You are on page 1of 32

328

rAj“Ab•ilr ö Tm KØ

ŒAed•Ainyù rAj“• h•b•Ar ”•C• ök•Az k•reln


b•íezb•Ar k•AeC igeyù ij“e|•s k•rl/ ''h•gIetr pu^
rAj“A d•AyùUd• b•]ß“ h•eyù igeyùiCeln. t¡Ar Žet•
1 b•yùs h•eyùiCl ey ek•AenAmet” ŒAr t¡Ar zrIr
ŒAed•Ainyù ik• k•reC ŒApin ik• ik•C¢ j“AennÀ itin
rAj“• h•b•Ar öˆS˜Þit k•reCn. Žid•ek• rAj“A d•AyùdU • Žseb•r
ib•ª•u ib•sgR j“Aenn n•. 12Že(•e^ ŒApnAr o ŒApnAr
Ÿ\• h•yù nA. Žmn ik• Bˆ]•tYr• t¡Ar zrIr elp k•µ•Vˆl
id•eyù FAk•• se%Ño t¡Ar zIt ŒAr k•Aew n•. 2 tKnpu^ zelAmenr öAe,r ŒAz¿•• TAk•et pAer b•el”
ŒAmAr D•Ar,•. teb• ic••–˜ÿAr ek•Aen• k•Ar, en”/ ŒAim
Bˆ]•tYr• rAj“Aek• b•ll/ ''ŒAmr• teb• ŒApnAr y ͈
ŒApnAek• ŒA ™r(•Ar Žk•w• ŸpAyù b•el id•i•C. 13rAj“•
k•rAr j“‘ Žk•iw yub•tI emeyùek• K<uej“ eb•r k•ir. es
ŒApnAr pAez zyùn k•reb• Žb•M ŒApnAek• Ÿ\• rAKeb•.®
d•AyùUed•r k•AeC yAn Žb•M t¡Aek• b•lun/ 'eh• rAj“AiD•rAj“/
3
tKn rAj“k•mR c •ArIr• rAj“Aek• Ÿ\• rAKAr j“‘ ŒApin ŒAmAr k•AeC öitš¨it id•eyùiCeln ey ŒApnAr
per ŒAmAr pu^ zelAmn” prb•tI$ rAj“• h•eb•. tAh•el
”•S•óˆAeyùelr sb•R^ suª•rI yub•tI emeyù K<uej“ eb•¼Aet
lAgl. Žmin k•er K<j u “et K<j ŒAed•Ainyù ek•n prb•t$I rAj“• h•e•CÀ¾ 14ŒApin yKn
u “et zUenm zh•er suª•rI
ŒbIzegr eK¡Aj“ imlel•. tAr• tKn Ï emeyùiwek• rAj“Ar seÒ˜ k•TAb•At$• b•let TAk•eb•n/ ŒAim tKn
rAj“Ar k•AeC ineyù Žel•. 4 ŒbIzg sitY sitY” Œpräp
esKAen igeyù ŸpiS˜ît h•b• Žb•M tKn ŒAim rAj“Aek•
smˆS˜ÿ ik•C¢ j“AnAb•/ tAet ŒApnAr k•TAr stYtAo
suª•rI iCl. es rAj“Ar sb•rk•m y ˆÍ b•• pirc•y•R k•relo
ömA, h•eb•.®
tAr seÒ˜ rAj“• dAyùUed•r ek•Aen• zArIirk• sµpkR•
iCl n•. 5-6rAj“A d•AyùUd• o rA,I h•gIetr pue^r nAm 15
b•íezb•• tKn rAj“Ar seÒ˜ ed•K• k•ret t¡Ar
zyùn k•e(• eyKAen zUenmIyùA Œb•Izg b•]ß“• rAj“Ar
ŒAed•Ainyù. Ž” ŒAed•Ainyù Kub•” supur¨x iCeln. rAj“A
pirc•y•R k•riCl/ esKAen igeyù ŸpiS˜ît h•l. 16b•íezb••
d•AyùUd k•Ken• t¡Aek• ezAD•rAb•Ar ec•X• k•ern in. itin
t¡Aek• k•Kno ij“e|•s k•ern in/ ''ek•n &u“im Žsb•
rAj“Ar sAmen ŒAnt h•b•Ar pr rAj“• ij“e|•s k•reln/
k•rCÀ® yid•o Œb•zAelAm nAem t¡Ar Žk• B˜A” iCeln''ŒAim etAmAr j“‘ ik• k•ret pAir b•lÀ®
Ÿ•c•Ak•AžI o (•mtAiB˜lAxI. ŒAed•Ainyù men men iWk• 17
b•íezb•• b•leln/ ''mh•Azyù/ ŒApin ŒApnAr öBu˜/
k•reln ey Žrpr itin” rAj“• h•eb•n; ŒAr Žk•T• ö½Verr nAem zpT k•er ŒAmAr k•AeC öitš¨it
iS˜îr k•er itin inej“r suib•eD•r j“‘ tA¼AtAi¼ Žk•w•
k•eriCeln ey/ 'ŒApnAr pr ŒAmAr pu^ zelAmn”
rT/ ik•C¢ eG•A¼• o t¡Ar reTr sAmen ed•Qe¼AenAr rAj“• h•eb•. es ŒApnAr isMh•Asen b•seb•.¾ 18ik••–˜Þ
j“‘ öAyù 50 j“n elAk• ej“AgA¼ k•er eP•leln. ŒApin eb•AD•h•yù j“Aenn n• ŒAed•Ainyù ”itmeD•Y” rAj“•
7
h•b•Ar etA¼ej“A¼ Zr¨ k•er id•eyùeC. 19es mÒ˜l qneb•†
rAj“• h•b•Ar ib•xyùw• ineyù itin sräyùAr pu^ eyAyùAb•
ih•eseb• b•æ gr¨ o emx b•il id•eyù b•¼s¼ Žk•w•
o yAj“k• Œib•yAù Terr seÒ˜• prAmzRo eser eP•leln.
tArA t¡Aek• n&u“n rAj“• h•et sAh•AyY k•rAr isß“A–˜ÿ
eB˜Aj“sB˜Ar ŒAeyùAj“n k•er esKAen ŒApnAr Œ‘A‘
inl. 8ik••–˜Þ rAj“• d•AyùUed•r öit Œnugt ik•C¢ b•Yi)˜r
smˆS˜ÿ pu^ed•r inmˆ–˜¤, k•eriCl. es yAj“k• Œib•yAù Tr/
eyAyù A b•/ ŒApnAr esnAb•Aih•nIr öD•Anek• Ž”
ŒAed•Aineyùr Ž” Ÿ•c•AiB˜lAx pCª• h•yùin. Žr• h•l
eB˜Aj“sB˜Ayù inmˆ–˜¤Š k•relo ŒApnAr Œnugt pu^
yAj“k• sAed•Ak•/ iyeh•AyùAd•Ar pu^ b•nAyù/ B˜Ab•b•Ad•I nATn/
zelAmnek• inmˆ–˜¤Š k•erin. 20rAj“A/ ŽKn ”•S•ˆó Aeyùelr
izimiyù/ eriyù o rAj“• d•AyùUed•r ib•ezx r(•Id•l. Žr•
ek•Ÿ” ŒAed•Ainyùr seÒ˜ eyAg ed•yùin. smˆS˜ÿ elAek•rA ŒApnAr gitib•iD• l(•Y k•reC. ŒApnAr
9
pr ek• rAj“• h•eb•/ es ib•xeyù tAr• ŒApnAr isß“A•–˜ÿ
Žk•id•n ŒAed•Ainyù Ïna-erAegelr k•AeC esAeh•lí
pATer eb•z ik•C¢ emx/ x¡A¼ o b•AC¢r mÒ˜l qneb•†j“Anet c•Ayù. 21ŒApnAr m]&u“Yr ŒAeg” Žib•xeyù
ih•eseb• b•il id•eyù t¡Ar B˜A”ed•r :rAj“• d•AyùeU d•r Œ‘A‘
ŒApnAek• Œit Œb••” ik•C¢ Žk•w• k•ret h•eb•. t•
pu^ed•rò o iyh•Ýd•Ar smˆS˜ÿ ŒAiD•k•Airk•ed•r inmˆ–˜¤,
nA h•el/ ŒApnAr pUb•p R r
u ¨xed•r seÒ˜ ŒApnAek• smAiD•S˜î
k•reln. 10ik••–˜Þ ŒAed•Ainyù t¡Ar iptAr ib•ezx k•rAr seÒ˜ seÒ˜ Ž” smˆS˜ÿ elAek•r• zelAmn o
ŒAmAek• ŒprAD•I b•leb•.®
r(•Ied•r/ t¡Ar B˜A” zelAmn/ b•nAyù o yAj“k• nATnek•
22
Žid•n inmˆ–˜¤, k•ern in.® b•íezb•• yKn rAj“Ar seÒ˜ Ž ineyù k•TAb•At$•
b•leCn/ tKn B˜Ab•b•Ad•I nATn rAj“Ar seÒ˜ ed•K• k•ret
zeelAmenr h•eyù nATn o b•íezb•Ar k•TA b•ll ŽelA. 23rAj“Ar Bˆ]•tYr• t¡Aek• b•ll/ ''B˜•b•b•Ad•I nATn
11
nATn Žk•T• j“Anet eper zelAmenr m• ŒApnAr k•AeC ŽeseCn.® nATn rAj“Ar sAmen ŒAnt
329 1 rAj“Ab•il 1:24-50

h•eyù rAj“Aek• sµ•åAn ed•iKeyù b•ll/ 24''mh•ArAj“ ŒApin 38


sAed•Ak•/ nATn/ b•nAyù o rAj“Ar ŒAiD•k•Airk•b•gR
ik• ŒAed•Ainyùek• ŒApnAr prb•t$I rAj“• ih•eseb• rAj“• d•AyùUed•r k•T• pAln k•rl Žb•M zelAmnek•
eG•Ax,• k•ereCnÀ ŒApin ik• iWk• k•ereCn ŽKn rAj“A d•AyùUed•r K•c•er c•i¼eyù gIeh•An J“,RAyù ineyù egl.
eTek• es” rAj“Y zAsn k•reb•À 25ŒAim Žk•T• b•liC 39
yAj“k• sAed•Ak• pib•^ t¡Ab•ru eTek• qtlAD•Ariw inej“•
k•Ar, ŒAed•Ainyù ŒAj“ ŸptYk•Ayù igeyù mÒ˜l qneb•† b•h•n k•er ineyù igeyù zelAmenr mATAyù öT•metA
ih•eseb• b•æ gr¨ o emx b•il id•eyùeC. tArpr yAj“k• KAink• etl iCiweyù tAek• rAj“• ih•eseb• ŒiB˜ix)˜
Œib•yùATr/ ŒApnAr Œ‘A‘ pu^ed•r o esnApited•r k•relA. tKn c•&“u id$•ek• iz[˜A eb•ej“ ŸWl Žb•M c•ArpAz
sb•A”ek• eB˜AjsB˜Ayù inmˆ–˜¤, k•ereC. or• sb•A” imel eTek• smˆS˜ÿ˜ elAek•r• ic•ík•Ar k•er ŸWl/ ''mh•ArAj“
ŽKn ŒAed•Ainyùr seÒ˜ KAoyù• d•Aoyù• k•reC ŒAr zelAmn d•IG•Rj“Iib• eh•An?® 40ŒAniª•t o Ÿe%ij“t
ŒAed•Ainyùr j“yùDb•in id•eyù b•leC/ 'mh•ArAj“ ŒAed•Ainyù j“nt• zelAmenr epCn epCn zh•er Žl. KuzI h•eyù/
d•IG•R j“Ib•n lAB˜ k•r¨n.¾ 26ik••–˜Þ ŒAed•Ainyù eB˜Aj“sB˜Ayù b<•AzI b•Aj“Aet b•Aj“Aet tAr• sk•el Žet• z€• k•riCl
ŒApnAr pu^ zelAmn/ yAj“k• sAed•Ak•/ iyeh•AyùAd•Ar ey mAiwo k<•ApiCl.
pu^ b•nAyù b•• ŒAmAek• inmˆ–˜¤, k•er in. 27mh•ArAj“ 41
Žid•ek• ŒAed•Ainyù o t¡Ar ŒitiTr• tKn seb•
ŒApin ik• ŒAmAed•r ik•C¢ n• j“Aineyù” sb• iWk• k•er mA^ eB˜Aj“npb•R ezx k•ereC. h•WAí tAr• sb•A” iz[˜Ar
eP•lelnÀ d•yù• k•er b•lun/ ŒApnAr pr ek• rAj“• z€• Znet epl. eyAyùAb• b•ll/ ''ik•esr ŒAoyùAj“
h•eb•.® h•e•CÀ zh•er Žet• qh•-qc• ik•esrÀ®
28 42
tKn rAj“• d•AyùUd• b•leln/ ''b•íezb•Aek• eB˜ter eyAyùAb• yKn k•T• b•leC tKn yAj“k• Œib•yAù Terr
ŒAset b•el•.® b•íezb•• Žes rAj“Ar sAmen d¡•A¼Aeln. pu^ eyAnATn Žes ŸpiS˜ît h•l. ŒAed•Ainyù tAek•
29
Žrpr rAj“• d•AyùUd• ö½Vrek• sA(•I k•er b•leln/ b•ll/ "ŽesA/ Žes•/ ŽKAen ŽesA? &u“im Žk•j“n
''öBu˜ ŒAmAek• j“Ib•enr smˆS˜ÿ ib•pd• Œ•ped•r h•At B˜Al o ib•½VAsI mAnux. &u“im inü‚yù” ŒAmAr j“‘
eTek• r(•A k•ereCn. ŒAim es” sb•Rzi)˜mAn ö½Verr ek•Aen• suKb•r ŽeneC•À®
43
nAem ey k•T• ŒAeg zpT k•eriClAm esk•TA” ŒAb•Ar eyAnATn b•ll/ ''ŒApnAr pe(• suKb•r ik•n•
b•liC. 30ŒAim öitš¨it k•eriClAm ŒAmAr pr etAm•r j“Ain n•/ teb• rAj“A d•AyùUd•/ zelAmnek• n&u“n rAj“•
pu^ zelAmn rAj“• h•eb•. ŒAim es” öitš¨it B˜Ò˜ b•el eG•Ax,• k•ereCn. 44-45rAj“A inej“r K•c•er
k•rb• n•. tA” ŒAj“o b•liC/ ŒAmAr per zelAmn” zelAmnek• c•i¼eyù yAj“k• sAed•Ak•/ B˜Ab•b•Ad•I nATn o
ŒAmAr isMh•Asen b•seb•.® rAj“ ŒAiD•k•Airk•b•gRek• id•eyù t¡Aek• gIeh•An J“,RAyù
31
tKn b•íezb•• rAj“Ar sAmen BU˜imþ h•eyù b•leln/ pAiWeyùiCeln. esKAen yAj“k• sAed•Ak• o B˜Ab•b•Ad•I
''rAj“A d•AyùUd• d•IG•Rj“Ib•I eh•An.® nATn t¡Aek• rAj“ped• ŒiB˜ix)˜ k•er. tArpr tAr•
sk•el Žk•seÒ˜ zh•er iP•er yAyù. elAek•rAo sb•
zelAmn nt U n rAj“• ih•eseb• menAnIt h•eln tAed•r epCn epCn yAyù. ŽKAen sk•el d•Ar¨, Kuiz
32
Žrpr rAj“A d•AyùUd• yAj“k• sAed•Ak•/ B˜Ab•b•Ad•I o sb•A” ŒAnª• k•reC. ŒApnAr• es” ŒAoyùAj“”
nATn o iyeh•AyùAd•Ar pu^ b•nAyùek• efek• pAWAeln. Znet pAe•Cn.
tAr• itnj“n rAj“Ar seÒ˜ ed•K• k•ret ŽelA. 33rAj“• 46-47
Žmn ik• zelAmn rAj“ isMh•Aseno b•eseCn?
tAed•r b•leln/ "zelAmnek• ŒAmAr inej“r K•c•er rAj“Ar smˆS˜ÿ ŒAiD•k•Airk•b•gR rAj“A d•AyùdU •ek• Ž k•Aej“r
c•i¼eyù/ ŒAmAr smˆS˜ÿ ŒAiD•k•Airk•b•gRek• ineyù gIeh•An j“‘ ŒiB˜nª•n j“Aineyù b•leC/ 'mh•ArAj“ d•AyùdU •/ ŒApin
J“,RAr k•AeC yAo. 34esKAen pib•^ etl iCiweyù yAj“k• Žk•j“n mh•An rAj“• Žb•M ŒAmr• öATRn• k•ir ö½Vr
sAed•Ak• o B˜Ab•b•Ad•I nATn tAek• n&u“n rAj“• ih•eseb• zelAmnek• Žk•j“n mh•An rAj“• k•reb•n. ŒAmAed•r
ŒiB˜ix)˜ k•reb•. ŒAr tArpr etAmr• iz[˜A b•Aij“eyù ib•½VAs öBu˜ zelAmnek• ŒApnAr ec•eyùo KYAitmAn
zelAmenr rAj“ped• ŒiB˜ix)˜ h•b•Ar k•T• eG•Ax,• k•reb•n Žb•M t¡Ar rAj“Y ŒApnAr rAej“Yr eTek•o b•¼
k•er tAek• ŒAmAr k•AeC ineyù ŒAseb•. 35Žrpr h•eb•.¾
zelAmn” ŒAmAr isMh•Asen b•seb• Žb•M ŒAmAr "rAj“• d•AyùUd•o S•VˆyùM esKAen ŸpiS˜ît iCeln.
j“AyùgAyù rAj“• h•eb•. ŒAim zelAmnek• ”•S•óˆAeyùl o itin ib•CAn• eTek•” zelAmenr sAmen mAT• J“<uik•eyù
iyh•Ýd•Ar zAsk• ih•eseb• inb•RAc•n k•rlAm.® b•eleCn/
36
iyeh•AyùAd•Ar pu^ b•nAyù rAj“Ar k•TAr Ÿ%er b•ll/ 48
'”•S•óˆAeyùelr öBu˜ ö½Vr D•‘ h•eln? mih•mAmyù
''ŒAemn? D•‘ mh•ArAj“? öBu˜ ö½Vr S•ˆV yMù eyn ŒApnAr öBu˜ ŒAmAr” Žk• s•–˜ÿAnek• ŒAmAr isMh•Asen S˜îApn
muK id•eyù Žk•T• b•leln. 37eh• mh•ArAj“/ mh•An öBu˜ k•reln . Ž” ZB˜(•, ed•KAr j“‘ itin ŒAmAyù yeTX
ö½Vr b•rAb•r ŒApnAr sh•Ayù iCeln. ŒAmr• ŒAz• id•n b<•Ac•et id•eyùeCn.®¾
49
k•rb• itin Žk•”B˜Aeb• zelAmenr pAez TAk•eb•n• Žb•M tKn ŒAed•Ainyùr smˆS˜ÿ ŒitiTr• B˜eyù pAMZ
zelAmenr rAj“Y ŒApnAr rAj“Y eTek• Œenk• b•¼ o h•eyù tA¼AtAi¼ eB˜Aj“sB˜• eCe¼ c•el egl. 50Žmn
zi)˜zAlI h•eb•.® ik• ŒAed•Ainyù zelAmenr B˜eyù B˜It h•eyùù eb•d•Ir k•AeC
1 rAj“Ab•il 1:51-2:19 330

igeyù eb•d•Ir ek•A,Ùilek• D•reln.* 51zelAmnek• igeyù inmˆ–˜¤, k•er Žk•seÒ˜ KAoyù• d•Aoyù• k•er•. k•Ar,
Žk•j“n Kb•r id•l/ ''mh•ArAj“/ ŒApnAr B˜eyù B˜It ŒAim yKn etAmAr B˜A” Œb•zAelAemr eTek• pAileyù
h•eyù ŒAed•Ainyù ŽKn pib•^ t¡ A b•u e t y|•eb•d•Ir eb•¼Ai•ClAm/ ŒAmAr es” ib•ped•r id•en or• ŒAmAyù
ek•A,ÙelAek• D•er ŒAeC. ŒAr esKAn eTek• ik•C¢et” sAh•AyY k•eriCl.
8
eb•erAet c•A”eC n•. es b•leC/ 'ŒAeg rAj“A zelAmnek• "ŒAr men ereK• ib•‘AmIn pirb•AregAþIr b•ærIm
öitš¨it k•ret b•el• ey itin ŒAmAek• h•tY• k•reb•n inb•AsI egrAr pu^ izimiyù ŽKen• k•AeC ipeW” ek•ATAo
n•.®¾ ŒAeC. ŒAim yKn mh•niyùem pAileyù yA” es ŒAmAek•
52
tKn zelAmn b•leln/ ''yid ŒAed•Ainyùr ŒAc•Ar ind•Ar¨Š ŒiB˜zAp id•eyù ŒiB˜z¹ˆÿ k•eriCl. per yKn
ŒAc•re, ömA, h•yù ey es Žk•j“n sí b•Yi)˜/ ŒAim y£•$n nd•Ir tIer es ŒAmAr seÒ˜ ed•K• k•ret ŒAes
öitš¨it k•riC ŒAim or mATAr Žk•gAiC c•¢l pyR•–˜ÿ ŒAim öBu˜r zpT k•er b•eliClAm/ ŒAim izimiyùek•
eC¡Ab• n•. ik••–˜Þ o yid• egAlmAl s]iX k•er tAh•el h•tY• k•rb• n•. 9 ik••–˜Þ/ ed•eK• oek• eyn zAiS˜ÿ n•
oek• mret h•eb•.® 53tArpr rAj“• zelAmn id•eyù eCe¼ id•o n•. &u“im yeTX” ib•c•(•, h•eyùC/ ik•
ŒAed•Ainyùek• ineyù ŒAsAr j“‘ Žk•j“nek• pAWAeln. k•r• d•rk•Ar t• &u“im inej“” b•uJ“et pAreb•/ ik••–˜Þ
es ŒAed•Ainyùek• rAj“A zelAmenr k•AeC ineyù Žel/ ed•eK• oek• b•Aß$“ek•Yr zA–˜ÿ m]&u“Y eB˜Ag k•ret id•o
ŒAed•Ainyù rAj“Ar sAmen Œb•nt h•eln. zelAmn t¡Aek• n•.® 10Žrpr rAj“A d•AyùUed•r m]&u“Y h•el/ d•AyùUd• zh•er
b•leln/ ''yAo/ b•Ai¼ y•o.® t¡Aek• smAiD•S˜î k•r• h•l. 11d•AyùUd• 40 b•Cr ”•S•óˆAeyùel
zAsn k•eriCeln. itin ih•eº•Ae, 7 b•Cr o
rAj“• d•AydUù • mAr• egeln ej“r¨zAelem 33 b•Cr zAsn k•eriCeln.

2 ”itmeD•Y d•AyùUed•r m]&u“Yr smyù G•ineyù Žl. itin


tKn zelAmnek• efek• b•leln/ 2 ''ŒAmAr ŒAr zelAmn tA¡ r rAej“Yr
eb•iz id•n en”/ sb• elAek•r metA” ŒAimo mAr• inyˆù –˜,
¤ B˜Ar ineln
12
yAb•. ik••–˜Þ &u“im ŽKn b•lb•An o pU,Rb•yùSˆð˜ h•eyù ŸeWC. Œt>pr zelAmn rAj“• h•eyù tAr iptAr
3
ŽKn inþAr seÒ˜ etAmAr öBu˜ ö½Verr ŒA|•A emen isMh•Asen b•es rAj“• d•AyùUed•r rAj“Y puerApuir inej“r
c•l. emAizr ib•iD•puˆS˜ÿek• eymn elK• ŒAeC ib•iB˜å d•Kel ŒAneln.
13
ib•xeyù t¡Ar ib•iD• Žb•M ŒAed•z Žb•M isß“A•–˜ÿ o c•¢i)˜ h•gIetr pu ^ ŒAed•Ainyù Žsmeyù Žk•id•n
stkR•B˜Aeb• emen c•leb•. yid• &u“im emen c•el• tAh•el zelAmenr m• b•íezb•Ar seÒ˜ ed•K• k•ret Želn.
&u“im etAmAr sb• k•Aej“ öitiw e(•e^ sP•l h•eb•. b•íezb•• tKn t¡Aek• ij“e|•s k•reln/ "&u“im ik• b•Þ u“ ׈
4
zelAmn/ &u“im yid• ö½Verr ŒA|•Ab•h• h•eyù t¡Ar ined$•izt o öIitr sµpkR• b•j“Ayù rAKet c•AoÀ®
peT j“Ib•nyApn k•er•/ itino t¡Ar Ž” öitš¨itr ŒAed•Ainyù t¡ A ek• es ib•xeyù iniü‚t k•er
k•T• men rAKeb•n. öBu˜ ŒAmAek• b•eliCeln/ 'yid• b•leln/•''Ž b•YApAer ŒApnAr ic••–˜ÿAr ek•An k•Ar, en”.
14
etAmAr s•–˜ÿAns•–˜ÿitr• smˆS˜ÿ h•äd•yù id•eyù Žb•M teb ŒApnAr k•AeC ŒAmAr ik•C¢ b•)˜b•Y ŒAeC.®
inþAsh•k•Aer ŒAmAr ined$•z ŒnuyAyùI jIb•nyApn k•er b•íezb•• b•ll/ ''b•el• ik• b•Y•pArÀ®
15
tAh•el sd•Asb•Rd•• etAmAr” b•Mezr ek•Ÿ nA ek•Ÿ ŒAed•Ainyù b•ll/ ''ŒApnAr men rAK• d•rk•Ar
”•S•óˆAeyùelr rAj“ isMh•Asen ŒAsIn h•eb•.®¾ ey/ Žk• smeyù Ž rAj“Y ŒAmAr” iCl. ”•S•óˆAeyùelr
5
d•AyùdU • ŒAer• b•leln/ ''etAmAr inü‚yù” men ŒAeC/ elAek•rA eB˜eb•iCl ŒAim” tAed•r rAj“•. ik••–˜Þ ö½Vr
sräyùAr pu^ eyAyùAb• ŒAmAr seÒ˜ ik• k•eriClÀ es Ž” Œb•S˜îAr pirb•t$n k•eriCeln Žb•M zelAmnek•
”•S•óˆAeyùelr esnAb•Aih•nIr é” esnApitek• h•tY• rAj“• ih•eseb• menAnIt k•eriCeln. öBu˜r ”•CAyù
k•eriCl. es enerr pu^ Œb•aenrek• ŒAr eyTerr ŒAmAr B˜A” ŽKn tAed•r rAj“A. 16ŒAmAr ŒApnAr
pu^ ŒmAsAek• h•tY• k•eriCl. men ereK•/ zAi•–˜ÿr k•AeC Žk•iw öATRn• ŒAeC/ d•yù• k•er ŒAmAyù inrAz
smeyù es Ž” éj“nek• h•tY• k•eriCl Žb•M tAed•r k•reb•n n•.®
re)˜ tAr pAeyùr ju“et• riã•t k•eriCl. tAek• zAiS˜ÿ b•íezb•• j“Anet c•A”eln/ ''b•el• ik• etAmAr
ed•oyù• ŒAmAr k•t$b•Y. 6ik••–˜Þ ŽKn &u“im rAj“•. etAmAr ”•C•À®
17
y• ib•eb•c•nAyù sÒ˜t b•el men h•yù/ esB˜Aeb•” oek• ŒAed•Ainyù b•ll/ ''ŒAim j“Ain/ rAj“• zelAmn
zAiS˜ÿ id•o o es ey h•t h•eyùeC t• iniü‚t k•r. k•Ken• ŒApnAr ŒAed•z ŒmA‘ k•reb•n n•. ŒApin
b•Aß$“ek•Yr suS˜î S•VˆAB˜Aib•k• m]&u“Y eyn o eB˜Ag k•ret n• Œnuýh• k•er t¡Aek• ŒAmAyù zUenemr Œb•Izgek• ib•eyù
pAer. 7 igilyùed•r b•isR˜ñeyùr s•–˜ÿAned•r seÒ˜ B˜Al k•rAyù sµ•åit id•et b•leb•n.®
b•Yb•h•Ar k•er•. tAed•r seÒ˜ b•Þu“ ׈ k•er• o tAed•r 18
b•íezb•• b•ll/ "Ž ib•xeyù ŒAeg t¡Aek• rAj“Ar
seÒ˜ k•T• b•let h•eb•.®
e b • d • I r Ö Ö Ö D • r e l n Žw• ömAŠ k•er ey itin k•r¨,A iB˜(•• 19
k•TAmet• b•íezb•• ib•xyùiw ineyù rAj“• zelAmenr
k•riCeln. ib•iD• b•el yid• ek•An b•Yi)˜ pib•^ S˜îAen igeyù eb•d•Ir
ek•A,Ùel• D•er tAh•el tAek• zAiS˜ÿ ed•oyù• c•leb• n•.
seÒ˜ k•TA b•let egeln. zelAmn t¡Aek• ŒAset
331 1 rAj“Ab•il 2:20-43

ed•eK tA¼AtAi¼ inej“r j“Ayùg• eCe¼ ŸeW d¡•Ai¼eyù sAmen igeyù b•leln/ ''rAj“Ar ined$•z emen &u“im
mAT• Ju“i< k•eyù s›˜åAn j“AnAeln. tArpr isMh•Asen b•es B˜AelAyù B˜AelAyù eb•ireyù ŽesA.®
Bˆ]•tYed•r t¡Ar mAeyùr j“‘ ŒAerk•iw isMh•Asn ŒAnet ik••–˜Þ eyAyùAb• b•leln/ ''n• ŒAim ŽKAen” mret
æku•m id•eln. b•íezb•• igeyù t¡Ar pue^r fAn pAez c•A”.®
b•seln. b•nAyù tKn iP•er igeyù rAj“Aek• eyAyùAb• y• b•eleCn
20
tArpr b•leln/ ''etAmAr k•AeC Žk•w• eCAw tA j“AnAl. 31Œt>pr rAj“• ined$•z id•el•/ ''tAh•el
ij“ins c•A”et ŽesiC/ ŒAmAek• inrAz ek•Ar n•.® o y• b•eleC tA” eh•Ak•. oek• oKAen” h•tY• k•er•
rAj“• b•leln/ ''mA/ &u“im ŒAmAr k•AeC y• Kuiz ŒAr tArpr oek• k•b•r d•Ao. Žk•mA^ tArpr” ŒAim
tA” c•A”et pAer•/ ŒAim ŒApi% k•reb•• n•.® o ŒAmAr pirb•Aerr sk•el eyAyùAeb•r ed•Ax eTek•
21
b•íezb•A tKn b•leln/ ''tAh•el etAmAr B˜A” mui)˜ pAb•/ eyw•/ es inrprAD• elAek•ed•r h•tY• k•rAr
ŒAed•Ainyùek• zUenemr Œb•Izg b•el es” emeyùiwek• P•el h•eyùiCl. 32eyAyùAb•/ yAr• or eTek• Œenk• B˜•el•
ib•eyù k•ret Œnumit d•Ao.® elAk• iCl é” b•Yi)˜/ ”•S•óˆAeyùelr esnAnAyùk• enerr
22
Žk•T• Zen zelAmn t¡Ar mAek• b•leln/ ''&u“im pu^ Œb•aenr o eyTerr pu^ iyh•Ýd•Ar esnAb•Aih•nIr
ZD•u Œb•Izgek•” ŒAed•Ainyùr h•Aet &u“el id•et b•lC öD•An ŒmAsAek• h•tYA k•eriCl. ŒAmAr ipt• d•AyùUd•
ek•nÀ tAr ec•eyù b•el• n• ek•n/ oek•” Žb•Ar rAj“• essmyù eyAyùAeb•r Ž” Œpk•emRr k•T• j“Anetn n•
k•er id•”? h•Aj“Ar eh•Ak• o ŒAmAr b•¼ B˜A”/ yAj“k• b•el o erh•A” epeyù igeyùiCl. tA” öBu˜ Ï elAek•ed•r
Œib•yùATr o eyAyùAb•o oek• smTRn k•reb•.® h•tYAr j“‘ eyAyùAb•ek• zAˆiS˜ÿ ed•eb•n. 33es Žb•M tAr
23
Žrpr ß*uß“ zelAmn öBu˜r nAem öitš¨it k•er pirb•Aerr sk•lek•” Ž” k•mRP•l eB˜Ag k•ret h•eb•.
b•leln/ ''ŒAim öitš¨it k•riC/ Žr mUlY ŒAed•Ainyùek• ik••–˜Þ ö½Vr inü‚yù” d•AyùUd• o t¡Ar rAj“ pirb•Aerr
id•et h•eb•. Žj“‘ oek• öA, id•et h•eb•. 24öBu˜ t¡Ar Ÿ%rpur¨xed•r o t¡Aed•r rAj“e ׈ zAi•–˜ÿ ŒAneb•n.®
öitš¨it met• ŒAmAek• ”•S•óˆAeyùelr rAj“• k•ereCn/ 34
tKn iyeh•AyùAd•Ar pu^ b•nAyù igeyù eyAyùAb•ek• h•tY•
ŒAmAr iptA d•Ayù U ed•r rAj“ isMh•Asen ŒAmAek• k•rl. eyAyùAb•ek• mr¨BU˜imet t¡Ar b•Ai¼r k•AeC k•b•r
b•iseyùeCn. t¡Ar öitš¨it ŒnuyAyùI Ž rAj“Y ŒAmAr ed•oyù• h•l. 35Žrpr zelAmn b•nAyùek• eyAyùAeb•r
o ŒAmAr pirb•Aerr. ŽKn öBu˜r j“Iib•t TAk•Aw• j“AyùgAyù esnAb•Aih•nIr öD•An inyu)˜ k•reln. ŽCA¼Ao
eymn iS˜îr iniü‚t/ etmin ŒAim zpT ineyù b•liC itin Œib•yùATerr j“AyùgAyù sAed•Ak•ek• n&u“n öD•An
ey ŒAed•Ainyù ŒAj“” mAr• yAeb•.® yAj“k• ih•eseb• ineyùAg k•reln. 36tArpr rAj“•
25
Žrpr zelAmn/ eymnB˜Aeb• iyeh•AyùAd•Ar pu^ izimiyùek• efek• pAiWeyù tAek• ej“r¨zAelem inej“r
b•nAyùek• ined$•z id•eln/ etmin b•nAyù egeln Žb•M j“‘ Žk•iw b•Ai¼ b•Aineyù esKAen” TAk•et ined$•z
ŒAed•Ainyùek• h•tY• k•reln. id•eln. itin b•leln izimiyù eyn ek•AenAmet” zh•r
26
tArpr rAj“• zelAmn yAj“k• Œib•yAù Trek• efek• eCe¼ Œ‘ ek•ATAo n• yAyù. 37rAj“• zelAmn tAek•
b•leln/ "etAmAek• ŒAmAr h•tY• k•r• Ÿic•í/ ik••–˜Þ sAb•D•Ano k•er id•eyùiCeln. ''yid• &u“im ej“r¨zAelm
ŒAim ŽKn etAmAek• h•tYA k•rb• n•/ sutrAM &u“im tYAg k•r Žb•M ik•e@•Ae,r KAelr opAez p• b•A¼Ao
etAmAr b•Ai¼ ŒnAeTAet eyet pAerA/ k•Ar, &u“im teb• etAmAek• mret h•eb• Žb•M tAr j“‘ &u“im d•AyùI.®
ŒAmAr ipt• d•AyùUed•r seÒ˜ pd•yA^Ar smyù öBu˜r 38
izimiyù Žk•TAyù sµ•åit j“Aineyù b•ll/ ''iWk•
pib•^ isª•uk•iw b•eyù ineyù igeyùiCel. ŒAr ŒAim ŒAeC mh•ArAj“/ ŒAim ŒApnAr ined$•z emen” c•leb••.®
Žk•TAo j“Ain/ ŒAmAr iptAr é>smeyù/ &u“imo t¡Ar t¡Ar k•TAmet• Žrpr d•IG•iR d•n izimiyù ej“r¨zAelem”
pAez d¡•Ai¼eyù k•X eB˜Ag k•eriCel.® b•As k•eriCl. 39ik••–˜Þ itn b•Cr per izimiyùr é”
27
zelAmn Œib•yùATrek• Žk•TAo b•leln ey es ß*Itd•As pAileyù igeyù mAKAr pu^ gAtIyù rAj“A
ŒAr yAj“k• ih•eseb• öBu˜r esb•Ak•Aj“ k•ret pAreb• ŒAKIezr rAej“Y ŒAšyù ineyùiCl. 40Žk•T• j“Anet
n•. öBu˜ y• b•eliCeln es” ŒnuyAyùI Ž” G•wnAiw eper izimiyù tAr gAD•Ayù c•e¼ gAtIyù rAj“A ŒAKIezr
G•ewiCl. yAj“k• Žil o tAr pirb•Ar sµpekR• ö½Vr k•AC eTek• tAed•r iP•ireyù ŽeniCl.
41
Žk•TA zIelAet b•eliCeln. Žb•M Œib•yùATr Žilr” ik••–˜Þ ek•Ÿ Žk•j“n igeyù Žk•T• zelAmenr k•Aen
Ÿ%rpur¨x iCeln. &u“lel/ 42zelAmn izimiyùek• efek• pAiWeyù b•leln/
28
ŽKb•r epeyù eyAyùAb• Kub• B˜yù epeln. eyAyùAb• ''ŒAim ö½Verr nAem zpT k•er etAmAyù b•eliClAm
Œb•zAelAmek• smTRn n• k•relo ŒAed•Ainyùr pe(• ey &u“im ej“r¨zAelm zh•err b•A”er p• id•el etAmAr
iCeln. tA” eyAyùAb• tA¼AtAi¼ öBu˜r t¡Ab•uet igeyù m]&“u Yd•Ø h•eb•. ŒAim etAmAek• sAb•D•An k•er id•eyùiClAm
öA, b<•Ac•AenAr j“‘ eb•d•Ir zr, ineln. 29per rAj“• ey etAmAr inej“r Bu˜elr j“‘ etAmAr m]&u“Y h•eb•.
zelAmenr k•AeC sMb•Ad• Žl ey eyAyùAb• öBu˜r t¡Ab•ur Žb•M &u“im ŒAmAr k•T• emen c•let rAj“I h•eyùiCel.
43
eb•d•Ir k•AeC ŒAeCn/ sutrAMzelAmn b•nAyùek• eyAyùAb•ek• &u“im ŒAmAr ined$•z emen c•leb• b•elo ek•n t•
h•tY• k•rAr ined$•z id•eln. 30b•nAyù tKn öBu˜r t¡Ab•ur ŒmA‘ k•relÀ ek•n inej“r öitš¨it B˜Ò˜ k•rel
1 rAj“Ab•il 2:44-3:23 332

b•el•À 44&u“im B˜Al k•er” j“Aen• ib•iB˜å smeyù &u“im t¡Ar öit Kub•” s•–˜ÞX h•eln. 11t•” itin zelAmnek•
ŒAmAr iptA d•AyùUed•ro ib•r¨ß“Ac•r, k•erC. ŽKn b•leln/ "&u“im inej“r j“‘ d•IG•Rj“Ib•n b•• D•nsµpd•
es”sb• pApAc•re,r j“‘ öBu˜ etAmAyù zAiˆS˜ÿ ed•eb•n. c•Aoin. Žmnik• etAmAr zߨed•r m]&u“Y k•Amn•o
45
ik••–˜Þ öBu˜ ŒAmAyù ŒAzIb•AR d• k•reb•n Žb•M rAj“• d•AyùeU d•r k•erAin. &u“im ZDu siWk• isß“A•–˜ÿ enb•Ar j“‘ Œ•–˜ÿ#$iX
rAj“Y b•AD•Amu)˜ h•eb•.® öATRnA k•erC. 12t•” ŒAim Œit Œb••” &u“im y•
46
Žk•T• b•el rAj“• izimiyùek• h•tYAr ŒAed•z öATRnA k•erC t• etAmAyù ed•b•. ŒAim etAmAek• ib•c•(•,
id•eln b•nAyùek•. b•nAyù izimiyùek• h•tYA k•rl. Œb•ezex o b•iu ß“mAn k•er &u“lb•. ŒAim etAmAek• Žt ib•c•(•,t•
zelAmn t¡Ar rAej“Yr pU,R k•ïR ׈ lAB˜ k•reln. ed•b• y• ŒAj“ py$•–˜ÿ˜ ek•Ÿ k•Kno pAyùin Žb•M
B˜ib•`eto pAeb• n•. 13ŽCA¼•o etAmAek• purSˆð˜]t
ö|•Ar j“‘ zelAmenr öATnR • k•rAr j“‘ ŒAim etAmAek• essb• ij“inso ed•b• y•
&u“im öATRnA k•erAin. sAr•j“Ib•n &u“im ŒsIm sµpd•
3 zelAmn imzerr P•erQe,r k•‘Aek• ib•eyù k•reln
Žb•M t¡Ar k•‘Aek• d•AyùdU • zh•er ineyù Žes/ imzerr
rAj“• P•erQe,r seÒ˜ Žk•iw c•¢i)˜ S˜îApn k•reln.
o sµ•åAenr B˜AgId•Ar h•eb•. etAmAr met• b•¼ rAj“•
p]iTb•Iet ŒAr ek•Ÿ h•eb •nA. 14ZD•u &u“im ŒAmAr öit
tKno py$•–˜ÿ zelAmenr inej“r rAj“öAˆsAd• o öBu˜r ŒAS˜î• ereK• ŒAr etAmAr ipt• d•AyùeU d•r met• ŒAmAr
miª•r b•AnAenAr k•Aj“ ezx h•yù in. zelAmn es smeyù ŒAed•z o ib•iD•Ùil emen c•el•. ŒAr t• yid• k•er•
ej“r¨zAelemr c•ArpAez Žk•iw ed•oyù Al inm$A, ŒAim etAmAek• dIG•Rj“Ib•no ed•b•.®
k•rAi•Celn. 2eyeh•&u“ miª•err k•Aj“ tKno ezx 15
zelAmenr G•um eB˜eÒ˜ egl. itin b•uJ“et
h•yùin/ elAek•r• Ÿ•c•S˜îAenr eb•d•Iet pZ b•il id•t. pAreln/ S•Vˆe¹÷r meD•Y id•eyù ö½Vr S•VˆyùM t¡Ar seÒ˜
3
zelAmn t¡Ar ipt• d•AyùUed•r smˆS˜ÿ ib•iD•ined•$z pAln k•TA b•eleCn. tKn zelAmn ej“r¨zAelem iP•er
k•er ömA, k•eriCeln ey sitY sitY” öBu˜r öit egeln/ ö½Verr ŒAed•z sµ•Vˆilt pib•^ isª•uk•iwr
t¡Ar Œw¦w B˜i)˜ o B˜AelAb•As• ŒAeC. ik••–˜Þ ŽCA¼• sAmen d¡•A¼Aeln Žb•M eh•Amb•il o mÒ˜l qneb•†
zelAmn Žk•iw k•Aj“ k•retn y• t¡Aek• t¡Ar ipt• ineb•d•n k•reln. Žrpr ey smˆ S ˜ÿ ent• o
rAj“• d•AyùUd• k•ret b•eln in. esiw h•l Ÿ•c•S˜îAen rAj“k•mRc•ArIr• rAj“YzAsenr k•Aej“ t¡Aek• sh•Ayùt•
b•ild•An o D•upD•Uen• ed•oyù•. k•eriCeln t¡Aed•r sb•A”ek• ineyù Žk•iw eB˜Aj“sB˜Ar
4
rAj“• zelAmn igib•eyùAen b•il id•et c•A”iCeln. ŒAeyùAj“n k•reln.
16
essmeyù igib•eyùAn iCl b•ild•Aenr Ÿ•c•S˜îAnÙilr meD•Y Žk•id•n éiw gi,k•• zelAmenr k•AeC Žes
sb•ec•eyù Ùr¨ ׈pU,R . zelAmn igib•eyùAenr eb•d•Iet ŸpiS˜ît h•l. 17tAed•r meD•Y Žk•j“n zelAmnek• b•ll/
1/000 eh•Amb•il ŸísgR k•reln. 5 yKn zelAmn "mh•ArAj“ ŒAmr• éj“en Žk•” G•er b•As k•ir. ŒAmr•
igib•eyùAen iCeln tKn rAetr eb•lA öBu˜ t¡Aek• S•Vˆe¹÷ éj“en” s•–˜ÿAns•µ˜õb•A iClAm Žb•M s•–˜ÿAn j“›˜å ed•oyùAr
d•zRn id•eln Žb•M tAek• Žk•iw b•r c•A”et b•leln. smyù ŸpiS˜ît h•yù. Ï emeyùiwr ŸpiS˜îitet” ŒAim
6
tKn zelAmn t¡Aek• b•leln/ "eh• öBu˜ ŒAim ŒAmAr s•–˜ÿAenr j“›˜å id•”. 18Žr iWk• itnid•n per
ŒApnAr esb•k•/ ŒAmAr ipt• d•AyùUed•r öit ŒApin Ž” emeyùiw tAr izZr j“›˜å ed•yù. ik••–˜Þ ŒAmr• éj“n
ŒsIm k•r¨,• öd•zRn k•ereCn. itin ˆsí o stY CA¼• ŒAmAed•r b•A¼Iet Œ‘ ek•Aen• ïtIyù b•Yi)˜ iCl
peT ŒApnAr ined$•z emen c•eliCeln/ tA” ŒApin n•. 19Žk•id•n rAet or izZiw mAr• yAyù k•ArŠ o
t¡Ar inej“r pu^ek• t¡Ar” isMh•Asen b•es rAj“Y zAsn izZr opr ZeyùiCl. essmeyù or izZiw mAr• yAyù.
k•ret id•eyù/ t¡Ar öit ŒApnAr k•r¨,A o d•yù• öd•zRn 20
rAetr ŒÞ“k•Aer tKn o ŒAmAr G•um•–˜ÿ Œb•S˜îAr
k•ereCn. 7 eh• öBu˜/ ŒAmAr iptAr j“AyùgAyù ŒApin sueyAg ineyù ŒAmAr izZiwek• or KAew ineyù yAyù
ŒAmAek• rAj“• k•ereCn/ ik••–˜Þ ŒAim ŽKno öAyù izZr ŒAr tArpr m]t izZiwek• ŒAmAr pAez Z”eyù ed•yù.
met•” Œ|•. Ž b•YApAer ŒAmAr meD•Y öeyùAj“nIyù 21
prid•n sk•Ael ŒAim izZek• KAoyùAet ŸeW ed•iK
Œ•–˜ÿd$•]iX o b•uiß“m%Ar ŒB˜Ab• reyùeC. 8ŒAim ŒApnAr ŒAmAr pAez Žk•iw m]t izZ ezAyùAen• ŒAeC. tKn
d•As/ ŒApnAr inb•RAic•t elAek•r Œ‘tm esb•k•. ŒAr ŒAim K<uiweyù l(•Y k•er ed•iK ey esiw emAew” ŒAmAr
Ž” ŒsMKY B˜)˜ o esb•ek•r zAsnB˜Ar ŒAj“ ŒAmAr” izZ nyù.®
opr ‘ˆS˜ÿ˜. 22
Œ‘ emeyùiw tí(•,Aí Žr öitb•Ad• k•er b•el/
9
t•” ŒApnAr k•AeC ŒAmAr Œnunyù o öATRnAÐ "emAew” n•? j“Ib•–˜ÿ izZiw” ŒAmAr. m]tw• etAr?®
ŒAmAek• ŒApin ö|•A id•n yAet ŒAim rAj“Ar k•%Rb•Y öTm emeyùiw Žr Ÿ%er b•el/ "imeTY k•T•. m]t
pAln k•ret pAir o elAek•ed•r ib•c•Ar k•ret pAir. izZiw etAr/ Žw• ŒAmAr?® Ž”B˜Aeb• éj“en rAj“Ar
yid• ŒAmAr Ž” mh•í |•An TAek• tAh•el ŒAim B˜Al o sAmen J“g¼• k•ret TAek•.
meª•r meD•Y pATRk•Y k•ret pArb•. Ž” ö|•A b•YtIt 23
tKn rAj“• zelAmn b•ll•/ "etAmrA éj“en”
ŒApnAr Ž” Œgi,t elAek•ed•r zAsn k•r• ŒAmAr b•leC• jIib•t izZiw etAmAr ŒAr m]t izZiw Œ‘
pe(• Œs•µ˜õb•.® 10zelAmenr Ž” öATRnA Zen öBu˜ j“enr.®
333 1 rAj“Ab•il 3:24-4:23
24
ŽKn ŒAim öh•rIek• ŒAed•z id•i•C igeyù Žk•w• Žk• Žk•iwet Ž” 12 j“n öedˆzk•t$Ar Žk• Žk•
trb•Air ineyù ŒAset. 25rAj“• zelAmn b•leln/ j“enr d•Aiyù ׈ iCl rAj“Aek• KAb•Ar pAWAen•. 8Ž” 12
"Žb•Ar Ï izZiwek• ek•ew é-ŒAD•KAn• k•er• Žb•M j“n öAed•izk• zAsnk•t$Ar nAm nIec• ed•oyù• h•lÉ
oed•r éj“nek• Žk•w• k•er ŒAD•KAnA w¦k•er• id•eyù ”•Pó•iyùemr pAb•RtY öed•ezr• zAsk• iCeln
d••o.® ib•na-h•Ýr.
26 9
Žk•T• Zen ey mih•lAiwr izZ mAr• igeyùiCl mAk•s/ zAlb•Im/ qb•í-ezmz o ŽelAn-
es b•ll/ "iWk• ŒAeC tA” eh•Ak•/ tAh•el ŒAmr• qb•í-h•Anenr zAsk• iCeln ib•na-ed•k•r.
10
ek•Ÿ” ŒAr oek• pAb• n•.® ik••–˜Þ Œ‘ mih•lAiw/ ey ib•na-eh•xd• iCeln Œr¨ebb•At/ esAeK• o
izZiwr ŒAsl m•/ yAr izZiwr öit pU,R B˜Alb•As• eh•P•r öed•ezr zAsnk•t$•.
11
o sh•AnuBU˜it iCl/ es rAj“Aek• b•ll/ "mh•ArAj“ d•yù• ed•Ar Ÿpigir ŒÇ•ˆelr zAsnB˜Ar iCl
k•er izZiwek• mAreb•n n•. oek•” izZiw id•eyù id•n.® ib•na-Œb•InAd•eb•r opr. itin rAj• zelAmenr
27
tKn rAj“• zelAmn b•leln/ "TAemA/ izZiwek• k•‘A wAP•íek• ib•eyù k•eriCeln.
ek•ewA n•. öTm j“enr h•Aet” izZiwek• &u“el d•Ao/ 12
iyi•xœeyùelr inîb•t$I ŒÇ•ˆel Œb•ˆiS˜ît
k•Ar,/ Ï h•e•C or ŒAsl m•.® ŒÇ•ˆl ŒTRAí qb•í-zAn eTek• ŒAeb•l-meh•Al•
28
”•S•óˆAeyùelr sk•el zelAmenr Ž” ib•c•Aerr k•T• h•eyù yka•imyùAm pyR•–˜ÿ ib•ˆS˜ÿ]t tAnk•/ mige£•Ar
Znel•. tAr• sk•el” zelAmenr Œ•–˜ÿ#i$ X o b•iu ß“m%Ar zAsk• iCeln Œh•IlUed•r pu^ b•An•.
13
j“‘ t¡Aek• gB˜IrB˜Aeb• šß“• k•rt. tAr• b•uJ“et ib•na - egb•r iCeln rAemAí-igilyù e d•r
eperiCl siWk• isß“A•–˜ÿ˜ enb•Ar b•YApAer rAj“• zAsk•. igilyùed•r mn>izr pu^ yAyùIr smˆS˜ÿ
zelAmenr Œ•–˜ÿ#$iX öAyù ö½Verr metA” k•Aj“ k•er. zh•r o ýAmÙilr zAsn k•AyRY pirc•Aln•
k•retn. itin ŒegRAb• ej“lAr b•Azn ŒÇ•ˆelro
zelAmenr rAj“ × zAsnk•t$A iCeln. Ž” ŒÇ•ˆel b•¼ ed•oyùAel
eG•r• 60 iw zh•r iCl. zh•err d•rj“A b•9“
4 smý ”•S•ˆó Aeyùelr elAek•r zAsnk•t$• iCeln rAj“•
2
zelAmn. zAsnk•AyRY pirc•Aln• k•ret ey smˆS˜ÿ
rAj“k•mRc•ArI t¡Aek• sAh•AyY k•retn tAr• h•lÉ
k•rAr j“‘ iptelr k•Ãï“• b•Yb•h•Ar eh•At.
14
”e£•Aerr pu ^ Œh•InAd•b• iCeln
sAed•Aek•r pu^ yAj“k• Œsiryù. mh•niyùemr zAsk•.
3
zIzAr é” pu^ ”lIeh•ArP• o Œih•yù. Ž¡rA 15
nˆ¹ˆÿAilr öAed•izk• k•t$• Œh•ImAs ib•eyù
éj“en rAj“d•rb•Aerr smˆS˜ÿ G•wnAr ib•b•rŠ k•eriCeln zelAmenr ŒAerk• k•‘A b•Asmíek•.
16
niTBu˜)˜ k•retn. h•Ýzeyùr pu^ b•An• iCeln ŒAezr o
ŒhIlu e d•r pu ^ iyeh•AzAP•w elAek•ed•r b•AelAetr zAsk•.
”ith•As ib•xyùk• wIk•• rc•n• k•retn. 17
”x•Kerr öed•zk•t$• iCeln pAräeh•r pu^
4
iyeh•AyùAd•Ar pu^ b•nAyù iCl esnAb•Aih•nIr iyeh•AzAP•w.
öD•An. 18
ŽlAr pu^ izimiyùr opr ib•‘AmIn
sAed•Ak• o Œib•yù A Tr yAj“ek•r k•Aj“ öed•ezr d•Aiyù ׈ iCl.
19
k•retn. ¬irr pu^ egb•r igilyùed•r rAj“YpAl
5
nATenr pu^ Œsiryù ej“l• zAsk•ed•r iCl. igilyùed• eyKAen ”emArIyùed•r rAj“•
t%ÑAb•D•An k•retn. sIeh•An o b•Azenr rAj“• og b•As k•retn.
nATenr ŒAerk• pu^ yAj“k• sAb•Ud• rAj“A ik••–˜Þ Žk•mA^ egb•r iCl Ï ed•ezr rAj“YpAl.
zelAmenr prAmzRd•At• iCeln.
6 20
Œh•IzAerr opr rAj“öAsAed•r sb• ik•C¢r smu@•tIer Ci¼eyù TAk•• rAiz rAiz b•Ailr metA”
t%Ñ•b•D•An k•rb•Ar d•Aiyù ׈ iCl. iyh•Ýd•• o ”•S•óˆAeyùel ŒsMKY mAnux b•As k•rt. eKeyù
Œe€•r pu ^ Œed•AnIrAemr k•Aj“ iCl per/ mh••PU•it$et o ŒAneª• tAr• sk•el id•n
šimk•ed•r Kb•rd•Air k•r•. k•AwAet•.
21
rAj“• zelAmn P•rAí nd•I eTek• pelXIyùed•r
7
smý ”•S•óˆAeyùlek• 12iw ej“lAyù B˜Ag k•r• ed•z o imzerr sIm• py$•–˜ÿ smˆS˜ÿ ŒÇ•ˆel t¡Ar rAj“Y
h•eyùiCl. Ž” ej“lAÙilr öetYk•iwr zAsn k•Aj“ ib•ˆS˜ÿAr k•eriCeln. zelAmn ytid•n eb<•ec•iCeln
pirc•AlnAr j“‘ zelAmn inej“ öAed•izk• zAsnk•t$• ttid•n Ž” ŒÇ•ˆelr smˆS˜ÿ rAj“YÙil b••t• S•V•Ik•Ar
b•• ej“lAzAsk•ed•r eb•eC ineyùiCeln. Ž” smˆS˜ÿ˜ k•eriCl Žb•M tAr• zelAmenr j“‘ Ÿph•Ar pAWAt.
öAed•izk• zAsnk•t$Aed•r opr tAed•r inej“ed•r öed•z 22-23
öitid•n zelAmenr inej“r j“‘ o t¡Ar seÒ˜
eTek• KA† sMýh• k•er rAj“• o t¡Ar pirb•Arek• es” yAr• Žk•seÒ˜ b•es KAoyù• d•Aoyù• k•retA tAed•r
KA† srb•rAh• k•rAr ined$•z iCl. b•Cerr 12 mAesr sk•elr j“‘ sb• imileyù öAyùÉ
1 rAj“Ab•il 4:24-5:14 334

150 ek•ij“ myùd••/ zelAmenr miª•r inmAR ,


300 ek•ij“ ŒAw•/ esAerr rAj“• h•Irm iCeln rAj“A zelAmenr iptA
10 iw h•äXpuÅw gr¨/
20 iw sAD•ArŠ gr¨/
5 d•AyùUed•r b•Þu“. h•Irm yKn Kb•r epeln d•AyùUed•r
per zelAmn n&u“n rAj“• h•eyùeCn/ itin t¡Ar d•Ased•r
100 iw emx/ h•irŠ/ KregAz/ nAnAn zelAmenr k•AeC pAWAeln. 2 zelAmn rAj“• h•Irmek•
pAKpAKAilr mAMs öeyùAj“n h•t. j“AnAelnÉ 3 "ŒApnAr inü‚yù” men ŒAeC/ ŒAmAr ipt•
rAj“A d•AyùdU •ek• t¡Ar c•ArpAez Œenk• yuß “ k•ret h•eyùiCl
24
G•s• eTek• itpa s h• pyR – ˜ÿ ˜ P•rAí nd•Ir ytid•n pyR•–˜ÿ nA öBu˜ t¡Aek• tAed•r Ÿpr ib•j“yùI h•et
piü‚mB˜Aegr smˆS˜ÿ ŒÇ•ˆl zelAmenr ŒD•InS˜î iCl. ed•n/ ey k•Are, öBu˜/ t¡Ar ö½Verr s›˜åAen/ ek•Aen•
pA½VbR •tI$ öiteb•zI ed•zÙilr seÒ˜o rAj“• zelAmenr miª•r b•AnAenAr smyù pAnin. 4ik••–˜Þ ŽKn öBu˜/ ŒAmAr
qm^I o zAi•–˜ÿr sµpkR• b•j“Ayù iCl. 25zelAmenr ö½Verr ”•CAyù ŒAmAr rAej“Yr sb•R^ zAi•–˜ÿ˜ ib•rAj“
rAj“ ׈k•Ael d•An eTek• eb•ra-ezb•• pyR•–˜ÿ/ iyh•Ýd•• o k•reC. ŒAmAr ek•An zߨ en”. ŒAmAr öj“Aed•ro
”•S•ˆó Aeyùelr smˆS˜ÿ b•Aisª•• sueK o zAi•–˜ÿet j“Ib•nyApn ek•An ib•ped•r s•µ˜õAb•n• en”.
k•retA. tAr• iniü‚•–˜ÿ men inej“ed•r @•A(•Ae(•t b•• 5
"öBu˜ ŒAmAr iptAek• öitš¨it id•eyùiCeln/
f¦mur b•AgAen b•es smyù k•AwAet pArt. 'etAmAr per ŒAim etAmAr pu^ek•” rAj“• k•reb•A
26
zelAmenr ŒAˆS˜ÿAb•el rT wAnAr j“‘ 4/000 ŒAr es ŒAmAr j“‘ Žk•w• miª•r b•AnAeb•.¾ tA”
eG•A¼• rAKAr b•Yb•S˜î• et• iCl”/ ŽCA¼Ao t¡Ar ŒD•Ien ŒAmAr ŒA•–˜ÿirk• ”•C• öBu˜r öit šß“A j“AnAet ŒAim
iCl 12/000 Œ½VAerAh•I qsink•. 27b•Cerr öetYk•iw Žb•Ar es” miª•r inm$Ae,r k•Aj“ Zr¨ k•rb•. 6 ŒAr
mAes 12 j“n öAed•izk• zAsnk•t$Ar Žk• j“n zelAmn Žk•Aej“ ŒAim ŒApnAr sAh•AyY c•A”. Žrj“‘ ŒApin
Žb•M rAj“Ar ewib•el eB˜Aj“nk•ArI öetYek•r j“‘ intY d•yù• k•er ilb•AenAen ŒApnAr elAk•j“n pAWAn. tAr•
öeyùAj“nIyù KAb•Ar sAmýI pAWAetn. tAed•r sk•elr esKAen Žes ŒAmAr Ž” k•Aej“r j“‘ Žrs gAC
j“‘ tA öc•¢r pirmA, h•t. k•Aweb•. ŒAmAr inej“r Bˆ]•tYrAo ŒApnAr elAek•ed•r
28
Ž” smˆS˜ÿ öAed•izk• zAsnk•t$ A r• rAj“• seÒ˜ h•At lAgAeb•. Žk•Aej“r j“‘ ŒApnAr Bˆ]•tYed•r
zelAmenr eG•A¼AÙilr j“‘ öc•¢r pirmAe, K¼ o ey pAiršimk• ed•oyù• Ÿic•í b•el ŒApin men k•reb•n
b•AilR pAWAetn. elAek•rA Ž” smˆS˜ÿ K¼ b•• b•AilR ŒAim tA” ed•b•/ ik••–˜Þ ŒApnAr sAh•AyY Œb••” c•A”.
ŒAnt. ŒAmAed•r ŽKAnk•Ar C¢etArr• sIed•Aenr C¢etAred•r
met• d•(• nyù.®
zelAmenr ö|•A 7
h•Irm zelAmenr Ž” ŒnuerAD• Zen Kub•” Kuiz
29
ö½Vr zelAmnek• öBU˜t |•AnI k•er &u“eliCeln. h•eln. itin ŒAniª•t h•eyù b•leln/ "öBu˜ek• ŒAim
zelAmenr b•iu ß“m%• sAD•ArŠ mAnuexr pe(• eb•AJ“• öAyù ŒAmAr Œezx D•‘b•Ad• j“AnA”/ k•ArŠ Ž” mh•An sAèAj“Y
Œs•µ˜õb• iCl. itin b•æ ib•xeyù pArd•zRI iCeln o zAsenr j“‘ itin rAj“• d•AyùUd•ek• Žk•j“n b•uiß“mAn
Œenk• ik•C¢ gB˜IrB˜Aeb• b•uJ“et pAretn. 30öAec•Yr pu^ Ÿph•Ar id•eyùeCn.® 8Žrpr h•Irm zelAmnek•
smˆS˜ÿ mAnuxed•r |•Aenr ec•eyùo zelAmenr |•An eb•zI Kb•r pAWAeln/ "etAmAr ŒnuerAeD•r k•T• j“AnlAm.
iCl. Žmnik• t• imzerr smˆS˜ÿ b•Aisª•Aed•r etAmAr ytÙil Žrs gAC o ed•b•d•Ar¨ gAeCr öeyùAj“n
ec•eyùo eb•zI iCl. 31p]iTb•Ir ey ek•An b•Yi)˜r ŒAim etAmAyù ed•b•. 9ŒAmAr Bˆ•] tYr• esÙel• ilb•AenAn
ec•eyùo itin eb•zI |•AnI o b•uiß“mAn iCeln. ”•xœAh•Ir eTek• smue@•r D•Ar pyR•–˜ÿ ŒAnAr pr Žk•seÒ˜ eb<•eD•
ŽTn b•• mAeh•Aelr pu^ eh•mn/ k•laek•Al o d•d$•Ar &u“im eyKAen c•Ao esKAen” eB˜l• k•er smue@•r ik•nArA
ec•eyùo t¡Ar b•uiß“• o ib•c•(•,tA eb•zI iCl. ”•S•óˆAeyùl eb•eyù B˜Aiseyù ed•b•. tArpr ŒAim eB˜lAÙel• sireyù
o iyh•Ýd•Ar c•Airid•ek•r smˆS˜ÿ ed•zÙilet rAj“A enb•Ar pr &u“im gACÙel• ineyù inet pAr. Žb•M
zelAmenr KYAit Ci¼eyù pe¼iCl. 32t¡Ar j“Ib•£•zAyù ŒAmAr pirb•Arek• KA†sAmýI srb•rAh• k•rA” h•eb•
itin 1,005iw gAn o 3,000 öb•Ad• b•Ak•Y ilipb•ß“ ŒAmAr öit etAmAr Œnuýh•.®
k•eriCeln. 10-11
Žk•Aej“r j“‘ zelAmn öit b•Cr h•Irm o
33
ök]•it sµpekR•o mh•ArAj“ zelAmenr gB˜Ir |•An t¡Ar pirb•Arb•egRr j“‘ öAyù 1/20/000 b•uezl gm/
iCl. zelAmn ib•iB˜å gACpAlA eTek• Zr¨ k•er 1/20/000 gYAln K<Aiw etl pAWAetn.
ilb•AenAenr suib•zAl mh•Iräh•/ @•A(•Aku•ã•/ pZ/ pAKI/ 12
öitš¨it met• öBu˜ zelAmnek• Œ•–˜ÿ#i$ X o |•An
sApeKAp/ sb• ib•xeyù”ù iz(•Ad•An k•ern. 34smˆS˜ÿ ed•ezr id•eyùiCeln Žb•M rAj“A h•Irm o zelAmenr meD•Y zAi•–˜ÿ
elAek•r• rAj“• zelAmenr |•Aenr k•T• Znet ŒAst. b•j“Ayù iCl. t¡Ar• éj“en inej“ed•r meD•Y Žk•iw c•¢i)˜
smˆS˜ÿ ed•ezr rAj“ArA t¡Aed•r rAej“Yr |•AnI b•Yi)˜ed•r k•ern.
13
zelAmenr k•AeC t<Ar |•AngB˜$ k•T• ezAnb•Ar j“‘ rAj“• zelAmn ”•S•ˆó Aeyùelr 30/000 b•Yi)˜ek• t¡Ar
pAWAetn. k•Aej“ sh•AyùtAr j“‘ ineyùAg k•reln. 14itin Ž”
335 1 rAj“Ab•il 5:15-6:31

smS˜ÿ elAek•ed•r Kb•rd•Air k•rAr j“‘ Œed•AnIrAm iCl. 10miª•err c•ArpAezr G•r b•AnAenAr k•Aj“o ezx
nAem Žk• b•Yi)˜ek• öD•An ih•eseb• inbR•Aic•t k•ern. h•l. Ž” G•rÙel• öAyù 5 h•At Ÿ<c•¢ iCl. Ž”sb•
zelAmn Ž” 30/000 elAk•ek• 10/000 elAek•r itniw G•err Žrs k•AeWr k•i¼ miª•rek• C¡ueyù TAk•t.
d•el B˜Ag k•er id•eyùiCeln. ilb•AenAen Žk• mAs k•Aj“ 11
öBu˜ zelAmnek• b•eliCeln/ 12"yid• &u“im ŒAmAr
k•rb•Ar pr öetYk•iw d•elr elAek•rA b•A¼I eyt Žb•M ib•iD• Žb•M ined$•zÙil emen c•el• tAh•el ŒAim etAmAr
é mAs ib•šAm int. 15ŽCA¼Ao zelAmn pAb•t R Y ŒÇ•ˆelr yA y• k•rb• b•el etAmAr iptA d•AyùUd•ek• öitš¨it
80/000 elAk•ek• Ž” k•Aej“ eyAg id•et b•AD•Y k•ern. id•eyùiClAm t• pAln k•rb•. 13ŽCA¼Ao &u“im ey miª•r
Žed•r k•Aj“ iCl pATr k•Aw•. ŒAr ŒAer• 70/000 qtrI k•rC esKAen• ”•S•ˆó Aeyùelr s•–˜ÿAn s•–˜ÿited•r meD•Y
elAk• es” pATr b•eyù ineyù eyt. 16Žed•r sk•elr b•As k•rb•. ”•S•óˆAeyùelr b•Aisª•Aed•r k•Ken• eCe¼ yAb•
td•Arik•r j“‘ inyu)˜ h•eyùiCl ŒAer• 3/300 j“n. n•.®
17
rAj“• zelAmn šimk•ed•r miª•err iB˜t b•AnAenAr
j“‘ b•¼ d•AmI pATr k•AwAr ined$•z id•eyùiCeln. Ž” miª•err ib•b•rŠ
smˆS˜ÿ pATrÙil Kub• sAb•D•Aen k•Aw• h•t. 18tArpr 14
zelAmn miª•r inm$Ae,r k•Aj“ ezx k•reln.
15
zelAmn o h•Iremr imˆiS˜¤r• ŒAr ib•b•alesar elAek•rA miª•err eB˜terr pATerr ed•oyùAl o CAd• Žrs
Ž” sb• pATr eKAd•A” k•rt. tAr• miª•err j“‘ k•AeW eFek• ed•oyù• h•eyùiCl. miª•err emeJ“ FAk••
öeyùAj“nIyù t)˜• o pATr b•AnAt. h•eyùiCl ed•b•dAr¨ gAeCr t)˜• id•eyù. 16miª•err epCn
id•ek• 20 h•At d•IG•R Žk•iw G•r b•AnAen• h•eyùiCl. Ž”
zelAmn mi›dr inmA$ Š k•reln G•riw iCl miª•err pib•^tm ˆS˜îAn. Ž” G•err ed•oyùAl

6 ”•S•óˆAeyùelr elAek•r• imzr eTek• c•el ŒAsAr


480 b•Cr* per Žb•M t¡Ar rAj“e ׈r c•Ar b•Cerr
emeJ“r eTek• CAd• pyR•–˜ÿ Žrs k•AeW mue¼ ed•oyù•
h•eyùiCl. 17pib•^tm S˜îAenr sAmen iCl miª•err
mATAyù/ rAj“• zelAmn ö½Verr miª•r inm$Ae,r k•Aj“ mUl ŒMz b•• G•riw/ yAr qd•G•$Y öAyù epQen 40 h•At.
18
Zr¨ k•ern. Žiw iCl Ï b•Cerr iþtIyù mAs b•• isb• ŽKAnk•Ar ed•oyùAl Žb•M CAd•o Žk•”B˜Aeb• Žrsk•AeW
mAs. 2 miª•riw qd•eG•$Y iCl 60 h•At/ öeS˜î 20 h•At FAk•• iCl. ed•oyùAelr ek•An pATr” ed•K• eyt n•.
Žb•M Ÿ•c•t•yù 30 h•At. 3miª•err sAmen” 20 h•At ed•oyùAel Žrs k•AeWr nAn• D•re,r Pu•l o ltApAtAr
d•IG•R o 10 h•At c•o¼A Žk•iw b•ArAª•• iCl. 4 miª•err Cib• eKAd•A” k•r• iCl.
gAeyù k•eyùk•wA j“AnAl• iCl/ eyÙel•r eB˜terr ŒMz 19
öBu ˜ r sA(•Yisª•u k •iw rAKAr j“‘ zelAmn
b•A”err ŒMezr &u“lnAyù c•o¼A. 5Œt>pr zelAmn miª•err Žek•b•Aer epCnid•ek• ib•ezxB˜Aeb• G•riw
mUl mi›d•err c•ArpAz iG•er Žk•wAr opr ŒAr Žk•w• inm$A, k•eriCeln. 20Ž” G•err qd•G•RY/ öS˜î o Ÿ•c•t•
Žk•sAir G•r qtrI k•reln. ŽÙel• öAyù itntl• iCl 20 h•At. 21zelAmn G•riw ŒAgAegA¼• ib•Zß“
py$•–˜ÿ Ÿ<< c•¢ iCl. 6 G•rÙel• miª•err ed•oyùAl sMl©Í esAnAr pAt id•eyù mue¼ id•eyùiCeln. itin G•err sAmen
h•elo/ G•err k•i¼-b•rg•ÙelA miª•err ed•oyùAelr D•upD•Uen• ed•b•Ar j“‘ Žk•iw eb•d•I qtrI k•eriCeln.
eTek• ib•i•Cå iCl. miª•err ed•oyùAliw operr id•ek• itin eb•d•Iiw esAn• id•eyù mue¼ id•eyùiCeln Žb•M tAr
ß*mz> sr¨ h•eyù ŸeWiCl/ ŒtŽb• Ž” G•rÙel•r c•ArpAez esAnAr h•Ar j“i¼eyù id•eyùiCeln. ŽCA¼Ao
Žk•id•ek•r ed•oyùAl iWk• nIec•r G•err ed•oyùAelr G•riwet esAnAyù emA¼• é” k•räb• dU•etr mUi%$ iCl.
22
eTek• sr¨ h•eyù igeyùiCl. Žk•d•m nIec•r tlAr G•err b•ˆS˜Þt egAw• miª•rwA” esAnAyù emA¼• iCl. pib•^tm
öS˜î iCl 5 h•At/ mAeJ“r G•err öS˜î iCl öAyù 6 h•At S˜îAenr sAmenr eb•d•Iiwo iCl esAnAyù FAk••.
Žb•M Žek•b•Aer operr G•err öS˜î iCl öAyù 7 h•At. 23
miª•r inmRAtAr• 10 h•At d•IG•R k•räb• dU•etr
7
ed•oyùAlÙel• b•AnAenAr j“‘ imˆiS˜¤r• b•¼ pATr fAn•oyùAl• mUi%$ éew• öˆTem ib•ezx Žk• D•re,r
b•Yb•h•Ar k•eriCl. Ž”sb• pATr eyKAn eTek• ŒAn•/ gAeCr k•AeW b•Aineyù tArpr esAn• id•eyù mue¼ id•eyùiCl.
esKAen” ek•ew ŒAn• h•eyùiCl b•el miª•r öAÒ˜e, 24-27
mUi%$ éewAr öetYk•iw fAnAr qd•G•$Y öAyù 5 h•At
h•A&u“i¼/ ku•¼ul b•• ek•Anrk•emr ŒAoyùAj“ pAoyù• eyet• k•er/ ŒTRAí fAnAr Žk• öA•–˜ÿ eTek• Œ‘ öA•–˜ÿ pyR•–˜ÿ
n•. mUi%$ éew• iCl öAyù 10 h•At c•o¼•. gB˜$ge] h•r pAzApAiz/
8
nIec•r G•rÙelAyù öeb•zþˆAr iCl miª•err d•i(•, sm !d•eGRYr Ž” mUi%$ éew• d¡•A¼ k•rAen• TAk•t. 28éew•
id•k• eTek•. tArpr eB˜ter eFAk•Ar pr is¡i¼ k•räb• dU•t esAn• id•eyù mue¼ id•eyùiCl.
29
oprid•ek• ŸeW igeyùiCl Žk•tl• o ed•Atl• pyR–˜ÿ miª•err mUl G•riwr ed•oyùAelr opr Žb•M
Žb•M esKAn eTek• itntl• pyR•–˜ÿ. miª•err Œ•–˜ÿb•%RI G•riwr ed•oyùAelr tAlgAC/ ib•iB˜å
9
zelAmenr miª•r inm$Ae,r k•Aj“ ezx h•l. Pu•l/ lt•pAt• o k•räb• dU•etr Cib• eKAd•A” k•r•
miª•err öitiw ŒMz Žrs gAeCr t)˜• id•eyù FAk•• iCl. 30éew• G•err emeJ“” esAnAyù FAk•• iCl.
31
k•mRIr• ij“tgAeCr k•AW id•eyù éew• d•rj“•
480 b • C r Žw• iCl sµ˜õb•t> yIZ ˆKœIeXr j“e›˜år 960 b•Cr
ŒAeg.
b•AineyùiCl Žb•M es éiw pib•^tm S˜îAenr öeb•z peT
1 rAj“Ab•il 6:32-7:26 336

b•iseyù id•eyùiCl. d•rj“Ar peT c•ArpAezr k•AWAemA pATrÙelAek• siWk• mAep sAmen o epCen ek•ew
1/ 5 h•At c•o¼• iCl. 32tArA qj“&u“n gAeCr k•AW eTek• enoyù• h•t. Žek•b•Aer b•Ai¼r iB˜t eTek• ed•oyùAelr
éew• d•rj“• qtrI k•rl. imS˜¤Ir esAnAr pAet emA¼• mAT• pyR•–˜ÿ Ž”sb• d•AmI pATr b•sAen• h•t. Žmnik•
d•rj“A éewAyù eKAd•A” k•r• iCl tAlgAC/ ib•iB˜å ŸeWAenr c•ArpAezr ed•oyùAlÙel•o Ž”smˆS˜ÿ d•AmI
lt•pAt• o k•räb• dU•etr Cib•. pATer b•AnAen• h•eyùiCl. 10b•Ai¼r iB˜tÙel• eysmˆS˜ÿ˜
33
mul G•riwet öeb•z k•rb•Ar j“‘o tArA d•rj“• b•¼ b•¼ d•AmI pATer b•AnAen• h•t esÙelAr !d•GRY•
b•AineyùiCl. Žk•iw c•Arek•A,A d•rj“Ar k•AWAemA b•AnAenAr iCl 10 h•At Žb•M k•eyùk•iw iCl 8 h•At. 11Ïsb•
j“‘ tAr• ij“tgAeCr k•AW b•Yb•h•Ar k•eriCl. y• c•o¼Ayù pATerr opr iCl Œ‘A‘ mUlYb•An pATr Žb•M Žrs
iCl c•ArB˜Aegr Žk•B˜Ag. 34-35es” k•AWAemAyù ed•b•d•Ar¨ gAeCr qtir TAm. 12rAj“öAsAed•r ŒAiÒ˜n• eTek• Zr¨
k•AeWr éiw d•rj“• b•sAen• h•yù. Ž” öetYk•iw d•rj“• k•er miª•r öAÒ˜,/ miª•err b•ArAª••/ G•err c•ArpAez
ŒAb•Ar éB˜Aeg mue¼ B˜¡Aj“ h•et•. ŽÙelAr opero itn sAir pATr o Žk• sAir Žrs k•AeWr ed•oyùAl
Žk•”rk•m k•räb• dU•etr Cib• eKAd•A” k•er esAnAyù emA¼• iCl.
13
iCl. rAj“• zelAmn Kb•r pAiWeyù esAr eTek• h•Irm
36
Žrpr itnsAir k•Aw• pATerr ed•oyùAl o nAem Žk• b•Yi)˜ek• ej“r¨zAelem ineyù ŒAesn.
14
Žk•sAir Žrs k•AeWr ed•oyùAl id•eyù iG•er miª•err h•Iremr m• iCeln nˆ ¹ ˆ ÿ ˆ A ilr Žk• ”•S•ó ˆ A eyù l Iyù
eB˜terr ŒMz qtrI k•rA h•l. pirb•AregAþIr mih•l•. t¡Ar m]t ipt• iCeln esAerr
37
isb• mAes zelAmenr c•&u“TR b•Cerr rAj“e ׈r b•Aisª••. h•Irm iCl iptelr ij“inxpe^r d•(•
iþˆtIyù mAes Zr¨ k•er b•lu mAes/ 38ŒTRAí t¡Ar Žk•Ad•z k•Airgr. Ž k•AreŠ” zelAmn h•Irmek• efek• pAiWeyù
b•Cerr ŒXm mAesr rAj“e ׈r smyù miª•riwr inmRA, iptelr k•Aej“r d•Aiyù ˆ× id•eyùiCeln. y• ik•C¢ iptelr
k•AyRY ezx h•yù. eyB˜Aeb• pirk•Â˜¯n• k•r• h•eyùiCl sAt k•Aj“ es sb•” h•I•rm k•eriCl.
b•Cr smyù ineyù iWk• esB˜Aeb• miª•riw b•AnAen• h•eyùiCl. 15
h•I•rm öAyù 18 h•At d•IG•R/ 12 h•At piriD•yu)˜
Žb•M 3 ”iÇ•ˆ pur¨ iptelr éew• P<•Ap• S˜ÿ•µ˜õ b•AineyùiCl.
zelAmenr rAj“öAsAd• 16
ŽCA¼A h•Irm miª•err j“‘ 5 h•At Ÿ•c• K<Aiw iptelr
rAj“• zelAmn t¡ A r inej“r j“‘ Žk•iw éiw rAj“ˆS˜ÿ•µ˜õ b•AineyùiCl Žb•M tAed•r S˜ÿ•µ˜õÙilr mATAyù
7 rAj“öAsAd•o b•AineyùiCeln. öAsAd•iw b•AnAet 13
b•Cr smyù elegiCl. 2 ŽCA¼•o itin "ilb•AenAenr
b•iseyùiCl. 17Žrpr h•Irm Ž” S˜ÿ•µ˜õÙil FAk•Ar j“‘
éew• izk•elr j“Al b•AnAyù. 18tArpr es fAilemr
b•AgAn® nAem Žk•iw b•Ai¼ b•AineyùiCeln. Ž” b•A¼Iiwr mt ed•Ket iptelr ésAir Pu•l b•AnAyù. ŽÙil öitiw
qd•G•$Y iCl 100 h•At/ öS˜î 50 h•At o Ÿ•c•t• 30 S˜ÿe•µ˜õr j“Aelr opr ŽmnB˜Aeb• rAK• h•yù ey S˜ÿ•µ˜õÙilr
h•At. b•A¼IwAyù Žrs k•AeWr c•ArsAir ˆS˜ÿµ˜õ iCl. c•Ý¼• •FAk•A pe¼ yAyù. 19P•lt> S˜ÿ•µ˜õÙilr soyù• h•At
S˜ÿ•µ˜õÙilr mATAyù k•AeWr ŒA•CAd•n iCl. 3 ˆS˜ÿe•µ˜õr eTek• 5 h•At pyR–˜ÿ lµ•ˆV • izKrÙil Pu•elr mt ed•Ket
zIxRB˜Aeg iCl sAir sAir k•i¼ b•gR•. ŒAr tAr opr lAgl. 20ˆS˜ÿ•µ˜õ c•¼
Ý AÙel• ˆS˜ÿe•µ˜õr opr b•Aiwr mt ed•Ket
CAed•r j“‘ Žrs t)˜• b•sAen• h•eyùiCl. Žek•k•iw j“Ael b•sAen• h•eyùiCl. oKAen S˜ÿµ˜õ c•Ý¼AÙelAr
S˜ÿe•µ˜õr opr 15iw k•i¼ imileyù emAw 45 iw k•i¼ c•ArpAez 20w• fAilm sAirb•ß “B˜Aeb• b•sAen• iCl.
b•sAen• iCl. 4 öetYk•iw D•Aerr ed•oyùAel itn sAir 21
h•Irm iptl inim$t miª•err b•ArAª•Aet éiw S˜ÿ•µ˜õ
k•er mueK•muiK j“AnAl• b•sAen• iCl. 5öetYk• sAirr S˜îApn k•rl. d•i(•Š id•ek•r S˜ÿ•µ˜õiwek• b•l• h•t yAKIn.
ezex d•rj“• iCl. d•rj“AÙelAr muK Žb•M k•AWAemA Ÿ%r id•ek•r S˜ÿ•µ˜õiwek• b•l• eh•At eb•Ayùs. 22puÅpAk]•it
iCl c•Arek•A,•. S˜ÿµ˜õ c•Ý¼• éewAek• S˜ÿe•µ˜õr mATAyù b•iseyù S˜ÿe•µ˜õr k•Aj“
6
ŽCA¼• zelAmn 50 h•At lµ•VˆA o 30 h•At c•o¼A ezx k•r• h•yù.
23
Žk•iw "Ju“l•–˜ÿ b•ArAª••® b•AineyùiCeln. b•ArAª••r sAmen Œt>pr h•Irm iptl id•eyù egAlAk•Ar Žk•w•
Žk•wA CAd• iCl eyw• Œenk• TAm b•• iG•lAnek• Œb•lµ•ˆV n j“lAD•Ar b••nAel•/ yAr nAm ed•oyù• h•el• "smu@•.®
k•eriCl. Žiwr piriD• iCl 30 h•At/ b•YAs iCl 10 h•At o
7
elAek•r ib•c•Ar k•rAr j“‘ zelAmn Žk•iw "ib•c•Ar gB˜Irt• iCl 5 h•At.
24
k•(•o® b•AineyùiCeln. Ž” G•err ŒAgAegA¼• Žrs j“lAD•Ariw iG•er iptelr Žk•iw P•Ail b•sAen•
k•AeW emA¼• iCl. iCl. Ž” P•Ailiwr tlAyù j“lAD•Aerr gAeyù ésAir
8
zelAmenr inej“r b•Asg]h•iw Ž” ib•c•Ark•e(•r iptelr ltApAtAr nk•z• •k•Aw• iCl. 25ŒAr egAw•
eB˜ter iCl. Ž” g]h•iw ib•c•Ark•e(•r met•” iCl. j“lAD•Ariw b•sAen• iCl 12 iw iptelr qtrI x¡Ae¼r
itin t¡Ar S˜¤I/ imzerr rAj“Ar emeyùr j“‘o Žk•”rk•m ipeW•. 12 iw x¡Ae¼r itniwr muK iCl Ÿ%rmuKI/
Žk•w• g]h• b•Aineyù id•eyùiCeln. itniwr d•i(•,muKI/ itniwr pUb•RmuKI o b•Ak•I itniwr
9
öetYk•iw b•A¼I mUlYb•An pATer qtrI h•eyùiCl. piü‚mmuKI. 26j“lAD•Ariwr c•AirD•Ar 3 ”iÇ•ˆ pur¨.
ib•ezx Žk•D•re,r k•rAetr sAh•AeyY öTem j“lAD•Aerr k•A,• pAnpAe^r k•A,Ar s#z ŒTb•• Pu•elr
337 1 rAj“Ab•il 7:27-8:6

pApi¼r met• iCl. j“lAD•Ariwet öAyù 11/000 gYAln operr gµ•Vuj“ FAk•• pe¼/ Žk•w• b•Aiw sh•
j“l D•rt. 10iw eWl•/ Žk•iw b•¼ ec•Qb•A•c•• yAr nIec• iCl
27
Žrpr h•I•rm 10iw iptelr eWl• b•AnAl. 12iw x¡A¼/ eCAw h•At•/ eCAwKAew• pA^ o
öetYk•iw eWl• iCl 4 h•At lµ•Vˆ•/ 4 h•At c•o¼• ŒAr öBu˜r miª•err j“‘ öeyùAj“nIyù Œ‘A‘
Ÿ•c•tAyù 3 h•At. 28eWlAÙil k•AWAemAyù b•sAen• b•Asnek•Asn.
ec•Qek•A,A t)˜A id•eyù b•AnAen• h•eyùiCl/ 29yAr opr
iptelr isMh•/ x¡A¼ o k•räb• dU•etr öitk]•it eKAd•A” zelAmn y• y• ec•eyùiCeln/ h•Irm tAr sb•” b•Aineyù
k•r• iCl. Ž”sb• öitk]•itr oper o nIec• nAnAn id•eyùiCl c•k•c•ek• iptl id•eyù. 46-47iptl id•eyù Žet•
Pu•elr nk•z• k•Aw• h•eyùiCl. 30öitiw eWlAyù 4iw eb•zI ij“insp^ b•AnAen• h•eyùiCl ey zelAmn k•Ken•
k•er iptelr c•Ak•• iCl. ek•A,Ayù iCl Žk•iw b•¼ Žsb• oj“n k•rAr ec•X• k•ern in. zelAmn Žsb•”
pA^ rAKAr met• iptelr k•eyùk•iw pAyù•/ eyÙelAr y£•n$ nd•Ir sueO•Aí o s%Renr mD•Yb•tI$ ŒÇ•ˆel b•AnAenAr
gAeyù nAnAD•re,r Pu•l lAgAen• h•eyùiCl. 31b•AiwÙilr ined$•z id•eyùiCeln. Ž”sb• ij“ins” iptl gileyù
öAyù 1 h•At oper Žk•iw nk•z• eKAd•A” k•r• k•AWAemA C¡Aec• eFel b•AnAen• h•yù.
48-50
iCl. b•AiwÙilr muK iCl egAl/ b•YAs 1.5 h•At. zelAmn t¡Ar miª•err j“‘ Œenk• ij“ins”
k•AWAemAiw iCl ec•Qek•A,•/ egAl nyù. 32k•AWAemAr nIec•r esAn• id•eyù b•AnAet ined$•z id•eyùiCeln. miª•err eysb•
id•ek• c•Ariw c•Ak•A iCl. c•Ak•AÙilr b•YAs 1.5 h•At. ij“ins zelAmn esAn• id•eyù b•AineyùiCeln esÙel•
c•Ak•Ar meD•Yr d•ØÙil eWl• gA¼Ir seÒ˜ Žk•seÒ˜” h•lÉ
yu)˜ iCl. 33Ž” c•Ak•AÙel• iCl reTr c•Ak•Ar met• esAnAr eb•d•I/
Žb•M c•Ak•Ar sb•ik•C¢” iCl iptel b•AnAen•. Žk•iw esAnAr ewib•l :yAr oper sAij“eyù
34
pA^ D•er rAKAr pAyù• c•Ariw öetYk•wA eWlAr ö½Vrek• r¨iwr qneb•† ed•oyù• h•tò/
c•Arek•A,Ayù b•sAen• iCl. ŽÙel•o eWlAr seÒ˜ Žk•” pib•^tm S˜îAenr Ÿ%r o d•i(•e, p<Ac•iw-
C¡Aec• b•sAen• h•yù. 35öetYk•wA eWlAr operr id•ek• p<Ac•iw k•er emAw 10iw b•Aitd•An/
iptelr Žk•w• k•er P•Ail b•sAen• iCl. Ž” P•AilwAo pib•^tm S˜îAenr Ÿ%r o d•i(•e,r j“‘
iCl Žk•” C¡Aec• b•AnˆAen•. 36eWlAr c•ArpAez Žb•M 5iw k•er ic•mew/ esAnAr b•Aiw/
k•AWAemAr gAeyù isMh•/ tAlgAC/ k•räb• dU•t ”tYAid•r k•Ãï“AsmUh•/ eCAw b•Aiw/ pib•^tm S˜îAn o
Cib• eKAd•A” k•r• iCl. egAw• eWlAr eyKAen” j“Ayùg• mUl G•riwr d•rj“Ar j“‘ esAnAr k•pAw.
iCl esKAen” Ž”sb• eKAd•A” k•er ed•oyù• h•yù. ŒAr
eWlAr c•&u“id$•ek• Pu•elr nk•z• eKAd•A” k•er ed•oyù• Žmin k•er ezx pyR•–˜ÿ˜ zelAmn öBu˜r miª•err
51

h•eyùiCl. 37h•Irm Žk•”rk•m ed•Ket emAw 10iw eWl• j“‘ y• y• k•ret ec•eyùiCeln es” k•Aj“ ezx h•l.
b•AineyùiCl. Ž” öetYk•w• eWlA” iptl id•eyù qtrI Žrpr t¡Ar ipt• rAj“• d•AyùUd• miª•err j“‘ eysb•
Žk•” C¡Aec• eP•el b•AnAen• h•eyùiCl/ ey k•Are, Ž” ij“ins t¡Ar ek•AxAgAer ereK id•eyùiCeln/ zelAmn
sb•k•wA” Žk•rk•m ed•Ket iCl. es” smˆS˜ÿ ij“ins miª•er ineyù Želn. esAn• o
38
ŽCA¼Ao h•Irm öetYk•w• eWlAr j“‘ Žk•w• räep• itin öBu˜r miª•err ek•AxAgAer &u“el rAKeln.
k•er emAw 10iw b•¼ b•Aiw b•AineyùiCl. eyÙel• öAyù 4
h•At k•er c•o¼A iCl Žb•M Ž” pA^ÙelAyù 230 gYAln miª•er sA(•Yisª•ku •
py$• –˜ÿ˜ pAnIyù D•rt. 39h•Irm eWlAÙelAr p<Ac•iw Žrpr rAj“• zelAmn ”•S•óˆAeyùelr smˆS˜ÿ öb•I,
ereKiCl miª•err Ÿ%r id•ek• Žb•M p<Ac•iw miª•err
d•i(•Š id•ek•. ŒAr b•¼ pA^iwek• miª•err d•i(•,pUb•R
8 b•Yi)˜/ pirb•AregAþIr öD•An o entAed•r t¡Ar k•AeC
ej“r¨zAelem efek• pAWAeln. zelAmn d•AyùUd• ngrI
ek•A,Ayù b•iseyùiCl. 40-45 ŽCA¼Ao zelAmenr ined$•z eTek• sA(•Yisª•uk•iw miª•er ŒAnAr smyù t¡Ar seÒ˜
met• Œj“•S•óˆ pA^/ eCAw• h•At•/ eCAw b•Aiw y• ik•C¢ eyAg ed•b•Ar j“‘ Ž”sb• b•Yi)˜ed•r efek•
tAek• b•AnAet b•l• h•eyùiCl es b•AineyùiCl. öBu˜r pAiWeyùiCeln. 2 Œt>pr ŽTAnIm mAes ŒTRAí sˆ¹ˆÿm
miª•er h•Irm y• ik•C¢ b•AineyùiCl tAr tAilk•• ed•oyù• mAes P•sl sÇ•eyùr Ÿíseb•r smyù ”•S•óˆAeyùelr smˆS˜ÿ
h•lÉ b•Ais›d•• Žes rAj“A zelAmenr seÒ˜ eyAgd•An k•rl.
3
smˆS˜ÿ öb•I,r• Žes inid$•Åw S˜îAen ep<QCAenAr pr
2iw S˜ÿ•µ˜õ/ S˜ÿe•µ˜õr oper b•sAenAr j“‘ •b•Aiwr yAj“k•r• 4 es” öBu˜r pib•^ isª•uk•/ ö½Verr ŸpAsnAr
met• ed•Ket j“‘ b•Yb•h•ät pib•^ t¡Ab•uiw o t¡Ab•ur ij“insp^ b•eyù
2iw S˜ÿµ˜õ c•Ý¼•/ gµ•Vˆuj“Ùel• eG•rAr j“‘ ineyù c•ll. elb•IyùrA Ž” k•Aej“ yAj“k•ed•r sAh•AyY
2iw j“Al•/ j“Ael lAgAenAr j“‘ k•eriCl. 5 rAj“A zelAmn o ”•S•óˆAeyùelr smˆS˜ÿ
400 w• fAilm. öitiw j“Aelr j“‘ 2 sAir b•Aisª•Ar• es” pib•^ isª•uek•r sAmen Žk•i^t h•b•Ar
fAilm iCl yAet S˜ÿ•µ˜õÙilr mATAr pr Œgi,t pZ b•il ed•oyù• h•l. 6 tArpr yAj“k•r•
1 rAj“Ab•il 8:7-29 338

öBu˜r Ž” pib•^ isª•ku •iwek• miª•err pib•^tm S˜îAen 17


"ŒAmAr iptA d•AyùUd• öBu˜ ”•S•óˆAeyùelr ö½Verr
eyKAen isª•uk• rAKAr j“Ayùg• esKAen ˆS˜îApn k•relA. j“‘ Žk•iw miª•r b•AnAet Kub•” Ÿísuk• iCeln. 18ik••–˜Þ
7
isª•uk•iwek• k•räb• dU•ted•r mUi%$r fAnAr tlAyù öBu˜/ ŒAmAr iptA d•AyùUd•ek• b•leln/ 'ŒAim j“Ain/
ŽmnB˜Aeb• rAK• h•l/ yAet ed•b•dU•ted•r C¼Aen• fAn• ŒAmAr öit etAmAr ŒAnugtY ök•Aezr j“‘ &u“im
es” isª•uk•wA o isª•uk•wAr b•h•nd•eØr opr eml• Žk•w• miª•r b•AnAet c•Ao. Kub•” B˜Ael• k•T•/ 19ik••–˜Þ
TAek•. 8 b•h•nd•ØÙel• Kub•” lµ•ˆV • iCl. pib•^tm S˜îAenr etAmAek• nyù/ ŒAim Ž” miª•r b•AnAenAr j“‘ etAmAr
pib•^ j“AyùgAyù d¡•Ai¼eyù yid•o b•h•nd•ØÙil ed•K• eyt/ pu^ek• eb•eC ineyùiC. es-” Ž” miª•r b•AnAeb•.¾
b•A”er eTek• Ž” d•ØÙil ed•K• eyetA nA. Žmnik• 20
"öBu˜ ey öitš¨it id•eyùiCeln ŒAj“ itin es”
d•ØÙil ŽKen• es” Žk•” j“AyùgAyù rAK• ŒAeC. k•T• rAKeln. ŒAmAr iptA d•AyùUed•r j“AyùgAyù ŽKn
9
isª•uek•r meD•Y ek•b•l éiw pib•^ öS˜ÿr-P•lk• ŒAim rAj“• h•eyùiC. öBu˜r öitš¨it• met• ŒAim ŽKn
rAK• iCl. öS˜ÿr P•lk• éewA” emAiz/ eh•Aerb• b•el ”•S•óˆAeyùl zAsn k•ir Žb•M öBu˜ ”•S•óˆAeyùelr ö½Verr
Žk•w• j“AyùgAyù Ž” isª•uek•r meD•Y B˜er ereKiCeln. j“‘ ŒAim” Ž” miª•r b•AineyùiC. 21pib•^ Ž”• isª•ku •iw
imzr eTek• eb•ireyù ŒAsAr pr ”•S•ˆó Aeyùelr b•Aisª•Ar• rAKAr j“‘ ŒAim miª•err eB˜tr Žk•w• j“Ayùg•
ö½Verr seÒ˜ Žk•iw c•¢i)˜r P•lS•Vˆräp eh•Aerb• nAem ereKiC. Ï pib•^ isª•uek•r eB˜ter öBu˜r seÒ˜
j“AyùgAiwet TAk•et b•AD•Y h•eyùiCl. ŒAmAed•r pUb•Rpur¨xed•r ey c•¢i)˜ h•yù/ t• rAKA ŒAeC.
10
yAj“k•r• pib•^ isª•uk•iwek• pib•^tm S˜îAenr ŒAmAed•r pUb•p R r
u ¨xed•r imzr eTek• ineyù ŒAsAr smyù/
pib•^ j“AyùgAyù ereK eb•ireyù ŒAsAr pr/ öBu˜r miª•riw öˆBu˜ tAed•r seÒ˜ Ž” c•¢i)˜ k•eriCeln.®
ŒelQik•k• emeG•* B˜er egl. 11miª•riw öBu˜r 22
tArpr zelAmn öBu˜r eb•d•Ir sAmen igeyù
mih•mAyù* B˜er yAoyùAyù yAj“k•r• t¡Aed•r k•Aj“ ezx d¡•A¼Aeln ŒAr sb•A” t¡Ar sAmen igeyù d¡•A¼Al. zelAmn
k•ret pAreln n•. 12tKn zel•mn b•lelnÉ t¡Ar h•At ösAirtˆ k•reln/ ŒAk•Aezr id•ek• tAk•Aeln
23
Žb•M b•lelnÉ
"öBu˜ ŒAk•Aezr Ï j“A‰ˆ lYmAn sU y R inej“” "eh• öˆBu˜ ”•S•óˆAeyùelr ö½Vr/ p]iTb•Ir Ž” ŒAk•Aez
ge¼eCn/ ik••–˜Þ itin TAk•b•Ar j“‘ G•n emG•ek• eb•eC Žb•M Ž” p]iTb•Iet ŒApnAr met• ŒAr ek•An ö½Vr”
ineyùeCn.* en”. ŒApin ŒApnAr elAek•ed•r seÒ˜ k•r¨,Ab•zt>
13
eh• öBu˜ ic•rid•n etAmAr TAk•Ar j“‘ ŒAim Ž” c•¢i)˜b•ß“ h•eyùiCeln Žb•M ŒApin ŒApnAr öitš¨it
suª•r miª•riw b•AineyùiC.® ereKeCn. ey smS˜ÿ elAk• ŒApnAek• Œnusr, k•er
ŒApin tAed•r sh•Ayù h•eyù TAek•n. 24ŒApin ŒApnAr
14
”•S•ó ˆ A eyù e lr smˆ S ˜ÿ b•Aisª•• tKn esKAen esb•k• ŒAmAr iptA d•AyùUd•ek• y• öitš¨it id•eyùiCeln
d¡•Ai¼eyùiCl/ tA” rAj“A zelAmn tAed•r id•ek• iP•er/ t• ereKeCn. inej“r mueK ŒApin ey öˆitš¨it
ö½Vrek• tAed•r ŒAzIb•RAd• k•ret ŒnuerAD• k•reln. id•eyùiCeln ŒApnAr ŒsIm (•mtAr b•el ŒAj“ tAek•
15
tArpr zelAmn Žk• sudIG•R mˆe–˜¤A•c•Are, öBu˜r stY k•ereCn. 25ŽKn öˆBu˜/ ”•S•óˆAeyùelr ö½Vr Žb•Ar
öATRnA k•reln. itin b•leln/ ŒApin ŒAmAr iptA d•Ayù U d •ek• ed•oyù • Œ‘
öˆitš¨itÙel•o pUr, k•r¨n. ŒApin b•eliCeln/
"D•‘ öBu˜ ”•S•ˆó Aeyùelr ö½Vr mh•Amih•m. ŒAmAr ipt• 'd•Ayù U d •/ etAmAr” met• eyn etAmAr eCelrAo
d•AyùUd•ek• itin eysb• öitš¨it id•eyùiCeln/ tAr sb•” sd••stk$•B˜Aeb• ŒAmAek• ŒnusrŠ k•er/ ŒAr t• yid•
itin pAln k•ereCn. öBu˜ ŒAmAr iptAek• b•eliCeln/ k•er tAh•el sb•smeyù” etAmAr” b•Mezr ek•Ÿ n•
16
'ŒAim ŒAmAr smˆS˜ÿ elAek•ed•r/ ”•S•óˆAeyùlIyùed•r ek•Ÿ ”•S•ó ˆ A eyù e l rAj“ × ˆ k•reb•.¾ 26ŒAb•Ar öˆBu˜/
imzr eTek• ineyù ŽesiC/ ik••–˜Þ ŽKno pyR•–˜ÿ ŒAim ”•S•óˆAeyùelr ö½Vr/ ŒAim ŒApnAek• ŒAmAr iptAek•
ŒAmAr miª•r b•AnAenAr j“‘ ”•S•óˆAeyùelr ek•An ngr ed•oyù• Ž” öˆitš¨it Œnuýh• k•er pAln k•ret b•liC.
eb•eC in” in. ŒAr ŒAmAr elAek•ed•r ”•S•óˆAeyùlIyùed•r 27
"ik••–˜Þ eh• öBu˜/ ŒApin ik• sitY” ŒAmAed•r seÒ˜
pirc•AlnAr j“‘ ek•Aen• b•Yi)˜ek• menAnIt k•ir in. Ž” p]iTb•Iet b•As k•reb•nÀ Ï ib•zAl ŒAk•Az ŒAr
Žb•Ar ŒAim ŒAmAr ŸpAsnAr j“‘ ej“r¨zAelm S•VˆegRr Ÿ•c•tm S˜îAn/ Žmn ik• S•VˆegRr izKr S˜îAn
zh•rek• eb•eC inlAm/ ŒAr d•AyùdU •ek• eb•eC inlAm ŒAmAr ŒApnAek• D•er rAKet pAer nA. S•VˆB˜Ab•t>” ŒAmAr
elAek•ed•r/ ”•S•óˆAeyùlIyùed•r zAsn k•rAr j“‘.¾ b•AnAen• Ž” miª•ro ŒApnAr pe(• yeTX nyù. 28ik••–˜Þ
d•y•ù k•er ŒApin ŒAmAr öATRn• o imnit men rAKeb•n.
emG• ”•S•óˆAeyùlIyùed•r seÒ˜ ö½Verr ŸpiS˜îitr ic•HS•Vˆräp.
ŒAim ŒApnAr d•As/ ŒAr ŒApin ŒAmAr öBu˜ ö½Vr.
ŒAj“ ŒAim ŒApnAr k•AeC ey öATRn• k•rlAm t•
öB˜u r mih•mA Žiw Žk•iw ŸÆ‰ˆl ŒAel•. Žw• ed•K• yAyù yKn
ö½Vr elAek•ed•r meD•Y ŒAib•B$U˜t h•yù.
ŒApin S•åre, rAKeb•n. 29ŒtIet ŒApin” b•eliCeln/
'ŒAim oKAen sµ•åAint h•eb••.¾ ŒApin id•b••rA^ Ž”
öB u˜ Ö Ö Ö i n e y ùe C n Žiw Žk•iw öAc•In sMSˆð˜rŠ eTek• enoyù•
h•eyùeC. ih•º•¨et ZD•u ŒAeC/ "öBu˜ b•eleCn Œ9“k•Aer b•As k•ret.®
miª•err öit ŒApnAr k]•p•#iX rAKeb•n. Ž” miª•er
339 1 rAj“Ab•il 8:30-56

d¡•Ai¼eyù ŒAim ŒApnAr Ÿe£•e• ey ö•TRnA k•reb•• t• öˆATRn• k•reb•. 43ŒApin ŒApnAr S•ˆV egRr b•AsBU˜im eTek•
eyn ŒApnAr k•Aen ep<QCAyù. 30öBu˜ ŒAim o ŒApnAr tAed•r öATRnAyù sA¼• id•eyù/ tAed•r men•b•Aà•• pU,R
”•S•óˆAeyùelr Œnuc•rr• ŽKAen Žes ŒApnAr k•AeC y• k•reb•n. tAh•el Ž”sb• b•Yi)˜r• ŒApnAr ”•S•óˆAeyùelr
öATRn• k•reb•A tAr öit ŒApin sj“Ag TAk•eb•n. elAek•ed•r metA” ŒApnAek• B˜yù o B˜i)˜ k•reb.•
ŒAmr• j“Ain S•VˆegR” ŒApnAr b•As. ŒAmAed•r ib•nit ŒAr sk•el sb• j“AyùgAyù j“Aneb• ŒApnAr öit s›˜åAn
esKAn eTek• ŒApin ŒAmAed•r öATRn• Zen ŒAmAed•r ök•Az k•er ŒAim Ž” miª•r b•AineyùiClAm.
44
(•m• k•reb•n. "k•Ken• k•Ken• ŒApnAek• ŒApnAr Œnuc•red•r
31
"ek•An b•Yi)˜ yid• Œpr ek•An b•Yi)˜r öit Œ‘Ayù zߨr ib•r¨eß“ yu ß“ k•rAr ined$•z id•et h•eb•. tKn
ŒAc•r, k•er tAh•el tAek• Ž” eb•d•Iet ineyù ŒAs• ŒApnAr elAek•r• ŒApnAr menAnIt k•r• Ž” S˜îAen
h•eb•. yid• es sitY” ŒprAD•I n• h•yù tAh•el tAek• ŒAmAr b•AnAen• zh•er ŒAseb• Žb•M ŒApnAr k•AeC
zpT k•er b•let h•eb• ey es ined$•Ax. 32ŒApin S•VˆgR öATRn• k•reb•. 45S•VˆgR eTek• ŒApin tAed•ro öATRnAyù
eTek• esk•T• Zen tAr yTAyT ib•cAr k•reb•n. yid• sA¼• id•eyù tAed•r sAh•AyY k•reb•n. 46ŒApnAr elAek•r•
es b•Yi)˜ ŒprAD•I h•yù teb• ŒAmAed•r tAr öˆmA, ŒApnAr ib•r¨eß“ pApAc•rŠ k•reb•. Žk•T• ŒAim j“Ain
ed•eb•n. yid• es b•Yi)˜ ined$•Ax h•yù tAh•el tAr ömA,o k•Ar, mAnux mAe^” pAp k•er. ŒAr ŒApin tAed•r
ed•eb•n. öit ß*uß“ h•eyù tAed•r zߨed•r h•Aet prAij“t h•et
33
"h•yùet• k•Ken• k•Ken• ŒApnAr ”•S•óˆAeyùelr ed•eb•n. zߨr• tAed•r b•ª•I k•er ek•AenA dU•r ed•ez
B˜)˜rA ŒApnAr ib•r¨eß“ pAp•c•r, k•reb•/ zߨr• ineyù yAeb•. 47es” dU•err ed•ez b•es ŒApnAr elAek•r•
tAed•r prAij“t k•reb•. tKn tAr• ŒApnAr k•AeC” ik• h•eyùeC eB˜eb• tAed•r pAp k•emRr j“‘ Œnutˆ ¹ˆÿ
iP•er Žes Ž” miª•er ŒApnAr özMsA k•reb• Žb•M h•eyù ŒAb•Ar ŒApnAr” k•AeC öATRn• k•er b•leb•/ 'ŒAmr•
ŒApnAr sAh•AyY ec•eyù ŒApnAr k•AeC öATRn• k•reb•. pAp k•eriC. ŒAmr• Bu˜l k•eriC.¾ 48es” dU•r ed•ez
34
ŒApin Œnuýh• k•er S•VˆgR eTek• es” öATRn• Zen eTek•o tArA Ž” ed•ezr id•ek• G•eu r d¡•A¼Aeb• ey ed•ziw
ŒApnAr ”•S•óˆAeyùelr B˜)˜ed•r ŒprAD• mAj“Rn• k•er/ ŒApin tAed•r pUb•p R r
u ¨xed•r id•eyùiCeln Žb•M Ž” zh•r
tAed•r h•ät b•AsBU˜imet tAed•r iP•ireyù ŒAneb•n. Ž” eyiw ŒApnAr menAnIt Žb•M Ž” miª•r eyiw ŒApnAr
BU˜im ŒApin” tAed•r pUb•Rpur¨xed•r id•eyùiCeln. s›˜åAen ŒAim inm$A, k•eriC/ esiwr id•ek• G•uer d¡•A¼Aeb•
35
"yid• tAr• ŒApnAr ib•r¨eß“ pApAc•Ar k•er/ Žb•M tAr• ŒApnAr k•AeC öATRn• k•reb•. 49tAh•el
ŒApin tAed•r j“imet Kr• ŒAneb•n. tAh•el tAr• S•ˆV gR eTek• ŒApin tAed•r fAek• sA¼• ed•eb•n. 50ŒApnAr
ŽKAen Žes ŒApnAr k•AeC öATRnA k•reb• Žb•M ŒApnAr elAek•ed•r tAed•r pAp eTek• mui)˜ ed•eb•n Žb•M
özMs• k•reb•. ŒApin tAed•r k•X ed•eb•n ŒAr tAr• ŒApnAr öit tAed•r pApAc•r,ek• (•m• k•reb•n.
tAed•r pAp eTek• ser ŒAseb•. 36tKn ŒApin S•VˆgR tAed•r zߨed•r tKn tAed•r öˆit nrm menAB˜Ab•
eTek• tAed•r öATRn•yù sA¼• ed•eb•n ŒAr ŒAmAed•r k•er &u“leb•n. 51men rAKeb•n/ or• ŒApnAr” B˜)˜.
pAp (•m• k•reb•n. mAnuxek• sí peT c•lAr iz(•A ŒApin” oed•r imzr eTek•/ grmc•¢lLI eTek• eb•r
id•eyù/ eh• öBu˜/ ŒAb•Ar ŒApin tAed•r r¨(• j“im b•i] Xet k•rAr met• k•er b<•Aic•eyùiCeln.
52
iB˜ij“eyù ed•eb•n. "öBu˜ ö½Vr/ d•y•ù k•er yKn” ŒAim Žb•M ŒApnAr
37
"h•yeù t• Ž” j“im Žet•” Zik•eyù yAeb• ey ŽKAen ”•S•óˆAeyùelr elAek•r• ŒApnAr k•AeC öATRn• k•reb••/
ŒAr ek•An P•sl j“›˜åAeb• n•. ŒTb•• h•yùet• elAek•r• tKn” es” öATRn•yù sA¼• ed•eb•n. 53p]iTb•Ir smˆS˜ÿ
ek•An mh••mArIr þˆAr• ŒAß*A•–˜ÿ h•eb•/ ŒTb•• h•yùet• elAek•ed•r meD•Y eTek• tAed•r ŒApin inej“ ŒApnAr
smˆS˜ÿ zs´ k•Iw-pteÒ˜r þˆAr• Db•Ms h•eb•/ ik•Mb•• Žk•A•–˜ÿ B˜)˜ ih•eseb• eb•eC ineyùeCn. öBu˜/ emAizr
ŒApnAr B˜)˜r• tAed•r b•AsS˜îAen zߨed•r þˆAr• ŒAß*A•–˜ÿ mAD•Yem ŒAmAed•r imzr eTek• eb•r k•er ŒAnAr smyù
h•eb•/ Œenek• ŒsuS˜î h•eyù p¼eb•. 38k•Ken• yid• Žrk•m ŒApin pU b R • pu r ¨xed•r öitš¨it id•eyù i Celn ey
ik•C¢ G•ew ŒAr tKn yid• Œ•–˜ÿt Žk•j“no tAr pAepr ŒAmAed•r j“‘o ŒApin ork•m k•reb•n.®
54
k•T• S•år, k•er Œnutˆ ¹ˆÿ ic•e% Ž” miª•err id•ek• zelAmn eb•d•Ir sAmen h•¡Aw¦ ege¼ b•es éh•At
éh•At b•Ai¼eyù öATRn• k•er/ 39tAh•el ŒApin ŒApnAr ŒAk•Aez &u“el ö½Verr k•AeC Ž” sud•IG•R öATRn• k•reln.
S•VˆegRr b•AsBU˜im eTek• tAr es” fAek• sA¼A ed•eb•n. •öATRn• ezx h•el itin ŸeW d¡•A¼Aeln. 55tArpr
smˆS˜ÿ elAk•ek• (•m• k•er tAed•r sAh•AyY k•reb•n. Ÿ•c• S•ˆV er ö½Vrek• ”•S•ˆó Aeyùelr smˆS˜ÿ mAnuxek• ŒAzIb•AR d•
Žk•mA^ ŒApin” Œ•–˜ÿy$AmI tA” öetYk•iw b•Yi)˜ek• k•ret b•leln. zelAmn b•lelnÉ
inrep(•B˜Aeb• ŒApin ib•c•Ar k•ern/ 40yAet ytid•n 56
"öBu˜r özMs• k•erA? itin t¡Ar elAek•ed•r/
tAr• ŽKAen tAed•r pUb•Rpur¨xed•r/ ŒApnAr ed•oyù• ”•S•óˆAeyùelr b•Aisª•Aed•r ib•šAm ed•eb•n ˆb•el öitš¨it
Ž” BU˜KeØ b•As k•er ttid•n ŒApnAek• B˜yù o B˜i)˜ id•eyù i Celn/ k•T• met• itin ŒAmAed•r ib•šAm
k•er c•el. 41-42dU•rdU•rA•–˜ÿerr elAk• ŒApnAr mih•m• o id•eyùeCn. öBu˜ t¡Ar Œnugt d•As emAizr mAD•Yem
(•mt•r k•T• j“Anet eper ŽKAen Ž” miª•er Žes ”•S•óˆAeyùelr b•Aisª•Aed•r eysb• öitš¨it id•eyùiCeln
1 rAj“Ab•il 8:57-9:14 340

tAr sb•k•iw” itin pU,R k•ereCn. 57ŒAim öATRn• öATRn• Žb•M &u“im y• y• ŒAmAr k•AeC ec•eyùC es sb•”
k•ir/ öBu ˜ / ŒAmAed•r ö½V r eyB˜Aeb• ŒAmAed•r ŒAim ZeniC. &u“im Ž” miª•r b•AineyùC Žb•M ŒAim
pUb•Rpur¨xed•r seÒ˜ iCeln/ iWk• esB˜Aeb•” eyn itin Žiwek• Žk•w• pib•^ S˜î•en pir,t k•eriC yAet ŒAim
ŒAmAed•ro pAez TAek•n/ k•Ken• ŒAmAed•r pirtYAg ŽKAen sb•Rd••” pUij“t h•”. ŒAim sb•smeyù” ŽKAen
n• k•ern. 58ŒAim öˆATRn• k•riC ey ŒAmr• sk•el #iX rAKb• •Žb•M ŽKAnk•Ar k•T• men rAKeb••. 4 etAmAr
t¡ A ek•” Œnu s r, k•reb••. t¡ A r ib•iD• ined$ • z o iptA d•Ayù U d • eyB˜Aeb• ŒAmAr esb•• k•eriCeln/
ŒAed•zÙil˜ emen c•leb•• eyÙel• itin ŒAmAed•r etAmAek•o esB˜Aeb•” ŒAmAr esb•• k•ret h•eb•. d•AyùUd•
pUb•Rpur¨xed•r h•Aet &u“el id•eyùiCeln. 59ŒAim ŒAz• iCeln sí o piršmI. &u“im Œb••” ŒAmAr ib•iD•Ùil
k•riC ŒAmAed•r öBu˜ ö½Vr sbR•d•A Ž” öATRnAr k•T• Žb•M ŒAr y• y• ŒAim etAmAyù ŒAed•z ed•b• emen
Žb•M ŒAmAr ŒnuerAD• men rAKeb•n. ŒAim öATRn• c•leb•.
k•riC/ öBu˜ eyn öitid•n rAj“•/ t¡Ar Bˆ]•tY o t¡Ar 5
"ŒAr t• yid• &u“im k•er• ŒAim Œb••” eKyùAl
smS˜ÿ ”•S•óˆAeyùlb•AsIed•r j“‘ ŽÙel• k•ern.•60öBu˜ rAKeb•• yAet ”•S•óˆAeyùelr rAj“ isMh•Asen sd•Asb•Rd••
yid• t• k•ern tAh•el smˆS˜ÿ p]iTb•Ib•AsI j“Anet pAreb• etAmAr” pirb•Aerr ek•Ÿ ŒAsIn h•yù. etAmAr iptA
ey öBu˜” Žk•mA^ stY ö½Vr. 61etAmr• sk•el rAj“A d•AyùdU •ek•o ŒAim Ž” Žk•” öitš¨it id•eyùiClAm.
ŒAmAed•r öBu˜ ö½Verr öˆit Œnugt Žb•M stYb•ß“ ŒAim b•eliClAm ”•S•óˆAeyùl sb•Rd•• tAr” ek•Aen• n•
TAk•eb• Žb•M t¡Ar ib•iD• o ŒAed•zÙil ŽKnk•Ar metA” ek•Aen• Ÿ%rpur¨x þˆAr• zAist h•eb•.
6-7
B˜ib•`eto emen c•leb•.® "ik••–˜Þ yid• k•Ken• &u“im o etAmAr s•–˜ÿAn-
62
tArpr rAj“A zelAmn o ”•S•óˆAeyùelr elAek•r• s•–˜ÿitr• ŒAmAek• ŒnusrŠ k••r• b•Þ k•er d•Ao/ ŒAmAr
Žk•seÒ˜ öˆBu˜r Ÿe£•e• b•ild•An k•reln. 63esid•n ed•oyù• ib•iD•-ŒAed•zÙil pAln n• k•er• Žb•M Œ‘
zelAmn mÒ˜l qneb•† ih•eseb• 22/000 gb•Aid• pZ o ek•Aen• mUi%$r pUj“A k•erA/ tAh•el ŒAim ŒAmAr ed•oyù•
1/20/000 emx b•il id•eyùiCeln. ŽB˜Aeb• rAj“A o Ž” BU˜im tYAg k•ret tAed•r b•AD•Y k•reb••. Žb•M ŒAim
”•S•óˆAeyùelr elAek•rA imel öBu˜r miª•r ŸísgR Ž” pib•^ miª•r eyKAen ŒAmAr ŸpAsnA h•yù/ t•
k•eriCl. Db•Ms k•rb•. tKn ”•S•ˆó Aeyùelr G•wnA sb•Ar k•AeC KArAp
64
ŽCA¼A rAj“A zelAmn eh•Amb•il/ zs´ qneb•† #XA•–˜ÿ h•eyù TAk•eb•/ sk•el ”•S•óˆAeyùlek• ineyù pirh•As
Žb•M b•ilöd•o pZr c•ib•R !neb•† id•eyù miª•r öAÒ˜,iw k•reb•. 8Ž” miª•r Db•Ms h•eb•. ey ed••Keb• es”
ŸísgR k•reln. itin Žrk•m k•reln k•ArŠ öBu˜r ŒtYAü‚y$Y h•eb• Žb•M izsa id•eyù qh•qc• k•reb•. tKn ey
iptelr eb•d•Iiw Kub• eb•zI b•¼ iCl n• ey Žt sb• Ž” miª•r ed•Keb• ö½Í k•reb•/ 'öBu˜ ek••n Ž” miª•r
qneb•† D•ArŠ k•ret pAer. o Ž” BU˜KeØr elAek•ed•r öit Žmn sAMG•Aitk•
65
esid•n miª•er eTek• rAj“• zelAmn o k•AØ k•reln.¾ 9Œ‘r• tAed•r Ÿ%r id•eyù b•leb•/
”•S•ó ˆ A eyù e lr elAek•rA Ž”B˜Aeb• C¢ i w* Ÿd•yApn 'Žr• tAed•r öBu˜ek• tYAg k•eriCl b•el” Ž” G•wn•
k•eriCl. Ÿ%er h•mAetr öeb•z þˆAr eTek• d•i(•e, G•eweC. öBu˜ tAed•r pUb•Rpur¨xed•r imzr eTek• eb•r
imzr pyR•–˜ÿ ”•S•ˆó Aeyùelr smˆS˜ÿ b•Aisª••” esid•n esKAen k•er ineyù ŒAs• se%шo tAr• t¡Aek•• ŸpAsnA k•erin
ŸpiS˜ît iCl. tAr• sAtid•n D•er pAnAh•Ar/ Ÿísb• o Žb•M Œ‘ mUi%$r esb•A k•eriCl/ t•” öBu˜ ß*uß “ h•eyù
S•¸u•it$r meD•Y id•eyù öBu˜r seÒ˜ smyù k•AwAl. tArpr tAed•r j“Ib•en éeyRAg G•ineyù &u“eleCn.®¾
ŒAer• sAtid•n esKAen TAk•l. ŒTRAí Žk•wAn• 14 10
öBu˜r miª•r o inej“r rAj“öˆAsAd• inm$Ae,r
id•n D•er tAr• Ÿísb• k•rl. 66perr id•n zelAmn k•Aj“ ezx k•ret rAj“• zelAmenr 20 b•Cr elegiCl.
sk•lek• b•A¼Iet iP•er eyet b•leln. tAr• sk•el 11
tArpr itin esAerr rAj“• h•Irmek• gAlIl öed•ezr
rAj“Aek•• D•‘b•Ad• j“Aineyù tAr k•AC eTek• ib•d•Ayù ineyù 20iw zh•r Ÿph•Ar id•eyùiCeln. k•Ar, rAj“A h•Irm/
b•Ai¼ iP•er egl. tAr• sk•el” öBu˜ t¡Ar d•As o zelAmnek• Žrs gAC o ed•b•d•Ar¨ gAeCr k•AW öeyùAj“n
”•S•ó ˆ A eyù e lr elAek•ed•r j“‘ eysb• B˜Al• k•Aj“ met• esAn• id•eyù öBu˜r miª•r b•AnAenAr k•Aej“ sAh•AyY
k•eriCeln es”sb• eB˜eb• Kub•” ŸíPu•Â˜ñ iCl. k•eriCeln.
12
h•Irm tKn esAr eTek• zelAmenr ed•oyù•
zelAmenr k•AeC ö½eV rr pnu rAgmn zh•rÙel• ed•Ket Želn. ik••–˜Þ Ž” zh•rÙel• ed•eK
zelAmn öBu˜r miª•r o t¡Ar rAj“öˆAsAd• b•AnAenAr itin emAew” Kuiz h•eln n•. 13itin zelAmnek•
9 k•Aj“ ezx k•reln. itin y• y• b•AnAet ec•eyùiCeln
sb•” b•AineyùiCeln. 2Žrpr öBu˜ˆ ŒAb•Ar zelAmnek•
b•leln/ "B˜A” ŒAmAr/ Ž zh•rsmUh• ik• Žmn ey &u“im
ŒAmAek• Ÿph•Ar id•elÀ® h•Irm Ž”sb• BU˜KeØr nAm
ed•K• id•eln/ eyB˜Aeb• itin igib•eyùAen t¡Aek• S•Vˆ¹÷d•zRn k•Ab•Ul id•eyùiCeln Žb•M ŒAj“ pyR•–˜ÿ Ï ŒÇ•ˆl k•Ab•Ul
id•eyùiCeln esB˜Aeb•. 3öBu˜ t¡Aek• b•leln/ "etAmAr nAem” piric•t. 14h•Irm rAj“• zelAmnek• miª•r
qtrIr k•Aej“ b•Yb•h•Aerr j“‘ öAyù 9/000 pAŸØ esAn•
Ci¢ w Žiw s•µ˜õb•t> inˆS˜ÿArpbR•.
pAiWeyùiCeln.
341 1 rAj“Ab•il 9:15-10:15
15
miª•r Žb•M öAsAd• inmRAe,r smyù rAj“A zelAmn
id•eyù prI(•A k•ret Želn. 2itin b•æ d•As-d•AsIed•r
ß*Itd•Ased•r k•Aj“ k•ret b•AD•Y k•eriCeln. rAj“•
ineyù ej“r¨zAelem ŸpiS˜ît h•eln. itin Œj“•S•óˆ Ÿew
zelAmn ime˜ñ•/ ej“r¨zAelm zh•err ed•oyùAl inmRA,
k•er nAn•D•re,r mzlApAit/ Œl¿•Ar o esAnA ineyù
k•eriCeln Žb•M tArpr h•AíesAr/ mige£•• o egxr Želn Žb•M zelAmenr seÒ˜ ed•K• k•reln. tArpr
nAem zh•rÙil b•AineyùiCeln. zelAmnek• s•µ˜õAb•Y b•æ ib•D• k•iWn ö½Í k•reln.
16 3
zelAmenr k•AeC es”sb• ö½Í Kub• Žk•w• k•iWn iCl
ŒtIet imzerr rAj“• egxer k•nAnIyùed•r seÒ˜
yuß “ k•er tAed•r h•tY• k•er zh•riw ‰ˆ A ileyù n•. itin tAr sb• öe½Ír” Ÿ%r id•eln. 4 tKn izb•Ar
id•eyùiCeln. imzerr P•erQe,r emeyùek• ib•eyù k•rAr
rA,I ŸpliÝ“ k•reln ey sitY” zelAmn Kub•” |•AnI.
5
smyù/ P•erQ, zelAmnek• egxr zh•riw eyQ&u“k• ed•n.
itin t¡Ar suª•r rAj“öAsAd•iwo ed•Keln/ t¡Ar
17
zelAmn es” zh•rwAek• ŒAb•Ar n&u“n k•er ge¼ eB˜Aj“sB˜Ar ib•lAsb•æl ŒAeyùAj“n/ esnApited•r
qb•Wk•/ öAsAed•r Bˆ]•tY o tAed•r b•æmUlY epAzAk•/
&u“leln. ŽCA¼•o zelAmn inî !b•í-eh•AerA,/ 18b•Alí
o tAmr mr¨ zh•r éiw b•AineyùiCeln. 19zs´ o Œ‘A‘miª•err ŒnuþAn o b•ild•Aenr rk•msk•m ed•eK ib•S•åeyù
sAmýI suri(•t rAKAr j“‘o zelAmn k•eyùk•iw ngr b•Ak•rih•t h•eyù egeln.
6
inmRA, k•ern. inej“r rT o eG•A¼• rAKAr j“AyùgAo itin tKn rAj“A zelAmnek• b•leln/ "ŒAim
ŒAmAr inej“r ed•ez b•es ŒApn•r b•uiß“m%• o
itin b•AineyùiCeln. ej“r¨zAelm/ ilb•AenAn o Œ‘A‘
eysb• j“Ayùg• zelAmn zAsn k•eriCeln es”sb• k•Iit$k•lAepr b•æ KYAit ZeniClAm. ŽKn ed•KiC
j“Ayù g Ayù itin y• yA b•AnAet ec•eyù i Celn tAtAr Žk• k•,•o imTY• nyù. 7 ŒAim inej“r ec•AeK n•
b•AineyùiCeln. ed•K• pyR•–˜ÿ Žsb• k•T• ib•½VAs k•irin ik••–˜Þ ŽKn
20
ed•Ket pAi•C/ elAk•mueK y• ZeniClAm ŒApnAr
ed•ez ”•S•óˆAeyùlIyù CA¼•o ”emArIyù/ ih•%Iyù/
b•uiß“m%• o sµpd• tAr ec•eyùo Œenk• eb•iz. 8 sitY”
pirxIyù/ ih•bb•Iyù o iyb•UxIyù öˆBˆ]•it Œenk• b•Ais›d••
b•As k•ret•. 21”•S•óˆAeyùlIyùrA tAed•r ib•nX k•ret
ŒApnAr elAek•rA o Bˆ]•tYr• Kub•” B˜AgYb•An k•Ar,
t¡Ar• öitid•n ŒApnAr esb•• k•ret pAyù o ŒApnAr
pAerin. ik••–˜Þ zelAmn tAed•r ß*ItdAs ih•eseb• k•Aj“
sAiåeD•Y eTek• ŒApnAr |•AngB˜$ k•T• Znet pAyù.
k•ret b•AD•Y k•rAn. tAr• ŽKen• ß*Itd•As ih•eseb•”
ŒAeC. 22teb• rAj“A zelAmn k•Ken• ek•An 9
öBu˜/ ŒApnAr ö½Vrek• özMs• k•r¨n? itin inü‚yù”
ŒApnAr öit s•–˜ÞˆX/ tA” ŒApnAek• ”•S•óˆAeyùelr
”•S•ˆó AeyùlIyùek• t¡Ar d•As ˆ× k•ret ed•nin. ”•S•ˆó AeyùlIyùrA
rAj“ped• ŒiD•iþt k•ereCn. öBu˜ ö½Vr ”•S•óˆAeyùlek•
qsink•/ esnApit/ esnAiD•nAyùk•/ ŒAiD•k•Airk•/ sArTI
b•• rT pirc•Alk• ih•eseb• k•Aj“ k•retA. B˜AelAb•Aesn b•el” ŒApnAek• Žed•ezr rAj“• k•ereCn.
23
ŒApin ib•iD• emen inrep(•B˜Aeb• öj“Aed•r zAsn
zelAmenr ib•iB˜å k•Aj“k•emRr j“‘ sb• imileyù
550 pird•zRk• iCl/ tAr•/ Œ‘A‘ yAr• k•Aj“ k•rt k•ern.®
tAed•r t%ÑAb•D•An k•rt. 24P•erQe,r k•‘• d•AyùUd• zh•r10
Žrpr izb•Ar rA,I rAj“• zelAmnek• öAyùˆ 9/000
pAŸØ esAn•/ b•æ mzlApAit o Œl¿•Ar Ÿph•Ar
eTek• zelAmn t¡Ar j“‘ ey b•¼ b•Ai¼iw b•AineyùiCeln
esKAen c•el ŒAsAr pr zelAmn ime˜ñ• b•AnAn. id•eln. itin rAj“Aek• ey pirmA, mzl•pAit
25
öˆit b•Cr itn b•Ar k•er zelAmn t¡Ar b•AnAen•
id•eyùiCeln tAr pirmA, Žtid•n pyR•–˜ÿ˜ ”•S•óˆAeyùel ey
öBu˜r mi›d•err eb•d•Iet eh•Amb•il o mÒ˜l qneb•†mzlApAit öeb•z k•eriCl tAr ec•eyùo eb•iz.
11
ŸísgR k•retn. ŽCA¼•o itin miª•er D•p u D•eU n• ed•b•Ar
Žid•ek• h•Iremr enQb•h•r oP•Ir eTek• esAn•
b•Yb•S˜î• k•ern o mi›d•err y• ik•C¢ inyùimt öeyùAj“n
CA¼•o b•æ pirmA, k•AW o Œl¿•Ar ineyù ŽesiCl.
t• eyAgAetn. 12
zelAmn es”sb• k•AW id•eyù rAj“öAsAd• o miª•err
26
eWk•• ed•oyù• CA¼•o miª•err gAyùk•ed•r j“‘ b•I,•
rAj“A zelAmn ”ed•Am ed•ez sUP• sAgerr tIer
ŽlAetr k•AeC ”íiseyù A n-egb•er ik•C¢ j“Ah•Aj“ o b•A†yˆ – ˜¤ b•Aineyù id•eyù i Celn. tKno pyR • –˜ÿ ˜
b•AineyùiCeln. 27rAj“• h•Iremr rAej“Y ik•C¢ nAib•k•
”•S•óˆAeyùelr ek•Aen• elAk•” es” D•re,r k•AW ec•AeK
iCeln/ yAr• smue@•r sb• Kb•rAKb•r rAKt. itin ed•eKin Žb•M es” smeyùr pro ŒAr ek•Ÿ es D•re,r
k•AW ed•eKin.
Ž”sb• nAib•k•ed•r zelAmenr enQb•Aih•nIet eyAg id•eyù/
t¡Ar elAek•ed•r seÒ˜ k•Aj“ k•rAr j“‘ pAiWeyùiCeln•. 13
öTAmet• rAj“• zelAmn Žk• zAsk• ih•eseb•
28
zelAmn t¡Ar j“Ah•Aj“ oP•Ier pAWAenAr pr tAr•ŒAerk• zAsk• izb•Ar rA,Iek• b•æ Ÿph•Ar id•eln.
esKAn eTek• zelAmenr j“‘ 31/500 pAŸØ esAn• ŽCA¼•o itin izb•Ar rA,Iek•/ itin y• y• ec•eyùiCeln
ŽeniCl. sb•” id•eyùiCeln. Žrpr izb•Ar rA,I o t¡Ar d•Asd•AsIrA
inej“r ed•ez iP•er egeln.
izb•Ar rA,I zelAmenr seÒ˜ sA(•Aí k•reln 14
öit b•Cr rAj“• zelAmn öAyù 79/920 pAŸØ
izb•Ar rA,I elAk•mueK zelAmenr KYAit o esAn• epetn. 15ŽCA¼•o itin t¡Ar enÚ-b•h•err
10 ö|•Ar k•TA Znet epeyù t¡Aek• k•iWn ö½Í b•Yb•sAyùI o b•i,k•ed•r k•AC eTek• ŒAreb•r zAsk• o
1 rAj“Ab•il 10:16-11:13 342

öAed•izk• zAsnk•t$Aed•r k•AC eTek• b•æ pirmAe, esAn• zelAmn o tA¡ r b•æ p IÍ
epetn.
16
rAj“A zelAmn epwAen• esAn• id•eyù 200iw b•¼
FAl b•AineyùiCeln. öit FAel öAyù 15 pAŸØ k•er
11 rAj“A zelAmn nArIed•r sAiåD•Y pCª• k•retn.
itin Žmn Œenk• mih•lAek• B˜AelAeb•esiCeln
yAr• ”•S•ˆó Aeyùelr b•Aisª•• nyù. imzerr P•erQe,r k•‘A
esAn• iCl. 17itin epwAen• esAn• id•eyù ŒAerA 300 CA¼•o zelAmn ih•%IyùA/ emAyùAb•IyùA/ Œeµ•åAnIyùA/
iw FAl b•AineyùiCeln; tAr öetYk• FAel 4 pAŸØ ”ed••mIyùA/ sIed•AnIyùA öBˆ•] it Œenk• ib•j“AtIyù rm,Iek•
k•er esAn• iCl. Ž” FAlÙelAek• itin "ilb•AenAenr- B˜AelAb•Asetn. 2Œ&Iet öBu˜ ”•S•óˆAeyùelr elAek•ed•r
j“Ò˜l® nAemr b•A¼Iet ereKiCeln. Žb•YApAer stkR• k•er id•eyù b•eliCl/ "etAmr• Œ‘
18
rAj“A zelAmn K<Aiw esAnAyù emA¼• h•Aitr d¡•Aetr ed•ezr elAek•ed•r ib•eyù k•reb• n•/ k•Ar, tAh•el orA
Žk•w• ib•zAl isMh•Asn b•Aineyù i Celn. 19es” tAed•r mUi%$ek• pUj“• k•ret etAmAed•r öB˜Aib•t
isMh•AsnwAyù éew• D•Ap eb•eyù ŸWet h•et•. isMh•Asenr k•reb•.® ik••–˜Þ t• se%шo zelAmn ib•j“AtIyù rm,Ied•r
epCenr id•k•w• oper egAlAk•Ar iCl. b•sAr j“AyùgAr eöem pe¼n. 3 zelAmenr 700 j“n S˜¤I iCl. :yAr•
éD•Aer” iCl h•Atl lAgAen•. ŒAr éid•ek•r h•Atelr sk•el” Œ‘A‘ ed•ezr entAed•r k•‘•.ò ŽCA¼•o
tlAyù Œ¡Ak•• iCl isMeh•r Cib•. 20oWAr is¡i¼r Ciw t¡Ar 300 j“n ß*Itd•AsI Ÿpp ÍI iCl. zelAmenr
D•Aepr öetYk•wAr ezexo Žk•w• k•er isMeh•r mUi%$ p ÍIr• t¡Aek• ö½Vr ib•muK k•er &u“eliCl. 4zelAmenr
iCl. ŒAr ek•Aen• ed•ez” ŽD•re,r rAj“isMh•Asn iCl tKn b•yùs h•eyùiCl/ S˜¤Ied•r pA˜ñAyù pe¼ itin Œ‘A‘
n•. 21rAj“A zelAmenr b•Yb•h•AyR smˆS˜ÿ˜ epyùAl• o mUi%$r pUj“A k•ret Zr¨ k•ern. t¡Ar ipt• rAj“•
©ñAs iCl esAnAyù b•AnAen•. "ilb•AenAenr j“Ò˜l® b•Ai¼r d•AyùeU d•r met• Žk•inþB˜Aeb• zelAmn ezx pyR•–˜ÿ öBu˜ek•
smˆS˜ÿ˜ pA^o iCl K<Aiw esAnAr. rAj“öˆAsAed•r ek•An Œnusr, k•ern in. 5zelAmn sIed•AnIyù ed•b•I ŒeXArt
ik•C¢” räepAr iCl n•. zelAmenr smeyù c•&u“id$•ek• Žb•M Œeµ•åAnIyùed•r G•, ] Y pAxA, mUi%$ imlak•emr Œnugt
Žet• eb•iz esAn• iCl ey elAek•rA räepAek• ek•Aen• h•n. ŒtŽb• zelAmn öBu˜r sAmen Bu˜l k•Aj• k•reln.
6

mUlYb•An D•A&u“ b•el men” k•rt n•. itin puerApuir öBu˜r zr,Agt h•nin eyB˜Aeb• t¡Ar
22
Œ‘A‘ ed•ezr seÒ˜ b•Ai,j“Y k•rAr j“‘ rAj“• ipt• d•AyùUd• h•eyùiCeln.
7
zelAmenr b•Ai,j“Y trI iCl. ŽÙel• ŒAsel iCl Žmnik• itin emAyùAb•Iyùed•r G•],Y mUi%$ k•emAezr
h•Iremr” j“Ah•Aj“. itn b•Cr Œ•–˜ÿr Ž” smˆS˜ÿ j“Ah•Aj“ ŒArAD•nAr j“‘ ej“r¨zAelemr pAez” pAh•Ae¼ Žk•w•
esAn•/ räp•/ h•Aitr d¡•At o pZ pAiKet B˜it$ h•eyù j“Ayùg• b•Aineyù id•eyùiCeln. Ï Žk•” pAh•Ae¼ itin Ï
iP•er ŒAst. B˜yùMk•r mUi%Rr ŒArAD•n•r j“‘o Žk•iw j“Ayùg•
23
zelAmn iCeln p]iTb•Ir sb•ec•eyù b•¼ rAj“•. b•AineyùiCeln. 8Ž”B˜Aeb• rAj“• zelAmn t¡Ar öetYk•iw
itin iCeln sb• ec•eyù eb•zI D•nI o piØt. 24sb• iB˜ned•zI ˆS˜¤Ir ŒArAD•Y mUi%$r j“‘ Žk•iw k•er pUej“Ar
j“AyùgAr elAek•rA” zelAmenr d•zRn epet c••”etA/ j“Ayùg• k•er ed•n/ ŒAr t¡Ar S˜¤Ir• D•upD•Uen• id•eyù
tAr• zelAmenr ö½Vr-öd•% b•ui ß“m%Ar pirc•yù epet es”sb• j“AyùgAyù tAed•r mUi%$smUeh•r k•AeC b•ild•An
c••”etA Žb•M t¡Ar k•T• Znet c••”etA. 25öit b•Cr k•rt.
dU•rdU•rAe•–˜ÿr ed•z eTek• b•æ elAk• esAn• Žb•M räepAr 9
Ž”B˜Aeb• rAj“A zelAmn öBu˜ ”•S•óˆAeyùelr ö½Verr/
ij“insp^/ epAzAk•-pir•Cd•/ ŒS˜¤zS˜¤ˆ/ mzlApAit/ k•AC eTek• dU•er ser igeyùiCeln. sutrAM öBu˜
eG•A¼• Žb•M K•c•r Ÿph•Ar ineyù rAj“A zelAmenr zelAmenr öit Ku b • ß*uß“ h•eln. itin éb•Ar
seÒ˜ ed•K• k•ret ŒAsetA. zelAmnek• ed•K• id•eyù/ 10t¡Aek• Œ‘ mUi%$r pUj“• k•ret
26
es j“‘ zelAmenr Œenk• rT o eG•A¼A iCl. inexD• k•r• se%шo zelAmn es” inexD• mAenn in.
t¡Ar k•AeC 1/400 rT o 12/000 eG•A¼• iCl. ŒAlAd•• 11
tKn öBu˜ zelAmnek• b•leln/ "zelAmn/ &u“im c•i¢ )˜
zh•r b•Aineyù es”sb• zh•er Ž” rTÙel• rAK• TAk•t B˜Ò˜ k•erC. &u“im ŒAmAr ŒAed•z emen c•elAin. ŒAimo
ŒAr ej“r¨zAelem t¡Ar inej“r k•AeC zelAmn ŒÂ˜¯ k•T• id•lAm etAm•r rAj“ ˆ× etAmAr k•AC eTek• iCineyù
ik•C¢ rT ereK id•eyùiCeln. 27”•S•ˆó Aeyùlek• itin sµped• enb• Žb•M ŒAim t• etAmAr ek•An Žk•iw Bˆ]••etYr
o ϽVeyR B˜er id•eyùiCeln. ej“r¨zAelm zh•er räep• h•Aet &u“el ed•b•. 12ik••–˜Þ eyeh•&u“ ŒAim etAmAr ipt•
iCl pATerr met•” sAD•Ar,. Žrs gACo iCl pAh•Ai¼ d•AyùUd•ek• B˜AelAb•AstAm ŒAim etAmAr j“Ib•£•zAyù
gACgACAilr met• sh•j“lB˜Y. 28zelAmn imzr o kU• etAmAr rAj“Y etAmAr k•AC eTek• iCineyù enb• n•.
eTek• eG•A¼• ŽeniCeln. t¡Ar b•i,ek•r• kU• eTek• etAmAr s•–˜ÿAn rAj“• nA h•oyù• pyR•–˜ÿ ŒAim Œep(•A
ik•en Ž” smˆS˜ÿ eG•A¼• ”•S•óˆAeyùel ineyù ŒAsetA. k•rb•. ŒAr tArpr ŒAim tAr k•AC eTek• Ž” rAj“ ׈
29
imzr eTek• ŒAn• Žk•w• reTr d•Am p¼t öAyù 15 ek•e¼ enb•. 13teb• ŒAim tAr k•AC eTek• egAw• rAj“ ˆ×
pAŸØ räepAr smAn. ŒAr eG•A¼Ar d•Am p¼t 3 3/4 ek•e¼ enb• n•/ tAr zAsn k•rAr j“‘ Žk•iw
pAŸØ räepAr smAn. zelAmn ih•%Iyù o ŒrAmIyù pirb•AregAþI ereK ed•b•. d•Ayù U e d•r k•T• o
rAj“Aed•r k•AeC eG•A¼• o rT ib•iß* k•retn. ej“r¨zAelemr k•T• eB˜eb•” ŒAim Ž” Œnuýh• k•rb•
343 1 rAj“Ab•il 11:14-39

k•Ar, d•AyùUd• ŒAmAr prm Œnugt esb•k• iCl. ŒAr sräyù•. Ž” yArib•yùAmo rAj“Ar ib•pe(• eyAg
tACA¼• Ž” ej“r¨zAelm zh•rek• ŒAim inej“” eb•eC id•eyùiCl.
27
ineyùiClAm.® Ž” h•l es” g˜¯/ ek•n yArib•yAù m rAj“Ar ib•r¨eß“
egl. zelAmn tKn ime˜ñ• inmRA, k•riCeln Žb•M
zelAmenr zߨp(• d•AyùUd• t¡Ar iptAr nAem zh•err ed•oyùAl g<ATiCeln.
14
essmyù öBu˜ ”ed•AmIyù h•d•d•ek• zelAmenr zߨ 28
yArib•yùAm yeTX z)˜smTR iCl Žb•M zelAmn
k•er &u“leln. h•d•d• iCelA ”ed•Aemr rAj“pirb•Aerr ed•Keln•/ 'Ž” tr¨,iw Žk•j“n sud•(• k•mRI.¾ tKn
s–˜ÿ A n. 15Žk•smeyù d•Ayù U d • ”ed•Amek• prAij“t itin yArib•yùAmek• eyAexP• pirb•AregAþIr k•m$Ied•r
k•eriCeln. t¡Ar esnAb•Aih•nIr öD•An eyAyùAb• tKn ŒD•Y(• k•er id•eln. 29Žk•id•n yKn yArib•yùAm
”ed•Aem inh•ted•r k•b•r id•et yAn. es smeyù ”ed•Aem ej“r¨zAelm eTek• b•A”er yAi•Cl tKn zIelAnIyù
Œb•izX yAr• j“Iib•t iCl eyAyùAb• tAed•ro h•tY• B˜Ab•b•Ad•I Œih•eyùr seÒ˜ tAr peT ed•K• h•l. Œih•yù
k•eriCeln. 16eyAyùAb• o ”•S•ˆó Aeyùelr elAek•r• es smeyù Žk•iw n&u“n j“AmA periCeln. 30es” j“nzU‘ öA•–˜ÿer
6 mAs ”ed•Aem iCeln. Ž”smeyù ù tAr• smˆ S ˜ÿ ˜ Œih•yù t¡Ar n&u“n j“AmAiwek• iC¡e¼ b•AerAiw w¦k•er•
”ed•AmIyùed•r h•tY• k•ern. 17essmeyù h•d•d• iCl enh•At” k•ern.
31
izZ. es imzer pAileyù yAyù. tAr iptAr ik•C¢ Bˆt ] Yo tArpr yArib•yùAmek• b•leln/ "j“AmAr 10iw
tKn tAr seÒ˜ igeyùiCl. imid•yùn pAr h•eyù tAr• w¦k•er• etAmAr inej“r j“‘ n•o. öBu˜ ”•S•óˆAeyùelr
18

pAre, igeyù ep<QCel ŒAer• ik•C¢ elAk• tAed•r seÒ˜ ö½Vr b•eleCn/ 'ŒAim zelAmenr k•AC eTek• rAj“Y
eyAg ed•yù. tArpr Ž” egAw• d•liw imzer igeyù ek•e¼ ineyù etAmAyù 10 iw pirb•AregAþI id•eyù ed•b•.
P•AerQe,r sAh•AyY öATRn• k•rl. P•AerQ, h•d•d•ek• Žk•w• 32ŒAim d•Ayù U e d•r Ÿ%rpu r ¨xed•r ZD•u m A^ Žk•iw
b•Ai¼ o ik•C¢ j“im CA¼•o tAr KAb•Ar-d•Ab•Ar ed•K•ezAnAr pirb•AregAþIr opr zAsn k•ret ed•b•. ŒAmAr
b•Yb•ˆS˜î• k•ern. prmB˜)˜ d•AyùdU • o ej“r¨zAelemr mueKr id•ek• tAik•eyù
19
P•AerQ, h•d•d•ek• Kub•” pCª• k•retn. itin t¡Ar ŒAim Žw¦ku• k•rb•. ”•S•óˆAeyùelr smˆS˜ÿ pirb•AregAþIr
zAlIr seÒ˜ h•d•ed•r ib•eyù id•eyùiCeln. :rAnI tha•penx eTek• ŒAim” S•VˆyùM ej“r¨zAelmek• eb•eC ineyùiClAm.
P•erQe,r S˜¤I iCeln.ò 20P•AerQe,r S˜¤I tha•penexr 33ŒAim zelAmenr k•AC eTek• rAj“ ˆ× ek•e¼ enb• k•Ar,
eb•Anek• h•d•d• ib•eyù k•rAr pr gnub•í nAem tAr Žk•iw zelAmn ŒAmAr ŸpAsn• b•Þ “ k•ereC. zelAmn
pu^ h•yù. rA,I tha•penx gnub•íek• P•erQe,r öAsAed• sIed•AnIyùed•r mUi%$ ŒeXArt/ emAyùAb•Iyùed•r mUi%$ k•emAz
t¡Ar inej“r s•–˜ÿAned•r seÒ˜ mAnux h•et id•eyùiCeln. o ŒAeµ•åAnIyùed•r imlak•emr ŒArAD•nA k•reC. zelAmn
21
Žid•ek• imzer TAk•Ak•AlIn h•d•d• d•AyùUed•r m]&u“Y B˜Ael• o siWk• k•Aj“ k•r• b•Þ“ k•er id•eyùeC. es ŒAr
sMb•Ad• epl. esnApit eyAyùAeb•r m]&u“Yr Kb•ro tAr ŽKn ŒAmAr ib•iD• o ŒAed•z emen c•el n•. or iptA
k•Aen ep<QCAl. tKn h•d•d• P•AerQ,ek• b•ll/ "ŒAmAek• d•AyùUd• eyB˜Aeb• j“Ib•nyApn k•eriCl zelAmn ŒAr
ŒAmAr inej“r ed•ezr b•Ai¼et iP•er eyet id•n.® esB˜Aeb• j“Ib•nyApn k•er nA. 34Žk•Are,” ŒAim
22
ik••–˜Þ P•AerQ, tAr Ÿ%er b•leln/ "ŒAim etAmAek• zelAmenr pirb•Aerr h•At eTek• rAj“Yˆ ek•e¼ enb•.
ŽKAen etAmAr y• ik•C¢ öeyùAj“n t• id•eyùiC. tb•u ik••–˜Þ ŒAmAr Žk•inþ B˜)˜ zelAmenr ipt• d•AyùUed•r
ek•n &u“im etAmAr inej“r ed•ez iP•er eyet c•A”CÀ® k•T• men ereK zelAmnek• tAr b•Ak•I j“Ib•nw¦k•u zAsk•
h•d•d• imnit k•er b•ll/ "d•y•ù k•er ŒAmAyù b•Ai¼et TAk•et ed•b•. 35teb• tAr pue^r h•At eTek• ŒAim
iP•ret id•n.® Œb••” rAj“ ׈ ineyù enb•. ŒAr tArpr tAr eTek•
23
”ilyùAd•Ar pu^ rexA,ek•o ö½Vr zelAmenr zߨ d•ziw pirb•AregAþI yArib•yùAm etAmAek• zAsn k•ret
k•er &u“eliCeln. rexA, tAr minb• esAb•Ar rAj“• ed•b•. 36zelAmenr s•–˜ÿAn Žk•iw pirb•AregAþIr opr
h•d•ed•xerr k•AC eTek• pAileyù ŽesiCl. 24d•AyùUd• zAsn k•reb•. k•Ar, ejr¨zAelem ey zh•riw ŒAmAr
esAb•Ar esnAb•Aih•nIek• yueß“ h•ArAenAr pr rexA, ik•C¢ inej“r b•el ŒAim eb•eC ineyùiClAm sb•smeyù” d•AyùeU d•r
elAek•ed•r ej“AgA¼ k•er Žk•w• eCAw esnAb•Aih•nIr ek•Aen• Ÿ%rpur¨x tA zAsn k•reb•. 37ik••–˜Þ/ t• b•Aed•/
öD•An h•eyù b•esn. Žrpr rexA, d•eµ•åzek• igeyù ŒAim etAmAyù etAmAr c•Aih•d•Amt ŒAr smˆS˜ÿ ik•C¢r”
esKAnk•Ar rAj“• h•n. 25rexA, ŒrAem rAj“ ׈ k•retn opr zAsn k•ret ed•b•. &u“im ”•S•óˆAeyùelr Ÿ%r
o ”•S•óˆAeyùelr öit t¡Ar tIº• ib•eþˆx iCl. ey k•Are, rAj“YÙil zAsn k•reb•. 38yid• &u“im sí peT eTek•
zelAmenr j“Ib•£•zAyù rexA, ”•S•ˆó Aeyùelr seÒ˜ zߨt• ŒAmAr ined$•z emen c•el•/ tAh•el” ŒAim etAmAr
“k•eriCeln.•rexA, o h•d•d• éj“en” ”•S•óˆAeyùel nAnAn j“‘ Ž” sb• k•rb•. &u“im yid• d•AyùUed•r met• ŒAmAr
J“Aeml• pAik•eyùiCeln. ib•iD• o ŒAed•z emen c•el• tAh•el ŒAim etAmAr
26
nb•Aewr pu^ yArib•yùAm iCl zelAmenr j“qnk• pAez TAk•b• Žb•M etAmAr b•Mzek• rAj“b•Mez pir,t
Bˆ ] • tY. serd•Ainb•AsI yArib•yù A m iCl ”•Pó • iyù m Iyù k•rb•/ eymn ŒAim d•AyùUed•r j“‘ k•eriClAm. ”•S•óˆAeyùl
pirb•AregAþIr elAk•. tAr ib•D•b•• mAeyùr nAm iCl ŒAim etAmAr h•Aet &u“el ed•b•. 39zelAmenr k]•tk•AeyRr
1 rAj“Ab•il 11:40-12:23 344

j“‘” ŒAim d•AyùUed•r b•MzD••red•r zAiS˜ÿ ed•b•/ teb• k•erC tAr ec•eyùo Œenk• k•iWn k•Aj“ ŒAim etAmAed•r
Œb••” t• b•rAb•err j“‘ nyù.®¾ id•eyù k•rAb•. k•Aj“ ŒAd••yù k•rAr j“‘ ŒAmAr ipt•
etAmAed•r ZD•u c•Ab•k•Aetn/ ŒAim D•ArAel• elAh•• b•sAen•
zelAmenr m& ] “u Y c•Ab•uk• id•eyù c•Ab•k•Aeb••.®¾
40 12
zelAmn yArib•yAù mek•• h•tY• k•rAr ec•X• k•reln. rh•ib•yùAm elAek•ed•r itnid•n per ŒAset
ik••–˜Þ yArib•yùAm tKn imzer pAileyù egl Žb•M b•eliCeln t•” iWk• itn id•n per ”•S•óˆAeyùelr
zelAmenr m]&u“Y pyR•–˜ÿ˜ yArib•yùAm imzrrAj“ zIzek•r elAek•r• ŒAb•Ar rh•ib•yù A emr k•AeC iP•er Žl.
ŒAšeyù iCl. 13
rh•ib•yùAm tKn öb•I,ed•r k•T• n• Zen 14tAr b•Þu“-
41
zelAmn tAr zAsnk•Ael b•æ b•¼ b•¼ k•Aj“ b•AÞ“b•ed•r prAmzR ŒnuyAyùI b•leln/ "ŒAmAr iptA
k•eriCeln. essb• k•TA 'zelAmenr ”ith•As ýe–˜î¾ etAmAed•r ej“Ar k•er eb•iz KAiweyùiCl b•leCA/ ŽKn
ilipb•ß “ Œ•eC. 42zelAmn ej“r¨zAelemr Œ•–˜ÿgRt ŒAim ŒAer• eb•iz KAwAeb••. ŒAmAr iptA etAmAed•r
”•S•óˆAeyùeùl 40 b•Cr rAj“ ׈ k•eriCeln. 43tArpr itin ZD•u c•Ab•ek•eCn/ ŒAim elAh•• b•sAen• c•Ab•uk• id•eyù
yKn mAr• egeln t¡Aek• d•AyùUd• zh•er smAiD•S˜î k•r• c•Ab•k•Aeb••.® 15ŒTRAí rAj“• elAek•ed•r ŒAeb•d•en sA¼•
h•l. Žrpr rAj“• h•eln zelAmenr pu^ rh•ib•yùAm. id•eln nA . öBu˜r ŒiB˜öAeyù” Ž” G•wn• G•wl. öBu˜
nb•Aewr pu^ yArib•yùAemr k•AeC t¡Ar ed•oyù• öitš¨it
gh] •yß
u “ rAKAr j“‘” Ž” G•wn• G•wAeln. zIelAnIyù B˜Ab•b•Ad•I
1-2
nb•Aewr pu^ yArib•yAù m tKno imzer luik•eyù Œih•eyùr mAD•Yem öBu˜ yArib•yùAemr k•AeC öitš¨itb•ß“
12 iCl. yKn es zelAmenr m]&u“Y sMb•Ad• epl/ h•eyùiCeln.
tAr j“›˜åBU˜im ”•Pó•iyùem pAb•RtY ŒÇ•ˆelr eserd•et 16
”•S•ˆó Aeyùelr smˆS˜ÿ elAk• ed•Kl n&u“n rAj“A tAed•r
iP•er Žl. ŒAeb•d•en k•,RpAt pyR•–˜ÿ k•rl n•. tKn tAr• rAj“Aek•
Žid•ek• rAj“• zelAmenr m]&u“Yr pr t¡Aek• t¡Ar Žes b•ll/ "ŒAmr• ik• d•AyùeU d•r pirb•ArBu˜)˜À emAew”
pUb•Rpur¨xed•r seÒ˜ smAiD•ˆS˜î k•r• h•el n&u“n rAj“• n•. ŒAmr• ik• iyzeyùr j“imr ek•Aen• B˜Ag pA”À n•?
h•eln tAr pu^ rh•ib•yùAm. 3”•S•óˆAeyùeùlr smˆS˜ÿ b•Aisª•• tAh•el ed•zb•AsIr• c•el• ŒAmr• ŒAmAed•r inej“r
rh•ib•yù A mek• rAj“ped• ŒiD•iþt k•ret iziKem b•Ai¼et iP•er y•”. d•AyùeU d•r pu^ tAr inej“r elAek•ed•r
igeyùiCl. k•Ar, rh•ib•yAù m tKn esKAen” iCl. sk•el opr rAj“ ˆ× k•r¨k•.® Žk•T• b•el ”•S•ˆó Aeyùelr elAek•rA
rh•ib•yùAmek• b•ll/ 4 "ŒApnAr iptA ŒAmAed•r KAiweyù ey yAr b•Ai¼et iP•er egl. 17”•S•óˆAeyùelr ey smˆS˜ÿ
KAiweyù j“Ib•n éib•Rsh• k•er &u“eliCeln. ŒApin d•yù• elAk• iyh•Ýd•Ar zh•rÙilet TAk•t rh•ib•yùAm ZD•umA^
k•er ŒAmAed•r k•Aej“r eb•AJ“• Žk•w¦ h•Alk•• k•er id•el” tAed•r opr rAj“ ׈ k•eriCeln.
18
ŒAmrA ŒApnAr h•eyù k•Aj“ k•rb•.® Œed•ArAm nAem Žk•j“n elAk• k•mRc•ArIed•r
5
rh•ib•yùAm tAed•r Ÿ%r id•eln/ "etAmr• itnid•n t%Ñ ˆAb•D •An k•rt. rAj“• tAek• efek• pAiWeyù elAek•ed•r
per ŒAmAr k•AeC Žs. tKn ŒAim ŒAmAr isß“A•–˜ÿ seÒ˜ k•T• b•let b•leln. ik••–˜Þ ”•S•óˆAeyùelr elAek•rA
etAmAed•r j“AnAb•.® Žk•T• Zen• sb••” iP•er egl. pATr C¡¢e¼ tAek• emer eP•ll. rh•ib•yùAm tKn
6
zelAmenr ey smˆS˜ÿ öb•I, prAmzRd•At• tKno ek•Anmet t¡Ar reT c•e¼ ej“r¨zAelem pAileyù egeln.
j“Iib•t iCeln/ rAj“• rh•ib•yùAm tAed•r t¡Ar k•t$b•Y 19ŒtŽb• ”•S•óˆAeyùelr elAek•rA d•AyùUed•r pirb•Aerr
k•mR sµpekR• ö½Í k•reln/ "ŒAmAr Že(•e^ ik• k•r• ib•r¨eß“• ib•e@•Ah• k•rl Žb•M ŽKno pyR•–˜ÿ tAr• d•AyùUd•
Ÿic•íÀ ŒAim Žed•r ik• b•lb•À® pirb•Arib•erAD•I.
7
öb•I,r• t¡Aek• b•leln/ "&u“im yid• ŒAj“ oed•r 20
”•S•óˆAeyùùelr smˆS˜ÿ elAk• yKn yArib•yùAemr iP•er
k•AeC d•Aesr met• h•o/ or• sitY etAmAr esb•A k•reb•. ŒAsAr k•T• j“Anet pArl/ tAr• Žk•iw smAeb•ezr
&u“im yid• oed•r seÒ˜ d•yùAprb•z h•eyù k•T• b•elA/ ŒAeyùAj“n k•er tAr seÒ˜ ed•K• k•er tAek•” smý
tAh•el or• ic•rid•n” etAmAr h•eyù k•Aj“ k•reb•.® ”•S•óˆAeyùelr rAj“A ih•eseb• eG•Ax,• k•rl. Žk•mA^
8
ik••–˜Þ rh•ib•yùAm Ž” prAmezR k•,RpAt k•relA n•. iyh•Ýd•Ar pirb•AregAþI d•AyùUed•r pirb•Aerr ŒnusrŠ
itin t¡Ar b•Þ u“-b•AÞ“b•ed•r seÒ˜ prAmzR k•reln. 9 es k•ret lAgl.
21
tAed•r b•ll/ "elAek•rA b•leC/ 'ŒApnAr ipt• y• rh•ib•yùAm ej“r¨zAelem iP•er egl Žb•M iyh•Ýd••
k•Aj“ id•etn tAr ec•eyùo ŒAmAed•r h•Alk•• k•Aj“ id•n.¾ o ib•‘AmIenr pirb•AregAþIek• Žk•e^ j“e¼• k•reln.
ik• k•r• yAyù b•el• et•À ŒAim ŽKn oed•r ik• b•ilÀ® Ž” é” egAþI imileyù emAw 1/80/000 j“enr Žk•iw
10
rAj“Ar b•Þ u“r• rh•ib•yùAmek• b•ll/ "ezAn k•T•? esnAb•Aih•nI giWt h•l. rh•ib•yù A m ”•S•ó ˆ A eyù e lr
or• nAik• b•leC etAmAr ipt• oed•r eb•iz KAwAetn. elAek•ed•r ib•r¨eß“• yu ß“• eG•Ax,• k•er tAr rAj“ ׈
&u“im •ek•b•lmA^ oed•r efek• b•el d••o/ 'ed•K eh•/ Ÿß“Ar k•ret ec•eyùiCeln.
ŒAmAr k•e¼ ŒAÒu˜l ŒAmAr iptAr puerA ed•eh•r ec•eyùo 22
ik••–˜Þ öBu˜ zmiyùyù nAem Žk• ö½Verr elAek•r
zi)˜zAlI. ŒAmAr ipt•r j“‘ etAmr• ey k•Aj“ seÒ˜ k•T• b•leln. itin b•leln/ 23"y•o iyh•Ýd•Ar
11
345 1 rAj“Ab•il 12:24-13:14

rAj“• zelAmenr pu^ rh•ib•yùAm ŒAr iyh•Ýd•Ar elAek•rA yArib•yùAm eb•d•Ir sAmen d¡•Ai¼eyù D•upD•Uen• id•i•Celn.
o ib•‘AmInek• igeyù B˜•”eyù B˜A”eyù yuß“ k•ret b•Ar, itin igeyù Ï y|•eb•d•Iek• seµ•VAD•n k•er b•leln•/
k•er•. 24oed•r sk•lek• G•er iP•er eyet b•elA k•Ar, "d•A•yùUed•r pirb•Aer eyAizyù nAem Žk• b•Alk• j“›˜åAeb•.
ŒAim” Ž”sb• G•iweyùiC.® rh•ib•yùAemr esnAb•Aih•nI yAj“k•rA ŽKn y|•eb•d•Iet pUej“• id••C/ ik••–˜Þ eyAizyù
öBu˜r ŒAed•z emen b•Ai¼ c•el egl. Žk•id•n Ž” smˆS˜ÿ yAj“k•ed•r y|•eb•d•Ir oper” h•tY•
25
iziKm h•l ”•Pó•iyùemr pAbR•tY ŒÇ•ˆelr Žk•iw k•reb•. ŽKn yAj“k•r• ey eb•d•Iet D•upD•Uen• ‰ˆAlAe•C/
zh•r. yArib•yùAm iziKmek• suri(•t o zi)˜zAlI k•er es” eb•d•Iet” mAnuexr h•A¼ pui¼eyù eyAizyù t•
esKAen” b•sb•As k•ret lAgl. per es pnUeyùl b•Yb•h•Aerr Œey•gY k•er &u“leb•.®
3
nAem Žk•iw zh•er igeyù esiwek• suri(•t o zi)˜zAlI ŽsmˆS˜ÿ G•wn• ey sitY sitY G•wet c•eleC es
k•eriCelA. ib•xeyù ö½Verr elAk• ŸpiS˜ît sb•A”ek• ömA, id•eln.
26-27
yArib•yùAm men men B˜Ab•eln/ "yid• elAek•rA itin b•leln/ "ŒAim y• b•llAm t• ey ˆsitY sitY
ej“r¨zAelem öBu˜r miª•er inyùimt yAtAyùAt c•Aileyù G•web• esk•T• ömAe,r j“‘ öBu˜ ŒAmAek• b•eleCn/
eyet TAek• tAh•el tAr• ezx pyR • –˜ÿ d•Ayù U e d•r 'Ž” eb•d•I eB˜eÒ˜ éw¦k•er• h•eyù smˆS˜ÿ C•” mAiwet
Ÿ%rpur¨xed•r þˆArA” zAist h•et c•A”eb•. tAr• ŒAb•Ar Ci¼eyù p¼eb•.®¾
4
iyh•dÝ •Ar rAj“• rh•ib•yAù mek• ŒnusrŠ k•reb• ŒAr ŒAmAek• rAj“• yArib•yùAm ö½Verr elAek•r k•AC eTek•
h•tY• k•reb•.® 28tA” rAj“• tAr prAmzRd•AtAed•r k•AeC qb•eTelr•eb•d•Ir k•T• Zen eb•d•I eTek• h•At sireyù
tAr k•r,Iyù k•t$b•Y sµpekR• Ÿped•z c•A”eln. tAr• ineyù es” elAk•ek• ed•iKeyù b•ll/ "oek• eýˆ¹ˆÿAr
rAj“Aek• tAed•r prAmzR id•eln. tKn yArib•yùAm éew• k•er•.® ik••–˜Þ Žk•T• b•lAr seÒ˜ seÒ˜” tAr h•At
esAnAr b•AC¢r b•Aineyù elAek•ed•r b•leln/ "etAmr• p(•AG•AtýˆS˜ÿ h•eyù egl/ es ŒAr h•At nA¼Aet pArl
ek•Ÿ ŒArAD•nA k•ret ej“r¨zAelem yAeb• n•. n•. 5 Žk•” seÒ˜ eb•d•Iiw w¦k•er• w¦k•er• h•eyù eB˜eÒ˜
”•S•ó ˆ A eyù e lr ŒiD•b•AsIr• ezAenA/ Ž” ed•b•tArA” smˆS˜ÿ C•” mAiwet Ci¼eyù p¼l. Žr eTek•” ö½Verr
etAmAed•r imzr eTek• Ÿß“Ar k•eriCeln.®* 29Žk•T• elAek•r k•TAr stYt• ömA, h•l. 6tKn rAj“•
b•el yArib•yùAm Žk•w• esAnAr b•AC¢r !b•eTel rAKeln. yArib•yAù m ö½Verr elAk•ek• b•lelA/ "d•y•ù k•er ŒApnAr
Œ‘ b•AC¢rwAek• rAKelA d•An zh•er. 30”•S•óˆAeyùelr öBu˜r ö½Verr k•AeC ŒAmAr Ž” h•Atiw ŒAb•Ar iWk•
elAek•rA tKn qb•eTel o d•Aen b•AC¢r éewAek• ŒArAD•nA k•er ed•b•Ar j“‘ öATRn• k•r¨n.®
k•ret egl. ik••–˜Þ Žiw ŒtY•–˜ÿ gih$•t o pAepr k•Aj“ elAk•iw tKn öBu˜r k•AeC es” öATRn• k•rAyù rAj“Ar
h•l. h•At iWk• h•eyù egl. 7 tKn rAj“• ö½Vr eöirt es”
31
ŽCA¼•o yArib•yAù m Ÿ•c• S˜îAen miª•r b•AineyùiCl. elAk•iwek• b•ll/ "Œnuýh• k•er ŒApin ŒAmAr seÒ˜
ZD•umA^ elb•Iyùed•r pirb•AregAþI eTek• yAj“k• eb•eC b•Ai¼et igeyù K•oyù• d••oyù• k•reb•n c•lun. ŒAim
enoyùAr pirb•et$ es ”•S•óˆAeyùelr ib•iB˜å pirb•AregAþI ŒApnAek• Žk•iw Ÿph•Ar id•et c•A”.®
eTek• yAj“k•ed•r eb•eC ineyùiCl. 32Žrpr rAj“• 8
ik••–˜Þ es” elAk•iw rAj“Aek• b•ll/ "etAmAr ŒeD•kR •
yArib•yAù m ”•S•ˆó Aeyùel Ÿíseb•r met• Žk•iw n&u“n C¢iwr rAj“ ׈ ŒAmAek• id•elo ŒAim etAmAr seÒ˜ yAeb•• n•
id•enr öb•t$n k•rl. ŒXm mAesr 15 id•en Ž” C¢iw b•• ŽKAen ek•An pAnAh•Ar k•rb• nA. 9öBu˜ ŒAmAek•
pAilt h•t. Žsmeyù rAj“• !b•eTl zh•err eb•d•Iet ŽKAen ik•C¢ eKet b•• pAn k•ret b•ArŠ k•ereCn.
b•ild•An k•rt. es tAr b•AnAen• b•AC¢r éewAr sAmen öBu˜ ŒAmAek• ŒAer• ined$•z id•eyùeCn ey/ ey rAˆS˜ÿ•
b•il id•t. rAj“• yArib•yùAm !b•eTel o Ÿ<c¢ j“AyùgAyù id•eyù ŒAim ŽKAen ŽesiC/ es” rAˆS˜ÿ• id•eyù eyn n•
tAr b•AnAen• pUej“Ar j“AyùgAÙelAr j“‘ yAj“k•ed•r iP•ir.® 10Žk•TA b•el itin qb•eTel ŒAsAr smyù ey
eb•eC ineyùiCl. 33ŒTRAí rAj“• yArib•yùAm tAr suib•D•• rAˆS˜ÿ• id•eyù ŽesiCeln/ eswAet n• igeyù Œ‘ Žk•w•
met• ”•S•óˆAeyùlIyùed•r j“‘ Ÿíseb•r smyù eb•eC rAˆS˜ÿ• id•eyù iP•er egeln.
ineyùiCl. ŒˆXm mAesr 15 id•enr mATAyù Ï C¢iwr 11
qb•eTl zh•er essmyù Žk•j“n b•]ß“• B˜Ab•b•Ad•I
id•niwet !b•eTl zh•er tAr b•AnAen• eb•d•Iet b•ild•An b•As k•retn. t¡Ar eCelr• Žes t¡Aek• !b•eTelr Ž”
CA¼•o D•upD•Uen• ed•oyù• h•et•. ö½Vr eöirt b•Yi)˜r k•AyRk•lAepr k•T• j“AnAelA.
12
es” b•]ß “ B˜Ab•b•Ad•I sb• Zen ij“e|•s k•reln/ "itin
qb•eTelr ib•r¨eß “ ö½eV rr k•Tn ek•An rAˆS˜ÿA id•eyù iP•er eglÀ® eCelr• tKn iyh•Ýd••
öBu˜ iyh•Ýd•Ar ö½Verr eöirt Žk•j“nek•
1-2
eTek• ŒAs• es” B˜Ab•b•Ad•I ey peT iP•er igeyùeCn
13 qb•eTel yAb•Ar j“‘ Žb•M eb•d•Ir oper pUej“•
k•rb•Ar ib•r¨eß“ k•T• b•lb•Ar j“‘ efek• pAWAeln.
iptAek• ed•KAel•. 13b•] ß“ B˜Ab•b•Ad•I t¡Ar pu^ed•r t¡Ar
gAD•Ayù lAgAm lAigeyù id•et b•leln Žb•M es” gAD•Ayù
yKn es” B˜Ab•b•Ad•I qb•eTel ep<QCeln tKn rAj“• c•e¼ eb•ireyù p¼eln.
14
b•]ß “• B˜Ab•b•Ad•I ö½Vr eöirt elAk•iwek• K<uj“et
”•S•ˆó Aeyl
ù ÖÖÖ k•eriCeln h•AerA, yKn mr¨BU˜imet esAnAr b•AC¢r
b•AineyùiCl tKn iWk• Žk•” k•T• b•eliCl.
K<uj“et Œb•ezex ed•Keln Žk•w• mˆS˜ÿ˜ b•¼ gAeCr
1 rAj“Ab•il 13:15-14:10 346

tlAyù Žk•j“n b•es ŒAeCn. itin ö½Í k•reln/ "ŒApin itin k•b•r ed•oyùAr pr t¡Ar pu^ed•r ined$•z id•eln/
ik• ö½Verr elAk• iyin iyh•Ýd•• eTek• ŽeseCnÀ® "ŒAim mrel ŒAmAek•o Ž” k•b•er o¡r pAez k•b•r
B˜Ab•b•Ad•I Ÿ%r id•eln/ "ç<•.® id•s. ŒAmAr h•A¼ k•¾KAn•ek• o¡r pAez” rAiKs. 32öBu˜
15
tKn b•]ß“• B˜Ab•b•Ad•I b•leln/ "d•yù• k•er ŒAmAr o¡r muK id•eyù ey k•T• b•ileyùeCn/ t• Žk•id•n sitY
seÒ˜ b•Ai¼et c•lun/ ik•C¢ mueK ed•eb•n.® sitY” G•web•. qb•eTelr eb•d•I o zmiryùAyù Œ‘A‘
16
ik••–˜Þ ö½Verr elAk•iw Žet rAij“ h•eln n•. Ÿ•c•S˜îAen pUj“• k•rAr ib•r¨eß“• k•T• b•lAr j“‘ öBu˜
itin b•leln/ "ŒAim ŒApnAr seÒ˜ b•Ai¼et eyet o¡ek• b•Yb•h•Ar k•ereCn.®
b•• ŽKAen ek•Aen• pAnAh•Ar k•ret pArb• n•. 17k•Ar, 33
rAj“• yArib•yùAemr ek•Aen•” pirb•t$n h•l nA.
öBu˜ ŒAmAyù inexD• k•ereCn Žb•M b•eleCn/ '&u“im ey es ŒAegr metA” pApAc•r, k•er eyet lAgl. ib•iB˜å
rAˆS˜ÿ• id•eyù yAeb• es” rAˆS˜ÿ• id•eyù iP•reb• n•.®¾ pirb•AregAþI eTek• yAj“k• eb•eC ineyù tAed•r id•eyù
18
tKn b•]ß“• B˜Ab•b•Ad•I b•leln/ "ŒAimo ŒApnAr” Ÿ•c•S˜îAen esb•A k•rAet lAgl. ey ek•Ÿ ”•C• h•el”
met• Žk•j“n B˜Ab•b•Ad•I.® Ÿpr•–˜Þ itin b•Aineyù b•leln/ yAj“k• h•eyù eyet pArt. 34Ž” pAepr P•el” tAr
"öBu˜r k•AC eTek• •dt U Žes ŒAmAyù ŒApnAek• b•Ai¼et sAèAej“Yr ptn h•yù Žb•M t• Db•MsˆS˜ÿàep pir,t h•yù.
ineyù igeyù ŒApnAr pAnAh•Aerr b•Yb•S˜î A k•ret
b•eleCn.® yArib•yAù emr peu ^r m&
] “u Y
19
tKn ö½Vr eöirt es” elAk•iw b•]ß “• B˜Ab•b•Ad•Ir 1-3
eysmeyù yArib•yùAemr pu^ Œib•yù Kub• ŒsuS˜î
b•Ai¼et igeyù t¡Ar seÒ˜ pAnAh•Ar k•reln. 20yKn
t¡Ar• ewib•el b•es K•oyùAd••oyù• k•reCn tKn öBu˜
14 h•eyù pe¼iCl/ es” smyù yArib•yAù m tAr •S˜¤Iek•
b•ll/ "&u“im zIelAet igeyù B˜Ab•b•Ad•I Œih•yùr seÒ˜
b•ß] “ B˜Ab•b•Ad•Ir sAmen ŒAib•B$U˜t h•eln. 21b•] ß“ B˜Ab•b•Ad•I ed•K• k•r. Œih•yù” es-” B˜Ab•b•Ad•I iyin b•eliCeln/
iyh•Ýd•• eTek• ŒAs• ö½Verr elAk•iwek• b•leln/ "öBu˜ ŒAim ”•S•óˆAeyùelr rAj“• h•b•. &u“im d•zw• r¨iw/ ik•C¢
b•leln ŒApin öBu˜r ined$•z ŒmA‘ k•ereCn.® ek•k•/ Žk• B˜¡A¼ mD•u ineyù tAr k•AeC igeyù ŒAmAed•r
22
ŒApnAek• öBu˜ ŽKAen ik•C¢ eKet b•• pAn k•ret pue^r ik• h•eb• ij“e|•s k•er•. itin inü‚yù” etAmAek•
b•Ar, k•eriCeln/ ik••–˜Þ ŒApin es” ined$•z l[G•n b•el ed•eb•n. teb• ed•eK• ŽmnB˜Aeb• Cëåeb•ez eyo
k•er ŽKAen pAnAhAr k•reln. zAiS˜ÿS•Vˆräp ŒApnAr yAet ek•Ÿ b•uJ“et n• pAer ey &u“im ŒAmAr S˜¤I.®
4
m]&u“Yr pr ŒApnAr ed•h• ŒApnAr b•Mezr smAiD•S˜îel k•T• met• yArib•yùAemr S˜¤I zIelAet B˜Ab•b•Ad•I
smAiD•S˜î h•et pAreb• n•.® Œih•eyùr seÒ˜ ed•K• k•ret egeln. yid•o Œih•yùr
23
”itmeD•Y ö½Verr elAk•iwr pAnAh•Ar ezx h•el tKn Œenk• b•eyùs h•eyùeC Žb•M #iXzi)˜ h•AireyùeCn.
b•ß
] “ B˜Ab•b•Ad•I t¡Ar j“‘ gAD•Ayù lAgAm o ij“n c•i¼eyù 5
öBu˜ t¡Aek• b•leln/ "yArib•yùAemr S˜¤I etAmAr seÒ˜
id•eln Žb•M es” b•Yi)˜ ron• h•l. 24peT Žk• isMeh•r ed•K• k•er oed•r ŒsuS˜î eCel sµpekR• j“Anet
ŒAß*me, ö½Vr eöirt b•Yi)˜r m]&“u Y h•l. 25ik•C¢ pTc•ArI ŒAseC.® Œih•yù ik• b•leb• esk•TAo öBu˜ b•el id•eln.
yAb•Ar smeyù peT pe¼ TAk•• es” m]ted•h•iw ŒAr yArib•yùAemr S˜¤I Žes Œih•yùr b•Ai¼et ŸpiS˜ît
tAr pAez d¡•Ai¼eyù TAk•• gAD•• o isMh•wAek• edKet h•l. es ŒA ™egApn k•er ŽesiCl. 6ik••–˜Þ Œih•yù
epl. tAr• iP•er Žes zh•er b•]ß “ B˜Ab•b•Ad•Iek• Ž” d•rj“Ayù tAr pAeyùr ŒAoyùAj“ Znet epeyù b•ll/
Kb•r id•l. "Žes• eg• yArib•yùAemr S˜¤I. &u“im ek•n elAek•r k•AeC
26
yid•o b•]ß“ B˜Ab•b•Ad•Ir pA˜ñAyù pe¼” ö½Verr inej“r ök]•t pirc•yù egApn k•reC•À etAmAek• ŒAim
pAWAen• Ž” b•Yi)˜ iP•er Žes KAoyù • dAoyù A Žk•wA é>sMb•Ad• ed•b•. 7 yAo iP•er igeyù yArib•yùAmek•
k•eriCeln/ b•]ß “ B˜Ab•b•Ad•I tAr• y• b•ll sb• Zneln b•el• öBu˜/ ”•S•ˆó Aeyùelr ö½Vr b•eleCn/ 'yArib•yAù m ŒAim
Žb•M b•leln/ "öBu˜r ŒAed•z ŒmA‘ k•rAyù öBu˜ isMh• etAmAek• ”•S•óˆAeyùelr smˆS˜ÿ elAek•ed•r meD•Y eTek•
pAiWeyù t¡Ar pAWAen• b•Yi)˜r j“Ib•n ineln. öBu˜ eb•eC ineyù ŒAmAr B˜)˜ed•r ŒD•I½Vr b•AineyùiC. 8d•AyùUed•r
b•eliCeln ey itin Žrk•m k•reb•n.® 27Ž” b•el b•MzD•r ”•S•óˆAeyùl zAsn k•rt. ik••–˜Þ ŒAim es” rAj“Y
itin t¡Ar pu^ed•r gAD•Ayù ij“n c•ApAet b•el/ 28gAD•• tAed•r k•AC eTek• ek•e¼ ineyù etAmAek• id•eyùiClAm.
ineyù eb•ireyù es” m]ted•eh•r k•AeC ep<QeC ed•Ket ik••–˜Þ &u“im ŒAmAr esb•k• d•AyùUed•r met• no. d•AyùUd•
epeln ey gAD•A ŒAr isMh• éewA” esKAen d¡•Ai¼eyù Žk•inþB˜Aeb• ŒAmAek• Œnusr, k•rt/ ŒAim y• c••”tAm
ŒAeC. isMh•w• es” ed•eh• muK ed•yùin/ Žmnik• o tA” k•rt. 9 ik••–˜Þ &u“im Œenk• b•¼ b•¼ pAp k•erC.
gAD•AwAek•o ik•C¢ k•erin. etAmAr ŒAeg ek•An zAsk• Žet• j“G•‘ pAp k•erin.
29
b•ß
] “ B˜Ab•b•Ad•I ezAk•ök••z k•rb•Ar j“‘ o k•b•r &u“im ŒAmAek• ŒnusrŠ k•r• b•Þ“ k•er id•eyùC. &u“im
ed•b•Ar j“‘ gAD•Ayù c•Aipeyù m]ted•h•w•ek• zh•er ineyù mUi%$ pUj“• o Œ‘A‘ ed•b•tAed•r pUj“• Zr¨ k•erC.
c•leln. 30-31 itin es” b•Yi)˜ek• t¡Ar inej“r pirb•Aerr Žr P•el ŒAim Kub•” ß*uß “ h•eyùiC. 10tA” ŒAim etAmAr
smAiD•S˜îel k•b•r id•eln. tArpr itin k<•Ad•et k<•Ad•et pirb•Aer ib•pd• G•ineyù ŒAnb•. etAmAr pirb•Aerr smˆS˜ÿ
b•leln/ "B˜A” ŒAmAr/ etAmAr j“‘ ŒAim é>iKt.® pur¨xek• ŒAim h•tY• k•rb•. ŒAÙn eyB˜Aeb• G<•eu w epA¼Ayù
347 1 rAj“Ab•il 14:11-15:7

iWk• esB˜Aeb• ŒAim etAmAr pirb•Ar sµpU,Rräep Db•Ms yAr P•el öBu˜ ß*u ß“• h•eyùiCeln. Ž” smˆS˜ÿ elAek•rA
k•er ed•b•. 11etAmAr pirb•Ar eTek• ey ek•Ÿ zh•er iCl tAed•r ipïpur¨xed•r ec•eyùo KArAp. 23Žr• Ÿ<c•¢
m•rA yAeb• tAek• ku•ku•er KAeb• Žb•M etAmAr pirb•Aerr eb•d•I CA¼•o pATerr S•å]it-esÚD•/ b<•Aezr pib•^ mUi%$
ey elAk• mAeW mAr• yAeb• tAek• zku•en KAeb•. öBu˜ öBˆ]•it b•AineyùiCl. öetYk•iw Ÿ•c•S˜îAn/ sb•uj“ gAeCr
b•eleCn.®¾ tlAyù tAr• Ž”sb• k•d•Ak•Ar ij“ins b•AineyùiCl.
12 24
B˜Ab•b•Ad•I Œih•yù yArib•yù Aemr S˜¤ Iek• ŒAer• tAed•r meD•Y Žmn mAnux iCl yAr• Œ‘ ed•b•tAr
b•leln/ "Žb•Ar &u“im b•Ai¼ y•o. &u“im etAmAr zh•er pUj“Ar j“‘ ritiß*yùAeTR ed•h• ib•ß*yù k•eriCl. iyh•dÝ •Ar
p• rAKAr seÒ˜ seÒ˜” etAmAr pu^ mAr• yAeb•. Œenk• elAk• Œenk• mª• k•Aj“ k•eriCl. Ž” pib•^
13
”•S•ˆó Aeyùelr smˆS˜ÿ elAk• k<•Ad•et k<•Ad•et oek• smAiD•S˜î BU˜B˜Aeg ŒAeg yAr• b•As k•rt ö½Vr tAed•r h•At eTek•
k•reb•. yArib•yAù emr pirb•Aer Žk•mA^ etAmAr pu^ek•” j“im ek•e¼ ineyù ”•S•óˆAeyùelr elAek•ed•r h•Aet &u“el
k•b•er smAiD•S˜î k•r• h•eb•. k•Ar, yArib•yAù emr pirb•Aer id•eyùiCeln.
Žk•mA^ öBu˜ ”•S•óˆAeyùelr ö½Vr &u“X iCeln. 14öBu˜ 25
rh•ib•yAù emr rAj“e ˆ× r pÇ•ˆm b•Cer imzerr rAj“•
”•S•óˆAeyùl zAsn k•rAr j“‘ Žrpr ey n&u“n rAj“• zIzk• ej“r¨zAelemr ib•r¨eß“ yuß“ k•eriCeln. 26zIzk•
eb•eC eneb•n es yArib•yùAemr b•Mz Db•Ms k•reb•. Žsb• öBu˜r miª•r o rAj“öAs•d• eTek• smˆS˜ÿ sµpd•/ Žmnik•
G•wet ŒAr eb•iz ed•ir en”. tArpr öBu˜ ”•S•óˆAeyùelr d•AyùUed•r b•AnAenA esAnAr FAlÙel• pyR•–˜ÿ˜ ineyù yAn.
27
opr ŒAG•At h•Aneb•n. ed•ezr smˆS˜ÿ elAk• B˜eyù TrTr tKn rh•ib•yùAm Ž” j“AyùgAyù rAKAr j•‘ iptl
k•er k<•Apet TAk•eb•. id•eyù n&u“n FAl b•AnAeln. itin Ž” n&u“n FAlÙel•
15
"tArpr öBu˜ ”•S•ˆó Aeyùelr opr ŒAG•At h•Aneb•n. rAj“öAsAed•r d•rj“Ayù öh•rIed•r rAKet id•eyùiCeln.
”•S•óˆAeyùelr elAek•r• B˜It h•eb•Ð tAr• j“elr meD•Y 28
Žrpr yKn” rAj“• miª•er eyetn öh•rIr• t¡Ar
G•Aesr mtn k<•Apeb•. Ž” B˜Ael• ed•z eTek• öBu˜ seÒ˜ seÒ˜ Ï FAlÙel• ineyù eyt. tArpr yKn
”•S•óˆAeyùlek• Ÿpe¼ eP•leb•n. Žiw es” ed•z eyiw öh•rIr• iP•er ŒAst/ tAr• Ï FAlÙil öh•rI k•e(•r
itin tAed•r pUb•Rpur¨xed•r id•eyùiCeln. itin tAed•r ed•oyùAelr opr ŒAb•Ar ereK id•t.
29
P•rAí nd•Ir Œpr pAer Ci¼eyù ed•eb•n. Žsb•” G•web• rAj“• rh•ib•yùAm eysmˆS˜ÿ k•Aj“ k•eriCeln t•
k•Ar, öBu˜ elAek•ed•r opr ß*uß “ h•eyùeCn. itin 'iyh•Ýd•Ar rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß“ ŒAeC.
ß*uß“ h•eyùeCn k•Ar, tAr• b<•Az id•eyù ŒAezr•r 30
rh•ib•yAù m o yArib•yAù m éj“en” sb•smeyù Žek• Œe‘r
mUi%$ b•Aineyù pUj“• k•eriCl. 16yArib•yùAm inej“ pAp seÒ˜ yueß“ ilˆ¹ˆÿ TAk•etn.
31
k•ereC/ ŒAr ”•S•ˆó Aeyùelr elAek•ed•r pApAc•re,r k•Ar, rh•ib•yAù m mAr• yAb•Ar pr t¡Aek• t¡Ar pUb•p
R r
u ¨xed•r
h•eyùeC. tA” öBu˜ ”•S•óˆAeyùelr elAek•ed•r prAˆS˜ÿ h•et seÒ˜ d•AyùUd• nger smAiD•S˜î k•r• h•l. t¡Ar m• iCeln
ed•eb•n.® nyùmA. itin iCeln Œeµ•åAnIyù• j“AtIyù. rh•ib•yùAemr
17
yArib•yùAemr S˜¤I itsRAet iP•er egl. b•Ai¼et pr tAr pu^ Œib•yùAm n&u“n rAj“• h•eln.
eFAk•Ar seÒ˜ seÒ˜” tAr pue^r m]&u“Y h•l. 18smý
”•S•óˆAeyùl öBu˜r k•T• met• ec•AeKr j“el B˜Aset iyh•dÝ •Ar rAj“• Œib•yAù m
B˜Aset tAek• k•b•r id•l. öBu˜ t¡Ar esb•k• B˜Ab•b•Ad•I
Œih•yùr mAD•Yem Žsb•” j“AineyùiCeln.
19
15 nb•Aewr pu^ ”•S•óˆAeyùelr rAj“• yArib•yùAemr
rAj“e ׈r 18 b•Cerr mATAyù Œib•yùAm iyh•Ýd•Ar
n&u“n rAj“• h•eln. 2Œib•yùAm ej“r¨zAelem itn b•Cr
rAj“• yArib•yùAm ŒAer• Œenk• ik•C¢ k•eriCl.
es Œenk• yuß“ k•eriCl Žb•M elAek•ed•r oper rAj“ ˆ× rAj“ ׈ k•ern. t¡Ar m• mAK• iCeln Œb•IzAelAemr
c•Aileyù yAi•Cl. es yA k•eriCl es smˆS˜ÿ˜ ib•b•r,” k•‘A.
'”•S•óˆAeyùelr rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß“ ŒAeC. 3
Œib•yùAmo t¡Ar iptAr met• yAb•tIyù pAp
20
yArib•yùAm 22 b•Cr rAj ׈ k•rAr pr t•r m]&u“Y h•el k•eriCeln. itin emAew” t¡Ar iptAmh• d•AyùeU d•r met•
tAek• tAr pUb•Rpur¨xed•r seÒ˜ k•b•r ed•oyùA h•l. öBu ˜ r Žk•inþ B˜)˜ iCeln n•. 4 öBu˜ d•AyùUd•ek•
yArib•yùAemr m]&u“Yr per tAr pu^ nAd•b• n&u“n rAj“• B˜Alb•Asetn b•el Œib•yùAmek• ej“r¨zAelem rAj“ ׈
h•eln. 21zelAmenr pu^ rh•ib•yùAm yKn iyh•Ýd•Ar k•ret id•eyùiCeln. öBu˜ d•AyùUd•ek• pu^lAB˜ k•ret
rAj“ped• ŒiD•iþt h•eln tKn t¡Ar b•yùs 41 b•Cr id•eyùiCeln Žb•M itin d•AyùUed•r j“‘ ej“r¨zAelmek•
iCl. itin 17 b•Cr ej“r¨zAelem rAj“ ׈ k•eriCeln. inrAped• ereKiCeln. 5 Žk•mA^ ih•%Iyù ¬iryùr G•wn•
”•S•óˆAeyùelr Œ‘A‘ zh•err meD•Y eTek• öBu˜ Ž” CA¼• d•AyùdU • j“Ib•enr sb•e(•e^” k•AyùmenAb•Aek•Y öBu˜ek•
zh•riwek•” s›˜åAint k•rAr j“‘ eb•eC ineyùiCeln. Œnusr, k•eriCeln.
6
rh•ib•yùAemr m• nyùmA iCeln j“Aitet Œeµ•åAnIyùA. rh•ib•yù A m o yArib•yù A m éj“en” sb•smeyù
22
iyh•Ýd•Ar elAek•rA pAp k•eriCl Žb•M Žmnsb• prSperr ib•r¨eß“ yuß “• k•er igeyùeCn. 7Œib•yAù m ŒAr
k•A•j“ k•eriCl yA öBu ˜ Œnu i c•t b•el ib•eb•c•n• y• ik•C¢ k•eriCeln es sb•” 'iyh•dÝ •Ar rAj“Aed•r ”ith•As¾
k•eriCeln. Ÿpr•–˜Þ tAr• Žmn Œenk• k•Aj“ k•eriCl ýe–˜î ilipb•ß“ ŒAeC.
1 rAj“Ab•il 15:8-16:2 348

Œib•yùAemr rAj“e ׈r egAw• smyùw¦ku•” ek•ewiCl 22tKn rAj“A ŒAs• iyh•Ýd•Ar smˆS˜ÿ elAek•ed•r sAh•AyY
yArib•yùAemr seÒ˜ yuß “ ib•ýh• k•er. 8 Œib•yùAemr m]&u“Yr öATRn• k•er ined$•z id•el sk•el imel rAmAet egl.
pr t¡Aek• d•AyùUd• ngrIet smAiD•S˜î k•rA h•l Žb•M t¡Ar tArpr esKAn eTek• rAm• zh•rwAek• z)˜ k•er
pu^ ŒAs• n&u“n rAj“• h•eln. b•AnAenAr j“‘ b•AzA ey sb• pATr o k•AW ŽeniCl
es”sb• ib•‘AmIenr ed•z egb•• o imSpAet b•eyù ŒAnA
iyh•dÝ Ar rAj“• ŒAs• h•el•. Žrpr ŒAs• Ž” éew• zh•rek• su#â k•er
9
”•S•ˆó Aeyùel yArib•yAù emr rAj“e ˆ× r 20 b•Cerr mATAyù &u“leln.
ŒAs• iyh•Ýd•Ar rAj“• h•eln. 10ŒAs• ej“r¨zAelem 41 23
ŒAs• sµpikR•t Œ‘A‘ yAb•tIyù tTY Ÿin ey
b•Cr rAj“ ׈ k•eriCeln. Œb•IzAelAemr k•‘A mAK• smˆS˜ÿ k•Aj“ k•eriCeln b•• ey sb• zh•r b•AineyùiCeln
iCeln ŒAsAr WAku•rm•. es sb•” 'iyh•Ýd•Ar rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß“
11
ŒAs• t¡Ar pUb•p R r u ¨x d•AyùeU d•r met• öBu˜ ined$•izt ŒAeC. eyeh•&u“ ŒAs• b•]ß “ h•eyù igeyùiCeln/ t¡Ar pAeyù
sí peT j“Ib•nyApn k•ern. 12t¡Ar rAj“e ׈r smyù Žk•w• erAg h•yù. 24ŒAsAr m]&u“Yr pr t¡Aek• t¡Ar
ey smˆS˜ÿ b•Yi)˜ Œ‘ mUi%$r esb•Ar j“‘ ritiß*yùAeTR pUb•Rpur¨xed•r seÒ˜ d•AyùUd• ngrIet k•b•r ed•oyùA h•l.
inej“ed•r ed•h• ib•ß*yù k•eriCl tAed•r itin ed•z CA¼et Žrpr ŒAsAr pu^ iyeh•AzAP•w n&u“n rAj“• h•eln.
b•AD•Y k•ern. itin es” ed•z eTek• tAed•r pUb•p R r
u ¨xed•r
qtrI smˆS˜ÿ mUi%$o sireyù eP•eliCeln. 13ŒAs• tAr ”•S•ˆó Aeyeù lr rAj“• nAd•b•
25
WAku•rm• mAKAek•o rA,Ir pd• eTek• ŒpsAr, k•ern. iyh•Ýd•Ayù ŒAsAr rAj“e ׈r iþtIyù b•Cerr smyù
k•Ar, mAK• ib•D•mRI ed•b•I ŒAezrAr Ï b•IB˜ís mUi%$smUh• yArib•yùAemr pu^ nAd•b• ”•S•óˆAeyùelr rAj“• h•n. itin é
inmRA, k•ireyùiCeln. Ž” mUi%$iwek• eB˜e[˜ ŒAs• b•Cr rAj“ ˆ× k•eriCeln. 26nAd•b• t¡Ar iptA yArib•yAù emr
ik•e@•A, nd•Ir D•Aer pui¼eyù id•eyùiCeln. 14Ÿ•c• metA” yAb•tIyù pAp k•emR ilˆ¹ˆÿ h•eln. yArib•yùAm
eb•d•IÙilek• Db••Ms n• k•relo ŒAs• ŒAj“Ib•n öBu˜r rAj“• TAk••k•AlIn itin ”•S•óˆAeyùe lr elAek•ed•r
öit Œnur)˜ iCeln. 15smˆS˜ÿ esAn•/ räep• Žb•M öBu˜r pApAc•re,r k•ArŠ h•eyùiCeln.
27
j“‘ ed•oyù• Œ‘A‘ Ÿph•ArsAmýI eyÙil t¡Ar ipt• ”xAKr pirb•AregAþIr Œih•eyùr pu^ b•Az•/ rAj“•
d•AyùUed•r þˆAr• sMri(•t iCl Žb•M eyÙil elAek• d•An nAd•b•ek• h•tYAr Žk•iw c•ß*A•–˜ÿ k•eriCeln. Žsmeyù
k•eriCl/ ŒAs• esÙil öBu ˜ r miª•er ereK nAd•b• o ”•S•óˆAeyùelr sb•A” igbb•eTAn zh•err ib•r¨eß“
id•eyùiCeln. l¼A” k•riCl. igbb•eTAn zh•riw pelXIyù ŒiD•k]•t
16
iyh•Ýd•Ayù rAj“ ׈k•Ael egAw• smyùw•” ŒAsAr iCl. 28Ž” zh•er” b•Az• nAd•b•ek• h•tY• k•eriCeln.
ek•ewiCl ”•S•óˆAeyùelr rAj“• b•AzAr seÒ˜ yuß“ k•er. ŒAsAr iyh•Ýd•Ayù rAj“e ׈r ïtIyù b•Cer Ž G•wn• G•ew.
17
b•Az• iyh•Ýd•Ar seÒ˜ yuß“ k•eriCeln k•Ar, ek•Aen• Žrpr b•Az• ”•S•óˆAeyùelr n&u“n rAj“• h•eln.
elAk•ek• ŒAsAr rAj“ ˆ× eTek• eb•erAet id•et b•• esKAen
eyet ed•oyù• b•Þ“ k•ret ec•eyùiCeln. Žk•Are, itin ”•S•ˆó Aeyeù lr rAj“• b•Az•
29
rAm• zh•riwek• Kub• suri(•tB˜Aeb• b•AineyùiCeln. ”•S•óˆAeyùelr rAj“• h•b•Ar pr b•AzA yArib•yùAemr
18
ŒAs• t•” öBu˜r miª•err ek•AxAgAr eTek• Žb•M pirb•Aerr sb•A”ek• Žek• Žek• h•tY• k•reln. öBu
rAj“öAsAd• eTek• smˆS˜ÿ esAn• o räep• eb•r k•er eyB˜Aeb• es” zIelAnIyù Œih•eyùr mAD•Yem B˜Ab•b•A,I
Bˆ ] • tYed•r h•At id•eyù essb• ih•ixeyù A e,r epQ^ k•eriCeln/ iWk• esB˜Aeb•” Ž” smˆS˜ÿ G•wn• G•wel•.
wiº•eµ•åAe,r pu^ ŒrAemr rAj“• ib•nah•d•d•ek• pAiWeyù 30yArib•yùAemr pAepr P•el” tAr b•Mezr sb•A”ek•
id•eyù i Celn. d•eµ•åzk• iCl ib•na h •d•ed•r rAej“Yr mret h•el•. ”•S•ˆó Aeyùelr elAek•ed•r pApAc•re,r k•ArŠ
rAj“D•AnI. 19ŒAs• ib•nah•d•d•ek• b•el pAWAn/ "ŒAmAr h•eyù yArib•yùAm öBu˜ek• Kub•” ß*uß“ k•er &u“eliCl˜.
31
ipt• o ŒApnAr iptAr meD•Y Žk•iw zAi•–˜ÿ c•¢i)˜ nAd•b• ŒAr y• ik•C¢ k•eriCeln essb• '”•S•ˆó Aeyùelr
S•VˆA(•irt h•eyùiCl. ŽKn ŒAim ŒApnAr seÒ˜ zAi•–˜ÿ rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß “ ŒAeC. 32b•AzAr
c•¢i)˜ k•ret c•A”. tA” ŒAim ŒApnAek• Ž” smˆS˜ÿ ”•S•óˆAeyùel rAj“e ׈r egAw• smyùwA” iyh•Ýd•Ar rAj“•
esAn•räep• Ÿph•ArS•Vˆräp pAWAlAm. Œnuýh• k•er ŒAsAr seÒ˜ yuß “ k•er ek•ewiCl.
ŒApin ”•S•óˆAeyùelr rAj“• b•AzAr seÒ˜ ŒApnAr siÞ“ 33
ŒAsAr iyh•Ýd•Ayù rAj“e ׈r ïtIyù b•Cerr mATAyù
B˜Ò˜ k•r¨n/ yAet es ŒApnAed•r inej“ed•r met• Œih•yùr pu^ b•Az• ”•S•óˆAeyùelr rAj“• h•eln. b•Az•
TAk•et id•eyù tAr inej“r ed•ez iP•er yAyù.® itsRAet 24 b•Cr rAj“ ׈ k•eriCeln. 34ik••–˜Þ b•Az•
20
ib•na h •d•d• ŒAsAr seÒ˜ c•¢ i )˜ k•er tAr t¡Ar iptA yArib•yùAemr metA” pApAc•r, k•eriCeln
esnAb•Aih•nIek• ”eyùAn/ d•An/ ŒAeb•l-!b•í-mAK•/ nˆ¹ˆAÿ il Žb•M ”•S•ˆó Aeyùelr elAek•ed•r Žmnsb• pApAc•re,r k•ArŠ
o gAlIlI ôed•r ŒAezpAezr ”•S•ˆó AeyùlIyù zh•rÙelAet h•eyùiCeln y• öBu˜r mn>put iCl n•.
yuß “ k•ret pAWAeln. 21Ž Kb•r epeyù b•Az• rAm• öBu˜ tKn h•nAinr pu^ eyh•r
zh•r su#â k•rAr k•Aj“ b•Þ“ k•er its$Aet iP•er Želn. 16 Ý seÒ˜ k•T• b•leln
Žb•M rAj“• b•AzAr ib•r¨eß“ k•T• b•leln. 2 itin
349 1 rAj“Ab•il 16:3-28

b•leln/ "ŒAim etAmAek• D•Uel• eTek• ŸiWeyù Žen its$ A et rAj“ × ˆ k•eriCeln. pelXIyù ŒiD•k] • t
”•S•óˆAeyùel ŒAmAr elAek•ed•r ent• k•eriClAm. ik••–˜Þ igbb•eTAenr k•AeC ”•S•ˆó Aeyùelr esnAb•Aih•nI tKn izib•r
&u“im yArib•yùAemr ŒAc•r, Œnusr, k•erC. ŒAmAr ege¼iCl. tAr• es smeyù yueß“r j“‘ öS˜Þt h•i•Cl.
16
”•S•óˆAeyùelr elAek•ed•r pApAc•re,r k•ArŠ h•eyùC Žb•M tAed•r k•Aen Žel• isiè ”•S•óˆAeyùelr rAj“Ar ib•r¨eß“
tAr• tAed•r pAp id•eyù ŒAmAek• ß*uß “ k•ereC. 3tA” c•ß*A•–˜ÿ˜ k•er t¡Aek• h•tY• k•ereCn. tKn ”•S•óˆAeyùelr
b•Az•/ ŒAim etAmAek• Žb•M etAmAr pirb•Arek• Db•Ms smˆS˜ÿ b•Aisª••• es” izib•er” esnApit Œièek•
k•rb•. nb•Aewr pu^ yArib•yùAemr pirb•Aerr ey d•z• ”•S•óˆAeyùelr rAj“• ih•eseb• iWk• k•rel•. 17tKn Œiè
h•eyùiCl etAmAed•ro tA” h•eb•. 4etAmAr pirb•Aerr o ”•S•óˆAeyùelr sb•A” igbb•eTAn eTek• Žes itsR•
sb•A” zh•err peTG•Aew mAr• p¼eb•/ ku•ku•er tAed•r ŒAß*m, k•rel•.
18
m]ted•h• iC¡e¼ KAeb•. Œ‘r• mAeWG•Aew mer pe¼ TAk•eb. isiè yKn b•uJ“et pAreln its$A zߨpe(•r
ic•l zku•nI tAed•r m]ted•h• eWAk•rAeb•.® d•Kel c•el egeC/ tKn itin rAj“öˆAsAed• inej“ek•
5
b•Az• o t¡Ar Ÿe˜ñKeyAgY k•Iit$r sb•ik•C¢” b•Þ“ k•er öˆAsAed• ŒAÙn lAigeyù ŒA ™h•tY• k•reln.
'”•S•óˆAeyùelr rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß“ ŒAeC. 19
isièo yArib•yù A emr metA” öBu˜r ŒniB˜eöt
6
b•AzAr m]&u“Yr pr t¡Aek• its$Aet smAiD•S˜î k•rA h•l. pApAc•r, k•eriCeln o ”•S•óˆAeyùe lr elAek•ed•r
Žrpr t¡Ar pu^ Žl• n&u“n rAj“• h•eln. pApk•Aey$Yr k•ArŠ h•eyùiCeln. ŒAr Ž” pAepr j“‘”
7
yArib•yùAemr pirb•Aerr metA” b•AzAo öBu˜r isièr m]&u“Y h•l.
ib•r¨eß“ b•æ pApAc•r, k•er/ yAr P•el öBu˜ tAr öit 20
isièr g˜¯/ t¡Ar c•ß*A•–˜ÿ o Œ‘A‘ y• ik•C¢ itin
ß*uß“ h•n Žb•M B˜Ab•b•Ad•I eyh•Ýek• b•AzAr pir,itr k•T• k•eriCeln t• '”•S•óˆAeyùelr rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î
j“Aineyù ed•n. b•Az• yArib•yùAemr pirb•Aerr sb•A”ek• ilipb•ß “• ŒAeC. isiè rAj“• ŽlAr ib•r¨eß“ ib•e@•Ah•
h•tY• k•rAr j“‘o öBu˜ t¡Ar öit ß*uß “ h•eyùiCeln. k•rAr pr ik• h•eyùiCl es” k•T•o Ž” ýe–˜î elK•
ŒAeC.
”•S•ˆó Aeyeù lr rAj“• Žl•
8
ŒAsAr iyh•dÝ •Ayù rAj“e ˆ× r 26 b•Cerr mATAyù b•AzAr ”•S•ˆó Aeyeù lr rAj“• Œiè
21
pu^ Žl• ”•S•ˆó Aeyùelr n&u“n rAj“• h•eln. Žl• itsRAet es smeyù ”•S•óˆAeyùelr b•Aisª•Ar• éiw d•el B˜Ag
éb•Cr rAj“ ׈ k•eriCeln. h•eyù igeyùiCl. ŒeD•Rk• elAk• c•A”iCl gInetr pu^
9
isiè iCeln ŽlAr ŒD•InS˜î Žk•j“n rAj“k•mRc•ArI. itb•ainek• rAj“• k•ret/ b•Ak•I ŒeD•Rk• iCl Œièr
isiè ŽlAr ŒeD•Rk• rT b•Aih•nIr esnApit iCeln. ŒnugAmI. 22Œièr smTRk•r• eb•zI zi)˜zAlI h•oyùAyù
isiè ŽlAr ib•r¨eß“ c•ß*A•–˜ÿ k•eriCeln. itb•ain inh•t h•eln Žb•M Œiè n&u“n rAj“• h•eln.
23
rAj“• Žl• tKn ŒsRAr b•Ai¼et b•es @•A(•Ars ŒAs• iyh•Ýd•Ayù rAj“ ׈ k•rAr 31 b•Cerr mATAyù
pAn k•riCeln. ŒsR• itsRAr öAsAd•r(•k• iCl. 10isiè Œiè ”•S•óˆAeyùelr rAj“• h•n. itin 12 b•Cr ”•S•óˆAeyùl
essmyù Ï b•Ai¼et F¦ek• ŽlAek• h•tYA k•ern. iyh•dÝ •Aet zAsn k•ern. tArmeD•Y 6 b•Cr itin itsRA zh•r eTek•
ŒAsAr rAj“e ׈r 27 b•Cerr mATAyù Ž” G•wn• G•ew. rAj“ ׈ k•eriCeln. 24Œiè 150 pAŸØ räep• id•eyù
isiè ŽlAr per ”•S•óˆAeyùelr n&u“n rAj“• h•elA. ezmerr k•AC eTek• zmiryù• pAh•A¼iw ik•en
esKAen Žk•iw zh•r b•AnAn. pAh•Ae¼r ŒAegr mAilk•
”•S•ˆó Aeyeù lr rAj“• isiè ezmerr nAem” itin Ï zh•riwr nAm zmiryù•
11
isiè ”•S•óˆAeyùelr n&u“n rAj“• h•b•Ar pr itin id•eyùiCeln.
Žek• Žek• b•AzAr pirb•Aerr sk•lek• h•tY• k•reln/ 25-26
öBu˜ yA y• Œnuic•í b•el eG•Ax,• k•eriCeln/
k•AŸek• erh•A” id•eln n•. isiè b•AzAr b•Þu“-b•A Þ“b•ed•ro rAj“• Œiè iWk• es”ÙelA” k•eriCeln. t¡Ar ŒAeg
sb•A”ek• h•tY• k•reln. 12öBu˜ eyB˜Aeb• B˜Ab•b•Ad•I eyh•rÝ ey sb• rAj“Ar• rAj“ ˆ× k•eriCeln itin tAed•r ec•eyùo
k•AeC b•AzAr m]&u“Y sµpekR• B˜Ab•b•A,I k•eriCeln iWk• KArAp iCeln. nb•Aewr pu^ yArib•yùAm ey sb• pAp
esB˜Aeb•” b•Az• o t¡Ar pirb•Aerr sk•elr m]&u“Y h•l. k•eriCeln itino iWk• es” pApÙelA” k•eriCeln
13
b•Az• o t¡Ar pu^ ŽlAr pApAc•re,r j“‘” Ž” Žb•M itin ”•S•óˆAeyùelr elAek•ed•ro pAepr k•ArŠ
G•wn• G•welA˜. t¡Ar• ZD•u inej“rA” pAp k•ern in/ h•eyùiCeln. ŒtŽb• t¡Ar• ”•S•óˆAeyùelr ö½Vr öBu˜ek•
”•S•óˆAeyùelr elAek•ed•ro pApAc•re, b•AD•Y k•eriCeln. ß*uß“ k•er &u“eliCeln k•Ar, t¡ArA ŒTRh•In/ mUlYh•In
ey k•Are, öBu˜ tAed•r opr ß*uß“ h•eyùiCeln. ŽCA¼Ao mUi%RsmUeh•r pUj“A k•eriCeln.
tAr• mUi%$ pUj“• k•retn b•el öBu˜ ß*uß “ h•eyùiCeln. 27
Œiè sµpekR • ŒAr sb• ik•C¢ itin yA y•
14
Žl• ŒAr y• ik•C¢ k•eriCeln t• '”•S•óˆAeyùelr Ÿe˜ñKeyAgY k•Aj“ k•eriCeln '”•S•óˆAeyùelr rAj“Aed•r
rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß “ ŒAeC. ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß “ ŒAeC. 28Œièr m]&u““Yr pr
15
iyh•Ýd•Aet ŒAsAr rAj“e ׈r 27 tm b•Cer isiè t¡Aek• zmiryù• zh•er” smAiD•S˜î k•er h•l. t¡Arpr
”•S•óˆAeyùelr rAj“• h•eln. isiè mA^ 7 id•enr j“‘ t¡Ar pu^ ŒAh•Ab• n&u“n rAj“• h•eln.
1 rAj“Ab•il 16:29-17:23 350
10
”•S•ˆó Aeyeù lr rAj“• ŒAh•Ab• Žilyù tKn sAirP•t ngerr d•rj“Ar k•AeC igeyù
29
ŒAsAr iyh•Ýd•Ayù rAj“ ׈k•Aelr 38 b•Cerr smeyù Žk• ib•D•b•• mih•lAek• d¡•Ai¼eyù TAk•et ed•Ket epeln.
Œièr pu^ ŒAh•Ab• ”•S•ˆóAeyùelr rAj“• h•n. ŒAh•Ab• zmiryù• es ŒAÙn ‰ˆAlAenAr j“‘ k•AW j“e¼• k•riCl. Žilyù
zh•r eTek• 22 b•Cr ”•S•óˆAeyùl zAsn k•eriC-eln. t¡Aek• b•leln/ "ŒAmAyù Žk•w¦ KAb•Ar j“l Žen id•et
30
ŒAh•Ab• t¡Ar ŒAegr rAj“Aed•r &u“lnAyù ŒAer• KArAp pAer•À® 11es” mih•lA j“l ŒAnet yAb•Ar smyù Žilyù
iCeln. öBu˜ y• ik•C¢ Œ‘Ayù b•el eG•Ax,• k•eriCeln ŒAb•Ar tAek• ŒnuerAD• k•reln/ "d•yù• k•er ŒAmAr
itin esÙelA” k•eriCeln. 31nb•Aewr pu^ yArib•yAù emr KAb•Ar j“‘ Žk• w¦k•erA r¨iw ŽenA.®
12
met• pApAc•rŠ k•ero ŒAh•Ab• (•A–˜ÿ h•nin/ Ÿpr•–˜Þ ik••–˜Þ es” mih•l• Ÿ%r id•eln/ "ŒAim etAmAr
itin sIed•AnIyù rAj“A ”íb•Aelr k•‘A öexb•lek• ib•eyù öBu˜ ö½Verr sAmen id•ib•Y eKeyù b•liC/ ŒAmAr G•er
k•eriCeln. Žrpr ŒAh•Ab• b•Al mUi%$r pUj“A k•ret r¨iw en”. ZD•u b•yùAem ŒÂ˜¯ Žk•w¦ myùd•• ŒAr izizet
Zr¨ k•ern Žb•M 32zmiryù• zh•er b•Al pUj“Ar j“‘ ŒÂ˜¯ KAink• etl rAK• ŒAeC. ŒAim ŽKAen k•AW ku•e¼Aet
Žk•w• miª•r k•er esKAen eb•d•I b•Aineyù id•eyùiCeln. ŽesiClAm. ŒAim Ž” k•AW b•A¼Iet b•eyù ineyù yAeb••
33
ŒAezrAr ŒArAD•nAr j“‘o itin Žk•iw K<uiw p<uet Žb•M ŒAÙn ‰ˆAileyù r¨iw es¡k•b• Žb•M ŒAmAr pu^ o
id•eyùiCeln. ”•S•óˆAeyùel t¡Ar ŒAeg Œ‘ ey sb• rAj“• ŒAim ŒAmAed•r ezx ŒAh•Ar k•rb• Žb•M tArpr iKed•r
zAsn k•eriCeln t¡Aed•r &u“lnAyù öBu˜ ö•S•óˆAeyùelr ‰ˆAlAyù mer yAeb•A.®
ö½Vrek• ß*uß“ k•rAr metA ŒAh•Ab• Œenk• eb•zI pApk•Ay$Y 13
Žilyù es” mih•lAek• b•leln/ "ek•Aen• ic••–˜ÿ•
k•eriCeln. ek•AerA n•. k•T• met• b•Ai¼ igeyù rAå• c•¼•o. ik••–˜Þ
34
ŒAh•Aeb•r zAsnk•Ael qb•eTelr hIeyùl iyrIeh•• tAr ŒAeg Ï myùd•• eTek• eCA· Žk•w• r¨iw b•Aineyù
zh•riw puninmRA, k•eriCeln. Ž” k•Aej“r P•lS•Vˆräp ŒAmAr j“‘ ineyù Žes•. tArpr &u“im etAmAr ŒAr
hIeyùl eysmeyù zh•riw b•AnAenAr k•Aj“ Zr¨ k•ern/ etAmAr pue^r j“‘ rAå• k•er•. 14”•S•óˆAeyùelr öBu˜
es smeyù t¡Ar b•¼ eCel Œb•IrAm mAr• yAyù. ŒAr ö½Vr b•leln/ 'Ï myùd•Ar ek•QewA k•Ken• zU‘ h•eb•
zh•err etAr, b•sAenAr k•Aj“ ezx h•el h•Ieyùelr n•. ytid•n nA öBu˜ Ž ed•ez b•]iX pAWAe•Cn ttid•n
eCAw eCel sÙeb•ro m]&u“Y h•l. nUenr pu^ iyeh•AzUeyùr py$•–˜ÿ Ï izizr etlo ŒAr k•meb• nA.®¾
mAD•Yem öBu˜ eyB˜Aeb• B˜Ab•b•A,I k•eriCeln iWk• 15
tKn Ï mih•l• b•Ai¼ iP•er igeyù Žilyùr k•T•
esB˜Aeb•” Ž”sb• G•ewiCl. met• k•Aj“ k•rl. Žilyù/ Ï mih•lAiw Žb•M tAr pu^
b•æid•enr j“‘ yeTX KA† epeyùiCl. 16öBu˜ Žilyùek•
Žilyù Žb•M ŒnAb•i] Xr k•Al y• B˜Ab•b•A,I k•eriCeln/ es” k•T• metA” Ï myùd•Ar

17 igilyùed•r itzab•I zh•er Žilyù nAem Žk•


B˜Ab•b•Ad•I b•As k•retn. itin rAj“A ŒAhAb•ek•
b•leln/ "ŒAim ”•S•óˆAeyùelr ö½Vr/ öBu˜r esb•k•. ŒAim
b•yùAm o etelr iziz k•Ken• zU‘ h•yùin.
17
ik•C¢id•n per mih•lAr pu^ Kub•” ŒsuS˜î h•eyù pe¼.
ezex Žk•smeyù tAr in>½VAs b•Þ “ h•eyù egel/ 18mih•l•
es” öBu˜r nAem ŒiB˜zAp id•lAm ŒAgAmI k•eyùk•b•Cr Žilyùek• Žes b•ll/ "ŒApin ö½Verr elAk•/ ŒApin
b•]iXpAt et• dU•err k•T• Žed•ez Žk•eP<•Aw• izizr ik• ŒAmAyù sAh•AyY k•ret pAreb•nÀ nAik• ŒApin ŽKAen
py$•–˜ÿ ŒAr p¼eb• n•. Žk•mA^ ŒAim ined$•z id•el” Žes ek•b•l ŒAmAek• ŒAmAr pAepr k•T• men k•ireyù
ŒAb•Ar b•]iXpAt h•eb•.® id•eyù ŒAmAr pu^ek• m]&u“Yr id•ek• eWel ed•eb•nÀ®
2-3
öBu˜ tKn Žilyùek• es j“Ayùg• eCe¼ y£•$n 19
Žilyù tAek• b•leln/ "etAmAr pu^ek• ŒAmAr
nd•Ir pUbR• id•ek• k•rIí K<Ai¼r k•AeC luik•eyù TAk•et k•AeC Žen d•Ao.® tArpr Žilyù pu^iwek• oper
b•leln. 4itin Žilyùek• j“AnAn ey itin k•Ak• o ineyù igeyù ey G•er itin TAk•etn tAr inej“r KAew
zku•ined•r erAj“ t¡Ar j“‘ esKAen KAb•Ar Žen ed•b•Ar Z”eyù id•eln. 20tArpr Žilyù öBu˜r k•AeC öATRnA
ined$•z id•eyùeCn Žb•M ï\•A epel Žilyù k•rIetr k•er b•leln/ "öBu˜/ ŒAmAr ö½Vr/ Ž” ib•D•b•• rm,I
j“lD•Ar• eTek• j“lpAno k•ret pAreb•n. 5 öBu˜r ŒAmAek• tAr b•Ai¼et ŒAšyù id•eyùeC. ŒApin ik• tAr
ined$•z met• Žilyù tKn y£•$enr pUb•Rid•ek• k•rIí öit Ž” ŒnAc•Ar k•reb•nÀ ŒApin ik• tAr pu^ek•
K<Ai¼r k•AeC b•As k•ret egeln. 6 öitid•n sk•Ael o mAr• eyet ed•eb•n•À® 21tArpr Žilyù pr pr
ib•ek•el k•Ak• o zku•inrA Žilyùek• KAb•Ar Žen id•t itnb•Ar es” eCelwAr opr Zeyù öATRnA k•er b•leln/
ŒAr ï\•A epel itin k•rIetr e•S•óAt eTek• j“l "öBu˜/ ŒAmAr öˆ½r V ˜/ Ž” eCelwAek• ŒAb•Ar punj$“Iib•t
pAn k•retn. k•r¨n.®
7
ik••–˜Þ ŒnAb•]iXr d•r¨, k•rIetr j“lD•Ar• Zik•eyù 22
öBu˜ Žilyùr fAek• sA¼• id•eln. eCeliw eb<•ec•
egl. 8tKn öBu˜ Žilyùek• b•leln/ 9"sIed•Aenr ŸWl Žb•M ŒAb•Ar S•VˆAB˜Aib•k•B˜Aeb• ½VAs-öˆ½VAs inet
sAirP•et yAoyùAr ined$•z id•eln. itin b•leln/ Zr¨ k•rl. 23Žilyù tKn eCeliwek• nIec•r tlAyù
"esKAen Žk• ib•D•b•• rm,I b•As k•er. ŒAim t¡Aek• ineyù igeyù tAr mAeyùr h•Aet &u“el id•eyù b•leln/
etAmAr KAb•Aerr b•Yb•S˜î• k•ret ined$•z id•eyùiC.® "ed•eK• etAmAr pu^ eb<•ec•” ŒAeC?®
351 1 rAj“Ab•il 17:24-18:26
24
es” mih•l• tKn b•ll/ "Žb•Ar ŒAmAr sitY inyùimt KAb•Ar o j“l id•eyùiClAm. 14ŒAr ŽKn ŒApin
sitY ib•½AV s h•l ey ŒApin ö½Verr elAk•? öBu˜ sitY” ŒAmAek• rAj“Ar k•AeC igeyù b•let b•leCn/ ey ŒApin
ŒApnAr muK id•eyù k•T• b•eln?® ŽKAen ŒAeCn. rAj“A seÒ˜ seÒ˜” ŒAmAek• h•tY•
k•reb•n.®
Žilyù o b•Aelr B˜Ab•b•Ad•I 15
Žilyù tKn b•leln/ "sb•R z i)˜mAn öˆBu˜r
Žk•wAn• itnb•Cr ŒnAb•]iXr pr öBu˜ Žilyùek• ŸpiS˜îîit eyrk•m stY/ ŒAimo es”rk•m” öitš¨it
18 b•leln/ "ŒAim ŒAb•Ar zIgaigr” b•i] X pAWAeb••. k•riC ey ŒAim rAj“Ar sAmen ŒAj“ d¡•A¼Ab•.®
yAo igeyù rAj“• ŒAh•Aeb•r seÒ˜ ed•K• k•er•.® 2Žilyù 16
ob•id•yù tKn rAj“• ŒAh•Ab•ek• igeyù Žilyù ek•ATAyù
tKn ŒAh•Aeb•r seÒ˜ ed•K• k•ret egeln. ŒAeC t• j“AnAl. rAj“• ŒAh•Ab• Žilyùr seÒ˜ ed•K•
es smeyù zmiryù zh•er éiB˜$(• c•liCl. 3 rAj“• k•ret egeln.
ŒAh•Ab• tA” ob•id•yù/ ey öAsAd• r(•,Aeb•(•, k•rt 17
ŒAh•Ab• Žilyùek• ed•eK öˆ½Í k•rl/ "&u“im” ik•
tAek• efek• pAiWeyùiCeln. ob•id•yù ök]•t ŒeTR” öBu˜r es” elAk• yAr j“‘ ”•S•óˆAeyùelr Ž” érAb•S˜î•À®
ŒnugAmI iCeln. 4Žk•smeyù öexb•l öBu˜r smˆS˜ÿ˜ 18
Žilyù Ÿ%r id•eln/ "ŒAmAr j“‘ ”•S•óˆAeyùelr
B˜Ab•b•Ad•Ied•r h•tY• k•ret Zr¨ k•eriCeln. ob•id•yù ek•Aen• éd$•zA” h•yùin. &u“im o etAmAr ipïpur¨xr•”
100 j“n B˜Ab•b•Ad•Iek• éiw Ùh•Ar meD•Y 50 B˜Aegr éiw Žj“‘ d•AyùI. etAmr• öBu˜r ŒAed•z ŒmA‘ k•er mUi%$r
d•el luik•eyù ereKiCeln Žb•M inyùimt tAed•r KAb•Ar pUj“A Zr¨ k•erC. 19ŽKn ”•S•óˆAeyùelr sb•A”ek• k•iµ•åRl
o j“l Žen id•etn. 5rAj“• ŒAh•Ab• ob•id•yeù k• b•leln/ pbR•et ŒAmAr seÒ˜ ed•K• k•ret b•el•. b•Aled•eb•r
"c•el• ŒAmr• eb•ireyù smˆS˜ÿ J“,RA ŒAr nd•IÙelAet 450 j“n B˜Ab•b•Ad•I o rAnI ”exb•l smTRk• ŒAezrAr
igeyù ed•iK ŒAmAed•r eG•A¼• ŒAr K•c•rÙelAek• b<•Aic•eyù mUi%$r 400 j“n B˜Ab•b•AdIek•o eyn oKAen ŒAn• h•yù.®
r•KAr met• G•As pAoyù• yAyù ik• n•.® 6éj“en éiw 20
ŒAh•Ab• tKn smˆ S ˜ÿ ”•S•ó ˆ A eyù l Iyù o Ïsb•
ŒÇ•ˆl B˜Ag k•er ineyù sAr• ed•ez j“elr eK<Aej“ B˜Ab•b•Ad•Ied•r k•iµR•ål pbR•et fAk•eln. 21Žilyù tKn
eb•erAl. ŒAh•Ab• egeln Žk•id•ek• ŒAr ob•id•yù egl sb•A”ek• b•leln/ "etAmr• k•eb• iS˜îr k•reb• ek•An
ŒAerk•id•ek•. 7ob•id•yr ù seÒ˜ peT Žilyùr ed•K• h•l. ed•b•tAek• etAmr• ŒnusrŠ k•reb•À ezAenA/ öBu˜” yid•
Žilyùek• ed•eK” ob•id•yù ic•net pArl Žb•M t¡Ar sAmen stY ö½Vr h•n tAh•el t¡Aek• Œnusr, k•er•. ŒAr
ntj“Anu h•eyù ij“e|•s k•rl/ "Žilyù? sitY” ik• ŒApin b•Al mUi%$ek• yid• etAmAed•r ök]•t ed•b•tA b•el men
ŒAmAr es” minb•À® h•yù tAh•el t¡Aek• ŒnusrŠ k•er•.®
8
Žilyù b•leln/ "ç<• ŒAim ŽesiC. yAo etAmAr elAek•r• ik•C¢” b•ll n•. 22tKn Žilyù tAed•r
rAj“Aek• Ž Kb•r j“AnAo.® b•leln/ "ŒAim ŽKAen öBu˜r Žk•mA^ B˜Ab•b•Ad•I ih•eseb•
9
tKn ob•id•yù b•ll•/ "ŒAim yid• ŒAh•Ab•ek• b•il ŸpiS˜ît ŒAiC. ŒAr b•Aled•eb•r ŒnugAmI 450 j“n
ey ŒApin ek•ATAyù ŒAeCn ŒAim j“Ain tAh•el ŒAh•Ab• B˜Ab•b•Ad•I ŒAeCn.
ŒAmAek• emer eP•leb•n. öBu˜ ŒAim et• ŒApnAr 23-24
Žb•Ar éew• x¡A¼ ineyù ŒAs• eh•Aka•. b•Al mUi%$r
k•AeC ek•Aen• ŒprAD• k•irin/ tAh•el ŒApin ek•n B˜Ab•b•Ad•Ir• tAr Žk•iw ek•ew w¦k•er• w¦k•er• k•er k•AeWr
ŒAmAek• m]&u“Yr mueK eWel id•e•CnÀ® 10rAj“A pAgelr opr rAKun. ŒAim Œ‘wAek• ek•ew w¦k•er• k•er ek•ew
met• Ÿ›˜å% h•eyù öBu˜/ ŒApnAr ö½Vrek• K<uej“ k•AeWr opr rAKiC. ŒAmr• ek•Ÿ” inej“ eTek• k•AeW
eb•¼Ae•Cn/ c•&“u id$•ek• ŒApnAr eK<Aej“ elAk• pAiWeyùeCn. ŒAÙn D•rAeb•• n•. ŒAim ŒAmAr öBu˜r k•AeC öATRn•
öetYk•wA ed•ez itin ŒApnAek• K< u j “et elAk• k•riC. b•Al mUi%$r ŒnugAmI B˜Ab•b•Ad•IrAo t¡Aed•r
pAiWeyùiCeln Žb•M esKAen ŒApnAek• pAoyù• n• egel ed•b•tAr k•AeC öATRn• k•r¨n. yAr öATRn•yù sA¼• id•eyù
ŒAh•Ab• esKAnk•Ar zAsk•ed•r k•AC eTek• öitš¨it k•AeW ŒAÙn ‰ˆel ŸWeb•/ tAr ed•b•tA” ŒAsl
ŒAd•Ayù k•ereCn/ ey sitYsitY” ŒApin es”sb• ed•ez öˆmAi,t h•eb•n. smˆS˜ÿ elAk• Ž” pirk•Â˜¯nAyù sAyù
en” . 11ŒAr ŽKn ŒApin ŒAmAek• b•leCn/ rAj“Ar id•l.
k•AeC igeyù ŒApnAr ŽKAen TAk•Ar Kb•r id•et. 12ŒAim 25
Žilyù tKn b•Al mUi%$r B˜Ab•b•Ad•Ied•r efek•
igeyù rAj“A ŒAh•Ab•ek• Žk•T• b•lAr pr/ rAj“• yKn b•leln/ "ŒApnAr• sMKYAyù Œenk•. ŒApnArA” öˆTm
ŒApnAek• K<j u “et ŒAseb•n tKn h•yeù t• öBu˜ ŒApnAek• yAn. ey B˜Aeb• b•llAm x¡A¼wAek• ek•ew iWk• k•r¨n.
Œ‘ ek•An j“AyùgAyù ineyù igeyù luik•eyù rAKeb•n/ ŒAr teb• ŒAÙn ‰ˆAlAeb•n n•.®
26
ŒApnAek• K<uej“ n• epeyù rAj“A ŒAmAek•” tKn h•tYA tKn b•Al mUi%$r ŒnugAmI B˜Ab•bAd•Ir• t¡Aed•r ey
k•reb•n. ŒAim es” eCAweb•l• eTek• öBu˜ek• Œnusr, x¡A¼iw ed•oyù• h•eyùiCl eswAek• k•TAmet• ek•ew
k•er c•eliC. 13ŒApin inü‚yù” j“Aenn/ ŒAim ik• sAj“Aeln. tArpr t¡Ar• eb•l• épur pyR•–˜ÿ b•Al mUi%$r
k•eriClAm. öexb•l yKn öBu˜r B˜Ab•b•Ad•Ied•r h•tY• k•AeC öATRnA k•reln/ t¡Aed•r b•AnAen• y|•eb•d•I iG•er
k•riCeln/ ŒAim tKn tAed•r 50 j“n k•er é B˜Aeg nAc•AnAic• k•reln ik••–˜Þ ek•Ÿ t¡Aed•r öATRnAyù sA¼•
emAw 100 j“n B˜Ab•b•Ad•Iek• éew• Ùh•Ayù luik•eyù ereK id•l n•/ ŒAÙn ‰ˆlel• n•.
1 rAj“Ab•il 18:27-19:6 352
27
épur gi¼eyù egel Žilyù Ž”sb• B˜Ab•b•Ad•Ied•r D•er ineyù Žl. Žilyù tAed•r k•IezAenr K<Ai¼et ineyù
ineyù risk•t• Zr¨ k•reln. Žilyù b•leln/ "b•Al igeyù h•tY• k•reln.
yid• sitY sitY” ed•b•t• h•n/ tAh•el Žk•w¦ ej“Aer
öˆATRn• k•r• Ÿic•í? h•yùet• Ÿin ŽKn B˜Ab•nAyù f¦eb• ŒAb•Ar b•i] X nAmel•
41
ŒAeCn? ik•µ•Vˆ• h•yùet• G•um lAigeyùeCn. n• n•? Žilyù tKn rAj“• ŒAh•Ab•ek• b•leln/ "yAo Žb•Ar
ŒApnAed•r ŒAerk•w¦ ej“Aer h•¡Ak•fAk• k•er o¡ek• G•um igeyù pAnAh•Ar k•er•. öb•l b•]iX ŒAseC.® 42rAj“•
eTek• etAl• d•rk•Ar.® 28Žk•T• Zen Ž”sb• B˜Ab•b•Ad•Ir• ŒAhAb• tKn eKet egeln ŒAr Žilyù k•iµR•ål pbR•etr
tArS•Vˆer öATRn• k•ret lAgeln. D•ArAel• ŒS˜¤ id•eyù c•Ý¼Ayù igeyù ntj“Anu h•eyù h•¡Aw¦et mAT• eWik•eyù 43t¡Ar
inej“ed•r (•tib•(•t k•er r)˜ eb•r k•er eP•leln. Bˆ]•tYek• b•leln/ "smue@•r id•ek• tAk•Ao.®
:b•Aled•eb•r ŒArAD•nAr Žiwo Žk•iw ib•ezx öˆiß*yùA es” Bˆ]•tY tKn eyKAn eTek• smu@• ed•K• yAyù
iCl.ò 29ik••–˜Þ épur eTek• ib•ek•l gi¼eyù egl tKen• esKAen egl. es iP•er Žes b•ll/ "k•” ik•C¢ et•
ŒAÙn D•rAr ek•Aen• l(•Š ed•K• egl n•. ß*em ed•Ket eplAm n•.® Žilyù tAek• ŒAb•Ar ed•Ket
ib•ek•elr b•ild•Aenr smyù G•ineyù Žel•/ B˜Ab•b•Ad•Ir• pAWAeln.
44
Ÿ›˜åe%r metA fAk•AfAik• k•ret lAgeln ik••–˜Þ pr pr sAtb•Ar Žk•” G•wn• G•wAr pr sAtb•Aerr
b•Aled•eb•r id•k• eTek• ek•Aen• sA¼A” pAoyù• egl b•Ar es” Bˆ]•tY Žes b•ll/ "mAnuexr h•Aetr mueWAr
n•. met• eCA· Žk• w¦k•er• emG• ed•KlAm smue@•r id•k•
30
Žilyù tKn smˆS˜ÿ elAek•ed•r b•leln/ "Žb•Ar eTek• ŒAseC.®
ŒAmAr k•AeC Žes•.® sk•el Žilyùek• iG•er d¡•A¼Ael/ Žilyù t¡Ar Bˆ•] tYek• b•leln/ "yAo rAj“• ŒAh•Ab•ek•
Žilyù öTem öBu˜r eB˜eÒ˜ yAoyù• eb•d•Iiwek• iWk• t¡Ar rT öˆS˜Þt k•er b•Ai¼et eyet b•el• k•Ar, Ž(u•in
k•reln. 31tArpr ”•S•óˆAeyùelr 12iw pirb•AregAþIr ron• n• h•el o b•]iXet ŒAwek• yAeb•.®
öˆetYek•r nAem Žk•w• k•er emAw 12iw pATr K<uej“ 45
ŒÂ˜¯ ik•C¢(•e,r meD•Y” egAw• ŒAk•Az k•Ael• emeG•
eb•r k•reln. yAek•Aeb•r 12 j“n s•–˜ÿAenr nAem Ž” eFek• igeyù b•AtAs b•”et Zr¨ k•rel• Žb•M öb•l b•]iX
12 iw pirb•AregAþIr nAmk•r, h•eyùiCl. yAek•Ab•ek•” Zr¨ h•l. ŒAh•Ab• t¡Ar reT c•e¼ iyi•xœeyùelr id•ek•
öBu˜ ”•S•ˆó Aeyùl b•el efek•iCeln. 32Žilyù öBu˜ek• s›˜åAn ron• h•eln. 46öBu˜r zi)˜ tKn Žilyùek• B˜r k•rel•.
j“AnAet Ž” pATrÙel• id•eyù y|•eb•d•Iiw iWk• Žilyù Œ¡Aw k•er epAzAk• eb<•eD• ŒAh•Aeb•r ŒAeg” ed•Úe¼
k•eriCeln. tArpr itin eb•d•Ir pAez 7 gYAln j“l iyi•xœeyùel ep<QeC egeln.
D•rAr met• Žk•iw eCAw efAb•• k•Aweln/ 33Žb•M smˆS˜ÿ
‰ˆAlAin k•AW eb•d•Iet rAKeln. x¡A¼wAek• w¦k•er• k•er sInyù pb•eR t Žilyù
k•AwAr pr Žilyù es”sb• w¦k•er• k•AeWr opr rAKeln. rAj“A ŒAh•Ab• rA,I öexb•lek• Žilyù y• y•
34
tArpr itin b•leln/ "c•Arew pAe^ j“l B˜er ineyù
Žes es” j“l Ž” mAMesr w¦k•er• o k•AeWr opr
19 k•ereCn/ eyB˜Aeb• smˆS˜ÿ B˜Ab•b•Ad•Ied•r trb•Air
id•eyù h•tY• k•ereCn sb•” b•leln. 2 öexb•l tKn
Ci¼eyù d•Ao.® 35Žilyù pr pr itnb•Ar Žk•Aj“ k•rel/ Žilyùr k•AeC dU•t mArP•í Kb•r pAWAeln/ "ŒAim
eb•d•I eTek• j“l gi¼eyù pe¼ efAb•Aw• B˜ireyù id•l. öit|•• k•riC ŒAgAmIk•Al Žsmeyùr ŒAeg &u“im
36
tKn qb•k•Ailk• b•ild•Aenr smyù. B˜Ab•b•Ad•I Žilyù eyB˜Aeb• Ï B˜Ab•b•Ad•Ied•r h•tY• k•erC iWk• esB˜Aeb•”
eb•d•Ir k•AeC igeyù öATRn• k•reln/ "öBu˜ Œº•Ah•Am/• etAmAek• h•tY• k•rb•. ŒAr yid• t• n• pAir tAh•el
”sah•Ak• o yAek•Aeb•r ö½Vr/ ŒAim ŒApnAek• ŒAhb•An eyn ed•b•tAr• ŒAmAyù h•tY• k•ern.®
k•riC. ŒApin Žes ömA, k•r¨n ey ŒApin” 3
Žilyù yKn Žk•T• Zneln tKn B˜eyù itin t¡Ar
”•S•óˆAeyùelr ök]•t ö½Vr. Ž”sb• elAk•ek• ed•KAn ey öA, b<•Ac•Aet Bˆ]•tYek• seÒ˜ ineyù iyh•Ýd•Ar eb•rezb•Aet
ŒApin” ŒAmAek• Žsb• k•rb•Ar j“‘ ŒAed•z pAileyù egeln. t¡Ar Bˆ•] tYek• eb•rezb•Aet ereK 4Žilyù
id•eyùiCeln. 37eh• öBu˜/ ŒApin Žes ŒAmAr fAek• sArAid•n eh•¡ew eh•¡ew Œb•ezex mr¨BU˜imet igeyù
sA¼• id•el teb•” Ž”sb• elAek•rA b•uJ“et pAreb• ep<QCeln. esKAen Žk•w• k<•Aw• eJ“Aepr tlAyù b•es
ŒApin” tAed•r ŒApnAr k•AeC iP•ireyù ineln.® itin m]&u“Y öATRn• k•er b•leln/ "öBu˜ yeTX h•eyùeC.
38
tKn öBu˜ ŒAÙn pAWAeln. es” ŒAÙen smˆS˜ÿ Žb•Ar ŒAmAek• mret d••o. ŒAim ŒAmAr pUb•p R r
u ¨xed•r
b•il/ k•AW/ pATr eb•d•Ir pAezr mAiw pyR•–˜ÿ pue¼ Œep(•• ek•Aen• ŒMez” B˜Ael• n”.®
5
egl. ŒAÙn efAb•Ayù j“m• j“lek• B˜(•, k•er inl. Žrpr Žilyù es” eJ“Aepr tlAyù Zeyù G•uimeyù
39
smˆS˜ÿ elAk• Ž G•wn• ed•eK mAiwet h•¡Aw¦ ege¼ b•es p¼eln. Žsmeyù Žk• ed•b•dU•t Žes Žilyùek• SpzR
b•let Zr¨ k•rel•/ "öBu˜” ö½Vr. öBu˜” ö½Vr.® k•er b•ll/ "oeW• Žilyù eKeyù nAo?® 6Žilyù ed•Ket
40
Žilyù tKn b•leln/ "b•Al mU i %$ r smˆ S ˜ÿ epeln t¡Ar pAez” k•yùlAr oper Žk•KAn• ek•k•
B˜Ab•b•Ad•Ied•r D•er ineyù Žes•. Žk•wAo eyn pAlAet b•AnAen• ŒAeC ŒAr Žk• G•¼• j“l rAK• ŒAeC. Žilyù
n• pAer.® tKn sb•A” imel Ï smˆS˜ÿ B˜Ab•b•Ad•Ied•r t• eKeyù j“l pAn k•er ŒAb•Ar G•uimeyù p¼eln.
353 1 rAj“Ab•il 19:7-20:8
7
per ŒAb•Ar öBu˜r dU•t iP•er Žes t¡Aek• b•ll/ ”lIzAyù Žk•j“n B˜Ab•b•Ad•I h•eln
19
"oeWA Žilyù? ik•C¢ KAo? sAmen lµ•Vˆ• sP•r/ yid• Žilyù tKn zAP•ewr pu^ ”lIzAyùek• K<uj“et
&u“im eKeyù gAeyù ej“Ar n• b•A¼Ao pAi¼ id•et pAreb• eb•erAeln. ”lIzAyù tKn 12 ib•G•• j“imet h•Al
n•.® 8Žilyù tKn ŸeW pAn•h•Ar k•reln. es” KAb•Ar id•i•Celn. Žilyù yKn Želn tKn ”lIzAyù ezx
Žilyùek• Žk•wAnA 40 id•n 40 rAi^ h•¡AwAr met• zi)˜ Žk• ib•G•• j“imet h•Al id•i•Celn. Žilyù igeyù
ej“AgAel•. h•¡Awet h•¡Awet itin ö½Verr pb•Rt nAem ”lIzAeyùr gAeyù inej“r ŒAnuþAink• epAzAk• pireyù
piric•t eh•Aerb• pbR•et igeyù ep<QCeln. 9esKAen Žk•iw id•eln.
20
Ùh•Ar eB˜ter Žilyù rAi^ b•As k•reln. ”lIzAyù x¡A¼ek• eCe¼ ereK Žilyùr epCen C¢ew
es smeyù öBu˜ Žilyùr seÒ˜ k•T• b•leln/ "Žilyù Žes b•leln/ "ŒAmAek• Œnumit id•n/ ŒAim Žk•b•Ar
&u“im ŽKAen ek•nÀ® igeyù ŒAmAr mAek• ŒAd•r k•er ŒAis Žb•M iptAr
10
Žilyù Ÿor id•eln/ "öBu˜ ö½Vr sb•Rzi)˜mAn k•AC eTek• ib•d•Ayù ineyù ŒAis. tArpr ŒAim ŒApnAr
ŒAim sb•smeyù sAD•Ymet• etAmAr esb•• k•eriC. ik••–˜Þ seÒ˜ yAeb••.®
”•S•óˆAeyùelr elAek•rA etAmAr seÒ˜ c•¢i)˜B˜Ò˜ k•er Žilyù Ÿ%r id•l/ "eb•z/ yAo? ŒAim etAmAek•
etAmAr eb•d•I Db•Ms k•er B˜Ab•b•Ad•Ied•r• h•tY• k•ereC. b•AD•• ed•b• n•.®
21
ŽKn ŒAim” Žk•mA^ j“Iib•t B˜Ab•b•Ad•I ŒAr tA” or• ”lIzAyù tKn b•Ai¼et igeyù ŒA ™IyùS•ˆV j“enr seÒ˜
ŒAmAek•o h•tYAr ec•X• k•reC.® d•Ar¨, KAoyù• d•Aoyù• k•reln. t¡Ar gr¨ÙelAek• emer
11
öBu˜ tKn Žilyùek• b•leln/ "yAo pbR•et igeyù eyAyùAelr k•AW ‰ˆAileyù mAMs esß“ k•er elAek•ed•r
ŒAmAr sAmen d¡•A¼Ao. ŒAim Ï j“Ayùg• id•eyù yAb•.® KAoyùAeln Žb•M inej“o eKeln. tArpr ”lIzAyù
tKn eJ“Ae¼• h•Aoyù• Žes pb•RtwAek• eB˜eÒ˜ iþˆKiØt Žilyùek• Œnusr, k•reln Žb•M t¡Ar pirc•y$Y• k•ret
k•rl/ b•¼ b•¼ pATerr c•¡•” Kes p¼l/ ik••–˜Þ es” lAgeln.
J“e¼r meD•Y öBu˜ iCeln n•. J“e¼r pr h•l BU˜imk•µp.
ik••–˜Þ es” BU˜imk•µpo öBu˜ S•VˆyùM nn. 12BU˜imk•eµpr ib•nha •d•d• o ŒAh•Ab• yeu ß“ egeln
ŒAÙn ‰ˆel ŸWl. ik••–˜Þ ŒAÙenr meD•Yo öBu˜ iCeln
n•. ŒAÙn iniB˜eyù ed•oyù• h•l. Žk•iw zA•–˜ÿ/ ek•Aml
S•Vˆr ezAn• egl. 13Žilyù yKn S•Vˆrw• Znet epeln
20 ib•nah•d•d iCeln ŒrAemr rAj“•. itin t¡Ar
esnAb•Aih•nI Žk• j“AyùgAyù j“e¼• k•reln.
esKAen t¡Ar seÒ˜ ŒAerA 32 j“n rAj“• eyAgd•An
tKn itin tAr zAl id•eyù tAr muK eFek• id•eln. k•reln. t¡Aed•r seÒ˜ eG•A¼• o rT iCl. tArpr
tArpr itin igeyù Ùh•Ar öeb•z mueK d¡•A¼Aeln. Žk•iw t¡ArA sk•el imel zmiryù ŒAß*m, k•er zmiryù zh•err
S•ˆV r t¡Aek• ij“|•As• k•rl/ "Žilyù/ &u“im ŽKAen ek•nÀ® ib•r¨eß“ yuß “ k•eriCeln. 2 rAj“• ib•nah•d•d• ”•S•óˆAeyùelr
14
Žilyù b•leln/ "öBu˜/ ö½Vr sb•Rzi)˜mAn/ ŒAim rAj“• ŒAh•Aeb•r k•AeC zh•er b•At$Ab•Ah•k• pAWAeln. 3itin
sb•smeyù” ŒAmAr sAD•Ymet• etAmAr esb•• k•er ŽesiC b•leln/ "&u“im ŒAmAek• etAmAr esAn•/ räep•/ S˜¤I/
ik••–˜Þ ”•S•óˆAeyùelr elAek•rA etAmAr seÒ˜ tAed•r pu^k•‘A sb•ik•C¢ smpR, k•er•.®
4
c•¢i)˜B˜Ò˜ k•ereC•. tArA etAmAr pUej“Ar eb•d•I Db••Ms ”•S•óˆAeyùelr rAj“• Ÿ%r id•eln/ "mh•ArAj“ ŒAim
k•er smˆS˜ÿ B˜Ab•b•Ad•Ied•r h•tY• k•ereC. ŽKn ŒAim” ŒApnAr ŒAnugtY S•VIk•Ar k•rlAm. ŒAmAr y• ik•C¢
Žk•mA^ j“Iib•t ŒAiC. ŒAr or• ŒAmAek• h•tYAr ŒAeC ŽKn sb•” ŒApnAr h•l.®
5
ec•X• k•reC.® b•At$Ab•Ah•ek•r• iP•er Žes ŒAh•Ab•ek• j“AnAel•
15
öBu˜ b•leln/ "yAo d•eµ•åzek•r pAezr mr¨BU˜imr ib•nah•d•d• b•eleCn/ "ŒAim etAmAek• ŒAeg” etAmAr
id•ek• ey rAS˜ÿA yAe•C esw• D•er d•eµ•åzek• igeyù esAn•/ räep•/ ˆS˜¤I/ pu^k•‘• sb•A”ek• ŒAmAyù id•eyù
h•sAeyùlek• ŒrAemr rAj“ped• ŒiB˜ix)˜ k•er•. id•et b•eliClAm. 6ŒAgAmIk•Al ŒAmAr elAek•rA igeyù
16
tArpr inmaizr pu^ eyh•Ýek• ”•S•óˆAeyùelr rAj“ped• etAmAr o etAmAr rAj“k•mRc•ArIed•r b•Ai¼ t˜ñAsI k•reb•.
ŒiB˜exk• k•er•. ŒAr ŒAeb•lmeh•AlAr zAP•ewr pu^ tArA ŒAmAr k•AeC ineyù ŒAsAr j“‘ yAb•tIyù mUlYb•An
”lIzAyùek•o ŒiB˜exk• k•er•. es B˜Ab•b•Ad•I ih•eseb• sµpd• ineyù eneb•.®¾
etAmAr j“Ayùg• eneb•. 17h•sAeyùl b•æ KArAp elAk•ek• 7
ŒAh•Ab• tKn ed•ezr smˆS˜ÿ öb•I,ed•r Žk• qb•Wk•
h•tY• k•reb•. h•sAeyùelr h•At eTek• yAr• eb<•ec• yAeb• fAk•eln. ŒAh•Ab• b•leln/ "ed•Kun/ ib•nah•d•d• Žk•w•
tAed•r h•tY• k•reb• eyh•Ý. ŒAr eyh•Ýr trb•Air eTek•o egAlmAl k•rb•Ar ec•XAyù ŒAeC. öTem o ŒAmAr k•AeC
yid• ek•Ÿ inˆS˜ÿAr epeyù yAyù tAek• ”lIzAyù h•tY• ŒAmAr •S˜¤I/ pu^k•‘•/ esAn•/ räep• sb•ik•C¢ ec•eyùiCl.
k•reb•. ŒAim essb•” oek• id•et rAj“I h•eyùiClAm. ik••–˜Þ ŽKn
18
Žilyù ”•S•óˆAeyùel &u“im” Žk•mA^ Žk•inþB˜Aeb• o sb•ik•C¢” ineyù eyet c•A”eC.®
ŒAmAr esb•• k•erA in. esKAen ŒAerA 7/000 elAk• 8
s•mˆS˜ÿ öb•I,rA b•leln/ "or k•T• ezAnAr d•rk•Ar
ŒAeC yAr• k•KenA b•Al mUi%$r k•AeC mAT• nt k•er in en”. o y• b•leC t• ŒApin ek•AenAmet” k•reb•n
Žb•M Žr• k•Ken• b•Al mUi%$ c•¢µ•Vˆn k•erin. n•.®
1 rAj“Ab•il 20:9-30 354
9
ŒAh•Ab• tKn ib•nah•d•d•ek• Kb•r pAWAeln/ "öTem elAek•rA pAlAet Zr¨ k•rl. ”•S•óˆAeyùelr esnAb•Aih•nI
ŒApin y• b•eliCeln ŒAim tAet sµ•åt ŒAiC/ ik••–˜Þ tAed•r D•Aoyù• k•rel•. rAj“• ib•nah•d•d• ek•Aen• met
ŒApnAr iþtIyù ined$•z mAn• ŒAmAr pe(• s•µ˜õb• nyù.® reTr Žk•w• eG•A¼Ayù ec•ep pAlAeln. 21rAj“• ŒAh•Ab•
ib•nha •d•ed•r• dU•etr• ŽKb•r rAj“Ar k•AeC ineyù egl. esnAb•Aih•nIr enï ˆ× id•eyù ŒrAemr esnAb•Aih•nIr smˆˆS˜ÿ˜
10
tArpr tArA ib•nah•d•ed•r k•AC eTek•“ Žes j“AnAel•/ eG•A¼• o rT ek•e¼ ineln. rAj“• ŒAh•Ab• ŽB˜Aeb•”
"ŒAim zmiryù zh•rek• Db•Ms k•er D•UelAyù imizeyù ŒrAmIyù esnAb•Aih•nIek• c•Ý ¼ A•–˜ÿ B ˜Aeb• prAij“t
ed•b•. ŒAim öit|•• k•riC ey Ž” zh•r eTek• ŒAmAr k•eriCeln.
22
elAek•ed•r seÒ˜ ineyù yAoyùAr met• Žk• w¦k•er• S•åArk• tArpr es” B˜Ab•b•Ad•I rAj“• ŒAh•Aeb•r k•AeC igeyù
ŒAim Œb•izX rAKeb•• n•. yid• Ž k•Aj“ k•ret n• b•leln/ "ŒAgAmI b•se•–˜ÿ ŒrAemr rAj“• ib•nah•d•d•
pAir ŒAmAr ö½Vr eyn ŒAmAek•” Db•Ms k•ern.® ŒAb•Ar ŒApnAr seÒ˜ yuß “ k•ret iP•er ŒAseb•. ŽKn
11
rAj“• ŒAh•Ab• j“b•Ab• id•eln/ "yAo ib•nah•d•d•ek• iP•er igeyù ŒApin ŒApnAr esnAb•Aih•nIek• zi)˜zAlI
igeyù b•el•/ yueß“ yAoyùAr ŒAeg b•mR ey per tAr/ k•r¨n ŒAr tAr ib•r¨eß“ rAj“Y r(•• k•rAr j“‘
yuß “ k•er Žes ey b•mR eKAel tAr met• glAb•Aij“ stkR•B˜Aeb• pirk•Â˜¯n• k•r¨n.®
sAej“ n•.®
12
ib•nah•d•d• tKn t¡Ab•uet b•es Œ‘A‘ rAj“Aed•r ib•nha •d•d• ŒAb•Ar ŒAß*m, k•reln
23
seÒ˜ @•A(•Ars pAn k•riCeln. es smeyù b•At$Ab•Ah•k•r• rAj“• ib•nah•d•ed•r• rAj“k•mRc•ArIrA t¡Aek• b•leln/
rAj“• ŒAh•Aeb•r k•AC eTek• iP•er Žes t¡Aek• Ž” "”•S•óˆAeyùelr ed•b•tAr• ŒAsel pbR•etr ed•b•t•. ŒAr
Kb•r id•et itin t¡Ar esnAb•Aih•nIek• zh•r ŒAß*me,r ŒAmr• pbR•et igeyù yuß “ k•eriC tA” ”•S•óˆAeyùelr
j“‘ öS˜Þt h•et b•leln. tKn t¡Ar elAek•rA yuß“ elAek•r• ij“et igeyùeC. oed•r seÒ˜ Žb•Ar smtl
k•rb•Ar j“‘ ey yAr inej“r j“AyùgAyù ser egl. BU˜imet yuß“ k•r• yAk•/ tAh•el ŒAmr• ij“et yAeb••.
13 24
es smeyù Žk• B˜Ab•b•Ad•I rAj“• ŒAh•Ab•ek• igeyù ŒApin Ï 32 j“n rAj“Aek• esnAb•Aih•nIr opr k•t$] ˆ×
b•ll/ "öBu˜ b•eleCn/ '&u“im ik• Ï suib•zAl esnAb•Aih•nI k•ret n• id•eyù esnApited•r esnAb•Aih•nI pirc•Aln•
ed•Ket pAe•C•À ŒAim S•ˆV yMù ŒAj“ etAmAyù Ï b•Aih•nIek• k•ret id•n.
yueß“ h•ArAet sAh•AyY k•reb••. tAh•el” &u“im b•uJ“eb• 25
"öTem ŒApin Db•Ms h•eyù yAoyù• esnAb•Aih•nIr
ŒAim” öBu˜.® met• ŒAerk•wA b•Aih•nI g¼Ar j“‘ esn• j“e¼• k•r¨n.
14
ŒAh•Ab• ij“|•As• k•reln/ "oed•r yueß“ h•ArAenAr ŒAegr esnAb•Aih•nIr met• eG•A¼• o rT ej“AgA¼
j“‘ ŒApin k•Aek• b•Yb•h•Ar k•reb•nÀ® k•r¨n. tArper c•lun ”•S•óˆAeyùlIyùed•r seÒ˜ smtl
es” B˜Ab•b•Ad•I Ÿ%r id•l/ "öBu˜ b•eleCn/ 'srk•ArI BU˜imet igeyù yuß“ k•ir. tAh•el” ŒAmr• ij“teb••.®
rAj“k•mRc•ArIed•r tr¨, sh•k•ArIed•r ŒAim b•Yb•h•Ar ib•nah•d•d• tAed•r prAmzR ŒnuyAyùI k•Aj“ k•reln.
26
k•reb•A.®¾ b•s•–˜ÿk•Al Žel ib•nah•d•d• ŒrAemr elAek•ed•r
tKn rAj“A ij“e|•s k•reln/ "mUl esnAb•Aih•nIr j“e¼• k•er ”•S•óˆAeyùelr ib•r¨eß“ yuß “ k•ret ŒeP•ek•
esnApit ׈ ek• k•reb•À® egeln.
B˜Ab•b•Ad•I Ÿ%r id•l/ "ŒApin.® 27
”•S•óˆAeyùlIyùrAo yueß“r j“‘ öˆS˜Þt h•eyùiCl.
15
ŒAh•Ab tKn srk•ArI k•mR c •ArIed•r tr¨, tArAo ŒrAemr esnAb•Aih•nIr seÒ˜ yuß“ k•ret egl
sh•k•ArIed•r j“e¼• k•reln. sb• imileyù Žr• sMKYAyù Žb•M tAed•r t¡Ab•ur iWk• ŸeÂwAid•ek• inej“ed•r t¡Ab•u
iCl 232 j“n. tArpr rAj“• ”•S•ó ˆ Aeyù e lr gA¼l. zߨpe(•r &u“lnAyù ”•S•óˆAeyùlIyù esnAb•Aih•nIek•
esnAb•Aih•nIek• efek• pAWAeln. sb• imileyù esKAen éew• eCAw eCAw CAgelr pAelr met• ed•KAi•Cl.
7/000 j“n iCl. Žid•ek• ŒrAmIyù esnAr• egAw• mAW eCeyù eP•lel•.
16 28
épur eb•lAyù yKn ib•nah•d•d• o Œ‘A‘ 32 j“n ö½Verr Žk•j“n elAk• tKn Žes rAj“• ŒAh•Ab•ek•
rAj“• @•A(•Ars pAn k•er t¡Ab•eu t eb•æz < h•eyù pe¼iCeln b•ll/ "öBu˜ b•eleCn/ 'ŒrAmIyùed•r D•Ar,• ŒAim
essmeyù rAj“• ŒAh•Ab• ŒAß*m, Zr¨ k•reln. 17tr¨, ek•b•lmA^ pbR•etr” öBu˜ o ö½Vr/ smtl BU˜imr nyù.
sh•k•ArIrA” öTm ŒAß*m, k•rel•. rAj“• ib•nah•d•ed•r tA” ŒAim Žb•Ar etAmAyù Ž” ib•rAw esnAb•Aih•nIek•
elAek•rA t¡Aek• j“AnAl/ zmiryù• eTek• esnAr• yuß“ prAˆS˜ÿ k•ret sAh•AyY k•rb•. tAh•el &u“im b•uJ“eb• ŒAim
k•ret eb•ireyùeC. 18ib•nah•d•d• b•leln/ "h•et pAer sb•Rzi)˜mAn öBu˜.®¾
or• yuß “ k•ret ŒAseC ŒTb•A or• h•yùet• zAi•–˜ÿ 29
é” pe(•r esnAb•Aih•nI mueKAmuiK t¡Ab•u ege¼ ŒAerA
öS˜ÿAb• ineyù ŒAseC. oed•r j“Ib••–˜ÿ D•er eP•elA.® sAtid•n b•es TAk•l. sAtid•enr id•n yuß“ Zr¨ h•l.
19
rAj“• ŒAh•Aeb•r tr¨, eyAß“•Ar• ŒAß*me,r Žk•id•en” ”•S•ó ˆ A eyù l Iyù r • ŒrAmIyù e d•r 1/00/000
sAmenr id•ek• iCl ŒAr ”•S•ˆó Aeyùelr esnAb•Aih•nI oed•r qsnYek• h•tY• k•rl. 30yAr• eb<•ec• TAk•l tAr• pAileyù
ŒnusrŠ k•riCl. 20”•S•óˆAeyùelr smˆS˜ÿ b•Yi)˜ tAed•r ŒeP•k• zh•er ŒAšyù inl. ik••–˜Þ zh•err ed•oyùAl
sAmen yAek• epel• h•tY• k•rl. tKn ŒrAemr eB˜eÒ˜ p¼Ayù es” esnAb•Aih•nIr ŒAer• 27/000 qse‘r
355 1 rAj“Ab•il 20:31-21:9

m]&u“Y h•l. ib•nah•d•d•o ŒeP•ek• pAileyù igeyù Žk•iw h•eb•.¾ 40ik••–˜Þ éB˜$AgYb•zt ŒAim tKn Œ‘ k•Aej“
b•Ai¼et luik•eyù iCeln. 31t¡Ar Bˆ]•tYr• t¡Aek• b•ll/ b•YˆS˜ÿ TAk•Ayù zߨ esnAiw pAileyù yAyù.®
"ŒAmr• ZeniC ”•S•óˆAeyùelr rAj“Ar• d•yùAlu h•n. c•lun ”•S•óˆAeyùelr rAj“• Ÿ%r id•eln/ "&u“im b•leC• &u“im
ŒAmr• c•ewr epAzAk• per mATAyù d•i¼ id•eyù ”•S•ˆó Aeyùelr ib•p(• d•lIyù Žk• esnAek• pAileyù eyet ed•oyùAr
rAj“Ar sAmen yA”. tAh•el h•yùet• itin ŒAmAed•r ed•Aex ed•AxI. Žb•Ar ik• h•eb• t• et• &u“im j“AenA”. Ï
öAe, mAreb•n n•.® esnAiwr k•T• met•” etAmAyù k•Aj“ k•ret h•eb•.®
32 41
tAr• tKn sk•el c•ewr epAzAk• per mATAyù tKn es” B˜Ab•b•Ad•I t¡Ar muK eTek• k•Ap¼ srAel
d•i¼ id•eyù ”•S•óˆAeyùelr rAj“Ar sAmen Žes b•ll/ ”•S•óˆAeyùelr rAj“• ed•eK b•uJ“et pAreln ey itin
"ŒApnAr Bˆ]•tY ib•nah•d•d• öˆA, iB˜(•• c•A”et ŽeseC.® Žk•j“n B˜Ab•b•Ad•I. 42es” B˜Ab•b•Ad•I rAj“Aek• b•leln/
ŒAh•Ab• b•leln/ "ib•nah•d•d• ŽKen• eb<•ec• ŒAeC/ es "öBu˜ b•eleCn/ 'ŒAim yAek• h•tY• k•rAr ined$•z
et• ŒAmAr B˜A”eyùr mt.® id•eyùiClAm &u“im tAek• mui)˜ id•eyùC. tA” etAmAyù
33
ib•nha •d•ed•r elAek•r• ec•eyùiCl rAj“• ŒAh•Ab• Žmn tAr j“Ayùg• inet h•eb•. etAmAr m]&u“Y h•eb•. ŒAr
ik•C¢ öˆitš¨it id•n yAet eb•AJ“• yAyù itin rAj“• etAmAr öj“Ar• etAmAr zߨr j“Ayùg• eneb• Žb•M
ib•nah•d•d•ek• h•tY• k•reb•n n•. ŒAh•Aeb•r mueK 'B˜A”¾ tArAo mAr• yAeb•.®¾
43
seµ•VAD•n Zen ib•nah•d•ed•r prAmzRd•AtAr• seÒ˜ seÒ˜ rAj“• tKn ic•i•–˜ÿt o é>iKt men zmiryùAyù
b•ll/ "ç<A• mh•ArAj“ ib•nah•d•d• ŒApnAr B˜A” h•eln.® t¡Ar b•Ai¼et iP•er Želn.
ŒAh•Ab• b•leln/ "t¡Aek• ŒAmAr k•AeC ineyù Žes•.®
ib•nah•d•d• rAj“• ŒAh•Aeb•r k•AeC Žel ŒAh•Ab• t¡Aek•/ nAeb•Aetr @•A(•Ae(•t
zmiryùAyù rAj“• ŒAh•Aeb•r rAj“öAsAed•r k•AeC”
t¡Ar seÒ˜ reT c•¼et b•leln.
34
ib•nah•d•d• t¡Aek• b•leln/ "ŒAh•Ab•/ ŒAmAr iptA
etAmAr iptAr k•AC eTek• ey smˆS˜ÿ˜ zh•r ineyùiCeln
21 Žk•w• @•A(•Ae(•t iCl. iyi•xœeyùelr nAeb•Aet
nAem Žk• b•Yi)˜ iCl Ž” e(•etr mAilk•. 2 Žk•id•n
ŒAim es” smˆS˜ÿ” etAmAek• eP•rí ed•b•. ŒAr tACA¼• rAj“• ŒAh•Ab• nAeb•Atek• b•leln/ "ŒAmAek• etAmAr
&u“im d•eµ•åzek• ed•Ak•An b•sAet pAr eymn ŒAmAr e(•twA id•eyù d•Ao/ ŒAim siÃï“r b•AgAn k•reb••. etAmAr
iptA zmiryùAyù b•iseyùiCeln.® e(•tw• ŒAmAr rAj“öAsAed•r k•AeC. ŒAim etAmAek•
ŒAh•Ab• Ÿ%r id•eln/ "&u“im yid• Ž” öitš¨it Žr b•d•el ŒAer• B˜Al @•A(•Ae(•t ed•b•. ik•Mb•ˆ• &u“im
d•Ao tAh•el ŒAim etAmAek• mu)˜ k•er id•i•C.® tArpr yid• c•Ao ŒAim e(•tw• ik•eno inet pAir.®
3
Ž” é” rAj“Ar meD•Y zAi•–˜ÿ c•¢i)˜ sA(•irt h•el rAj“• nAeb•At b•ll/ "Ž ŒAmAr b•Mezr j“im. ŒAim
ŒAh•Ab• rAj“• ib•nah•d•d•ek• mui)˜ id•eln. ŒApnAek• ek•AenAmet” id•et pArb• n•.®
4
nAeb•Aetr k•TAyù ß*u ß“ o (u•Ý“ ŒAh•Ab• tKn b•Ai¼
ŒAh•Aeb•r ib•r¨eß“ j“qnk• B˜Ab•b•Ad•Ir ŒiB˜eyAg iP•er egeln. iyi•xœeyùelr Ž” b•Yi)˜r k•T• itin
35
Žk• B˜Ab•b•Ad•I ŒAerk• B˜Ab•b•Ad•Iek• ŒAG•At k•ret ek•AnB˜Aeb•” emen inet pAriCeln n•. nAeb•At b•ll
b•leln. itin Žrk•m b•eliCeln k•Ar, öBu˜ t¡Aek• ey es tAr pirb•Aerr j“im ed•eb• n•. ŒAh•Ab• ib•CAnAyù
Ž” ined$•z id•eyùiCeln. ik••–˜Þ Œ‘ B˜Ab•b•Ad•I tAek• Zeyù p¼eln/ muK G•iu reyù rAKeln Žb•M eKet ŒS•ˆV Ik•Ar
ŒAG•At k•ret rAj“I h•eln n•. 36tKn es” öTm k•reln.
B˜Ab•b•Ad•I b•leln/ "&u“im öBu˜r ŒAed•z ŒmA‘ k•erC/ 5
ŒAh•Aeb•r S˜¤I öexb•l igeyù ij“e|•s k•reln/
tA” ŽKAn eTek• yAoyùAr peT Žk• isMeh•r h•Aet "etAmAr ik• h•eyùeCÀ eKel n• ek•nÀ®
6
etAmAr m]&u“Y h•eb•.® iþˆtIyù B˜Ab•b•Ad•I es j“Ayùg• eTek• ŒAh•Ab• b•leln/ "ŒAim iyi•xœeyùelr nAeb•Atek•
yAoyùAr smyù Žk•w• isMh• Žes tAek• h•tY• k•rl. or j“imw• ŒAmAyù id•eyù id•et b•eliClAm. tAr b•d•el
37
öTm B˜Ab•b•Ad•I tKn ŒAerk• b•Yi)˜r k•AeC igeyù oek• puer• d•Am id•et b•• ŒAerk•w• j“im id•et ŒAim
tAek• ŒAG•At k•ret b•ll. rAij“ ŒAiC. ik••–˜Þ nAeb•At ŒAmAek• or j“im ed•eb• n•
Ž” b•Yi)˜ Œ•G•At k•er B˜Ab•b•Ad•Iek• ŒAh•t k•rel/ b•el id•eyùeC.®
38 7
B˜Ab•b•AdI Žk•iw k•Ape¼ muK FAk•eln. Žr P•el öexb•l b•ll/ "&u“im ”•S•óˆAeyùelr rAj“•. ib•CAn•
ek•Ÿ es” B˜Ab•b•Ad•Iek• ic•net pAriCl n•. es” B˜Ab•b•Ad•I eCe¼ ŸeW ik•C¢ KAo/ ed•Keb• tAh•el” Œenk• B˜Al
peTr D•Aer rAj“Ar yAoyùAr Œep(•Ayù b•es TAk•eln. lAgeb•. nAeb•Aetr j“im ŒAim etAmAyù ed•b•.®
39 8
rAj“• Žel es” B˜Ab•b•Ad•I t¡Aek• b•leln/ "ŒAim Žrpr öexb•l ŒAh•Aeb•r sIlemAh•r id•eyù t¡Ar
yKn yueß“ igeyùiClAm tKn ŒAmAed•r d•elr Žk•j“n b•k•lem k•eyùk•w• ic•iW ileK nAeb•At ey zh•er b•As
Žk• zߨ qs‘ek• ineyù Žes ŒAmAek• tAek• pAh•Ar• k•rt esKAnk•Ar öb•I,ed•r pAiWeyù id•eln. 9 öexb•l
id•et b•el. es b•eliCl/ 'Žek• pAh•Ar• d•Ao. yid• o ilKelnÉ
pAileyù yAyù tAh•el etAmAek• or b•d•el öA, id•et Žk•iw Ÿpb•Aesr id•n eG•Ax,• k•r¨n eyid•n ek•Ÿ
h•eb•/ ŒAr n• h•el 75 pAŸØ räep• j“irmAn• id•et ek•Aen• KAoyù• d•Aoyù• k•reb• n•. tArpr zh•err
1 rAj“Ab•il 21:10-22:8 356

smˆS˜ÿ elAk•ek• Žk•w• qb•Wek• fAku•n. esKAen ŒAmr• yAr• mAr• yAeb• tAed•r m]ted•h• ic•l zku•inet
nAeb•Aetr sµpekR• ŒAelAc•n• k•rb•. 10ik•C¢ elAk•ek• eWAk•rAeb•.®¾
25
ej“AgA¼ k•r¨n yAr• nAeb•Aetr nAem imTY• k•T• b•leb•. ŒAh•Aeb•r met• Žet• eb•iz ŒprAD• b•• pAp
tAr• b•leb• tAr• nAeb•Atek• rAj“• o ö½Verr ib•r¨eß“ ŒAeg ek•Ÿ k•ern in. t¡Ar S˜¤I öexb•l” t¡Aek• Žsb•
k•T• b•let ZeneC. Žrpr nAeb•Atek• zh•err b•A”er k•ireyùiCeln. 26ŒAh•Ab• ”emArIyùed•r metA” k•AeWr
ineyù igeyù pATr C¡¢e¼ emer eP•lun. mUi%$ pUj“• k•rAr metA j“G•‘ pApAc•r, k•eriCeln.
11
iyi•xeœ yùelr öb•IŠ o g,YmA‘ b•Yi)˜r• Ž” ined$•z Ž” ŒprAeD•r j“‘” öBu˜ ”emArIyùed•r BU˜KØ ineyù
pAln k•reln. 12tAr• Žk•iw Ÿpb•Aesr id•enr k•T• t• ”•S•óˆAeyùlIyùed•r id•eyùiCeln.
27
eG•Ax,• k•reln eyid•n ek•Ÿ ik•C¢ eKet pAreb• n•. Žilyùr k•T• ezx h•el ŒAh•Aeb•r Kub•” é>K h•l.
esid•n t¡Ar• smˆS˜ÿ elAek•ed•r ineyù Žk• !b•Wk• itin t¡Ar ezAk•ök•Aezr j“‘ pireD•yù b•S˜¤ iC¡e¼
fAk•eln•. tArA smˆS˜ÿ elAek•r sAmen nAeb•Atek• Žk•iw eP•leln. tArpr ezAk•ök•Aezr epAzAk• gAeyù
ib•ezx j“AyùgAyù S˜îAipt k•reln. nAeb•Atek• esKAen id•eln. KAoyù• d•Aoyù• b•9“ k•er é>iKt o ezAk•s•–˜ÿˆ¹ˆÿ
elAek•ed•r sAmen k•AWg¼Ayù d¡•A¼ k•rAenAr pr 13é¾j“n ŒAh•Ab• Ï epAzAek•” G•uemAet egeln.
elAk• b•ll/ tAr• nAeb•Atek• rAj“• o ö½Verr ib•r¨eß“ 28
öBu˜ tKn B˜Ab•b•Ad•I Žilyùek• b•leln/ 29"ŒAim
k•T• b•let ZeneC. tKn elAek•rA nAeb•Atek• zh•err ed•Ket pAi•C ŒAh•Ab• ŒAmAr sAmen ib•nIt h•eyùeC.
b•A”er ineyù igeyù pATr C¡¢e¼ C¡¢e¼ emer eP•ll. tA” ŒAim or j“Ib•£•zAyù ek•Aen• sMk•ewr s]iX n•
14
tArpr entAr• öexb•lek• Kb•r pAWAeln/ k•er or eCel rAj“• n• h•oyù• pyR•–˜ÿ Œep(•A k•rb•.
"nAeb•Atek• h•tY• k•r• h•eyùeC.® tArpr ŒAim ŒAh•Aeb•r b•Mezr opr ib•pd• G•ineyù
15
öexb•l yKn ŽKb•r epeln itin ŒAh•Ab•ek• &u“lb•.®
b•leln/ "nAeb•At mAr• igeyùeC. &u“im ey e(•tw•
ec•eyùiCel/ tA Žb•Ar ineyù inet pAr.® 16ŒAh•Ab• tKn mIKAyù ŒAh•Ab•ek• stk•R k•er id•eln
igeyù es” @•A(•Ar e(•t inej“r j“‘ d•Kl k•reln. prb•tI$ éb•Cr ”•S•ˆó Aeyùl• o ŒrAemr meD•Y zAi•–˜ÿ
17
Žsmeyù öBu ˜ itza e rr B˜Ab•b•Ad•I Žilyù e k•
zmiryùAyù nAeb•Aetr @•A(•Ar e(•et igeyù ŒAh•Aeb•r
22 b•j“Ayù iCl. 2 tArpr ïtIyù b•Cerr mATAyù
iyh•Ýd•Ar rAj“• iyeh•AzAP•w ”•S•óˆAeyùelr rAj“A ŒAh•Aeb•r
seÒ˜ ed•K• k•ret ined$•z id•eln. 18-19 itin b•leln/ seÒ˜ ed•K• k•ret egeln.
3
"ŒAh•Ab• Ï e(•t inej“r j“‘ d•Kl k•ret igeyùeCn. Žsmeyù ŒAh•Ab• t¡Ar rAj“k•mRc•ArIed•r b•leln/
oek• igeyù b•l/ 'ŒAh•Ab• &u“im nAeb•Atek• h•tY• k•er "men ŒAeC ŒrAemr rAj“• igilyùed•r rAemAí ŒAmAed•r
ŽKn or j“im d•Kl k•rC. tA” ŒAim etAmAyù zAp k•AC eTek• ineyùiCelnÀ rAemAí iP•ireyù enb•Ar j“‘
id•lAm ey j“AyùgAyù nAeb•Aetr m]&u“Y h•eyùeC es” Žk•” ŒAmr• ik•C¢ k•irin ek•nÀ rAemAí ŒAmAed•r” TAk••
j“AyùgAyù etAmAro m]&u“Y h•eb•. eysb• ku•ku•r nAeb•Aetr Ÿic•í.® 4 ŒAh•Ab• tKn rAj“• iyeh•AzAP•wek• ij“e|•s
r)˜ ec•ew ec•ew eKeyùeC tAr• Ï Žk•” j“AyùgAyù k•reln/ "ŒApin ik• ŒrAemr esnAb•Aih•nIr seÒ˜ yuß“
etAmAro r)˜ ec•ew KAeb•.®¾ k•rAr j“‘ ŒAmAed•r seÒ˜ rAemAet eyAg• ed•eb•nÀ®
20
Žilyù tKn ŒAh•Aeb•r seÒ˜ ed•K• k•ret egeln. iyeh•AzAP•w b•leln/ "Œb••”. ŒAmAr esnAb•Aih•nI
ŒAh•Ab• Žilyùek• ed•Ket epeyù b•leln/ "&u“im ŒAb•Ar o eG•A¼• ŒApnAr !s‘d•elr seÒ˜ eyAg ed•b•Ar j“‘
ŒAmAr ipC¢ ineyùC. &u“im et• sb•smeyù” ŒAmAr öˆS˜Þt. 5 ik••–˜Þ öTem Ž ib•xeyù ŒAmrA öBu˜r prAmzR
ib•erAiD•t• k•er•.® enb•.®
6
Žilyù Ÿ%r id•eln/ "ç<• ŒAim ŒAb•Ar etAmAek• tKn ŒAh•Ab• B˜Ab•b•Ad•Ied•r Žk• qb•Wk• fAk•eln.
K<uej“ eb•r k•eriC. &u“im ŒAj“Ib•n öBu˜r ib•r¨eß“ es” qb•Wek• öAyù 400 B˜Ab•b•Ad•I eyAg id•eln. ŒAh•Ab•
pApAc•r, k•er k•AwAel. 21tA” öBu ˜ etAmAek• tAed•r ij“e|•s k•reln/ "ŒAim ik• rAemAet ŒrAemr
j“AineyùeCn/ 'ŒAim etAmAyù Db•Ms k•rb•. ŒAim etAmAek• esnAb•Aih•nIr ib•r¨eß“ yuß“ k•ret yAb•/ nAik• ŒAim
o etAmAr pirb•Aerr smˆS˜ÿ pur¨xek• h•tY• k•rb•. Ÿpyu)˜ smeyùr j“‘ Œep(•• k•rb•À®
22
etAmAr pirb•Aerr d•zAo nb•Aewr pu^ yArib•yùAemr B˜Ab•b•Ad•Ir• b•leln/ "ŒApin ŽKn” igeyù yuß “
pirb•Aerr met• h•eb•. ik•Mb•A rAj“• b•AzAr pirb•Aerr k•r¨n. öBu˜ ŒApnAr sh•Ayù h•eyù ŒApnAek• ij“tet
met•. Ž” é” pirb•Ar” puerApuir Db•Ms h•eyù egeC. sAh•AyY k•reb•n.®
7
ŒAim Žk•Aj“ k•rb• k•ArŠ ŒAim etAmAr b•Yb•h•Aer ik••–˜Þ iyeh•AzAP•w tAed•r b•leln/ "ŽKAen ik•
ß*uß“ h•eyùiC. &u“im ”•S•ˆóAeyùelr elAek•ed•r pApAc•re,r öBu˜r Œ‘ ek•An B˜Ab•b•Ad•I ŸpiS˜ît ŒAeCnÀ tAh•el
k•ArŠ.¾ 23öBu˜ ŒAer• b•eleCn/ 'ku•ku•err• etAmAr ŒAmAed•r t¡Aek•o ö½Verr mtAmt sµpekR• ij“e|•s
S˜¤I öexb•elr ed•h• iyi•xœeyùl zh•err peT iC¡e¼ k•rA Ÿic•í.®
KAeb•. 24etAmAr pirb•Aerr ey smˆS˜ÿ elAek•r zh•er 8
rAj“• ŒAh•Ab• b•leln/ "iyemLr pu^ mIKAyù nAem
m]&u“Y h•eb• tAed•r m]ted•h• ku•ku•r KAeb• ŒAr mAeWG•Aew B˜Ab•b•AdI ŽKAen ŒAeCn. ŒAim tAek• pCª• k•ir n•.
357 1 rAj“Ab•il 22:9-32

k•Ar, yKn” es öBu˜r k•T• b•el k•Ken• ŒAmAr sµpekR• 19


ik••–˜Þ mIKAyù tKn öBu˜r ŒiB˜mt b•Y)˜ k•er
B˜Ael• ek•AenA k•T• b•el n•.® b•el c•eleC/ "ezAen•? ŒAim S•Vˆc•e(• öBu˜ek• t¡Ar
iyeh•AzAP•w b•leln/ "mh•ArAj“ ŒAh•Ab• ŒApnAr isMh•Asen b•es TAk•et ed•Ket pAi•C. dU•etr• t¡Ar
mueK Žk•T• ezAB˜• pAyù n•.® pAez d¡•Ai¼eyù. 20öBu˜ b•eleCn/ 'etAmAed•r dU•ted•r
9
tKn rAj“• ŒAh•Ab• rAj“k•mRc•ArIed•r Žk•j“nek• meD•Y ek•Ÿ ik• rAj“• ŒAh•Ab•ek• öelAiB˜t k•ret
igeyù mIKAyùek• K<uej“ eb•r k•ret b•leln. pAreb•À ŒAim c•A” ŒAh•Ab• rAemAet ŒrAemr
10
essmeyù éj“n rAj“•” t¡Aed•r rAj“k•Iyù pir•Cd• esnAb•Aih•nIr ib•r¨eß“ yu ß“ k•r¨n. tAh•el o inh•t
periCeln. t¡Ar• zmiryùAyù eFAk•Ar d•rj“Ar k•AeC h•eb•.¾ dU•etr• ik• k•reb• es ib•xeyù sh•mt h•et pArel•
ib•c•Ark•e(• rAj“ isMh•Asen b•esiCeln. smˆ S ˜ÿ n•. 21ezx pyR•–˜ÿ Žk• dU•t b•ll/ 'ŒAim pArb• rAj“•
B˜Ab•b•Ad•Ir• t¡Aed•r sAmen d¡•Ai¼eyù B˜Ab•b•A,I k•riCeln. ŒAh•Ab•ek• öB˜Aib•t k•ret.¾ 22öBu ˜ ö½Í k•reln/
11
esKAen k•nAnIr pu^ isid•ik•yù nAem Žk• B˜Ab•b•Ad•I 'ik•B˜Aeb• &u“im Ž” k•Aj“ k•reb•À¾ dU•t Ÿ%r id•eln/
iCeln. isid•ik•yù ik•C¢ elAh•Ar izM b•Aineyù ŒAh•Ab•ek• 'ŒAim yAb• o smˆS˜ÿ B˜Ab•b•Ad•Ied•r mueK imTYAb•Ad•I ŒA ™A
b•leln/ "öBu˜ b•eleCn/ 'ŒrAemr esnAb•Aih•nIr ib•r¨eß“ h•b•.¾ tKn öBu˜ b•leln/ "Ÿ%m öˆS˜ÿAb•? yAo/ igeyù
yuß “ k•rAr smyù &u“im Ž” izMÙel• b•Yb•h•Ar k•rel rAj“• ŒAh•Aeb•r opr etAmAr c•A&u“rI ed•KAo. &u“im
oed•r yueß“ h•ArAet o Db•Ms k•ret pAreb•.®¾ 12Œ‘ sP•l h•eb•.®¾
23
smˆS˜ÿ B˜Ab•b•Ad•IrAo isid•ik•yùr k•TAr seÒ˜ Žk•mt mIKAyù t•r g˜¯ ezx k•er b•ll/ "tAr mAen
h•eln. B˜Ab•b•Ad•Ir• b•leln/ "ŒApnAr esnAb•Aih•nIr ŽKAeno iWk• Žk•” k•AØKAnA” G•eweC. öˆBu˜ ŒApnAr
Žb•Ar yA^• Zr¨ k•r• Ÿic•í. rAemAet öBu˜r sh•AyùtAyù B˜Ab•b•Ad•Ied•r id•eyù ŒApnAr k•AeC imeTY k•T•
ŒApnAr esnAb•Aih•nI ŒrAemr !s‘ d•elr ib•r¨eß“ b•ileyùeCn. öBu˜ inej“” ŒApnAr opr éeyRAg G•ineyù
Œb••” j“yùlAB˜ k•reb•.® etAlAr b•Yb•S˜î• k•ereCn.®
13 24
Žsb• yKn h•i•Cl/ ey rAj“k•mRc•ArI mIKAeyùr tKn B˜Ab•b•Ad•I isid•ik•yù igeyù mIKAeyùr mueK
eK<Aej“ igeyùiCl es mIKAyùek• K<uej“ eb•r k•er b•ll/ ŒAG•At k•er b•ll/ "&u“im ik• sitY” ib•½VAs k•er• ey
"ed•K smˆS˜ÿ B˜Ab•b•Ad•IrA” b•eleCn mh•ArAj“ yueß“ ö½Verr (•mt• ŒAmAek• eCe¼ egeC Žb•M öBu˜ ŽKn
j“yùlAB˜ k•reb•n. ŒAim etAmAek• ŒAeg” b•el etAmAr muK id•eyù k•T• b•leCnÀ®
25
id•i•C/ es k•TAyù sAyù ed•oyùA” ik••–˜Þ sb•ec•eyù mIKAyù Ÿ%r id•l/ "zIgaigir ib•pd• G•ineyù
inrApd•.® ŒAseC. &u“im tKn igeyù Žk•w• eCA· G•er luik•eyù
14
ik••–˜Þ mIKAyù b•ll/ "n•? ŒAim öit|•• k•eriC b•uJ“et pAreb•/ ŒAim” sitY k•T• b•eliC.®
ey ϽVirk• zi)˜r b•el öBu˜ ŒAmAyù id•eyù y• b•lAeb•n 26
tKn rAj“• ŒAh•Ab• t¡Ar Žk• k•mRc•ArIek•/ mIKAyùek•
ŒAim tA” b•lb•.® eýˆ¹ˆÿAr k•rAr ined$•z id•eyù b•leln/ "oek• eýˆ¹ˆÿAr
15
mIKAyù tKn igeyù rAj“• ŒAh•Aeb•r sAmen d¡•A¼Ael k•er ŒAemAenr zAsnk•t$• rAj“pu^ eyAyùAezr k•AeC
rAj“• t¡Aek• ö½Í k•reln/ "mIKAyù ŒAim o rAj“• ineyù yAo. 27oed•r mIKAyùek• k•ArAgAer b•Þ“ k•ret
iyeh•AzAP•w ik• si›˜åilt esnAb•Aih•nI ineyù ŽKn b•leln. j“l ŒAr r¨iw CA¼• eyn oek• ŒAr ik•C¢ nA
rAemAet ŒrAemr !s‘d•elr ib•r¨eß“ yuß “ yA^• k•ret eKet ed•oyù• h•yù. ŒAim yuß“ eTek• b•Ai¼ iP•er n•
pAirÀ® ŒAs• pyR•–˜ÿ oek• ŽB˜Aeb• ŒAwek• ereK•.®
28
mIKAyù b•ll/ "inü‚yù”? ŒApnAr• éj“en igeyù mIKAyù tKn ic•ík•Ar k•er b•ll/ "ŒAim ik•
ŽKn yuß “ k•rel/ öBu˜ ŒApnAed•r ij“tet sAh•AyY b•eliC•etAmr• sk•el” ZenC. r•j“• ŒAh•Ab• &u“im
k•reb•n.® yid• yuß“ eTek• eb<•ec• iP•er ŒAs tAh•el sb•A” j“Aneb•
16
ŒAh•Ab• b•leln/ "mIKAyù ŒApin emAew” !d•b•b•A,I ey ö½Vr k•KenA” ŒAmAr meD•Y id•eyù k•T• b•eln in.®
29
k•reCn n•. ŒApin inej“r k•T• b•leCn. ŒAmAek• tArper rAj“• ŒAh•Ab• o rAj“• iyeh•AzAP•w
ˆsitY k•T• b•lun. ŒApnAek• k•tb•Ar b•leb••À ŒApin rAemAet ŒrAemr rAj“Ar ib•r¨eß“ yuß“ k•ret egeln.
ŒAmAek• öBu˜r ŒiB˜mt j“AnAn.® 30
tArpr rAj“A ŒAh•Ab•/ rAj“A iyeh•AzAP•wek• b•leln/
17
ŒgtY• mIKAyù b•ll/ "ŒAim SpX ed•Ket pAi•C/ "ŒAmr• yueß“r j“e‘ !trI h•b•. ŒAim Žmn epAzAk•
ik• G•wet c•eleC. ”•S•ˆó Aeyùelr esnAb•Aih•nI pirc•AlnAr preb•• yAet eb•AJ“• n• yAyù ey ŒAim rAj“•. ik••–˜Þ
eyAgY elAek•r ŒB˜Aeb• Žk•pAl emexr met• Ci¼eyù ŒApin ŒApnAr rAj“k•Iyù epAzAk• pr¨n/ yAet eb•AJ“•
p¼eb•. öBu˜ b•leCn/ 'Žed•r ek•Aen• eyAgY esnApit yAyù ŒApin rAj“•.® tArpr ”•S•ˆó Aeyùelr rAj“• sAD•ArŠ
en”. yuß “ nA k•er Žed•r b•Ai¼ iP•er yAoyù• Ÿic•í.®¾ epAzAek• itin rAj“• nn ŽB˜Aeb• yuß“ Zr¨ k•reln.
18 31
ŒAh•Ab• tKn iyeh•AzAP•wek• b•leln/ "ed•Keln? ŒrAemr rAj“Ar rTb•Aih•nIr 32 j“n esnApit
ŒApnAek• ŒAeg” b•eliClAm. Ž” B˜Ab•b•Ad•I ŒAmAr iCl. rAj“• Ž” 32 j“n esnApited•r ”•S•óˆAeyùelr
sµpekR• k•Ken• B˜Al k•T• b•el n•. Žmn k•T• b•el rAj“•ek• K<uej“ eb•r k•rAr j“‘ ined$•z id•eyùiCeln.
y• ŒAim Znet c•A” n•.® itin tAed•r rAj“Aek• h•tY• k•ret b•leln. 32yueß“r
1 rAj“Ab•il 22:33-53 358

smyù Ž”sb• esnApitr• rAj“• iyeh•AzAP•wek• ed•eK itin ib•D•m$I mUi%$Ùilr Ÿ•c•S˜îAnÙelA B˜AeÒ˜n in.
B˜Ab•eln itin” b•uiJ“ ”•S•óˆAeyùelr rAj“•. tAr• tKn elAek•rA essb• j“AyùgAyù pZ b•il CA¼Ao D•upD•Uen•
iyeh•AzAP•wek• h•tY• k•ret egel itin ec•¡c•Aet Zr¨ id•t.
k•reln. 33esnApitr• ed•Kl itin rAj“• ŒAh•Ab• nn/ 44
iyeh•AzAP•w ”•S•óˆAeyùelr rAj“Ar seÒ˜ zAi•–˜ÿ c•¢i)˜
tA” t¡Ar• t¡Aek• h•tY• k•rl n•. 34ik••–˜Þ Žk•j“n k•eriCeln. 45iyeh•AzAP•w Kub•” sAh•sI iCeln Žb•M
esn• ek•Aen• ik•C¢ l(•Y n• k•er” b•AtAes Žk•w• tIr Œenk• yueß“ l¼A” k•eriCeln. itin y• y• k•eriCeln/
C¡¢¼el•/ es” tIr igeyù ”•S•óˆAeyùelr rAj“• ŒAh•Aeb•r 'iyh•dÝ •Ar rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß“ ŒAeC. 46ey
gAeyù lAgl. tIrw• Žk•w• eCA· j“Ayùg•yù b•emRr n•-FAk•• smˆS˜ÿ nr-nArI gi,k••b•]i% Œb•lµ•Vˆn k•rt iyeh•AzAP•w
ŒMez igeyù elegiCl. rAj“• ŒAh•Ab• tKn t¡Ar reTr tAed•r D•mRS˜îAn eCe¼ c•el eyet b•AD•Y k•eriCeln. Ž”
sArTIek• b•leln/ "ŒAmAr gAeyù tIr elegeC. smˆS˜ÿ nr-nArI t¡Ar iptA ŒAsAr rAj“ ׈k•Ael Ïsb•
yuß “e(•^ eTek• rT eb•r k•er ineyù c•l.® D•mRS˜îAen iCl.
35
Žid•ek• é” esnAb•Aih•nI yuß“ k•er eyet lAgl. 47
Žsmeyù ”ed•Aem ek•Aen• rAj“• iCl n•. iyh•Ýd•Ar
rAj“• ŒAh•Ab• t¡Ar reT k•At h•eyù pe¼ ŒrAemr rAj“• esKAnk•Ar zAsn k•Aj“ c•AlAenAr j“‘ Žk•j“n
esnAb•Aih•nIr id•ek• ed•KiCeln. t¡Ar r)˜ gi¼eyù pe¼ öAed•izk• zAsnk•t$Aek• eb•eC ineyùiCeln.
reTr tl• iB˜ej“ igeyùiCl. ib•ek•elr id•ek• itin
mAr• egeln. 36sU y R A ˆ e ˆ S ˜ÿ r smeyù ”•S•ó ˆ A eyù e lr iyeh•AzAP•ewr enÚ-b•h•r
48
esnAb•Aih•nIr sb•A”ek• tAed•r inej“ed•r zh•er iP•er rAj“• iyeh•AzAP•w ik•C¢ mAlb•Ah•I j“Ah•Aj“
eyet b•l• h•l. b•AineyùiCeln. itin ec•eyùiCeln Ž” smˆS˜ÿ j“Ah•Aj“
37
Ž”B˜Aeb• rAj“• ŒAh•Aeb•r m]&u“Y h•l. ik•C¢ elAk• oP•Ier igeyù esKAn eTek• esAn• ineyù ŒAseb•. ik••–˜Þ
t¡Ar ed•h• zmiryùAyù ineyù egeln/ t¡Aek• esKAen k•b•r oP•Ier yAb•Ar ŒAeg” ed•ezr” b•ª•er ”íiseyùAn-
ed•oyù• h•l. 38elAek•r• zmiryùAyù Žk•w• efAb•Ayù rT egb•er Ž”sb• j“Ah•Aj“ Db•Ms k•er ed•oyù• h•yù.
49
eTek• ŒAh•Aeb•r r)˜ D•ueyù pirâ•Ar k•rl. gi,k•Ar• ”•S•óˆAeyùelr rAj“• Œh•isyù tKn inej“r ik•C¢
es” j“el S•÷ˆAn k•rl. ku•ku•rrAo rT eTek• ŒAh•Aeb•r nAib•k•ek• iyeh•AzAP•ewr j“Ah•Aej“ t¡Ar nAib•k•ed•r
r)˜ ec•ew ec•ew eKl. öBu˜ ey rk•m b•eliCeln smˆS˜ÿ˜ seÒ˜ k•Aj“ k•rAr j“‘ pAWAet ec•eyùiCeln. ik••–˜Þ
G•wn• iWk• esB˜Aeb•” G•wl. iyeh•AzAP•w Œh•iseyù r Ž” sAh•AyY ötYAKAn
39
ŒAh•Ab• t¡Ar zAsnk•Ael y• ik•C¢ k•eriCeln es k•eriCeln.
sb•” '”•S•óˆAeyùelr rAj“Aed•r ”ith•As¾ ýe–˜î ilipb•ß “ 50
iyeh•AzAP•ewr m]&u“Yr pr t¡Aek• d•AyùUd• ngrIet
ŒAeC. Ž” ýe–˜î ŒAh•Ab• ik•B˜Aeb• h•Aitr d¡•At id•eyù t¡Ar pUb•Rpur¨xed•r seÒ˜ ic•rin@•Ayù smAiD•S˜î k•r• h•l.
t¡Ar rAj“öAsAd• sAij“eyù iCeln es k•T• CA¼Ao Žrpr rAj“• h•eln t¡Ar pu^ iyeh•ArAm.
ŒAh•Aeb•r b•AnAen• zh•rÙilr sµpek$•o elK• ŒAeC.
40
ŒAh•Aeb•r m]&u“Yr pr t¡Aek• t¡Ar pUb•Rpur¨xed•r seÒ˜ ”•S•ˆó Aeyeù lr rAj“• Œh•isyù
51
smAiD•S˜î k•r• h•l. t¡Ar pu^ Œh•isyù t¡Ar per rAj“• iyh•Ýd•Ar rAj“• iyeh•AzAP•ewr rAj“e ׈r 17 b•Cer
h•eln. ŒAh•Aeb•r pu^ Œh•isyù ”•S•óˆAeyùelr rAj“• h•eyùiCeln.
Œh•isyù 2 b•Cr zmiryùAyù rAj“ ˆ× k•eriCeln. 52Œh•isyù
iyh•dÝ •Ar rAj“• iyeh•AzAP•w t¡Ar iptA ŒAh•Ab•/ m•tA öexb•l o nb•Aewr pu^
41
ŒAh•Aeb•r ”•S•ó ˆ A eyù e l rAj“e × ˆ r c•&u “ TR b•Cer yArib•yùAemr metA” öBu˜r ib•r¨eß“ yAb•tIyù pApAc•r,
iyeh•AzAP•w iyh•Ýd•Ar rAj“• h•eyùiCeln. iyeh•AzAP•w k•ern. Ž” smˆS˜ÿ zAsek•rA” ”•S•ˆó Aeyùlek• ŒAer• pAepr
iCeln ŒAsAr pu^. 42p<yùi^z b•Cr per iyh•Ýd•Ar rAj“• id•ek• eWel ineyù igeyùiCeln. 53Œh•isyù t¡Ar iptAr
h•b•Ar pr itin ej“r¨zAelem 25 b•Cr rAj“ × ˆ metA” b•Al mUi%$r pUj“• k•retn. P•el öBu˜ ”•S•ˆó Aeyùelr
k•eriCeln. iyeh•AzAP•ewr m• iCeln izlaih•r k•‘A ö½Vr Kub•” ß*uß“ h•eyùiCeln. Žr ŒAeg itin t¡Ar
ŒsUb••. 43iyeh•AzAP•w t¡Ar iptAr met• sí peT iptAr opr eyrk•m ß*uß “ h•eyùiCeln/ Œh•iseyùr
eTek• öBu˜r smˆS˜ÿ ined$•z emen c•eliCeln. teb• öˆito itin iWk• esrk•m” ß*u ß“ h•n.
License Agreement for Bible Texts
World Bible Translation Center
Last Updated: September 21, 2006

Copyright © 2006 by World Bible Translation Center


All rights reserved.

These Scriptures:
• Are copyrighted by World Bible Translation Center.
• Are not public domain.
• May not be altered or modified in any form.
• May not be sold or offered for sale in any form.
• May not be used for commercial purposes (including, but not limited to, use in advertising or Web banners used
for the purpose of selling online add space).
• May be distributed without modification in electronic form for non-commercial use. However, they may not be
hosted on any kind of server (including a Web or ftp server) without written permission. A copy of this license
(without modification) must also be included.
• May be quoted for any purpose, up to 1,000 verses, without written permission. However, the extent of
quotation must not comprise a complete book nor should it amount to more than 50% of the work in which
it is quoted. A copyright notice must appear on the title or copyright page using this pattern: “Taken from
the HOLY BIBLE: EASY-TO-READ VERSION™ © 2006 by World Bible Translation Center, Inc. and used by
permission.” If the text quoted is from one of WBTC’s non-English versions, the printed title of the actual text
quoted will be substituted for “HOLY BIBLE: EASY-TO-READ VERSION™.” The copyright notice must appear
in English or be translated into another language. When quotations from WBTC’s text are used in non-saleable
media, such as church bulletins, orders of service, posters, transparencies or similar media, a complete copyright
notice is not required, but the initials of the version (such as “ERV” for the Easy-to-Read Version™ in English)
must appear at the end of each quotation.

Any use of these Scriptures other than those listed above is prohibited. For additional rights and permission for
usage, such as the use of WBTC’s text on a Web site, or for clarification of any of the above, please contact World
Bible Translation Center in writing or by email at distribution@wbtc.com.

World Bible Translation Center


P.O. Box 820648
Fort Worth, Texas 76182, USA
Telephone: 1-817-595-1664
Toll-Free in US: 1-888-54-BIBLE
E-mail: info@wbtc.com

WBTC’s web site – World Bible Translation Center’s web site: http://www.wbtc.org

Order online – To order a copy of our texts online, go to: http://www.wbtc.org

Current license agreement – This license is subject to change without notice. The current license can be found at:
http://www.wbtc.org/downloads/biblelicense.htm

Trouble viewing this file – If the text in this document does not display correctly, use Adobe Acrobat
Reader 5.0 or higher. Download Adobe Acrobat Reader from:
http://www.adobe.com/products/acrobat/readstep2.html

Viewing Chinese or Korean PDFs – To view the Chinese or Korean PDFs, it may be necessary to
download the Chinese Simplified or Korean font pack from Adobe. Download the font packs from:
http://www.adobe.com/products/acrobat/acrrasianfontpack.html

You might also like