Professional Documents
Culture Documents
Πριν προχωρήσουμε στη συνέχεια των γεγονότων, για την κατανόησή τους, οφείλουμε να δώσουμε αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με
κατάσταση που επικρατούσε στη Σύρο εκείνη την περίοδο
Ο πληθυσμός της Σύρας εκείνη την εποχή ήταν 21.000 κάτοικοι, από τους οποίους οι 2.500 ήταν εργάτες5.
Βασικές οικονομικές δραστηριότητες της πόλης ήταν το εμπόριο (εσωτερικό και εξωτερικό), η βιοτεχνία και η
βιομηχανία, ενώ οι δύο βασικότεροι κλάδοι ήταν το ναυπηγείο και τα βυρσοδεψεία. «Ισαμε το 1875 - γράφει ο
Γ. Κορδάτος6 - η Σύρα παίζει το ρόλο που έπαιξε ύστερα ο Πειραιάς. Εγινε το κέντρο του διαμετακομιστικού
εμπορίου της Ανατολής. Η εμπορική της κίνηση απ' τα 1850 και ύστερα κάνει τους μεγαλέμπορους της Αγγλίας
να τη θαυμάζουν. Τόσο ψηλά έφτασε η οικονομική της ακμή, που οι Εγγλέζοι έμποροι όταν έλεγαν Ελλάδα
εννοούσαν τη Σύρα. Με δυο λόγια μπορούμε να πούμε πως η Σύρα γίνεται ως τα 1875 το πρώτο λιμάνι, η
πρώτη σπουδαιότερη σκάλα, όχι μόνο της Ελλάδας μα και της νοτιοανατολικής Μεσόγειος. Στα 1855 κιόλας
εσυστήθηκε στη Σύρα η πρώτη Ελληνική Ατμοπλοΐα. Παράλληλα και το εμπόριο χρόνο με το χρόνο
αναπτύσσεται και μεγαλώνει. Κυρίως το εμπόριο της μανιφατούρας στη Σύρα παίρνει μιαν εξαιρετική
ανάπτυξη».
Ο Τιμολέων Αμπελάς, το 1870, χώριζε το εμπόριο της Ερμούπολης στις εξής πέντε κατηγορίες. Εισαγωγικό,
εξαγωγικό, διαμετακομιστικό, μεταγωγικό και συναλλαγματικό. Αναφορικά με την εμπορική ναυτιλία της Σύρου
μας πληροφορεί ότι την ίδια χρονιά αποτελούνταν από 567 ιστιοφόρα Α' τάξεως, 875 Β' τάξεως και 12
ατμοκίνητα πλοία. Η βυρσοδεψική βιομηχανία αποτελούνταν από δέκα βιομηχανικές μονάδες, εκ των οποίων
ξεχώριζαν οι τέσσερις, ενώ υπήρχαν τέσσερις αλευροποιητικές μονάδες, 8 μονάδες σιδηρουργικής βιομηχανίας Αποψη το
με κορυφαία το «Εργοστάσιο Ελληνικής Ατμοπλοΐας», δύο εργοστάσια υαλουργικής βιομηχανίας, ένα
εργοστάσιο βαμβακουργικής και νηματοκλωστικής βιομηχανίας, ατμομηχανικό εργοστάσιο σχοινοπλοκείου, Ατμομηχανικό ελαιοχρωματοτριβε
Ζαχαροπλαστική και λουκουμοποιία, εργοστάσια πηλοπλαστικής και ξοανοποιητικής, πιλοποιείο, καταστήματα φωτογραφικής, δώδεκα ανώνυ
διάφορα υποκαταστήματα εταιριών που είχαν έδρα την Αθήνα7.
Οπως ήταν φυσικό, τα προαναφερόμενα γεγονότα επιτάχυναν τις διαδικασίες αποσύνθεσης του Συριανού
εμπορίου και από τη δεκαετία του 1870 οι Ελλαδίτες και ανατολίτες έμποροι άρχισαν να συναλλάσσονται μόνοι
τους με την Ευρώπη παραγκωνίζοντας την Ερμούπολη8.
Αναφορικά με τους βασικούς κλάδους της οικονομίας της Σύρας, τη Βυρσοδεψία και τη Ναυπηγική, οφείλουμε
να σημειώσουμε ότι την περίοδο που ξεσπούν οι εργατικές κινητοποιήσεις βρίσκονται σε κρίση. Το 1876 θα
ξεσπάσει κρίση που θα αγκαλιάσει το σύνολο της βιομηχανίας της Βυρσοδεψίας. Οι εξαγωγές των Συριανών θα
πέσουν κατά 50% κι ένας μεγάλος αριθμός εργατών θα απολυθεί από τις εργασίες του ή θα ημιαπασχολείται. Η
κρίση αυτή θα διαρκέσει μέχρι τη δεκαετία του 1890 και θα οδηγήσει σε πτώχευση, στα 1891, ένα από τα
μεγαλύτερα βυρσοδεψεία της πόλης, αυτό του Αντωνίου Καλούτα9.
Στη ναυπηγική βιομηχανία η κρίση ήρθε ως αποτέλεσμα της εισαγωγής των ατμομηχανών στις θαλάσσιες
συγκοινωνίες και μεταφορές. Ο ατμός, γράφει η Χριστίνα Αγριαντώνη10, «είχε εμφανιστεί πιο γρήγορα στα
Ομοίωμα του εμπορικ
μεσογειακά νερά. Αλλά κυρίως από τη δεκαετία του 1870 και μετά επέφερε τόσο σημαντική μείωση του «Ελληνικής Ατμοπλοΐας Σύ
κόστους των μεταφορών, στη Μεσόγειο όπως παντού, ώστε η μάχη για την ιστιοπλοΐα ήταν πια οριστικά την περίοδο της Κρ
χαμένη».
Για να κατανοηθεί ολοκληρωμένα η κρίση που παρουσιάζεται στη συριανή οικονομία την περίοδο αυτή, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι από τα
και το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα που μέχρι τότε κινούνταν στη βάση του ελεύθερου ανταγωνισμού. Η κρίση, λοιπόν του ελεύθερου α
μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1890 επιτάχυνε τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, με αποτέλεσμα την εμφάνιση των κα
όλων των παραγωγικών και κοινωνικών σχέσεων στη βάση ενός νέου υψηλότερου επιπέδου συσσώρευσης του κεφαλαίου και της κυριαρχίας
πραγματικότητα αυτή δεν μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την Ελλάδα, πόσο μάλλον τη Σύρα που ερχόταν σε άμεση επαφή με τα μεγαλύτ
Ευρώπης.