Час бр. 4 ( четврток 8.10.

2020)

МНОЖЕЊЕ И ДЕЛЕЊЕ НА ЦЕЛИ БРОЕВИ

РЕДОСЛЕД НА ОПЕРАЦИИ
1. ЗАГРАДИ
2. СТЕПЕНИ
3. ОПЕРАЦИИ СО ТОЧКИ ( МНОЖЕЊЕ И ДЕЛЕЊЕ)
4. ОПЕРАЦИИ СО ЦРТИЧКИ (СОБИРАЊЕ И ОДЗЕМАЊЕ)

ПРИМЕР 1:

( 8 – 3) + 4 – 2 =

5 + 4 – 2=

9 – 2=

ПРИМЕР 2:

10 + 8 : 4 – 2=

10 + 2 – 2 =

12 – 2 =

10
Задачи:
(-8) + ( +4) . (- 6 ) =
7 – ( + 7) – ( + 8) : ( -2) =
5 : ( - 5 ) + ( - 4 ) .(-6) =
(+6) – ( - 3) . ( - 7) + (+4) =
0 . ( -9) + 0 . ( - 6) =
15 + ( + 8) – ( -18 ) : 3 =
(-14) . ( -2) + ( - 8 ) : ( - 8 ) =
77 + 77 : (-11) + (-7) =
(-6) + ( + 9) . ( -4) =
(-72) : 8 + (-48) : (-6) =
+54 : (-6) – ( -2) + ( 12) . 2 =
(-27) – (+27) : 3 – (-12) =

Час бр. 6 (13.10 2020)

 МНОЖЕЊЕ И ДЕЛЕЊЕ НА ЦЕЛИ БРОЕВИ
ВЕЖБИ

Реши ги следниве задачи при што внимавај на редоследот на

операции
1. – 9 + (- 4 + 8) • 5 =
2. (+6 – 9 ) + ( 0 + 6) • (-2)=
3. -23 - 67 - 13 + 8 - 44 =
4. ( (-90) – ( +30) ) + (-78)-(-40) =
5. 88- (-77 ) – ( + 67) • 88 : 44 =
6. 28: ( - 4 ) + (144):(-12) =
7. (+160):(-20) + ( -22) • ( - 4) =
8. -86 + 25 - 99 + 14 - 68=
9. (-134 + 9876) • 0 + (-1) =
10. – 65 + ( -9) • ( - 9) – ( + 14) =

Час бр. 7 (14.10.2020)

Одредување на делители
Признаци за деливост

Признак за деливост со бројот 2

Еден број е делив со 2, ако завршува со цифрите
0,2,4,6 и 8. (или сите парни броеви се деливи со 2)

Признак за деливост со броевите 3 и 9

Еден број е делив со 3 или со 9, ако збирот на
цифрите на тој број е делив со 3 или со 9
Пример:
162 е деллив со 3 бидејки 1+6+2 = 9, а 9 : 3 =3

492 е деллив со 3 бидејќи 4+9+2 = 15, а 15:3 =5

Признак за деливост со бројот 4

Еден број е делив со 4, ако неговиот двоцифрен
завршеток е делив со 4 или завршува со две нули.

Пример: 116, 98788, 632,.....или 3500, 14200,....

Признак за деливост со бројот 5

Еден број е делив со бројот 5, ако завршува на
цифрите о или 5.

Пример
2670, 234745, 7655

Признак за деливост со бројот 10

Еден број е делив со 10, ако завршува на нула.

Пример
6780, 520,70,......

Најголем заеднички делител (НЗД)

https://www.youtube.com/watch?
v=f9XY5ocAZgI&t=77s

Најмал заеднички содржател (НЗС)

https://www.youtube.com/watch?
v=jNm5xq_3Jkk&t=32s

нзд (12,24) = 12
12,24 2
6, 12 2
3, 6 3
1, 2 2.2.3 = 4.3 = 12

НЗС (12,24) = 24
12,24 2
6, 12 2
3, 6 2
3, 3 3
1, 1 2.2.2.3 = 24

Делители на 20
20 2
10 2
5 5
1 2•2•5= 20

За дома стр. 18 задачи 1,2,3,4,5 ( дата )

НЗС ( 15, 20) = 60

15,20 2
15,10 2
15, 5 3
5, 5 5
1,1 2.2.3.5= 60

НЗД( 15, 25) = 5

15,25 5
3, 5

НЗС (15,25) = 75
15,25 3
5, 25 5
1, 5 5
1,1 3.5.5=75

НЗС ( 12,16,20)= 240

12,16,20 2
6, 8,10 2
3, 4, 5 2
3, 2, 5 2
3, 1, 5 3
1,1,5 5
1,1,1 2.2.2.2.3.5= 240

Час бр. 9 (19.10.2020)

СОДРЖАТЕЛИ.
ЗАЕДНИЧКИ СОДРЖАТЕЛИ.
НАЈМАЛ ЗАЕДНИЧКИ СОДРЖАТЕЛ
(учебник стр.12)

СОДРЖАТЕЛ (S) на еден број е број во кој дадениот број се

содржи цел број пат }
 ∞}
б) S5 = { 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50,…………
Да се најдат заеднички содржатели на 3 и 5

∞}
S3,5 = { 15,…………

Да се најде најмалиот заеднички содржател (НЗС) на броевите 3 и

НЗС ( 3, 5 ) = 15

3, 5 3

1, 5 5

1, 1 3 • 5 = 15

Ако сакаме да определиме точно одреден содржател само ќе го

помножиме дадениот број со бараниот содржател.

На пример: Кој е 10 - тиот содржател на бројот 3.

Го множиме бројот 3 со 10 и добиваме 30. Значи 10 - тиот содржател

на бојот 3 е бојот 30.

За дома учебник стр. 15 задачи 1,2,3,4,5,8,9

НЗС(4,20)= 20

4,20 2

2,10 2

1,5 5

1,1 2.2.5= 4.5 =20

НЗС( 3,15,25)= 75

3,15,25 3

1,5,25 5

1,1,5 5

1,1,1 3.5.5.

=75

НЗС ( 2, 4,10,12)= 60

2,4,10,12 2
1,2,5,6 2

1,1,5,3 3

1,1,5,1 5

1,1,1,1 2.2.3.5=60

НЗС ( 22, 44) = 44

22,44 2

11,22 2

11,11 11

1,1 2.2.11= 44

НЗС ( 2,5,20) = 20

2,5,20 2

1,5,10 2

1,5,5 5

1,1,1 2.2.5=20
НЗС( 11,22,33)= 66

11,22,33 2

11,11,33 3

11,11,11 11

1,1,1 2.3.11= 66

НЗС( 25, 45,100)= 900

25,45,100 2

25,45,50 2

25,45,25 3

25,15, 25 3

25, 5, 25 5

5,1,5 5

1,1,1 2.2.3.3.5.5= 900

НЗС(10,20,30) = 60
10,20,30 2

5,10,15 2

5,5, 15 3

5,5,5 5

1,1,1 2.2.3.5= 60

час бр. 10 20.10.2020 (Вторник)

ВЕЖБИ

Работна тетратка стр. 9 и 10

1.
S2 = {2,4,6,8 }
S7 = {7,14,21,28 }
S8 = {8,16,24,32 }
S10 = {10,20,30,40 }
S12 = {12, 24, 36,48 }
2. 44 е содржател на 11 да

52 е содржател на 3 не

60 и 84 се содржатели 12

НЗС(6,15)=30
 6,15 2

3,15 3

1, 5 5

1, 1 2.3.5=30

377e содржател на 13 да

381 e содржател на 13 не 29 (4)

374 e содржател на 13 не 28 (10)

5. 4739 е содржател на 2 ? не
6. 3627 е содржател на 3 да
7. 3510 e содржател на 5 ? да
8. 91287 e содржател на 9 ?

1 училиште 2 училиште

8:35 8:35

9:05 9:15

9:35 9:55

10:05 10:35

10:35 10:35

Делители на 2 -

7-
 8-

10 –

12-

11 е делител на 44

3 е делител на 52

12 е делител на 60 и 84

НЗД (6,15)=

6,15

час бр.11 (21.10.2020 среда)

КВАДРАТ НА БРОЈ. КВАДРАТЕН КОРЕН

КВАДРИРАЊЕ Е ОПЕРАЦИЈА ПРИ КОЈА

ЕДЕН БРОЈ СЕ МНОЖИ САМ СО СЕБЕ
Кога еден број се помножи самиот со себе се добива ПОЛН
КВАДРАТ x2 =x • x

Пример :
1•1=1 ( 1 се вика полн квадрат) 1 = 12 = 1 • 1 = 1

2•2=4 ( 4 се вика полн квадрат) 4 = 22 = 2 • 2 = 4

3•3=9 ( 9 се вика полн квадрат) 9 = 32 = 3 • 3 = 9
4 • 4 = 16 (16 се вика полн квадрат) 16 =42 =4 • 4 = 16
5 • 5 = 25 (25 се вика полн квадрат) 25 =52 = 5 • 5 = 25
....................

3
2 се вика СТЕПЕН

2 СЕ ВИКА ОСНОВА

3 СЕ ВИКА ЕКСПОНЕНТ или СТЕПЕНОВ ПОКАЗАТЕЛ

Пример:
 6
2•2•2•2•2•2=2
2 – основа, 6 - експонент

6
5 = 5 • 5 • 5 • 5 • 5 •5
5 – основа, 6 - експонент

КВАДРАТЕН КОРЕН

ОБРАТНА ОПЕРАЦИЈА ОД КВАДРИРАЊЕ Е

КОРЕНУВАЊЕ
√ - СИМБОЛ ЗА КВАДРАТЕН КОРЕН ∛

√1 = 1 бидејќи 12 = 1 • 1 = 1
Се чита: Квадратен корен од 1 е 1

√4 =2 бидејќи 22 = 2 • 2 = 4
Се чита: Квадратен корен од 4 е 2
 √9 =3 бидејќи 32 = 3 • 3 = 9
Се чита: Квадратен корен од 9 е 3

√ 16 =4 бидејќи 42= 4 • 4 =16

Се чита: Квадратен корен од 16 е 4

√ 25 =5 бидејќи 52 = 5 • 5 = 25
Се чита: Квадратен корен од 25 е 5

102= 100 √ 100 = 10

112 = 121 √ 121 = 11
122 = 144 √ 144 = 12
132 = 169 √ 169 = 13
142 = 196 √ 196 = 14
152 = 225 √ 225 = 15
За дома учебник стр.23 задачи 1,2,3,4,5,6,7

ЗАДАЧИ:
1.Пресметај:
 а) 52 + 22 – 32 = 25+ 4-9=29-9=20
б) 102 – 42 – 32 = 100 – 16- 9= 84 -9=75
в) 102 : 52 = 100:25 = 4
г) 122 + 62 + 22 = 144 + 36 + 4= 180+4=184
д) 132 + 112 – 14: 7 = 169 + 121- 2= 290-2=288
ѓ) 92 – 81 + 16 – 42 = 81 – 81+16-16 = 0+0=0

2. Пресметај:
а) √ 100 + √ 81 = 10 + 9 = 19
б) √ 144 + √ 100 = 12 + 10 = 22
в) √ 81 : √ 9 =
г) 102 + √ 36 - √ 49 =
д) √ 121 : 11 + √ 81 : 9 =
ѓ) 122 + √ 25 - 102 + √ 4=
е) 132 + 122 + 112 =

ЧАС БР. 12 ( 22.10.2020)

КВАДРАТ НА БРОЈ. КВАДРАТЕН КОРЕН

 ВЕЖБИ

1. Шестиот полн квадрат е 36

А)Седмиот полн квадрат е 49
Б)Осмиот полн квадрат е 64
В)Деветиот полн квадрат е 81
Г)Десетиот полн квадрат е 100

ЗАДАЧИ:
1.Пресметај:

а) 102 - 22 – 32 = 100- 4 – 9= 96-9=87

б) 102 + 92 – 32 = 100+81-9=181-9=172
в) 102 • 52 – 2500 = 100 •25 -2500=2500- 2500=0
г) 122 - 72 - 22 = 144-49-4= 95-4=91
д) 122 + 112 – 18: 3 = 144+121-6=
265-6=259
ѓ) 92 + 82 + 16 – 42 = 81+64+16-16=
145+16-16= 161-16=145
е) 169 : 132 + 444:111 = 169:169+4
=1+4=5
ж) 12 + (22 : 22 ) = 12+ (4:4)=12+1=13

2. Пресметај:
а) √ 100 + √ 81 - 52 = 10+9-25=+19-25=-6
б) √ 144 + √ 36 - 72 • 22 = 12+6-49•4=
12+6-196=+18-196=-178
в) √ 121 + √ 9 - 62 = 11+3- 36= +14-36=-22
г) 82 + √ 16 + √ 49 = 64+ 4+7=
д) √ 121 : 11 - √ 81 : 9 =
ѓ) 122 - √ 16 + 122 + √ 9=
е) 12 + 122 + √ 16 +142 =
ж) √ 144 + √ 16 + 128 : 2 =

за дома работна тетратка стр 16 и 17

 ЧАС 13 (26.10.2020)

РЕДОСЛЕД НА ИЗВРШУВАЊЕ НА АРИТМЕТИЧКИ ОПЕРАЦИИ

1.ЗАГРАДИ
2. СТЕПЕНИ И КОРЕНИ
3. ОПЕРАЦИИ СО ТОЧКИ ( МНОЖЕЊЕ И ДЕЛЕЊЕ)
4. ОПЕРАЦИИ СО ЦРТИЧКИ (СОБИРАЊЕ И ОДЗЕМАЊЕ)

ПРИМЕР 1:

( 10 – 3) + 2 – 4 =

7 + 2 – 4=

9 – 4=

ПРИМЕР 2:

20 + 10 : 5 – 2=

20 + 2 – 2 =

22 – 2 =

20

Да ги решиме задачите на стр. 29 (1-26)

1. 5+ 4•2 = 5+8=13
2. 4+7-5= 11-5=6
3. 6•4:8= 24:8=3
4. 3•3-7= 9-7=2
5. (9-5)•3 = 4•3=12
6. (2+5) • (6-1)= 7•5=35
7. 20-12:4= 20-3=17
8. 18-9-5= 9-5=4
9. 18-(9-5)= 18-4=14
10. 8+9:3= 8+3=11
11. 45-20+7= 25+7=32
12. 45-(20+7)= 45-27=18
13. 48:12•2= 4•2=8
14. 9+4•3-6= 9+12-6=21-6=15
15. 25-3+2•2= 25-3+4=22+4=26
16. 16:4+3•5= 4+15=19
17. 36+18-16+12= 54-16+12=38+12= 50
18. 23+45-13-15= 68-13-15= 55-15=40
19. 12•82-2•82=984 – 164 =820
20. 6•164+4•164=984+656=1640
21. 24•15:8= 360:8=45
22. 72•3:9= 216:9=24
23. 9.13+4.13-3.13=
24. (7+13).18:10=

25. а) 8+6:2=7
б) 16-4+5 =7
в) 6.2+5 =45
г) 2+ 3.8-5=15
26. а) 2.6+9=
б) 3+ 52 =
в) 9:3+ (-4) =
г) 12-5.4=
д) 6.4-23 =
 ѓ) 62-42:8=
е) 19+20:5=
ж) (-6)+8:2-(-7)=

за дома работна тетратка стр. 19 и 20

14 (27.10.2020)

РЕДОСЛЕД НА ИЗВРШУВАЊЕ НА АРИТМЕТИЧКИ ОПЕРАЦИИ

Вежби

1. 6 + 22 - √ 64 + 42• 2= 6+4-8+16•2= 6+4-8+32=10-8+32=2+32=34

2. 112 – ( 52+32) = 121 –(25+9)=121-34=87
 3. 150 – 25 + 32 + 62 = 150-25+9+36=125+45=170
4. 12 + 42 • 22 – 16 = 12+16•4-16=12+64-16=76-16=60
5. 123 – 23 • 10 : 5 = 123-230:5= 123 - 46= 77
6. √ 49 • √ 64 + 12 : 2= 7•8+6=56+6=62
7. √ 144 - 12 • 8 + 4= +12-96+4=-84+4=-80
8. 167 – 168 • 12 = 167-168•1=167-168=-1
9. 202 - √ 1 + √ 25 : 1= 400-1+=400-1+5=399+5=404
10. 22 + √ 36 - 56:2 = 22+6-28=28-28=0

11. (14 - √ 49) : 7 = (14-7):7= 7:7=1

12. 102 + 92 - √ 64 • 8 = 100+81-8•8=100+81-64=181-64=117

13. 81 + ( 32 + 72 ) – 162 = 81+ ( 9+72) -162=81+81-162=

162-162=0

14. + √ 121 • 11 + 3 = 8+11•11+3=8+121+3=129+3=132

√ 64
15. 178 -200 + 42 + √ 16 =

ЧАС 15 (28.10.2020)
ПРЕСМЕТУВАЊЕ БРОЈНА ВРЕДНОСТ НА ИЗРАЗ
учебник стр31 зад.1-12 и стр 32

Како се собираат и одземаат цели броеви, децимални броеви,

децимални броеви со цели броеви.

Пример1: Собери ги целите броеви 3487+234 =

 3487
+234
3721
Пример2: Одземи ги броевите 9743 – 12 =
9 743
- 12
9731
Пример 3: 58,00 – 4,23 =
58,00
- 4,23
53,77

За дома работна тетратка стр. 21

Час бр. 16 (29.10.2020)

ПРЕСМЕТУВАЊЕ БРОЈНА ВРЕДНОСТ НА ИЗРАЗ
Вежби

УЧЕБНИК Стр. 32 ЗАДАЧИ 1,2,3,4,5,6,7,8,9

 Час бр. 17 (2.11.2020)
МНОЖЕЊЕ И ДЕЛЕЊЕ НА ЦЕЛИ БРОЕВИ СО ДЕКАДНА
ЕДИНИЦА
Учебник стр. 33,34,35

ДЕКАДНА ЕДИНИЦА Е БРОЈ ЗАПИШАН СО 1 И НУЛИ

Зборот ДЕКА е Грчки збор и го означува бројот 10
Пр. 10,100,1000,10000,10000000000.............
Кога множиме цели броеви со декадни единици, производот се
добива така што го препишуваме целиот број и на целиот број на
десно додаваме нули колку што има декадната единица со која што
множиме.
Пр. 278 • 10 = 2780
9876 • 100 = 987600
23 •10000 = 230000
Кога множиме децимален број со декадна единица од запирката во
децималниот број ( од лево на десно броиме толку места колку што
нули има декадната единица и ја поместуваме запирката за толку
места на десно)
Пр:
5,678 • 100 = 567,8
8,5 • 10 = 85

Кога делиме цел број со декадна единица, количникот се добива

така што го препишуваме целиот број и броиме од позади (од десно
на лево) колку нули има декадната единица, толку места броиме на
лево и ставаме децимална запирка.
Пр. 678 : 100 = 6,78
(од десно на лево две места бидејки имаме две нули кај декадната
единица)
 19876 : 1000 = 19,876

Децимален број со декадна единица се дели така што почнувајќи

од децималната запирка во децималниот број, се бројат од десно на
лево, толку места колку што нули има декадната единица и се
поместува запирката на лево.
Пример :
451,8 : 100 = 4,518

1,5 : 10 = 0,15

7136 : 1000 = 7,136

Да ги решиме задачите од учебникот стр. 34 и 35 зад. 1,2,3,4,5,6

За дома работна тетратка стр. 22 и 23

1.
2,3 .10 = 23
0,7 . 10 = 7
1,8_, . 100 = 180
4,35 . 100 = 435
0,02 . 10 = 0,2
0,03 . 100 = 3
1,02 . 10 = 10,2
5,09 . 100 = 509
20,1 . 10 = 201
2,5 . 1000 = 2500
1000 . 0,05 = 50
1000 . 1,01 = 1010

3,4 . 10 = 34
6,02 . 100 = 602
30,1 . 10 = 301
0,85 . 100 = 85
2,01 . 1000 =2010
0,12 . 1000 = 120
100 . 0,65 = 65
. 1,03 = 10,3
3.Пресметај:
23: 10 =
0,7: 10 =
180: 100 =
435 : 100 =
0,2:10 =
3020: 100 =
1,2 : 10 =
5090 : 100 =
20.1 : 10 =
2024: 1000=
32, 8 : 100 =
7136 : 1000=
4.Препиши и пресметај:
3,4 : = 0,34
91: = 9,1
0,3 : = 0,03
30: = 0,3
570: = 0,57
523 : = 5,23
400: = 0,4
50 : =0,05
 Час бр. 19 (3.11.2020)
МНОЖЕЊЕ И ДЕЛЕЊЕ СО ДЕЦИМАЛНИ БРОЕВИ
Стр.35,36,37

Да ги решиме задачите 1,2,3,4,5 стр.37 од учебникот

За дома работна тетратка стр.24,25,26

Час бр. 20 (4.11.2020)

МНОЖЕЊЕ И ДЕЛЕЊЕ СО ДЕЦИМАЛНИ БРОЕВИ

вежби
Реши ги задачите:

9 • 7,18 =

6 • 41,2 =

5,12 • 11 =

18 : 2,14 =

18 : 6,6 =

9,34 : 3 =

10,2 : 12 =

11,12 : 3,5 =

6,28 : 21,2 =

56,18 – 2,33 =

4,19 + 81,2+1,4 =
6,12 – ( 2,45-1,4) =

4,2•( 8,12 – 8,11) =

22,12 : 4,2- 2,2 =

66,12 + 14,2 : 7,1 =

Час бр. 21 (5.11.2020)

КОРИСТЕЊЕ НА ПРОЦЕНТИ
ЗА ОПИШУВАЊЕ НА ДЕЛОВИ ОД ФОРМИ
ПРЕСМЕТУВАЊЕ ПРОЦЕНТЕН ИЗНОС
Дел од целина стр. 37
За дома работна тетратка стр.27 и 28

ПРВО ДА СЕ ПОТСЕТИМЕ ШТО Е ДРОПКА:

ДРОПКА Е ЗАПИС КОЈ ПОКАЖУВА НА КОЛКУ ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ Е

ПОДЕЛЕНА ЕДНА ЦЕЛИНА И КОЛКУ ОД ТИЕ ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ СЕ
ЗЕМЕНИ.

1
4 Броител ( покажува колку еднакви делови се земени од целото)

Дробна црта ( има функција на операцијата делење)

Именител ( покажува на колку еднакви делови е поделено целото)

ПРИМЕР1: Запиши дропка со која ќе покажеш колкав дел од квадратот е обоен

1 1 4
4 4
КВАДРАТОТ ПРЕТСТАВУВА ЕДНО ЦЕЛО
4
=1
1 ТОЈ Е ПОДЕЛЕН НА 4 ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ
1 4
4 (4 ЌЕ БИДЕ ИМЕНИТЕЛ)

А САМО 1 ДЕЛ Е ОБОЕН ( 1 ЌЕ БИДЕ БРОИТЕЛ )

1
КАКО ДРОПКА ЌЕ СЕ ЗАПИШЕ 4

ПРИМЕР2: Запиши процент со која ќе покажеш колкав дел од квадратот е обоен

25% 25%
КВАДРАТОТ ПРЕТСТАВУВА ЕДНО ЦЕЛО 100%

25% 25% ТОЈ Е ПОДЕЛЕН НА 4 ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ секој дел е по 25%

А САМО 1 ДЕЛ Е ОБОЕН, тоа е 25%

КАКО процент ЌЕ СЕ ЗАПИШЕ: обоени се 25%

50 1
100
= 50% %= 100

25
100
=25%

1 1.50 50
2
= 2.50 = 100
= 50%

2 2.4 8
25
= 25.4
= 100
= 8%
3 3.20 60
5
= 5.20
=¿
100
=60%

3 3: 3 1 1.50 50
6
= 6 :3
= 2
= 2.50
= 100
= 50%

8 8.10 80 2 2.10 20
=
10 10.10
= 100 = 80% 10
= 10.10
= 100
= 20%

3 3.20 60
5
= 5.20
= 100
= 60%

3 3: 3 1 1.50 50
6
= 6 :3
= 2
= 2.50
= 100
= 50%

3 3 :3 1 1.25 25
12
= 12:3
= 4
= 4.25
= 100
= 25%

4 4 :4 1
12
= 12: 4
= 3
= 33,333333…….%

4 4.10 40
10
= 10.10
= 100
= 40%

3 3 :3 1 1.25 25
12
= 12:3
=4 = 4.25
= 100
= 25%

4 4 :4 1
12
= 12: 4
=3
1 1 •25 25 1
4
од 100 е 4 • 25
= 100
= 25% %= 100

39
39% = 100

8 8.10 80
10
= 10.10
= 100 = 80%
25 25:25 1
100
= 100:25 = 4
=25%
1
2
= 1.50
2.50
50
= 100 =50%

Да објасниме:

За да помножиме цел број со дропка доволно е под целиот број да

додадеме дробна црта и единица како именител и да помножиме.

Дропка со дропка се множи така што се множи

именител со именител...................................броител со броител

Пример :
7 4 7 •4 28
9
• 3
= 9 •3
= 27

Ако сакаме да помножиме цел број со дропка

7
3• 9 =?

Под 3 ставаме дробна црта и единица како именител

3 7 3• 7 21
1
• 9
= 1• 9
= 9
Ако сакаме да определиме дел од целина доволно е
бараниот дел да се помножи со дадената целина.
1
Пример: Колку е 5 од 8 ?
1
Решение: Само ги множиме 5 • 8 (под 8 ставаме дробна црта и именител 1)
1 8 1• 8 8
5
• 1
= 5• 1
= 5
= 1 35

ЗАПОМНИ:
Доколку во задачата се бара да се најде дел од целина, -
„од“ се заменува со знакот за множење • (по).

За да најдеме процент од некое количество, прво треба да знаеме дека во

поставеноста на барањето зборчето ОД се заменува со симболот множење •

зборчето Од значи • (множење)

ЕДНО ЦЕЛО ПРЕТСТАВУВА 100%

ПРИМЕР: Запиши процент со која ќе покажеш колкав дел од квадратот е обоен

25% 25%
КВАДРАТОТ ПРЕТСТАВУВА ЕДНО ЦЕЛО 100%

25% 25% ТОЈ Е ПОДЕЛЕН НА 4 ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ секој дел е по 25%

А САМО 1 ДЕЛ Е ОБОЕН, тоа е 25%

КАКО процент ЌЕ СЕ ЗАПИШЕ: обоени се 25%

1 1 •25 25
4
од 100 е 4 • 25
= 100
= 25%
 ЧАС 21 (9.11.2020)

ПРЕСМЕТУВАЊЕ ПРОЦЕНТЕН ИЗНОС

Како?

Пример 1: Колку е 10% од 20 ?

Решение:

- од го заменуваме со можење • , па запишуваме

10
10% • 20 потоа 10% го запишуваме како дропка со именител 100, 10% = ,
100

10 20 10• 20 200
10% од 20 = 10% • 20 = 100 • 1 = 100• 1 = 100 = 200:100 = 2
процент Основна вредност процентен износ

- Бројот 2 се вика процентен износ и се означува со буквата i

- Бројот 20 се вика основна вредност и се означува со
буквата S
- Бројот 10% се вика процент и се означува со буквата P
Пример 2 : Пресметај го процентниот износ i = ?

20% од 50 девојчиња

i=? i - процентен износ

S=50 s - основна вредност
P=20 p - процент

Решение:
20 20• 50 1000
20% • 50 =
100
• 50 =
100
= 100
= 1000:100 = 10 девојчиња

Одговор: 20 проценти (или 20посто) од 50 девојчиња се 10 девојчиња.

Пресметување на намалувања

Кога одиме во продавница често пати на излозите гледаме реклами на кои

пишува:

НАМАЛЕНИЕ 50% или ПОПУСТ 30% што значи тоа?

ТОА ЗНАЧИ ДЕКА МОЖЕШ ДА СИ КУПИШ ПОЕВТИН ПРОИЗВОД или
производ по пониска цена.
Како можеш да пресметаш колку е новата цена на производот по намалувањето за
одреден %.

Пример 1: Една блуза чини 500 денари. Продавачот решил да

даде попуст за 10%. Колку ќе чини блузата по намалувањето за
10%

Решение:
Прво треба да видеме колку е 10% од 500 денари ? (од = • )
 10 10• 500 5000
10% • 500 = 100 • 500 = 100 = 100 = 5000:100 = 50 денари тоа е
процентниот износ i

Потоа од старата цена која беше 500ден ќе го одземеме процентиот износ од 50 ден.

500 – 50 = 450 денари. Новата цена е 450 денари

ПОМОШ
1. Претворање на дропки во децимален број

За да претвориме дропка во децимален број треба да го

поделиме броителот со именителот.
Пример:
5 1 9 3
Претвори ги дадените дропки: 10 , 20 , 50 , 5 , во децимални броеви.

Решение:
5 1
10
=? 5 : 10 = 0,5 20
=? 1 : 20 = 0,05

-0 -0
50 10
-50 -0
/ 100
-100
/
9 3
=? 9 : 50 = 0,18 =? 3 : 5 = 0,6
50 5

-0 -0
90 30
 -50 -30
400 /
-400
/

2. Претворање на дропка во процент

5 5• 10 50
10
= 10• 10
= 100
= 50%

1 1• 5 5
20
= 20• 5
= 100
= 5%

9 9• 2 18
50
= 50• 2
= 100 = 18 %

3 3• 20 60
5
= 5• 20
= 100
= 60%

3. Претворање процент во дропка па во децимален број

6
6% = 100 = 0,06

20
20% = 100 = 0,2
 100
100% = 100 =1

60
60% = 100 = 0,6

4. Децимален број во дропка па во процент

8 8• 10 80
0,8 = 10 = 10• 10 = 100 = 80%

23
0,23 = 100 = 23%

125:10 12,5
0,125 = 1000:10 = 100 = 12,5%
 ЧАС 21 (9.11.2020)

ПРЕСМЕТУВАЊЕ ПРОЦЕНТЕН ИЗНОС

Пример 1: Колку е 10% од 20 ?

Решение:

- од го заменуваме со можење • , па запишуваме

10
10% • 20 потоа 10% го запишуваме како дропка со именител 100, 10% = ,
100
25 75
25% = , 75% =
100 100

10 20 10• 20 200
10% од 20 = 10% • 20 = 100 • 1 = 100• 1 = 100 = 200:100 = 2
процент Основна вредност процентен износ

- Бројот 2 се вика процентен износ и се означува со буквата i

- Бројот 20 се вика основна вредност и се означува со
буквата S
- Бројот 10% се вика процент и се означува со буквата P
Пример 2 : Пресметај го процентниот износ i = ?

20% од 50 девојчиња

i=? i - процентен износ

S=50 s - основна вредност
P=20 p - процент

Решение:
20 20• 50 1000
20% • 50 =
100
• 50 =
100
= 100
= 1000:100 = 10 девојчиња

Одговор: 20 проценти (или 20посто) од 50 девојчиња се 10 девојчиња.

Да ги решиме задачите 1,2,3 стр.44,45

1.

50% од 30
50 50• 30 1500
100
• 30 = 100
= 100
= 1500: 100 =15 Процентниот износ е 15

30% од 60
30 30.60 1800
100
. 60 = 100
= 100
= 18

40% од 50
40 40.50 2000
100
. 50 = 100
= 100
= 20 процентен износ

60% од 80
60 60.80 4800
100
. 80 = 100
= 100
= 48

25% од 72
 25 25.72 1800
100
. 72 = 100
= 100
= 18

10% од 80
10 10.80 800
100
. 80 = 100
= 100
= 800:100 =8

2.

35% od 400

25% od 12

15% od 240

5% od 20

80% od 320

75% od 1 c

99
100
= 99%

1 1.50 50
= = = 50%
2 2.50 100

1 1.25 25
4
= =
4.25 100
= 25%

За дома стр 45 зад 4,5,6,7

До нескратлива
6 6 :2 3: 3 1
12
= 12:2
= 6 :3
= 2
нескратлива дропка
6 6 :6 1
=
12 12:6
= 2

ЧАС 22 (10.11.2020)

ПРЕСМЕТУВАЊЕ ПРОЦЕНТЕН ИЗНОС

вежби
Да ги решиме задачите од работната тетратка стр. 30,31,32

1.

20% од 60

20 20.60 1200
• 60 = = = 1200:100 = 12
100 100 100

50% од 36

50 50.36 1800
• 36 = = =18
100 100 100

25% од 640

25 25.640 16000
• 640 = = = 16000:100=160
100 100 100

10% од 800

10 10.800 8000
• 800 = = = 8000:100=80
100 100 100

75% од 44

75 75.44 3300
• 44 = = = 3300:100 = 33
100 100 100

14% од 300
 14 14.300 4200
• 300 = = = 42
100 100 100

2.

18% od 400

18 18.400 7200
• 400 = = = 72
100 100 100

b)

3.

4.

5.
13 од 20 по математика
S = 20
I = 13
P=?
i•100 13.100 1300
P= = = = 65%
s 20 20

17 од 25 по географија
S= 25
I = 17
P=?
i•100 17 •100 1700
P= = = =68%
s 25 25

6.
10%od 400
10 10.400 4000
• 400 = = = 40
100 100 100
10% од 400

10.400
=40 400-40 360 ден кошта 500-360= 140
100

ЧАС 23 (11.11.2020)

Решавање текстуални проблеми со проценти

Учебник Стр. 45 задачи 4,5,6,7,8

ЧАС 24 (12.11.2020)

Подготовка за прва писмена работа

Учебник Стр. 46,47,48,49

2.
4- 4,8,12,16,20

11- 11,22,33,44,55

20- 20,40,60,80,100

15- 15,30,45,60,75

3. 12 -12,24, 36, 48, 60,72

9 -9,18,27,36,45,54

12,9

ЧАС 25 (16.11.2020)

Подготовка за прва писмена работа

Учебник Стр. 46,47,48,49

ЧАС 26 (17.11.2020)

Прва писмена работа

ЧАС 27 (18.11.2020)

Анализа на Прва писмена работа

 ТЕМА 2

АЛГЕБРА И РЕШАВАЊЕ ПРОБЛЕМИ

1. АЛГЕБАРСКИ ИЗРАЗ (решавање равенки)

2. Вежби
3. ЗАМЕНА ВО ФОРМУЛИ (Редослед на операции во алгебарски изрази)
4. Вежби
5. УПРОСТУВАЊЕ ИЗРАЗИ (Решавање на алгебарски изрази)
6. Вежби
7. БРОЈНИ НИЗИ (Одредување непознат член во низа)
8. Вежби
9. НИЗИ ОД ГЕОМЕТРИСКИ ШЕМИ (Одредување на општ член на низа)
10. Вежби

ЧАС 28 (19.11.2020)

Решавање равенки

АЛГЕБАРСКИ ИЗРАЗ
БРОЈОТ СЕКОГАШ СЕ ЗАПИШУВА ПРЕД
Учебник стр. 50.51,52,53
БУКВАТА. 2Х, 7У а не Х2 или 7У
Букви бројки поврзани
x, y, z, а,со знаци
b, c се букви коиза собирање
се користат во
одземање множењеизразите
и делење се викаат изрази
и се викаат ПРОМЕНЛИВИ
(непознати)

Пример: ПОМЕЃУ БРОЈКАТА И БУКВАТА НЕ СЕ ПИШУВА

ЕДИНСТВЕНО ЗНАКОТ ЗА МНОЖЕЊЕ на место
2•X + 3 = 2• х се запишува 2х

Другите знаци обавезно се запишуваат.

Пример 2+х или 7:5у
7 – 4•Y =
Х•Х=
Y•X•8=
X
X:Y= Y

Како се запишуваат изразите ?

Пример1: Една кошула чини х денари. Колку денари ќе чинат 10 кошули?

Одговор: 1кошула чини х денари 10 кошули чинат 10х денари

Пример2: Почни со бројот у помножи го со 3, а потоа додај 5

Одговор: 3у + 5

Да ги решиме задачите 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11 на стр.52,53,54 од учебникот

ЧАС 29 (23.11.2020)

ЗАМЕНА ВО ИЗРАЗ

ЗАМЕНА ВО ФОРМУЛИ

Стр. 53,54,55
Што значи замена во израз(формули) ?

Замена во израз или формула значи на местото на буквата да

зададеме некоја бројна вредност
Замена во израз

Пример1: Ако a=2, b = 3, c = 5, одреди ја вредноста на изразите:

a) 3a+4b-c= b) ab + ac = c) 12 3 c−b
+ =
3•2+4•3 – 5= a b
6+12 - 5 = 2•3+2•5 =
12 3• 5−3
18 – 5 = + =
6 + 10 = 2 3
13
16 12
6+ =
3
Да ги решиме задачите 1,2,3,4 стр 54 од учебникот

Замена во формула

Пример2: Дадена е формулата: x = 3y + 4 . Одреди ја вредноста на x, ако y = 5

X = 3y + 4 izraz 3y+4

X = 3•5 + 4

X = 15 + 4

X = 19

Да ги решиме задачите 1,2,3,4 стр 55 од учебникот

За дома работна тетратка стр. 36 и 37

a+ 4 = 6+4=10

a-b = 6-7= - 1

a–2=6–2=4

5a = 5 . 6 = 30

2.6 + 3.7 = 12+21= 33

5b-2a = 5.7 – 2.6 = 35 – 12 = 23

4 +3b = 4 + 3.7 = 4+ 21 = 25

3ab = 3.6.7 = 18.7 = 126

4(a+b) = 4.(6+7) = 4. 13 = 52

a(2+b) = 6.(2+7) = 6.9 = 54

a 6
= =2
3 3

a 6
+ b = + 7 = 3 + 7 = 10
2 2
12 12
+3= +3=2+3=5
a 6

a+2 b 6+2.7 6+14 20

= = = = 10
2 2 2 2

Y = 3x + 2 x=6

Y = 3.6 +2

Y = 18+2

Y = 20

Za x=23

Y = 3x + 2

Y = 3.23 + 2

Y = 69 + 2

Y = 71

55 str.

X = 1,2

Y = 3x +2

Y = 3.(1,2) + 2

Y = 3,6 + 2

Y= 5,6

1
X=
3

Y = 3x+ 2

1
Y = 3. +2
3

3
Y= +2
3
Y=1+2

Y=3

f = 2h – 7

h=5

f = 2.5 – 7

f= 10 -7

f= 3

f = 2h – 7

h=17

f = 2.17 – 7

f = 34-7

f = 27
 ЧАС 30 (24.11.2020)

ЗАМЕНА ВО ИЗРАЗ

ЗАМЕНА ВО ФОРМУЛИ

Стр. 53,54,55

вежби
стр. 54

2. Пресметај ја вредноста на изразот кога х (икс) = 4 а у(ипселон) = 5

А) х + у = 4 + 5 = 9

Б) 2у = 2.5 =10

В) х – у = 4 – 5 = -1

Г) у – 2х = 5-2.4 = 5-8=-3

12 12
Д) = = 12: 4 = 3
х 4

х 4
Ѓ) 2 - = 2 - = 2 – 2=0
2 2

2 х +2 у 2.4+2.5 8+10 18
Е) = = = =6
3 3 3 3

20 20
Ж) +у= + 5 = 5+5 =10
х 4

3. Пресметај ја вредноста на следниве изрази кога р (пе) = 3, q(ку) = 4, r(ер) = 2

a) p + q + r = 3+4+2=9

б) p + q – r = 3+4-2=7-2=5
 в) 2p + 3q + 4r = 2.3+3.4+4.2 = 6+12+8=26

г) 3p – 4q – 2r = 3.3 - 4.4 – 2.2 = +9 – 16 – 4 = -7 -4 = -11

д) 5(p+q-2) = 5.(3+4-2)=5.5=25

ѓ)pq+pr+qr = 3.4+ 3.2+4.2 = 12+6+8=26

е) p(q+r) = 3.(4+2)=3.6=18

ж) 2qr+5pq = 2.4.2+5.3.4=16+60=76

q+r 4+ 2 6
з) = = =2
p 3 3

pq 3.4 12
ѕ) = = =6
r 2 2

q 4
и) p+ =3+ = 3 + 2 =5
r 2

2p 3 q 5 r 2.3 3.4 5.2 6 12 10

ј) + + = + + = + + = 2+6+5=13
3 2 2 3 2 2 3 2 2

стр 55 зад. 2,3,4

стр. 55

2. Одреди ја вредноста на f кога: a)h=5 b) h=17 v) h = 3,5 g) h = 2,5

f = 2h – 7

3. Одреди ја вредноста на а кога: а) b=8 b) b = 20 v) b = 7 g) b = 4,8

b
a= +5
2

4.
 ЧАС 31 (25.11.2020)

УПРОСТУВАЊЕ ИЗРАЗИ

Стр.56,57
Изразот може да биде составен од еден, два, три и повеќе членови.

5х – израз од еден член: 5х

5х + 2у - израз од два члена: 5х и 2у

8х + 3у -7 – израз од три члена: 8х, 3у, -7

Во еден израз од повеќе членови можат да бидат запишани слични членови. Слични
членови се оние членови кои имаат исти букви, а бројките пред буквите можат да бидат
исти или различни.

Пример слични членови се:

3х и 9х 3х и 3у не се слични

8у и у

5z, 6z, z

Доколку во еден израз има слични членови тие можат да се собираат или одземаат, па
велиме дека изразот го упростуваме.

Пример1: Упрости го изразот:

2х + 8у – 3 + 5х – 2у
Најпрво ги идентификуваме сличните членови и ги подвлекуваме со црти.
2х + 8у – 3 + 5х – 2у =

2х + 5х + 8у – 2у – 3=

7х + 6у – 3

Пример 2: Упрости го изразот:

5p – 6 + 8q + 2p + 5
Најпрво ги идентификуваме сличните членови и ги подвлекуваме со исти црти

5p – 6 + 8q + 2p + 5 =
5p + 2p + 8q - 6 + 5 =
7p + 8q – 1

Да ги решиме задачите 1 на стр.56 и зад.5,6 на стр. 57

За дома работна тетратка стр. 38

1 zad. Str 56
у+у+у = 3y

5х +2х = 7x

7p – 2p = 5p

8a+a = 9a

5q- q = 4q

14m – 2m = 12m

15y + 4y = 19y

5h – 6h= -h
5x+2x+4x = 11x

7y-3y+2y=

8p-2p-3p=

5q+q-4q=

7h-2h-8h=

5p-8p+10p=

8q-q-7q =

-8f+2f+2f = -6f+2f=-

Str57

5.

8x +3y+4x+5y =

8x + 4x + 3y + 5y=

12x +8y

9f + 4g + 6f + g=

9f + 6f + 4g + g =

15f + 5g

ЧАС 32 (26.11.2020)

Ослободување од загради

Стр. 58,59
Пример1:

3•(х+2у) = 3•х + 3•2у = 3х + 6у

7(х+5)+ 6(2х-3) = 7х + 35 + 12х-18= 19х+17

8(2а+7b) + 6(5a-2) = 16a + 56b + 30a – 12 = 46a + 56b -12

Za doma rabotna tetratka str. 39

Rabotna tetratka

+3m + 5n-3m-n = 3m - 3m +5n-n = 0 + 4n=4n

+2g+3f-3g+2f = 3f +2f +2g -3g = 5f - g

Да ги решиме задачите 1,2,3,4,5,6 на стр.58 и 59

1.

2(х+1) = 2x+2

5(2+3х)= 10 + 15x

7(2х-8)= 14x - 56

2.

3(х+4)= 3x+12

5(у+2)= 5y+10

8(3+x)= 24 + 8x

9(2+g)=18+9g

4(x-3)= 4x - 12

5(y-3)= 5y-15

3.

3(2x+7)= 6x+21
4(3y+8)= 12y+32

6(3+7x)= 18+42x

4(7+8g)= 28+32g

4(9x-2)= 36X - 8

6(8p-3)= 48P-18

ЧАС 33 (30.11.2020)

Решавање на алгебарски изрази

(Ослободување од загради) Вежби

Стр. 58,59

4.

2(3x+4y+6)= 6x + 8y + 12

5(7x+3y-2)= 35x+15y-10

4(8p-6q+5)= 32p – 24q + 20

8(8x-3+2y)= 64x – 24 + 16y

8(5x-2y-7)= 40x- 16y-56

7(8p-2q+4r)= 56p – 14q + 28r

5.

3(x+4)+2(x+5)= 3x+ 12 +2x + 10 = 5x +22

5(y+3)+4(y+1)= 5y+15+ 4y +4 = 9y + 19

4(p+6)+2(p+5)= 4p + 24 + 2p + 10 = 6p + 34

7(2x+3) + 4(3x+5)= 14x +21 + 12x+ 20 = 26x + 41

6(9y+4)+3(5+2y)= 54y+24 + 15 + 6y = 60y + 39

4(8+7k) + 3(6k+7) = 32+28k + 18k+ 21= 46k + 53

5(4y-3)+ 4(2y+7) = 20y – 15 + 8y +28=28y + 13

9(4x-2)+7(3x+5) = 36x-18+21x+35 =57x + 17

4(5x-8)+3(5x-4) = 20x – 32 + 15x – 12 = 35x - 44

2(3-4g)+5(3g+2) = 6 – 8g + 15g + 10 = + 7g +16

4(2+5x)+5(2-7x) = 8+20x +10-35x = - 15x +18

6.

3(x+5) + 2 = 3x+15+2 = 3x + 17

5+ 7(y+3) =

4+ 8(p+6) + 2 =

7x+3(2x+4)+9 =

6y + 2(9y+4) - 8+3y =

7.

A = 2x-3 B = 5-x C = 8x - 5

5A + 3B =

5(2x-3) + 3(5-x) =

2A + 3C =

2(2x-3) + 3(8x-5) =
 ЧАС 34 (1.12.2020)

Бројни низи

Одредување непознат член во низа

Стр.60,61,62

Бројна низа е низа од броеви подредени по некое

зададено правило. Броевите во бројната низа се викаат
членови на низата.
Аритметичка низа е низа во која разликата меѓу секои
два члена во низата е истa.
Пример: 4,7,10,13,16,19,.......
Разликата меѓу секој член е 3, а правилото според кое е
добиена низата е „ додај 3“или +3

Членовите во една низа се означуваат со буквата n,а до

n се става индекс на редниот број на членот од низата. На пример:
Нека е дадена низата: 2,4,6,8,.....

2 ( има реден број 1) се означува со n1

4 ( има реден број 2) се означува со n2
6 ( има реден број 3) се означува со n3
8 ( има реден број 4) се означува со n4 ..... и така секој нареден член
или може да бидат ставени во табела на пример:

Реден број n1,2,3,4 1 2 3 4

Член на низа 2 4 6 8
n1 n2 n3 n4

може да се добие и n-ти член по дадена формула

пример да се одреди седмиот член на низата:
4,7,10,13,16,19,22...
7 – от член ? 10 - от член?

n7 = n1+ ( 7-1) • (+3) n10 = n1+ ( 10-1) • (+3)

n7 = 4 + ( 7-1) • (+3) n10 = 4 + (9) • (+3)
n7 = 4 + 6 • (+3) n10 = 4 + 27
n7 = 4 + 18 n10 = 31
n7 = 22

Да ги решиме задачите 1,2,3,4 стр.60,61 од учебникот

1. n? = n1+ ( ?-1) • (следен член)

i) Правило за одредување следен член на низата
ii) следните два члена
iii) десеттиот член

a) 5,7,9,11,…..

i) Следен член: Додај 2 или +2

ii) 5,7,9,11,13,15,...
iii) n10 = n1 + (10-1) • (следен член)
n10 = 5 + (10-1) • (+2)
n10 = 5 + 9•2
n10 = 5+18
n10 = 23

б) 2,5,8,11,…..
i) +3
ii) 2,5,8,11,14,17,…..
n10 = n1 + ( 10-1) . (+3)
n10 = 2 + 9.3
n10 = 2+ 27
n10 = 29

в) 7,12,17,22,.....
i)
ii) 7,12,17,22,
n10 =

г) 17,21,25,29,....
i)
ii) 17,21,25,29,

д) 34,47,60,73
ѓ) 16,53,90,127,......
е) 30,28,26,24,.....
ж) 60,53,46,39,.....
за дома работна тетратка стр. 40,41
 ЧАС 35 (2.12.2020)

Бројни низи

Одредување непознат член во низа

Вежби

Стр.60,61,62
Za doma rabotna tetratka str. 42

З) 84, 81,78,75,......

i) -3

ii) 84,81,78,75, 72,69,……

n10 = n1 + (10-1) . (-3)

n10 = 84 + 9 . (-3)
n10 = 84 - 27
n10 = 57
Ѕ) -15,-12,-9,-6,.....

i) +3

ii) -15,-12,-9,-6,-3,0

n10= n1+ (10-1). (+3)

n10 = -15 +9 . 3
n10 = -15 + 27
n10 = + 12

И) 15,8,1,-6,.....
i) -7

ii) 15,8,1,-6, -13,-20,…

n10 = n1+(10-1) . (-7)

n10 = 15 + 9 • (-7)
n10 = +15 - 63
n10 = - 48
Ј) -9.-13,-17,-21,....

i) -4

ii) -9,-13,-17,-21, -25,-29

n10 = n1+ (10-1) . (-4)

n10 = (-9) + 9 . (-4)
n10 = -9 - 36
n10 = - 45
2.

А) 8, 14, 20 ,26,32, 38 ,44,..... +6

Б) -4 , 3,10, 17 , 24, 31 ,....... +7

В) -6, -2 ,2,6, 10 , 4 ,18,...... +4

Г) 44 , 39 , 34,29, 24 , 19 ,14,...... -5

Д) 20, 14 , 8 ,2,-4,-10 ,-16 ,...... -6

Ѓ) 32, 41 ,50, 59 ,68, 77 ,....... +9

3.

i) Следните два члена

ii) Правило за одредување следен член

a) 160,80,40,20,……

I)

b) 2,6,18,54,…….
c) 1,5,25,125,…..
d) 729,243,81,27,……
e) 6,36,216,1296,…….
f) 1,10,100,1000,……

ЧАС 36 (3.12.2020)

Бројни низи
 Одредување општ член во низа

Стр.62,63,64,65

Да се одреди
a) n- ти член
b)50 ти член на низата
1,4,7,10,13,.....
Правилото за следен член е +3
Реден број (n) 1 2 3 4 5 n•3
3•реден број 3 6 9 12 15 -2
Член на низа 1 4 7 10 13

a) Правило за n-ти член n-ti = (n • 3) – 2

b) n50 = n•3–2
50 член = 50 • 3 – 2

50 член = 150 – 2

50 член = 148

n50 = n1 + (50-1) .3

n50 = 1 + 49 .3

n50 = 1 + 147

n50 = 148

1. Дадена е низата: 25, 21, 17, 13, 9, 5….

а) одреди правило за следен член -4
б) одреди правило за n – ти член

n • (-4)
Реден број (n) 1 2 3 4 5
(-4) • реден број -4 -8 -12 -16 -20 + 29
Член на низа +25 +21 +17 13 9 Правилото за следен
член е -4

Правило за n – ти член е n-ti = (-4)•n + 29

6 член = (-4) • 6 + 29

6член = -24+29

6член = +5
N6 = n1 +(6-1) . (-4)

N6 = 25 + 5 . (-4)

N6 = 25 – 20

N6 = 5

n100 = (-4) •n +29

100член = (-4) •100 +29

100член = -400 +29

100член = - 371

n100 = n1 + (100-1) . (-4)

n100 = 25 + 99 .(-4)

n100 = +25 – 396

n100 = - 37
Str. 64 zad. 1,2,3,4,5

Za doma rabotna tetratka str. 43,44

 Реден број (n) 1 2 3 4
47 23 27
4n+11

4.3 +11= 12+11 =23

4.4 +11 = 16+11 27

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Број и решавање проблеми Одделение

7.12.2020 VI I
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева Одредување општ член во низа
Час бр. 37 Вежби

Стр. 65. Зад. 3,4,5,6,7

Стр. 68 зад. 14 и 15

3.

4.n +1

4.15+1

60+1 =61

30.n +1

30.4 +1

120+1

Реден број (n) n . 4+2

1 2 3 4 5
6 10 14 18 22
sleden clen +4

n-ti clen

100.4+2 = 400+2 = 402

Rabotna str 42 , 8,9

Реден број (n) 1 2 3 4 5

9 47 199
Pomnozi so 4 pa dodaj

47-11 =36:4 = 9

47.4 + 11 = 807

9.

Реден број (n) 1 2 3 4 5

48 18 3
Podeli so 2 pa odzemi 6

Реден број (n) n.4+1

1 2 3 4 5
5 9 13 17 21

15.4 + 1 = 60+1 = 61

30.4+1 = 120+1 121

 Реден број (n) n . 4+4
1 2 3 4 5
8 12 16 20 24
Sleden clen +4

100 .4 +4 = 400+4=404

15.2+1 = 30+1=31

30.2+1 = 60+1 = 61

4.

5.

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 Одделение

9.12.2020 часа) VI I
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева
Час бр. 38 Именување и означување на точка,
права отсечка и агол

ТОЧКА

Точката нема димензија но само местоположба и ја означуваме со симболот •

Точките ги означуваме со големи латински букви: А, В, С, D, E, F,G,…….

A• •B

• C • D •E

ПРАВА

Права е множество од точки. Правата нема ни почеток ни крај.

Правите се означуваат со мали латински букви: a,b,c,d,e,.....p,q,....m,n,…….

ПОЛУПРАВА

Полуправата е дел од права ограничена само од едната страна. Од другата страна

можеме да ја продолжуваме колку што сакаме.

А•

ОТСЕЧКА

Отсечка е дел од правата ограничена од двете страни. Отсечката не можеме да ја

продолжуваме

Отсечките се означуваат со големите латински букви: АВ = 4см, СD, EF

 • Q

A• •B P•

АГОЛ

Агол е геометриска фигура образувана од две полуправи со заеднички почеток.

Заедничкиот почеток се вика теме на аголот а полуправите се викаат краци на аголот

О • ≮ АОВ

Аглите се означуваат на повеќе начини но најчесто со

- Грчките букви
α-алфа β-бета γ-гама
пред грчките букви не се пишува симбол за агол ≮
- Големи латински букви
≮А ( се чита агол при темето А)
≮В ( се чита агол при темето В)
≮С ( се чита агол при темето С)

- Со броеви
≮1 (агол 1), ≮2 (агол 2), ≮ 3(агол 3)
 ≮ овој симбол се користи за прикажување на агли. Но треба да се

запомни дека овој симбол ЕДИНСТВЕНО НЕ СЕ ПИШУВА ПРЕД ГРЧКИТЕ

БУКВИ.

Да ги решиме задачите 1,2,3,4 на стр. 71 од учебникот

За дома работна тетратка стр. 45

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 Одделение

10.12.2020 часа) VI I
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева
Час бр. 39 Видови агли
 Големината на аглите ја означуваме со степен ⁰ пример 30⁰, 90⁰, 120⁰

Аглите можат да бидат:

- помали од 90⁰ и тие се викаат остри агли.

- Поголеми од 90⁰ и тие се викаат тапи агли
- Рамен агол е агол од 180⁰
- Полн агол е агол од 360⁰

Аглите ги мериме со АГЛОМЕР

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)

14.12.2020
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева Цртање и мерење на агли
Час бр. 41
 https://www.transum.org/software/SW/Starter_of_the_day/Students/Angles.asp?
Level=1&fbclid=IwAR3jqmiB_Zq-_7bP6cf2ZzySrfuKHBTk2f3l4e3T999b9a2pVwAZ7LqKqic

https://www.transum.org/software/SW/Starter_of_the_day/Students/Measuring_Angles.asp

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12

15.12.2020 часа)
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева
Час бр. 41 Многуаголници. Видови
триаголници str. 74

ТРИАГОЛНИК е 2Д геометриска форма составена од:

3 темиња ( темињата се означуваат со големи латински букви А,В,С)

3 страни (страните се означуваат на два начина: со мали букви:а,b,c или АВ,ВС,СА)

3 агли ( аглите се означуваат на повеќе начини: со грчки букви: α, β, γ или

≮ А , ≮ В , ≮ С ).

А α β В A,B,C - ТЕМИЊА

b a a,b,c - СТРАНИ или АВ, ВС, СА

γ α, β, γ – АГЛИ или ≮ А , ≮ В , ≮ С

ЗБИРОТ НА АГЛИТЕ ВО СЕКОЈ ТРИАГОЛНИК

ИЗНЕСУВА180⁰

α + β +γ = 180⁰
α = 180⁰ - (β+γ)
β = 180⁰ - (α+ γ)
γ = 180⁰ - (α+β)

Триаголниците се делат според:

1. Должината на страните
- рамностран, рамнокрак и разностран
триаголник

2.Големината на аглите
 - правоаголен, остроаголен и тапоаголен
триаголник

1.Должината на страните:

- Рамностран триаголник
( сите страни му се еднакви по должина и сите
агли му се еднакви по големина од 60⁰)
С

А В

- Рамнокрак триаголник
(две страни му се еднакви по должина и се
викаат краци и третата најмалата
Страните b,b се викаат краци страна му се
вика основа) Страната a се вика основа

С Кај рамнокракиот триаголник двата агли при

основата се еднакви по големина

α=β или ≮ А=¿ ≮ В ,

А В

- Разностран триаголник
( сите страни му се различни по должина)
С
γ
a b

β
В c α
А

2. Големината на аглите:

- Остроаголен триаголник
( сите три агли му се остри помали од 90⁰)
С
≮ А , ≮ В , ≮ С или
γ
α, β, γ

Се остри агли
 b a

α β В
A c

- Тапоаголен триаголник
( еден агол му е тап поголем од 90⁰, а другите
два му се остри агли)

- Правоаголен триаголник
(еден агол му е прав од 90⁰, а другите два му се
остри).

Секој триаголник има 3 внатрешни α, β, γ и три

соодветно надворешни агли α1, β1, γ1 .
 Збирот на еден внатрешен и неговиот соодветен
надворешен агол изнесува 180⁰
Еден надворешен агол е збир од два спротивни на
него внатрешни агли
α1 = β + γ
β1 = α + γ
γ1 = α + β
Да ги решиме задачите 1,2 стр.75 и 76
За дома работна тетратка стр.49.50.51

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)

Кочани
16.12.2020 Четириаголници. Агли во четириаголник
Наставник: Елизабета
Ѓорѓиева Стр. 77
Час бр. 42
 АГЛИ ВО ЧЕТИРИАГОЛНИК

ЗБИРОТ НА АГЛИТЕ ВО СЕКОЈ ЧЕТИРИАГОЛНИК ИЗНЕСУВА 360⁰

α + β + γ + δ = 360⁰

α = 360⁰ - ( β + γ + δ )

β = 360⁰ - ( α + γ + δ )

γ = 360⁰ - ( α + β + δ )

δ = 360⁰ - (α + β + γ ) α = 90⁰

β = 110⁰

γ=?
D
δ=?
δ C
γ = 180⁰ - 105⁰
γ γ1 =105⁰ γ = 75⁰

δ = 360⁰ - ( α + β + γ )

90⁰ 110⁰ δ = 360⁰ - ( 90⁰ + 110⁰ + 75⁰ )

δ = 360⁰ - 275⁰

δ = 85⁰
 А B

x⁰ = 360⁰ – (114⁰+62⁰+130⁰ )

x⁰ = 360⁰ – 306⁰

x⁰ = 54⁰

y⁰ = 360⁰ – (28⁰+95⁰+37⁰ )

y⁰ = 360⁰ – 160⁰

y⁰ = 200⁰

2z⁰ =360⁰ - (42⁰ + 90)

2z⁰ = 360⁰ – 132⁰

z⁰ = 228⁰: 2

z⁰ = 114⁰

360⁰ – 179⁰ = 181⁰

да ги решиме задачите 1,2,3 на стр.78,79 од учебникот

за дома работна тетратка стр. 53,54

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)

17.12.2020
Наставник: Елизабета Правилни многуаголници
Ѓорѓиева
Час бр. 43

ПРАВИЛНИ МНОГУАГОЛНИЦИ
Правилен многуаголник е секој многуаголник на кој сите страни
му се еднакви по должина и сите агли му се еднакви по
големина

Пример за правилни многуаголници се:

рамностран триаголник, квадрат, петаголник, шестаголник,......
да ги решиме задачите од работната тетратка на стр.55

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 Одделение

21.12.2020 часа) VI I
Наставник: Елизабета
Ѓорѓиева Симетрија и својства на
Час бр. 44 многуаголници

Учебник стр.79,80,81,82,83,84

За дома работна тетратка стр.56,57,58

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на Одделение

22.12.2020 прооблеми ( 12 часа) VI I
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева
Час бр. 45 КООРДИНАТИ
Str.85

ПРАВОАГОЛЕН КООРДИНАТЕН (ДЕКАРТОВ) СИСТЕМ

У – оска (ордината)

II квадрант I квадрант

0 Х – оска ( апциса)

III квадрант IV квадрант

КООРДИНАТЕН ДЕКАТОВ ПРАВОАГОЛЕН СИСТЕМ е систем составен од две

заемнонормалнии прави (две прави што се сечат под прав агол од 90⁰)

Хоризонталната права се вика АПЦИСА х - оска

Вертикалната права се вика ОРДИНАТА у – оска

Точката каде што се сечат двете прави се вика КООРДИНАТЕН ПОЧЕТОК ( 0 )

Овие две заемнонормални прави ја делат рамнината на 4 квадранти

Правоаголниот координатен систем се користи за внесување на точки во него со дадени

координати.

На пример: А(2х,3у) ( се чита: точка А со координати 2 и 3 )

Коодинатата 2 ја бараме по х оската, а координатата 3 ја бараме на у оската.

У - оска

3 • А(2,3)

С(0,1) •1 D(3,0)
 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 х - оска

-1

В(-3,-2) • -2

-3

-4

В(-3,-2), С(0, 1) D(3,0)

Стр. 86 зад. 1,2,3,4

За дома работна тетратка 59,60,61

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)

23.12.2020
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева КООРДИНАТИ
Час бр. 46 Вежби

Учебник стр. 86 зад 2 и стр. 87 зад 4

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)

24.12.2020
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева Подготовка за втора писмена работ
Час бр. 47
ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)
28.12.2020
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева Втора писмена работа
Час бр. 48

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)

29.12.2020
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева
Час бр. 49
Анализа на втора писмена работ

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)

30.12.2020
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева
Час бр. 50
Решавање на задачи

ОУ„Св. Кирил и Методиј“ – Кочани Единица: Геометрија и решавање на прооблеми ( 12 часа)

31.12.2020
Наставник: Елизабета Ѓорѓиева
Час бр. 51
Решавање на задачи
 2 полугодие

Единица: Работа со податоци и решавање на проблеми ( 8 часа)

Час бр. 52 (25.1.2021 )

Цртање и толкување столбест дијаграм, пиктограм и

секторски дијаграм
СТОЛБЕСТ ДИЈАГРАМ
Стр.101,102,103,104

За дома: задачи од работната тетратка стр. 74 и 75

 За да се направат разни споредувања на податоци, најпрвин треба да
се соберат податоците. Потоа бројот на тие податоци се внесува во
соодветни табели ( како броеви - фреквенција).Со читање од табелите
податоците се внесуваат во соодветни дијаграми.

Постојат различни видови на дијаграми како што се: столбест дијаграм,

пиктограм, секторски дијаграм ( или пита), линиски дијаграм, лист дијаграм и
многу други.

Ние на овој час ќе го разгледаме

СТОЛБЕСТИОТ ДИЈАГРАМ
Столбестиот дијаграм е составен од столбчиња кои се внесуваат во дел
од рамнината ограничен со хоризонтална и вертикална оска кои се
заемно нормални. Точката во која се сечат е почеток (нула)

На хоризонталната и на вертикалната оска се одделуваат еднакви

поделци. Се определува која оска за кои податоци е и потоа се цртаат
столбчињата.
Секој дијаграм треба да содржи:
- Наслов
- Ознаки на оските
- Еднакви поделци на оските (вредности)
- Столбови со еднаква ширина
- Еднакво растојание помеѓу столбовите
- Ознака под секој од столбовите
- Столбестиот дијаграм е пример за дијаграм со фреквенција.

Столбовите можат да бидат:

- ХОРИЗИНТАЛНИ
- ВЕРТИКАЛНИ или
- ЛИНИИ

Да ги решиме задачите 1,2,3 на стр.104

 Час бр. 53 ( 25.1.2021 понеделник)

ПИКТОГРАМ
СЛИКОВЕН ДИЈАГРАМ

Пиктограм или сликовен дијаграм е дијаграм каде што во податоците се користат

сликички.

Да ги разгледаме примерите во учебникот на стр. 104 и 105

1)

Дождлив пат 12

Сончев пат 18

Лизгав пат 20

Облачен пат 10
А) 10

Б) 18 – 12 = 6

В) 60 – (12+18+10) = 60 – 40 = 20

2)

Продажба на слатки 1000

Миење на автомобили 2750

Продажба на предмети 1250

Продажба на детски ракотворби 750

А) Миење на автомобили 2750 ден.

Б) 1250 ден.

В) 2750 – 750 = 2000ден.

Г) 1000 + 2750 + 1250 + 750 = 6000

11000 – 5750 = 5250 ден.

5250 : 42км = 125ден.

Час бр. 54 ( 26.1.2021 вторник)

СЕКТОРСКИ ДИЈАГРАМ

За дома: задачи од работната тетратка стр. 76,77 И 78

Секторски дијаграм е круг. Податоците се претставуваат на

круг. Кругот е поделен на агли наречени сектори. Збирот на
аглите од сите сектори е 360 степени.
Да ги разгледаме примерите и да ги решиме задачите на стр.
108

Жени 130⁰
Деца 80⁰
Мажи ?
Мажи : 360⁰ – (130⁰+80⁰) = 360⁰ – 210⁰ =150⁰

За да се одреди бројот на секој од групите треба 360⁰ : 36 = 10⁰

Сега секој агол се дели со 10⁰
Жени: 130⁰ : 10⁰ = 13
Деца 80⁰ : 10⁰ = 8
Мажи 150⁰ : 10⁰ = 15

Час бр. 55 ( 27.1.2021 среда)

Дијаграми на фреквенција за групирани и дискретни
податоци
Стр. 110,111

За дома: задачи од работната тетратка стр. 79,80

Број на купени предмети

 16

14

12

10

0
од 1 до 10 од 11 до 20 од 21 до 30 од 31 до 40 од 41 до 50 од 51 до 60

предмети

Час бр. 56 ( 28-29.1.2021 четврток-петок)

Аритметичка средина, ранг, мода, медијана и табела на

фреквенција
 Стр. 111,112
За дома: задачи од работната тетратка стр. 81,82,85

Медијана

МЕДИЈАНА е еден вид просек.

Зборот медиа, медиум значи нешто како средина или посредие.
Во математиката поимот МЕДИЈАНА се користи за да се најде средината
односно средниот податок кај една низа од броеви (податоци).
Ако низата од броеви (податоци) е составена од непарен број на броеви
(податоци), тогаш бројот во средината е медијана на низата. Но ако
низата од броеви (податоци) е составена од парен број на податоци
тогаш медијаната ќе се добие кога двата броеви (податоци) во средината
ќе се соберат и ќе се поделат на два ( или со други зборови се бара
аритметичка средина (просек) на средните два броеви).
За да најдеме медијана во една низа од броеви (податоци), најпрво треба да
ја имаме зададено низата од податоци (броеви). Тие можат да бидат зададени
измешано, а не подредени по големина.

Пример1: Нека се дадени податоците: 2,6,1,3,8. Да се најде медијаната на овие

податоци!

Решение1:
Дадената низа од податоци (броеви) е: 2,6,1,3,8. Гледаме дека овие податоци не се
наредени по големина почнувајки од најмалиот,
За да ја најдеме медијаната треба НАЈПРВО да ги подредиме по големина почнувајќи
од најмалиот. Па така ќе ја добиеме низата:

1, 2, 3, 6, 8
Имаме вкупно 5 податоци (броеви). Бројот во средината од низата се вика

МЕДИЈАНА. Тоа е бројот 3 (три).

Значи медијана на низата од броевите: 1,2,3,6,8 е бројот 3.

Оваа низа од броеви (податоци) има вкупно 5 податоци , па лесно може да се види кој
податок е во средината и е медијана на низата. Што ако во една низа има шест податоци
(или парен број податоци) што ќе биде медијана тогаш кога нема еден број во средината?

Доколку една низа од податоци има парен број на податоци тогаш се земаат двата броеви
во средината се собираат и се делат на два. Бројот што ќе го добиеме ќе биде медијана на
низата од броеви.

Пример2: Да се најде медијаната на низата од броеви (податоци):

9,2,6,3,4,7,1,3,2,1

Решение: Најпрво ги подредуваме податоците по големина почнувајќи

од најмалиот
1,1,2,2,3,3,4,6,7,9

Сега имаме вкупно 10 податоци (парен број податоци). Значи во

средината имаме не еден туку два броја.
Во средината се наоѓаат двата податоци 3,3.
Ги собираме овие два броја и секогаш ги делиме со бројот 2
(3+3) : 2= 6 : 2 = 3. Резултатот е 3 (три).
Значи медијаната на оваа низа од броеви (податоци) е 3 (три).
 Аритметичка средина (просек)

Аритметичка средина или просек се користи кога треба да најдеме некоја средна
вредност (просек) од неколку зададени податоци во една задача.

Ариметичка средина или просек кај една низа од броеви (податоци) се пресметува така
што се собираат сите податоци а потоа тој збир се дели со бројот на податоци.

Пример: Нека е дадена низата од броеви (податоци) :

3,6,2,9,4,6,5. Одреди ја аритметичката средина (просекот)

Решение:
Прво треба да ги собереме сите податоци
3+6+2+9+4+6+5 = 35. Потоа треба добиениот резултат 35 да го
поделиме се бројот на податоци (ние имаме вкупно 7 податоци)
35:7=5. Значи аритметичката средина (просекот) на низата од
броеви (податоци) 3,6,2,9,4,6,5 е 5.
Или можеме математички да ја поставиме и решиме како
задача:
Аs = (3+6+2+9+4+6+5) : 7
Аs = 35 : 7
Аs = 5 Аs е ознака за Аритметичка средина

Ранг се добива кога во една низа од броеви од најголемиот број ќе се одземе

најмалиот број.

Пример: Да се најде рангот во низата: 3,8,4,6,9

Решение: Ранг = најголем број – најмал број

Ранг = 9 – 3

Ранг = 6

Мода е број во низата кој што се повторува најмногу пати

Пример: Да се одреди модата во низата: 3,7,5,3,9,7,2,7,3

Решение: Во оваа низа најмногу пати се повторува бројот 7 ( 3 пати)

Значи мода во оваа низа од броеви е бројот 7,3

Да ги решиме задачите од учебникот на стр.112 задачи 1,2,3

a)
1,2,2,3,3,4,4,6,8,9
 (3+4):2=7:2=3,5 medijana

42:10 =4,2 aritmeticka sredina

мода: 2,3,4
ранг: 9-1 = 8

б) мода 16
ранг = 20-5 = 15
5,8,12,13,14,16,16,18,19,20
(14+16):2= 30:2 =15 медијана

As =(5+8+12+13+14+16+16+18+19+20) : 10 =
141:10 = 14,1 просек (аритметичка средина)

в) мода: 10 и 6
Ранг = 18-0=18
Медијана
0,1,3,4,5,6,6,9,10,10,12,18
(6+6): 2 = 12:2 = 6 медијана

Аритметичка средина 84:12 = 7

Час бр. 57 (1.2.2021)

Аритметичка средина, ранг, мода, медијана и табела на
фреквенција
вежби
 3.
0,4,2,3,2,5,1,2,1,0,3,4,2,3,1 0,0,1,1,1,2,2,2,2,3,3,3,4,4,5 (15)
0,0,1,1,1,2,2,2,2,3,3,3,4,4,5
Medijana e 2
Prosek (aritmeticka sredina) 0+0+1+1+1+2+2+2+2 (33:15)= 2,2
Rang 5
Moda 2

4.
8,16,18,23,24,28,31,32,45,52 (10)

8,16,18,23,24,28,31,32,45,52

Medijana (24+28):2 = 52:2= 26

Moda – nema
Rang 52- 8= 44
Prosek(Aritmetickasredina)
(8+16+18+23+24+28+31+32+45+52):10=227:10=22,7

2,5,6,8,9
Moda nema
Rang 9-2=7
Medijana
2,5,6,8,9 (5)
Prosek (2+5+6+8+9):5= 30:5=6

12,15,16,18,19 (5)
As=(12+15+16+18+19):5= 80:5 = 16
Rang 19-12 = 7
Moda nema
Medijana
12,15,16,18,19

Prosek (aritmeticka sredina) (2+5+6+8+9)=30:5=6

6.

23,27,25,31,27,28,32,21,22,24,37

21,22,23,24,25,27,27,28,31,32,37 (11)

Moda 27
Rang 37-21= 16
Medijana
21,22,23,24,25,27,27,28,31,32,37 (11)

Prosek
As=(21+22+23+24+25+27+27+28+31+32+37):11=297:11 =27
As=(21+22+23+24+25+27+27+28+31+32+37+39):12= 336:12=28
 Час бр. 58 (2.2.2021)
Дропки, децимални броеви,проценти
Стр. 128,129,130,131
За дома работна тетратка стр.88,89

ДА СЕ ПОТСЕТИМЕ ШТО Е ДРОПКА:

ДРОПКА Е ЗАПИС КОЈ ПОКАЖУВА НА КОЛКУ ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ Е

ПОДЕЛЕНА ЕДНА ЦЕЛИНА И КОЛКУ ОД ТИЕ ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ СЕ
ЗЕМЕНИ.

1
4 Броител ( покажува колку еднакви делови се земени од целото)

Дробна црта ( има функција на операцијата делење)

Именител ( покажува на колку еднакви делови е поделено целото)

ПРИМЕР1: Запиши дропка со која ќе покажеш колкав дел од квадратот е обоен

1 1 4
4 4
КВАДРАТОТ ПРЕТСТАВУВА ЕДНО ЦЕЛО
4
=1цело
1 ТОЈ Е ПОДЕЛЕН НА 4 ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ
1 4
4 (4 ЌЕ БИДЕ ИМЕНИТЕЛ)

А САМО 1 ДЕЛ Е ОБОЕН ( 1 ЌЕ БИДЕ БРОИТЕЛ )

 1
КАКО ДРОПКА ЌЕ СЕ ЗАПИШЕ 4

ПРИМЕР2: Запиши процент со која ќе покажеш колкав дел од квадратот е обоен

25% 25%
КВАДРАТОТ ПРЕТСТАВУВА ЕДНО ЦЕЛО 100%

25% 25% ТОЈ Е ПОДЕЛЕН НА 4 ЕДНАКВИ ДЕЛОВИ секој дел е по 25%

А САМО 1 ДЕЛ Е ОБОЕН, тоа е 25%

КАКО процент ЌЕ СЕ ЗАПИШЕ: обоени се 25%

Како децимален број ќе се запише : обоени се 0,25

Децимален број е запис составен од цело, децимална запирка и

децимален дел

Пример цело децимала

5,2
Децимална запирка

Да ги разгледаме задачите од учебникот на стр.128,129,130,131

Час бр. 59 (3.2.2021)

Претворање дропки и децимални броеви
1. Претворање на дропки во децимален број
За да претвориме дропка во децимален број треба да го
поделиме броителот со именителот.
 Пример:
5 1 9 3
Претвори ги дадените дропки: 10 , 20 , 50 , 5 , во децимални броеви.
Решение:

5 1
10
=? 5 : 10 = 0,5
20
=? 1 : 20 = 0,05

-0 -0

50 10

-50 -0

/ 100

-100

/
9 3
=? 9 : 50 = 0,18 =? 3 : 5 = 0,6
50 5

-0 -0

90 30

-50 -30

400 /

-400

2. Децимален број во дропка па во процент

8
0,8 = 10

23
0,23 = 100
 125
0,125 = 1000

Да ги решиме задачите од учебникот 133,134 задачи: 1,2,3,4

За дома работна тетратка стр. 90,91,92

Час бр. 60 (4.2.2021)

Претворање дропки во процент

1.Претворање на дропки во децимален број

За да претвориме дропка во децимален број треба да го

поделиме броителот со именителот.
Пример:
5 1 9 3
Претвори ги дадените дропки: 10 , 20 , 50 , 5 , во децимални броеви.

Решение:
5 1
=? 5 : 10 = 0,5 =? 1 : 20 = 0,05
10 20

-0 -0
50 10
-50 -0
/ 100
 -100
/
9 3
50
=? 9 : 50 = 0,18 5
=? 3 : 5 = 0,6

-0 -0
90 30
-50 -30
400 /
-400
/

2.Претворање на дропка во процент

За да претвориме дропка во процент мора во именителот на
дропката да имаме број 100. Кога имаме именител 100
броителот го покажува процентот. Тоа го правиме со
проширување на дропката(проширување на дропка е кога и
именителот и броителот се множат со ист број)
5 5• 10 50
10
= 10• 10
= 100
= 50%

1 1• 5 5
20
= 20• 5
= 100
= 5%

9 9• 2 18
50
= 50• 2
= 100 = 18 %
 3 3• 20 60
5
= 5• 20
= 100
= 60%

5. Претворање процент во дропка па во децимален број

6
6% = 100 = 0,06 6:100=

20
20% = 100 = 0,2 20:100=

100
100% = 100 =1

60
60% = 100 = 0,6

6. Децимален број во дропка па во процент

8 8• 10 80
0,8 = 10 = 10• 10 = 100 = 80%

23
0,23 = 100 = 23%

125 125:10 12,5

0,125 = 1000 = 1000:10 = 100 = 12,5%
 7 7.10 70
0,7=
10
= 10.10 = 100 = 70%

10
0,10=
100
= 10%

Час бр.61(8.2.2021)

Еквивалентни дропки. Упростување на дропки

Стр.134,135,136
задачи од работната тетратка стр. 93,94

Проширување на дропка е кога именителот и броителот се помножат со ист број

 2
Пример: Прошири ја дропката со: а) 4 б) 5 в) 7
3

1 1.2 2
Решение:
4
=
4.2
= 8

2 2• 4 8 2 8
а)
3
= 3• 4
= 12
Дропката
3
е еквивалентна со дропката
12

2 2• 5 10 2 10
б)
3
= 3• 5
= 15
Дропката
3
е еквивалентна со дропката
15

2 2• 7 14 2 14
в)
3
= 3• 7
= 21
Дропката
3
е еквивалентна со дропката
21

Еквивалентни дропки се дропките кои имаат различен запис но имаат еднаква

вредност

Скратување на дропка е кога именителот и броителот се делат со ист број

12
Пример1: Скрати ја дропката со: а) 2 б) 3
18

Решение:

12 12:2 6 12 6
а)
18
= 18:2
= 9
Дропката
18
е еквивалентна со дропката
9

12 12:3 4 12 4
б)
18
= 18:3
= 6
Дропката
18
е еквивалентна со дропката
6

12
Пример2: Скрати ја дропката до нескратлива дропка
18

12 12:2 6 6 :3 2
Решение:
18
= 18:2
= 9
= 9 :3
= 3
 2
Дропката повеќе не може да се крати па затоа се вика нескратлива дропка
3

а постапката се вика упростување на дропки.

Да ги решиме задачите 1,2,3,4,5 на стр.136 од учебникот

1. Упрости ги следниве дропки до нескратливи дропки

9 9:3 3
12
= 12:3
= 4

4 4 :2 2
10
= 10:2
= 5

5 5:5 1
15
= 15:5
= 3

4 4 :2 2
18
= 18:2
= 9

6 6 :3 2
9
= 9 :3
= 3

8 8: 2 4
10
= 10:2
= 5

10 10:2 5:5 1
20
= 20: 2
= 10:5
= 2

6
15
=

21
28
=

15
20
=

70
80
=
 30
80
=

Час бр.62(9.2.2021)

Еквивалентни дропки. Упростување на дропки

Стр.134,135,136
Вежби
2. Скрати ги дропките до најпроста форма

6 6: 2 3: 3 1 1
= = = =
18 18:2 9 :3 3 3

15 15 :3 5
24
= 24 :3
= 8

14 14 :2 7 :7 1 1.5 5
= = = = =
42 42 :2 21:7 3 3.5 15

9 9: 3 3
15
= 15:3
= 5

18 18: 3 6 :3 2 2.2 4
= = = = =
27 27 :3 9 :3 3 3.2 6

3. Некои од следниве дропки можат да се скратат а некои не. Пронајди кои можат
да се скратат и доведи ги до нескратливи дропки

14 14 :7 2
21
= 21:7
= 3

15 15:5 3 3.2 6
= = = =
35 35:5 7 7.2 14
17 17 :17 1
34
= 34 :17
= 2

7 7.6 42
= =
18 18.6 108

9 9 :3 3
24
= 24 :3
= 8

16
=
48

9
=
42

12
=
17

12
=
45

30
=
48

18
=
35

24
=
60

4.

Препиши и пополни
1 ❑
= 6
3

3
= 15
4 ❑

7 ❑
= 24
8

3 ❑
= 32
8
5 ❑
= 30
6

7 ❑
= 60
12

Час бр.63(10.2.2021)

Мешани броеви
Претварање на неправилни дропки во мешани броеви
Стр.137,138
(задачи од работната тетратка стр. 95,96)

ПРАВИЛНИ ДРОПКИ И НЕПРАВИЛНИ ДРОПКИ

ПРАВИЛНИ ДРОПКИ СЕ ДРОПКИТЕ КАЈ КОИ ШТО БРОИТЕЛОТ Е ПОМАЛ ОД ИМЕНИТЕЛОТ

ПРИМЕР:

2
, (2<3) броителот е 2, а именителот 3 (броителот е помал од именителот)
3

5
, (5<7) броителот е 5, а именителот 7 (броителот е помал од именителот)
7

НЕПРАВИЛНИ ДРОПКИ СЕ ДРОПКИТЕ КАЈ КОИ ШТО БРОИТЕЛОТ Е ПОГОЛЕМ ОД

ИМЕНИТЕЛОТ

ПРИМЕР:

3
, (3>2) броителот е 3, а именителот 2 (броителот е поголем од именителот)
2

7
, (7>5) броителот е 7, а именителот 5 (броителот е поголем од именителот)
5
ПРИВИДНИ ДРОПКИ СЕ ДРОПКИ КОИ НАВИДУМ СЕ ДРОПКИ НО ОТКАКО ЌЕ ГО
ПОДЕЛИМЕ БРОИТЕЛОТ СО ИМЕНИТЕЛОТ КЕ ДОБИЕМЕ ЦЕЛ БРОЈ

4
= 2 (4:2=2)
2

6
=2 (6:3=2)
3

12
4
=3 (12:4=3)
4
1
=4 (4:1=4)

МЕШАН БРОЈ Е БРОЈ СОСТАВЕН ОД ЦЕЛ БРОЈ И ПРАВИЛНА ДРОПКА

3 3
1
4
, ( 1 е цел број, а 4
е правилна дропка )

5 5
2 , ( 2 е цел број, а е правилна дропка )
6 6

7 7
10
9
, ( 10 е цел број, а 9
е правилна дропка )

Секој мешан број може да се запише како неправилна дропка и

Секоја неправилна дропка може да се запише како мешан број

Мешан број во неправилна дропка се претвора така што :

1. Се множи именителот со целиот број

2. Добиениот производ се собира со броителот и се запишува
новодобиениот броител
3. Именителот се препишува како кај мешаниот број
Пример: Да се претворат мешаните броеви во неправилни дропки

1
3
4 = 14
3
= 4 • 1+3
4 = 7
4

5 6 •2+5 17
2
6 = 6 = 6

7 9 •10+7 97
10
9 = 9 = 9

НЕПРАВИЛНА ДРОПКА ВО МЕШАН БРОЈ СЕ ПРЕТВОРА ТАКА ШТО СЕ

ДЕЛИ БРОИТЕЛОТ СО ИМЕНИТЕЛОТ

Пример: Да се претворат неправилните дропки во мешани броеви

7 7
4 =? 4 = цело остаток
делител

( делител е 4)

7:4 = 1 (цело е 1)
-4
3 (остаток е 3)

7 3
4 = 1 4
Неправилна мешан број

дропка

Да ги решиме задачите 4,5,6 на стр. 138

4.Неправилните дропки претвори ги во мешани броеви

35 5
6 =5 6

98 8
9 =10 9

71 1
10 =7 10

5.Мешаните броеви претвори ги во неправилни дропки

1 2.1+ 1 3
12 = 2 =2

1 4.3+1 13
34 = 4 = 4

2 5.3+2 17
35 = 5 = 5

3 4.2+3 11
24 = 4 = 4
 7 10.4+7 47
4 10 = 10 = 10

3 8.5+3 43
58 = 8 = 8

5 9.5+5 50
59 = 9 = 9

1 10.11+1 111
11 10 = 10 = 10

5 9.20+5 185
20 9 = 9 = 9

Час бр.64(11.2.2021)

Мешани броеви
Претварање на неправилни дропки во мешани броеви
 вежби

1.Неправилните дропки претвори ги во мешани броеви

38 2
6 =6 6

88 7
9 =9 9

51 1
10 =5 10

36 1
7 =5 7

55
9
=

38
10
=
28
3
=

78
7
=
 59
10
=

18
6
=

88
5
=

77
10
=

5.Мешаните броеви претвори ги во неправилни дропки

1 3.1+ 1 4
13 = 3 = 3

1 4.4+ 1 17
44 = 4 = 4

4
35 =

3
74 =
 7
4 12 =

3
38 =

3
59 =

11
11 13 =

1
10 9 =

1
11 3 =

1
94 =

5
36 =

2
19 =

8
5 12 =
 13
28 =

3
99 =

1
11 17 =

1
11 9 =

Час 65 (15.02.2021)
Споредување дропки
Стр.138,139
За дома: задачи од работната тетратка стр. 97

ЗА ДА СПОРЕДИМЕ ДВЕ ИЛИ ПОВЕЌЕ ДРОПКИ, ТИЕ ТРЕБА ДА БИДАТ СО ИСТ ИМЕНИТЕЛ.
ЗАТОА ТРЕБА ПРВО ДА ГИ ДОВЕДЕМЕ ДО ИСТ ИМЕНИТЕЛ ( СО НЗС)

НА ПРИМЕР: Спореди ги дропките:

1
9
2
и 3
1
9
< 2
9

Овие дропки имаат различни именители 9 и 3. Затоа со НЗС ќе најдеме кој е

нивниот заеднички именител (ист именител).

НЗС(9,3) =?

9,3 3
3,1 3

1,1 3•3 = 9 значи НЗС (9,3)=9

Потоа дропките ги прошируваме (или скратуваме) на следниот начин:

1 1• 1 1 2 2• 3 6
9 = 9 •1 = 9 3 = 3• 3 = 9

Значи ги доведовме дропките до ист именител 9 и добивме

1 6
еквивалентни дропки: 9 и 9

Бидејки имаме исти именители, сега ги споредуваме само

броителите
1 6 1 2
<
9 9 (1 < 6) односно 9 < 3

Да ги решиме задачите 3,4 стр 138

1 1
6 , 4 нзс(6,4)=?

6,4 2
3,2 2
3,1 3
1,1 3.2.2=12 нзс(6,4)=12
1 1.2 2 1 1.3 3 2 3 1
6 = 6.2 = 12 4 = 4.3 = 12 12 < 12 6 < 14

2 7
3 12,
нзс(3,12)
3,12 2
3, 6 2
3, 3 3
1, 1 3.2.2=12

2 2.4 8 7 7.1 7 8 7 2
3 = 3.4 = 12 12 = 12.1 = 12 12 > 12 3 > 127

3 5
4 , 6

Нзс(4,6)=
4,6 2
2,3 2
1,3 3
1,1 3.2.2=12
3 3.3 9 5 5.2 10 9 10 3 5
4 = 4.3 = 12 6 = 6.2 = 12 12 < 12 4 < 6

6 3
,
10 12
Нзс(10,12)=
10,12 2
5,6 2
5,3 3
5,1 5
1,1 5.3.2.2=60
6 6.6 36 3 3.5 15
10 = 10.6 = 60
¿
12 12.5 = 60

36 15 6 3
60 > 60 10 > 12

3
4 , 107

Nzs(4,10)=
4,10 2
2,5 2
1,5 5
1,1 2.2.5=20

3 3.5 15 7 7.2 14 15 14 3 7
4 = 4.5 = 20 10 = 10.2 = 20 20 > 20 4 > 10
4 8
,
5 10

NZS (5,10)=
5,10 2
5,5 5
1,1 2.5=10

8 8.1 8 4 4.2 8 8 8 8 4
10 = 10.1 = 10 5 = 5.2 = 10 10 = 10 10 = 5
 Час 66 (16.02.2021)
Собирање и одземање на дропки
Стр.140,141
За дома: задачи од работната тетратка стр. 99,100

За да собереме две или повеќе дропки мора да ги доведеме до ист

именител ( како и кај споредување на дропките)
2 1
ПРИМЕР: Собери ги дропките: а) 4 и 4

За да ѓи собереме овие дропки прво треба да видиме дали

имаат ист именител. Бидејќи дропките имаат ист именител 4,
можеме лесно да ги собереме.

 При собирање на две дропки со ист именител како

збир се добива дропка во која истиот именител го
запишуваме само еднаш, а броителите ги собираме.
2
4 + 14 = 2+ 1
4 = 3
4

запомни: се собираат само броителите, а не и

именителите
_____________________________________________
  Доколку дропките имаат различни именители
мораме прво да ги сведеме на дропки со исти
именители ( користејќи ја постапката за НЗС)
2 1
Пример: Собери ги дропките 7 и 3

2
7 + 13 = ?

Дропките имаат различни именители. Затоа прво треба

да ги сведеме до ист именител и бараме
НЗС(7,3)=?
7,3 3
7,1 7
1,1 3.7 = 21 значи НЗС(3,7)=21
Потоа ги прошируваме дропките до именител 21
2 2.3 6
7 = 7.3 = 21

1
3 = 1.7
3.7 =
7
21

6 7
ги добивме дропките 21 и 21

бидејќи тие сега имаат ист именител 21, можеме да ги собереме

6 7 6+7 13
21 + 21 = 21 = 21

Задача:
1 2 1
4
+ 3
+ 12
=

НЗС(4,3,12) =?
4,3,12 2

2,3,6 2

1,3,3 3

1,1,1 3.2.2=12 НЗС (4,3,12) = 12

1 1.3 3
4
= 4.3
= 12

2 2.4 8
3
= 3.4
= 12

1 1.1 1
12
= 12.1
= 12

3 8 1 3+8+1 12
12
+ 12
+ 12
= 12
= 12
=1
Одземање на дропки:
3
9 - 16 = ?

НЗС(9,6)= ?
9,6 2
9,3 3

3,1 3

1,1 3.3.2=18 НЗС(9,6)=18

3 3.2 6
9
= 9.2
= 18

1
6
= 1.3
6.3
= 3
18

6 3 6−3 3 3:3 1
18
- 18
= 18
= 18
= 18:3
= 6

Да ги решиме задачите 1,2,3,4,5 стр. 141 и 142

1. задача

3 1 4 4 :2 2 2 :2 1
8
+ 8
= 8
= 8 :2
= 4
=¿
4 :2
= 2
1 5 1+ 5 6 :2 3
8
+ 8
= 8
= 8 :2
= 4

2. задача
3 1
4
+ 8
=?

НЗС(4,8)=?

4,8 2
2,4 2
1,2 2
1,1 2.2.2= 8 НЗС(4,8)=8
3 3.2 6
4
= 4.2
= 8

1 1.1 1
8
= 8.1
= 8

6 1 6+1 7
8
+ 8
= 8
= 8

1 1
3
+ 6
=?

НЗС(3,6)=?

3,6 2

3,3 3
1,1 2.3 = 6 нзс =6

1
3
= 1.2
3.2
= 2
6

2 1 2+ 1 3: 3 1
6
+ 6
= 6
= 6 :3
= 2

Час 67 (17.02.2021)
Собирање и одземање на дропки
Стр.140,141
Вежби

стр. 141 зад. 3,4,5

1
3
+ 16 = ?

НЗС(3,6)= 6
3,6 2
3,3 3
1, 1 3.2=6
1 1.2 2
3
= 3.2
= 6
2
6
+ 16 = 36 = 3: 3
6 :3
= 1
2

❑
❑ +❑
❑ = ❑ = ❑
❑ ❑

1 1
4
+ 12
=?

4,12 2
2,6 2
1,3 3
1,1 3.2.2=12
1 1.3 3
4
= 4.3
= 12

3
+1
12 12
= 4:2
12:2
= 2:2
6 :2
= 1
3

5 3
8
+ 16
=?

8,16 2
4,8 2
2,4 2
1,2 2
1,1 2.2.2.2=16
5 5.2 10
8
= 8.2
= 16

10
16
+ 163 = 13
16

3
10
+ 25 = ?

10,5 2
5,5 5
1,1 2.5=10
3 3.
10
= 10.
=❑
❑

2 2.2 4
5
= 5.2
= 10

3 4
10
+ = 7
10 10
=❑
❑

1 5
3
+ 12 =?

3,12 2
3, 6 2
3, 3 3
1, 1 3.2.2=12
1 1.4 4
3
= 3.4
= 12

5 5.
12
= 12.
=❑
❑

4 5
12
+ 12
= 12 ❑9 = ❑
❑ = ❑
❑

2 3
7 + 14
=?

7,14

2 2.
7
= 7.
=❑
❑

❑
❑+❑= ❑ =❑
❑ =
❑ ❑ ❑
2

3 3
5
+ 10
=?

5,10
3 3.
5
= 5.
=❑
❑

❑
❑ +❑
❑ = ❑
❑

Час 68 (18.02.2021)
Собирање и одземање на дропки
Стр.140,141
вежби

1
4
+ 25 + 13 =
2 2 2
3 + 5 - 3 = нзс(3,5,3)

3] 3
5]
 3]
2
7
+ 25 - 13 =
5
9
- 23 + 1
18
=
1
2
- 23 + 3
4
=
2 3
4
- 12
+ 73 =
2 3
4
+ 12
+ 73 + 2
6
= -
1 2 7 1
3
+ 12
+ 4
+ 6
=