Professional Documents
Culture Documents
Ο Γαλλατσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα PDF
Ο Γαλλατσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα PDF
Σχεδιααμός εξωφύλλαυ
Φωκίων Κοπανάρπς
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
Σημ είωση τ ο υ συ γΥ()αφέα
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
Μετάφραση
από την αναθεωρημένη, γαλλική έκδοση
ΓΙΑΝΝΗΣ Η, ΧΑΡΗΣ
ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΗ
8η χιλιάδα
ISBN 978-960-05-1349-:3
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο :νι Ε Ν Α
Ι Κανείς δε θα γελάσει 9
11
ΚΩΜΙΙ{ΟΙ Ε Ι'ΩΤΕΣ
12
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕ ΛΑΣΕΤ
13
ΚΩΜΙΚΟΙ i':F'ΩΤΕΣ
14
ΚΑΝΕI2: ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΛΣω
15
ΚΩΜ!ΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
16
ΚΑ.'<Ε! Σ ΔΕ ΘΑ !ΈΛΑΣΕ!
17
ΚΩΜΙ ΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
18
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
19
ΚΩΜΙΚOJ ΕΡΩΤΕΣ
20
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
21
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
22
KANEI� ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
23
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
24
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
25
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
26
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
27
ΚΩΜΙΚOl ΕΡΩΤΕΣ
28
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
29
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
30
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕ!
31
ΚΩΜΙΚΟΙ RΡΩΤΕΣ
32
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
33
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕρςΠΕΣ
34
ΚΑΝΕΙΣ Δt: ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
35
ΚΩΜΙ ΚΟΙ ΕΡΩΤΕ2:
36
Κ ΑΝΕΙ Σ ΔΕ ΘΑ ΙΈΛΑΣΕΙ
10
37
ΚΩΜΙΚΟ! ΕΡΩΤJ<:Σ
38
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΙΈΛΑΣΕΙ
39
ΚΩΜΙΚOl Εj'ΩΤΕΣ
Κατάλαβα πολύ καλά ότι δεν ήταν πια στο χέρι μου να
απογυμνώσω όλη αυτή την υπόθεση από την παράλογη σο
βαρότητά της, και ένα μόνο μου έμενε: να θολώσω τα νερά,
να τους απομακρύνω όλους αυτούς από την Κλάρα, να
τους παρασύρω μακριά, όπως η πέρδικα παρασέρνει μα
κριά απ' τη φωλιά της το κυνηγόσκυλο, προσφέροντας το
δικό της σώμα για να γλιτώσει τα μικρά της.
«Δυστυχώς» είπα, «δε θυμάμαι τ' όνομά της.»
«Πώς; Δε θυμάσαι το όνομα της γυναίκας με την οποία
συζείς;» ρώτησε η γυναίκα με την περμανάντ.
«Η συμπεριφορά σας απέναντι στις γυναίκες είναι υπο
δειγματική. σύντροφε» είπε η ξανθιά.
«Μπορεί να το θυμηθώ, αλλά πρέπει να σκεφτώ. Μή
πως ξέρετε τι μέρα ήρθε να με βρει ο κ. Ζατούρετσκι;»
«Στις... μισό λεπτό», είπε ο άνθρωπος με το ανύπαρκτο
πηγούνι. κοιτάζοντας τα χαρτιά του. «Στις 14 του μηνός.
Τετάρτη απόγευμα.»
«Τετάρτη. 14 ... Σταθείτε...» Έπιασα το κεφάλι μου με
τα δυο μου χέρια και άρχισα να σκέφτομαι. «Α ναι, θυμά
μαι. Ήταν η Ελένη.» Τους είδα να κρέμονται όλοι απ' τα
χείλη μου.
«Ελένη... και το άλλο της;»
«Το άλλο της; Λυπάμαι. δεν έχω ιδέα. Δε θέλησα να τη
ρωτήσω. Για να 'μαι ειλικρινής, δεν είμαι και σίγουρος πως
την έλεγαν Ελένη. Εγώ τη φώναζα Ελένη, γιατί ο άντρας
της ήταν κοκκινοτρίχης σαν τον Μενέλαο. Τη γνώρισα την
Τρίτη το βράδυ. σ' ένα χορευτικό κέντρο, και κατάφερα ν'
ανταλλάξω δυο κουβέντες μαζί της την ώρα που ο Μενέ
λαός της έπινε ένα κονιάκ στο μπαρ. Ήρθε την επομένη στο
διαμέρισμά μου και έμεινε όλο το απόγευμα. Το βράδυ,
έπρεπε να την αφήσω για δυο ώρες. για μια συνεδρίαση
40
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
11
41
ΚΩΜΙ ΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
42
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΙ
γl)()(ο) στους τοίχους. μες στη βρόμα και την ανέμελη ακα
ιll.Πτασία ενός καλλιτέχνη. ξαναβρήκα μονομιάς την παλιά
Λλλά το άγχος που έφυγε από πάνω μου έπεσε μ' όλο
ΓΙ)Ι) το βάρος πάνω στην Κλάρα.
lιιι.ν ποιnάνα.»
43
ΚΩΜΤΚOJ ΕΡΩΤΕΣ
44
ΚΑΝΕΤΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑ ΣΕΙ
�Iήπως δεν ήταν ψέματα όλα αι>τά για την Ελένη; Έπειτα
Αι ιι.πι ί ν απ' όλα αι>τά τα ψέματα, τι σε πειράζει να πεις άλλη
ΙJI(� φορά ψέματα και να γράψεις ένα θετικό σχόλιο για το
ι(ι ,Οι ,ο τοι>; Είναι ο μόνος τρόπος να τακτοποιηθούν όλα.»
« [(οίτα, Κλάρα» της είπα. «εσύ νομίζεις πως όλα τα ψέ
ιωτα είναι ίδια, αλλά δεν έχεις δίκιο. Μπορώ να σκαρφιστώ
ι, τιΛήποτε. να κορο'ίδεύω τους πάντες, να σκαρώνω φάρσες,
νι� κάνω κάθε λογής αστεία, αλλά δεν έχω την αίσθηση πως
ιίιυχι Φει'ιτης αυτά τα Ψέματα, αν θες να τα πούμε Ψέματα.
ιίναι εγώ, έτσι όπως είμαι στην πραγματικότητα' με τα
ι!ιCΙΗχτα αι>τά δεν κρύβω τίποτα, με τα ψέματα αι>τά λέω
ιντΕλει την αλήθεια. Για μερικά όμως πράγματα δεν μπο
(1(,) να πω Ψέματα. Για μερικά πράγματα που τα γνωρίζω
Ο[ [iά()ος. ποι> έχω σι>λλάβει το νόημά τοι>ς, που τα αγαπώ.
Δεν καταλαβαινόμασταν.
Την αγαπούσα όμως πραγματικά την Κλάρα κι ήμοι>ν
(�π()φασισμένoς να κάνω τα πάντα για να μην έχει να μοι>
κιnαλογίσει το παραμικρό. Την άλλη κιόλας μέρα έγραψα
ίνι� γuάμμα στην κ. Ζατούρετσκι, όποι> της έλεγα πως την
1!φψ ένω την επομένη, στις δύο η ώρα. στο γραφείο μοι>.
1'2
45
ΚΩΜ Ι ΚΟΤ ΕΡΩΤΕΣ
46
ΚΑΝΕ!Σ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑΣΕ!
ι ιcς ιπς στο θυμό και τις σκοτοιΊρες. Κάθε σχέση ανάμεσα
ιJ' ω ιτήν τη γυναίκα και στην ιστορία στην οποία παίζαμε
ιως και έχουμε και τον έλεγχο της πορείας κατάλαβα πως
οι. πε(>ιπέτειες αυτές δεν είναι διόλου δικές μας. παρά μας
ίχιιιιν κατά κάποιον τρόπο επιβληθεί απ' έξω' πως δεν μας
rxντιπ(>οσωπεύουν κατά κανέναν τρόπο' πως δεν είμαστε
ΙΙ/Είς υπεύθυνοι για τους περίεργους δρόμους που τραβά
VC' πως εκείνες μας παρασέρνουν. κατευθυνόμενες άγνω
(!ίΟ από ποιΊ και άγνωστο από ποιες περίεργες δυνάμεις.
47
ΚΩΜΤΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
48
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΘΑ ΓΕΛΑ2:Ε!
IΙ"Ij ψωνή είπε <<με συγχωρείτε»' αλλά ήξερα ότι δεν είχε
"ΧΙ ι, Ι: Ι. την πίστη της στον άντρα της. και δεν κατηγορούσε
49
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
παρά μόνο τον εαυτό της. που δεν ήξερε πώς να αντικρού
σει τα επιχειρήματά μου. τα οποία της φαίνονταν σκοτεινά
και ακατάληπτα. Φόρεσε τη στρατιωτική χλαίνη της. και
συνειδητοποίησα πως η γυναίκα αυτή είναι ένας στρατιώ
της. στρατιώτης Ψυχή τε και σώματι. ένας περίλυπος και
πιστός στρατιώτης. ένας στρατιώτης κατάκοπος από τις
μακρινές εκστρατείες. ένας στρατιώτης που δεν είναι σε
θέση να κατανοήσει το νόημα των διαταγών. όμως τις εκτε
λεί πάντοτε χωρίς ποτέ να προβάλλει αντιρρήσεις. ένας
στρατιώτης που φεύγει νικημένος αλλά με το κεφάλι Ψηλά.
13
50
" Ηcς να σ' ,ο πω;»
" Ι Ίι� λέγε.»
'. Ι<'.πω ένας τυπικός κυνικός.»
.. () Ι,άλουσεκ σ' το είπε αυτό;»
" Ι Ί.Γπί ο Κάλουσεκ; Νομίζεις πως δεν μπορώ να το δω χι
ΙΙιtΙΙ IJι'ιvη μου; Με θεωρείς ανίκανη να αντιληφθώ το παιχνίδι
"' 11': �ι 11 ι αρέσει να δουλεύεις τον χόσμο. Υποσχέθηκες στον
)(Ι 'Ι IIrι Ί,ατοι'ιρετσκι πως θα του γράΨεις ένα σημείωμα ...»
.. Ilοτέ δεν του υποσχέθηκα κανένα σημείωμα...»
.. 1\ '. εμένα μου υποσχέθηκες μια δουλειά. Με χρησιμο-
1\ι ιιψκς εναντίον του κυρίου Ζατοι'ιρετσχι όπως χαι τον χι)
ΙΗΙ ι Ί,ιπιιι'ιρετσκι εναντίον μου. Αλλά. αν θες να ξέρεις. θα
την lU�( ι (ο) μόνη μου αυτήν τη δουλειά.»
.. \ ιχιιη στον Κάλουσεκ;» ΙΙροσπάθησα να είμαι σαρκα-
55
ΚΩ.\1ΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
Η ιστορία αρχίζει
56
ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΤΟΥ ΑΙΩΝΙΟΥ ΠΟΘΟΥ
57
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕ2;
58
ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΤΟΥ ΑιΩΝΙΟΥ ΠΟΘΟΥ
59
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
Λίγη θεωρία
60
ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΊΌΥ AJΩNIOY ΠΟΘΟΥ
61
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΏΤΕΣ
62
ΊΌ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΤΟΥ ΛΙΏΝΙΟΥ ΠΟΘΟΥ
64
1'0 ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΤΟΥ ΑΙΩΝΙΟΥ ΠΟΘΟΥ
Η εξαπάτηση
6!)
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
66
ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΤΟΥ ΑΙΩ ΝΙΟΥ Π ΟΘΟΥ
67
ΚΩΜΙΚΟΙ l':]'ΩΤΕΣ
Φιλ[ας Εγκώμιο
68
ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΊΌΥ ΑΙΩΝΙΟΥ ΠΟΘΟΥ
Το κοριτσάκι με τα λευκά
69
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
70
ΊΌ χι'γΣΟ ΜΗΛΟ ΤΟΥ ΑΙΩΝΙΟΥ ΠΟΘΟΥ
71
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
και κάθε στιγμή που περνούσε δυνάμωνε τον πόθο μας γι'
αυτ ή την έφηβη που ήταν παιδί ακόμα. Στο μεταξύ, πέρα
σε και η ώρα του ραντεβού μας με την κοπέλα με το κοτλέ
παντελόνι. αλλά ήμασταν τόσο απορροφημένοι από την ει
κόνα της μΙΚΡ'ής με τα λευκά, που δεν διανοηθήκαμε καν να
σηκωθούμε.
Κι η ώρα περνοι>σε.
72
ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΤΟΥ ΑΙΩΝΙΟΥ ΠΟΘΟΥ
Η προδοσία
από τις χαρές της, και μόνο καταφύγιο μας έμενε το αυτο
κίνητό μας, που έμοιαζε να καλύπτεται από το καθεστώς
της ετεροδικίας.
«Έλα τώρα!» φώναξε ο Μάρτιν μόλις μπήκαμε στο αυ
τοκίνητο. «Δε θα τα βάψουμε και μαύρα! Έχουμε ακόμα
μπροστά μας το κυριότερο. »
Μου ' ρθε να του πω πως. εξαιτίας της Μ αρίας του και
των χαρτιών της, είχαμε μία ώρα όλη κι όλη για το κυριότε
ρο, αλλά προτίμησα να σωπάσω.
«Άλλωστε» πρόσθεσε, «η μέρα μας πήγε καλά. Εντοπι
σμός της μικρής απ' το Τράπλιτσε, προσέγγιση της κοπέ
λας με το κοτλέ παντελόνι' όλα είναι έτοιμα για μας σ ' αυ
τ ή την πόλη, δεν έχουμε παρά να ξανάρθουμε μιαν άλλη
φορά.»
Δεν απάντησα. Ναι. Ο εντοπισμός και η προσέγγιση εί
χαν στεφθεί από επιτυχία. Αυτά είχαν πάει μια χαρά. Αλλά
σκέφτηκα ξαφνικά ότι, εκτός από εντοπισμούς και προσεγ
γίσεις, εδώ κι ένα χρόνο ο Μάρτιν δεν προχωρούσε ούτε βή
μα παραπέρα.
Τον κοίταξα. Τα μάτια του είχαν και πάλι αυτ ή την αιω
νίως άπληστη λάμψη τους εκείνη τη στιγμή ένιωσα πόσο
τον αγαπούσα τον Μάρτιν, πόσο αγαπούσα τη σημαία με
την οποία είχε παρελάσει όλη του τη ζωή: τη σημαία του
αιώνιου κυνηγιού των γυναικών.
Ο χρόνος κυλούσε και ο Μάρτιν είπε: «Εφτά η ώρα».
Παρκάραμε καμιά δεκαριά μέτρα από τα κάγκελα του
νοσοκομείου. για να μπορώ να παρακολουθώ την είσοδο
απ' τον καθρέφτη.
Σκεφτόμουν ακόμα αυτ ήν τη σημαία. Σκεφτόμουν πως
με το πέρασμα του χρόνου το θέμα σ ' αυτό το κυνήγι των
γυναικών ήταν όλο και λιγότερο οι γυναίκες και όλο και πε-
74
ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΊΌΥ ΑΙΩΝΙΟΥ ΠΟΘΟΥ
στις οχτώ η ώρα, είχε μεταφέρει (όπως τόσες και τόσες φο
ρές!) την ιστορία αυτ ή στη σφαίρα του παιχνιδιού της ψευ
δαίσθησης.
Περιμέναμε ήδη δέκα λεπτά. Κανένας δε φάνηκε στην
75
ΚΩΜΤΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
Η μεταμέλεια
7β
ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΗΛΟ ΤΟΥ AIΩNlOY ΠΟΘΟΥ
77
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
81
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
82
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
83
ΚΩΜΙΚΟΤ ΕΡΩΤΕΣ
84
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
85
ΚΩΜΙΚOJ ΕΡΩΤΕΣ
86
ΊΌ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
87
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
88
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
89
ΚΩ.\1IΚOJ ΕΡΩΤΕΣ
90
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
91
ΚΩΜΤΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
θ2
ΊΌ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
σφέρει επιτέλους στο φίλο της αυτό που δεν είχε μπορέσει
να του προσφέρει ώς τότε: ελαφρότητα. ξενοιασιά, ξεδια
ντροπιά' ένιωθε μια περίεργη ικανοποίηση στη σκέψη πως
μόνο αυτή μπορούσε να είναι όλες οι γυναίκες. και έτσι
μπορούσε (μόνο αυτή) να μονοπωλήσει την προσοχή του
καλού της. να την απορροφήσει εξολοκλήρου.
Ο νεαρός άνοιξε την πόρτα του αυτοκινήτου και οδήγη
σε την κοπέλα στην τραπεζαρία. Σε μια άκρη. μες στη φα
σαρία, τη βρομιά και τον καπνό, ανακάλυψε το μοναδικό
ελεύθερο τραπέζι.
93
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
94
ΤΟ ΠΑΤΧΝΙΔΤ ΊΌΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
95
ΚΩΜ lκΟ! EPΩTI�Σ
96
ΤΟ ΠΑΙΧΝΤΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
97
ΚΩΜΙ ΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
98
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΩ
10
99
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
100
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΤ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
101
ιωΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
11
102
ΊΌ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
103
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
12
104
το ΠΑΙΧΝΙΔ.Ι ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
Ο θάλαμος εφημερίας
109
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
110
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
111
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
112
ΤΟ Σγ.vrΠΟΣΙΟ
Ελευθερίας εγκώμιο
113
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΓΩΤΕΣ
114
ΤΟ ΣΥ Μ 1l0ΣΙΟ
115
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
116
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
117
ΚΩ\1ΤΚΟΤ F:ΡΩτεΣ
Το σήμα
118
το ΣΥΜΠΟl:lO
119
ΚΩΜΤΚΟΙ ΕΡΩΊΈΣ
120
ΊΌ ΣγΜΠΟΣIΟ
Ούρηση
121
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
122
ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΑΞΗ
123
1
81
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
82
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
83
ΚΩΜΙΚΟΤ ΕΡΩΤΕΣ
84
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
85
ΚΩΜΙΚOJ ΕΡΩΤΕΣ
86
ΊΌ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
87
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
88
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
89
ΚΩ.\1IΚOJ ΕΡΩΤΕΣ
90
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
91
ΚΩΜΤΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
θ2
ΊΌ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
σφέρει επιτέλους στο φίλο της αυτό που δεν είχε μπορέσει
να του προσφέρει ώς τότε: ελαφρότητα. ξενοιασιά, ξεδια
ντροπιά' ένιωθε μια περίεργη ικανοποίηση στη σκέψη πως
μόνο αυτή μπορούσε να είναι όλες οι γυναίκες. και έτσι
μπορούσε (μόνο αυτή) να μονοπωλήσει την προσοχή του
καλού της. να την απορροφήσει εξολοκλήρου.
Ο νεαρός άνοιξε την πόρτα του αυτοκινήτου και οδήγη
σε την κοπέλα στην τραπεζαρία. Σε μια άκρη. μες στη φα
σαρία, τη βρομιά και τον καπνό, ανακάλυψε το μοναδικό
ελεύθερο τραπέζι.
93
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
94
ΤΟ ΠΑΤΧΝΙΔΤ ΊΌΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
95
ΚΩΜ lκΟ! EPΩTI�Σ
96
ΤΟ ΠΑΙΧΝΤΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
97
ΚΩΜΙ ΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
98
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΩ
10
99
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
100
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΤ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
101
ιωΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
11
102
ΊΌ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
103
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
12
104
το ΠΑΙΧΝΙΔ.Ι ΤΟΥ ΟΤΟΣΤΟΠ
Ο θάλαμος εφημερίας
109
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
110
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
111
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
112
ΤΟ Σγ.vrΠΟΣΙΟ
Ελευθερίας εγκώμιο
113
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΓΩΤΕΣ
114
ΤΟ ΣΥ Μ 1l0ΣΙΟ
115
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
116
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
117
ΚΩ\1ΤΚΟΤ F:ΡΩτεΣ
Το σήμα
118
το ΣΥΜΠΟl:lO
119
ΚΩΜΤΚΟΙ ΕΡΩΊΈΣ
120
ΊΌ ΣγΜΠΟΣIΟ
Ούρηση
121
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
122
ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΑΞΗ
123
ΚΩΜΙΚOl ΕΡΩΤΕΣ
124
το ΣΥΜΠΟΣΤΟ
125
ΚΩ\,[ΤΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
κι έλυσε την ποδιά της. που ήταν δεμένη πίσω στη μέση. και
με μια κίνηση χορεύτριας την πέταξε πάνω στο γραφείο.
«Ελίζαμπετ» ακούστηκε δειλά η φωνή του διευθυντή.
«ωραία θα 'ταν να μας έκανες στριπτίζ, αλλά αλλού. Εδώ.
καταλαβαίνεις. είμαστε σε νοσοκομείο.»
Το μεγάλο στριπτΙζ
126
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣJO
127
ΚΩΝIlΚOl ΕΡΩΤΕΣ
128
ΤΟ ΣγΜΠΟΣIO
12Η
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
ντής. «Τι ήθελες να κάνει, αφού δεν της έδινες εσύ σημα
σία; Σε προκαλούσε. Κι ένα μονάχα ήθελε από σένα, λίγα
ψίχουλα ζήλιας. Γιά κοίτα ένας τζέντλεμαν!»
«Μην τον βασανίζετε άλλο» είπε η γιατρός. «Μπορεί να
είναι σκληρός, αλλά είναι μικρός ακόμα.»
«ο τιμωρός αρχάγγελος» είπε ο Χάβελ.
Οι μυθολογικοί ρόλοι
130
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣJO
131
ΚΩΥ1ΙΚOl ΕΡΩΤΕΣ
132
ΤΟ ΣγΜΠΟΣJO
Νέα σήματα
133
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
νύστα που τον είχε κυριειΥσει εδώ και μερικά λεπτά φαινό
ταν να μειώνει αισθητά την επαγρύπνησή του. «Ωχ. η κύ
στη μου!» είπε με τρόπο ο Φλάισμαν. έριξε ένα βλέμμα
στη γιατρό, και τράβηξε προς την πόρτα.
Το γκάζι
134
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
135
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤRΣ
1:36
ΤΡΙΤΗ ΠJ:>ΑΞΗ
Ποι ος είπε τι
137
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
138
ΤΟ ΣγΜΠΟΣΙΟ
139
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
140
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
141
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
142
ΤΟ ΣΥΥ[ΠΟΣΙΟ
143
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
'1 t,t,
ΤΟ ΣγΜΠΟΣΙΟ
145
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤl<:2;
146
ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΡΑΞΗ
Ο Χάβελ είχε ξαπλώσει στο ντιβάνι εδώ και λίγη ώρα. σκε
πασμένος με μια λεπτή μάλλινη κουβέρτα' ξαφνικά άκουσε
να χτυπούν στο τζάμι. Στο φως του φεγγαριού διέκρινε το
πρόσωπο της γιατροι'ι. Άνοιξε το παράθυρο και ρώτησε:
«Τι συμβαίνει;»
«Ανοίχτε μου» είπε η γιατρός και κινήθηκε σβέλτα προς
την πόρτα του κτιρίου.
Ο Χάβελ κούμπωσε το πουκάμισό του. αναστέναξε. και
βγήκε απ' το δωμάτιο.
Ξεκλείδωσε την πόρτα του κτιρίου. και η γιατρός. χωρίς
να δώσει καμία εξήγηση. κατευθύνθηκε στο θά λαμο εφημε
ρίας. στρογγυλοκάθισε σε μια πολυθρόνα απέναντι απ' τον
Χάβελ και μόνο τότε άρχισε να εξηγεί πως της ήταν αδύ
νατον να γυρίσει σπ ίτι της. πως ήταν φοβερά αναστατωμέ
νη, πως δεν υπήρχε περίπτωση να την πάρει ο ι'ιπνος. και
ήθελε να κουβεντιάσουν λίγο ακόμα, μπας και ηρεμήσει.
Ο Χάβελ δεν πίστεψε λέξη απ' όλα αυτά. κι ήταν αρκε
τά αγενής (ή απρόσεχτος), ώστε να το δείξει κιόλας.
Γι' αυτό και η γιατρός τοι'ι είπε: «Φυσικά και δε με πι
στεύετε. αφού είστε πεπεισμένος πως ξαναγύρισα μόνο
και μόνο για να κοιμηθώ μαζ ί σας». Ο Χάβελ έκανε μια αρ
νητική χειρονομία. αλλά η γιατρός συνέχισε: «Ένας φαντα
σμένος Δον Ζουάν! Αλίμονο. Μόλις σας δει μια γυναίκα.
147
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
148
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
«Τότε;»
«Γιατί τα 'χετε με τον διευθυντή.»
«Ε και;»
«ο διευθυντής ζηλει)ει. Θα πληγωνόταν.»
«Έχετε ηθικοι)ς ενδοιασμούς;» είπε γελώντας η γιατρός.
«Ξέρετε» είπε ο Χάβελ. «στη ζωή μου είχα ένα σωρό
σχέσεις με γυναίκες. κι έτσι έμαθα να σέβομαι περισσότερο
την αντρική φιλία. Κι αυτή η φιλία που δεν κηλιδώνεται
από την ηλιθιότητα του ερωτισμού είναι η μόνη αξία που
γνώρισα στη ζωή μου.»
«Και τον διευθυντή τον θεωρείτε φίλο σας;»
«ο διευθυντής έχει κάνει πολλά για μένα.»
«Και πολύ περισσότερα για μένα» είπε η γιατρός.
«Μπορεί» είπε ο Χάβελ. «Αλλά δεν είναι θέμα ευγνω-
μοσύνης. Απλούστατα ο διευθυντής είναι φίλος. Είναι υπέ
ροχος τύπος. Και είναι πολ ύ δεμένος μαζ ί σας. Έτσι και
κάναμε κάτι οι δυο μας, θα ήμουνα σκέτο κάθαρμα.»
149
ΚΩΜΙΚΟΙ 13ΓΩΤΕΣ
150
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
151
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΊΈΣ
Τι έχανε ο Χάβελ;
Εμ τι θα 'κανε;
152
ΠΕΜΠΤΗ ΠΡΑΞΗ
153
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
154
ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
155
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
Χάπι εντ
156
ΊΌ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
Γύριζε σπίτι του, στη μικρή πόλη της Βοημίας όπου ζούσε
εδώ και αρκετά χρόνια, έχοντας αποδεχτεί μια μάλλον
αδιάφορη ζωή, τους κουτσομπόληδες γείτονές του και τη
μονότονη χυδαιότητα που τον περιτριγύριζε στο γραφείο,
και βάδιζε τόσο μηχανικά (έτσι όπως βαδίζουμε σ' ένα δρό
μο που τον έχουμε πάρει εκατοντάδες φορές), που παραλίγο
να μην τη δει. Τον είχε όμως αναγνωρίσει εκείνη από μα
κριά, και προχωρώντας προς το μέρος του τον κοιτούσε μ'
ένα χαμόγελο, που μόλις την τελευταία στιγμή, όταν πια βρέ
θηκαν πρόσωπο με πρόσωπο, κατάφερε να σημάνει συνα
γερμό στη μνήμη του και να τον βγάλει από την υπνηλία του.
«Συγνώμη, δε σε γνώρισα αμέσως!» της είπε, αλλά
ήταν μια αδέξια δικαιολογία, που τους πήγε κατευθείαν σ '
ένα δυσάρεστο θέμα που θα 'ταν προτιμότερο να το απο
φύγουν: είχαν δεκαπέντε χρόνια να ιδωθούν κι είχαν μεγα
λώσει αρκετά και οι δύο. «Τόσο πολύ άλλαξα;» ρώτησε
εκείνη, κι εκείνος είπε όχι, κι ενώ ήταν Ψέμα, δεν ήταν και
τελείως Ψέμα, γιατί αυτό το αχνό χαμόγελο (που εξέφραζε
συνεσταλμένα και συγκρατημένα μια ικανότητα αιώνιου
ενθουσιασμού) έφτανε ώς εδώ αναλλοίωτο, μέσα από τόσα
χρόνια, και τον αναστάτωνε: γιατί αυτό το χαμόγελο του
θύμιζε τόσο καθαρά την αλλοτινή εικόνα αυτής της γυναί
κας, που χρειάστηκε προσπάθεια για να το αγνοήσει και να
τη δει έτσι όπως ήταν τώρα: σχεδόν γριά.
Τη ρώτησε πού πάει, αν έχει κάποιο συγκεκριμένο πρό
γραμμα, κι εκείνη του απάντησε πως είχε έρθει να τακτο-
161
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
162
οι ΠΑΛΙΟΤ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...
163
ΚΩΜΙΚor ΕΡΩΤΕΣ
164
ΟΙ ΠΑΛΙΟ! ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ...
165
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
166
ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...
167
ΚΩΜΙΚΟΙ RΡΩΤΕΣ
168
οι ΠΑΛΙΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...
169
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
170
οι ΠΑΛΙΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ...
171
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
172
ΟΙ ΠΑΛlOΙ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...
173
ΚΩ.ΥΙΙΚΟΙ F:l'ΩΤΕΣ
175
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
176
ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...
«Δεν ξέρω» της απάντησε. Και δεν ήξερε' τότε του είχε ξε
γλιστρήσει όχι μόνο από τη φαντασία του αλλά και από την
αντίληψή του' από το βλέμμα του αλλά κι από την ακοή
του. Όταν άναψε το φως στο δωματιάκι της φοιτητικής
177
ΚΩΜΙΚΟΙ EPΩTE�
178
ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ . . .
179
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
10
180
ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...
181
ΚΩΜΙΚOJ ΕΡΩΤΕΣ
11
182
OJ ΠΑΛΙOJ ΝΕΚΡOJ ΝΑ ΓΙΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...
12
183
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩ Τ ΕΣ
184
ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗ ΣΟΥΝ ΊΉ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ...
13
185
ΚΩΜΤΚΟΤ ΕΡΩΤΕΣ
14
186
ΟΙ ΠΑΛΙOl ΝΕΚΡOl ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...
191
ΚΩΜΙΚOJ ΕΡΩΤΕΣ
192
Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΧΑΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
193
ΚΩΜΙΚOl ΕΡΩΤΕΣ
194
Ο ΓlATI'()2.: ΧΛΙ;ΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ .\1ΕΤΑ
195
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
196
Ο ΓIATI)()� ΧΛΒΕΑ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
197
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
198
Ο ΓιΑΤΤ'ΟΣ ΧΑΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
«Ώστε έτσι, άκουσες να λεν για μένα;» και κάθε φορά έβα
ζε πανευτυχής τα γέλια.
«Ναι» σ υ μφωνο{! σε ζωηρά ο δημοσιογράφος. «Αλλά δε
σας φανταζόμοον καθόλου έτσι. »
«Πώς δηλαδή με φανταζόσουν;» ρώτησε ο Χάβελ με
πραγμαΤΙΚrJ ενδι αφ έρον, και καθώς ο δημοσιογράφος δεν
έβρισκε τι να πει και κάτι Ψέλλιζε, είπε μελαγχολικά: «Ξέ
ρω. ΑντίΟετα απι! εμάς, οι ήρωες των μυθιστορημάτων, των
θ(>{!λων και των διαφόρων ιστοριών είναι φτιαγμένοι από
ένα l)λικιΊ πο{) δεν υπόκειται στη φθορά της ηλικίας. Όχι,
δεν εννιι(:) πως οι διάφορες ιστορίες και οι θρύλοι είναι
αθάνατοι' σίγο{ψα γερνούν κι αυτοί, και μαζί τους γερνούν
και οι ήυωές το{)ς μόνο που γερνούν κατά έναν τέτοιον
τρόπο ποο δεν αλλάζουν τα χαρακτηριστικά τους και οι ί
διοι δεν πα(>αμιφφώνονται, αλλά ξεθωριάζουν, σβήνουν σι
γά σιγά, και τελικά γίνονται ένα με τη διαφάνεια του χώ
ρου. Έτσι Θα χαι-Jεί στο τέλος κι ο Πεπέ Αε Μοκό και ο Χά
βελ ο Συλλέκτης, όπως κι ο Μωυσής και η Παλλάδα Αθηνά
ή ο άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης σκέΨου όμως ότι ο άγιος
Φραγκίσκος θα ξεθωριάσει σιγά σιγά, μαζί με τα πουλάκια
που θα κάθονται στον ώμο του' με το ελαφάκι που θα τρί
βεται στο πόδι του και μερικές ελιές που θα του χαρίζουν
τον ίσκιο τους σκέΨου πως όλο το τοπίο θα σβήσει σιγά σι
γά μαζί του και θα μεταμορφωθεί μαζί του σ' ένα παρηγο
ρητικό βαθύ γαλάζιο, ενώ εγώ, αγαπητέ μου φίλε, έτσι
όπως είμαι, γυμνός, χωρίς το περίβλημα κανενός θρύλου,
θα εξαφανιστώ στο φόντο ενός τοπίου με ανελέητα κραυ
γαλέα χρώματα και μπροστά στα μάτια μιας σαρκαστικά
ζωντανής νεολαίας».
Ο δημοσιογράφος είχε σαστίσει αλλά και ενθουσιαστεί
με τον μονόλογο του Χάβελ, και οι δύο άντρες περπάτησαν
199
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
200
() I'IΛTI'()� ΧΛΙΙΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
201
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΙ'ΩΤΕΣ
202
() lϊΛΊΊ'()� λΛI\I·:Λ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
203
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
204
Ο ΓlATlo02; ΧΑΗ1':Λ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
205
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
206
Ο ΓIATI)()� ΧΑΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ Χ!)ΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
207
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
208
Ο ΓΊΑΤΓ'ΟΣ ΧΑΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
209
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
210
Ο ΓΙΑΤΓΟΣ ΧΛΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
211
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
21 2
Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΧΑΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
και πρόλαβε τον Χάβελ στο δρόμο. «Λοιπόν, πώς σας φαί
νεται;» ρώτησε.
Ο Χάβελ κοίταξε πολλή ώρα κατάματα τον νεαρό, που
ο ικετευτικός Ααιιμασμός του τοό ζέστανε την καρδιά.
Αντίθετα, η σιωπή του γιατροό πάγωσε τον νεαρό, που
έσπευσε να τον Π(Η)λάβει: «Ξέρω, δεν είναι και καμιά καλ
λονή».
«Σίγοιψα {)χι» είπε ο Χάβελ.
Ο νεα(Η')ς χαμήλωσε το κεφάλι: «Είναι και λίγο φλόαρη.
Κατά τα άλλα (ίμως, είναι καλή! »
«Ναι, καλή είπε ο Χάβελ. «Αλλά κι ένας σκόλος μπο
»
213
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
214
Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΧΛΒΕΛ ΕΤΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
215
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
216
Ο ΓιΑΤΙ'ΟΣ ΧΑΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
217
ΚΩΊ,l!Κor ΕΙ'ΩΤΕΣ
218
Ο lΊΛTI>()� ΧΑΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟ:\ΤΙΑ ΜΕΤΑ
'
σαν για ώρα μ ένα τ;αιnιάστικο παιχνίδι, προσπαθώντας
να μαντέψουν ποιοι απ' (>λους αυτοι>ς που κυκλοφορούσαν
γι>ρω τους Αα την αναγν(ιφίσοuν και ποιοι όχι, και στοιχη
ματίζοντας πι)σοι Οα την αναγνωρίσουν στον επόμενο δρό
μο. Κι ο κ()σιως γι)(ιιζε και τους κοιτούσε. ηλικιωμένοι κιί
ρωι. χω(ιικο[, πιτσ φ ί κια . καθώς και μερικές ωραίες γυναί
κες πι)!) r1 [ ) lΓί χονταν την εποχή εκείνη στα λουτρά.
() \ΙΨελ. ποι) τις τελευταίες μέρες ζοι>σε νιώΑοντας τα
πεινωηκΓΧ. ω'ψατος. απολάμβανε το ενδιαφέρον των περα
σ τικ(:)ν ΚΓΗ λ(XXτr:φOΙίσε να πέσουν και σ' αυτόν όσο το δυ
νατ6ν πψισσι)τψες ακτίνες απ' αυτή την προσοχή' έπιανε
τη γι)να ί κ (χ τοι) απ' τη μέση, της Ψιθύριζε γλυκόλογα στ'
αφ-;:-!, lωζί ιιε (Χλλες . άσεμνες κουβέντες, κι εκείνη για απά
ντηση σφ ιγγι')ταν πάνω του και σήκωνε τα ευτυχισμένα μά
τια της στο π()(ίσωπό του. Και ο Χάβελ, κάτω από τόσα
βλέμματα. ένιωΟε πως είχε ξαναγίνει επιτέλους ορατός.
πως τα Οολά χα(ιακτηριστικά του ξεκαθάριζαν. πως ξανα
γίνονταν ευΩιάκ(ιιτα. κι 'ήταν και πάλι περήφανος για τη
χαρά που του έΩινε το σώμα του, τα βήματά του. όλη του η
ύπαρξη.
Χάζευαν έ-;:-σι αγκαλιά, σαν δυο ερωτευμένοι, τις βιτρίνες
του κενψικ()ιί Ωιιόμου, και ξαφνικά ο Χάβελ είδε μέσα σ'
ένα κατάστηlια με κυνηγετικά είδη την ξανθιά μασέζ που
του είχε φφΟεί με τόση αγένεια την προηγουμένη' ήταν μέ
σα στο άδειο μαγαζί και κουβέντιαζε με την πωλήτρια.
«Έλα» είπε ξαφνικά στην κατάπληκτη γυναίκα του. «Είσαι
το πω υπέροχο πλάσμα του κόσμου' θέλω να σου κάνω ένα
δώρο»' και την πήρε από το χέρι και την τράβηξε μέσα.
Οι δύο γυναίκες σώπασαν' η μασέζ κοίταξε αρκετή ώρα
την ηθοποιό. έπειτα για λίγο τον Χάβελ. έπειτα πάλι την
ηθοποιό και πάλι τον Χάβελ' αυτός το αντιλήφθηκε ικανο-
2Η)
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
220
Ο Γ1ΑΠ'()Σ ΧΛΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
10
221
ΚΩ\IΙΚΟΙ RΓΩΤRΣ
θιά μασέζ, μ6νο που αυτήν τη φορά δεν του φέρθηκε αυ
στηρά, (σα ίσα του χαμογέλασε και τον φώναξε «γιατρό»,
κι ο Χάβελ συμπέρανε πως πήγε κι είδε την καρτέλα του ή
ζήτησε πληροφορίες για το άτομό του. Σημείωσε με ικανο
ποίηση το ενδιαφέρον αυτό και πήγε στην καμπίνα να ξε
ντυθεί. υταν του φώναξε η μασέζ πως η μπανιέρα έχει γε
μίσει, βγήκε προτάσσοντας περήφανα την κοιλιά του και
ξάπλωσε ηδονικά μέσα στην μπανιέρα.
Η μασέζ γύρισε τη στρόφιγγα στον πίνακα ελέγχου και
τον ρώτησε αν είναι ακόμα εκεί η σύζυγός του. Ο Χάβελ είπε
όχι και η μασέζ ρώτησε αν θα την ξαναδούν σύντομα σε κα
μιά ωραία ταινία. Ο Χάβελ είπε ναι. και η μασέζ τού σήκωσε
το δεξί πόδι. Το νερό που εκτοξευόταν με Μναμη τον γαργα
AOl'Jac: στην πατοι)σα, και η μασέζ χαμογέλασε και εΙπε πως ο
γιατρός φαίνεται να έχει πολύ ευαίσθητο σώμα. 'Τ<:πειτα συ
νέχισαν να λένε διΓ..<φορα, και ο Χάβελ εΙπε πως η ζωή εδώ εί
ναι πληκτιχή. Η μασέζ χαμογέλασε με νόημα και είπε πως ο
γιατρός ήξερε σίγουρα να οργανώνει τη ζωή του έτσι ώστε
να μην πλήττει. Όταν έσκυψε από πάνω του για να εφαρμό
σει το στόμιο του σωλήνα στο στήθος του, ο Χάβελ της έδω
σε συγχαρητήρια για τα στήθη της, που από τη θέση στην
οποία βρισκόταν έβλεπε καλά το πάνω μέρος τους, και η μα
σέζ απάντησε πως ο γιατρός θα είχε δει σίγουρα ωραιότερα.
Από όλα αυτά ο Χάβελ συμπέρανε πως η σύντομη πα
ραμονή της γυναίκας του είχε αλλάξει εντελώς την εικόνα
του στα μάτια αυτής της χαριτωμένης σφριγηλής κοπέλας,
πως είχε γίνει ξαφνικά γοητευτικός και, ακόμα καλίJτερα:
πως το κορμί του ήταν για κείνην η ευκαιρία να συνδεθεί
μυστικά με μια γνωστή ηθοποιό, να γίνει ίση με μια διάση
μη γυναίκα, που όλοι γύριζαν στο δρόμο και την κοιτούσαν'
ο Χάβελ κατάλαβε πως διαμιάς του επιτρέπονταν τα πά-
222
Ο JΊΛΤΙ'()L XAIJRA RΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
22:1
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
11
224
() ΓlATl'O}; ΧΑΒΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
�2S
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
226
Ο ΓΙΑΊΙ)Ο2; λΑΗΕΛ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
227
ΚΩΜΙΚΟ Ι ΕΡΩΤΕΣ
12
Μετά από μια ωραία νιJχτα. άρχιζε μια ωραία μέρα για τον
Χάβελ. Την ώρα που έπαιρνε το πρωιν6 του αντάλλαξε λ6-
για γεμάτα σημασία με τη γυναίκα που έμοιαζε με άλογο
κούρσας, και στις δέκα ή ώρα, όταν γύρισε από τη θερα
πεία του, τον περίμενε στο δωμάτιό του ένα ερωτικό γράμ
μα από τη γυναίκα του. Έπειτα πήγε να περπατήσει κάτω
απ' τις καμάρες ανάμεσα στο πλήθος των ασθενών- κρα
τούσε μπροστά στα χείλη του την πορσελάνινη κούπα και
228
() Ι ' Ι Λ Τ Ι' () Σ ΧΑΒ"Λ Ε ΙΚΟ Σ Ι Χ Ι'Ο Ν Ι Α ΜΕΤΑ
229
ΚΩΜΙΚO l J<:j'ΩΤJ<: 2:
233
ΚΩλΤΤΚΟΙ ΕΡΩΤf;;Σ
234
Ο ΕΝΤΟΥΑΡ.\"Τ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
235
ΚΩΜΙΚΟΤ ΕΙ'ΩΤΕΣ
236
Ο F:NTOYAPNT ΚΑΙ Ο ΘΕΟ2;
237
ΚΩΜΙΚOl ΕΡΩΤΕΣ
238
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
239
KΩ.rνllKOI ΕΡΩΊΈΣ
240
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
241
ΚΩΜικω Εl'ΩΤΕΣ
'24'2
Ο RNTOYAf'NT ΚΑ! Ο ΘΕΟ2:
243
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
244
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑ! Ο ΘΕΟΣ
'245
ΚΩΜΙΚΟΤ ΕΡΩΤΕΣ
246
Ο ΕΝ1ΌΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
247
ΚΩΜΙΚΟ! Εl'ΩΤΕΣ
250
ο Κ'ΠΟΥΛΓ!\'Τ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
τι", [ι:χε CIHTcOci τιΊπ() άγρια και είπε: «'Εχει κι αυτός προ
252
Ο J.:NTOYAfJNT ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
253
ΚΩ.\!ΙΚΟΙ ΕΙ'ΩΤΕΣ
ότι αυτή η ΤΡΟΠ'ή της συζήτησης, με τον πιο οικείο τόνο. του
πρόσφερε την ευκαιρία να παραιτηθεί επιτέλους από την
άνευ αντικειμένου (και τόσο δύσκολη πάντως) απάτη του.
«lVTa συμφωνώ απόλυτα μαζί σας» έσπευσε να τη δια
βεβαιώσει. «Κι εγώ προτιμώ την πραγματικότητα. Κοιτάξ
τε. μην παίρνετε και τόσο σοβαρά την ευσέβειά μου!»
Αλλά αμέσως διαπίστωσε ότι δεν πρέπει ποτέ να παρα
συρόμαστε από μια ξαφνική έκρηξη των συναισθημάτων
μας.Η διευθύντρια τον κοίταξε έκπληκτη και είπε εμφα
νώς ψυχρά: «Μην παίζετε θέατρο. Εμένα μου άρεσε ακρι
βώς η ειλικρίνειά σας. Τώρα πάτε να παραστήσετε κάτι
που δεν είστε».
Όχι. δεν του επιτρεπόταν να απαλλαγεί από το θρησκευ
τικό κοuστοι)μι που μόνος του φόρεσε μια μέρα' παραιτήθηκε
γρήγορα και προσπάθησε να εξαλείψει την άσχημη εντύπω
ση που μόλις είχε δημιουργήσει: «Μα όχι. δεν ήθελα να υπεκ
φι)γω. Και βέβαια πιστεύω στο Θεό. και δε θα μπορούσα
ποτέ να το αρνηθώ. Ήθελα απλώς να πω ότι κι εγώ πιστεύω
στο μέλλον της ανθρωπότητας. στην πρόοδο, σ' όλα αυτά.
Αν δεν πίστευα σ' όλα αυτά, τι νόημα θα είχε όλη μου η δου
λειά στο σχολείο, τι νόημα θα είχε να έρχονται παιδιά στον
κόσμο, τι νόημα θα είχε όλη μας η ζωή; Και μάλιστα σκεφτό
μουν πως είναι θέλημα και του Θεού να βελτιώνεται συνε
χώς και να προοδεύει η κοινωνία. Σκεφτόμουν ότι μπορού
με κάλλιστα να πιστει)ουμε στο Θεό και μαζί στον κομμουνι
σμό, ότι αυτά τα δι)ο μπορούν κάλλιστα να συμβιβαστούν».
«Όχι» είπε η διευθύντρια με μητρική αυταρχικότητα.
«Δε συμβιβάζονται αυτά τα δυο.»
«Το ξέρω» είπε θλιμμένα ο Έντουαρντ. «Αλλά μη μου
θυμώνετε.»
«Δε σας θυμώνω. Είστε ακόμα νέος και είστε προσκολ-
254
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
«Και πώς και δεν ήρθατε να με βρείτε, από τότε που εί
στε στο σχολείο; Είχα την εντύπωση πως μ' αποφεύγετε.»
«Δίσταζα» είπε ο Έντουαρντ. «Θα έλεγαν όλοι πως έρ
χομαι για γλείψιμο. Κανένας δε θα πίστευε πως έρχομαι
μόνο και μόνο επειδή μου αρέσετε.»
«Τώρα δεν έχετε να φοβάστε τίποτα» είπε η διευθιι
ντρια. «Τώρα υπάρχει επίσημη απόφαση πως πρέπει να
βλεπόμαστε κάπου κάπου.»
Τον κοιτούσε στα μάτια με τις μεγάλες μαιψες κόρες
των ματιών της (πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν ήταν
άσχημα τα μάτια της), κι όταν αυτός έκανε να φύγει, του
χάιδεψε απαλά το χέρι, έτσι που ο ανόητος έφυγε συνεπαρ
μένος, με την αίσθηση του νικητή.
256
Ο E�TOYAP:\'T ΚΑΙ Ο ΘεΟΣ
257
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
βο. Και δεν είναι μικρή υπόθεση. εδώ που τα λέμε. Υπάρ
χουν νομίζεlς πολλοί σ'ήμερα με μια στάλα θάρρος;»
Ο Έντουαρντ ήξερε ότι σε μια μικρή πόλη το παραμικρό
μετατρέπεται γρήγορα σε θριΥλο, αλλά πού να το φαντα
στεί πως θα γεννιόταν ένας θρύλος από τις δlκές του. γε
λοίες περιπέτειες, που δεν είχε ποτέ εκτιμήσει ιδιαίτερα τη
σημασία τους δεν αντιλαμβανόταν αρκετά καθαρά πόσο
βόλευε όλη αυτή η ιστορία τους συμπολίτες του. που ως
γνωστόν λατρειΊουν τους μάρτυρες. γιατί οι μάμτυρες τους
καθησυχάζουν. μες στη γλυκιά αδράνειά τους. επιβεβαιώ
νοντάς τους πως η ζωή μία εναλλακτική λι'Jση προσφέρει: ή
να παραδοθείς στον δήμω ή να υποκύψεις. Κανένας δεν
αμφέβαλλε πως ο Έντουαρντ θα παραδινόταν στον δήμω.
κι όλοι Οlέοιδαν τώρα το νέο με ικανοποίηση και θαυμα
σμό. έτσι που οΈντουαρντ βρέθηκε μέσω της Άλιτσε μπρο
στά στην υπέροχη εικ6να της σταιΊρωσής του. Αντέδρασε
ΨιΊχραιμα και είπε: «Και βέβαια δεν αρνΨJηκα τίποτα.
Αλλά είναι απολύτως φυσικό. Ο καθένας το ίδιο θα ·κανε».
258
U Ι:ΧΙΌΥΑΡ:\Τ ΚΑ! U ΘΕΟΣ
2S9
ΚΩΜΙΚΟΙ El'ΩTE�
260
Ο Ε;,\ΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘRΟΣ
261
ΚΩΜΙΙ{Ol F: Ι'ΩΤΕΣ
262
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘF:ΟΣ
λύ. '�πειτα τραβήχτηκε απ' την αγκαλιΓι. του. του είπε «Πε
ρίμενε!» κι έτρεξε στο μπάνιο.
Ο Έντουαρντ έγλειψε το δάχτυλό του και διαπίστωσε
πως η γλώσσα του είχε ματώσει ελαφρά. Τον πονοι)σε τόσο
πολι) η δαγκωματιά, που χάθηκε η μέθη την οποία είχε με
κόπο πετι)χει, κι ένιωσε πάλι εκείνο το σφίξιμο στο λαιμό.
στη σκέψη τού τι τον περιμένει. Από το μπάνιο άκουγε με
γάλο θόρυβο από νερό. Άρπαξε το μπουκάλι το κονιάκ. το
έφερε στα χείλη του και κατέβασε μια γερή δόση.
Αλλά είχε ήδη εμφανιστεί η διευθύντρια στην πόρτα.
φορώντας ένα διάφανο νυχτικό (όλο δαντέλες στο στήθος)
και προχωρούσε αργά προς το μέρος του. Τον αγκάλιασε.
Έ πειτα έκανε ένα βήμα πίσω και του είπε με επιτιμητικό
ύφος: «Γιατί είσαι ακόμα ντυμένος ;»
O '�ντoυαρντ έβγαλε το σακάκι του και. καθώς κοιτοι)σε
τη διευΟι)ντρια (που είχε καρφωμένα πάνω του τα μεγάλα
της μάτια) . ένα μόνο σκεφτόταν. πως τ ο κορμί του πιθανό
τατα θα σαμποτάριζε την προσπάθεια της θέλησής του. Γι'
αυτό, με μοναδική του έγνοια να αφυπνίσει το κορμί του.
της είπε με αβέβαιη φωνή: «Γδυθείτε εντελώς».
Κι εκείνη. με μιαν απότομη κίνηση. με υπάκουη θέρμη.
πέταξε το νυχτικό της, αποκαλύπτοντας το λευκό κοκαλιά
ρικο σώμα της. όπου ξεχώριζε η πυκνή μαύρη τούφα σε με
λαγχολική εγκατάλειψη. Τον πλησίαζε αργά αργά. και ο
Έντουαρντ συνειδητοποίησε έντρομος αυτό που ήδη ήξερε:
το κορμί του είχε κυριολεκτικά παραλύσει απ' το άγχος.
Ξέρω, κύριοι, πως με τα χρόνια συνηθίσατε αυτού του
είδους την προσωρινή ανυπακοή του κορμιού σας, και κα
θ όλου δε σας ανησυχεί. Αλλά καταλαβαίνετε; Ο Έντουαρντ
ήταν νέος τότε. Το σαμποτάζ του κορμιού του τον έριχνε
κάθε φορά σε απίστευτο πανικό και το θεωρούσε ανεπα-
264
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
266
Ο ΕΝ ΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
267
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
268
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
269
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
270
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
271
ΚΩΜ Ι ΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
10
272
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
273
ΚΩΜΙΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
ήταν πιο συνετό εκ μέρους της να μην τις έβρισκε, γιατί μ'
αυτές τις απαντήσεις υποδαύλιζε το εκδικητικό μένος του
Έντουαρντ , Ο Έντουαρντ συνέχισε να μιλάει ασταμάτητα
και με ευφράδεια ( κάποια στιγμή χρησιμοποίησε και τις
λέξεις ναυτία και σωματική αποστροφή) , ώσπου κατάφερε
( επιτέλους ! ) να αποσπάσει από αυτό το γαλήνιο και τρυφε
ρό πρόσωπο αναφιλητά, δάκρυα και βογκητά,
«Αντίο» της είπε στο σταθμό, και την άφησε δακρυσμέ
νη , Όταν πια βρέθηκε σπίτι του, έπειτα από κάμποσες
ώρες, και καταλάγιασε αυτός ο περίεργος θυμός του, συ
νειδητοποίησε όλες τις συνέπειες αυτού που μόλις είχε κά
νει: έφερε στο νου του αυτό το κορμί που το ίδιο εκείνο
πρωινό τριγυρνούσε ολόγυμνο μπροστά του, κι όταν σκέ
φτηκε ότι αυτό το όμορφο κορμί το είχε διώξει ο ίδιος, με
τη θέλησή του, χαρακτήρισε τον εαυτό του ηλίθιο και πολύ
θα 'θελε να τον χαστουκίσει ,
Αλλά ό,ΤΙ έγινε έγινε, και τίποτα δεν άλλαζε πια.
Εδώ, για να είμαι ειλικρινής, πρέπει να προσθέσω ότι ο
Έντουαρντ, παρόλο που ένιωθε κάποια θλίψη στη σκέψη
πως είχε χαθεί έτσι ένα όμορφο κορμί, αρκετά γρήγορα ξε
πέρασε αυτή την απώλεια. Όταν πρωτόρθε σ' αυτήν τη μι
κρή πόλη, του έλειπε ο σαρκικός έρωτας, και υπέφερε' αλ
λά αυτή η έλλειψη ήταν τελείως προσωρινή' ο Έντουαρντ
δε χρειάστηκε να υποφέρει πια. Μία φορά τη βδομάδα πή
γαινε στο σπίτι της διευθύντριας (η συνήθεια απελευθέρω
σε το σώμα του απ' το αρχικό άγχος) , και είχε αποφασίσει
πως θα εξακολουθήσει να πηγαίνει τακτικά, ώσπου να ξε
καθαρίσουν οριστικά τα πράγματα στο σχολείο. Επιπλέον,
επιδιδόταν με όλο και μεγαλύτερη επιτυχία στο κυνήγι διά
φορων γυναικών και νεαρών κοριτσιών. Έτσι, εκτιμούσε
ιδιαίτερα τις στιγμές που έμενε μόνος, κι άρχισαν να του
274
Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝ Τ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ
275
ΚΩΜΙ ΚΟΙ ΕΡΩΤΕΣ
θει θλίψη στη σκέψη πως δεν υπάρχει Θεός . Αλλά είναι τέ
τοια η θλίψη του εκείνη τη στιγμή, που βλέπει ξαφνικά να
αναδύεται από τα βάθη της το πραγματικό. ζω ντανό πρό
σωπο του Θεού . Κοιτάξτε! Είναι αλήθεια ! Ο Έντουαρντ χα
μογελάει ! Χαμογελάει, και το χαμόγελό του είναι ευτυχι
σμένο . . .
Κρατήστε τον , σας παρακαλώ, στη μνήμη σας μ ' αυτό
το χαμόγελο.
Το αστείο
Μετ. Γιόννης Η. Χάρης
Η αθανασία
Μετ. Κατερίνα Δασκαλάκη
Οι προδομένες διαθΓικες
Μετ. Γιάννης Η. Χάρης
Η βραδύτπτα
Μετ. Σεραφείμ Βελέντζας
Η ταυτότπτα
Μετ. Γιάννης Η. Χόρης
Η άγνοια
Μετ. Γιάννης Η. Χάρης
«Πες ότι συναντάς έναν τρελό, που ισχυρίζεται πως είναι ψάρι, αλλά και π
όλοι μας είμαστε ψάρια. θα κάτσεις να τσακωθείς μαζί του; θα γδυθείς για
του δείξεις πως δεν έχεις πτερύγια; θα του πεις καταπρόσωπο αυτό που σκέ
Ο αδερφός του σώπαινε και ο Έντουαρντ συνέχισε: «Αν του έλεγες τπν o�
θεια και μόνο τπν αλrΊθεια, αυτό δπλαδrΊ που σκέφτεσαι για κείνον, σπμαίνει
πως δέχεσαι να πιάσεις σOβαρrΊ κουβέντα μ' έναν τρελό, και άρα είσαι κι εσύ
τρελός. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τον κόσμο που μας περιβάλλει. Αν επέ
μενες να του πεις τπν αλrΊθεια καταπρόσωπο, θα σrΊμαινε πως τον παίρνεις στα
σοβαρά. Και το να παίρνεις στα σοβαρά κάτι τόσο ασόβαρο, σπμαίνει πως
έχεις Χάσει όλπ τπ σοβαρότπτά σου. Εγώ όμως πρέπει να πω ψέματα, για να
μπν πάρω στα σοβαρά τους τρελούς και να μπν τρελαθώ κι ο ίδιος".
Οι Κωμικοί έρωτες, γραμμένοι μέσα σε μια δεκαετία, μεταξύ 1959 και 1968,
πριν δπλαδι1 από το Αστείο (1967) και παράλλπλα με αυτό, εκδίδονται το 1970
και θεωρούνται έτσι το δεύτερο έργο του Κούντερα. «Ως τα τριάντα μου» λέ
κΓΊ, αλλά και ποίπσπ, έγραψα ακόμα κι ένα θεατρικό, [...] αναζπτώντας τπ φω
νπ μου, το ύφος μου, αναζπτώντας τον εαυτό μου. Με τπν πρώτπ ιστορία των
Κωμικών ερώτων (γραμμένπ το 1959) είχα τπ βεβαιότπτα πως "με βρΓΊκα". "Εγl
τες ιστορίες, ο Κούντερα δεν έχει βρει μόνο τα θέματά του, προαναγγέλλο
ντας έτσι τα κατοπινά μυθιστορπματά του, αλλά και τα εκφραστικά του μέσα,
Κωμικοί έρωτες, δπλαδι1 έρωτες για γέλια, στπν κατπγορία μάλλον του ασό
βαρου παρά του γελοίου, με τον γνωστό πικρό σαρκασμό με τον οποίο ανατέ
μνει ο συγγραφέας τπν ψυχπ του σύγχρονου ανθρώπου και τπς εποχπς του.
ISBN 978-960-05-1349-3
11
9 7�9ι)υυ