NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019

TINGKATAN 1  Mikroorganisma unisel : 1 sel (yis,amoeba)

 Mikroorganisma multisel : Banyak sel (Hidra)
BAB 1 – 1.5 KETUMPATAN
 Jenis-jenis sel haiwan :
 Definisi : Jisim per unit isi padu bahan
Sel darah merah – angkut oksigen
 Formula ketumpatan : Jisim (g) / Isi padu (cm³)
sel saraf- bawa maklumat
 Unit : gcm ³ sel pipi- melindungi permukaan dalam pipi
BAB 2 : 2.1 SEL- STRUKTUR, FUNGSI & ORGANISASI sel pembiakan- ovum & sperma
sel otot – menghasilkan pergerakan
sel darah putih- melindungi badan dari penyakit

 Jenis-jenis sel Tumbuhan :

Sel epidermis – mengurangkan kehilangan air
Sel palisad – mengandungi klorofil
Sel pengawal - mengandungi stoma (kawal air)
Sel rerambut akar – menyerap air & nutrien

 Sistem dalam badan manusia :

Sistem perkumuhan – singkir bahan buangan
Sistem rangka –sokong badan & melindungi
organ
Sistem limfa- Pertahanan badan
Sistem pencernaan – Menghadam makanan
Sistem Otot – pergerakan
Sistem Integumen – Kawal suhu badan
Sistem saraf- Membawa maklumat
Sistem peredaran darah – Angkut oksigen
Sistem Respirasi – pertukaran gas
Sistem endokrin – Hasilkan hormon
Sistem pembiakan – Hasilkan sperma & ovum

BAB 3 – 3.1 HOMEOSTASIS DALAM BENDA HIDUP

• Homeostasis-proses kawalan atur faktor fizikal
dan faktor kimia dalam badan pada julat yang
normal
• Kawal suhu, air,pH & tekanan darah

• Bahagian otak yang mengawal kesimbangan

dinamik dalam badan : HIPOTALAMUS

• Cara haiwan mengekalkan homeostasis :

Menjilat bulu (kucing)
Menjelirkan lidah (anjing)
Mencari tempat lembap (siput)
Lapisan kulit berlilin (serangga)
Menutup spirakel (Lebah)
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
 TRANSPIRASI – Proses kehilangan air (dalam bentuk
wap) daripada tumbuhan ke persekitaran melalui BAB 6-6.1 PENGELASAN UNSUR
stoma Unsur : Bahan yang tidak boleh dipecahkan kepada
 Waktu siang : Stoma terbuka, lebihan air tersejat bahan yang lebih ringkas melalui kaedah kimia atau fizik
daripada daun
 Suhu terlalu tinggi : Stoma tertutup, kurangkan air
tersejat daripada daun
UNSUR

 Kepentingan homeostatis kepada kehidupan :

Menyediakan kondisi yang optimum Bukan
Logam
logam
Mengekalkan keseimbangan badan

BAB 5 – 5.1 JIRIM DALAM ALAM Pepejal Cecair Gas Pepejal Cecair
-Karbon -Bromin -Hidrogen -Besi -Merkuii
• Jirim ialah sesuatu yang mempunyai jisim dan
memenuhi ruang.
• Contoh jirim ialah udara, air, tanah, batu, semua Proton (p)
benda hidup dan benda bukan hidup. Bercas positif

• Contoh bukan jirim ialah cahaya, bunyi, tenaga, graviti

dan daya. ATOM
• Jirim mempunyai berat (disebabkan oleh jisim) dan Elektron (e) Neutron (n)
isipadu (kerana jirim memenuhi ruang). Bercas negatif Tidak bercas
• Sifat Jirim :
Sifat fizikal Sifat kimia
Sifat jirim yang boleh Sifat jirim yang mengalami
diukur perubahan kimia apabila
bertindak balas dengan
bahan lain
Contoh : Contoh :
Takat didih Pengaratan
Takat lebur Kesan terhadap air kapur
Keterlarutan Kesan terhadap asid/alkali
Ketumpatan Tindak balas dengan air &
oksigen

6.2- CAMPURAN
• Terdiri daripada 2 atau lebih unsur atau sebatian yang
tidak bergabung secara kimia (contoh : udara, air laut)
• Boleh diasingkan kepada komponen-kompenen
melalui kaedah fizik
• Kaedah pengasingan :
Penurasan Penyejatan
Penapisan Pengenapan
Corong Pemisah Pengapungan
Penyulingan Kromatografi
Menggunakan magnet
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
BAB 7 – 7.2 PEMBAKARAN
• Pembakaran : Proses kimia yang berlaku apabila suatu BAB 8- 8.1 PENGGUNAAN CERMIN
bahan api bertindak balas dengan kehadiran oksigen
• Imej yang terbentuk pada cermin satah :
secara kimia dan membebaskan tenaga haba dan
-Tersongsang sisi
cahaya
-Maya (Tidak boleh terbentuk pada skrin)
• Proses pembakaran memerlukan :
-Tegak
1. OKSIGEN
-Sama saiz dengan objek
2. BAHAN API
-Jarak objek dari cermin sama dengan jarak imej dari
3. HABA yang mencukupi
cermin
• Kepentingan pembakaran :
1. Memberikan haba
Cermin cekung :
2. Memberikan cahaya
-Permukaan melengkung ke dalam
3. Pengangkutan
-Imej yang terbentuk pada cermin cekung adalah
MAYA,TEGAK & MEMBESAR.
7.3-PENCEMARAN UDARA
• Definisi : Kehadiran bahan pencemar dalam atmosfera
Cermin cembung :
• Pencemar udara : Bahan kimia, zarah-zarah jirim atau -Permukaan melengkung ke luar
bahan biologi yang boleh menyebabkan ketidakselesaan -Imej terbentuk adalah MAYA, TEGAK & MENGECIL
dan memudaratkan kesihatan manusia dan merosakkan
alam sekitar apabila dibebaskan ke udara. Aplikasi pantulan dalam kehidupan seharian
-Cermin
• Akitiviti menyumbang kepada pencemaran udara :
-Kaleidoskop
Pembakaran sampah sarap
Kerja pembinaan & pembangunan -Periskop : Sinar cahaya dari objek dipantulkan 2 kali
Kegiatan perlombongan oleh 2 cermin sebelum memasuki mata pemerhati
Aktiviti perindustrian
Pembakaran petrol/diesel

• Contoh bahan pencemar :

Debu
Asap
Nitrogen oksida
Karbon monoksida
Racun serangga

• Kesan pencemaran udara :

Masalah kesihatan/pernafasan
Hujan asid-menghakis bangunan
Penipisan lapisan ozon (CFC)
Kesan rumah hijau – Suhu naik

• Cara menjaga alam sekitar :

Kempen 3R
Tanam pokok
Guna pengangkutan awam
Kurangkan penggunaan penghawa dingin
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
BAB 9 - 9.4 GEOBENCANA TINGKATAN 2

GEMPA BUMI BAB 1 – 1.2 PENGELASAN ORGANISMA

Gegaran kuat yang berlaku apabila plat-plat tektonik
bertembung,bergeser atau berpisah secara mengejut di
sepanjang garis sesar.

VOLKANISME
Letusan kuat berpunca daripada tenaga endogenik yang
mengakibatkan magma ditolak keluar melalui lohong
atau rekahan bumi.

TANAH RUNTUH
Susutan jisim akibat ketidakstabilan tanah.
Juga berlaku akibat pergerakan plat tektonik semasa IKAN
gempa bumi. Poikiloterma Hidup dalam air
Bernafas dengan insang Bertelur
TSUNAMI Badan dilitupi sisik Persenyawaan luar
Ombak besar disebabkan oleh gempa bumi atau
volkanisme di dasar laut. AMFIBIA
Poikiloterma
PEMANASAN GLOBAL Hidup dalam air & darat
Peningkatan suhu purata bumi secara berperingkat Bernafas dengan insang,peparu & kulit lembap
akibat kesan rumah hijau yang melampau. Menghasilkan telur berlendir & tidak bercengkerang
Badan dilitupi sisik kulit yang lembap
HUJAN ASID
Terbentuk apabila gas-gas berasid seperti oksida REPTILIA
nitrogen dan sulfur dioksida melarut dalam wap air di Poikiloterma
atmosfera untuk membentuk asid nitrik dan asid Hidup di darat
sulfurik. Bernafas dengan peparu
Menghasilkan telur bercengkerang
TANAH JERLUS Badan dilitupi sisik & kulit keras
Berlaku di kawasan tanah tidak kukuh/lembik.
BURUNG
Homoioterma
LUBANG BENAM
Hidup di darat
Pergerakan plat tektonik dan penambahan berat beban
Bernafas dengan peparu
yang menyebabkan batu kapur runtuh.
Menghasilkan telur bercengkerang
Badan dilitupi bulu pelepah
JEREBU
Persenyawaan dalam
Keadaan di mana wujudnya kehadiran partikel terampai
Mempunyai sayap & paruh
di atmosfera seperti gas-gas,debu,habuk dan zarah di
dalam keadaan udara kering.
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
MAMALIA BAB 2 – 2.1 ALIRAN TENAGA DALAM EKOSISTEM
Homoioterma
Hidup di darat Habitat : Persekitaran / tempat tinggal sesuati
Bernafas dengan peparu organisma
Melahirkan & menyusukan anak
Spesies : Sekumpulan organisma mempunyai ciri-ciri
Badan dilitupi bulu & rambut
yang serupa, saling membiak dan menghasilkan anak
Persenyawaan dalam
Populasi : Sekumpulan organisma yang sama spesies
*POIKILOTERMA hidup dalam habitat yang sama

Haiwan yang mempunyai suhu yang berubah-ubah
bergantung kepada suhu persekitaran
*HOMOIOTERMA
Haiwan yang suhu badannya tetap & tidak dipengaruhi
oleh suhu persekitaran
Komuniti : Beberapa populasi organisma berbeza dan
hidup bersama dalam satu habitat dan saling
berinteraksi satu sama lain
Ekosistem : Beberapa komuniti yang tinggal bersama
dalam satu habitat, saling berinteraksi, dalam
komponen hidup dan bukan hidup

Rantai makanan  Hubungan pemakanan antara organisma

Siratan makanan  Gabungan rantai makanan

*Sebahagian tenaga hilang semasa pemindahan tenaga

kerana digunakan oleh organisma hidup untuk bergerak
&menjalankan proses hidup seperti respirasi,
perkumuhan dll.

Organisma yang menguraikan haiwan dan tumbuhan

mati kepada bahan yang lebih ringkas / nutrient

Hubungan: Saprofitisme
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
BAB 4-4.1 PENYAKIT BERJANGKIT & TIDAK BERJANGKIT
BAB 3 – 3.1 KELAS MAKANAN
PENYAKIT PERBEZA PENYAKIT TIDAK
Kepentingan Makanan BERJANGKIT AN BERJANGKIT
• Sumber tenaga untuk menjalankan aktiviti fizikal Disebabkan oleh MAKSUD Penyakit yang
• Menghasilkan sel-sel baru jangkitan daripada disebabkan oleh
pathogen melalui gaya hidup/
• Sumber haba untuk memanaskan badan
vector (agen genetik
• Membaiki dan menggantikan tisu-tisu rosak pembawa)
• Mengekalkan badan yang sihat Boleh PENULAR Tidak
• Pertumbuhan berjangkit/menular AN berjangkit/menular
ke individu lain kepada individu
lain
Influenza,Selsema,De CONTOH Kencing
mam PENYAKIT manis,Diabetes,Jan
tung
4.2- PERTAHANAN BADAN

Keimunan aktif : Badan menghasilkan antibody sendiri

apabila terdapat pathogen memasuki badan

Keimunan pasif : Badan memperolehi antibody

daripada sumber luar

Keimunan aktif - Keimunan kekal

semula jadi - Terhasil apabila seseorang
sembuh daripada
penyakit
Keimunan aktif - Keimunan kekal
buatan - - Menerima suntikan
vaksin
Keimunan pasif - Keimunan sementara
semula jadi - Diperolehi daripada ibu
melalui plasenta dan susu
ibu
Keimunan pasif - Keimunan sementara
buatan - Makan atau menerima
suntikan antiserum

Pencernaan : Proses memecahkan molekul makanan
bersaiz besar menjadi molekul-molekul makanan
bersaiz kecil supaya mudah diserap badan.
Pencernaan fizikal : Proses pemecahan makanan kepada
cebisan2 kecil dgn bantuan gigi,lidah & air liur
Pencernaan kimia : Penguraian makanan daripada
molekul kompleks kepada molekul ringkas dgn bantuan
enzim.
Imunisasi : Proses menyuntik vaksin ke dalam badan
untuk meningkatkan ketahnan diri terhadap penyakit
Vaksin : Mengandungi antigen daripada virus yang telah
dilemahkan. Antigen merangsang sistem imun tubuh
untuk membentuk keimunan kepada jangkitan penyakit
berjangkit
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
BAB 5- 5.1 SIFAT FIZIK AIR BAB 6 – 6.1 SIFAT ASID DAN ALKALI

Ciri – Ciri Fizikal Air

• Cecair pada suhu bilik tidak berbau, tidak
berwarna dan tiada rasa.
• Takat didih: 100°C
• Takat beku: 0°C
• Mengembang ketika membeku
• Konduktor haba yang lemah
• Konduktor elektrik yang lemah
• Ketumpatan: 1g per cm3 pada 4°C

Peneutralan
Tindak balas kimia antara asid dan alkali menghasilkan
garam dan air.
Asid + Alkali  Garam + Air
Pembekuan: Kehilangan tenaga apabila air menyejuk, ia Dilakukan melalui proses pentitratan
memperlahankan pergerakan molekul, lalu air menjadi pH = 7
ais.
Pendidihan : Tenaga haba diserap apabila air mendidih, Peranan air
menyebabkan molekul-molekul air bergerak lebih laju Air adalah pelarut universal
dan bebas
Air membolehkan asid dan alkali menunjukan sifat
Komposisi Air masing-masing
 Sebatian yang terdiri daripada unsur hidrogen
dan oksigen BAB 8- 8.1 DAYA
 1 molekul air terdiri daripada 2 atom hidrogen Daya : Tarikan atau tolakan yang dikenakan ke atas
dan 1 atom oksigen. sesuatu objek

Kesan Bendasing Kepada Ciri – Ciri Fizikal Air Jenis-jenis daya :

 Takat beku menurun  Daya graviti
 Takat didih meningkat  Daya geseran
 Ketumpatan meningkat  Daya normal
 Kekonduksian haba meningkat
 Daya elastik
 Rasa, bau dan warna berubah
 Daya apungan
Elektrolisis Air Ciri-ciri daya :
 Proses penguraian sebatian kepada komponen-  Mempunyai magnitud dan arah
komponennya dengan menggunakan arus elektrik  Magnitud : Kekuatan daya
 Arus elektrik dialirkan melalui air yang kemudiannya
 Arah : Hala yang dtiju oleh daya
menguraikan molekul air kepada atom oksigen dan
hidrogen  Diukur menggunakan neraca spring dengan unit
SI ialah Newton (N). (1 kg = 10N)
Penyejatan Air Kesan daya :
 Suatu proses di mana cecair berubah menjadi  Mengubah kelajuan objek yang sedang
wap air. bergerak
 Berlaku dengan perlahan dan berterusan
 Menghentikan objek yang bergerak
 Melibatkan molekul air sahaja
 Menggerakkan objek pegun
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
 Mengubah arah gerakan objek
 Mengubah bentuk & saiz objek
 Momen daya : Kesan putaran yang dihasilkan
apabila daya dikenakan pada objek pada
pangsi/fulkrum.
 Bergantung kepada MAGNITUD
DAYA & JARAK TEGAK DARI PANGSI KE DAYA
 Momen daya (Nm) = Daya (N) x Jarak Tegak
dari Pangsi ke daya (m)
 bergerak dari bawah ke permukaan air. Hal ini
 Tekanan : Daya per unit luas permukaan (Unit
SI : Pascal, Pa)  1Pa=1 Nm¯²
 Tekanan (Nm¯²) = Daya (N) / Luas
permukaan (m²)
TEKANAN GAS (Teori kinetik gas)
 Zarah-zarah sentiasa bergerak bebas & rawak.
 Zarah-zarah gas berlanggar antara 1 sama lain
dan berlanggar dengan permukaan dinding
bekasnya.
 Kesan pelanggsaran menghasilkan suatu daya
yang menolak pada dinding bekas yang disebut
tekanan udara.
 Unit SI – Pascal (Pa). Alat pengukur : Tolok
Bourdon
 Faktor-faktor mempengaruhi tekanan udara :
ISI PADU & SUHU
TEKANAN ATMOSFERA
 Tekanan yang dikenakan oleh atmosfera ke atas
permukaan Bumi & setiap objek di Bumi.
 Alatan harian yang menggunakan prinsip
tekanan atmosfera : Pam sedut,penyedut
minuman,picagari.
 Semakin meningkat altitud,semakin berkurang
tekanan atmosfera.
 Di kawasan beraltitud rendah,molekul udara
lebih banyak kerana ditarik oleh daya tarikan
graviti yang menyebabkan tekanan atmosfera
meningkat.
 Semakin tinggi altitud, molekul-molekul udara
kurang dipengaruhi oleh dara tarikan graviti.
Maka, udara kurang berat & mudah
mengembang. Oleh itu,tekanan atmosfera
adalah rendah.
TEKANAN CECAIR
 Tekanan cecair disebabkan oleh berat
cecair.Semakin bertambah kedalaman cecair,
semakin bertambah tekanan cecair kerana
semakin berat cecair di atasnya.
 Apabila udara dihembus ke dalam tiub getah,
saiz gelembung udara semakin besar apabila
berlaku kerana tekanan cecair semakin
berkurang apabila kedalaman cecair berkurang.
 Aplikasi tekanan cecair : Dinding
empangan,penyelam,kapal selam.
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
BAB 9- 9.2 PENGALIRAN & KESEIMBANGAN HABA

Keseimbangan terma :
 Berlaku apabila 2 objek yang berlainan suhu
berada dalam sentuhan terma, menyebabkan
berlakunya pemindahan tenaga haba.
 Tenaga haba mengalir dari objek yang bersuhu
tinggi ke objek yang bersuhu rendah
sehingga keseimbangan terma dicapai.
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
BAB 10 – 10.1 GELOMBANG BUNYI BAB 12 : SISTEM SURIA
Ciri-ciri gelombang bunyi :
 Boleh dipantulkan Sistem suria : 8 buah planet + komet + asteroid +
 Boleh diserap meteoroid + bintang (matahari)
 Merambat paling cepat dalam pepejal diikuti
cecair dan gas Unit Astronomi (A.U) = Jarak purata di antara pusat
 Boleh merambat melalui pepejal, cecair dan gas Bumi ke pusat Matahari (1 A.U = 150 juta km)
 Tidak boleh merambat melalui vakum
Tahun cahaya (ly) = Jarak yg ditempuh cahaya melalui
Bunyi dapat dipantulkan apabila sampai ke suatu vakum dalam 1 tahun. (1ly = 9.5X10¹² km)
permukaan yang keras dan licin (Dinding, jubin
Jarak dalam A.U = Jarak dalam km / 1.5 x10 8
marmar)
Jarak dalam ly = Jarak dalam km / 9.5 x 10 12
Bunyi dapat diserap apabila sampai ke suatu
permukaan yang lembut dan kasar. (Langsir, BAB 13 METEOROID, ASTEROID & KOMET
permaidani)

Kelangsingan bunyi bergantung kepada frekuensi Meteoroid  Terdri daripada batuan & logam
gelombang bunyi itu.  Saiz dari 10 µm – 1 m
Semakin tinggi frekuensi, semakin tinggi kelangsingan  Kelajuan pelbagai
sesuatu bunyi  Mengelilingi matahari
Asteroid  Terdiri daripada batuan & logam
Kenyaringan bunyi bergantung kepada amplitud  Saiz dari 1m – 1000km
gelombang bunyi itu  Kelajuan 25 km/s
Semakin besar getaran, semakin tinggi amplitud, maka  Mengelilingi matahari
semakin nyaring bunyi itu. Komet  Terdiri daripada gas & air yang
membeku
BAB 11 : BINTANG & GALAKSI DALAM ALAM SEMESTA  Panjang ekor mencapai 150 000 000 km
dan saiz kepala mencapai 250 000 km
Galaksi : 1 himpunan jasad yg terdiri daripada berjuta-  Kelajuan 10 – 70 km/s
juta bintang bersama dengan debu,gas & habuk.  Mengelilingi matahari
Meteor  Meteoroid yang memasuki ruang
3 jenis galaksi : Galaksi tidak seragam, galaksi berpilin & angkasa & terbakar
galaksi elips Meteorit  Meteor yang tidak habis terbakar &
akan menghentam bumi
Kelahiran bintang : Bintang dilahirkan daripada Nebula.

Nebula ialah awan besar yang terdiri daripada debu

dan gas gas seperti hidrogen dan helium.

Ciri-ciri bintang :
 Bintang dapat menghasilkan tenaga sendiri
melalui pelakuran nuklues.Unsur utama bintang
ialah Hidrogen & Helium.
 Bintang boleh dikelaskan mengikut
SUHU,WARNA,JARAK,KECERAHAN & SAIZ.
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
TINGKATAN 3 BAB 2 – 2.4 ADAPTASI DALAM SISTEM RESPIRASI
Organ Ciri-ciri Kaedah pertukaran
BAB 1 – 1.1 SISTEM SARAF MANUSIA respirasi gas
Fungsi sistem saraf : Insang -Mempunyai -Kepekatan oksigen
bilangan filamen dalam air yang lebih
 Mengesan & menghantar maklumat dalam badan
yang banyak tinggi daripada dalam
 Mengkoordinasi aktiviti badan -Luas permukaan darah menyebabkan
besar. oksigen meresap
Sistem saraf terdiri daripada : -Membran filamen masuk dari air ke
 Sistem saraf pusat – Otak & saraf tunjang insang nipis dalam darah.
 Sistem saraf periferi – Tisu saraf (Memudahkan -Kepekatan karbon
resapan gas) dioksida dalam darah
-Mempunyai banyak yang tinggi
Gerak balas sistem saraf terhadap rangsangan : kapilari darah untuk menyebabkan karbon
pengangkutan & dioksida meresap
Rangsangan pertukaran gas keluar dari darah ke
dalam air.
Sistem -Satu sistem tiub -Udara memasuki
trakea yang bercabang- trakea dan kemudian
Organ
cabang trakeol melalui
-Trakeol berdinding spirakel
nipis & lembap -Udara melarut
Impuls saraf -Bilangan trakeol dalam cecair yang
banyak (luas terdapat di hujung
permukaan besar) trakeol
Otak -Oksigen meresap
terus ke dalam sel
dan karbon dioksida
Efektor meresap keluar dari
sel ke dalam trakeol
Kulit & Kulit luar haiwan - Pertukaran gas
Gerak balas peparu amfibia bersifat : berlaku secara
-nipis resapan
-telap
Jenis gerak balas : -lembap
-Mempunyai banyak
 Tindakan terkawal : Tindakan yang boleh dikawal oleh
jaringan kapilari
kemahuan seseorang (Contoh : Pertuturan) darah
 Tindakan luar kawal : Tindakan yang berlaku secara
automatik (tanpa disedari & tidak boleh dikawal)
(Contoh : Denyutan jantung)
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
BAB 3 – 3.4 PENGANGKUTAN DALAM TUMBUHAN
TRANSPIRASI – Kehilangan wap air dari tumbuhan
melalui stoma.
STOMA :
- Membenarkan pertukaran gas semasa
fotosintesis dan respirasi
- Membenarkan wap air tersejat semasa
transpirasi
- Pada waktu siang, sekiranya transpirasi
melebihi penyejatan air, stoma akan tertutup
untuk mengelakkan kehilangan air berlebihan
Faktor mempengaruhi kadar transpirasi :
- Suhu persekitaran (Semakin tinggi suhi,
semakin tinggi kadar penyejatan air, semakin
tinggi kadar transpirasi)
- Kelembapan udara (Semakin rendah
kelembapan udara, semakin tinggi kadar
transpirasi.)
- Pergerakan udara/angin (Semakin tinggi
pergerakan udara,semakin tinggi kadar
transpirasi apabila angina meniup wap air dari
stoma)
- Keamatan cahaya (Semakin tinggi keamatan
cahaya, semakin tinggi kadar transpirasi)
Kepentingan transpirasi :
- Menghasilkan satu daya sedutan untuk menarik
air & garam mineral terlarut dari tanah ke akar
& seterusnya melalui batang ke daun.
- Menghasilkan kesan penyejukan pada
tumbuhan terutamanya pada hari yang panas.
GUTASI (Pelembakan)
- Pada waktu malam, kadar transpirasi adalah
rendah & stoma tertutup
- Tekanan akar menolak air di dalam batang ke
atas dan ke luar melalui hidatod.
- Hidatod : Liang seni yang terdapat pada hujung
urat daun.
- Proses semula jadi ini disebut gutasi.
- Gutasi berlaku pada waktu pagi yang lembap
dan sejuk iaitu apabila udara persekitaran
terlalu tepu dengan titisan sehingga
menghalang air daripada tersejat dari daun.
- Gutasi meyebabkan terjadinya air embun.
Sistem pengangkutan dalam tumbuhan :
1. Tisu Xilem – Mengangkut air & mineral terlarut
dari akar melalui batang ke daun serta
memberikan sokongan kepada tumbuhan.
2. Tisu Floem – Mengangkut bahan makanan
(glukosa) dari daun ke batang & akar
BAB 4 -4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL
- Mineral wujud dalam bentuk unsur atau sebatian.
- Contoh unsur : Emas, perak,karbon, sulfur
- Sebatian – Gabungan beberapa unsur supaya lebih
stabil (Contoh – bauksit, magnesit, batu kapur)
- Sifat fizikal mineral
- Berbeza komposisi berdasarkan warna
- Mineral yang kurang keras dapat digores
dengan mudah
- Mineral yang keras boleh menggores mineral
yang kurang keras.
- Skala mohs : Menyukat kekerasan mineral
- Intan : Mineral paling keras (10 mohls)
-Sifat kimia mineral :
- Tidak larut dalam air (Kecuali mineral yang
mengandungi logam natrium & kalium)
- Mineral yang mengandungi logam oksida atau
logam karbonat bertindak balas dengan asid &
membebaskan gas karbon dioksida
- Logam oksida dipanaskan dengan karbon akan
menghasilkan logam tulen & karbon dioksida
- Mineral yang mengandungi logam karbonat &
logam sulfida biasanya terurai apabila
dipanaskan
- Logam karbonat akan terurai kepada logam
oksida & gas karbon dioksida apabila
dipanaskan
- Natrium karbonat & kalium karbonat tidak
terurai apabila dipanaskan.
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
BAB 5 – 5.1 TINDAK BALAS ENDOTERMIK & TENAGA KEUPAYAAN GRAVITI
EKSOTERMIK = jisim (kg) x pecutan graviti (m/s²) x ketinggian
=mgh
EKSOTERMIK ENDOTERMIK
Membebaskan haba ke Menyerap tenaga haba *Pecutan graviti = 10 m/s²
persekitaran dari persekitaran
Persekitaran menjadi lebih Persekitaran menjadi lebih Tenaga keupayaan kenyal
panas sejuk
= Tenaga yang disimpan dalam spring yang diregang
Tenaga kimia  Tenaga Tenaga haba  Tenaga
haba kimia atau dimampatkan.
Membentuk ikatan zarah- Memecahkan ikatan =Dipengaruhi oleh DAYA yang dikenakan k eats spring
zarah zarah-zarah (F) & SESARAN SPRING diregang atau dimampatkan (X)

Aplikasi kehidupan seharian TENAGA KEUPAYAAN KENYAL

=Daya purata X sesaran
Aktiviti Tindak balas terlibat =1/2 FX
Pek haba segera Eksotermik Tenaga Kinetik
Pembakaran Eksotermik =Tenaga yang dimiliki oleh mana-mana objek yang
Perpeluhan Endotermik sedang bergerak
=Semakin cepat sesuatu objek itu bergerak, semakin
BAB 6 – 6.2 TRANSFORMER banyak tenaga kinetiknya.
- Transformer digunakan untuk mengubah voltan arus =Bergantung kepada JISIM objek (m) & KELAJUAN objek
ulang alik. (v)
- Terdiri daripada teras besi lembut berlamina yang
dililit dengan gegelung dawai pada dua bahagian TENAGA KINETIK :
berlainan = ½ jisim objek (kg) x kelajuan (m/s) x kelajuan (m/s)
- Gegelung primer : Gegelung di mana arus elektrik =1/2 mv²
memasuki transformer
- Gegelung sekunder : Gegelung di mana arus elektrik
keluar dari transformer BAB 8 – 8.2 ATOM & NUKLEUS
- Dua jenis transformer : PROTON -Bercas positif
INJAK NAIK INJAK TURUN -Di dalam nuklues atom
Menaikkan voltan Menurunkan voltan NUKLEUS -Tidak bercas (neutral)
Gegelung primer < Gegelung primer > -Di dalam nukelus atom
gegelung sekunder gegelung sekunder ELEKTRON -Bercas negatif
Voltan input < voltan Voltan input > voltan -Bergerak mengelilingi nukelus atom
output output (petala)

BAB 7 – 7.2 TENAGA KEUPAYAAN & TENAGA KINETIK Pembentukan ion

Tenaga Keupayaan Graviti
= Tenaga yang tersimpan dalam sesuatu jasad
disebabkan oleh kedudukannya
=Semakin tinggi kedudukan sesuatu jasad, semakin
banyak tenaga kerupayaan graviti yang terkandung
dalamnya.
= Dipengaruhi oleh JISIM jasad (m), PECUTAN GRAVITI
(g) & KETINGGIAN JASAD dari permukaan bumi (h)
-Terbentuk apabila atom kehilangan atau menerima
elektron.
-2 jenis ion :
- Positif : Terbentuk apabila atom kehilangan electron
(lebih banyak proton berbanding elektron)
-Negatif : Terbentuk apabila atom menerima elektron
(lebih banyak elektron berbanding proton)
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
8.4-KEGUNAAN SINARAN RADIOAKTIF
Bidang pertanian :
-Membasmi serangga perosak
-Mengubah genetik pada sel tumbuhan supaya
menghasilkan baka tumbuhan yang lebih baik.
Bidang pertahanan :
-Sesetengah jenis kapal selam dan kapal pengangkut
pesawat beroperasi menggunakan tenaga nuklear yang
dihasilkan oleh reaktor nuklear di dalamnya.
-Senjata nuklear mengandungi bahan-bahan radioaktif
seperti uranium & plutonium yang membebaskan
tenaga yang sangat banyak apabila meletup.
Bidang perubatan :
-Mengesan lokasi arteri tersumbat pada jantung.
-Mengesan keaktifan kalenjar tiroid.
-Membunuh sel-sel kinder
-Mensteril peralatan & bilik hospital.
Bidang arkeologi :
-Menentukan usia fosil,kayu & tulang.
-Menggunakan isotop karbon-14.
Bidang perindustrian :
-Mengesan rekahan dalam tuangan logam & paip air
bawah tanah.
-Mengukur ketebalan bahan seperti plastik,kertas &
logam
-Pemeriksaan keselamatan bagasi di lapangan terbang.
Pengawetan makanan :
-Mengawet makanan dengan membunuh
mikroorganisma (mensteril makanan)
BAB 9-9.1 AKTIVITI MATAHARI YANG MEMBERI KESAN
KEPADA BUMI
STRUKTUR MATAHARI :
1) Zon perolakan – Tenaga bergerak secara
berpusar membentuk sel perolakan
2) Zon radiasi – Tenaga haba dipindahkan dalam
bentuk radiasi electromagnet
3) Teras (lapisan paling dalam)-sumber tenaga
matahari
4) Korona – Lapisan di atas fotosfera yang
kelihatan seperti lingkaran putih kebiru-biruan
semasa gerhana matahari.
5) Kromosfera-Lapisan di atas fotosfera yang
kelihatan seperti lingkaran merah semasa
gerhana matahari
6) Fotosfera – Lapisan permukaan matahari yang
boleh dilihat melalui teleskop.
FENOMENA YANG BERLAKU DI PERMUKAAN
MATAHARI
1) GRANUL – arus perolakan plasma
2) TOMPOK MATAHARI – Tompok-tompok gelap di
fotosfera matahari. Merupakan bahagian yang
lebih sejuk berbanding dengan persekitarannya
di lapisan fotosfera dan dipengaruhi oleh
kekuatan medan magnet matahari.
3) NYALA SURIA – Letusan radiasi yang kuat
berpunca daripada pembebasan tenaga
magnetik di sekitar tompok matahari,
merupakan bahagian cerah pada permukaan
matahari.
4) SEMARAK SURIA – Letusan suria yang bermula
dari fotosfera dan memanjang sehingga ke
korona.
5) LENTINGAN JISIM KORONA/PROMINEN-
Pembebasan awan zarah iaitu plasma dan
medan magnet yang kuat dari korona ke
angkasa lepas
6) ANGIN SURIA-Aliran zarah-zarah bercas yang
terbebas dari korona
7) KITARAN SURIA-Kutub –kutub medan magnet
matahari akan bertukar tempat. (Mengambil
masa kira-kira 11 tahun)
MAGNETOSFERA BUMI
-Ruang di sekeliling bumi yang dikawal oleh medan
magnet bumi
– Melindungi bumi daripada angin suria
-Berpunca daripada medan magnet bumi
-Tanpa magnetosfera, angina suria akan memusnahkan
atmosfera bumi
Tanpa atmosfera :
NOTA ULANGKAJI PANTAS - SAINS PT3 2019
 Udara akan lenyap dari permukaan bumi (Bumi KUAR ANGKASA -Kapal angkasa yang bergerak di
menjadi vakum) angkasa lepas untuk mengumpul
 Air tidak akan wujud dalam bentuk cecair (air maklumat saintifik.
-Tidak membawa angkasawan dan
akan mendidih dalam keadaan vakum)
dikawal di bumi.
 Air yang tidak mendidih akan membeku (suhu -Dilengkapi dengan alat-alat untuk
bumi akan berada di bawah takat beku kerana mengkaji atmosfera & komposisi
tiada kesan rumah hijau yang memanaskan angkasa lepas serta planet-planet
bumi) lain.
 Sinaran ultraungu yang merbahaya akan sampai -Menghantar data daripada
angkasa lepas melalui isyarat radio.
terus ke permukaan Bumi kerana tiada lapisan
ozon
TEKNOLOGI PENDERIAAN JAUH (REMOTE SENSING)
-Perolehan maklumat mengenai suatu objek atau
BAB 10- 10.2 PERKEMBANGAN DAN TEKNOLOGI
fenomena tanpa menyentuhnya secara fizikal.
DALAM PENEROKAAN ANGKASA LEPAS
-Menggunakan satelit/kapal terbang untuk mengesan &
mengklasifikasikan objek di permukaan bumi,lautan dan
PERKEMBANGAN KETERANGAN
atmosfera berdasarkan sinaran elektromagnetik yang
TEKNOLOGI
SPUTNIK 1 Satelit buatan manusia yang dipantulkan
pertama dilancarkan ke angkasa -Dua jenis :
lepas pada 4/10/1957 oleh 1. Penderiaan jauh aktif : Melibatkan satelit/kapal
Kesatuan Soviet terbang yang mengeluarkan isyarat & pantulan isyarat
YURI GAGARIN Manusia pertama mengorbit tersebut pada objek hanya boleh dikesan oleh alat
matahari pengesan pada satelit/kapal terbang yang sama.
NEIL Manusia pertama menjejakkan kaki
2. Penderiaan jauh pasif : Satelit/kapal terbang tidak
ARMSTRONG di permukaan bulan
mengeluarkan isyarat sendiri tetapi hanya perlu
STESEN Makmal kajian yang berada di orbit
ANGKASA LEPAS rendah Bumi. mengesan pantulan cahaya matahari dari objek di
ANTARABANGSA permukaan bumi.
(ISS)
ROKET -Terdiri daripada 4 sistem iaitu Kebaikan & Keburukan Penerokaan Angkasa Lepas
SISTEM STRUKTUR, SISTEM KEBAIKAN KEBURUKAN
MUATAN, SISTEM PANDUAN & Menambahkan ilmu Risiko yang tinggi untuk
SISTEM PENGGERAK pengetahuan gagal & meragut nyawa
-Disaluti sistem perlindungan terma Dapat diaplikasikan dalam Kos yang tinggi
untuk melindungi roket daripada kehidupan seharian
haba yang dihasilkan daripada
Mewujudkan lebih banyak Mengambil masa yang
geseran udara semasa
peluang pekerjaan lama
penerbangan.
Memajukan bidang STEM
PESAWAT ULANG -Kapal angkasa yang boleh diguna
ALIK (SPACE semula
SHUTTLE) -Terdiri daripada tiga bahagian,
ORBITER,TANGKI LUAR &
PENGGALAK ROKET PEPEJAL
SATELIT -Sebuah alat komunikasi yang
mentafsir isyarat radio daripada
bumi & membalas isyarat radio
-Fungsi: Ramalan cuaca,komunikasi,
siaran televisyen.