Διεθνισμός !

Το Κομμουνιστικό
Μανιφέστο τελείωνε με την
έκκληση “Προλετάριοι
όλων των χωρών
ενωθείτε”. Αν το 1848 η
εργατική τάξη χρειαζόταν
να έχει έναν
προσανατολισμό που
ξεπερνάει τα σύνορα,
σήμερα είναι ακόμη πιο
αναγκαίο. Ο καπιταλισμός
είναι ένα παγκόσμιο
σύστημα, έχει
δημιουργήσει μια ενιαία
παγκόσμια οικονομία στην οποία κυριαρχούν μεγάλες πολυεθνικές
εταιρίες. Διεθνείς οργανισμοί, στρατιωτικοί και οικονομικοί, όπως το
ΝΑΤΟ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Ενωση
συντονίζουν τη δράση των ισχυρών της γης ενάντια στην εργατική
τάξη αλλά και σε χώρες ολόκληρες.

Αυτό το σύστημα δεν μπορεί να ανατραπεί σε μία μόνο χώρα. Η

εργατική τάξη για να ξεφορτωθεί τον καπιταλισμό, πρέπει να
καταφέρνει να διαμορφώνει τη δράση της μέσα στο παγκόσμιο
γήπεδο που έχει οργανώσει ο καπιταλισμός.

Οι καπιταλιστές φοβούνται το διεθνή συντονισμό της εργατικής

τάξης. Γι’ αυτό οι σοσιαλιστές έχουν σα βασικό καθήκον να
ξεσκεπάζουν και να μην αφήνουν την εθνικιστική προπαγάνδα να
μπαίνει ανάμεσα στους εργάτες διαφορετικών εθνικοτήτων και να
τους χωρίζει. Η εθνική σημαία κάθε χώρας έχει σα σκοπό να
κουκουλώνει την ταξική πάλη που διεξάγεται στο εσωτερικό της. Το
“Είμαστε όλοι Ελληνες” προσπαθεί να μας πείσει ότι έχουμε πολλά
περισσότερα κοινά με τα αφεντικά μας, με τους καπιταλιστές, με τον
Καραμανλή και την κυβέρνησή του από ό,τι με τους εργάτες από την
Τουρκία, από τα Βαλκάνια ή οπουδήποτε αλλού. Οταν τα αφεντικά
κλείνουν τα εργοστάσιά τους, προσπαθούν να τα ρίξουν στους
μετανάστες ή στα φτηνά μεροκάματα των εργατών της Βουλγαρίας ή
της Κίνας.

ΤΆΞΕΙΣ
Η διεθνιστική πολιτική που υποστηρίζει το ΣΕΚ δε σημαίνει μόνο ότι
πρέπει να ξεπερνώνται οι εθνικές διαχωριστικές γραμμές. Σημαίνει
ότι η βασική διαχωριστική γραμμή στην κοινωνία δεν είναι ανάμεσα
στα έθνη, αλλά ανάμεσα στις τάξεις. Σημαίνει ότι οι εργάτες, είτε ζουν
και δουλεύουν στις ΗΠΑ, ή στην Ελλάδα, ή στο Ιράκ, ή στην Κίνα
είμαστε μια κοινή δύναμη με κοινά συμφέροντα απέναντι στην
αντίπαλη τάξη, τους καπιταλιστές.

Το εθνικιστικό δηλητήριο φτάνει στο πιο επικίνδυνο σημείο όταν οι

καπιταλιστές ξεκινάνε για πόλεμο μεταξύ τους. Οπως καθημερινά
μάς θέλουν να δουλεύουμε σκληρά “για την πατρίδα”, κάποιες φορές
μας θέλουν να πεθαίνουμε για την πατρίδα. Η τούρκικη μειονότητα
της Θράκης έγινε πολλές φορές στόχος άγριας βίας και επιθέσεων,
ιδιαίτερα όταν έλληνες και τούρκοι καπιταλιστές πλακώνονταν μεταξύ
τους για μοιρασιές στα Βαλκάνια, τον Καύκασο και το Αιγαίο. Οι
εργάτες όλων των πλευρών δεν έχουμε τίποτα να μοιράσουμε, ούτε
να κερδίσουμε από αυτές τις διαμάχες. Αντίθετα, από τους πολέμους
και τις εθνικιστικές αντιπαραθέσεις βγαίνουν πάντα χαμένοι, σε
όποια πλευρά και αν ανήκουν. Γι’ αυτό το ΣΕΚ υποστηρίζει το
σύνθημα “Ελληνες και Τούρκοι Εργάτες Ενωμένοι”.

Ο διεθνισμός βρισκόταν στην καρδιά του εργατικού και του

σοσιαλιστικού κινήματος, από την αυγή τους. Ο Μαρξ μιλώντας για
την Ιρλανδία και την καταπίεσή της από τους Αγγλους
προειδοποιούσε το αγγλικό εργατικό κίνημα ότι “ένα έθνος που
καταπιέζει ένα άλλο, δεν μπορεί ποτέ το ίδιο να είναι ελεύθερο”. Μαζί
με τον Ενγκελς πήραν μέρος στις πρώτες προσπάθειες για το διεθνή
συντονισμό των εργατών, με την Πρώτη Διεθνή. Στις επαναστάσεις
του 1848 αλλά και στην Κομμούνα του Παρισιού, οι “εμιγκρέδες”
εργάτες που είχαν αναγκαστεί να φύγουν από καταπιεστικά
καθεστώτα έπαιξαν κεντρικό ρόλο. Τα πρώτα μεγάλα εργατικά
συνδικάτα προχώρησαν σε διεθνείς συνεργασίες και ήδη το 1889 οι
λιμενεργάτες της Αυστραλίας μάζεψαν χρήματα με οικονομική
εξόρμηση για να στείλουν βοήθεια στους λιμενεργάτες του Λονδίνου,
οι οποίοι βρίσκονταν σε μεγάλη απεργία. Οι Διεθνείς Εργάτες του
Κόσμου, το μεγαλύτερο και πιο πετυχημένο συνδικάτο στην ιστορία
των ΗΠΑ, στις αρχές του 20ου αιώνα, όπως δείχνει και το όνομά του
είχε στο κέντρο του το διεθνισμό. Ετσι κατάφερε να οργανώσει
εργάτες που έφταναν από κάθε γωνιά του κόσμου στις ΗΠΑ, παρόλο
που δεν μιλούσαν ίδια γλώσσα, ούτε είχαν ίδιο χρώμα.

Στην Ελλάδα, η γέννηση του νεαρού και επαναστατικού ΚΚΕ, ήρθε

μέσα από τις τάξεις των φαντάρων που πολέμησαν στη Μικρασιατική
Εκστρατεία το 1922 και σιχάθηκαν τον εθνικισμό και τον πόλεμο.
Γύρισαν στην Ελλάδα, εξοργισμένοι με τις σφαγές στη Μικρά Ασία
και τον άχρηστο πόλεμο στον οποίο είχαν συμμετάσχει. Είχαν σταλεί
να πολεμήσουν έναν εχθρό πολλά χιλιόμετρα μακριά και
ανακάλυψαν ότι ο πραγματικός εχθρός βρισκόταν πολύ πιο κοντά,
ήταν η ελληνική άρχουσα τάξη που τους έστειλε στο σφαγείο.

ΕΧΘΡΌΣ
Ο γερμανός σοσιαλιστής Καρλ Λήμπνεχτ είχε συμπυκνώσει αυτήν
την πραγματικότητα στη φράση “Στην ίδια μας τη χώρα είναι ο
εχθρός”. Ο Λήμπνεχτ ήταν ο μοναδικός βουλευτής του γερμανικού
σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος που το 1914 είπε Οχι στις
στρατιωτικές δαπάνες για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συνολικά, ήταν
μια μαύρη περίοδος για τη διεθνιστική πολιτική στο σοσιαλιστικό
κίνημα της Ευρώπης.

Τα περισσότερα σοσιαλιστικά κόμματα αντί να υπερασπίσουν τα

διεθνή συμφέροντα της εργατικής τάξης, τάχθηκαν πίσω από τη “δική
τους” άρχουσα τάξη και υποστήριξαν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από
διεθνιστές είχαν γίνει πατριώτες. Εγκατέλειψαν την κόκκινη σημαία
που ενώνει όλους τους εργάτες και το κάθε σοσιαλιστικό κόμμα
σήκωσε τη σημαία της χώρας του, την ώρα που οι ίδιοι οι εργάτες
μακελεύονταν στα μέτωπα του πολέμου.

Ο διεθνισμός ξαναγεννήθηκε από την ίδια την εργατική τάξη. Σε όλες

τις πλευρές, μετά το πρώτο κύμα του εθνικιστικού παροξυσμού,
υπήρξαν ανταρσίες και λιποταξίες, ακόμη και συναδελφώσεις
φαντάρων στο μέτωπο. Πιο έντονα από οπουδήποτε αλλού αυτό
έγινε στη Ρωσία, όπου οι κουρασμένοι από τον πόλεμο εργάτες ήταν
αυτοί που ξεκίνησαν την επανάσταση του 1917. Οταν οι
Μπολσεβίκοι ήρθαν στην εξουσία προχώρησαν σε συνθήκη με τη
Γερμανία για τη λήξη του πολέμου.

Η ρώσικη επανάσταση ήταν μια έκρηξη διεθνισμού από όλες τις

απόψεις. Οχι μόνο γιατί σταμάτησε τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά
και γιατί στην ηγεσία της είχε εργάτες που προέρχονταν από τις
καταπιεσμένες μειονότητες της ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ο Τρότσκι,
που υπέγραψε τη συνθήκη με τη Γερμανία, ως Κομισάριος
Εξωτερικών Υποθέσεων του εργατικού κράτους ήταν Εβραίος. Η
εργατική επανάσταση είχε ανατρέψει κατεστημένες αντιλήψεις στη
χώρα των αντισημιτικών πογκρόμ.

Ο διεθνισμός των μπολσεβίκων φάνηκε στην πράξη όταν μετά τη

νίκη της επανάστασης έδωσαν το δικαίωμα σε όλες τις
καταπιεσμένες από τον Τσάρο εθνότητες να προχωρήσουν σε
αποχωρισμό από το εργατικό κράτος. Οι σοσιαλιστές δεν
υποστηρίζουμε το διαχωρισμό με βάση τις εθνότητες, αλλά
υποστηρίζουμε το δικαίωμα των καταπιεσμένων εθνών στην
αυτοδιάθεση μέχρι και τον αποχωρισμό. Οι μπολσεβίκοι ήθελαν οι
καταπιεσμένες εθνότητες να ανακαλύψουν μόνες τους ότι η
συμμετοχή τους στο εργατικό κράτος ήταν προς το δικό τους
συμφέρον και όχι να τους επιβάλουν την ένωση με το ζόρι.

Η ρώσικη επανάσταση έγινε έμπνευση για επαναστάσεις σε άλλες

χώρες, όπως στη Γερμανία το 1918 και στην Ουγγαρία το 1919.
Ομως αυτές οι επαναστάσεις δε νίκησαν και δεν κατάφεραν να
σπάσουν την απομόνωση του ρώσικου εργατικού κράτους. Το
τίμημα αυτής της αποτυχίας να εφαρμοστεί στην πράξη η διεθνιστική
πολιτική ήταν πολύ μεγάλο. Η ρώσικη οικονομία στραγγαλίστηκε
μέσα σε λίγα χρόνια και ηττήθηκε. Ο Λένιν και οι Μπολσεβίκοι
προειδοποιούσαν ήδη πριν από την έναρξη της επανάστασης ότι μια
εργατική επανάσταση στη Ρωσία δεν θα αντέξει για πολύ.

Ο πόλεμος είχε ρίξει την οικονομία της Ρωσίας σε βαθειά κρίση. Η

Ουκρανία που είχε τα μεγαλύτερα αποθέματα κάρβουνου για να
τροφοτούνται τα εργοστάσια, πέρασε στα χέρια της Γερμανίας. Η
πρωτοπορία της εργατικής τάξης αποδεκατίστηκε στον εμφύλιο
πόλεμο, ενάντια στα στρατεύματα των ντόπιων νοσταλγών του
Τσάρου και τα ευρωπαϊκά στρατεύματα που στάλθηκαν να
καταπνίξουν την επανάσταση.

ΑΝΆΣΑ
Το ρώσικο εργατικό κράτος χρειαζόταν απεγνωσμένα την ανάσα της
γερμανικής βιομηχανίας. Η ήττα της γερμανικής επανάστασης
ανάγκασε τους Μπολσεβίκους να προχωρήσουν σε γραφειοκρατικά
μέτρα για τον έλεγχο της οικονομίας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία,
μια νέα τάξη γραφειοκρατών, κατάφερε να πάρει την εξουσία και να
οικοδομήσει ένα καθεστώς κρατικού καπιταλισμού από τη δεκαετία
του ‘30 και μετά. Το καθεστώς του Στάλιν δεν ήταν σοσιαλισμός,
αλλά το αντίθετό του, ένας καπιταλισμός που χτίστηκε πάνω στα
ερείπια μιας σοσιαλιστικής προσπάθειας που δεν κατάφερε να
εξαπλωθεί διεθνώς.

Οι Μπολσεβίκοι, σ’ αυτά τα χρόνια της πολιορκημένης επανάστασης

προχώρησαν στην ίδρυση της Τρίτης Διεθνούς για να συντονίσουν
τις διεθνιστικές, επαναστατικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο. Τα
τέσσερα πρώτα συνέδρια της Τρίτης Διεθνούς είναι μια σημαντική
παρακαταθήκη για το τι σημαίνει διεθνιστική πολιτική. Μετά την ήττα
της ρώσικης Επανάστασης, ο Τρότσκι προσπάθησε να δώσει μια πιο
δύσκολη μάχη, οργανώνοντας διεθνώς τα κομμάτια των
επαναστατών που ήθελαν να παλέψουν ενάντια στο σταλινισμό.

Στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο, οι Μαρξ και Ενγκελς γράφουν πως

“Αν όχι στην ουσία, όμως στη μορφή, ο αγώνας του προλεταριάτου
με την μπουρζουαζία είναι πρώτα ένας εθνικός αγώνας. Το
προλεταριάτο κάθε χώρας πρέπει φυσικά, να ξεκαθαρίσει τους
λογαριασμούς του με τη δική του αστική τάξη”. Φυσικά, οι
καθημερινοί μας αγώνες είναι συγκεκριμένοι ενάντια στη “δική μας”
άρχουσα τάξη. Το παράδειγμα της Ρωσίας δείχνει, όμως, ότι όταν
δεν πετυχαίνει η διεθνιστική πολιτική, οι “εθνικές” κατακτήσεις της
εργατικής τάξης σε μία χώρα μπορούν να χαθούν πολύ γρήγορα.
Αντίθετα ο διεθνισμός σημαίνει πάντα δύναμη για τους αγώνες.

Νίκος Λούντος