VOJVODSKO BRATSTVO KOSOVČIĆA

Hram Svetog Save u Dužima grb Kosovčića iz Fojničkog grbovnika kula Malovića

Bratstvo Kosovčića je od davnina nastanjeno na području visokog

Durmitora, u plemenu Drobnjaci, teritoriji nekadašnje hercegove države, stare
Hercegovine, danas severozapadne Crne Gore. Ono se tu nastanilo u selima Pošćenje i
Duži, a kasnije i u selu Samoboru kod Gacka. Bratstvo je oduvek negovalo usmenu predaju
zahvaljujuci brojnim sveštenicima kojih je uvek bilo i koji su postovali kult predaka i Svetog
Save, bratstveničkog zaštitnika i sveca.Njemu je danas u selima Duži i Samobor, posvećen
hram, ali i novopodignuti manastir na Goliji, čiji je ktitor Miodrag Daka Davidović,
potomak Kosovčića. Porodična predaja najdalje ide do vojvode Lapca koji je bio vođ
slovenskog plemena Novljana od kog uglavnom potiče svo drobnjačko stanovništvo. U doba
plemenskog seljakanja po Balkanu prvo su se bili nastanili u okolini Travnika, a po nekima
i Novog po kome su prozvani Novljani. Nedugo zatim sišli su do Neretve, da bi napokon
došli u predele današnjih plemena Pive, Banjana i Drobnjaka. Posle vojvode Lapca pominje
se Orli-ban Kosovčić (XIII vek), kome se pripisuje podizanje danas porušenog manastira
Jelovca u Drobnjaku. Manastir je porušen u XIX veku, a potomci veruju u njegovu skoriju
obnovu. Danas se predeo u Pošćenju u kom je on živeo zove Banovina. Andrija
Luburić,etnolog, učenik i saradnik Jovana Cvijića, po nagovoru istog, odlazi na vrletni
Durmitor i počinje iscrpna istraživanja, koja 1930.godine pretače u monumentalno delo
,,Drobnjaci , pleme u Hercegovini,, . U njemu piše o svemu što je čuo, sakupio na terenu i
onome što su drugi pisali o plemenu. Posle svog doseljenja u sela Duži i Pošćenje,
Kosovčići se dele na dve grupe Đurjanoviće i Omakaloviće, prvi su naselili selo Duži, a
drugi Pošćenje. Đjurjanovići su potomci vojvode Đurjana koji je prema predanju bio
učesnik kosovske bitke. U njoj je predvodio Drobnjake preživevši boj zadobivši sedam rana.
Kasnije je za to učešće kneginja Milica, udovica kneza Lazara Hrebeljanovića poklonila
drobnjačkom manastiru Bijela ikonu presvete Bogorodice, koja je bila sačuvana do prve
polovice XIX veka. On se pominje u i u narodnoj pesmi u kojoj knez Lazar Hrebeljanović
piše knjige svojoj vlasteli da dođe u boj na Kosovo , ,,sedmu posla Nikoli boljaru, u Popovo
na Hercegovinu, a devetu Đurici serdaru, u Drobnjaku , u plemenu jaku “ . Vojvoda
Đurjan ili Đurica pominje se i u ,,Priči o boju kosovskom,, , nepoznatog autora sa kraja
XVII veka, kao prisutan na kneževoj večeri. I danas se u Drobnjaku vide razvaline njegove
kule. Za njega je vezana legenda koja kaže da je posle boja isprosio Grlicu, udovicu Stefana
Musića za svoga brata Joka. Grlica je prema predanju bila u rodbinskim vezama sa
Nemanjićima. Rodila ju je Nemanjića odiva, kako navode potomci i kako to piše istoričar
Milan Karanović u svome delu ''Dinarska plemena Nemanjićkog porijekla,, (1937). Ostala
je i u bratstvu priča da je ono za slavu uzelo svoga sveca, Svetog Savu, princa Rastka
Nemanjića. Prema toj legendi Joko je bio starac, nimalo naočit kao brat mu Đurjan. Đurjan
se poslužio lukavstvom prilikom prošnje plemenite Grlice te nahvali brata Joka kako je
slikom i prilikom kao on. Mlada Grlica je otom i došla sa pratnjom i darovima u Drobnjake
gde je shvatila da je prevarena, te krenu natrag. No, narod sa sveštenstvom je prekumi da
ne bruka pleme i ostane. Preokret se desio na lokalitetu Kumine bukve, jer su je tu vele
prekumili da ostane, što ona učini pod uslovom da u crkvi narod potvrdi sve što ona rekne.
Ona reče da sve što se rodi u starca Joka, prozvanog Omakalcem jer je umakao hleb u
svadbarsko jelo, umetne i bude naočito kao vojvoda Đurjan. Jedan od potomaka Joka i
Grlice, zvao se po stricu Đjurjan i nasledio ga je u vojvodstvu. Njihov unuk Đurica
Kosovčić je prema predanju bio oženjen od Crnojevića, a zanimljivo je da se na području
nahije Komarnice, tadašnjeg naziva predela drobnjačkog plemena u defteru od 1477. godine
pominju dva Crnojevića koja su tamo živela. Sin tog Đurice je bio Vučur, prozvan
Omakalovićem po starcu Joku Omakalcu. Živeo je u doba pada Hercegovine pod Turke.
Pleme je tada i dobilo izvesnu autonomiju pod uslovom da daje vojsku pri ratnim
pohodima. U defteru iz 1477. godine nahija Komarnica je i zapisana, kao nahija u
vojnucima. Vučur je upravo sa pedesetak plemenika išao u Malu Aziju da ratuje za sultana.
Tamo se odvažio neki Arapin i izazivao i samog sultana na dvoboj. Kako je mnoge pobedio,
pročuje se među svom vojskom njegov izazov. Prijavi se Vučur kao sultanov zatočnik da
mu izađe na megdan. Podelio je Vučur megdan sa obesnim Arapinom i pobedio ga. Kada je
sultan pročuo kako je za njega hrabro izišao on mu zauzvrat dariva beratom spahiluk u selu
Samobor, kod Gacka, crvenu kabanicu i ogromnu količinu sukna ,,abe,,. Potomci njegovi
prozovu se po suknu abi, Abazovići. Vučurev sin Marko Abazović, doselio se sa četiri sina
na očev spahiluk u prvoj polovici XVI veka i od njegovih sinova su danas tamo četiri
bratstva: Slijepčevića, Starovića, Davidovića i Popovića. Te porodice su dugo zadržale svoje
privilegije i zemlju, a učešćem u ustanku vojvode Grdana 1597.godine, na njihovo mesto i
funkciju čuvara raskršća puteva dolaze čuveni Čengići, koji su ih oduvek poštovali kao stare
imaoce berata i nosioce kneževskog zvanja. Abazovići su drobnjačkom plemenu dali
vojvoda Drakulu, vojvoda Simu, vojvoda Mirčetu, vojvodu Drekala (XVI vek), vojvodu
Pavla (XVII vek- do danas se pozna natpis na grobu) i poslednjeg u nizu vojvoda Stanišu
(XVIII vek). Vojvoda Staniša Aleksin Abazović je dobio od skadarskog Mahmut-paše
Bušatlije hercegovačko vojvodstvo i alajbarjak za pleme, kako bi organizovao otcepljenje
Hercegovine od travničkog sandzaka i pripajanje skadarskom. Od Abazovića je bio i jedini
drobnjački vladika Dionisije. On je stolovao potkraj XVII veka u manastiru Jelovcu, a
pominje ga jedan konzularni izveštaj upućen mletačkom senatu u kom se spominje njegova
smrt kao veliki gubitak za Mletke. Poznata su i tri serdara Bašovića: Savo, Milutin i sin mu
Đorđije. Živeli su u XIX veku. Orodili su bratstvo Kosovčića sa kraljevskom kućom
Petrović-Njegoša tako što se Ćana, sestra vojvode Boža Petrovića, crnogorskog senatora,
predsednika senata i bliskog rođaka kralja Nikole Petrović-Njegoša, udala za Vojina
Bašovića, brata serdara Đorđija. Kosovčići su se vremenom podelili u dve široke
bratstveničke loze, Omakalovića i Đurjanovića. Danas se u Đurjanoviće računaju
prezimena: Memedović, Malović, Ćeranić, Vilotijević, Pavićević, Mandić, Mašić, Barac i
Baranin. Od Omakalovića su prezimena: Abazović, Grbović, Aleksić, Bašović, Vojinović,
Radulović, Kočović, Simunović, Duković, Golović, Kovijanić, Pušelja, Sandić, Vuković,
Ćorović, Odović, Perišić, Kadić, te pomenuta: Slijepčević, Starović, Davidović , Popović i
njihovi ogranci, čuveni sarajevski Despići, Jeftanovići i drugi. Zajedničko za sve ove
porodice je da slave Sv.Savu kao i da do kraja XX veka nisu stupali u brakove, što je i
danas retkost. Svetozar Tomić je u svom delu ,,Drobnjak,, 1902. godine zapisao da u selima
Duži i Pošćenje ima 31 kula, od kojih je deobom i razgradnjom do danas ostalo 10-ak. U
knjizi ,,Vlastela ilirskog grbovnika,, dr Srđana Rudića, izdanje Istorijskog instituta (2006),
napominje se da je preko narodne tradicije u tkz. ilirske grbovnike ušao grb Kosovića i da
se verovatno odnosi na drobnjačko bratstvo Kosovčića. U dalmatinskim pesmama
,,bugaršticama,, pominju se tri Kosovčića , Milan, Nikola i Ivan kao pobratimi Miloša
Obilića. U većini grbovnika upravo se grb (K)Obilića nalazi odmah pored grba Kosovića-
Kosovčića.
Potomci Kosovčića danas žive složno u pomenutim selima i svake
godine pred bratstveničku slavu u januaru organizuju sabor Kosovčića. Na saboru se okupe,
druže i zbore o prošlim i budućim vremenima. Potomaka ovog velikog roda danas ima
širom sveta. Još na početku XX veka, bilo je od njih 177 domova u Drobnjaku i još 80 u
Samoboru kod Gacka. Upravo toj brojnosti se duguje izuzetna snaga i životnost bratstva
koje je dug niz vekova davalo plemenu jake predstavnike i upravljalo njime. I danas
potomci Kosovčića daju izuzetne ljude u svojim oblastima života. Ima od njih pevača,
vrhunskih sportista reprezentativaca, tv i filmskih stvaralaca,pisaca, profesora univerziteta,
kao i sasvim običnih ljudi koji čuvaju svoju tradiciju i spremni su da je prenesu potomcima.

Risto Starović