İSG MEVZUATINDA KURUM

VE ORGANİZASYONLAR

• İş Sağlığı ve Güvenliği Genel

İÇİNDEKİLER

Müdürlüğü (İSGGM)
• İş Teftiş Kurulu Başkanlığı (İTK) İŞ GÜVENLİĞİ
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Eğitim Merkezi (ÇASGEM) MEVZUATI
• İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Dr. Tamer EREN
Müdürlüğü (İSGÜM)
• Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği
Konseyi

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

HEDEFLER

• İş Sağlığı ve Güvenliği Genel

Müdürlüğü ve İş Teftiş Kurulu
Başkanlığının işlevlerini
tanımlayabilecek,
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim
Merkezininin fonksiyonunu
anlayabilecek,
• İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü
Müdürlüğünün verdiği hizmetleri
açıklayabilecek,
• Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği
Konseyi hakkında bilgi sahibi
olabileceksiniz.
ÜNİTE

5
 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

GİRİŞ
Bilindiği üzere, önceki bir ünitede (Ünite 2: İSG Mevzuatında İş Sağlığı ve
Güvenliği Hizmetleri) İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri ile Ortak Sağlık ve Güvenlik
Birimleri hakkında bilgi verilmişti.
Bu ünitede ise, İş Sağlığı ve Güvenliği alanında gerek devlet kurum ve
müesseseleri gerekse özel şirketlerde faaliyet gösteren işletme ve kuruluşlar
hakkında bilgi sahibi olunması hedeflenmektedir.
Bu amaç doğrultusunda, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSGGM), İş
Teftiş Kurulu Başkanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi (ÇASGEM), İş
Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğü (İSGÜM), Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği
Konseyi gibi kurum ve organizasyon İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının temel
Ülkemizdeki İSG işlevleri, fonksiyonları vb. bilgiler bu ünitede bahsedilmektedir.
konusundaki mevzuat
Bu tip kurum ve organizasyonlar İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri
İSGGM tarafından
mevzuatımızın birçok yerinde, birbiriyle karma bir şekilde verilmektedir.
çıkarılmaktadır.
Dolayısıyla bu ünitemizde, ilgili madde, fıkra veya bentlerine vb. yapılan atıfların
bir çoğu “mevzuat”, “ilgili mevzuat”, “ilgili hüküm” vb. terimler ile nitelendirilerek
aktarılmıştır.
Ünitelerimizi çalışırken, mevzuat bilgilerinin sürekli yenilendiğinin ve
güncellendiğinin dikkate alması gerekliliği unutulmamalıdır.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(İSGGM)
24.07.2003 tarih ve 25178 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren 4947 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilat Kanununun 12. maddesi
uyarınca İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
olarak yeniden yapılandırılmak suretiyle, çalışma hayatının İş Sağlığı ve Güvenliği
denetimi dışında kalan çok çeşitli ve kapsamlı görevleri İş Sağlığı ve Güvenliği
Genel Müdürlüğünün yetki ve sorumluluk alanına verilmiştir.
26.05.2008 tarih ve 26887 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren 5763 sayılı “İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun” un 31. maddesi ve 6009 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” un 50.
maddesi uyarınca İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nün (İSGGM) görev
alanı ile ilgili bazı değişiklikler yapılmıştır.

Şekil 5.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün görevleri aşağıda belirtilmiştir:

 İş Sağlığı ve Güvenliği konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve

mevzuat çalışması yapmak.
 Ulusal politikalar belirlemek, bu politikalar çerçevesinde programlar
hazırlamak.
 Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu
sağlamak
 Etkin denetim sağlamak amacıyla gerekli önerilerde bulunmak, sonuçlarını
izlemek.
 Standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak ve geliştirmek
 Üretilen ve ithal edilen kişisel koruyucu donanımların piyasa gözetimi ve
denetimini yapmak, bu hususlarda usul ve esasları belirlemek
 İş Sağlığı ve Güvenliği ile iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi
konularında inceleme ve araştırma çalışmalarını planlamak, programlamak
ve uygulanmasını sağlamak.
İSGGM’nin asli görevi  Faaliyet konuları ile ilgili yayın ve dokümantasyon çalışmaları yapmak ve
İSG konusunda istatistikleri düzenlemek.
mevzuat çalışması  Meslekî eğitim görenler, rehabilite edilenler, özel risk grupları ve kamu
yapmaktır. hizmetlerinde çalışanlar da dâhil olmak üzere tüm çalışanların iş kazaları
ve meslek hastalıklarına karşı korunmaları amacıyla gerekli çalışmaları
yaparak tedbirlerin alınmasını sağlamak.
 İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Bölge
Laboratuvar Müdürlüklerinin çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve
denetlemek.
 İş yerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önlemek ve koruyucu hizmetleri
yürütmek üzere görevlendirilecek İş yeri hekimleri, İş Güvenliği uzmanları
ve diğer görevlilerin İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili eğitim ve belgelendirme
usul ve esaslarını belirlemek
 İş Sağlığı ve Güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve
değerlendirmesi, eğitim, danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu
tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini
belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini
sağlamak.
 İş yeri hekimi, İş Güvenliği uzmanı, diğer teknik ve sağlık personel ile
işçilere eğitim vermek için kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketler ile ortak
sağlık ve güvenlik birimlerini yetkilendirmek, gerektiğinde yetkilerini iptal
etmek, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde verilip verilmediğinin kontrol
ve denetimini sağlamak, İş yeri hekimi ve İş Güvenliği uzmanının eğitimleri
sonundaki sınavları yapmak veya yaptırmak, belgelerini vermek.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI (İTK)

İş Teftişinin dayanağını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından
onaylanan uluslararası bir sözleşmeden alan tek denetim örgütlenmesi olmasıdır.
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (International Labour Office, ILO)
11.07.1947 tarihli ve 81 sayılı Sanayi ve Ticarette İş Denetimi Sözleşmesi, iş
denetiminin uluslararası dayanağını oluşturmaktadır. Türkiye, 13.12.1950 tarih ve
5690 sayılı yasayla bu sözleşmeyi onaylayarak yükümlülük altına girmiştir.

Şekil 5.2. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı

81 sayılı ILO Sözleşmesinin 4. maddesinde “iş teftişinin merkezi bir makamın

denetimi altında yapılacağı” belirtilmiş olup, söz konusu hükme uygun olarak İş
Teftiş Kurulu (İTK) merkezde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde ve
doğrudan Bakana bağlı olarak faaliyet göstermektedir.
Bu anlamda İş Teftiş Kurulu uluslararası bir sözleşmeden kaynağını alan ilk
ve tek teftiş kurulu olup, İş Müfettişliği de uluslararası bir meslek statüsündedir.
13.12.1983 tarih ve 184 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teşkilat
İTK Başkanlığı,
ve Görevleri Hakkında KHK, daha sonra da RG:18.01.1985/18638 ile 3146 sayılı
çalışma hayatı ile ilgili
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’la,
teftiş ve soruşturma
Bakanlık merkez birimleri arasında denetim birimi olarak tanımlanmış; 4947 sayılı
yapmaktır.
Kanunla (RG:24.07.2003/25178) da önemli değişiklikler yapılmıştır.
02.11.2011 tarih ve 665 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teftiş Kurulu ve müfettişleri, Türkiye İş
Kurumu Teftiş Kurulu ve müfettişleri; İş Teftiş Kurulu bünyesine katılmış, Kurul
Başkanlıkları ve müfettişlere ait yetkiler; İş Teftiş Kurulu ve İş Müfettişlerince yerine
getirecekleri düzenlemesine yer verilmiştir.
İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın görevleri İş Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nde
aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

 Çalışma hayatı ile ilgili mevzuat çerçevesinde programlı veya program dışı
teftiş, inceleme ve soruşturma yapmak.
 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu
Kanunu uyarınca işyerlerinde inceleme yapmak, iş ve işlemleri teftiş
etmek.
 Kayıt dışı istihdamla mücadele etmek, bu amaçla sektörel analizlere dayalı
denetimleri yürütmek ve bu konularda alınması gerekli tedbirleri
önermek.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

 Kayıt dışılık ile ilgili tespit yapılması halinde ilgili kurumlara gereği için
bildirimde bulunmak. Müfettişlerin iş teftişi ile ilgili faaliyet ve işlemleri
hakkında teftiş, inceleme ve soruşturmaları yürütmek.
 Bakanın emri veya onayı üzerine Bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı
teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşların her türlü hesap, faaliyet ve
işlemlerinin, ilgili mevzuat çerçevesinde uygulanması ile buralardaki amir,
memur ve diğer görevlilerin görevleri ile hal ve hareketlerinin
incelenmesini, teftişini, soruşturmasını ve ön incelemesini yapmak.
 Özel kanunlarla verilen teftiş, denetim, soruşturma ve diğer görevleri
yürütmek. Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını izlemek.
 Çalışma şartları, çalışma ortamı, çalışma ilişkileri, iş kazaları ve meslek
hastalıkları, kayıt dışılık, İş Sağlığı ve Güvenliğine yönelik ihlaller ve benzeri
risk kriterlerine dayanarak işyerleri ve sektörler düzeyinde analizler
yapmak; müfettiş sayısı ve Kurulun diğer kaynakları göz önünde
bulundurularak denetlenecek sektörleri her yıl için belirlenecek esaslara
göre sınıflandırmak suretiyle riskli sektörlerdeki işyerlerinin denetimine
öncelik vermek.
 Çalışma hayatının denetimi ve raporlanmasına ilişkin ilke, yöntem,
standart ve teknikleri geliştirmek, denetim rehberleri hazırlamak,
denetimlerin etkinliğini ve verimliliğini artırıcı tedbirleri almak, bu konuda
görüş ve önerilerde bulunmak.
 Sosyal değişimler, teknolojik gelişmeler ve uluslararası mevzuatta ortaya
çıkan değişikliklerin çalışma hayatıyla ilgili mevzuata yansıtılması için görüş
bildirmek.
 Denetim sonuçlarına göre işgücü piyasasını geliştirecek ve çalışanların
hayat seviyelerini yükseltecek tavsiye ve tekliflerde bulunmak.
 Çalışma hayatı ile ilgili mevzuat çalışmaları yapmak, gerektiğinde, teftiş ve
İTK, işyerlerindeki iş denetimler sonucunda, mevzuatın aksayan yönleri, uygulanabilirliği, ilgili
ve işlemleri teftiş kurum ve kuruluşlarca alınması gereken önlemleri belirleyen Genel
eder. Değerlendirme Raporu hazırlamak Sanayi ve Ticarette İş Teftişi Hakkındaki
81 numaralı Milletlerarası Çalışma Sözleşmesinin 20 nci maddesine göre İş
Teftişi Genel Değerlendirme Raporunu hazırlayarak Milletlerarası Çalışma
Bürosu Genel Müdürlüğü’ne göndermek.
 Uluslararası sözleşmeler çerçevesinde işyerlerinde uygulamaları incelemek
ve izlemek.
 Denetim sonuçlarına ilişkin istatistikleri tutmak, derlemek,
değerlendirmek ve yorumlamak.
 Bakanlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve
programa uygun çalışmasını temin etmek amacıyla gerekli teklifleri
hazırlamak ve Bakana sunmak.
 Bakan tarafından teftiş hizmetleri ile ilgili olarak verilen benzer görevleri
yapmak.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA

MERKEZİ (ÇASGEM)
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezinin (ÇASGEM) görev
ve amacı,
 Çalışma hayatı, sosyal güvenlik, İş Sağlığı ve Güvenliği, işçi işveren ilişkileri,
istihdam, verimlilik, toplam kalite yönetimi, iş piyasası etütleri, ergonomi,
çevre, ilk yardım, iş istatistikleri ve benzeri konular ile işyerindeki sağlık ve
güvenlik risklerini önlemek ve koruyucu hizmetleri yürütmek üzere
görevlendirilecek İş yeri hekimi, mühendis, teknik eleman, hemşire ve
diğer sağlık personeline İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda gerektiğinde
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili birimleri veya ilgili kurum ve
kuruluşlar ile birlikte, eğitim programları hazırlamak, eğitim vermek veya
eğitim hizmeti satın almak, sertifikalandırmak, bu konularla ilgili
araştırmalar yapmak veya yaptırmak,
 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, bağlı kuruluşları ile ilgili
kuruluşlarının personeli ile özel veya kamu sektöründe faaliyet gösteren
işyerlerindeki işçi, işveren veya yönetici personel için eğitim, seminer ve
konferanslar tertip etmek veya bu konularda tertiplenmiş eğitim,
konferans ve seminerlere iştirak etmek,
 Çalışma meseleleri üzerinde Millî ve milletlerarası bölge seminerleri tertip
etmek;
 Çalışma mevzuları ile ilgili araştırmalar ve incelemeler yapmak ve bu
mevzularda vesaik toplamak;
 Alakalıların talebi veya muvafakati ile iş yerlerinin çalışma mevzuları ve iş
verimi ile ilgili meselelerini inceleyerek istişare ve tavsiyelerde bulunmak;
 İmkânları nispetinde istatistikler hazırlamak;
 Türkçe ve yabancı dillerde gayesi ile alakalı derleme ve neşriyat yapmak.

ÇASGEM, başkan ve
danışma kurulu
Şekil 5.3. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi
üyelerinden
kurulmuştur. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM), bu
kanunda yazılı vazife ve gayelerini tahakkuk ettirmek için memleket içinde ve
dışındaki resmi ve hususi daire ve müesseselerle temas ve iş birliği mevzularında
vekâletin muvafakatini istihsal etmek kaydiyle re'sen muhabere ve temaslarda
bulunabilir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezinin idare organları
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Başkanı ile Danışma
Kurulundan müteşekkildir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

Eğitim ve Araştırma Merkezi Başkanı, Eğitim ve Araştırma Merkezinin amiri

olup Çalışma Vekili tarafından tayin edilir. Eğitim ve Araştırma Merkezi Başkanı
aşağıda yazılı vazifeleri ifa eder:
 Eğitim ve Araştırma Merkezinin işlerini bu kanunun hükümleri dairesinde
yürütmek ve idari, mali ve diğer her türlü muamelatını tedvir etmek;

 Danışma Kurulunu toplantıya davet etmek ve bu Kurul tarafından alınan

kararlar hakkında gerekli muameleyi yapmak;

 Eğitim ve Araştırma Merkezi Başkan Yardımcısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik

Bakanı tarafından tayin olunur. Müdürün gaybubetinde kendisine vekâlet
eder. Müdür tarafından verilen vazifeleri ifa eyler.
ÇASGEM Danışma Kurulu, Bakanın görevlendireceği Müsteşar Yardımcısının
başkanlığında; Başkan, Çalışma Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler ve Yurt Dışı İşçi
Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünden en az
genel müdür yardımcısı düzeyinde birer temsilci, İş Teftiş Kurulu Başkanının
görevlendireceği bir baş iş müfettişi, Bakanlık Personel Dairesi Başkanı, Sosyal
Güvenlik Kurumu Başkanlığı Koordinasyon Daire Başkanı, Sosyal Sigortalar Kurumu
Sigorta İşleri Genel Müdür Yardımcısı, Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık İşleri Genel
Müdür Yardımcısı, Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal
Sigortalar Kurumu Genel Müdür Yardımcısı, Türkiye İş Kurumu Genel Müdür
Yardımcısı ile üniversitelerin iş hukuku, sosyal politika, İş Sağlığı ve Güvenliği ile
ilgili dallarında çalışanlar arasından Yükseköğretim Kurulunca görevlendirilecek iki
öğretim üyesinden oluşur.
ÇASGEM Danışma Kurulunun görevleri şunlardır:

 Eğitim ve Araştırma Merkezi ile ilgili yönetmelikler hakkında görüş

bildirmek.
 Eğitim ve Araştırma Merkezinin eğitim, araştırma, danışmanlık, yayın ve
diğer faaliyetlerini yönlendirmek.
 Eğitim ve Araştırma Merkezinin yıllık faaliyetlerini değerlendirmek.
 Eğitim ve Araştırma Merkezinin çalışmalarının etkinliğini artırıcı önerilerde
bulunmak.
ÇASGEM Danışma Kurulu üyelerinin ekseriyeti ile toplanır ve kararlar
toplantıda hazır bulunan üyelerin ekseriyeti ile verilir. Reylerin müsavatı hâlinde
kurul reisinin bulunduğu tarafın reyi muteberdir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi tarafından
düzenlenen eğitim ve seminerlere katılanlar, gerektiğinde sınava tabi tutulurlar ve
başarılı olanlara sertifika veya katılım belgesi verilir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi haricinden
getirtilecek yabancı profesör, mütehassıs, konferansçı ve teknik elemanlara
verilecek ücret, yevmiye ve yolluklar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca
tasvip edilecek bir mukavele ile tespit olunur.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

(İSGÜM)
Türkiye'nin 1932 yılında Birleşmiş Milletler'e üye olduğunda ILO'nun da
üyeliğini kazanmıştır. Ülkemiz, o tarihten bugüne kadar ILO çalışmalarına üye ülke
sıfatıyla katılmıştır.
Türkiye ILO üyesi olduğunda Çalışma Bakanlığı henüz kurulmamıştır. Çalışma
hayatına ilişkin çalışmalar İktisat Bakanlığı tarafından yürütülmektedir ve ilk olarak
ILO üyeliğinin ardından İktisat Bakanlığına bağlı bir İş Bürosu kurulmuştur.
1945 yılında Çalışma Bakanlığı kurulmuştur. Bakanlığın kuruluşundan
itibaren ana hizmet birimi olarak “İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğü” kurulmuştur.
ILO Birleşmiş Milletler Kalkınma Yardımı Özel Fonundan sağlanan finansman
ile 1968 yılında İş Sağlığı Merkezi kuruluş çalışmalarını yürütmek üzere ILO uzmanı
İSGÜM kuruluş çalışmalarına destek vermiştir.
Çalışmalar neticesinde, Çalışma Şartlarını ve Çevreyi İyileştirme Programı
(PIACT) çerçevesinde; Türkiye Cumhuriyeti hükûmeti, Birleşmiş Milletler Kalkınma
Programı Özel Fon İdaresi (UNDP) ve ILO temsilcileri arasında 1968 tarihinde
imzalanan “İşçi Sağlığı ve Güvenliği Özel Fon Projesi Ön Uygulama Anlaşması”
onaylanarak, 26 Mart 1969 tarih ve 6 / 11568 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile İşçi
Sağlığı Genel Müdürlüğüne bağlı olarak “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Merkezi
(İSGÜM)” kurulmuştur.

Şekil 5.4. İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğü

1969 yılında kurulan İSGÜM daha sonraki yıllarda kurulan beş Bölge
İSGÜM, çalışma ortamı laboratuvarı (Zonguldak, İstanbul, İzmir, Adana ve Kayseri) ile güçlendirilmeye
koşulları hakkında çalışılmış ancak 2000 yılına gelindiğinde gerek teknolojik anlamda gerekse
teknik tetkik personel sayısı açısından önemli güç kaybına uğramış, hizmet performansı ve
yapmaktadır. personelin motivasyonu azalmıştır.
Son yıllarda özellikle AB müktesebatının uyumlaştırılması sonucunda İş
Sağlığı ve Güvenliği alanında yaşanan değişim ve gelişmeler doğrultusunda; İş
Sağlığı ve Güvenliği konusunda işverenlerin daha fazla inceleme ve araştırma
yapmaları veya yaptırmalarını gerektiren risk yönetimine dayalı yeni bir yaklaşım
hayata geçmiştir.
Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği alanında hizmet veren kamu ve özel sektör
laboratuvarlarının sınırlı olması ve işletmelerin (özellikle küçük ve orta ölçekli
işletmeler) işyerinde yapılacak ölçümler ve laboratuvarlarda yapılacak kimyasal
analiz ve işlemler için devlet desteğine her zamankinden daha fazla ihtiyaç
duydukları bu dönemde; İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerini yurt çapında

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

yaygınlaştırmak amacıyla mevcut laboratuvar sayısının artırılması ve gezici

laboratuvar desteği sağlanması hedeflenmiştir.
Bu amaçla İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından AB destekli iki
büyük Proje hayata geçirilmiştir: 2004–2006 tarihlerinde “Türkiye’de İş Sağlığı ve
Güvenliğinin Güçlendirilmesi Projesi – İSAG” ve 2007–2009 yıllarında uygulanan
“Gezici İş Sağlığı Araçlarının Kurulması Projesi – İSAG II”.
Bu projeler kapsamında İSGÜM laboratuvarları İş Sağlığı ve Güvenliği işyeri
ortam ölçümleri ve çalışanların sağlık ölçümlerini yapacak teknik alt yapıya
kavuşturulmuştur. İş Sağlığı ve Güvenliği yeni yaklaşımı için İSGÜM personelinin
eğitim ihtiyacı da bu projeler kapsamında yapılmıştır.
Tablo 5.1. İSGÜM tarafından verilen hizmetler

Hizmet

Atomik Absorpsiyon Cihazı (Grafit/Alevli) 15/1 ile her bir ilave Element Analizi

Atomik Absorpsiyon Cihazı ile Kanda Kurşun Analizi

Atomik Absorpsiyon Cihazı(Grafit/Alevli) ile Havada Ağır Metal Analizi

Aydınlatma Ölçümü

Danışmanlık Hizmetleri

El-Kol Titreşimi Kişisel Maruziyet Ölçümü

Elektrokardiyografi (EKG)

Foruier Transform İnfrared Spektrofotometresinde Serbest Silis Analizi

Gaz Kromatografi Analizi

Hava Akım Hızı Ölçümü

İdrarda Fenol Analizi

İdrarda Hippürik Asit Analizi

İdrarda TCA ( Triklororasetik) Analizi

İş Sağlığı ve Güvenliği Temel Prensipleri (Kitap Satışı)

İşitme Testi (Odyometri)

İş yeri Havasında Dedektör veya Tüp İle Anlık Gaz Ölçümü

İş yeri Havasında Toz Numunesi Alma ve Gravimetrik Değerlendirilmesi

İyon Kromatografisinde Analiz (Her bir Numune için)

Kanda Albumin Tayini

Kanda ALP Tayini

Kanda ALT Tayini

Kanda AST Tayini

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

Kanda GGT Tayini

Kanda Glikoz Tayini

Kanda Kolesterol Tayini

Kanda Kreatinin Tayini

Kanda Total Protein Tayini

Kanda Üre Tayini

Kanda Ürik Asit Tayini

Kişisel Gürültü Maruziyeti Ölçümü

Kontrol Belgesi

Kontrol Belgesi Düzeltme İşlemleri

Ksilen Analizi

Lifsi Tozların Konsantrasyon Tayini

Lifsi Tozların Tür Analizi

PA Akciğer Filmi Çekimi ve Değerlendirilmesi (35x35)

Pnömokonyoz Değerlendirme Okuyucu Eğitimi

Pnömokonyoz Filmi Okuma

Sedimantasyon

Solunum Fonksiyon Testi

Tam İdrar Tetkiki

Tam Kan Sayımı

Termal Konfor Şartlarının (Sıcaklık, Basınç, Bağıl Nem ve Hava Akım Hızı) Ölçümü

Tolien Analizi

Tüm Vücut Titreşimi Kişisel Maruziyet Ölçümü

Yüksek Basınçlı Sıvı Kromotografisinde Analiz

ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin kuruluş amacını, oluşumunu,
görevlerini ve çalışma usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla, 05.02.2013 tarihli
28550 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlülüğe giren “Ulusal İş Sağlığı ve
Güvenliği Konseyi Yönetmeliği”, 20.06.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanununun 21 inci maddesine ve 16.03.2004 tarihli ve 25404 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan 02.03.2004 tarihli ve 2004/6958 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı eki İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin 155 Sayılı
Sözleşmeye dayanılarak hazırlanmıştır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin Kuruluş Amacı

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi, ülke genelinde İş Sağlığı ve Güvenliği
ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere
kurulmuştur. Konsey, çalışmalarında ulusal ve uluslararası gelişmeleri ve ülke
Ulusal İş Sağlığı ve koşullarını göz önünde bulundurur. Çalışma hayatının İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili
Güvenliği Konseyi mevcut şartlarının iyileştirilmesi ve güvenlik kültürünün ülke genelinde
2012 yılında yaygınlaştırılması amacıyla üyelerin işbirliği içinde çalışmasını esas alır. İş Sağlığı ve
kurulmuştur. Güvenliği alanında ülke politikalarını oluşturmada tarafların görüş ve
düşüncelerinin alınmasını sağlar.

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin Oluşumu

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi , Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Müsteşarın başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur:

 Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş

Teftiş Kurulu Başkanı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından bir genel
müdür,
 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kalkınma
Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığından ilgili birer genel
müdür,
 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından bir yürütme kurulu üyesi, Devlet
Personel Başkanlığından bir başkan yardımcısı,
 İşveren, işçi ve kamu görevlileri sendikaları üst kuruluşlarının en fazla
üyeye sahip ilk üçünden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, Türkiye
Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonundan, Türk Tabipleri Birliğinden,
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden ve Türkiye Ziraat Odaları
Birliğinden konuyla ilgili veya görevli birer yönetim kurulu üyesi,
 İhtiyaç duyulması hâlinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün teklifi
ve Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin kararı ile belirlenen, İş Sağlığı
ve Güvenliği konusunda faaliyet gösteren kurum veya kuruluşlardan en
fazla iki temsilci.
Belirlenen Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyeleri, iki yıl için seçilir ve
üst üste iki olağan toplantıya katılmaz ise ilgili kurum veya kuruluşun üyeliği sona
erer.

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin Görevleri

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin görevleri şunlardır:
 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği politika ve stratejileri için öneriler geliştirmek
ve alınan kararların kurumlarda uygulanmasını tavsiye etmek,
 İş Sağlığı ve Güvenliği konusundaki ihtiyaç ve öncelikleri dikkate alarak
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi, hedefler ve eylem planının
belirlenmesi için öneriler geliştirmek,

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

 Çalışanların ve işverenlerin İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili konularda

eğitimleri, bilgilendirilmeleri, bilinçlendirilmeleri ile İş Sağlığı ve Güvenliği
kültürünün oluşturulması konusunda görüş bildirmek,
 İş Sağlığı ve Güvenliği konularında araştırma ve geliştirmeye yönelik
projeler önermek,
 Ülke çapında yapılacak İş Sağlığı ve Güvenliği alanındaki seminer,
konferans gibi faaliyetleri yıllık olarak planlamak ve değerlendirmek,
Ulusal İş Sağlığı ve
 Gerekli görülmesi durumunda çalışma grupları kurmak ve üyelerini
Güvenliği Kurulu,
belirlemek,
ulusal İSG politikaları
 İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda toplum ve çalışan yararını gözeterek,
geliştirir.
Bakanlık ve diğer kurumlar arası koordinasyon, bilgi paylaşımı ve işbirliğine
katkı sağlamak,
 İş Sağlığı ve Güvenliğinin izleme ve inceleme çalışmalarında bulunmak,
 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyelerinin temsil ettikleri kurum ve
kuruluşlarda, Konsey toplantılarında alınan her türlü karar ve
düzenlemenin ve İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının uygulanmasını
izlemek, görüş ve önerilerde bulunmak,
 Her yıl Mart ayı sonuna kadar, politika belgesi ve eylem planı kapsamında
bir önceki yıla ait kurum faaliyet raporunu Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği
Konsey sekretaryasına iletmek.

Başkanın görev ve yetkileri

Başkanının görev ve yetkileri şunlardır:

 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey toplantılarına başkanlık yapmak,

 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin toplanma tarihi ve yerine karar
vermek,
 Üyeler tarafından gönderilen gündem önerilerini dikkate alarak Ulusal İş
Sağlığı ve Güvenliği Konsey gündemini onaylamak,
 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin görüşleri doğrultusunda, çalışma
gruplarında yer alacak üyeleri ve başkanlarını belirlemek,
 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin ve çalışma gruplarının
faaliyetlerinin verimli ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak,
 Konseyde alınan kararları Bakana sunmak,
 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin faaliyetleri ile ilgili toplantı ve
görüşmelerde Konseyi temsil etmek ve kamuoyunu bilgilendirmek.

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey Sekretaryası

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin sekretaryası, İş Sağlığı ve Güvenliği
Genel Müdürlüğünce yürütülür.
Sekretaryanın görevleri şunlardır:

 Toplantı tarihini, yerini ve gündemini içeren davet yazılarını hazırlamak ve

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyelerine bildirmek,
 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey çalışmalarının tutanak, dosyalama,
evrak işlemleri ile arşiv faaliyetlerini yürütmek,

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

 Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey ve çalışma gruplarının toplantıları için

gerekli organizasyon ve koordinasyonu sağlamak,
 İlgili kurum ve kuruluşlarla iletişim ve bilgi akışını sağlamak,
 Oluşturulan görüş, öneri ve faaliyet raporlarını Başkana sunmak,
 Çalışma grupları üyeleri arasındaki koordinasyonu sağlamak,
çalışmalarının ilerlemesini ve faaliyetlerini izlemek.

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin Çalışma Usul ve

Esasları
Ulusal İş Sağlığı ve Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey , yılda iki defa olağan toplanır. Bu
Güvenliği Konseyi, toplantılar her yılın Haziran ve Aralık aylarında yapılır. Başkanın veya üyelerin üçte
yılda iki defa olağan birinin teklifi ile olağanüstü olarak da toplanabilir.
toplanır.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyesi olarak Bakanlığa bildirilmiş olan
üyenin toplantılara katılımı esastır.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyeleri ihtiyaç duymaları halinde
toplantılara ilgili uzman personel ile katılabilirler. Çalışma grubu üyeleri de
toplantıya davet edilebilir.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyelerine, olağan ve olağanüstü
toplantıya davet yazısı toplantı gününden en az bir ay önce gündem taslağı ile
birlikte gönderilir.
Yıllık olağan ve olağanüstü toplantılar öncesinde Ulusal İş Sağlığı ve
Güvenliği Konsey üyeleri, gündem maddesi önerilerini ve toplantıya katılıp
katılamayacaklarını en geç yedi gün önce Konsey sekretaryasına yazılı olarak
bildirirler.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyeleri ve Konsey üyeleri dışındaki
gerçek ya da tüzel kişiler, İş Sağlığı ve Güvenliği alanında ele alınması ve üzerinde
çalışılmasını gerekli gördüğü konuları yazılı olarak Konsey sekretaryasına
bildirebilir.
Toplantı yeter sayısı temsilcilerin salt çoğunluğudur.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin toplantı gündemi; Ulusal İş Sağlığı
ve Güvenliği Konsey üyelerinden, çalışma gruplarından veya Konsey üyeleri
dışındaki gerçek ya da tüzel kişilerden gelen öneriler doğrultusunda İş Sağlığı ve
Güvenliği Genel Müdürlüğünün teklifi ve Konsey Başkanının onayı ile belirlenir.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey, toplantıya katılanların salt çoğunluğu
ile karar verir. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyeleri dışındaki temsilcilerin
oy hakkı yoktur. Oyların eşitliği hâlinde başkanın oyu yönünde karar alınır.
Çekimser oy kullanılamaz.
Alınan kararlar toplantı tutanağı ile kayıt altına alınır ve tutanak toplantıya
katılan üyeler tarafından imzalanır. Karara katılmayan üye, gerekçelerini tutanakta
belirtir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

Çalışma grupları, Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyesi kurum ve

kuruluşlar ile Konsey dışındaki gerçek ya da tüzel kişilerin önerdikleri konu
başlıkları ile ilgili olarak Konseyce uygun bulunması halinde kurulur. Çalışma
grubunun üyeleri ve başkanı Konsey Başkanı tarafından belirlenir.
Çalışma grubu üyesi olarak; Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey üyeleri,
uzmanlık alanlarına göre üniversite, sivil toplum kuruluşları, özel sektör, kamu
Kalışma grubu kurumları ve yerel yönetim temsilcileri belirlenebilir. Ayrıca Ulusal İş Sağlığı ve
üyeleri, Konsey Güvenliği Konsey üyesi, çalışma grubu çalışmalarında yer almak üzere, kendi
Başkanı tarafından kurumundan konuyla ilgili başka bir temsilciyi görevlendirebilir.
belirlenir.
Çalışma grupları, Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey tarafından karar
verilen çalışma konusu ve süresi ile ilgili çalışma planını hazırlayarak sekretaryaya
gönderir.
Çalışma grubu, yürüttüğü çalışmalar hakkındaki bilgileri, yıllık olağan
toplantı tarihinden on beş gün önce sekretaryaya iletir.
Çalışma grupları çalışmalarını tamamladıktan sonra, çalışma grubu Başkanı
sekretaryaya yazılı olarak sonuç raporunu gönderir ve ilk Ulusal İş Sağlığı ve
Güvenliği Konsey toplantısında raporunu sunar.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konsey faaliyet ve çalışmaları, Genel
Müdürlükçe, 5/3/2004 tarihli ve 25393 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşçi
Ücretlerinden Ceza Olarak Kesilen Paraları Kullanmaya Yetkili Kurulun Teşekkülü
ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtilen Kurula teklif edilecek
projelerin kabul edilen kısmıyla desteklenir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere İş Sağlığı ve
Güvenliği Kurullarının hangi işyerlerinde kurulacağı ve bu kurulların oluşumu,
görev ve yetkileri, çalışma usul ve esasları ile birden çok kurul bulunması hâlinde
kurullar arasında koordinasyon ve işbirliği yöntemlerini belirlemek üzere, 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 22 ve 30 uncu maddelerine göre
düzenlenerek 18.01.2013 tarihli ve 28532 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik”, 20.06.2012
tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren, elli ve daha
fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin
yapıldığı işyerlerini kapsar.
“İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik”, uygulanması
bakımından çalışan, işveren, kurul ve çalışan temsilcisi ve benzeri kavramlar 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda tanımlandığı gibidir.

İşverenin Yükümlülüğü
Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin
yapıldığı işyerlerinde işveren, İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili çalışmalarda
bulunmak üzere kurul oluşturur.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hâllerde;

 Asıl işveren alt işverenin çalışan sayıları ayrı ayrı elli ve daha fazla ise asıl
işveren ve alt işveren ayrı ayrı kurul kurar. İş Sağlığı ve Güvenliği
faaliyetlerinin yürütülmesi ve kurullarca alınan kararların
uygulanması konusunda işbirliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
 Bir işyerinde sadece asıl işverenin çalışan sayısı elli ve daha fazla ise bu
durumda kurul asıl işverence kurulur. Kurul oluşturma
yükümlülüğü bulunmayan alt işveren, kurul tarafından alınan kararların
uygulanması ile ilgili olarak koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten
yetkili bir temsilci atar.
 Alt işverenin çalışan sayısı elli ve daha fazla, asıl işverenin çalışan
sayısı ellinin altında ise işyerinde kurul alt işverence oluşturulur. Asıl
işveren alt işverenin oluşturduğu kurula işbirliği ve koordinasyonu
sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
 Asıl işveren ve alt işverenin çalışan sayıları ayrı ayrı ellinin altında ve
toplam çalışan sayısı elliden fazla bulunduğu durumlarda ise koordinasyon
İşverenler, İSG
asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından
mevzuatına uygun
birlikte bir kurul oluşturulur. Kurulun oluşumunda üyeler ilgili hükme (6
kurul kararlarını ncı maddeye) göre her iki işverenin ortak kararı ile atanır.
uygular.
Asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmayan ve aynı çalışma alanında birden
fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması
hâlinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları
hakkında diğer işverenleri bilgilendirir.
İşverenler, İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını
uygular.
İşverene bağlı, fabrika, müessese, işletme veya işletmeler grubu gibi
birden çok işyeri bulunduğu hallerde elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu her bir
işyerinde ayrı ayrı kurul kurulur.
İlgili yerde (birinci fıkrada) belirtilen durumlarda ihtiyaç duyulması halinde
kurullar arasında koordinasyon ve bilgi alış verişi işverence sağlanır. İşveren,
birden çok işyerinin her birinde kurulacak kurulların çalışma usullerini
düzenlemek, iş ve görüş birliğini sağlamak amacıyla bu işyerlerine ait İş Sağlığı ve
Güvenliği ile ilgili raporların, en az üç ayda bir, ilgili teknik eleman ve uzmanlarca
incelenmesini sağlar. Ayrıca bu raporları göz önünde tutarak alınması gereken
tedbirleri tespit eder ve uygulanmasını sağlar.

İSG Kurulunun Oluşumu

Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur:
 İşveren veya işveren vekili,
 İş Güvenliği uzmanı,
 İşyeri hekimi,
 İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle
görevli bir kişi,

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

 Bulunması hâlinde sivil savunma uzmanı,

 Bulunması hâlinde formen, ustabaşı veya usta,
 Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması hâlinde
baş temsilci.
Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, kurulun sekreteri ise İş Güvenliği
Uzmanıdır. İş güvenliği uzmanının tam zamanlı çalışma zorunluluğu olmayan
işyerlerinde ise kurul sekretaryası; insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari
ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür.
İş Güvenliği uzmanı, İş yeri hekimi, görevli bir kişi ve sivil savunma uzmanı
işveren veya işveren vekili tarafından atanırlar.
Birden fazla İş Güvenliği uzmanı ve İş yeri hekiminin bulunduğu işyerlerinde
İşveren tarafından,
işveren tarafından görevlendirme yapılır.
kurul üyelerine İSG
eğitimi verilmesi İş Güvenliği Uzmanının görevlendirilmesinde o işyerinin tehlike sınıfına
sağlanır. uygun uzmanlar arasından birisi görevlendirilir.
O iş yerindeki formen, ustabaşı veya ustaların yarıdan fazlasının katılacağı
toplantıda açık oyla seçilir.
Seçimle belirlenememesi hâlinde işveren tarafından atanır ve aynı usullerle
yedekleri seçilir.

Eğitim
İşveren tarafından, kurulun üyelerine ve yedeklerine İş Sağlığı ve Güvenliği
konularında eğitim verilmesi sağlanır. Kurul üyelerinin ve yedeklerinin eğitimleri
asgari aşağıdaki konuları kapsar;

 Kurulun görev ve yetkileri,

 İş Sağlığı ve Güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar,
 Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri,
 İş hijyeninin temel ilkeleri,
 İletişim teknikleri,
 Acil durum önlemleri,
 Meslek hastalıkları,
 İş yerlerine ait özel riskler,
 Risk değerlendirmesi.
Asıl işveren alt işveren ilişkilerinde ortak kurul oluşumunda eğitimden her iki
işveren birlikte sorumludur.

Kurulun Görev ve Yetkileri

Kurulun görev ve yetkileri şunlardır;
 İş yerinin niteliğine uygun bir İş Sağlığı ve Güvenliği iç yönerge
taslağı hazırlamak, işverenin veya işveren vekilinin onayına sunmak ve
yönergenin uygulanmasını izlemek, izleme sonuçlarını rapor haline getirip
alınması gereken tedbirleri belirlemek ve kurul gündemine almak,

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

 İş Sağlığı ve Güvenliği konularında o işyerinde çalışanlara yol göstermek,

 İş yerinde İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin tehlikeleri ve önlemleri
değerlendirmek, tedbirleri belirlemek, işveren veya işveren vekiline
bildirimde bulunmak,
 İş yerinde meydana gelen her iş kazası ve iş yerinde meydana gelen ancak
iş kazası olarak değerlendirilmeyen iş yeri ya da iş ekipmanının zarara
uğratma potansiyeli olan olayları veya meslek hastalığında yahut İş Sağlığı
ve Güvenliği ile ilgili bir tehlike hâlinde gerekli araştırma ve incelemeyi
yapmak, alınması gereken tedbirleri bir raporla tespit ederek işveren veya
işveren vekiline vermek,
 İş yerinde İş Sağlığı ve Güvenliği eğitim ve öğretimini planlamak, bu konu
ve kurallarla ilgili programları hazırlamak, işveren veya işveren vekilinin
onayına sunmak ve bu programların uygulanmasını izlemek ve eksiklik
görülmesi hâlinde geri bildirimde bulunmak,
 İş yerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik
tedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek,
Kurul üyelerinin  İş yerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan
verilen görevleri tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek,
yapmaları
 İş yerinin İş Sağlığı ve Güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlamak,
kısıtlanamaz.
o yılki çalışmaları değerlendirmek, elde edilen tecrübeye göre ertesi
yılın çalışma programında yer alacak hususları değerlendirerek belirlemek
ve işverene teklifte bulunmak,
 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde
belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı talepleri ile ilgili acilen toplanarak
karar vermek,
 İş yerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler
ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel
bir önleme politikası geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak.
Kurul üyeleri kendilerine verilen görevleri yapmalarından dolayı hakları
kısıtlanamaz, kötü davranış ve muameleye maruz kalamazlar.

İSG Kurulunun Çalışma Usulleri

Kurul inceleme, izleme ve uyarmayı öngören bir düzen içinde ve aşağıdaki
esasları göz önünde bulundurarak çalışır.
 Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, iş yerinin tehlike
sınıfını dikkate alarak, tehlikeli işyerlerinde bu sürenin iki ay, az tehlikeli
işyerlerinde ise üç ay olarak belirlenmesine karar verebilir.
 Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az kırk sekiz
saat önce kurul üyelerine bildirilir. Gündem, sorunların ve varsa iş
sağlığı ve güvenliğine ilişkin projelerin önem sırasına göre belirlenir.
Kurul üyeleri gündemde değişiklik isteyebilirler. Bu istek kurulca uygun
görüldüğünde gündem buna göre değiştirilir.
 Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası hâlleri veya özel bir tedbiri
gerektiren önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul başkanına

veya sekreterine yapılması gerekir. Toplantı zamanı, konunun ivedilik ve
önemine göre tespit olunur.
 Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır.
Kurulun toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma süresinden sayılır.
 Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili
başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır.
Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu
kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir nedenle
toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten bir tutanak düzenlenir.
 Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili alınan kararları içeren bir tutanak
düzenlenir. Tutanak, toplantıya katılan başkan ve üyeler tarafından
imzalanır. İmza altına alınan kararlar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın
işverene bildirilmiş sayılır. İmzalı tutanak ve kararlar sırasıyla özel
dosyasında saklanır.
 Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur.
Ayrıca çalışanlara duyurulması faydalı görülen konular işyerinde ilân edilir.
 Her toplantıda, önceki toplantıya ilişkin kararlar ve bunlarla ilgili
uygulamalar hakkında başkan veya kurulun sekreteri tarafından kurula
gerekli bilgi verilir ve gündeme geçilir.

Kurul için gerekli Kurulca işyerinde ilân edilen kararlar işverenleri ve çalışanları bağlar.
toplantı yeri vb.
Kurul, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde
işveren veya vekili
sağlar belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı taleplerinde, ilgili hükme (birinci fıkranın a
bendine) göre belirlenen süre dikkate alınmaksızın acilen toplanır.
Toplantıda alınan karar çalışan ve çalışan temsilcisine yazılı olarak
tebliğ edilir.

İşverenin veya İşveren Vekilinin Kurula İlişkin Genel

Yükümlülüğü
İşveren veya işveren vekili, kurul için gerekli toplantı yeri, araç ve gereçleri
sağlar.
İşveren veya işveren vekili, kurulca hazırlanan toplantı tutanaklarını, kaza ve
diğer vakaların inceleme raporlarını ve kurulca işyerinde yapılan denetim
sonuçlarına ait kurul raporlarını, iş müfettişlerinin incelemesini sağlamak amacıyla,
işyerinde bulundurur.

İSG kurulunun yükümlülüğü

Kurullar, yapacakları tekliflerde, bulunacakları tavsiyelerde ve verecekleri
kararlarda işyerinin durumunu ve işverenin olanaklarını göz önünde
bulundururlar.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18

İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

Kurul üyeleri, görevleri nedeniyle işyerlerinin yapım ve üretim teknikleri,

ticari sırları ve ekonomik durumları hakkında gördükleri veöğrendiklerini gizli
tutmak zorundadırlar.
Kurullar, İş Sağlığı ve Güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık
iş müfettişlerine işyerlerinde yapacakları teftiş ve incelemelerde kolaylık sağlamak
ve yardımcı olmakla yükümlüdür.

Çalışanların yükümlülüğü
Çalışanlar sağlık ve güvenliğin korunması ve geliştirilmesi amacıyla İş Sağlığı
ve Güvenliği Kurullarınca konulan kurallar, yasaklar ile alınan karar ve tedbirlere
uymak zorundadırlar.
İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi, uygulanması ve
alınan tedbirlere uyulması hususunda çalışanlar kurullarla işbirliği yaparlar.
Kurullar tarafından alınan kararlar veya uygulamada karşılaştıkları güçlükler
hakkında çalışanlar çalışan temsilcileri aracılığı ile kurula bilgi verirler.

•"Türkiye'mizin Olmazsa Olmaz Kurumu: İş Sağlığı ve Güvenliği

Ödev

Genel Müdürlüğü" başlıklı bir makale hazırlayınız.

•"İş Teftiş Kurulunun Önemi" başlıklı bir makale hazırlayınız.
•Bulunduğunuz şehirdeki işletmelerdeki İş Sağlığı ve Güvenliği
Kurullarına uğrayarak, bu kurulların İSG faaliyetlerindeki önemi
hakkındaki görüş ve kanaatlerini derleyiniz.
•Hazırladığınız ödevi sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan
“ödev” bölümüne yükleyebilirsiniz.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 19

İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

•24.07.2003 tarih ve 25178 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak

yürürlüğe giren 4947 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilat
Kanununun 12. maddesi uyarınca İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, İş

Özet
Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü olarak yeniden
yapılandırılmak suretiyle, çalışma hayatının İş Sağlığı ve Güvenliği
denetimi dışında kalan çok çeşitli ve kapsamlı görevleri İş Sağlığı ve
Güvenliği Genel Müdürlüğünün yetki ve sorumluluk alanına
verilmiştir.
•26.05.2008 tarih ve 26887 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe giren 5763 sayılı “İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun” un 31. maddesi ve 6009 sayılı “Gelir
Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” un 50. maddesi
uyarınca İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nün (İSGGM)
görev alanı ile ilgili bazı değişiklikler yapılmıştır.
•02.11.2011 tarih ve 665 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Hükmünde Kararname ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı Teftiş Kurulu ve müfettişleri, Türkiye İş Kurumu Teftiş
Kurulu ve müfettişleri; İş Teftiş Kurulu bünyesine katılmış, Kurul
Başkanlıkları ve müfettişlere ait yetkiler; İş Teftiş Kurulu ve İş
Müfettişlerince yerine getirecekleri düzenlemesine yer verilmiştir.
•Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin kuruluş amacını,
oluşumunu, görevlerini ve çalışma usul ve esaslarını düzenlemek
amacıyla, 05.02.2013 tarihli 28550 sayılı Resmî Gazete'de
yayımlanarak yürürlülüğe giren “Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği
Konseyi Yönetmeliği”, 20.06.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanununun 21 inci maddesine ve 16.03.2004 tarihli ve
25404 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 02.03.2004 tarihli ve
2004/6958 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki İş Sağlığı ve Güvenliği ve
Çalışma Ortamına İlişkin 155 Sayılı Sözleşmeye dayanılarak
hazırlanmıştır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 20

 İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilat Kanunu, hangi tarihli Resmî Gazete’de
Değerlendirme yayımlanarak yürürlülüğe girmiştir?
sorularını sistemde ilgili
ünite başlığı altında yer a) 24 Temmuz 2006
alan “bölüm sonu testi” b) 24 Temmuz 2005
bölümünde etkileşimli
olarak c) 24 Temmuz 2004
cevaplayabilirsiniz.
d) 24 Temmuz 2003
e) 24 Temmuz 2002

2. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilat

Kanununun kaçıncı maddesi uyarınca yapılandırılmıştır?
a) 12
b) 11
c) 10
d) 9
e) 8

3. İş Sağlığı ve Güvenliği konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve

mevzuat çalışması yapmak hangi kurumun görevidir?
a) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı
b) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
c) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi
d) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
e) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi

4. İSG konusunda ulusal politikalar belirlemek, bu politikalar çerçevesinde

programlar hazırlamak hangi kurumun görevidir?
a) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi
c) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
d) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
e) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 21

İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

5. İş Sağlığı ve Güvenliği ile iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi

konularında inceleme ve araştırma çalışmalarını planlamak, programlamak ve
uygulanmasını sağlamak, hangi kurumun görevleri arasındadır?
a) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı
b) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
c) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
d) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi
e) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü

6. İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Bölge

Laboratuvar Müdürlüklerinin çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve
denetlemek, hangi kurumun görevleri arasındadır?
a) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi
b) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
c) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
d) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
e) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı

7. İş Sağlığı ve Güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve

değerlendirmesi, eğitim, danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür
hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini belirlemek,
yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini sağlamak, hangi
kurumun görevleri arasındadır?
a) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
b) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
c) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı
d) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi
e) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 22

İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

8. İş yeri hekimi, İş Güvenliği uzmanı, diğer teknik ve sağlık personel ile işçilere
eğitim vermek için kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve Türk Ticaret
Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketler ile ortak sağlık ve güvenlik
birimlerini yetkilendirmek, gerektiğinde yetkilerini iptal etmek, hizmetin etkin
ve verimli bir şekilde verilip verilmediğinin kontrol ve denetimini sağlamak, İş
yeri hekimi ve İş Güvenliği uzmanının eğitimleri sonundaki sınavları yapmak
veya yaptırmak, belgelerini vermek, hangi kurumun görevleri arasındadır?
a) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
b) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı
c) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
d) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
e) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi

9. Çalışma hayatı ile ilgili mevzuat çerçevesinde programlı veya program dışı
teftiş, inceleme ve soruşturma yapmak, hangi kurumun görevleri arasındadır?
a) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi
b) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
c) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
d) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı
e) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu

10.Çalışma şartları, çalışma ortamı, çalışma ilişkileri, iş kazaları ve meslek

hastalıkları, kayıt dışılık, İş Sağlığı ve Güvenliğine yönelik ihlaller ve benzeri risk
kriterlerine dayanarak işyerleri ve sektörler düzeyinde analizler yapmak;
müfettiş sayısı ve Kurulun diğer kaynakları göz önünde bulundurularak
denetlenecek sektörleri her yıl için belirlenecek esaslara göre sınıflandırmak
suretiyle riskli sektörlerdeki iş yerlerinin denetimine öncelik vermek, hangi
kurumun görevleri arasındadır?
a) Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
b) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
c) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi
d) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
e) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı

Cevap Anahtarı
1.D, 2.A, 3.B, 4.C, 5.E, 6.C, 7.B, 8.A, 9.D, 10.E

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 23

İSG Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar

YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER

KAYNAKLAR
http://www.mevzuat.gov.tr/
(Erişim Tarihi: 01.01.2015)
http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/csgb.portal
(Erişim Tarihi: 01.01.2015)
http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/itkb.portal
(Erişim Tarihi: 01.01.2015)
http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/isggm.portal
(Erişim Tarihi: 01.01.2015)
http://www.isgum.gov.tr/
(Erişim Tarihi: 01.01.2015)
http://www.casgem.gov.tr/
(Erişim Tarihi: 01.01.2015)

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 24