1.

Wstęp teoretyczny:

Promieniowanie gamma sa to kwanty promieniowania elektromagnetycznego

o długości fali zawierającej się w przedziale: 10-12m – 10-15m. Emiotwanie
promieniowania gamma nie zmienia liczby protonów i neutronów w jądrze czyli
nie zmienia się caly pierwiastek który je emituje. Promieniowanie gamma
powstaje w skutek anihilacji elektronów oraz pozytonów oraz poprzez rozpad
mezonów. Towarzyszy również rozpadom alfa i beta przez co jądro pozbywa się
nadmiaru energii. Jest to jedno z najbardziej przenikliwych postaci
promieniowania, ponieważ kwanty energii osiągają wartości rzedu MeV.

Licznik Geigera-Mullera został wynaleziony przez niemieckiego fizyka

jądrowego Hansa Wilhelma Geigera. Jego wynalazek został później
udoskonalony przez innego fizyka niemieckiego, Walthera Mullera.
Przechodzące przez licznik cząstki gamma powodują krótkie wyładowania
elektryczne w gazie, które nazywamy impulsami, następnie są one zliczane.

Źródło:

http://www.if.pw.edu.pl/~pluta/pl/dyd/mfj/zal03/bilski/index.html

2. Opis stanowiska pomiarowego:

W ćwiczeniu mamy do dyspozycji źródło promieniowania w naszym przypadku

jest to kobalt osłonięty ołowianym pojemnikiem. Naszym detektorem jest
licznik GM, układ jest odizolowany od otoczenia przez ołowiane płyty. Do źródła
promieniowania przymocowany jest korek oraz drążek, na który nakładaliśmy
ołowiane płyty.
3. Wyniki pomiarów
Pomiar dla odsłoniętego źródła:

No= 500imp/min ; U(no)=0,04472136 imp/min

Pomiary z uwzględnieniem tła:

x [mm],u(x)= 0,011547 impulsy/min U(Imp/min)

5 443 0,047511434
10 329 0,055131785
15 252 0,062994079
20 237 0,06495698
25 220 0,065094455
30 184 0,073720978
35 172 0,076249285
40 159 0,079305159

Wyznaczanie tła:

L.p Imp/min U(imp/min)

1 146 0,082761
2 147 0,082479
3 150 0,08165
4 178 0,074953
5 121 0,090909

Obliczone tło: 148,4 imp/min U(imp/min)= 0,082089

Bez tła:

x[mm], impulsy/min U(imp/min)

5 294,6 0,058261764
10 180,6 0,074411683
15 103,6 0,098247186
20 88,6 0,106238796
25 87,6 0,106843461
30 35,6 0,167600381
35 23,6 0,205846742
40 10,6 0,307147558

Wykres zależności ln(N/No) od grubosci x

0
0 10 20 30 40 50
-0,5 x[mm]

-1

-1,5

-2 Wykres zależności ln(N/No) od

ln(N/No)[imp/min] grubosci x
-2,5
Liniowy (Wykres zależności
-3 ln(N/No) od grubosci x)

-3,5 y = -0,0873x - 0,0537

R² = 0,9521
-4

-4,5

Współczynnik nachylenia prostej:

a=-0,0873

u(a)=0,007993
Wyznaczanie wartości połówkowego osłabienia:

x1/2=7,940162202 mm

U(x1/2)= 0,114552326 mm

Wartość połówkowego osłabienia:

d1/2=9,004143937 g/cm3

U(d)= 1,145523263 g/cm3

Wartość graficznie odczytanej energii promieniowania:

Epromieniowania=0.85 MeV ; U(Epromieniowania)=0.115 MeV

Wnioski:

Widzimy z wykresu, że wraz ze zwiększaniem grubości płytek w sposób liniowy

zmienia się wartość pochłaniania promieniowania gamma. Dokładność naszych
wyników wzrosłaby gdybyśmy przeprowadzili więcej pomiarów i uśrednili
wyniki. Rozbieżność niektórych pomiarów może wynikać z błędu popełnionego
przez badającego, z niestabilności żrodła oraz z niedokładności sprzętu
laboratoryjnego.