Professional Documents
Culture Documents
Hy Lạp cổ đại
Ở nơi đây, người ta thường tổ chức các lễ hội, tiến hành thi đấu thể dục thể
thao, bình luận văn chương, diễn thuyết, ngâm thơ và biểu diễn kịch, ngoài ra
còn có thể trao đổi, mua bán. Do đó, về sau người ta đã xây thêm xung quanh
các quần thể này những sân bãi thi đấu, quán trọ, hội trường, các hành lang cột
và các loại đền đài.
Hai quần thể kiến trúc công cộng phổ biến trong đô thị cổ đại lúc bấy giờ
là agora (quảng trường công cộng, mang tính dân dụng) và acropol (là những
quần thể kiến trúc với nhiều đền đài, được xây dựng trên những khu đồi cao).
Diện tích các agora khoảng 5% diện tích đất thành phố. Những agora tiền kỳ có
hình dạng bất quy tắc nhưng từ cuối thế kỷ 4 TCN trở đi, nó có dạng hình học
nhất định và được bao vây bởi các hàng cột thức hai tầng. Ở giữa agora có đặt
bàn thờ và tượng thần. Các agora quan trọng có thể kể ra là agora
ở Miletos (Μίλητος), Megalopolis(Μεγαλοπολη), ở Asoss và Knid.
Vào thời kỳ cổ điển thịnh kỳ, các acropol được xây dựng thêm các nhà hát
ngoài trời có thềm dốc bậc ở các khu vực chân núi. Các acropol nổi tiếng nhất là
acropol ở Athena (Acropolis), ở Bergama (hay Πέργαμος, Pergamos) và
ở Paestum.
Đền thờ Hy Lạp cổ đại có đặc điểm là nhiều cột chạy vòng phía bên ngoài. Các
loại hình đền đài được phân theo mức độ phức tạp của cách thiết kế những cột
đó như sau:
Loại đền cổ nhất có dạng hình chữ nhật, lối vào chính ở cạnh ngắn và có
hai cột ở chính cạnh ngắn này, gọi là dạng cột đôi ở hiên(Distyle); ví dụ như
ngôi đền thờ thần Themis ở Rhamnus.
Loại đền cổ thứ hai có dạng như trên, nhưng có thêm hai cột ở cạnh ngắn
phía sau nữa, gọi là dạng cột đôi ở hiên cả hai đầu; ví dụ đền
thờ Artemis ở Eleusina (Ελεύσινα).
Loại đền giống loại đền thứ nhất, nhưng thay vì hai cột mà là bốn cột ở
phía trước, gọi là dạng hàng cột mặt trước hay hàng cột hiên (Prostyle); ví
dụ ngôi đền ở Selinus(Σελινοΰς).
Loại đền giống loại đền thứ hai, nhưng có bốn cột ở cạnh ngắn phía trước
và bốn cột ở cạnh ngắn phía sau, gọi là loại hàng cột cả hai đầu (Amphi-
Prostyle) (tiền tố "amphi" có nghĩa là "cả hai phía").
Loại đền hình tròn, vành ngoài có hàng cột vòng quanh gọi là nhà tròn có
hàng cột bao quanh (Tholos); ví dụ Tholos ở Epidaurus (Ἐπίδαυρος).
Loại đền hình chữ nhật có tường chịu lực là chính, nhưng mặt ngoài
tường ghép thêm các cột, gọi là loại đền có các hàng cột giả bao
quanh hay bổ trụ bao quanh (Pseudo-Peripteral); ví dụ đền thờ
thần Zeus ở Olympia (Ολυμπία).
Loại đền hình chữ nhật có một hàng cột chạy ở vành ngoài chu vi công
trình, gọi là loại đền có các hàng cột bao quanh (Peripteral); ví dụ đền
Hephaestos (hay Theseio - Θησείο) và đền Parthenon (Παρθενώνας)
ở Athena (Αθήνα, Athína), đền Paestum...
Loại đền hình chữ nhật, có hai hàng cột chạy bao xung quanh công trình,
có tên gọi là đền Dipteral; ví dụ đền Olympeion ở Athena, đền
thờ Apollo ở Miletos (Μίλητος)...
Thức cột là hệ thống tỷ lệ và hình thức trang trí cột, là cách người Hy Lạp cổ đại tìm kiếm đến
cái đẹp lý tưởng. Có ba loại thức cột cơ bản trong kiến trúc Hy Lạp: cột Doric, cột Ionic và cột
Corinth. Những thức cột Hy Lạp đã mang đến cho kiến trúc một hình thức, một sức sống, chịu
đựng được thử thách của thời gian, biểu trưng cho vẻ đẹp trong sáng, khỏe mạnh và tinh tế của
kiến trúc cổ điển. Thức cột Hy Lạp được xem như biểu tượng của kiến trúc cổ điển.
Các công trình tiêu biểu cho kiến trúc thời kỳ này
https://vi.wikipedia.org/wiki/Ki%E1%BA%BFn_tr%C3%BAc_Hy_L%E1%BA
%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i