap
b. Minum minuman beralkohol dan
rangsangan.
menyalahgunakan dadah
membawa kesan buruk.
Minuman beralkohol Dadah

- mabuk, kerosakan hati, kanser hati - Kerosakan otak, membawa maut,
halusinasi
- menjadi ketagih, penglihatan kabur, hilang kawalan diri, menjejaskan pemikiran
waras, hilang koordinasi, melambantkan gerak balas terhadap rangsangan
3.6 Amalan Hidup Sihat

Amalan hidup sihat Kesan
Makan makan seimbang Mengelakkan kegemukan dan penyakit
Minum air sebanyak lapan gelas Melancarkan pelbagai proses dalam
sehari badan dan mencergaskan minda.
Rehat yang mencukupi Menyihatkan dan menyegarkan badan.
Bersenam Menyihatkan badan.
Menjaga kebersihan diri Mengelakkan penyakit
Beriadah bersama keluarga Mengelakkan penyakit
TAHUN 4 UNIT 4 PROSES HIDUP HAIWAN

Pernafasan Haiwan c) Insang - Berudu, ikan pari,
1. Haiwan yang berlainan mempunyai kuda laut, siput
struktur pernafasan yang berlainan. dan udang.
Organ
Contoh d) Insang buku - Ketam
pernafasan
a) Peparu - Kucing, burung,
ular, kelawar dan
lembu. e) Kulit Lembap - Cacing, lintah,
- Ikan paus, buaya, salamander, siput
landak, penyu, dan dan katak.
platipus (haiwan
mamalia yang
bertelur). f) Struktur - Belalang,
b) Peparu Buku - Labah-labah dan
Trakea / kumbang, lipas,
kala jengking
spirakel nyamuk dan
rama-rama.
Belalang didapati tidak mati apabila

bahagian mulutnya dimasukkan ke
dalam air kerana organ Kitar hidup rama-rama
pernafasannya berada di bahagian
abdomen.
2. Haiwan seperti katak, salamander
dan neut bernafas melalui peparu
semasa di darat dan melalui kulit
lembap semasa dalam air. Mereka
mempunyai dua organ (Berudu benafas menggunakan insang
pernafasan. dalam air)
Kitar hidup katak
salamander katak
Tumbesaran Haiwan
1. Selepas dilahirkan atau ditetaskan
daripada telur, anak-anak haiwan
sama ada akan
a. Mempunyai rupa bentuk yang (
sama dengan ibunya, atau Kitar hidup nyamuk
b. Tidak mempunyai rupa dan - Nyamuk Aedes menyebarkan penyakit
bentuk yang sama dengan demam denggi.
ibunya. - Kita harus membersihkan kawasan air
2. Anak rama-rama dan katak akan yang bertakung untuk mengawal
mengalami perubahan rupa bentuk penyebaran penyakit demam denggi.
mengikut fasa-fasa tertentu.
TAHUN 4 UNIT 5 PROSES HIDUP TUMBUHAN
5.1 Gerak Balas Tumbuhan
1.Tumbuhan bergerak balas terhadap rangsangan:
a.Air b. Sentuhan c. Cahaya Matahari d. Graviti
2.
a. Tumbuhan bergerak balas terhadap sentuhan .
Contohnya, daun semalu menguncup apabila disentuh.
b. Pucuk dan daun d. Akar tumbuhan juga
tumbuhan tumbuh ke akan tumbuh
arah cahaya matahari menghala ke bawah
untuk mejalankan proses kerana terpengaruh
fotosintesis. dengan daya graviti.
Fototropisme) (Geotropisme)
** Di dalam kotak hitam (tiada cahaya matahari),

pokok akan layu kerana tidak dapat menjalankan
proses fotosintesis.
c. Akar tumbuhan bergerak ke (Anak benih bergerak
arah air kerana tumbuhan balas terhadap graviti
memerlukan air untuk dan cahaya matahari)
menghasilkan makanan
untuk menghasilkan makanan
(Hidrotropisme)
5.2 Fotosintesis
1. Fotosintesis berlaku pada bahagian daun hijau tumbuhan (klorofil) untuk

membuat makanan sendiri.
2. Pada waktu siang, daun tumbuhan menjalankan proses fotosintesis dan proses
pernafasan.
3. Pada waktu malam, daun tumbuhan hanya menjalankan proses pernafasan.
4. Proses fotosintesis boleh ditunjukkan melalui persamaan perkataan seperti di
bawah.
5. Tenaga daripada cahaya matahari digunakan untuk menukarkan air dan karbon
dioksida kepada glukosa (kanji) dan oksigen.
Kepentingan Fotosintesis
TAHUN 5 UNIT 3 PROSES HIDUP HAIWAN
3.1 Ciri-ciri dan tingkah laku khas haiwan untuk melindungi diri
1. Haiwan perlu melindungi diri daripada bahaya seperti musuh dan cuaca
melampau untuk terus hidup.
Ciri-ciri khas Haiwan untuk melindungi diri daripada musuh

Ciri Khas Fungsi Contoh Haiwan
Duri Tajam Mencederakan atau
menakutkan musuh
Cangkerang Melindungi badan daripada

keras cedera jika diserang
musuh
Sisik keras Melindungi haiwan

daripada cedera jika
diserang musuh
Tanduk Menyerang atau
mencederakan musuh
Bisa Mencederakan atau

membunuh musuh
Kuku tajam Mencederakan atau
membunuh musuh
Tingkah laku
Fungsi Haiwan
khas
Menggulungka Menyukarkan musuh
n diri meyerang bahagian
badanyan lembut
Menyamar - Mentadak, rama-rama

dan belalang
bersembunyi di
persekitaran yang sama
warna dengan badannya
- Sesumpah menukar
warna kulitnya mengikut
warna persekitaran
Memutuskan Mengelirukan musuh
anggota badan
Memasukkan Menyukarkan musuh

anggota badan menyerang bahagian
ke dalam badan yang lembut
cangkerang 2016
Hidup Bersama-sama
berkumpulan mempertahankan diri
daripada serangan musuh
Menyembur Mengeluarkan dakwat Sotong, sotong kurita

dakwat hitam hitam bagi melepaskan diri
daripada mush
Perlindungan daripada cuaca melampau

Di kawasan beriklim sejuk
Ciri-ciri khas Contoh
a. Bulu yang - Mengelakkan
tebal kehilangan haba dan
mengekalkan
kepanasan badan
haiwan.
b. Lapisan - Untuk memanaskan
lemak yang badan haiwan dan
tebal di bawah mengurangkan
kulit kehilanagan haba
c. Telinga yang - mengurangkan

kecil kehilanagan haba
Di kawasan beriklim sejuk

Tingkah laku khas Contoh
a. Bermigrasi - Bermigrasi ke tempat lain untuk - ikan paus, burung
mengelakkan diri daripada cuaca bangau, burung
yang melampau sejuk serta layang-layang
senang untuk mencari makanan.
b. Berhibernasi - Tidur sepanjang musim sejuk - kelawar, musang
selepas makan dengan banyak artik, beruang perang,
tupai, beruang
Di kawasan beriklim panas

Unta Gajah
• Lemak yang disimpan di dalam bonggol • Kulit berkedut
membolehkannya tahan lama tanpa menambahkan luas
makanan dan air permukaan kulit yang
• Bulu badannya yang halus dan tebal terdedah supaya
memantulkan cahaya dan haba haba dapat
• Kaki yang panjang menjauhkan badannya disingkirkan dengan lebih cepat
daripada permukaan gurun yang panas • Telinga yang besar membolehkannya
• Bulu mata yang panjang dan lubang hidung mengipas badan
yang boleh ditutup • Belalai memancutkan air ke atas
melindungi dirinya badannya untuk menyejukkan dirinya
daripada pasir • Berendam di dalm air kolam
Rubah gurun
• Telinganya yang panjang
membantu menyingkirkan
haba daripada badan
dengan cepat.
• Berendam dalam lumpur untuk
menyingkirkan haba daripada badan.
3.2 Kemandirian spesies haiwan

1. Kemandirian spesies haiwan bermaksud keupayaan haiwan untuk
mengekalkan spesiesnya supaya tidak pupus.
Kemandiran Haiwan
Haiwan yang tidak menjaga
Haiwan yang menjaga telurnya
telurnya
Buaya - menimbus telur-telurnya dalam pasir di 1. Katak bertelur dengan
betina tepi sungai dan sentisa menjaga telurnya banyak diselaputi lendir
daripada ancaman musuh. untuk mengelakkan telurnya
- membawa anak di dalam mulut ke dimakan oleh musuh /
tempat yang selamat. pemangsa.
Labah- Menyimpan dan membawa telurnya di 2. Siput babi bertelur di celah-
labah dalam katung di bawah badannya. celah batu untuk
Burung - Bertelur dan mengeram telurnya di menyembunyikan mereka
dalam sarang. daripada musuh.
- Sarang burung dibina di tempat yang 3. Belalang bertelur di dalam
tersembunyi untuk memastikan tanah.
keselamatan telur dan anak-anak burung
Kuda laut - kuda laut jantan mempunyai satu
kantung di mana kuda laut betina bertelur
di dalamnya
4. Penyu bertelur dengan
- kuda laut jantan menjaga telur sehingga banyak dan menimbus telur
menetas di dalam kantung. dengan pasir
Ikan Membawa anak di dalam mulutnya 5. Rama-rama bertelur di
Tilapia permukaan bawah daun
yang tidak mudah dilihat
Kala Membawa telur-telurnya dan anak yang oleh haiwan lain.
jengking baru menetas di atas badannya selama 6. Lipas bertelur dan
beberapa hari menyembunyikan telur di
Penguin - Betina kembali ke laut untuk mencari tempat gelap.
makanan selepas bertelur. 7. Cicak bertelur di tempat
- Penguin jantan menjaga telur dan yang tersembunyi dan gelap.
mengeramkan telur untuk menetaskannya. 8. Lalat dan nyamuk bertelur
- Penguin betina kembali dan memberi dengan banyak dan tidak
makanan yang disimpan di dalam menjaga telurnya.
perutnya.
- Ibu bapa bergilir-gilir menjaga anaknya.
Kanggaru Membawa anak di dalam kantung. Nota:
Ular - Melindungi telur dan anaknya jika a. Haiwan yang tidak menjaga
diganggu telur mereka biasanya
- Berlingkar di sekeliling telurnya sehingga bertelur dengan banyak.
menetas. b. Semakin banyak telur,
Udang, Membawa anaknya di bawah badan. semakin tinggi peluang
Labah- untuk hidup.
labah c. Haiwan yang bertelur sedikit
akan menjaga anaknya
sendiri
Mamalia adalah haiwan yang melahirkan anak - anak-anaknya menyerupai

induknya.
Haiwan yang menjaga anaknya
Gajah Hidup secara berkumpulan, anak gajah dilindungi dan dijaga dalam
kumpulan.
Kanggaru Anak kanggaru disusukan dan dilindungi dalam kantung ibunya
sehingga mencapai usia 18 bulan.
Harimau Harimau betina menjaga anak sehingga mancapai 18 bulan,
menyusukan anaknya.
Lembu Lembu betina menghasilkan susu untuk menyusukan anaknya dan
melindungi anaknya sehingga boleh berdikari.
Tikus Membina sarang untuk perlindungan dan mendapat haba, tikus
betina menjaga dan menyusukan anaknya.
Kelawar Hidup berkumpulan, anak kelawar melekatkan dirinya pada bulu
ibunya dan ibu menyusukan anaknya.
Arnab Membina sarang di dalam lubang dalam tanah untuk melindungi diri,
arnab betina menjaga dan menyusukan anaknya.
Dugong Anak dugong disusukan selama 18 bulan, dugong menjaga anaknya
sehingga mampu berdikari.
Ikan Hidup dalam kumpulan, ikan lumba-lumba betina menyusukan
lumba- anaknya selama dua tahun.
lumba
3.3 Kepentingan kemandirian spesies 3.4 Hubungan makanan antara

haiwan hidupan
1. Kemandirian adalah penting untuk 1. Hidupan memerlukan makanan
memastikan spesies haiwan terus untuk hidup.
kekal dalam alam ini. a.Tumbuhan (Pengeluar) membuat
2.Kepupusan suatu haiwan boleh makanan sendiri malalui
menyebabkan haiwan lain turut pupus fotosintesis.
kerana ketiadaan haiwan itu yang b.Haiwan tidak dapat membuat
menjadi sumber makanannya. makanan sendiri; mereka perlu
3.Haiwan juga penting kepada manusia makan tumbuhan dan haiwan
sebagai sumber makanan dan bahan lain untuk terus hidup
keperluan.
Rantai Makanan
1. Rantai makanan – hubungan
makanan antara hidupan.
2. Semua rantai makanan bermula 3. Rantai makanan adalah pengaliran
dengan tumbuhan hijau sebagai tenaga daripada satu hidupan ke
pengeluar. hidupan lain.
Padi  Belalang  Katak  Helang
(pengeluar) (pengguna primer) (pengguna (pengguna tertier)
sekunder)
4. Contoh-contoh rantai makanan dalam habitat yang berlainan.

a.Padang
b.Hutan
c. Sawah
padi
Hipotesis: Semakin bertambah bilangan tikus, semakin

berkurang hasil pengeluaran padi.
Pemerhatian: Bilangan tikus pada habitat semakin berkurang
Inferens: Bilangan pemangsa seperti ular dan helang semakin
bertambah / Padi sudah di tuai
d.Kolam
Matahari, pengeluar dan pengguna
1. Matahari merupakan sumber utama tenaga dalam suatu rantai makanan.
2. Tumbuhan sebagai pengeluar kerana mensintesiskan makanannya sendiri
dengan menggunakan tenaga daripada cahaya Matahari.
3. Tenaga daripada tumbuhan dipindahkan kepada haiwan apabila haiwan
memakan tumbuhan.
4. Haiwan yang makan tumbuhan (herbivor) dan haiwan lain (omnivor dan karnivor)
dikenali sebagai pengguna .
Siratan Makanan
1. Siratan makanan ialah gabungan beberapa rantai makanan dalam suatu habitat.
2. Contoh siratan makanan dalam habitat yang berlainan:
Siratan makanan di hutan Siratan makanan di kolam
Siratan makanan di sawah padi Siratan makanan di padang

Terdapat 4 rantai makanan Terdapat 4 rantai makanan
Kesan Perubahan dalam Populasi Sesuatu Spesies dalam Siratan Makanan

- Contohnya, bilangan burung helang akan bertambah jika bilangan ayam
bertambah.
Perubahan dalam Kesan

Populasi
Tikus berkurangan kerana - Populasi burung hantu dan ular akan berkurangan
diracun oleh petani
Burung hantu bertambah - Populasi tikus dan burung kecil akan berkurangan
dengan banyak - Hasil kelapa sawit akan bertambah
Pokok kelapa sawit tidak - Bilangan tikus, burung kecil, burung hantu dan
berbuah/dihapuskan ular akan berkurangan (kerana kekurangan
sumber makanan)
- Haiwan akan berpindah ke habitat lain untuk
mencari makanan.
TAHUN 5 UNIT 4 PROSES HIDUP TUMBUHAN
4.1 Ciri-ciri khas tumbuhan untuk melindungi diri

1.Tumbuhan mempunyai ciri-ciri khas untuk melindungi diri daripada musuh.
Berduri tajam Menghasilkan getah
- Duri tajam mencederakan musuh - Getah pada daun, buah atau batang
yang menyentuh dan memakannya. adalah melekit dan menyebabkan
musuh berasa gatal apabila
tersentuh
Bulu halus Menghasilkan bahan beracun

- Bulu halus boleh menyebabkan - Bahan beracun boleh mencederakan
kegatalan apabila disentuh atau membunuh haiwan atau
manusia yang memakannya.
Menghasilkan bau Melipat daun
- Menghasilkan bau yang amat tidak - Daun semalu yang disentuh akan
menyenangkan, hampir sama seperti bau menguncup untuk menakutkan
dari daging atau bangkai yang mereput haiwan yang mendekatinya
boleh menyebabkan musuh menjauhi
tumbuhan itu
Perlindungan daripada iklim dan perubahan musim

Ciri-ciri khas tumbuhan di kawasan
panas dan kering
1. Pokok kaktus yang hidup di
kawasan padang pasir mempunyai
ciri-ciri seperti berikut:
a. Daun berbentuk jarum untuk
mengurangkan kehilangan air. 4. Mengugurkan daun pada cuaca
b. Batang yang tebal untuk panas
menyimpan air.
c. Akar yang panjang untuk
menyerap air jauh di dalam tanah.
d. Daun berbentuk jarum halus bagi
mengurangkan kehilangan air ke
atmosfera 5. Daun pokok diselaputi lapisan lilin
2. Pokok pisang mempunyai batang

yang boleh menyimpan air. Pokok ru 6. Bulu halus pada daun
mempunyai daun berbentuk jarum
halus.
3. Menggulungkan daun
(mengurangkan kehilangan haba)
Ciri-ciri khas tumbuhan di kawasan yang berangin kencang

Kawasan berangin kencang
Daun berpecah- Akar banir
pecah - Mengelakkan
- Membolehkan tumbuhan
pengaliran angin dimusnahkan dan
tanpa memecahkan ditumbangkan
daun oleh angin
Daun berbentuk jarum Akar sokongan
- Membolehkan pengaliran - Mencengkam tanah
angin tanpa memecahkan untuk menentang
daun arus air dan angin
kencang
Batang mudah lentur Buluh,
- Mengelakkan tumbuhan tebu, padi,
dimusnahkan dan lalang,
ditumbangkan oleh angin pokok
kencang kelapa
4.2 Kemandirian spesies tumbuhan

1. Pencaran ialah cara untuk membawa buah atau biji benih jauh daripada
pokok induk.
2. Tumbuhan memencarkan biji benih atau buahnya dengan pelbagai cara:
Cara
Ciri-ciri khas Fungsi
pencaran
Melalui air Ringan, mempunyai ruang Membolehkan buah terapung di
udara, mempunyai sabut permukaan air dan dihanyutkan
oleh air
Disaluti kulit berlilin atau kalis air Mencegah air daripada memasuki
buah / Untuk memastikan
kemandirian spesies tumbuhan
- Buah kelapa dihanyutkan ke tempat lain supaya dapat mengurangkan

persaingan dengan bertumbuh di tempat lain.
Melalui - Bersaiz kecil dan ringan, Buah atau biji benih mudah
angin kering dan bersayap, berbulu diterbangkan oleh angin.
- tersebar jauh dari pokok induk
- tumbuh apabila jatuh di tanah
Melalui Menjadi kering apabila matang Buah menjadi kering dan meletup
mekanisme apabila matang. Biji benih tersebar
letupan jauh dari pokok induk.
Cara
Ciri-ciri khas Fungsi Contoh
pencaran
- Biji yang besar Buah yang berwarna-
Melalui - Buah yang berisi, warni menarik
haiwan/ berwarna cerah, perhatian haiwan
manusia berbau wangi, untuk memakannya.
biji yang keras, Biji benih tersebar
boleh dimakan selepas buah
dan sedap dimakan. Manggis
rasanya
- Biji yang kecil Buah dan biji dimakan
- Buah yang berisi, oleh haiwan. Biji tidak
berwarna cerah, tercerna keluar
berbau wangi bersama najis
- Biji boleh ditelan haiwan.
- Kering Biji mempunyai

- Ringan cangkuk yang dapat
- Bercangkuk melekat pada bulu
- Tidak boleh atau kulit haiwan,
dimakan untuk disebarkan.
4.3 Kepentingan kemandirian spesies e.untuk memastikan kemandirian

tumbuhan spesies tumbuhan.
1. Kemandirian spesies tumbhan 2. Biji benih yang tumbuh subur akan
adalah penting untuk memastikan terus hidup dan berkembang menjadi
tumbuhan tidak pupus. pokok dewasa untuk memastikan
kemandirian spesiesnya.
Kepentingan pencaran biji benih
1. Pencaran biji benih adalah sangat Kepentingan tumbuhan
penting untuk 1. Manusia mendapat pelbagai sumber
a.mengurangkan kesesakan. daripada tumbuhan seperti
b.mengurangkan persaingan dengan makanan, bahan mentah, bahan
pokok induk untuk mendapatkan api dan ubat-ubatan.
keperluan asas. 2. Haiwan pula memerlukan tumbuhan
c. membolehkan biji benih tumbuh sebagai makanan dan tempat
dengan subur. perlindungan
d.memberi peluang untuk tumbuhan
menyebarkan spesiesnya ke tempat
yang baru.
TAHUN 6 UNIT 3 MIKROORGANISMA
3.1 Microorganisma ialah benda hidup

1.Mikroorganisma
- sangat kecil dan tidak dapat dilihat
dengan mata kasar
- menggunakan mikroskop dan kanta
pembesar.
2. Jenis-jenis mikroorganisma.
Bakteria Virus Fungi / Kulat Protozoa Alga
- mikroorganisma - mikroorganisma - Bukan semua - didapati di - mikroorganisma
yang sangat kecil yang paling kecil fungi adalah dalam tasik, yang mempunyai
- 4 jenis bentuk - hanya dapat mikroorganisma paya, kolam sifat tumbuhan.
bakteria: dilihat di bawah - Yis, mukor dan dan sungai. - dapat membuat
a. Rod mikroskop Penicillium ialah - Contoh: makanan sendiri
elektron. fungi yang tidak melalui proses
- boleh hidup dapat dilihat fotosintesis.
dalam badan dengan mata - Contoh:
b. Bulat manusia, haiwan, kasar. fitoplankton dan
bakteria, fungi - Tidak boleh buat spirogyra.
dan protozoa. makanan sendiri
c. Berlingkar
- Contoh:
d. Berbentuk
koma
Proses Hidup Mikroorganisma - Pemerhatian:
1. Mikroorganisma menjalani proses Banyak benda halus kelihatan
hidup seperti bernafas, bertumbuh bergerak dalam sampel air itu.
dan bergerak. - Inferens:
a.Mikroorganisma bernafas Pergerakan yang diperhatikan ialah
mikroorganisma yang mempunyai
ciri-ciri khas yang
membolehkannya bergerak.
- Kesimpulan:
- Campurkan 1 cawan tepung,
1 Mikroorganisma boleh bergerak.
2
cawan air suam, 1 sudu teh yis c. Mikroorganisma bertumbuh
kering, 1 sudu teh gula dan dua - Beberapa titis air direnjiskan di atas
bekas permukaan roti dan dimasukkan ke
- Ditutup dengan kain lembap. dalam beg plastik.
- Pemboleh ubah dimanipulasikan:
Kehadiran yis
- Pembolehubah bergerak balas:
Saiz adunan selepas 20 minit.
- Pemerhatian: Adunan itu
- Beg plastik akan mengembang
mengembang selepas 20 minit.
kerana mikroorganisma menjalani
- Inferens:
respirasi dan membebaskan
Yis bernafas lalu membebaskan
karbon dioksida.
karbon dioksida yang menyebabkan
adunan mengembang. - Pemerhatian
- Kesimpulan: Selepas beberapa hari, tompok-
Mikroorganisma bernafas. tompok hitam (berkulat) kelihatan
pada permukaan roti.
b.Mikroorganisma bergerak Hari 1 2 3 4 5
Bilangan 0 0 2 5 9
tompok
hitam
- Tompok-tompok tersebut adalah
- Prosedur: kulapuk roti.
1. Sampel air dikutip dari kolam, - Inferens:
sungai atau longkang. Bilangan tompok hitam yang
2. Penitis digunakan untuk semakin bertambah terdiri daripada
menitiskan satu titik sampel air mikroorganisma.
pada slaid kaca yang - Kesimpulan:
kemudiannya ditutup dengan Mikroorganisma membiak dengan
kaca penutup. kehadiran air, udara dan suhu yang
3. Sampel air diperhatikan sesuai.
menggunakan mikroskop.
Faktor-faktor yang mempengaruhi 4.Letakkan roti A dan B di atas meja.
pertumbuhan mikroorganisma 5. Letakkan roti C di dalam peti sejuk.
a. Suhu e. Nutrien 6. Perhatikan perubahan pada roti
b. Air f. Keasidan selepas lima hari.
c. Cahaya
d. Udara INFERENS
1. Banyak kulapuk bertumbuh pada roti A
kerana ada udara, air dan suhu yang
EKSPERIMEN sesuai.
TUJUAN : 2. Sedikit kulapuk bertumbuh pada roti B
Menyiasat faktor yang mempengaruhi kerana tidak ada air yang cukup untuk
pertumbuhan mikroorganisma. kulapuk bertumbuh.
ALAT DAN BAHAN: 3. Tidak ada kulapuk bertumbuh pada
Tiga keping roti, beg plastik, gelang roti C kerana suhu yang rendah tidak
getah, air, peti sejuk. sesuai untuk pertumbuhan kulapuk.
HIPOTESIS:
Mikroorganisma akan bertumbuh jika PEMERHATIAN:
mendapat air, udara dan suhu yang Hari Hari pertama Hari kelima
sesuai.
Roti A
PEMBOLEH UBAH:
Pemboleh ubah dimalarkan : Roti
Pemboleh ubah dimanipulasikan: Air,
suhu
Pemboleh ubah bergerak balas : Roti B
Pertumbuhan kulapuk pada roti
LANGKAH-LANGKAH: Roti C
1.Renjiskan air pada roti A dan
masukkan ke dalam beg plastik. KESIMPULAN
2. Masukkan roti B dan C ke dalam beg Mikroorganisma memerlukan air, udara
plastik tanpa merenjis air. dan suhu yang sesuai untuk bertumbuh.
3. Ikat beg plastik A, B dan C dengan
gelang getah.
3.2 Mikroorganisma berfaedah dan mikroorganisma berbahaya

1. Kegunaan Mikroorganisma Kesan buruk mikroorganisma
Mikroorganisma yang berfaedah banyak Mikroorganisma menyebabkan kesan-
digunakan dalam pembuatan makanan, kesan yang berikut:
penghasilanantibiotik dan vaksin. a. Penyakit
a. Yis - membuat roti, tapai, tempe dan b. Keracunan makanan
kicap. - Bakteria seperti Salmonella yang ada
b. Bakteria - menukarkan susu kepada keju di dalam makanan yang rosak akan
dan yogurt. membiak di dalam usus manusia dan
c. Alga - menghasilkan agar-agar. mengeluarkan toksik yang
d. fungi - vaksin (BCG) untuk mencegah menyebabkan keracunan makanan
penyakit tuberkulosis. (cirit-birit, muntah-muntah dan pening
e. fungi (Penicillium Chrysogenum) - kepala).
antibiotik (penisilin) untuk membunuh c. Makanan menjadi rosak/ basi
bakteria penyebab penyakit.
f. bakteria dan kulat - mereputkan sisa d. Pereputan gigi
tumbuhan dan haiwan untuk - disebabkan tindakan bakteria
menghasilkan baja organik/ kompos. menukar gula dan kanji dalam
makanan kepada asid.
- asid menyebabkan gigi menjadi
reput.
2. Penyakit berjangkit disebabkan oleh mikroorganisma.

Contagious Punca Cara merebak
sakit perut Bakteria
kolera Bakteria
Cirit-birit Bakteria makanan atau minuman yang
Disentri Bakteria, tercemar
protozoa
Taun Bacteria
Kudis Hama
Cacar air / Campak Virus Sentuhan secara langsung
Konjunktivitis Virus, bakteria dengan orang yang dijangkiti
Kurap Fungi
Aids Virus Dari darah yang dijangkiti
Selesema Virus Apabila seorang pesakit batuk
Batuk Bakteria atau bersin, titisan air
Demam campak Virus dibebaskan ke udara. Orang
Beguk Virus lain berkemungkinan tersedut
virus tersebut (melalui udara).
Tuberkulosis Bacteria Melalui udara dan batuk
Malaria Protozoa Nyamuk
Gigi rosak Bacteria
3.3 Hidup sihat berdasarkan pengetahuan tentang mikroorganisma

Langkah-langkah mencegah penyakit e. Minum air yang telah masak / makan
berjangkit makanan yang telah masak
a. Membasuh tangan sebelum f. Memberus gigi setiap hari.
menyentuh makanan dan selepas
menggunakan tandas Amalan harian yang sihat
b. Mengelakkan daripada beerkongsi a. Menjaga kebersihan bilik tidur untuk
peralatan peribadi seperti tuala, sikat mengelakkan kehadiran serangga
dan berus gigi seperti lipas dan semut
c. Menutup mulut dan hidung semasa b. Sentiasa membasuh tangan selepas
batuk atau bersin menggunakan tandas
d. Mengkuarantin pesakit yang c. Menutup makanan supaya tidak
menghidap penyakit berjangkit terdedah kepada lalat yang menjadi
seperti cacar atau beguk pembawa penyakit berjangkit.
d. Mandi dengan menggunakan sabun f. Membasuh tangan dengan
antiseptic menggunakan cecair pembasmi
e. Memakai penutup hidung dan mulut kuman
semasa berlaku wabak penyakit yang
berjangkit melalui udara
TAHUN 6 UNIT 4 INTERAKSI ANTARA HIDUPAN
Haiwan yang hidup Haiwan yang hidup bersendirian

berkumpulan
- Tinggal dan memburu makanan - Tinggal dan memburu makanan bersendirian
bersama-sama. - Biasanya menandakan kawasanya dengan
- contoh: kuda belang, monyet, bau atau cakaran pada batang pokok untuk
zirafah, semut, gajah, lebah, ikan memberi amaran kepada musuhnya
bilis, singa, kambing. - Hanya bersama spesiesnya ketika mengawan
Kelebihan hidup berkumpulan: - contoh: harimau bintang, harimau, panda
(a) Dapat membontu antara satu gergasi, labah-labah, kurita, kucing, burung
sama lain untuk membina belatuk, burung hantu dan ualr.
tempat tinggal Kelebihan hidup bersendirian:
(b) Dapat bekerjosama untuk (a) Dapat mengelakkan persaingan untuk
mencari makanan mendapatkan makanan dan ruang
(c) Dapat bersatu podu (b) Dapat mengelakkan perkongsian makanan
mempertahankan diri daripada dengan anggota spesienya
serangan musuh (c) Mempunyai ruang hidup yang besar
Keburukan hidup berkumpulan: Keburukan hidup bersendirian:
(a) Perlu berkongsi makanan (a) Perlu memburu makanan bersendirian
dengan anggota spesiesnya (b)Tiada bantuan untuk mempertahankan diri
(b) Mempunyai ruang hidup yang daripada serongan musuh
kecil
4.1 Interaksi antara haiwan

Faktor persaingan antara haiwan: air, makanan, tempat tinggal dan pasangan.
Interaksi intraspesies Interaksi interspesies
(antara spesies yang sama) (antara spesies yang berlainan)
Kerjasama Persaingan Kerjasama Persaingan
Contoh: Contoh: Contoh: Contoh:
- Sekoloni lebah - Burung pipit
bekerjasama berlawan untuk
untuk membina mendapatkan
sarangnya. makanan.
- Sekumpulan - Singa berlawan - persaingan
gajah untuk antara dubuk dan
- kerjasama antara harimau bintang
bekerjasama mendapatkan kerbau dan burung
untuk melindungi pasangan. untuk
bangau. Burung mendapatkan
diri daripada - kucing bersaing bangau memakan
ancaman musuh. untuk makanan.
serangga pada badan
- Semut mendapatkan kerbau, manakala
bekerjasama makanan.
membawa - Harimau bersaing kerbau melindungi
makanan. untuk merebut burung bangau
- Kerbau kawasan. daripada musuh.
bekerjasama - Kerjasama antara
melawan antelop dan babun - Burung helang
musuh. untuk mengesan dan serigala
kehadiran pemangsa. bersaing untuk
mendapatkan
makanan.
Simbiosis antara haiwan

1. Simbiosis ialah interaksi antara haiwan yang berbeza di suatu habitat yang saling
memberi manfaat antara satu sama lain.
Mutualisme Parasitisme Komensalisme
- interaksi yang memberi - interaksi yang memberi - interaksi yang memberi
manfaat kepada kedua-dua manfaat kepada manfaat kepada satu
haiwan. sebelah pihak dan spesies tetapi tidak
merugikan satu pihak memberi sebarang
yang lain. manfaat kepada satu
a. Cacing gelang (parasit) spesies lagi.
mendapat makanan
dengan hidup di dalam
usus manusia
a. Burung mendapat (perumah).
makanan daripada sisa- b. Cacing pita (parasit)
sisa makanan pada gigi mendapat makanan
buaya. Buaya berasa dengan hidup di dalam a. Buran mempunyai
selesa kerana sisa-sisa usus haiwan lain sesungut yang berbisa
makanan yang melekat (perumah). tetapi tidak memberi
pada giginya dikeluarkan kesan kepada ikan badut.
Sebaliknya, sesungut
buran yang berbisa itu
memberi perlindungan
kepada ikan badut juga
mendapat makanan
seperti ikan kecil dan
c. Kutu kucing menghisap
b. Umang-umang mendapat udang yang terperangkap
darah kucing dan
perlindungan daripada pada sesungut buran.
menyebabkan kucing
buran yang mempunyai
mengalami sakit dan
sesungut yang berbisa.
gatal.
Buran pula mendapat
d. Kutu rambut mendapat
pengangkutan untuk
makanan dengan
bergerak dan
menghisap darah
memudahkannya
daripada kepala
mendapatkan makanan.
manusia. Manusia b. Ikan remora (komensal)
mengalami gatal-gatal yang melekat pada ikan
dan kehilangan darah. pari / ikan jerung
(perumah) mendapat
makanan, perlindungan
dan pengangkutan
percuma tanpa
merugikan ikan jerung.
c. Burung gembala kerbau

yang bertenggek pada
belakang badan kerbau
makan kutu yang terdapat
pada kulit kerbau. Ini
membantu mengurangkan
kutu yang terdapat pada
kulit kerbau.
Kepentingan interaksi antara haiwan b. Mengawal saiz populasi hidupan.
1. Persaingan antara haiwan dapat c. Mengurangkan kesesakan dalam
membantu suatu habitat.
a. Melahirkan generasi baru yang lebih d. Mengekalkan keseimbangan alam.
sihat dan kuat.
4.2 Interaksi antara tumbuhan

1. Faktor persaingan antara tumbuhan
- air, nutrien, cahaya, matahari dan ruang.
2. Persaingan intraspesies Persaingan interspesies
- Pokok kelapa bersaing antara - Persaingan antara tumbuhan yang
satu sama lain untuk berlainan spesies di dalam hutan tropika
mendapatkan air, cahaya untuk mendapatkan air, cahaya matahari,
matahari, nutrien dan ruang nutrien dan ruang mengakibatkan
apabila bertumbuh dalam satu pertumbuhan pokok-pokok yang berlainan
kawasan yang terhad. saiz dan ketinggian.
3. Tumbuhan perlu menyesuaikan diri dengan cara-cara yang berikut.

a. Tumbuhan tumbuh tinggi untuk mendapatkan cahaya matahari
b. Akar tumbuhan akan tumbuh jauh ke dalam tanah untuk mendapatkan air dan
nutrient.
Inferens:
1. Jisim durian dari kebun X lebih besar daripada
durian dari kebun Y kerana durian di kebun X
diberi baja yang cukup berbanding dengan
durian di kebun Y.
2. Jisim durian dari kebun X lebih besar daripada
durian dari kebun Y kerana durian di kebun X
Satu cara untuk diberi air yang cukup berbanding dengan
menambahkan jisim durian durian di kebun Y.
di kebun Y: Tambah kuantiti
baja yang digunakan
4. Kesan persaingan antara tumbuhan
- Sesetengah tumbuhan tumbuh atau memanjat di atas tumbuhan lain dengan
menggunakan akar lekap, sulur paut atau hanya menjalar mengelilingi batang
pokok yang lebih tinggi untuk mendapatkan cahaya matahari.
5.
Simbiosis antara tumbuhan
Mutualisme
Parasitisme Komensalisme
a. Kupu-kupu dengan bunga a. Benalu dengan pokok
besar
Kupu-kupu mendapat makanan

daripada bunga dan membantu
a. Paku pakis
bunga menyebarkan
langsuyar hidup
debunganya ke bunga yang lain - Benalu mendapat pada batang
untuk proses pembiakan. keuntungan pokok kelapa
b. Bakteria dalam nodul akar menumpang di atas sawit atau pokok
tumbuhan legum pokok lain dengan yang lebih tinggi
menyerap nutrien untuk memperoleh
dan air daripada cahaya matahari.
pokok itu. Pokok Paku pakis
tersebut mengalami langsuyar tidak
kerugian dan menjejaskan
mungkin mati pokok perumah
Bakteria membantu menukarkan
akhirnya akibat yang
nitrogen dalam atmosfera
kekurangan nutrient. ditumpanginya.
kepada sebatian yang boleh
digunakan oleh tumbuhan.
Sebagai balasan, bakteria
mendapat perlindungan dan
tenaga daripada tumbuhan.
b. Liken
b. Pokok orkid hidup

pada dahan pokok
untuk
Liken terdiri daripada alga dan mendapatkan
fungi. Alga membekalkan cahaya matahari
makanan kepada fungi. Fungi yang mencukupi
memberi perlindungan kepada tanpa menjejaskan
alga pokok tersebut.
TAHUN 6 UNIT 5 PEMELIHARAAN DAN PEMULIHARAAN

5.1 Kepupusan haiwan dan tumbuhan
1. Haiwan yang pupus (tidak wujud lagi dalam Bumi)
Haiwan yang pupus
2. Contoh haiwan yang terancam menghadapi ancaman kepupusan akibat

kehilangan habitat dan pemburuan untuk tujuan yang tertentu.
Harimau Badak air Orang utan

Gajah gading) (taring dan kulit) (gigi dan daging) (bayi) Gorilla (daging)
Panda gergasi
- Untuk mendapatkan Burung enggang
bulunya - Untuk mendapatkan bulu Paus biru
- kekurangan makanan pelepah, daging dan paruhnya (daging dan lemak)
(pucuk pokok buluh) Buaya (kulit dan daging)
juga menyebabkan - kulit digunakan untuk
panda pergasi akan menghasilkan tali pinggang,
mati. beg dan pakaian Tenggiling (daging)
Penyu hijau, penyu belimbing dan tuntung

Badak sumbu (sumbu) ( mendapatkan telur, daging dan cangkerang)
- Pemburuan untuk tujuan yang tertentu tidak menguntungkan orang ramai

kerana generasi akan datang tidak dapat melihat haiwan tersebut lagi.
3. Beberapa jenis tumbuhan yang mengalami ancaman kepupusan.
Faktor ancaman yang menyebabkan kepupusan haiwan dan tumbuhan

1. Aktiviti manusia yang mengakibatkan
kepupusan spesies haiwan dan
tumbuhan ialah:
a. Pembalakan secara haram dan
berleluasa
- Boleh memusnahkan habitat semula
jadi haiwan dan tumbuhan.
- Semakin meningkat saiz hutan yang
ditebang, semakin berkurang
bilangan haiwan.
- Pokok yang ditebang akan
mengurangkan oksigen dan
menambahkan kandungan karbon
dioksida. Ini menyebabkan haba dari
Bumi terperangkap dan tidak boleh 2. Aktiviti manusia menyebabkan
terbebas ke ruang angkasa lepas. pencemaran alam seperti pencemaran
Suhu Bumi akan meningkat. udara, air dan tanah.
- Kesan pembalakan juga a. Bahan buangan dan sisa toksik
menyebabkan banjir kilat, hakisan daripada kilang-kilang menyebabkan
tanah dan pencemaran udara. pencemaran udara dan air.
b. Pembangunan tidak terancang
- Pembangunan tanah bermaksud
pembersihan hutan untuk
perumahan, pertanian, perindustrian
dan pembinaan lebuh raya.
- Pembangunan tanah boleh b. Pembuangan sampah memyebabkan
memusnahkan habitat haiwan dan pencemaran tanah
tumbuhan. c. Tumpahan minyak menyebabkan
c. Pemburuan secara haram dan pencemaran air laut
berleluasa
- Bilangan haiwan diburu oleh manusia 3. Bencana alam seperti banjir, gempa
untuk makanan atau untuk bumi, tsunami dan rebut menyebabkan
mendapatkan keuntungan berkurang banyak haiwan dan tumbuhan mati. Ini
secara mendadak. menyebabkan kemusnahan habitat
haiwan dan tumbuhan.
4. Kesan aktiviti manusia terhadap Alam e. Menubuhkan pusat pemuliharaan
Sekitar seperti taman negara, tempat
a. Hakisan tanah dan tanah runtuh perlindungan hidupan liar dan taman
(disebabkan oleh pembalakan secara marin. Apabila kawasan pemuliharaan
berleluasa). bertambah, populasi haiwan / tumbuhan
b. Banjir kilat turut bertambah.
c. Pencemaran air / udara f. Penghutanan semula / mewartakan
5. Pembakaran terbuka hutan simpanan.
- Menyebabkan pencemaran udara - Melakukan penanaman semula
- Kesukaran bernafas pokok hutan selepas pembalakan/
- Cara atasi ialah memakai topeng atau Menebang pokok yang terpilih sahaja
kekal di dalam rumah g. Menguatkuasakan undang-undang
6. Cara untuk mengatasi hakisan tanah (Akta Perhutanan Negara, Akta
i. Membina benteng konkrit Perlindungan Hidupan Liar dan Akta
ii. Menanam rumput di cerun Kualiti Alam Sekeliling) dan
iii. Membuat teres peraturan supaya mereka yang
memburu, membunuh dan menyeludup
5.2 Pemeliharaan dan pemuliharaan spesies haiwan yang terancam
haiwan dan tumbuhan dikenakan hukuman yang sewajarnya.
Pemeliharaan haiwan dan tumbuhan h. Menggazetkan kawasan laut tertentu
a. Mengadakan kempen menentang sebagai taman laut bagi melindungi
pembalakan secara haram (mengawal habitat haiwan dan tumbuhan di dasar
kegiatan pembalakan). laut.
b. Menganjurkan kempen dan melukis i. Pusat rehabilitasi orang utan di
poster yang menyebarkan kesedaran Sepilok, Sabahdiwujudkan untuk
bagi mengelakkan haiwan/ tumbuhan memastikan orang utan mempunyai
daripada pupus. peluang yang tinggi untuk hidup di
c. Mendidik masyarakat tentang habitat semula jadi. (Jika pusat
kepentingan melindungi dan rehabilitasi seperti ini tidak diwujudkan,
memulihara haiwan dan tumbuhan. spesies orang utan akan berkurang dan
d. Mengelakkan daripada menggunakan menjadi pupus.)
dan membeli produk yang diperbuat
daripada haiwan yang terancam.

Upsr Nota Sains Tema Sains Hayat PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Upsr Nota Sains Tema Sains Hayat PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Powered by Andrew Choo Exam Tips

TEMA: SAINS HAYAT

Copyright © ANDREW CHOO Exam Tips

For 100% Real 2020 Exam Tips,

TEMA: SAINS HAYAT

3 jenis Gigi Fungsi

Perbezaan antara set gigi susu dan set gigi kekal

Gigi Sihat 5. Jumpa doktor gigi setiap enam bulan

TAHUN 3 SAINS UNIT 3 HAIWAN

Ciri-Ciri Haiwan Contoh Haiwan

Melahirkan Kucing, kanggaru, ikan paus, gajah, kambing,

Tabiat Herbivor Karnivor Omnivor

TAHUN 3 SAINS UNIT 4 TUMBUHAN

Ciri-Ciri Tumbuhan Contoh Tumbuhan

TAHUN 4 UNIT 3 PROSES HIDUP MANUSIA

- Hidung  Trakea  Peparu - Peparu  Trakea  Hidung

3.2. Perkumuhan dan Penyahtinjaan

2. Penyahtinjaan – proses 3. Keperluan perkumuhan dan

3.3 Manusia Bergerak Balas terhadap Rangsangan

3.4 Pewarisan Manusia 2. Merokok

Minuman beralkohol Dadah

3.6 Amalan Hidup Sihat

TAHUN 4 UNIT 4 PROSES HIDUP HAIWAN

Belalang didapati tidak mati apabila

** Di dalam kotak hitam (tiada cahaya matahari),

1. Fotosintesis berlaku pada bahagian daun hijau tumbuhan (klorofil) untuk

TAHUN 5 UNIT 3 PROSES HIDUP HAIWAN

Ciri-ciri khas Haiwan untuk melindungi diri daripada musuh

Cangkerang Melindungi badan daripada

Sisik keras Melindungi haiwan

Bisa Mencederakan atau

Menyamar - Mentadak, rama-rama

Memasukkan Menyukarkan musuh

Menyembur Mengeluarkan dakwat Sotong, sotong kurita

Perlindungan daripada cuaca melampau

c. Telinga yang - mengurangkan

Di kawasan beriklim sejuk

Di kawasan beriklim panas

3.2 Kemandirian spesies haiwan

Mamalia adalah haiwan yang melahirkan anak - anak-anaknya menyerupai

3.3 Kepentingan kemandirian spesies 3.4 Hubungan makanan antara

4. Contoh-contoh rantai makanan dalam habitat yang berlainan.

Hipotesis: Semakin bertambah bilangan tikus, semakin

Siratan makanan di hutan Siratan makanan di kolam

Siratan makanan di sawah padi Siratan makanan di padang

Kesan Perubahan dalam Populasi Sesuatu Spesies dalam Siratan Makanan

Perubahan dalam Kesan

TAHUN 5 UNIT 4 PROSES HIDUP TUMBUHAN

4.1 Ciri-ciri khas tumbuhan untuk melindungi diri

Bulu halus Menghasilkan bahan beracun

Perlindungan daripada iklim dan perubahan musim

2. Pokok pisang mempunyai batang

Ciri-ciri khas tumbuhan di kawasan yang berangin kencang

4.2 Kemandirian spesies tumbuhan

- Buah kelapa dihanyutkan ke tempat lain supaya dapat mengurangkan

- Kering Biji mempunyai

4.3 Kepentingan kemandirian spesies e.untuk memastikan kemandirian

3.1 Microorganisma ialah benda hidup

3.2 Mikroorganisma berfaedah dan mikroorganisma berbahaya

2. Penyakit berjangkit disebabkan oleh mikroorganisma.

3.3 Hidup sihat berdasarkan pengetahuan tentang mikroorganisma

TAHUN 6 UNIT 4 INTERAKSI ANTARA HIDUPAN

Haiwan yang hidup Haiwan yang hidup bersendirian