‫‪ 

‬‬
‫‪ ‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 1NACE ‬وﻛﺎرﺑﺮد آن در ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺒﺪل ﻫﺎي‬

‫ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ‬

‫ﻧﻌﻤﺖ اﻟﻪ ﻋﺼــــﺎر ‪ ‬‬

‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﺟﻮش ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻮﻟﺮ ﻫﻮاﻳﻲ آﺑﺎن ‪  ،‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه ‪:‬‬

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺧﻮردﮔﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن در ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎ و واﺣﺪ ﻫﺎي ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﺻـﻨﻌﺘﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻔﺖ ‪ ،‬ﮔﺎز و ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻴﮕﺮدد ﺣﻀﻮر ﮔﺎز ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻠﻮل‬
‫در ﻧﻔﺖ ﺧﺎم و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن در ﻓﺮاورده ﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﻴﻂ ﺗﺮش ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻳﻜـﻲ‬
‫از ﻋﻤﺪه ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت اﻧﻮاع ﺧﻮردﮔﻲ در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺗﺮش ﻧﻈﻴﺮ ﭼﺎه ﻫﺎي ﻧﻔﺖ و ﮔـﺎز ‪،‬ﺗـﺮك ﻧﺎﺷـﻲ از ﺧـﻮردﮔﻲ‬
‫ﻫﻴﺪروژﻧﻲ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ‪ 2HIC‬اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﻣﺠﺎورت ﺑﺎ ﻓﻮﻻد ﻫﺎ رخ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ .‬ﻋﻤﻼ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻫـﺎ ﺧﻮرﻧـﺪه اﻧـﺪ ﻻﻛـﻦ‬
‫ﻗﺪرت ﺧﻮرﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻮا‪،‬رﻃﻮﺑﺖ‪،‬ﺑﺨﺎر و ﮔﺎزﻫﺎي دﻳﮕـﺮ ﻣﺜـﻞ ﻛﻠﺮ‪،‬آﻣﻮﻧﻴﺎك‪،‬ﺳـﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴـﺪروژن‪،‬دي‬
‫اﻛﺴﻴﺪ ﮔﻮﮔﺮد‪،‬اﺳﻴﺪﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻣﺜﻞ اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ‪،‬ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ و ﻧﻴﺘﺮﻳﻚ‪،‬اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ ﻣﺜـﻞ اﺳـﻴﺪ اﺳـﺘﻴﻚ و‬
‫ﻓﺮﻣﻴﻚ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻮردﮔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﺬب ﻫﻴﺪروژن و اﺛﺮات آن روي ﺧﻮاص ﻓﻠﺰ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺨﺎر ﻣﻮﺟﻮد در‬
‫ﻫﻮا ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻛﺴﻴﺪه ﺷﺪن واﻳﺠﺎدﺧﻮردﮔﻲ در ﻓﻮﻻد ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺧﻮرﻧـﺪه ﺗـﺮ از ﻣـﻮاد آﻟـﻲ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮردﮔﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﺛﺮ ﻛﻠﺮورﺳﺪﻳﻢ‪،‬ﮔﻮﮔﺮد‪،‬اﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ و ﻛﻠﺮﻳـﺪرﻳﻚ وآب اﺳـﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ روﻏﻦ‪،‬ﻧﻔﺖ و ﺑﻨﺰﻳﻦ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎ و ﻓﺸـﺎرﻫﺎي ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﺑﺎﻋـﺚ اﻳﺠـﺎد ﺷـﺮاﻳﻂ ﺧـﻮردﮔﻲ‬
‫ﺷﺪﻳﺪﺗﺮي ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫روش ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬اﻧﺘﺨﺎب و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻨﺶ ﻫﺎ ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺧﻮردﮔﻲ و روش ﭘﻮﺷﺶ دﻫﻲ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺿﻤﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻧﻮاع ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎي ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي‬
‫ﺧﻮرﻧﺪه ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺖ و ﻳﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺪل ﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ و ﻣﺨﺎزن و دﻳﮕﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ رخ دﻫﺪ ‪ ،‬ﺷﻤﺎ را ﻧﻴﺰ ﻣﺨﺘﺼﺮي ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ آﺷﻨﺎ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪:‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ - NACE‬ﺧﻮردﮔﻲ در ﻣﺒﺪل ﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ‬

‫‐‪  NACE‐SCC‐CSCC ‐ASCC‐HSC/SSC ‐HIC‐SOHIC‐GHSC‐HIC/SWC‐HIC/SZC‬‬
‫‪                                                            ‬‬
‫‪1‬‬
‫‪National Association Corrosion Engineering ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Hydrogen Induced Cracking‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‪:‬‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﺧﻮردﮔﻲ‪ 3‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﺻﻨﺎﻳﻊ و در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل و‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ از اﻧﺘﻘﺎل در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي آﺑﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ زﻳﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ و اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ در اﺑﺘﺪا ﺑﺮ اﺳﺎس داﻧﺶ و ﻧﻈﺮﻳﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻓﻨﻲ اﻋﻀﺎي ﻣﺘﺨﺼﺺ در اﻳﻦ رﺷﺘﻪ از ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﻋﻤﺪه‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي آن در اﺑﺘﺪا ﺑﻴﺸﺘﺮ روي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎﺗﺪي ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ در ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ ﺗﻤﺮﻛﺰ داﺷﺖ‪.‬‬

‫زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺴﻲ در ﺑﺎره ﻋﻠﻮم ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ از اﺑﺘﺪاي ﺷﺮوع ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ دارد‪ .‬اﻣﺎ در ﺳﺎل ‪1930‬‬
‫ﮔﺎﻣﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اي در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎﺗﺪي ﻳﺎ ‪ ٤CP‬ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ زﻣﻴﻦ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ اي ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮد ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺰودي اﺣﺴﺎس ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﺎص وﺟﻮد دارد ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در ﺑﺎره اﺟﺮاي ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ در زﻳﺮ‬
‫زﻣﻴﻦ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎﺗﺪي اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ .‬درواﻗﻊ اﻳﻦ ﺳﺮآﻏﺎزي ﺑﻮد ﺑﺮاي ﺗﺸﻜﻴﻞ" اﻧﺠﻤﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎﺗﺪي ﻫﺎﺳﺘﻮن ﺗﻜﺰاس" ﻛﻪ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ در ﺳﺎل ‪ 1938‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1940‬اﻧﺠﻤﻦ‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ ‪ ٥‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر ﮔﺮوه‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺨﺶ ﻛﺎﺗﻮدﻳﻚ اﻳﻦ‬
‫اﻧﺠﻤﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫اﻋﻀﺎي اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺰودي ﺑﻪ ﻓﻜﺮﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺤﺼﺎري‬

‫و ﺗﺨﺼﺼﻲ در ﻣﻮرد ﺧﻮردﮔﻲ و روش ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل آن اﻓﺘﺎدﻧﺪ‬
‫ودر اﻛﺘﺒﺮ ﺳﺎل ‪ 1943‬ﻳﺎزده ﻧﻔﺮ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﺧﻮردﮔﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻼش ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻫﻤﻴﻦ‬
‫اﻣﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺎﺳﻴﺲ اوﻟﻴﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪3‬‬
‫‪NACE ‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Cathodic Protection ‬‬
‫‪5‬‬
‫‪PIEA‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ‬

‫ﻳﻜﻲ از اوﻟﻴﻦ دﻻﻳﻞ ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬

‫ﮔﺴﺘﺮش ﺗﻜﻨﻮﻟﻮ ژي در زﻣﻴﻨﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ و ﺗﻬﻴﻪ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﻛﺎرﺑﺮد در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر دو ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ در ﺳﺎل ‪ 1944‬ﺟﻬﺖ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در دو زﻣﻴﻨﻪ ﺧﻮردﮔﻲ در ﺑﺮج ﻫﺎي‬
‫ﺗﻘﻄﻴﺮ و ﺗﻴﻮﺑﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﺤﺼﺎل ﭼﺎه ﻫﺎي ﻧﻔﺖ و‬
‫‪(CONDENSATE‬‬ ‫‪WELL‬‬ ‫ﮔﺎز‬
‫)‪ CORROSION‬و ﺑﺨﺶ آﻧﻮد ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﻜﻲ ﻓﺪا ﺷﻮﻧﺪه‬
‫)ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎﺗﺪي(ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ ‪.‬اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎ ﻛﻤﻲ‬
‫ﺑﻌﺪ در ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ادﻏﺎم و ﺑﺎ ﻧﺎم ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞ‬
‫ﻫﺎ ‪ 6‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ داد‪ TPC .‬ﺳﺮﻳﻊ رﺷﺪ ﻧﻤﻮد و‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1949‬داراي ‪ 13‬زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻋﻀﺎي آن در ﻛﻠﻴﻪ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روش ﻫﺎي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي و ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻴﻨﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1954‬ﺗﻌﺪاد اﻳﻦ زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﺪد ‪ 19‬رﺳﻴﺪ‪ TPC.‬از ﺳﺎل ‪ 1950‬ﺗﺎ ‪1960‬‬
‫ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﮔﺰارﺷﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎ را ﺟﻤﻊ آوري و در ﺳﺎل ‪ 1966‬ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻫﻴﺌﺖ‬
‫داوري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﺪارك اﻗﺪام و در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﻧﻴﺰ از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺗﻜﻨﻴﻚ‬
‫ﻫﺎي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻮردﮔﻲ و ﻧﺤﻮه ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1969‬اﻧﺠﻤﻦ ‪ NACE‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺻﺪور دو اﺳﺘﺎﻧﺪارد رﺳﻤﻲ ‪ ) TM-0169‬روش ﻫﺎي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ ﻓﻠﺰات در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻓﺮاﻳﻨﺪي( و ‪ ) RP-0169‬روش ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ ﺳﻄﻮح ﺧﺎرﺟﻲ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ واﻗﻊ در‬
‫زﻳﺮ زﻣﻴﻦ و ﻳﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻮﻃﻪ ور در آب ( ﻧﻤﻮد‪ 30.‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 118‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ و‬
‫روش ﻫﺎي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ و ﺷﺮاﻳﻂ و اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺗﺪوﻳﻦ و اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از ﺳﺎل ‪ 1944‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫اﻧﺠﻤﻦ ﺧﻮردﮔﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺰاري ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻫﺎي ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻧﻤﻮد و در ﺳﺎل ‪ 1949‬ﻧﻴﺰ اوﻟﻴﻦ دوره آﻣﻮزﺷﻲ در داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﺗﮕﺰاس ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اوﻟﻴﻦ دوره رﺳﻤﻲ آﻣﻮزﺷﻲ اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ در ﺳﺎل ‪ 1960‬ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Technical Committee Procedure(TPC) ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ 10‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ در ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮﻃﺮاﺣﻲ و ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دوره ﻫﺎ از اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻴﺸﺪﻧﺪ‬

‫‪-1‬دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﻮردﮔﻲ‬

‫‪ -2‬دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺧﻮردﮔﻲ‬

‫‪ -3‬ﺗﻜﻨﺴﻴﻦ دوره ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺧﻮردﮔﻲ‬

‫‪ -4‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس دوره ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺧﻮردﮔﻲ‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1986‬دوره آﻣﻮزش ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﺴﺖ ﺧﻮردﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ دوره ﻫﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ‪52‬‬
‫ﺳﺎل از ﺑﺮﮔﺰاري اوﻟﻴﻦ دوره آﻣﻮزﺷﻲ ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮﮔﺰاري دوره ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي در‬
‫زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺼﻮرت ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ ﺑﺮﮔﺰار و ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي‬
‫از ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و داﻧﺶ آن آﺷﻨﺎ و در ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮردﮔﻲ در ﻣﺒﺪل ﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ‬

‫و دﻳﮕﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ ‪،‬‬

‫ﮔﺎز ‪ ،‬ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ و ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه‬

‫در ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺒﺪل ﻫﺎي‬

‫ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر و‬
‫ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮادي ﻣﺘﺸﻜﻞ از‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺧﺎص وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺧﻮردﮔﻲ در ﺑﺪﻧﻪ ﻓﻮﻻد ﮔﺮدﻧﺪ و ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ‬
‫داﺷﺖ ﻛﻪ درﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ و ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ ،‬ﺟﺬب ﻫﻴﺪروژن و اﺛﺮات آن روي ﺧﻮاص ﻓﻠﺰ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺎﺛﻴﺮات‬
‫ﺑﺨﺎر ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﻮا ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻛﺴﻴﺪ ﺷﺪن ﻓﻮﻻد ﻣﻴﮕﺮدد ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻓﻠﺰ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺨﺎزن و ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎي ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻ در ﺣﻀﻮرﻫﻴﺪروژن‪High-Pressure, High-‬‬
‫)‪ (Temperature Hydrogen Service Corrosion‬ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﺻﻲ را اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫ﻣﺨﺎزن در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎﻓﻲ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﻜﺴﺖ ﺗﺮد و ﻳﺎ ﺗﺮك اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪن آﻧﻬﺎ ﮔﺮدد‪.‬اﻳﻦ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ در روي ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰ رخ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻫﻴﺪروژن روي ﻓﻮﻻدﻫﺎ‬

‫ﻫﻴﺪروژن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ روي ﺧﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻓﻮﻻد از دو ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اول اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻴﺪروژن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ‬
‫درون ﻓﻮﻻد وﺣﻀﻮر ﺧﻮد ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ و ﻛﺎﻫﺶ ﭼﻘﺮﻣﮕﻲ آن ﮔﺮدد‪ .‬و دوم اﻳﻨﻜﻪ در ﻳﻚ‬
‫ﺣﻤﻠﻪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪه ﻛﻪ ﻫﻴﺪروژن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﻜﺎﻓﺘﻦ ﻓﻮﻻد و ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن ﻛﺮﺑﻦ از درون آن ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ‪ ،‬ﭼﻜﺶ ﺧﻮاري و ﻣﻘﺪار ﭼﻘﺮﻣﮕﻲ آن ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻧﺤﻮه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﺮك در ﺳﺮوﻳﺲ ﮔﺎز ﺗﺮش‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺧﻮاص ﭼﻜﺶ ﺧﻮاري ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﻛﻢ آﻟﻴﺎژ در ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻي‪450oC‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺎز‬
‫ﭘﺨﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺪﻗﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮدد ‪ .‬ﻋﻨﺎﺻﺮي ﻫﻤﭽﻮن ﻓﺴﻔﺮ‪ ،‬ﻗﻠﻊ ‪،‬‬
‫آرﺳﻨﻴﻚ‪،٧‬آﻧﺘﻴﻤﻮان ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺨﺘﻲ ﻳﺎ ﺗﺮدي ﻫﻴﺪروژﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎز ﭘﺨﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه در‬
‫ﺻﻨﻌﺖ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻮﻻد ﻫﺎي آﻟﻴﺎژي ﺑﺮاي ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎي ﻫﻴﺪروژن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﻛﺮم‪-‬ﻣﻮﻟﻴﺒﺪن‪-‬‬
‫واﻧﺎدﻳﻮم دار ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻮﻻد ‪ 3Cr-1Mo-0.25V‬و ﻳﺎ ‪ 2.5Cr-1Mo-0.25V‬ﻣﻌﻄﻮف اﺳﺖ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن ) ﻫﻴﺪرو ﺳﻮﻟﻔﻮر(‪ ٨‬از ﻓﻮﻻد ﻫﺎي اوﺳﺘﻴﻨﻴﺘﻲ‬
‫‪ 18Cr-8Ni‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ ‬‬

‫‪ ‬‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ‬

‫ﭼﻬﺎر روش ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻮردﮔﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬اﻧﺘﺨﺎب و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻨﺶ ﻫﺎ ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺧﻮردﮔﻲ و روش ﭘﻮﺷﺶ دﻫﻲ‬

‫‪-1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮادي ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ ﻧﺒﻮده و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮدن از اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺠﺎد ﻫﺮ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻜﺎر ﮔﻴﺮي روش ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري و ﻳﺎ ﻏﻴﺮه ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ زﻳﺎن آور ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪                                                            ‬‬
‫‪7‬‬
‫‪AS ‬‬
‫‪8‬‬
‫‪H2S‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪-2‬ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﺮاﺣﻲ دﻗﻴﻖ و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ و ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ آن در زﻳﺮ‬
‫ﺣﺪ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ و ﻃﺮاﺣﻲ دﻗﻴﻖ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫‪-3‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺧﻮردﮔﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺎري و ﻳﺎ روش ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﻴﻂ در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺴﺘﻪ‪.‬‬

‫‪-4‬ﭘﻮﺷﺶ دادن‪ 9‬ﻓﻠﺰ و اﻳﺰوﻟﻪ ﻧﻤﻮدن ﻣﻮﺛﺮ آن از ﻣﺤﻴﻂ راﻫﻲ دﻳﮕﺮ در ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻻي اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻓﻮﻻد ﻫﺎي اوﺳﺘﻴﻨﻴﺘﻲ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮاﻗﻊ ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﻲ ﻳﺎ ﻛﻢ آﻟﻴﺎژ ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ دادن ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻻد ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ از ﻣﻮاد ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﻲ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ را اﻳﺠﺎب ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﻮرﻧﺪه‬

‫ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎ را ﻣﻴﺘﻮان‬
‫ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﺳﺮوﻳﺲ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد‬

‫ﺳﺮوﻳﺲ ﻧﻮع اول ‪-‬‬

‫ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎرﮔﻴﺮي و‬
‫ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺷﺎرژ ﻫﻴﺪروژن‬
‫اﻳﺠﺎد ﺗﺮك ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‬

‫‪-‬‬ ‫ﺳﺮوﻳﺲ ﻧﻮع دوم‬

‫ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ‪١٠‬‬ ‫ﺧﻮردﮔﻲ‬
‫ﺗﺮك‬ ‫اﻳﺠﺎد‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪9‬‬
‫‪Cladding‬‬
‫‪10‬‬
‫‪ASCC ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﺎص و ﺧﻮرﻧﺪه دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﺮك ﮔﺮدﻧﺪ ‪ ،‬ﭼﺎرت زﻳﺮ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ راﺑﻄﻪ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﺮك در ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ آﻧﻬﺎ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ –A‬ﺑﻪ واژه ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ ‪ SCC ‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ – B‬ﻓﺮﻣﻲ از ﺗﺮك ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دو ﺧﻂ و ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﺮك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪ ﻫﻴﺪروژن ﻣﺮﻃﻮب‬
‫ﺑﻮده و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻴﺎﻓﺘﺪ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ از ﻧﻮع ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي و ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ – C‬اﻳﻦ ﻓﺮم از ﺗﺮك ﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺳﻮﻟﻔﻴﺪي ﻣﺜﻞ اﺳﻴﺪ ﻫﻴﺪرو ﻓﻠﻮرﻳﻚ ﻧﻴﺰ‬
‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎي ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎي ﺧﻮرﻧﺪه‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﻓﻮق ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ دو ﻧﻮع ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﻴﻂ ﺧﻮرﻧﺪه وﺟﻮد دارد ‪ :‬اول ﺗﺮﻛﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ ازاﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﺧﻮردﮔﻲ اﺳﺖ و دوم ﺗﺮﻛﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از اﺛﺮﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺷﺎرژ ﻫﻴﺪروژن اﺳﺖ ‪ .‬ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ‬
‫وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺟﺰاء ﻳﻚ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺴﺘﻬﻠﻚ ﺷﺪن آن وﻳﺎ‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬در زﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺮﻛﺪام از اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ ‪.‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪11‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪SCC‬‬

‫‪ SCC‬ﻳﺎ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺧﻮردﮔﻲ ﻳﻚ ﻛﻨﺶ ﻳﺎ اﺛﺮ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻴﻦ‬

‫ﺗﻨﺶ و ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﻮرﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﺮك ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ و اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه در اﺛﺮ ﺗﻨﺶ و ﻳﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﻮرﻧﺪه ﺑﺼﻮرت‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ رﺷﺪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت درون داﻧﻪ اي‪ ١٢‬وﻫﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺮز داﻧﻪ اي‪ ١٣‬اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪ ..‬ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي اﻳﻦ ﺗﺮك‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﺑﻮده و ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ دوره‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎري‬
‫ﻓﺎﺟﻌﻪ آﻣﻴﺰ ﺗﺒﺪﻳﻞ و ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد ﻧﺸﺘﻲ در‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻴﺎﻻت ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ‪ SCC‬را‬
‫ﻣﻴﺘﻮان در ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ ‪،‬‬
‫ﺳﺎزه ﻫﺎ و اﻋﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﻮع ﺗﻨﺶ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ‪ SCC‬ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﻣﺤﻞ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺮي از ﻋﻀﻮﻫﺎ ي‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎ وﻳﺎ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﻮرﻧﺪه ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺤﻴﻄﻲ ﭘﺎﻳﺪار و ﻣﺪاوم ﻣﺜﻞ آب درﻳﺎ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻮﻗﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺎري ﻛﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ اﻳﺠﺎد ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﭘﺪﻳﺪه ‪ SCC‬در اﺻﻞ ﻳﻚ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي آن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺟﻔﺖ‬
‫ﺷﺪن ﻣﻮاد ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎص و اﻋﻤﺎل ﻳﻚ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺣﺪ ﺑﺤﺮاﻧﻲ دارد‪ .‬ﻣﺜﺎل ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺟﻔﺖ ﺷﺪن‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﺎص ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬آﻟﻴﺎژ ﺑﺮﻧﺞ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ ‪ ،‬ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ‬
‫ﻛﻠﺮاﻳﺪي ‪ ،‬ﻓﻮﻻد داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﻴﺪروژﻧﻲ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺪون ‪ SCC‬ﻧﻴﺰ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪ASCC‬‬

‫در اﻳﻦ ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﻮردﮔﻲ ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ اﻳﺠﺎد ﺗﺮك ﮔﺮدد ‪ .‬ﭼﺎرت ﺻﻔﺤﻪ ﻗﺒﻞ ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪ ASCC‬ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ ﺟﻮش ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﮔﺮدد ﭼﻮن ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﺲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻫﻨﻮز در‬
‫ﺟﻮش وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﺗﺮك ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺪﻳﺪه ‪ ASCC‬از ﻣﺤﻞ ﻋﻴﻮب ﺟﻮش ﺷﺮوع‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪11‬‬
‫‪Stress Corrosion Cracking‬‬
‫‪12‬‬
‫‪Inter Granular IG SCC‬‬
‫‪13 Transe Granular(TG SCC ‬‬
‫‪14‬‬
‫‪Alkaline Stress Corrosion Cracking‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻮ ﺷﻜﺎري اﺻﻠﻲ ﻋﻴﻮﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺪم ذوب ‪ ،‬ﺗﺮك ﻫﺎي ﺗﺎﺧﻴﺮي و‬
‫زﻳﺮ ﺑﺮش ﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﺧﺎرج از ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮﻃﺮف و ﺑﺎزرﺳﻲ ﻫﺎي ﻻزم در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪15‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪CSCC‬‬

‫‪CSCC‬ﻳﺎ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ﻛﻠﺮاﻳﺪي ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از اﻧﻮاع ﺗﺮك ﻫﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺧﻮردﮔﻲ اﺳﺖ‪.‬ﺳﻪ ﺷﺮط ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﻋﺒﺎرت‬
‫اﺳﺖ از ‪-1‬ﺣﻀﻮر ﻳﻮن ﻛﻠﺮاﻳﺪ ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﺤﻴﻂ ‪ -2،‬اﻛﺴﻴﮋن ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل ﺣﺎﺿﺮ در‬
‫ﻣﺤﻴﻂ و ‪-3‬ﻓﻮﻻد ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ‪ .‬ﻳﻚ روش ﺟﻠﻮ ﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ﺗﺮك ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫ﺗﻨﺶ ﺧﻮردﮔﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺮوﻳﺲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺣﺬف ﻳﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺗﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد اﻳﻦ ﻋﻴﺐ ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮك ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺧﻮردﮔﻲ ﻛﻠﺮاﻳﺪي در‬
‫ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﺿﺪ زﻧﮓ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺜﻼ در ﻣﺒﺪل ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪ .‬در ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﻣﻮارد ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﺒﺪل ﻫﺎ از ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ)ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻛﻢ‬
‫ﺑﻮدن ﺿﺨﺎﻣﺖ و ﻋﺪم ﺗﺤﻤﻞ ﺧﻮردﮔﻲ ( و ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻫﺎ و ورﻗﻬﺎ‬
‫اﻣﻜﺎن ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻤﻨﻈﻮر‬ ‫از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﻛﺮﺑﻨﻲ)ﺑﺎ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺮﻳﺐ ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﺠﺎز( در ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ‪.‬ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ‬
‫از ﺗﻨﺶ ﻛﻠﺮاﻳﺪي در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺒﺪل ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺪرت اﺗﻔﺎق ﻣﻴﺎﻓﺘﺪ‬
‫‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻃﺮاح ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﻣﻮاد را از‬
‫ﻧﻮع ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺧﻮردﮔﻲ‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻓﻮﻻدﻫﺎي ﺿﺪ زﻧﮓ اوﺳﺘﻴﻨﻴﺘﻲ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫ﻧﻮع‬ ‫ﻫﺎي‬ ‫ﻓﻮﻻد‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻛﻠﺮاﻳﺪي‬ ‫ﺗﻨﺶ‬
‫‪ 304,304L,316,316L‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺪار ﻧﻴﻜﻞ ﺑﻴﻦ ‪ 18-20‬درﺻﺪ و ﻳﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮع دوﺑﻠﻜﺲ آن و ﻳﺎ ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﺿﺪ زﻧﮓ ﻓﺮﻳﺘﻲ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮﻛﻬﺎ را ﺑﻬﺒﻮد‬
‫ﺑﺨﺸﺪ‪.‬ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﻋﻤﺎﻟﻲ و ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻻ ودرﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﻻي‬
‫‪ 65-71‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد و ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺮاﻳﺪ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك ﻫﺎ را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ‬
‫زﻣﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك ﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪15‬‬
‫‪Chloride Stress Corrosion Cracking ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ 6-10‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﻛﻠﺮاﻳﺪ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮاي ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع‬ ‫از ﺷﺮوع ﺳﺮوﻳﺲ وﻳﺎ ﺑﻪ ‪ 1-2‬ﺳﺎل و ﻳﺎ‬
‫ﺗﺮك ﻻزم اﺳﺖ اﮔﺮ ﭼﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﻣﻘﺪار ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻛﻤﻲ از ﻛﻠﺮاﻳﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺗﺮك در ﺳﻄﻮح ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪه‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻣﺜﻼ ﺟﺎﻳﻴﻜﻪ اﻣﻜﺎن ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻠﺮاﻳﺪ وﺟﻮد دارد ﻣﺜﻞ ﻣﺤﻞ ﺧﻮردﮔﻲ ﺣﻔﺮه اي‪ ١٦‬ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ذرات رﻳﺰ ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل در ﺳﻴﺎل ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﺑﺼﻮرت ﺣﻔﺮه ﻫﺎي رﻳﺰ در ﺳﻄﻮح ﻧﺎﺻﺎف و زﺑﺮ در آﻣﺪه و ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﺧﻮرﮔﻲ ﻫﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ راﻛﺪ ﺷﺪن ﺳﻴﺎل درﺷﻴﺎر ﻫﺎي ﺑﺎرﻳﻚ ﺑﻴﻦ دو ﺳﻄﺢ‪ ١٧‬و ﻳﺎ در زﻳﺮ ﺳﻄﻮح ﭘﻮﺷﺶ دار و ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻤﻊ‬
‫رﺳﻮﺑﺎت ‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪ HSC /SSC‬‬

‫‪ HSC‬ﻳﺎ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﻫﻴﺪروژﻧﻲ ﻳﻜﻲ از دو ﻧﻮع ﺗﺮك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ در اﺛﺮ وﺟﻮد ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫اﺻﻄﻼح ‪ SSC‬ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ‪ .‬ﭘﺪﻳﺪه ‪ HSC/SSC‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺮوﻳﺲ‬
‫ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺷﺎرژ ﻫﻴﺪروژن ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﺮك‬
‫ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﺷﻜﺴﺖ ﺗﺮد ﻫﻴﺪروژﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در اﺛﺮ‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﺟﻮش ﺑﺎﻻ ﺗﺮ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز و ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻴﻜﺮو ﺳﺎﺧﺘﺎري در ﻓﻮﻻد‬
‫ﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 600Mpa‬ﻧﻴﺰ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ اﻳﻦ ﺗﺮك‬
‫ﻫﺎ ﺳﺮﻳﻊ رﺷﺪ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺴﺖ در ﻓﻮﻻد ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ‬
‫ﮔﻴﺮي آن ﺣﺎﺻﻞ وﺟﻮد ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ و ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻮردﮔﻲ در ﺣﻀﻮر‬
‫اﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ و آب اﺳﺖ ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ و اﺛﺮات واﻛﻨﺸﻲ ﻧﺎﺷﻲ از‬

‫ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻔﻮذ اﺗﻢ ﻫﻴﺪروژن ﺑﻪ درون ﻓﻠﺰ ﭘﺎﻳﻪ و ﻳﺎ ﻓﻠﺰ ﺟﻮش‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬درﻣﻨﺎﻃﻘﻲ از ﻓﻮﻻدﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﻳﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ وﺟﻮد دارد‬
‫ﻧﻔﻮذ اﺗﻢ ﻫﻴﺪروژن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﭘﺪﻳﺪه )‪(HSC‬ﮔﺮدد ‪.‬در‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از ﻓﻮﻻد ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ PNo. 1‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻓﻮﻻد ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك ﻫﺎ در آن ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت ﻛﺎرﺑﺮدي و ﻋﻤﻠﻲ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE-‬‬
‫‪ RP-0472‬اوﻻ ﻛﻤﻚ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ از ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن ﻣﻮاد ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺟﻮﺷﻜﺎري ‪،‬‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي و ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺧﻂ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﺮك‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪16‬‬
‫‪Pitting‬‬
‫‪17‬‬
‫‪Crevice ‬‬
‫‪18‬‬
‫‪Hydrogen Stress Cracking / Sulfide Stress Cracking‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ HSC‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﺛﺮات اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻣﺮﻃﻮب ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺮاﻳﻨﺪ و ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ دﻳﮕﺮﻛﻪ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﺪاً در ﺳﺮوﻳﺲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ را ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺪود ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻫﺎي ﻣﺮﻃﻮب دﻳﮕﺮ )ﻣﺜﻞ اﺳﻴﺪ ﻫﻴﺪرو ﻓﻠﻮرﻳﻚ( ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﻴﺰان ﺧﻮردﮔﻲ ﻓﻮﻻد را ﮔﺴﺘﺮش و ﻣﻘﺪار ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﻫﻴﺪروژن را ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﭘﺪﻳﺪه ‪HSC‬‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ ‪ .‬رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﺨﺶ ‪ 2‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ NACE RP-472‬ﻫﺮ دو ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﺣﺮارت ‪ ١٩‬و‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻓﻠﺰ ﺟﻮش‪ ٢٠‬را از اﻳﺠﺎد ‪ HSC‬ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ودر اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ NACE MR-0175‬ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻓﻮﻻد ﻫﺎي‬
‫ﻓﺮﻳﺘﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ‪ 22 SSC‬ﻋﺪد‬
‫ﺳﺨﺘﻲ راﻛﻮل ﺳﻲ‪ ٢١‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 238‬ﺑﺮﻳﻨﻞ‪ ٢٢‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭘﺪﻳﺪه ‪ SSC‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ‬

‫‪-1‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ‪،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ )ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺨﺘﻲ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ دارد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻴﮕﺮدد( ‪،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ ﻓﻠﺰ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﻌﺮض ﻣﺤﻴﻂ ﮔﺎز ﺗﺮش ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪-2 .‬ﺑﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻓﻠﺰ ﭘﺎﻳﻪ ‪-3‬ﻣﻘﺪار ﻫﻴﺪروژن ﺟﺎري ﺷﺪه در ﻓﻠﺰ ﻛﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از‬
‫‪23‬‬
‫‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻏﻠﻈﺖ ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن ‪ ،‬ﻣﻴﺰان‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ ‪ ،‬آب ﻣﻌﻠﻖ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫اﺳﻴﺪي ﺑﻮدن و دﻳﮕﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺜﻞ ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻧﻲ ﺑﻲ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪ‬
‫‪-4‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ -5‬زﻣﺎن‬

‫در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﺗﺮك ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺪﻳﺪه ‪ HSC‬ازﻣﺤﻞ ﻋﻴﻮب ﺟﻮش ﺷﺮوع ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻮﺷﻜﺎري اﺻﻠﻲ ﻋﻴﻮﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺪم ذوب ‪ ،‬ﺗﺮك ﻫﺎي ﺗﺎﺧﻴﺮي و زﻳﺮ ﺑﺮش ﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﺧﺎرج از‬
‫ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮﻃﺮف و ﺑﺎزرﺳﻲ ﻫﺎي ﻻزم در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪HIC‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪19‬‬
‫‪HAZ ‬‬
‫‪20‬‬
‫‪Weld Metal ‬‬
‫‪21‬‬
‫‪HRC ‬‬
‫‪22‬‬
‫‪HB‬‬
‫‪23‬‬
‫‪Free Water‬‬
‫‪24‬‬
‫‪Hydrogen Induced Cracking‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ HIC‬ﻳﺎ ﺗﺮك ﻫﻴﺪروژﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎي‬
‫ﺷﻜﺴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺗﻨﺶ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻴﭙﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻋﻨﻮان ﻛﺎرﺑﺮد وﺳﻴﻌﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺸﺮﻳﺢ اﻧﻮاع ﺗﺮك ﻫﺎ‬
‫دارد‪ .‬ﺣﻀﻮر آب و اﺳﻴﺪ‬
‫ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ‬

‫ﺧﻮردﮔﻲ ﻓﻮﻻد ﮔﺮدد‪ .‬اﺗﻢ ﻫﻴﺪروژن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺪاﺧﻞ‬

‫ﻓﻮﻻد ﻧﻔﻮذ ﻛﺮده و واﻛﻨﺶ ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﻮﺟﻮد آورد و در‬
‫ﻓﻮﻻد ﺗﺮك اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺗﺮك ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺪون اﻋﻤﺎل‬
‫ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﻨﺸﻲ در ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻓﻮﻻد و ﻳﺎ در ﺳﻄﺢ آن‬
‫رخ دﻫﺪ ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در آن ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم‬

‫ﺗﺮك از ﻧﻮع ‪ HIC‬رخ دﻫﺪ ﺣﻤﻠﻪ ﻫﻴﺪروژن در درﺟﻪ‬
‫ﺣﺮارت ﻫﺎي ﺑﺎﻻ در ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻮﺷﻜﺎري روي ﻓﻮﻻد‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ API-941‬ﻣﺮﺟﻌﻲ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﺧﺎص ﺑﺮاي ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎي ﻫﻴﺪروژن در‬
‫درﺟﻪ ﺣﺮارت و ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ و ﭘﺎﻻﻳﺶ ﮔﺎه ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮان در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪..‬‬

‫ﭘﺪﻳﺪه‪25 SOHIC‬‬

‫در اواﺧﺮ ﺳﺎل ‪ 1980‬ﺗﻌﺪادي ﺗﺮك در ﺗﺠﻬﻴﺰات‬

‫ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ورق ﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ‪P‬‬
‫‪ No. 1‬ﻛﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺣﺪود ‪ 200‬ﺑﺮﻳﻨﻞ در ﻣﺤﻞ رﺳﻮب‬
‫ﺟﻮش داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ ﺗﺮك ﻫﺎ‬
‫را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻧﻮع دﻳﮕﺮي از ﻋﻴﻮب ﻫﻴﺪروژﻧﻲ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺟﻬﺖ دار‬
‫ﻫﻴﺪروژﻧﻲ ﻳﺎ)‪ (SOHIC‬ﻧﺎم ﮔﺬاري ﻧﻤﻮده اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﻮع ﺗﺮك ﻫﺎ اﺑﺘﺪا در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ ازﺣﺮارت ﺟﻮش‬
‫‪                                                            ‬‬
‫‪25‬‬
‫‪Stress Oriented- Hydrogen - Induced Cracking‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﻳﺠﺎد و ﺳﭙﺲ در دو ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﺣﺮارت ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻮدار ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك ﭘﺪﻳﺪه‬
‫ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺟﺪﻳﺪي اﺳﺖ‪ SOHIC .‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در ﻓﻮﻻد و ﺟﻮش ﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎﻻ ﻧﻴﺰ رخ دﻫﺪ ‪ .‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ و ﻳﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻي ﻓﻮﻻد و ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻮش ﻧﺪارد از اﻳﻨﺮو ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻮش ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺨﺘﻲ ﺟﻮش و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك ﻫﺎ ﮔﺮدد وﻟﻲ ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﺜﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻮﻻد ﺑﺎ ﺗﻤﻴﺰي ﺧﺎص ‪،‬ﺷﺴﺘﺸﻮي آن ﺑﺎ آب‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎزدارﻧﺪه ﻫﺎ و اﺳﺘﻔﺎده از آﺳﺘﺮي ﻫﺎي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﻮ ع ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ NACE 8X194‬اﺧﻴﺮا ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ ‪ SOHIC‬ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ‬
‫ﻓﺸﺎر در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد و روش ﺳﺎﺧﺖ و اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﭘﺲ از ﺟﻮش و ﺗﺴﺖ ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻛﻠﻲ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪26‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪GHSC‬‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دو ﻓﻠﺰ ﻏﻴﺮ ﻫﻢ ﺟﻨﺲ در ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﻮرﻧﺪه و ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺤﻠﻮل اﻟﻜﺘﺮوﻟﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪،‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺮﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻟﻜﺘﺮون ﻫﺎ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﻴﮕﺮدد و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﻮاد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ در ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺿﻌﻴﻒ ﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻓﻠﺰ ﺧﻮرده ﺷﺪه را آﻧﺪ و ﻓﻠﺰ ﻗﻮي ﺗﺮ را ﻛﺎﺗﺪ‬
‫ﻣﻴﻨﺎﻣﻨﺪ ‪.‬در ﭘﺪﻳﺪه ‪ GHSC‬ﺗﺮك از ﻃﺮﻳﻖ ﺣﻀﻮر ﻫﻴﺪروژن در ﻓﻠﺰ ‪ ،‬و ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮ روي ﻛﺎﺗﺪ در ﻳﻚ ﻛﻮﺑﻞ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﮕﻲ ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮد ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ از ﻧﻮع ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ و ﻳﺎ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪HIC/ SZC‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﺮك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮاﺣﻲ ﻧﺮم ﻳﻚ ﻓﻮﻻد و از ﻧﻮع ‪ SSC‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و زﻣﺎﻧﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻴﺎﻓﺘﺪ ﻛﻪ ﻓﻮﻻد داراي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻧﺮم‬
‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺮم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﺿﻌﻲ‪،‬‬
‫اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ از ﺗﻨﺶ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺗﺮك از ﻧﻮع ‪ SSC‬را در ﻓﻮﻻدﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺮم ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻮﺷﻜﺎري در ﻓﻮﻻدﻫﺎي‬
‫ﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪28‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ‪HIC/ SWC‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﺮك از ﻧﻮع ﺗﺮك ﻫﺎي ‪ HIC‬و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻔﻮذ ﻫﻴﺪروژن ﺑﻮده و در‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻳﺎ ﻣﺠﺎورت ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻻد رخ ﻣﻴﺪﻫﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻨﻮان در‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪26‬‬
‫‪Galvanic Hydrogen Stress Cracking ‬‬
‫‪27‬‬
‫‪Soft Zone Cracking ‬‬
‫‪28‬‬
‫‪Stepwise Cracking ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﺻﻞ ﻧﺤﻮه ﻇﻬﻮر ﺗﺮك را ﺑﻴﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ و ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ‪ HIC‬و ‪ SWC‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﻨﺶ ﻣﻴﺎن ﺗﺮﻛﻬﺎ و ﺗﺮدي‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺠﺎور ﻓﻮﻻد دارد ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻔﻮذ ﻫﻴﺪروژن اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺪﻳﺪه ‪ HIC/SWC‬ﻣﻌﻤﻮﻻ در ورق ﻫﺎي‬
‫ﻓﻮﻻدي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﻟﻮﻟﻪ و ﻣﺨﺎزن ﺑﻜﺎر ﻣﻴﺮود اﺗﻔﺎق ﻣﻴﺎﻓﺘﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺮك ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎ رخ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻛﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ NACE‬ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺮك ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﺧﺴﺘﮕﻲ ‪،‬ﺧﺰش ‪،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﻫﺎي ﺗﺮد در اﻳﻦ ﻣﻮرد اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎ ي ﺧﻮردﮔﻲ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 118‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻮﺻﻴﻪ‬

‫ﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ‪ ،‬روش ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ و ﺷﺮاﻳﻂ و اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﻣﻮاد‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﻴﺸﻮد ﺗﻬﻴﻪ و اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ ‪ ،‬ﮔﺎز ‪،‬‬
‫ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﮕﺮدد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﻴﭙﺮدازﻳﻢ‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE MR-0175‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﻣﺮﺟﻌﻲ‬
‫ﻗﺒﻮل در ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ واﻧﺘﺨﺎب‬
‫اوﻟﻴﻪ‬ ‫ﻣﻮاد‬
‫و‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد‬
‫در‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﮔﺎز ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و رﻋﺎﻳﺖ آن ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺸﻲ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻤﻠﻪ ‪ H2S‬ﺑﺮاي ﻓﻮﻻد اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻧﺴﺨﻪ‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺳﺎل‪ 1975‬ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﺧﻮردﮔﻲ وﻳﺮاﻳﺶ ﮔﺮدﻳﺪ ‪.‬ﻫﺪف اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮدن ﻓﺸﺎر ﺟﺰﻳﻲ ﮔﺎز ﺗﺮش ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي ﻳﺎ ‪ SSC‬اﺳﺖ ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫از اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻠﺰ ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺪﻳﺪه ‪ SCC‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ H2S‬ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺧﻮردﮔﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬دراﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ ﻓﻮﻻد ﺑﺎ‬
‫‪29‬‬
‫)ﻳﺎ ‪ 137‬ﻋﺪد ﺑﺮﻳﻨﻞ( ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻣﺤﺪود‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ‪ PNo. 1‬ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 22‬را ﻛﻮل ‪C‬‬
‫ﻧﻤﻮدن ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ 22‬راﻛﻮل ‪ C‬ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻫﺎﻳﻲ در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ﺗﺮك ﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ‪SSC‬‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1960‬ﺗﻌﺪادي از ﺗﺮك ﻫﺎي ‪ SSC‬ﻛﻪ در ﻓﻠﺰ ﺟﻮش رﺳﻮب داده ﺷﺪه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري‬
‫روي ﻓﻮﻻد ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﻪ ‪ PNo. 1‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﺧﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺟﻮ ﺷﻜﺎري و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﭘﻮدرﺟﻮ ﺷﻜﺎري ﻧﻮع ﻓﻌﺎل ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻮع ﻓﻮﻻد ﻫﺎ ﻛﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ در آﻧﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﻜﺮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدن‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﻴﺎژي ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ روي ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ ﭘﺬﻳﺮي ﻓﻠﺰ ﺟﻮش ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻓﺮاﻳﻨﺪ‬
‫ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎ اﻟﻜﺘﺮود روﭘﻮﺷﺪار ‪ 30‬ﻛﻪ ﻓﻠﺰ ﭘﺮﻛﻨﻨﺪه آن داراي ﻣﻘﺪار درﺻﺪ ﺑﺎﻻي ﻋﻨﺎﺻﺮي ﻣﺜﻞ ﺳﻴﻠﻴﻜﻮن و ﻳﺎ ﻣﻨﮕﻨﺰ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ در ﺟﻮش ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮد در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ‪ H2S‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ TM-0284‬و ‪ NACE TM-0177‬ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮارﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪NACE-‬‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪MR0175/1SO‬‬
‫‪15156‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﻧﻴﺰ‬

‫ﻣﻴﺘﻮان ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺗﺮك‬
‫در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﮔﺎز ﺗﺮش ‪ H2S‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﻜﺎر ﺑﺮد‪ .‬در وﻳﺮاﻳﺶ‬
‫ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ MR-0175‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮدي ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫‪                                                            ‬‬
‫‪29‬‬
‫‪HRC‬‬
‫‪30‬‬
‫‪SMAW ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫آﻟﻴﺎژﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ‪ ،‬اﺳﻴﺪي ﺑﻮدن‪ ،31‬درﺟﻪ ﺣﺮارت و ﻓﺸﺎر ﺟﺰﻳﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫‪ H2S‬ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ در آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻳﻚ اﻗﺪام ﻣﺸﺘﺮك ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﻋﻀﺎي اﻧﺠﻤﻦ ‪ NACE‬و ﻓﺪراﺳﻴﻮن ﺧﻮردﮔﻲ اروﭘﺎ‬
‫‪ EFC‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﭘﺮوژه ‪ ISO/TC67/WG7‬رﻫﺒﺮي و اﻳﻦ اﻗﺪام و ﺗﻼش ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﺮات‬
‫اﺳﺎﺳﻲ در ‪ MR 0175‬ﮔﺮدﻳﺪ ‪.‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﺮات روش ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ در ﺻﻨﺎﻳﻊ‬
‫ﻣﺸﺘﺮك ﻛﻪ ﻗﺒﻼ در ‪ MR 0175‬ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻧﺸﺪه ﺑﻮد ﻣﺸﺨﺺ و اوﻟﻴﻦ ﻧﺴﺨﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪MR-0175/ISO15156‬‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﺪﻳﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ‪ MR- 0175‬وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ه و اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد داراي ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ دﻗﻴﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در ﻣﻮارد ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻜﺎر رود ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎي ﺷﻜﺴﺖ ﻓﺎﺟﻌﻪ آﻓﺮﻳﻦ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺗﺮش ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻨﺶ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻣﻴﺘﻮان آﻧﻬﺎ را در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ MR 0175/ISO 15156-1:2001‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد ‪.‬اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ ازﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﻠﺮاﻳﺪي ‪ ، ٣٢‬ﺗﺮك ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ‪ ، ٣٣‬ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺟﻬﺖ دار ﻫﻴﺪروژﻧﻲ‬
‫‪٣٤‬و ﺗﺮك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮاﺣﻲ ﺿﻌﻴﻒ‪ ٣٥‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﻫﻴﺪروژﻧﻲ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﻜﻲ‪٣٦‬‬

‫ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﻲ ‪ MR- 0175-2002‬و‪MR- 0175/ISO 15156-2003 ‬‬

‫ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي ﻋﻤﺪه اي را ﻣﻴﺘﻮان در اﻳﻦ دو اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮد ‪.‬ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﺿﺪ زﻧﮓ اﺳﺖ‬
‫در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺮﻛﺖ از ﺳﻤﺖ ﻓﻠﺰات آﻫﻨﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻓﻠﺰات ﻏﻴﺮ آﻫﻨﻲ ﻳﻌﻨﻲ آﻟﻴﺎژﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ ‪MR‬‬
‫‪ 0175/ISO 15156 -3‬اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ MR 0175/ISO 15156 ‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد داراي ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﺻﻠﻲ اﺳﺖ‬
‫‪-1‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﻓﻠﺰات ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺗﺮك‬
‫‪ -2‬ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﻲ ﻛﻢ آﻟﻴﺎژ وﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺗﺮك‬
‫‪-3‬آﻟﻴﺎژﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ‪ ٣٧‬و دﻳﮕﺮ آﻟﻴﺎژﻫﺎ‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪NACE‬‬
‫‪MR0103‬‬
‫‪                                                            ‬‬
‫‪31‬‬
‫‪PH ‬‬
‫‪32‬‬
‫‪CSCC ‬‬
‫‪33‬‬
‫‪HIC /SWC‬‬
‫‪34‬‬
‫‪SOHIC ‬‬
‫‪35‬‬
‫‪HIC/SZC ‬‬
‫‪36‬‬
‫‪GHSC‬‬
‫‪37‬‬
‫‪CRAS‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ MR-0175‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻠﺰاﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ ازﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪ ﺑﻮده و ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻠﺰات ﻓﻘﻂ درﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﺰات ﻧﻔﺖ ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ از اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻧﻤﻴﺘﻮان در ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﺎﻻﻳﺶ ﮔﺎﻫﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‬

‫ﻣﻮاردﻳﻜﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﮔﺮدﻳﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪ :‬ﻋﺪم وﺟﻮد اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﺎص ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮاد ﻣﻘﺎوم‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي و ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻀﻪ ﺑﻮدن ﻣﻐﺎﻳﺮت ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در روش ﻛﺎرﺑﺮد ‪ MR 0175‬در‬
‫ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪.‬‬

‫دراﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي در ﻣﺤﻴﻂ ﺗﺮش‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ‪.‬در ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ودرﺳﺎﺧﺖ ﻣﺒﺪل ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ‪،‬‬
‫ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن ﻗﻴﺮ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ از ورق ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﻧﻮع ﺳﺮوﻳﺲ در آﻧﻬﺎ ﺗﺮك ﻫﺎﻳﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻴﺎﻓﺘﺪ ‪ .‬ﻣﺤﻴﻂ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ داراي ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﻣﺮﻃﻮب ﻫﻴﺪروژﻧﻲ‬
‫‪ H2S‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده در ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه و ﺑﺮاي ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻨﻮان ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از‪ H2S‬ﻣﺮﻃﻮب در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻛﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪ و ﮔﺴﺘﺮه وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺎرژ ﻫﻴﺪروژن در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﻣﺮﻃﻮب ‪ H2S‬ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه ﻳﺎ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﮔﺎزي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺮك ﺷﻮد را‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت و ﺗﺮك ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻠﺰات ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﺎرژ ﻫﻴﺪروژن رخ دﻫﺪ ﭘﺪﻳﺪه‬
‫‪ SSC‬ﻳﺎ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي در ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺻﻠﻲ ﻓﻠﺰ و ﻳﺎ ﺟﻮش ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫دﻳﮕﺮ ﻋﻴﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻓﻮﻻد‬

‫ﻫﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ ﻣﺜﻞ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺎول‬
‫ﻫﻴﺪروژﻧﻲ‪ ٣٨‬و ﺗﺮك از ﻧﻮع ‪ HIC‬و‬
‫ﺗﺮك ‪ SOHIC‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪HYDROGEN‬‬ ‫‪BLISTERING‬‬

‫‪ -3‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE TM-0177‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪38‬‬
‫‪Blistering‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روش اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻮده و ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮردﮔﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ )‪ (T-1‬در ﺳﺎل‬
‫‪1977‬ﺗﺪوﻳﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﻠﺰات در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ از ﺗﺮك ﻫﺎي‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن ‪ H2S‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﺴﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺧﻮردﮔﻲ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭼﻬﺎر روش اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫‪ SSC‬در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ ازآزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺸﺶ ‪،‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻴﺮ ﺧﻤﻴﺪه‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺣﻠﻘﻪ وآزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻴﺮ ﻳﻚ ﺳﺮ ﮔﻴﺮ دار ‪.‬‬
‫زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ ‪ 720‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻮده و ﮔﺰارﺷﺎت ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺪار‬
‫ﺗﻨﺶ اﻋﻤﺎﻟﻲ ‪،‬زﻣﺎن ﺷﻜﺴﺖ ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻨﺶ ﺑﺪون ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺳﭙﺮي ﺷﺪن زﻣﺎن ﺗﺴﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻳﻦ زﻣﺎن ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ درون ﻳﻚ ﻓﻠﺰ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﺶ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي‬
‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪.‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﻳﻦ ﺗﺴﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﺠﺎد ﺗﻨﺶ روي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ و ﻏﻮﻃﻪ ور ﻧﻤﻮدن آﻧﻬﺎ در ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻠﺮور ﺳﺪﻳﻢ اﺷﺒﺎع ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎ ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪورژن در درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ و ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻠﻴﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻮع آب ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ﻧﺤﻮه ﺗﺮﻛﻴﺐ آن ‪،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ و ﻧﺤﻮه ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻮدن ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺴﺖ و ﻣﻮاد ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ‪،‬ﺧﻮاص ﻣﻮاد ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺗﺴﺖ ‪ ،‬ﮔﺰارش ﻫﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺴﺖ و ﻣﻮارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪-4‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE RP-0472‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ و روش ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎي ‪ ‬ﺧﻮرﻧﺪه‬
‫ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ در ‪ ‬ﺟﻮ ﺷﻜﺎري ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ‪ ‬ﻛﺮﺑﻨﻲ را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻴﺪﻫﺪ و ﺗﺤﺖ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻤﻴﺘﻪ ‪) T-8‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮردﮔﻲ در‬
‫ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ( اﻧﺘﺸﺎر و ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎر ﮔﺮوه ‪ T-8-7‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺎوران و ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺧﻮردﮔﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﺧﻮردﮔﻲ‬
‫و دﻳﮕﺮ اﻧﺠﻤﻦ ﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه واﺑﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻬﻴ‪‬ﻪ و آﻣﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫اﺑﺘﺪا در ﺳﺎل ‪ 1972‬ﺗﻬﻴﻪ و در ‪ 1974‬ﺑﺮرﺳﻲ و در ‪ 1987‬ﻣﻮرد ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﺠﺪد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ API‬ﻗﺒﻼ‬
‫در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻳﻚ ﺳﺮي ﻣﺪارك ﻣﺸﺎﺑﻪ را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ‪ API- RP 942‬اﻧﺘﺸﺎر داده اﺳﺖ‪.‬ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ NACE‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺮﺟﻊ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل در ﺻﻨﺎﻳﻊ دﻳﮕﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪API‬در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اداﻣﻪ ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻠﺰوﻣﺎت در ﻧﻈﺮ‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ آﻧﺮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻗﺎﻧﻮن ﻛﻠﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ و از ﺗﻬﻴﻪ و اﻧﺠﺎم دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﺑﺎ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺘﺮ و ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺘﺮ ﻳﺎل ﻫﺎي ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮداري ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه از ﻓﻮﻻد ﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺗﺎ ‪) 70000psi‬ﭘﻮﻧﺪ ﺑﺮ اﻳﻨﭻ‬
‫ﻣﺮﺑﻊ( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد اﻳﻦ ﻓﻮﻻد ﻫﺎ را ﺗﻮﺳﻂ روش ﺟﻮ ﺷﻜﺎري ﺑﻪ ﻫﻢ‬
‫اﺗﺼﺎل ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻮش ﻛﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ و ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه و ﺧﻄﻮط‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASME-ANSI-B31.3-API-620,650‬در ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎ ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﻲ را ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﻪ ‪ PNo. 1, Gr 1, 2‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻓﻮﻻد‬
‫ﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑﺮاي ﺳﺮوﻳﺲ ﺗﺮش ﻳﺎ ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪ ﻫﻴﺪروژن ﻣﺮﻃﻮب ‪ H2S‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻓﻮﻻد ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮك ﻫﺎ در آن ﻣﻘﺎوﻣﺖ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫در ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺎﻻﻳﺶ ﮔﺎﻫﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺨﺘﻲ ﻓﻠﺰ‬
‫ﺟﻮش رﺳﻮب داده ﺷﺪه در اﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﻮاد ﭘﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﺟﻮش ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻳﺎ ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫‪39‬‬
‫اﻟﺰام‬ ‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻮ ﺷﻜﺎري‬
‫اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﺟﻮش رﺳﻮب‬
‫داده ﺷﺪه ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻴﻦ و ﺑﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ‪ 200‬ﺑﺮﻳﻨﻞ وﺟﻮد دارد‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ ‪ 200‬ﺑﺮﻳﻨﻞ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻘﺪار آن ﻛﻤﺘﺮ از‪ 22‬را ﻛﻮل ‪ C‬اﺳﺖ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺣﺪ ﺳﺨﺘﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺒﺮان ﻏﻴﺮ ﻫﻤﮕﻨﻲ ﺑﻌﻀﻲ از رﺳﻮﺑﺎت ﺟﻮش و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﺨﺘﻲ ﭘﺮﺗﺎﺑﻞ ﺑﺮﻳﻨﻞ در ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1991‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ‪ T-8-7‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ NACE‬ﻋﻨﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫داﺷﺘﻪ و ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻮاﺣﻲ ﺟﻮش و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﻮرﻧﺪه ﻧﻔﺘﻲ ﻧﻴﺰ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ را در ﺑﺮ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪39‬‬
‫‪WPS‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬ﻛﻠﻴﺎت ‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎ‬
‫و ﻣﻌﻴﺎر ﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﺳﺨﺘﻲ ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‬
‫ﺳﺨﺘﻲ رﺳﻮب ﻓﻠﺰ ﺟﻮش ‪،‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‬
‫و ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮﺛﺮ روي ﻣﻘﺪار ﺳﺨﺘﻲ ﺟﻮش ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎت‬
‫ﺗﺴﺖ ﺳﺨﺘﻲ روي ‪ PQR‬ﺑﺮاي ﺟﻮش ‪ ،‬ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺗﺮك‬
‫در ﺟﻮش ﺑﻪ روش ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻓﻮﻻد ﻛﺮﺑﻦ اﺳﺘﻴﻞ و ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي‬

‫ﮔﺮوه ﻣﻮاد ﺑﺎ ‪ PNo. 1,‬و ‪ Gr. No. I, II‬ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻓﻮﻻد را ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﺪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎي ‪ ASME-Sec.II‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر )‪ (B31.3‬و ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ API-620,650‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻠﺰات ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻮﻻد ﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺑﺎﻻي ‪ 485‬ﻣﮕﺎ ﭘﺎﺳﻜﺎل و ﻳﺎ ﺣﺪ اﻗﻞ ‪ 70000‬ﭘﻮﻧﺪ ﺑﺮ اﻳﻨﭻ ﻣﺮﺑﻊ ‪40‬ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﻠﻴﻪ ﺟﻮش ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر و ﻳﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﻓﺮﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﺟﻮش ﻛﺎري‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻏﻴﺮ ﻓﺸﺎري ﻣﺜﻞ ﺟﻮش ﻫﺎي ﻣﺨﺎزن ذﺧﻴﺮه را ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺑﺮاي ﻗﻄﻌﺎت در ﺣﺎل ﺳﺎﺧﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ دارﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ذﻛﺮ‬
‫ﺷﺪه در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺮك ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻮده و رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﺗﺮك ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ ﻧﺪارد ) ﻣﺜﻞ ﺗﺮك ﻫﺎي ﺗﺎﺧﻴﺮي ﻧﺎﺷﻲ از ﻫﻴﺪروژن( وﻟﻲ رﻋﺎﻳﺖ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﻞ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺖ روي ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺠﻬﻴﺰ اﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬

‫ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ‪ ،‬ﻣﺒﺪل ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن ذﺧﻴﺮه ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻴﺮ ﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﻤﭗ ﻫﺎ و اﻧﻮاع ﻛﻤﭙﺮﺳﻮر ﻫﺎ‬

‫‪-5‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE TM-0284‬‬

‫ﺟﺬب ﻫﻴﺪروژن درون ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ در آن ﺧﻮردﮔﻲ اﺗﻔﺎق‬

‫ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي ‪H2S‬‬ ‫اﻓﺘﺎده و در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﻣﺮﻃﻮب‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪40‬‬
‫‪psi ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪،‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ اﺛﺮاﺗﻲ ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ را ﺑﺪﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺣﺪ آن ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻓﻮﻻد و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺤﻴﻄﻲ و دﻳﮕﺮ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻫﺎ دارد‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﺛﺮات ﺟﺬب ﻫﻴﺪروژن درﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر رﺷﺪ ﺗﺮﻛﻬﺎ در ﺟﻬﺖ ﻧﻮردﻛﺎري‬
‫ورق ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺮك ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره ﻣﺨﺎزن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﮔﺮدد اﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺷﻜﺴﺖ در اﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﻌﻤﻮل و ﻣﺠﺎزﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
‫‪.‬‬

‫ﻋﻨﻮان ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﺗﺮك ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﺸﺎر ﻫﻴﺪروﮋن و ‪Blistering‬‬

‫ﺗﺎول ﻫﻴﺪروژﻧﻲ و ‪ HIC/SWC‬را در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺗﺮك‬
‫در ﻓﻮﻻد ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﺎزن و ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻜﺎر ﻣﻴﺒﺮدﻧﺪ‬
‫وﻟﻲ اﻣﺮوزه ﻓﻘﻂ از واژه ‪ HIC‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ و اﻳﻦ واژه ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫وﺳﻴﻌﻲ دارد وﻣﻮرد ﻗﺒﻮل اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ NACE‬ﻧﻴﺰ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬واژه ‪ HIC‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ Blistering‬ﺑﻮده و از ﺳﺎل ‪ 1940‬ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن ﺑﺎ ﺳﺮوﻳﺲ ﺗﺮش ﻣﻄﺮح‬
‫ﺑﻮده و ﻃﻮﻟﻲ ﻧﻜﺸﻴﺪ ﻛﻪ ‪ HIC‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻫﺎي‬

‫اﻳﺠﺎد ﻣﺸﻜﻞ در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻧﻴﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺴﺨﻪ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺳﺎل ‪ 1984‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ و از‬

‫آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻘﻂ ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺗﺴﺖ‪ HIC‬ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲ و‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺴﺖ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﺪ‪.‬اﻣﺮوزه ﺧﻄﺮ ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫‪ HIC‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ورق ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﺎزن‬
‫ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﻴﺰ ﺳﻮق ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﻳﻦ از اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻓﻘﻂ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ‪HIC‬‬
‫ورق ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻜﺎر ﻣﻴﺮوﻧﺪ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻛﺎرﺑﺮان اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺴﺖ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﺧﻮاص ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻳﻚ ﻃﻮل واﺣﺪ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و ﻳﺎ ﻳﻚ ورق ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻌﺪاد و ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺴﺖ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫‪-6‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪  NACE TM-0103‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ و روش اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺟﻬﺖ‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ورق ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺮوﻳﺲ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺮﻃﻮب ‪ H2S‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ و ﭘﺪﻳﺪه‬
‫‪ SOHIC‬در آﻧﻬﺎ رخ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در‬
‫اﺻﻞ ﻣﻴﺘﻮان ﻣﻴﺰان ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻓﻮﻻدﻫﺎ ي ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ در‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺳﻮﻟﻔﺎﻳﺪي ﻫﻴﺪروژن ﻣﺮﻃﻮب در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺪﻳﺪه‬
‫‪ SOHIC‬را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ارزﻳﺎﺑﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬

‫ﻣﺤﻴﻂ اﺳﺖ ﭼﻮن ﻛﻪ در اﻳﻦ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮك ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﮕﺮي از ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮردﮔﻲ ‪ ،‬ﻧﻔﻮذ ﻫﻴﺪروژن و ﺷﺪت ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﺮك ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ رخ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪر داﻧﻲ‪  :‬‬

‫ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ از آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس رﺿﺎ ﺧﻴﺮي دﻳﺰﺟﻲ ﻣﺪﻳﺮﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺘـﺮم ﺷـﺮﻛﺖ ﻛـﻮﻟﺮ ﻫـﻮاﻳﻲ آﺑـﺎن ‪ ،‬ﻣﻬﻨـﺪس‬
‫ﻫﻤﺖ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﺧﻮاﻧﻴﻦ ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻇﺎﻫﺮ و ﻣﻬﻨﺪس ﻛﺎوه ﺧﻴﺮي ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻫﺎ و ﻫﻤﻜﺎري ﻫـﺎي‬
‫ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻴﮕﺮدد‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‪:‬‬

‫‪ -1‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE-MR-0175‬‬
‫‪ -2‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE-MR-0103‬‬
‫‪ -3‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE-TM-0177‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ -4‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE-TM-0103‬‬
‫‪ -5‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE-RP-0472‬‬
‫‪ -6‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪NACE-TM-0284‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﮕﺎرﻧﺪه ‪:‬‬

‫ﻧﺎم و ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪ :‬ﻧﻌﻤﺖ اﻟﻪ ﻋﺼﺎر‬

‫ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺼﻴﻼت ‪ :‬ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ‬
‫ﺳﻤﺖ‪ :‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﺟﻮش‬
‫ﺷﻤﺎره ﺗﻠﻔﻦ ﺛﺎﺑﺖ‪07118234381– 4 :‬‬
‫ﺷﻤﺎره ﻫﻤﺮاه ‪09177031437:‬‬
‫ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪assar_n@yahoo.com :‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬
 ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫‪ ‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﺒﺪلﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و اﻧﺮژي ﺗﻬﺮان‪ 19 ،‬و ‪ 20‬آﺑﺎن ‪www.mobadel.ir 1389‬‬