KABANATA 1x ANG MGA KABIGUAN ‘Ang unane ars ng Agosto, 1880 ay ella ng mee ka biguan of Risa” Sinapit alye ang Madrid na windang ang ‘po dahil an mga malulngkot na baltang Unatanggsp irs bruhat ee Calambe ‘Max Mang araw pa lamang af Rizal ma Madd ay naka tangeap siya ng ham noong Agosto 1, 1890 bubat a kan: yang bayaw na ol Silvestre Uoaldp na tagaasabing” st Morpeon, ma tiene Gobermaior Sica ay ‘okonn tn bahay mt Batho lfanHepln oR ‘tTinnaundo ta ‘nine hata” Lamar Ca ate Be {au'Habat, Mareoe Beg Mateo Sf, ale eee sf parwming Ihe pas Mansib- 0-30 bang lat, at ‘hang tarnaraan panne na pambunged 47 Sah te Sa poner be mda arene ety ra ay walang hte sean Ti og na rote taatn, “ban ata any alee make Eesrin amin ay turin’ nna nang tonne Rpt eng ‘Gncong Risso Ege ‘Sigharsp ne habol 2 msbing Hascnan a karng bat © {sina an mae bat 1 ponsaihar: "Yemang’ sky bit niyo piosg-ukulan ng” men.pecsseiangelag. dahl fp ‘mamagan ko swaping a ay gegumie ko ng mabe sm loparaaan; maghadorep ako ne nang tkdal nn pera Imaal, ahearuog-neayon ain ay magpsadne so ne bag Pabwawad sn Kapitan Heneral pang tay poner bala TSR ot mg Aman tA, iil i Mi ive ia TE |dimo Gouses"a ene Man “hne’ parka : artatigang Bone ad Tea 9 dame ign ning MO [Nase Brussels siya nang tbelte nt Ponce aaa Panganiban sy Dinugbog ng isang lalakl dahil sx pagseslc,” i Pangani oan na may karimdaman sa panahoog.ivon ay Islong nanghina. |‘Ang suimveunod ay fsang slohivang.sinawa ni Rieal aa ‘agpepaimalas ng-tapat niyang kalungkutan sa baibigan” haaak ivan. yl me ‘She Kintmeguenshnal poru os Manyong bape tone ‘Sa mga hating araw ng Agosto, 1890 ay muting naghat punctipoh ang mga Pilipino a4 Madrid. “Ang ganitong art ng Dagtitipon ay ginagawa nila wang inggw-lingyo. Si Rial ay d+ ‘malo 28 nasahing salu-salo; mafapos ne malinom ng mara. raming altk, ang mga panauhin ay nagiog madsldal na. ‘i Antonio Lana ay igs aa mea lasing at manalita. Siva ay‘nakapagealia nang hindi mabuti ol kay Nally Bovelead, ‘apapla't siya nagdaramdam sa kablguane tnangyap 20 ddalaga na an kanyang polagny ay Basalanan ni Riza.” Dahil anyang pagiging maginoo ay hindl rapabayaan a Rial ‘a lapastangani ang isang mahinang babae,llo nat it'y kan- yang taibigan, kaya’ hinaton niya si Antonio Lina ng duea, si Antonio Luna ay humingi ng ining ma siya'y igapos kung malae pinamalas ii Rizal na hands siyane sumuong aa pangt- fib elang-alang sa katwiran, sapagia't 4a bar ay mahusky si Rizal nguni't on expada ay higit/na mabiuaay af Lina At Darkakataong iyon si Lana ang may barasatang pomill ng data sapagka t siya ang hinamon ni Ris, Si Wonceslno E. Rotana ay hinamon din nt Rizal ng deco ‘sang silat ang una ng artikulo oa La Kpoea, na magaasaad faa ang mgs kalbigan, at kamag-anale AFG a} idl nage ‘ayad nua kaya't ily pinaalis a4 kanlang mga Tupa ex lamba ng mga Paring Demlaiko, Ang paplapastangang fyon , Hanyang toga atbigan at haanak ay magpie #0 do fig bayant ° ‘Ang hamon ni Rizal ay hindi Unanggap ni Retana sa halip, ‘ay naglathala siya pagbawl at paghingi ‘ag paumenkin: en ayang mgs sna aber sn rogn ebiga at mmgulang sl, ‘Ang panulat ni Retana ay natigl ng pagtoligea oa mga Pino at 8 bul ya ay sumtlat ng talanbuhay nl Risa dae files paghanga se Katallouhan at pegpapalasskit ng beyanl, ‘St Saturning, ang pinakamatandang kapetid al hal ay sumulat noon Satyembre 6, 1890 upang Malta ha: pinaale na ang sanyang mga magulang as malandang bahay ng pa imiya, Ibinalita rq na slna Peclano; Antonino, Dandoy, 8ll- este, Teong at ia pang ginoo ax Calamba ay Iplnatapon as Mindoro sakay ng bapor Tieutus, Ayon sn'Tiham nl Sa- turning ang mgs magulang of Hisl ay nalatira Kina Na‘elan gaan 0, Stvumbre 6, 1000, at Maia Datrico ay nag Yay Rinalng_¥200 bil fo buhat aa, kanyang Res habaayan, |S MNO eee Noong Oktubre 21, 1890 ay wmanggap al Risa ng Nha ‘buhat Kay Narcan. Tto'y may kalakip na F400 na ipinadala ng Kanyang mga Kamag-anak at kababayan, Si Catalino Dimayuga Duhat an Lipa, Batangas ay mie tmulat kay TizaTat nagpadala vg isang tekeng naglakabalags, F500 bilang abuloy ng kanyang mga kaibizan oa Batangas para sa La Solidaridad, Ang KGitarungan ay Mallap: ‘ ‘i Marcelo H. dol Pilar na patnuyot ng La Solidaridad, ay nagbigay ng payo kay Real. Si del Pilar ay lang abogado ‘gun indi magemit ang kanyang propesyon expagta't hind! siya natatangyap ea bar ng Madrid. St Pedro Govanles isang sbogadong Kastila ang iastleng Kouhs mgun't hind! alana {ulunzan niyon sapagia't ito'y babalit na se Mayall St Bal vasama ni Dr Donn alihim pg Ausoefalon Hse ‘mano-Fptiny ay nakipagkita. sa, Mlniatro, ou. Kablang-Dagat wste 3, Fabia, sumolat bay G. Becerra gun ion ay ane ‘ing tng os tanitang ingles fensyeyert we Coan ‘baile yakpenaye tym gpabepageee A ftsaten stone Nebyembre 1 1690 ma “tape Seems tangs olsun eng luttan, a ealihlp ys eg mmaneranne holon ng Espanya "Ane punaan ng'kanindes on Calanba ay labs so ng Nobyemtre 16,190 sa pabarareng ta Bom Ang ge bhavasiog Ya Sul, El pla Ply Br ios a Ge Be able. y wien alan MUSING oe Ee ‘Wahala sa Pilipinas. me Z ren ‘ang of Real ang tulog nina Manuel Becerra, Man, 21 Y Mora nei ang paring ge gon la ok apanevarhen SUPLY sation may damdating maikimay sa see Pifiia, ay Tomains on ‘ne ne al'ne atin ay magpeo bey Rist ne ng hanya tat amo sa pamasagtan i bla at nd ee nekey a aed [Leonor Rivera:" Si Leonor ay isinllang ng mageasawang Antonio Rivera st Sivestrx Benson noong Abril 11,1068, s« Canling, Tatas Ang matspat at matibay ne papibig ni Leonor kay Rizal ay sinubok ng-mga pengyayar. St Henry G. Rippng,tstng fahinyerong Ingles na namamahala sa. ginagawang pookart #2 Bayambang ay tinubuan ng pagdbig tay Leonor. Ink alaga ngunit dyakang sia. <> Teakaal na Yay Riedl on kanyang inibig‘at laging tbiin, t hind siya pakakasal ka: ‘sinuman hanggang: kamatayan.” unt ang fa Leno, ou maghabangad wn haben 8 kanyang anak ay gumawa ng mga peraan upang iu Solan ang daagsng balmatan nas Ri at ign at Ripping. Marah si Gag. Rivers ay nangangemba oa ang Kanyang ms sizing manugang ay inang kaavay ng pamabalsan a¢ ng man Ya. Lagi nivang’ pinupuri ang Ingles ou harap ni Leonor. gun sang mapansing al Leonor ay malamig: pu rin hay png ay sinuhulan eng isang’ Impleado a kevwo upeng itago ang mga thar nf Riel para kay Leonoe, Scrat rt tt, ie rd Sa na es 90 ita tn, Sp a a 152 ‘a huli ay pint niya si Leonor talempakang’ inabing, “kang tunay’ mo akong mlnamahal, ay. dapat mong, tandaas 8 Kasunod an Diyos, ay utang mo ang ahat ea skin a utang ‘mo fh akin ang iyong pagsuned. Hinihiling Ko ang basal fo hindi dahil #8 ako ang iyong tna. inahangnd ko eng iyong luboa na Kaligayahan'. . "Nals to bong Batayin any Lyons ‘aa Dahil sn tanong a iyon ay andurog ang puso a Leonor at tumluhang.ainabi "Utang ko sa tayo an aking buhay: mmagpapakasakit ako slangalang sa ioyo et magpapakatal ako ‘yon sa inyong nals, datapuwa't matutulasan ninyong, hin lalawig ang aking buhay. Bilang Kapalit ay hilingin ko ang. tatlong bagny, na hind! na ako hihillngang tumugtog at wae, wit) me ang plyano ay sustsian magpslallanmen at kaye. ay ‘nasa aking tabi se aking hase.” Ang kesal ay iinakda ny Hunyo 17, 1601 at ginanap an Dagupan, Pangasinan. Bago dumating ang: araw ng kasa} ay Tamuwas a! Donya ‘Silvestre se Mayall, Nakalimitan niyang maghabilin en eme blevado ng’ koreo na kanyang sinusubulan, Dahil sa pengye- ‘ating lyon ay natangrap nt Leonor ang libam ii Ril, Ne- bat ‘ng dalaga na si Rizal ay laging rorueuat se kanya, le yet inaalam ne binata kung naghago na i Leonor. Ang bec luturmbay na ai Leonor ay inilugmek ag kakinglatan matapon mmabase ang harm ni Rizal, Nang bumalik si Donya Sivestra buhat an Maynila ay th fanong ni Leonor ang. kal sa mga lham ni Risel wa may Stang taong ftinggo ng kanyang ina, at pineratangen ang Kan yang tna ng patdarays. Tinanggap ol Donya Silvedten ang kanyang Kasalanan sapagka't nababatid nivang hill na_ang lahat para umurong ang dalags ae nalalapt na Kast, ining Al Leonor na fbigay an kanya ang mga lham.Buong parma: mahal at talunekeitane sinanog ni Leonor ane tgs thar ni ‘Rial na kasama ne hapirascng damit na auot niva nonng, ei ‘aging magkatipan at ang abo ay maingat na inllgay niva sx kahon, Ang takip ng mali na Kahon ay may mga tithe ne Tat te ‘Nang matenggap ni Rizal ag ham af Leonor noong bo- wan ng Disyembre, 1890 na naghabalita nt humihing! mg) ka Apacible na pinagyakitasn ni Rizal ng ham, ay nakite niya 1‘spe yaslion lumuhang parang tas dahil an babigunn, Nae ‘Asin ol il ang lrtwan' ot Leonor tanya ke Se sawalang hasama ng banvang sintone,hadenang”lalgya (oe men seal Soong Abi 23, 1891 ay nagpedala ot Ris! og ham bay ‘Glementritt‘na nageasaad ng sumusunod: - i ! i i | | Si Lois Habana ay eumulat buhat sa Calambs noong Enero 1h, 1801 na mazbabalita na si Felipe Buencamino, abogado og rea. magaasaka ay, nabikipaglaban sa pagtatanggol sa mas “eamomawiaas top Hind ham nataakol: hat na ano ang padiyang hokeman 2 amin. Ipinagtatanggol amin ang ming. Karapatan drangrang a2 waka... Smisigla.ang amine oA ang agpapatupad ng) mga pagpapaals, a Alas, 0 haya‘y ang mga hatot pagkatapos ma magnasand Hiyatnd"a talagang maya, “... walang batsi na maliwanag ni samununay—m 6 ‘king itare-karo nl es kasslongal ito . + Maihiting ko en oka ang: pegpepatfbar na pte. fa ako at ang aking panig ay’ hind! siyang.nagpasenta ng par-uusapis (aa siyang pangunahing sumboog na sis me ‘gs prayleng paniwatian ng mga Maykapangyarihan) "mane e'y wala laming hinahanged Nusdi ang kepayapaen oo. 2g. Herapatan at ng Iakog mabigoit-naitnaadhana 1 tas “Ang mga nauuna'y napaiyak sa pagtangeap sx aki =~ "ae fa pagkabata ng inyong kapatid ‘an ai Paclano, ang kulang- Dalad at pinakamamahal kong sl Paclan. Napeluharran ako, At nang makalipas ang mga sandaling lyon, na, nai ‘oaman ‘egtagal, bagama't lubhang matindl, ay nagtanive amine abut, “Wala, akong sasabihin tungkol s8inyong maseibaya ‘vu kasama At Paclano an tapanan mgayon st Mindoro « « “Hin kona abanggitin ang Kalagayan ng tginguli- lang kinasasadiakan ng inyong mea magulang at magn xanatid Tratraass* Pewnn OO, Me A ona‘aa babes, bagaman oo, auaabihin kong ang mga ite'y’mate- tapang. smattibay, at karapatdapat a mga hapatid. ninyo, [Datapua't co, kautangan Kong sabia su injo ang ia sore nm bor bt Pl nae Seismic ae oe ae FEE Ueetel Smear ok ds Shige Sey ee “Ane lay Myo senha et sate a wean po ae ans SN ‘oats Lane paneer mana “sian aera Nope ny tang hit by.gecritng haan tee eS, har mete wy taney aan Menge t mec at oy a in aan i eae eta ee, Goin tmnt anyon stant he ane ret 6. Pai Ye “Sesrerinan ne ens mee mane ot mee we ey ete Ser at Bega ee ihieot Ses faranr metabo ue iis ‘malietpe sng ney Kraus fees omaha sas i Ba te ‘Sette nang tye a Sofas Sake been cms Sone + agent sou 2 menue oe Serv Sey Sites "tanta me nner + Ret ae mer meme o ea Sms Seer ines ee et SSSA Senne whee es Sheps tonic’ ht Sa ee ssn a arc ers, Pr see nts ra a ee © Arg men Ful ay Seghbaian 9¢ machabane pene “Wala akong pag-tsang-makapagtatamo ng anutotn, ms tpe'y naninivala akong darating es lec ng tndallng eee, hon ang mga usapin, datapuwa't maging 16 aruw, magiog 90, panahong, mamamagian-ay lagi be kaning oreo, 1 Sob ne patabong ie ang mga ineratagae Wo epaeutol ng taiangpogitay pagan St nie" Glahaagang kabagnyen ong nate ne Paar, as tage ang lang manne iaban eepece Blas, ‘5c parsakdal ng perpen ow panaon tens ‘sci, st makapagpaehings a anlang’ kage, See ‘epaghthanda ngmara halalanemnin apne eekapta noe alata, 34 "siintng ten pakivpgaban,Cleguaes ‘SSntayon a skny naman ‘Sin toga. Noong lnlat ni Rial ay Blamenttt ang malungkt aa Sata ay iene nitong hallna making Rs oy Neyo ne Espanya ai Reyna’ Rehente Mata Gating (retin a tongtlin habang” ang" Has Altes eat eg 8 apa na gulag) Nuit ane EapSnT AP rane aboe a halhignog’malapagpapakaa ax hanya an Henge beret nd niye noleskataparan ang pare ‘Ang Pula sa Madsids NNootig unang araw ng Enero, 1891 ay muling napkasa- ‘aasama ang mga Piping ea Cafe Habanero upang: muling Matag ang Samaban ng mga Kastla at Pilipino, Sa, pulong ‘ing jvon ay ipl ila ng pinund. -Napagpasiyahan ni Tal fs itanong sa pagttipang iyon ang ukol oa Lac Sodaridad ma ‘mano ai Del Pilar. Kanyang ninanals na’ ang pahayagan. ay ‘mapailai=n ca: pangkat ng mga Pilipino sa, Madeid, ‘Neunlt Woy inutulan oi Del Pilar sapagka'e ang’ La Sodarided ay Dehayacang pribads na itinatag ng pagpepalaganap an May. tills faya't walang karapatan ang sinoman na baguhin ang walang pahintulot ang pegpapalaganay aa Maynila™ TSE oem arateNoone dumeting ang baits ng men pnine(aypanan: EuAD St thltrane Kontsha ay Sahel eng a ea ance movi "Rants Davis i De Par ay Tumagey Fee An on Ty masa Ae lob hay Ray Denner eae (ok Winco dat ecto, Marto Ponce Eitardc te bes oo, Egat naman nt Rial ay hamaty tne Mane Sees at ie Arete Ealiero Roras, Grame "Arahene tons Nagkaroon ng ikalawang ‘botchan aa. sumunod na. artw sgwni't ang kinalabasan ay Katulad din ng unang aru. No. ‘ong mabétid ni Rizal na labinsiyam na boto lamang ang hase yang natamo ay nasabi niya ang ganito: Mabuti! Nabatid, kong mayroon Tamang akong Iabiosl- -yam oa. kaibigan sa Madrid. Paalam, - Sefortay ‘ha ako ng aking gamit. Hanggang ax ruling pogkikita” Ke ‘muha ang kanyang sombrero at lumabas sa restawran, ‘Ang kanyang mga kababayan ay sangamba na totchanin sf Rizal ang kanyang mga sinabi kaya't nagsipagbago ng lob sina Mariano Ponce, Antonio Luna, Teodoro Sandika'na dating kay Del Pilar at bumuto kay Rizal, Si Risal ay magtamo ne ations bahagi at nagwagi, Nguni't ang kanilang gina ay hull na, sapacka’t af Rical ay nagpesiyang lisanin ang Dae ddrid upang tumungo sa Pransiya. Ang ginawang ito ng ba- yani ay 9a pagnanais na hindi magkahat-hat! ang men Pile Pino sa Afadria. Noong Enero 21, 1891 ay sumulat st Hie! kay Jove M. ‘Basa na nagsasaad ni “Sa pamamagitan ng kalakip na tiham ay mapag-aslamen finyo ang pakanang binalak gawin leben ea akin at ang Kina ‘sangkapan ay ang ating kalbigang Del Pilar, *... syaw akong pauwiin ag Propaganda, (sa Pilipinas) Dinalak namin dito ang pagtatayo'ng isang paaralan o da lbhasean ‘sn Hongkong, na pamamatnugutan ko at ‘pagtutu- Ta Pamenin Oh e aat UNS TE me wit acham at sing, capa ne ioageen on ethan ex IMeoita no aap nee ae et ta. tiham af Dat Pla on hanrang aya ay sab gw Ral ay Isang marsdin a Neal tcp oot tho. "Su aking palnay ay dapt nn fram ae anfanng lira ang hat ‘ng masamang hits ating Tis wae g z Bago nagtapos ang buwan ng Ener, 1801, ai Rlaal ay fumipat ei Blarrits, Pransiya at doon ay tnanggap siya. smag-anak na Boustead. atl ang kalumbayan ng bayani,sapagka't si Risal ay eaakit flan Nelly at Adelina Boustead. Negulo ang Itlp nf Rizal a paka’e hind Sa ut yoy mada bargetn a (Adina) onsen ‘mmanacing maya ¢ wala, Tung o dalagang fa ht‘siogang ‘a1 Boutend grees nine. Samy naire upene ings ng eg nae Matapos tumanggap ng iba sbang payo at maliming ma: Paciinipan ay nagtapat si Risal ng pagciblg kay ‘Nelle Boos, fend (Ang bang kumatha. ng talambuhay nl Rial ny eee anand na ang pag-ibig ng bayani ay Inivkol kay Adena indl kay Nellie) Neuni't sng pag-iblg ng bayani ay hindi tinenggap ng daliga, sapagka't nag-aalinlangan ang dalagn sa pag-lilg. mh ‘Rizal sapagka't kabibigo pa lamang kay Leonor. Ayaw nl Risa ‘ha maging protestante ‘at ang ina ti Nelle ay tumutel an binata dahil’ aa nanganganibe ito na hind! matistusan ane mariwasang pamumuhay ng dalagn. ‘Ang mga bagay na nabangsit ay ipinahahayag ng ham, ai Nellie Boustead na ipinadala kay Risal noong Mayo 11, 1801, ‘a nagsataad ng sumusunod enn ee me wae at teem ce Sie cutata in nt tee ira sc aves morimare ee le eearier ANGI tease et ee oo viens aire Eins Som oxo SPs ae ane Tae ts HE 160 EINE Nad om teatineenp ane sorb Sener Jor yma So cor sven Moa ne ke mea ct SL_zigen ng yan Modan hanya nari hog” antag medicee ie? fanvang mga magulang at kapatid ay hind! vin taleapegye, ‘als ng salapi sapapka'tpinaalis ala a8 kanilang lupasg ioe, ‘aka at may atunto pa ea pamahalann, So mga kawil ng mga kabiguang ito ay nals na alyang SGiMEls se manuskeity ng kakyang’nobela, salamat at Ang ‘allsang ol Vletin Ventra, tung mayamany tape aslo, Pampanga ang agUglay ar El Fithetrione. Mga Tulong so Pag-saral 1 Tsulat ang 7 kung wasto ang pangungueap at MC kung fto'y tll at Tout ang waste, & 1. Ang nagtanggot 6a lopa ng Riel es Calamba ay ai Del Pilar, — 2 Si PLY Margal ay nagpayo na “ang kalayaan, ay natatamo sa pamamagitan ng bala at hindi ‘8 pagtitiklop ng tuhod.”.